2. Ալեքսանդրին կրթել ու դաստիարակել է
հույն փիլիսոփա Արիստոտելը, իսկ
ռազմական պատրաստությունն անցել է հոր՝
Մակեդոնիայի թագավոր Փիլիպոս II-ի
ղեկավարությամբ: Ալեքսանդրը եղել է
խելացի, խորաթափանց, աչքի է ընկել
համառ կամքով ու քաջությամբ: Նրա
բանակը կարգապահ էր ու լավ մարզված:
մ.թ.ա. 359 թ. - մ.թ.ա. 336 թ.Ալեքսանդր Մակեդոնացին և
նրա ուսուցիչ Արիստոծելը
Նրա սիրելի և անբաժան ձիու
անունը Բուկեփալոս էր
Ալեքսանդր Մակեդոնացին մ. թ. ա. 336
թ. գահ բարձրացավ :
3. Մ. թ. ա. 334 թ-ին հունա-
մակեդոնական զորքով անցել
է Հելլեսպոնտոսը (ներկայիս
Դարդանելը) և մայիսին
Գրանիկոն գետի մոտ
պարտության մատնել
պարսիկներին: 333 թ-ի
աշնանը Պարսից արքա
Դարեհ III-ը փորձել է Իսոս
քաղաքի մոտ դիմադրել
Ալեքսանդրի զորքին, սակայն
կրկին պարտվել ու փախել է:
Դարեհ III Իսոսի ճակատամարտի
4. 332 թ-ին, գրավելով բոլոր նավահանգիստները,
Մակեդոնացին պարսկական նավատորմին
զրկել է հենակետերից և իր տիրապետությունը
հաստատել ծովում: Մ. թ. ա. 332-331 թթ-ի
ձմռանն առանց դիմադրության գրավել է
Եգիպտոսը, և քրմերը նրան պաշտոնապես
ճանաչել են Եգիպտոսի թագավոր: 331 թ-ի
հոկտեմբերի 1-ին Ադիաբենեի Գավգամելա
(ներկայումս` Թել Հոմել՝ Իրաքում) գյուղի մոտ
Ալեքսանդրը ջախջախել է (Գավգամելայի
ճակատամարտ) պարսկական բանակը:
Դարեհը կրկին փախուստի է դիմել, սակայն
նրան սպանել են իր մերձավորները:
Գավգամելայի ճակատամարտ
5. Ալեքսանդրն իրեն հռչակել է Աքեմենյանների
ժառանգորդ ու Ասիայի արքա:
Գավգամելայի ճակատամարտին պարսկական բանակի
կազմում մասնակցել են նաև Մեծ Հայքի զորքերը՝
Երվանդ Գ-ի, և Փոքր Հայքինը՝ Միթրաուստեսի
գլխավորությամբ, ովքեր պարսկական կողմի
պարտությունից հետո հռչակվեցին իրենց երկրների
թագավորներ: Ալեքսանդրը Հայաստան չի արշավել,
բայց Մենոն զորավարի գլխավորությամբ զորամաս է
ուղարկել գրավելու Սպեր գավառի ոսկու հանքերը, բայց
հայերը թույլ չեն տվել հունա-մակեդոնական զորքին
մտնել Հայաստան և ճակատամարտում սպանել են
Մենոնին:
6. Բաբելոնը գրավելուց հետո Ալեքսանդր Մաքեդոնացին
հիացած էր Սեմիրամիդայի կաղովի այգիներով:
Այնտեղ նա իր պալատն է հիմնում, իսկ Բաբելոնը
դարձնում է Մակեդոնական աշխարհակալության
մայրաքաղաք:
Այս հրաշալի այգիներում նա երզում էր անմահության
մասին, որը /ըստ վեպի/ և փնտրում էր Հայաստանում:
Իր իշխանությունն ամրապնդելու համար
Ալեքսանդրը հիմնադրել է մոտ 70 քաղաք-
գաղութներ, որոնց մեծ մասն իր անունով կոչել է
Ալեքսանդրիա: Շարունակելով ռազմերթը՝ 329 թ-
ին ներխուժել է Միջին Ասիա, 327 թ-ի գարնանը
մտել Արևմտյան Հնդկաստան և 326 թ-ին գրավել
Փենջաբը, սակայն հանդիպելով հոգնատանջ զորքի
բացահայտ դիմադրությանը՝ նա դադարեցրել է
արշավանքը դեպի Գանգեսի ափերը և 324 թ-ին
վերադարձել է կայսրության մայրաքաղաք
հռչակված Բաբելոն, որտեղ էլ հունիսի 13-ին
մահացել է դողէրոցքից: Նրա դին մեղրի մեջ
տեղափոխել են Մակեդոնիա:
7. Ալեքսանդրի հսկայածավալ տերությունը շուտով տրոհվել է
առանձին պետությունների: Սակայն նրա արշավանքները մեծապես
նպաստել են Արևելքի ու Արևմուտքի մերձեցմանը: Մակեդոնացու
նվաճումներից հետո սկզբնավորվել է հելլենիզմի դարաշրջանը:
Հելլենիզմը տարածվել է նաև Հայաստանում:
