SlideShare a Scribd company logo
სისხლის სამართალი,
როგორც სამართლის დარგი
By Shalva Mouravidze
სისხლის სამართალი წარმოადგენს საჯარო
სამართლის ერთ-ერთ სფეროს.სახელმწიფო სისხლის
სამართლის მეშვეობით თავის
სისხლისსამართლებრივ ძალაუფლებას ადამიანების
(და, იურიდიული პირების ) მიმართ ახორციელებს
დაქვემდებარების პრინციპის საფუძველზე.
თავისი განსაკუთრებული მნიშვნელობის გამო,
თანამედროვე სამართალში სისხლის სამართალი
ცალკე არის გამოყოფილი, რის შედეგადაც
არსებობს სამართლის სამწევროვანი დაყოფა:
კერძო სამართალი, საჯარო სამართალი და
სისხლის სამართალი. სისხლის სამართალი,
თავის მხრივ, იყოფა მატერიალურ და ფორმალურ
(პროცესუალურ ) სისხლის სამართლად.
ქართული სისხლის სამართლის ზოგადი ნაწილი
შედგება სამი ძირითადი ინსტიტუტისგან:
სისხლის სამართლის კანონი, დანაშაული და
სასჯელი.
1.საქართველოს მოქმედი სისხლის სამართლის კოდექსის 1-ლი მუხლის პირველი ნაწილის მიხედვით,
საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსი ადგენს სისხლისსამართლებრივ პასუხისმგებლობას,
განსაზღვრავს, თუ რომელი ქმედებაა დანაშაულებრივი და აწესებს შესაბამის სასჯელს ან სხვა სახის
სისხლისსამართლებრივ ღონისძიებას.
2. სსკ-ის 1-ლი მუხლის მეორე ნაწილის თანახმად, საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსი
შეესაბამება საქართველოს კონსტიტუციას, საერთაშორისო სამართლის საყოველთაოდ აღიარებულ
პრინციპებსა და ნორმებს.
3. ამ კოდექსის მიზანია დანაშაულებრივი ხელყოფის თავიდან აცილება და მართლწესრიგის დაცვა.
სისხლის სამართლის ცნება ორი მნიშვნელობით იხმარება: სისხლის სამართალი , როგორც
კანონმდებლობის ერთ– ერთი დარგი და სისხლის სამართალი, როგორც სამართლის დარგი.
სისხლის სამართალი, როგორც კანონმდებლობის დარგი, წარმოადგენს პარლამენტის მიერ დადგენილ
ნორმათა სისტემას, რომლებიც განსაზღვრავენ სისხლის სამართლებრივი პასუხისმგებლობის
პრინციპებს, სასჯელის სახეებსა და ოდენობას, სასჯელისაგან განთავისუფლების საფუძველებს და ა.შ.
რაც შეეხება სისხლის სამართალს, როგორც სამართლის სისტემის შემადგენელ დარგს, იგი უფრო
ფართო ცნებაა ვიდრე სისხლის სამართლის კანონმდებლობა და თავის თავში მოიცავს შესაბამის
კანონმდებლობას,კანონშემოქმედებას და სამართლის შეფარდებასთან დაკავშირებულ სისხლის
სამართლებრივ ურთიერთობებს.
სისხლის სამართლის კანონი და ნორმა
სისხლის სამართლის კანონმდებლობა მიეკუთვნება მხოლოდ საქართველოს
უმაღლესი სახელმწიფო ორგანოს განსაკუთრებულ გამგებლობას. საქართველოს
სისხლის სამართლის ერთადერთი წყაროა სისხლის სამართლის კანონი, არც ერთ სხვა
აქტში არ შეიძლება გათვალისწინებული იქნეს სისხლისსამართლებრივი ნორმა.
ამასთან საქართველოს სისხლის სამართლის კანონმდებლობა სრულადაა
კოდიფიცირებული. სისხლის სამართლის მატერიალურ წყაროს წარმოადგენს
საქართველოს კონსტიტუცია, ასევე საერთაშორისო სამართლის ნორმები და
კონვეციები. ფორმალურ წყაროს წარმოადგენს სასამართლო პრაქტიკა.
რაც შეეხება საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსს იგი ორ ნაწილისაგან
შედგება. ზოგადი ნაწილი შეიცავს ცნებებს, რომელთაც მნიშვნელობა აქვთ ყველა
დანაშაულისა და დანაშაულის შემადგენლობისათვის, სასჯელის დანიშვნისა და ა.შ
საკითხებისათვის. კერძო ნაწილში მოცემულია კონკრეტულად დანაშაულები
მათთვის გათვალისწინებული სასჯელის სახეები.
დანაშაულის ნიშნები და კლასიფიკაცია
„სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობის საფუძველია
დანაშაული, ე.ი სისხლის სამართლის კოდესით
გათვალისწინებული მართლსაწინააღმმდეგო და ბრალეული
ქმედება.
სასჯელად გათვალისწინებული თავისუფლების აღკვეთის
მაქსიმალური ვადის მიხედვით განასხვავებენ დანაშაულის
სამ კატეგორიას: ნაკლებად მძიმე დანაშაული, მძიმე
დანაშაული და განსაკუთრებით მძიმე დანაშაული.
დანაშაულის შემადგენლობის ცნება და სახეები
დანაშაულის შემადგენლობის ცნება მოიცავს ოთხი ჯგუფის
ნიშანს, რომელთაც ეწოდებათ დანაშაულის შემადგენლობის
ელემენტები. ესენია: ობიექტი, ობიექტური მხარე, სუბიექტი
და სუბიექტური მხარე.
დანაშაულის ობიექტია სისხლის სამართლის კანონით
დაცული სიკეთე, ინტერესი, რომელსაც დანაშაულებრივი
ხელყოფისშედეგად მიაყენეს ან შეიძლება მიაყენონ ზიანი.
დანაშაულის ობიექტური მხარე შეიცავს ქმედების გარეგან დახასიათებას, რაც გამოიხატება სისხლის
სამართლის კანონით გათვალისწინებული სამართალსაწინააღმდეგო ქმედებაში., რომელიც ზიანს
აყენებს დანაშაულის ობიექტს ან ქმნის მისთვის ზიანის მიყენების საფრთხეს.
დანაშაულის სუბიექტია როგორც ფიზიკურად შერაცხადი, ასევე იურიდიული პირი. მითითებას
დანაშაულის სუბიექტზე შეიცავს კოდექსის ზოგადი ნაწილი.
სუბიექტური მხარე კი შეიცავს ნიშნებს, რომლებიც ასახავენ დანაშაულის შინაგან შინაარსს. ესენი
შეიძლება იყოს ბრალის ფორმები, მოტივი და ა.შ.
დანაშაულის კვალიფიკაცია
დანაშაულის კვალიფიკაცია ნიშნავს ჩადენილი ქმედების ფაქტობრივი ნიშნებისა და სისხლის
სამართლის ნორმით გათვალისწინებული დანაშაულის შემადგენლობის ნიშნის ზუსტი შესაბამისობის
დადგენას. დანაშაულის კვალიფიკაცია არის ყოველთვის ფაქტობრივი გარემოების
სისხლისსამართლებრივი შეფასება. ფაქტორბივი გარემოების სწორი და ამომწურავი დადგენა სწორი
კვალიფიკაციის აუცილებელი პირობაა. სწორი იურიდიული კვალიფიკაციის წინამძღვრებებია :
1. საქმის ფაქტობრივი გარემოებების ზუსტი და ამომწურავი დადგენა
2. მათი პროფესიულად ღრმა შესწავლა
3. იმ სავარაუდო ნორმების დადგენა, რომელთა მოქმედების არეშე ექცევა ჩადენილი ქმედება
4. კოდექსის სათანადო მუხლებში მითითებული დანაშაულის ნიშნების შედარება ჩადენილი ქმედების ნიშნებთან
5. სწორი დასკვნი გაკეთება დ ამისი ასახვა პროცესუალურ დოკუმენტში.
სასჯელის ცნება, მიზნები, თეორიები
სასჯელი არის სახელმწიფო იძულების
განსაკუთრებული ღონისძიება, რომელიც
საქართველოს სახელით მხოლოდ სასამართლოს
გამამტყუნებელი განაჩენით შეიძლება შეეფარდოს
დანაშაულის ჩამდენ პირს.
მოსამართლე სასჯელის დანიშვნის დროს
ხელმძღვანელობს სსკ-ის 53-ე მუხლით
(„სასჯელის დანიშვნის ზოგადი საწყისები“). იგი
ითვალისწინებს არა მარტო ჩადენილი
დანაშაულის სიმძიმეს, არამედ დამნაშავის
პიროვნებას.
საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 39-ე
მუხლში ჩამოყალიბებულია სასჯელის მიზნები.
ესენია: სამართლიანობის აღდგენა, ახალი
დანაშაულის თავიდან აცილება და დამნაშავის
რესოციალიზაცია.
სსკ-ი სასჯელის მიზნებს განსაზღვრავს აბსოლუტურ და პრევენციულ თეორიათა
სინთეზირების გზით. აბსოლიტური თეორიის მიხედვით, სასჯელის მიზანია
სამართლიანობის აღდგენა, პრევენციული თეორიის მიხედვით კი - ახალი
დანაშაულის თავიდან აცილება და დამნაშავის რესოციალიზაცია.
თანამედროვე სისხლის სამართალში არსებობს სასჯელის აბსოლუტური და
რელატიური თეორიები. პირველი მათგანი დაკავშირებულია წარსულთან და სჯის
წარსულში ჩადენილი ქმედებებისათვის. ხოლო მეორე მომავალზეა ორიენტირებული,
რომ მომავალში არ იქნეს ჩადენილი ახალი დანაშაულები.
სასჯელთა ცალკეული სახეებია: ჯარიმა, თანამდებობის დაკავების ან საქმიანობის
უფლების ჩამორთმევა, საზოგადოებისთვის სასარგებლო შრომა, გამასწორებელი
სამუშაო, სამხედრო პირის სამსახურებრივი შეზღუდვა, ვადიანი თავისუფლების
აღკვეთა, უვადო თავისუფლების აღკვეთა, ქონების ჩამორთმევა.
ინდივიდუალური ბრალი
ბრალის ცნება და თეორიები
ბრალი არის მოსამართლის მიერ პირის ინდივიდუალურ-
სამართლებრივი გაკიცხვა მის მიერ ჩადენილი
მართლსაწინააღმდეგო ქმედებისათვის, ანუ ბრალი არის ინდივიდის
გასაკიცხაობა.
წინასწარ გამოძიებაში ბრალდების წაყენება არის მხოლოდ ვარაუდი,
რომ ბრალდებულს მოებსამართლე სამართლებრივად გაკიცხავს.
დღეს მოქმედი ქართული სისხლის სამართლის კოდექსის მიხედვით,
ბრალი არის შეფასებითი, ნორმატიული კატეგორია.
ფიზიკური პირის ბრალი არსებობს მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ მან
მართლსაწინააღმდეგო ქმედება ჩაიდინა შემდეგი პირობების
არსებობისას:
ბრალუნარიანობის (შერაცხადობის) მდგომარეობაში.
მართლწინააღმდეგობის შეგნებით (ვიწრო გაგებით, როცა იგი არ უშვებს შეცდომას
აკრძალვაში).
განზრახი (ან გაუფრთხილებელი) ბრალით, რომელიც ასაბუთებს
მართლწინააღმდეგობის შეგნების არსებობას ფართო გაგებით.
ბრალის გამომრიცხველი რომელიმე (კანონისმიერი ან ზეკანონიური) საპატიებელი
გარემოების არარსებობის ვითარებაში.
მადლობთ ყურადღებისთვის . . .
სამართალი   პრეზენტაცია

More Related Content

What's hot

Metodologji & Shkrim Ligjor - Pyetje & Përgjigje dhe Kërkese(Shembull)
Metodologji & Shkrim Ligjor - Pyetje & Përgjigje dhe Kërkese(Shembull)Metodologji & Shkrim Ligjor - Pyetje & Përgjigje dhe Kërkese(Shembull)
Metodologji & Shkrim Ligjor - Pyetje & Përgjigje dhe Kërkese(Shembull)
Refik Mustafa
 
Presentation1 derecho penal
Presentation1 derecho penalPresentation1 derecho penal
Presentation1 derecho penal
Dr. Jose Collazo Gonzalez
 
ბლოგის პრეზენტაცია (1)
ბლოგის პრეზენტაცია (1)ბლოგის პრეზენტაცია (1)
ბლოგის პრეზენტაცია (1)
MariDjabbarovaa
 
წიაღისეული.
წიაღისეული.წიაღისეული.
წიაღისეული.
marine2109
 
ENJ-300 Derecho Penal: Fundamentación y Limites
ENJ-300 Derecho Penal: Fundamentación y LimitesENJ-300 Derecho Penal: Fundamentación y Limites
ENJ-300 Derecho Penal: Fundamentación y Limites
ENJ
 
ENJ-300 Teoría General del Delito
ENJ-300 Teoría General del DelitoENJ-300 Teoría General del Delito
ENJ-300 Teoría General del Delito
ENJ
 
E drejta ndërkombëtare private
E drejta ndërkombëtare privateE drejta ndërkombëtare private
E drejta ndërkombëtare privatedritashala
 
საკონფერენციო თემა 2013 prezentacia
საკონფერენციო თემა 2013 prezentaciaსაკონფერენციო თემა 2013 prezentacia
საკონფერენციო თემა 2013 prezentaciaNargiz Kiliptari
 
derecho penal general
derecho penal generalderecho penal general
derecho penal general
Zenit lopez Mamani
 
Politika kriminale
Politika kriminalePolitika kriminale
Politika kriminaledritashala
 
Mjetet juridike të jashtëzakonshme në procedurë penale
Mjetet juridike të jashtëzakonshme në procedurë penaleMjetet juridike të jashtëzakonshme në procedurë penale
Mjetet juridike të jashtëzakonshme në procedurë penale
Donikë Mjaki
 
გაკვეთილი № 16
გაკვეთილი № 16გაკვეთილი № 16
გაკვეთილი № 16barambo
 
E drejta e procedures penale
E drejta e procedures penaleE drejta e procedures penale
E drejta e procedures penale
Ferdi Nuredini
 
El error en el derecho penal
El error en el derecho penalEl error en el derecho penal
El error en el derecho penal
Walter Manuel Córdova Macedo
 
Procedura paraprake, hetimi, ngritja e aktakuzes
Procedura paraprake, hetimi, ngritja e aktakuzesProcedura paraprake, hetimi, ngritja e aktakuzes
Procedura paraprake, hetimi, ngritja e aktakuzesDurim Kërhanaj
 
გაკვეთილი № 33
გაკვეთილი № 33გაკვეთილი № 33
გაკვეთილი № 33
datiko43
 
გაკვეთილი № 2
გაკვეთილი № 2გაკვეთილი № 2
გაკვეთილი № 2barambo
 
E Drejta Penale - Pjesa e Posaçme
E Drejta Penale - Pjesa e Posaçme E Drejta Penale - Pjesa e Posaçme
E Drejta Penale - Pjesa e Posaçme
Refik Mustafa
 

What's hot (20)

Metodologji & Shkrim Ligjor - Pyetje & Përgjigje dhe Kërkese(Shembull)
Metodologji & Shkrim Ligjor - Pyetje & Përgjigje dhe Kërkese(Shembull)Metodologji & Shkrim Ligjor - Pyetje & Përgjigje dhe Kërkese(Shembull)
Metodologji & Shkrim Ligjor - Pyetje & Përgjigje dhe Kërkese(Shembull)
 
Presentation1 derecho penal
Presentation1 derecho penalPresentation1 derecho penal
Presentation1 derecho penal
 
ბლოგის პრეზენტაცია (1)
ბლოგის პრეზენტაცია (1)ბლოგის პრეზენტაცია (1)
ბლოგის პრეზენტაცია (1)
 
წიაღისეული.
წიაღისეული.წიაღისეული.
წიაღისეული.
 
ENJ-300 Derecho Penal: Fundamentación y Limites
ENJ-300 Derecho Penal: Fundamentación y LimitesENJ-300 Derecho Penal: Fundamentación y Limites
ENJ-300 Derecho Penal: Fundamentación y Limites
 
ENJ-300 Teoría General del Delito
ENJ-300 Teoría General del DelitoENJ-300 Teoría General del Delito
ENJ-300 Teoría General del Delito
 
E drejta ndërkombëtare private
E drejta ndërkombëtare privateE drejta ndërkombëtare private
E drejta ndërkombëtare private
 
საკონფერენციო თემა 2013 prezentacia
საკონფერენციო თემა 2013 prezentaciaსაკონფერენციო თემა 2013 prezentacia
საკონფერენციო თემა 2013 prezentacia
 
derecho penal general
derecho penal generalderecho penal general
derecho penal general
 
Politika kriminale
Politika kriminalePolitika kriminale
Politika kriminale
 
Mjetet juridike të jashtëzakonshme në procedurë penale
Mjetet juridike të jashtëzakonshme në procedurë penaleMjetet juridike të jashtëzakonshme në procedurë penale
Mjetet juridike të jashtëzakonshme në procedurë penale
 
გაკვეთილი № 16
გაკვეთილი № 16გაკვეთილი № 16
გაკვეთილი № 16
 
E drejta e procedures penale
E drejta e procedures penaleE drejta e procedures penale
E drejta e procedures penale
 
Normat juridike
Normat juridikeNormat juridike
Normat juridike
 
El error en el derecho penal
El error en el derecho penalEl error en el derecho penal
El error en el derecho penal
 
Procedura paraprake, hetimi, ngritja e aktakuzes
Procedura paraprake, hetimi, ngritja e aktakuzesProcedura paraprake, hetimi, ngritja e aktakuzes
Procedura paraprake, hetimi, ngritja e aktakuzes
 
გაკვეთილი № 33
გაკვეთილი № 33გაკვეთილი № 33
გაკვეთილი № 33
 
გაკვეთილი № 2
გაკვეთილი № 2გაკვეთილი № 2
გაკვეთილი № 2
 
E Drejta Penale
E Drejta PenaleE Drejta Penale
E Drejta Penale
 
E Drejta Penale - Pjesa e Posaçme
E Drejta Penale - Pjesa e Posaçme E Drejta Penale - Pjesa e Posaçme
E Drejta Penale - Pjesa e Posaçme
 

Viewers also liked

პრეზენტაცია
პრეზენტაციაპრეზენტაცია
პრეზენტაცია
Kakhaber Chakvetadze
 
სამაგისტრო ნაშრ ომი
სამაგისტრო ნაშრ  ომისამაგისტრო ნაშრ  ომი
სამაგისტრო ნაშრ ომი
Davit Shantadze
 
ევროპული კავშირის სამართალი - გ.გაბრიჩიძე
ევროპული კავშირის სამართალი - გ.გაბრიჩიძეევროპული კავშირის სამართალი - გ.გაბრიჩიძე
ევროპული კავშირის სამართალი - გ.გაბრიჩიძეnvuadmin
 
პრეზენტაცია
პრეზენტაციაპრეზენტაცია
პრეზენტაციაdavid tsilosani
 
ახალგაზრდების ტრეფიკინგის მსხვერპლად გახდომის რისკფაქტორები
ახალგაზრდების ტრეფიკინგის მსხვერპლად გახდომის რისკფაქტორებიახალგაზრდების ტრეფიკინგის მსხვერპლად გახდომის რისკფაქტორები
ახალგაზრდების ტრეფიკინგის მსხვერპლად გახდომის რისკფაქტორებიmakharadzetamila565
 
ტრეფიკინგი
ტრეფიკინგიტრეფიკინგი
ტრეფიკინგიDato Tedeishvili
 
ტრეფიკინგი
ტრეფიკინგიტრეფიკინგი
ტრეფიკინგიetodevrisashvili
 
აბორტი და ბავშვთა უფლებები
აბორტი და ბავშვთა უფლებებიაბორტი და ბავშვთა უფლებები
აბორტი და ბავშვთა უფლებები
vaska770
 
თვითშეფასების კითხვარი
თვითშეფასების კითხვარითვითშეფასების კითხვარი
თვითშეფასების კითხვარი
Natia Gvilia
 
ევროკავშირი
ევროკავშირიევროკავშირი
ევროკავშირი
la-lana
 
Brochure promethee B C georgien
Brochure promethee B C georgienBrochure promethee B C georgien
Brochure promethee B C georgien
soshepatites
 
სსიპ ქ
სსიპ ქსსიპ ქ
სსიპ ქ
lela geradze
 
თამბაქოს მავნებლობა
თამბაქოს მავნებლობათამბაქოს მავნებლობა
თამბაქოს მავნებლობა
school n 11
 
პროექტი ,,წიგნი სიყვარულია''
პროექტი ,,წიგნი სიყვარულია''პროექტი ,,წიგნი სიყვარულია''
პროექტი ,,წიგნი სიყვარულია''Natia Kurtanidze
 
თამბაქო.
თამბაქო.თამბაქო.
თამბაქო.
la-lana
 
საკონფერენციო თემა. (1)
საკონფერენციო თემა.  (1)საკონფერენციო თემა.  (1)
საკონფერენციო თემა. (1)
Nargiz Kiliptari
 

Viewers also liked (20)

პრეზენტაცია
პრეზენტაციაპრეზენტაცია
პრეზენტაცია
 
სამაგისტრო ნაშრ ომი
სამაგისტრო ნაშრ  ომისამაგისტრო ნაშრ  ომი
სამაგისტრო ნაშრ ომი
 
ევროპული კავშირის სამართალი - გ.გაბრიჩიძე
ევროპული კავშირის სამართალი - გ.გაბრიჩიძეევროპული კავშირის სამართალი - გ.გაბრიჩიძე
ევროპული კავშირის სამართალი - გ.გაბრიჩიძე
 
პრეზენტაცია
პრეზენტაციაპრეზენტაცია
პრეზენტაცია
 
ახალგაზრდების ტრეფიკინგის მსხვერპლად გახდომის რისკფაქტორები
ახალგაზრდების ტრეფიკინგის მსხვერპლად გახდომის რისკფაქტორებიახალგაზრდების ტრეფიკინგის მსხვერპლად გახდომის რისკფაქტორები
ახალგაზრდების ტრეფიკინგის მსხვერპლად გახდომის რისკფაქტორები
 
ტრეფიკინგი
ტრეფიკინგიტრეფიკინგი
ტრეფიკინგი
 
ტრეფიკინგი
ტრეფიკინგიტრეფიკინგი
ტრეფიკინგი
 
აბორტი და ბავშვთა უფლებები
აბორტი და ბავშვთა უფლებებიაბორტი და ბავშვთა უფლებები
აბორტი და ბავშვთა უფლებები
 
Eurounion slideshow
Eurounion slideshowEurounion slideshow
Eurounion slideshow
 
Eurounion slideshow
Eurounion slideshowEurounion slideshow
Eurounion slideshow
 
თვითშეფასების კითხვარი
თვითშეფასების კითხვარითვითშეფასების კითხვარი
თვითშეფასების კითხვარი
 
Evrokavshiri
EvrokavshiriEvrokavshiri
Evrokavshiri
 
ევროკავშირი
ევროკავშირიევროკავშირი
ევროკავშირი
 
Brochure promethee B C georgien
Brochure promethee B C georgienBrochure promethee B C georgien
Brochure promethee B C georgien
 
სსიპ ქ
სსიპ ქსსიპ ქ
სსიპ ქ
 
Tambaqo
TambaqoTambaqo
Tambaqo
 
თამბაქოს მავნებლობა
თამბაქოს მავნებლობათამბაქოს მავნებლობა
თამბაქოს მავნებლობა
 
პროექტი ,,წიგნი სიყვარულია''
პროექტი ,,წიგნი სიყვარულია''პროექტი ,,წიგნი სიყვარულია''
პროექტი ,,წიგნი სიყვარულია''
 
თამბაქო.
თამბაქო.თამბაქო.
თამბაქო.
 
საკონფერენციო თემა. (1)
საკონფერენციო თემა.  (1)საკონფერენციო თემა.  (1)
საკონფერენციო თემა. (1)
 

სამართალი პრეზენტაცია

  • 2. სისხლის სამართალი წარმოადგენს საჯარო სამართლის ერთ-ერთ სფეროს.სახელმწიფო სისხლის სამართლის მეშვეობით თავის სისხლისსამართლებრივ ძალაუფლებას ადამიანების (და, იურიდიული პირების ) მიმართ ახორციელებს დაქვემდებარების პრინციპის საფუძველზე. თავისი განსაკუთრებული მნიშვნელობის გამო, თანამედროვე სამართალში სისხლის სამართალი ცალკე არის გამოყოფილი, რის შედეგადაც არსებობს სამართლის სამწევროვანი დაყოფა: კერძო სამართალი, საჯარო სამართალი და სისხლის სამართალი. სისხლის სამართალი, თავის მხრივ, იყოფა მატერიალურ და ფორმალურ (პროცესუალურ ) სისხლის სამართლად. ქართული სისხლის სამართლის ზოგადი ნაწილი შედგება სამი ძირითადი ინსტიტუტისგან: სისხლის სამართლის კანონი, დანაშაული და სასჯელი.
  • 3. 1.საქართველოს მოქმედი სისხლის სამართლის კოდექსის 1-ლი მუხლის პირველი ნაწილის მიხედვით, საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსი ადგენს სისხლისსამართლებრივ პასუხისმგებლობას, განსაზღვრავს, თუ რომელი ქმედებაა დანაშაულებრივი და აწესებს შესაბამის სასჯელს ან სხვა სახის სისხლისსამართლებრივ ღონისძიებას. 2. სსკ-ის 1-ლი მუხლის მეორე ნაწილის თანახმად, საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსი შეესაბამება საქართველოს კონსტიტუციას, საერთაშორისო სამართლის საყოველთაოდ აღიარებულ პრინციპებსა და ნორმებს. 3. ამ კოდექსის მიზანია დანაშაულებრივი ხელყოფის თავიდან აცილება და მართლწესრიგის დაცვა. სისხლის სამართლის ცნება ორი მნიშვნელობით იხმარება: სისხლის სამართალი , როგორც კანონმდებლობის ერთ– ერთი დარგი და სისხლის სამართალი, როგორც სამართლის დარგი. სისხლის სამართალი, როგორც კანონმდებლობის დარგი, წარმოადგენს პარლამენტის მიერ დადგენილ ნორმათა სისტემას, რომლებიც განსაზღვრავენ სისხლის სამართლებრივი პასუხისმგებლობის პრინციპებს, სასჯელის სახეებსა და ოდენობას, სასჯელისაგან განთავისუფლების საფუძველებს და ა.შ. რაც შეეხება სისხლის სამართალს, როგორც სამართლის სისტემის შემადგენელ დარგს, იგი უფრო ფართო ცნებაა ვიდრე სისხლის სამართლის კანონმდებლობა და თავის თავში მოიცავს შესაბამის კანონმდებლობას,კანონშემოქმედებას და სამართლის შეფარდებასთან დაკავშირებულ სისხლის სამართლებრივ ურთიერთობებს.
  • 4. სისხლის სამართლის კანონი და ნორმა სისხლის სამართლის კანონმდებლობა მიეკუთვნება მხოლოდ საქართველოს უმაღლესი სახელმწიფო ორგანოს განსაკუთრებულ გამგებლობას. საქართველოს სისხლის სამართლის ერთადერთი წყაროა სისხლის სამართლის კანონი, არც ერთ სხვა აქტში არ შეიძლება გათვალისწინებული იქნეს სისხლისსამართლებრივი ნორმა. ამასთან საქართველოს სისხლის სამართლის კანონმდებლობა სრულადაა კოდიფიცირებული. სისხლის სამართლის მატერიალურ წყაროს წარმოადგენს საქართველოს კონსტიტუცია, ასევე საერთაშორისო სამართლის ნორმები და კონვეციები. ფორმალურ წყაროს წარმოადგენს სასამართლო პრაქტიკა. რაც შეეხება საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსს იგი ორ ნაწილისაგან შედგება. ზოგადი ნაწილი შეიცავს ცნებებს, რომელთაც მნიშვნელობა აქვთ ყველა დანაშაულისა და დანაშაულის შემადგენლობისათვის, სასჯელის დანიშვნისა და ა.შ საკითხებისათვის. კერძო ნაწილში მოცემულია კონკრეტულად დანაშაულები მათთვის გათვალისწინებული სასჯელის სახეები.
  • 5. დანაშაულის ნიშნები და კლასიფიკაცია „სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობის საფუძველია დანაშაული, ე.ი სისხლის სამართლის კოდესით გათვალისწინებული მართლსაწინააღმმდეგო და ბრალეული ქმედება. სასჯელად გათვალისწინებული თავისუფლების აღკვეთის მაქსიმალური ვადის მიხედვით განასხვავებენ დანაშაულის სამ კატეგორიას: ნაკლებად მძიმე დანაშაული, მძიმე დანაშაული და განსაკუთრებით მძიმე დანაშაული. დანაშაულის შემადგენლობის ცნება და სახეები დანაშაულის შემადგენლობის ცნება მოიცავს ოთხი ჯგუფის ნიშანს, რომელთაც ეწოდებათ დანაშაულის შემადგენლობის ელემენტები. ესენია: ობიექტი, ობიექტური მხარე, სუბიექტი და სუბიექტური მხარე. დანაშაულის ობიექტია სისხლის სამართლის კანონით დაცული სიკეთე, ინტერესი, რომელსაც დანაშაულებრივი ხელყოფისშედეგად მიაყენეს ან შეიძლება მიაყენონ ზიანი.
  • 6. დანაშაულის ობიექტური მხარე შეიცავს ქმედების გარეგან დახასიათებას, რაც გამოიხატება სისხლის სამართლის კანონით გათვალისწინებული სამართალსაწინააღმდეგო ქმედებაში., რომელიც ზიანს აყენებს დანაშაულის ობიექტს ან ქმნის მისთვის ზიანის მიყენების საფრთხეს. დანაშაულის სუბიექტია როგორც ფიზიკურად შერაცხადი, ასევე იურიდიული პირი. მითითებას დანაშაულის სუბიექტზე შეიცავს კოდექსის ზოგადი ნაწილი. სუბიექტური მხარე კი შეიცავს ნიშნებს, რომლებიც ასახავენ დანაშაულის შინაგან შინაარსს. ესენი შეიძლება იყოს ბრალის ფორმები, მოტივი და ა.შ. დანაშაულის კვალიფიკაცია დანაშაულის კვალიფიკაცია ნიშნავს ჩადენილი ქმედების ფაქტობრივი ნიშნებისა და სისხლის სამართლის ნორმით გათვალისწინებული დანაშაულის შემადგენლობის ნიშნის ზუსტი შესაბამისობის დადგენას. დანაშაულის კვალიფიკაცია არის ყოველთვის ფაქტობრივი გარემოების სისხლისსამართლებრივი შეფასება. ფაქტორბივი გარემოების სწორი და ამომწურავი დადგენა სწორი კვალიფიკაციის აუცილებელი პირობაა. სწორი იურიდიული კვალიფიკაციის წინამძღვრებებია : 1. საქმის ფაქტობრივი გარემოებების ზუსტი და ამომწურავი დადგენა 2. მათი პროფესიულად ღრმა შესწავლა 3. იმ სავარაუდო ნორმების დადგენა, რომელთა მოქმედების არეშე ექცევა ჩადენილი ქმედება 4. კოდექსის სათანადო მუხლებში მითითებული დანაშაულის ნიშნების შედარება ჩადენილი ქმედების ნიშნებთან 5. სწორი დასკვნი გაკეთება დ ამისი ასახვა პროცესუალურ დოკუმენტში.
  • 7. სასჯელის ცნება, მიზნები, თეორიები სასჯელი არის სახელმწიფო იძულების განსაკუთრებული ღონისძიება, რომელიც საქართველოს სახელით მხოლოდ სასამართლოს გამამტყუნებელი განაჩენით შეიძლება შეეფარდოს დანაშაულის ჩამდენ პირს. მოსამართლე სასჯელის დანიშვნის დროს ხელმძღვანელობს სსკ-ის 53-ე მუხლით („სასჯელის დანიშვნის ზოგადი საწყისები“). იგი ითვალისწინებს არა მარტო ჩადენილი დანაშაულის სიმძიმეს, არამედ დამნაშავის პიროვნებას. საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 39-ე მუხლში ჩამოყალიბებულია სასჯელის მიზნები. ესენია: სამართლიანობის აღდგენა, ახალი დანაშაულის თავიდან აცილება და დამნაშავის რესოციალიზაცია.
  • 8. სსკ-ი სასჯელის მიზნებს განსაზღვრავს აბსოლუტურ და პრევენციულ თეორიათა სინთეზირების გზით. აბსოლიტური თეორიის მიხედვით, სასჯელის მიზანია სამართლიანობის აღდგენა, პრევენციული თეორიის მიხედვით კი - ახალი დანაშაულის თავიდან აცილება და დამნაშავის რესოციალიზაცია. თანამედროვე სისხლის სამართალში არსებობს სასჯელის აბსოლუტური და რელატიური თეორიები. პირველი მათგანი დაკავშირებულია წარსულთან და სჯის წარსულში ჩადენილი ქმედებებისათვის. ხოლო მეორე მომავალზეა ორიენტირებული, რომ მომავალში არ იქნეს ჩადენილი ახალი დანაშაულები. სასჯელთა ცალკეული სახეებია: ჯარიმა, თანამდებობის დაკავების ან საქმიანობის უფლების ჩამორთმევა, საზოგადოებისთვის სასარგებლო შრომა, გამასწორებელი სამუშაო, სამხედრო პირის სამსახურებრივი შეზღუდვა, ვადიანი თავისუფლების აღკვეთა, უვადო თავისუფლების აღკვეთა, ქონების ჩამორთმევა.
  • 9. ინდივიდუალური ბრალი ბრალის ცნება და თეორიები ბრალი არის მოსამართლის მიერ პირის ინდივიდუალურ- სამართლებრივი გაკიცხვა მის მიერ ჩადენილი მართლსაწინააღმდეგო ქმედებისათვის, ანუ ბრალი არის ინდივიდის გასაკიცხაობა. წინასწარ გამოძიებაში ბრალდების წაყენება არის მხოლოდ ვარაუდი, რომ ბრალდებულს მოებსამართლე სამართლებრივად გაკიცხავს. დღეს მოქმედი ქართული სისხლის სამართლის კოდექსის მიხედვით, ბრალი არის შეფასებითი, ნორმატიული კატეგორია. ფიზიკური პირის ბრალი არსებობს მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ მან მართლსაწინააღმდეგო ქმედება ჩაიდინა შემდეგი პირობების არსებობისას:
  • 10. ბრალუნარიანობის (შერაცხადობის) მდგომარეობაში. მართლწინააღმდეგობის შეგნებით (ვიწრო გაგებით, როცა იგი არ უშვებს შეცდომას აკრძალვაში). განზრახი (ან გაუფრთხილებელი) ბრალით, რომელიც ასაბუთებს მართლწინააღმდეგობის შეგნების არსებობას ფართო გაგებით. ბრალის გამომრიცხველი რომელიმე (კანონისმიერი ან ზეკანონიური) საპატიებელი გარემოების არარსებობის ვითარებაში.