https://uoa.academia.edu/DrChalkouMaria
Τα άγνωστα προβλήματα που διδάσκονταν στους μαθητές της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.
Η εικόνα του εξωφύλλου είναι από την ιστοσελίδα: www.moonbattery.com
https://uoa.academia.edu/DrChalkouMaria
Η μαθηματική σκέψη ως προνόμιο των πολλών
Σε κάθε βήμα, παντού Μαθηματικά
Όλοι μας είμαστε ικανοί μαθηματικοί χωρίς να το έχουμε συνειδητοποιήσει
Νικηφόρος Θεοτόκης: Η διδακτική προσέγγιση της θεωρίας των λογαρίθμων στην Ελ...Dr. Maria D. Chalkou
https://uoa.academia.edu/DrChalkouMaria
Η διδασκαλία των λογαρίθμων σύμφωνα με ελληνικό χειρόγραφο του 18ου αι. του Νικηφόρου Θεοτόκη.
Στην εισήγηση αυτή (5η Διεθνής Μαθηματική Εβδομάδα ΕΜΕ Θεσσαλονίκης, Μάρτιος 2013) γίνεται κατ΄ αρχάς αναφορά σε ορισμένα ιστορικά στοιχεία της θεωρίας των λογαρίθμων τα οποία προέκυψαν κατά τη διάρκεια της μεταγραφής της μελέτης και του μαθηματικού σχολιασμού του κώδικα 72 του 18ου αι. του Νικηφόρου Θεοτόκη, ο οποίος βρέθηκε στη Βιβλιοθήκη της Δημητσάνας, όπου και εδιδάσκετο το περιεχόμενό του. Στη συνέχεια παρουσιάζεται η διδακτική πρόταση του συγγραφέα, από την οποία προκύπτει μία διαφορετική προσέγγιση της διδασκαλίας του κεφαλαίου των λογαρίθμων από αυτή που χρησιμοποιείται σήμερα στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι αυτή η διδακτική πρόταση του Νικηφόρου Θεοτόκη καθώς και όλο το υπόλοιπο υλικό του χειρογράφου προοριζόταν να διδαχθεί σε σχολεία της τουρκοκρατούμενης Ελλάδας στα τέλη του 18ου αι, λίγες μόλις δεκαετίες πριν από την επανάσταση του 1821.
Το χειρόγραφο 72 του Νικηφόρου Θεοτόκη
Ο κώδικας 72 περιλαμβάνει τη Γεωμετρία και την Αριθμητική του Νικηφόρου Θεοτόκη, ο οποίος ήταν από τους πρώτους επιστήμονες που προσπάθησαν να συνδυάσουν τις γνώσεις των αρχαίων Ελλήνων με τις σύγχρονες των δυτικών, και που ανέγραψε στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα των ελληνικών σχολείων ως πρωτεύοντα μαθήματα τα Μαθηματικά και τη Φυσική. Επιπλέον υπήρξε αυτός που πρωτοεισήγαγε τις Κωνικές Τομές και τον Απειροστικό Λογισμό στη διδακτέα ύλη. Χρησιμοποιούσε δε τα έργα των Tacquet, Ozanam και του Wolff ο οποίος υπήρξε μαθητής του Leibniz.
https://uoa.academia.edu/DrChalkouMaria
Τα άγνωστα προβλήματα που διδάσκονταν στους μαθητές της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.
Η εικόνα του εξωφύλλου είναι από την ιστοσελίδα: www.moonbattery.com
https://uoa.academia.edu/DrChalkouMaria
Η μαθηματική σκέψη ως προνόμιο των πολλών
Σε κάθε βήμα, παντού Μαθηματικά
Όλοι μας είμαστε ικανοί μαθηματικοί χωρίς να το έχουμε συνειδητοποιήσει
Νικηφόρος Θεοτόκης: Η διδακτική προσέγγιση της θεωρίας των λογαρίθμων στην Ελ...Dr. Maria D. Chalkou
https://uoa.academia.edu/DrChalkouMaria
Η διδασκαλία των λογαρίθμων σύμφωνα με ελληνικό χειρόγραφο του 18ου αι. του Νικηφόρου Θεοτόκη.
Στην εισήγηση αυτή (5η Διεθνής Μαθηματική Εβδομάδα ΕΜΕ Θεσσαλονίκης, Μάρτιος 2013) γίνεται κατ΄ αρχάς αναφορά σε ορισμένα ιστορικά στοιχεία της θεωρίας των λογαρίθμων τα οποία προέκυψαν κατά τη διάρκεια της μεταγραφής της μελέτης και του μαθηματικού σχολιασμού του κώδικα 72 του 18ου αι. του Νικηφόρου Θεοτόκη, ο οποίος βρέθηκε στη Βιβλιοθήκη της Δημητσάνας, όπου και εδιδάσκετο το περιεχόμενό του. Στη συνέχεια παρουσιάζεται η διδακτική πρόταση του συγγραφέα, από την οποία προκύπτει μία διαφορετική προσέγγιση της διδασκαλίας του κεφαλαίου των λογαρίθμων από αυτή που χρησιμοποιείται σήμερα στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι αυτή η διδακτική πρόταση του Νικηφόρου Θεοτόκη καθώς και όλο το υπόλοιπο υλικό του χειρογράφου προοριζόταν να διδαχθεί σε σχολεία της τουρκοκρατούμενης Ελλάδας στα τέλη του 18ου αι, λίγες μόλις δεκαετίες πριν από την επανάσταση του 1821.
Το χειρόγραφο 72 του Νικηφόρου Θεοτόκη
Ο κώδικας 72 περιλαμβάνει τη Γεωμετρία και την Αριθμητική του Νικηφόρου Θεοτόκη, ο οποίος ήταν από τους πρώτους επιστήμονες που προσπάθησαν να συνδυάσουν τις γνώσεις των αρχαίων Ελλήνων με τις σύγχρονες των δυτικών, και που ανέγραψε στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα των ελληνικών σχολείων ως πρωτεύοντα μαθήματα τα Μαθηματικά και τη Φυσική. Επιπλέον υπήρξε αυτός που πρωτοεισήγαγε τις Κωνικές Τομές και τον Απειροστικό Λογισμό στη διδακτέα ύλη. Χρησιμοποιούσε δε τα έργα των Tacquet, Ozanam και του Wolff ο οποίος υπήρξε μαθητής του Leibniz.
2. Τετρακτύς
Η Τετρακτύς αποτελεί την ουσία της
διδασκαλίας και το ιερό σύμβολο των
Πυθαγορείων.
Αποτελείται από τους δέκα πρώτους
αριθμούς(1-10) τοποθετημένους σε τέσσερις
σειρές (ένας στην πρώτη σειρά, δύο στην
δεύτερη, τρεις στην τρίτη και τέσσερις στην
τέταρτη σειρά
3. Τετρακτύν αποκαλούσαν την "Τετράδας"[1]
που είναι στην Πυθαγόρειο Φιλοσοφία η ουσία
και η έννοια του αριθμού τέσσερα.
Η Τετρακτύς είναι ο τέταρτος "τριγωνικός
αριθμός"[2] εμφανίζοντας έτσι μια άλλη άποψη
της σχέσης Τετράδας και Τετρακτύος.
4. Οπωσδήποτε δεν πρέπει να ξεχνάμε την σχέση
της Τετρακτύος με την "Δεκάδα". Εξ αυτού η
Τετρακτύς αναφέρεται σύμφωνα με τον
Ιάμβλιχο με τα προσηγορικά ονόματα:
Κόσμος(διακόσμηση, στολίδι), Παν(ο θεός
Πάνας - Παν = Όλο), Ουρανός, Άτλας,
Κλειδούχος, Αιών, Μνήμη, Γνώμων, Ειμαρμένη,
Κράτος, Φάνης, Ήλιος, Πυθμήν κ.α
5. Με την μελέτη των εννοιών των αριθμών που
υπάρχουν στην Τετρακτύν και των σχέσεων
τους οι Πυθαγόρειοι υποστηρίζουν ότι κάποιος
φθάνει στην απόκτηση της σοφίας.
6. Η κύρια σχέση Τετράδας και Τετρακτύος
φαίνεται και από την φημισμένη σχέση των
πρώτων τεσσάρων αριθμών με την δεκάδα την
οποία παράγουν όταν
προστεθούν(1+2+3+4=10). Από αυτούς τους
πρώτους τέσσερις αριθμούς(1, 2, 3 & 4), είναι
δυνατόν να κατασκευαστούν οι λόγοι: "δια
τεσσάρων" (4:3, τέταρτης), "δια πέντε" (3:2,
πέμπτης), "δια πασών" (2:1, Οκτάβα), που
στην μουσική αποδίδουν τα αναφερόμενα
αρμονικά μουσικά διαστήματα τα οποία πρώτος
ο Πυθαγόρας καθόρισε επακριβώς με
αριθμητικούς λόγους.
7. Οι αναλογίες αυτές δημιουργούν την Αρμονία,
που για τους Πυθαγόρειους έχει σημασία
κυριολεκτικά κοσμική (εξ ου και η ονομασία
της "Κόσμος"). Οι Πυθαγόρειοι
χρησιμοποιούσαν την Τετρακτύν για να
ορκισθούν, επικαλούμενοι μάλιστα τον
Πυθαγόρα σαν κάποιο θεό, όπως φαίνεται από
τα "Χρυσά Έπη" όπου αναφέρεται:
8. «ναὶ μὰ τὸν ἁμετέρᾳ ψυχᾷ παραδόντα
τετρακτύν
παγὰν ἀενάου φύσεως.»[3][4]
(ναι μα τον παραδόσαντα στην ψυχή μας την
τετρακτύν,
που είναι η πηγή της αενάου φύσεως.)
Χρυσά Έπη - στίχοι: 47, 48
9. Οι αριθμοί σχετίζονται με τα γεωμετρικά
σχήματα. Έτσι η μονάδα σχετίζεται με το
σημείο, η δυάδα με την γραμμή, η τριάδα με
το τρίγωνο και η τετράδα ή τετρακτύς με το
τετράεδρο (ή τριγωνική πυραμίδα), το πρώτο
γεωμετρικό στερεό. Θεωρείτο σύμβολό της το
τετράγωνο που επίσης ήταν το σύμβολο του
θείου και της τελειότητας.
10. Επίσης η σοφία θεωρούσαν ότι αποκτιέται από
τις τέσσερις εσωτερικές για τους Πυθαγόρειους
επιστήμες της αριθμητικής, μουσικής,
γεωμετρίας και αστρονομίας. Συνιστά σύμβολο
του Θεού Απόλλωνος και οι Πυθαγόρειοι
συνδέουν την Τετρακτύν με το Μαντείο των
Δελφών, όπως φαίνεται στο σημαντικό "περί
υπάρξεως" "άκουσμα" που αναφέρει ο
Ιάμβλιχος[6]: «τι εστί το εν Δελφοίς Μαντείον;
Τετρακτύς» (τι είναι το Μαντείο των Δελφών;
Η Τετρακτύς).