1. ΢ΠΗΛΑΙΑ

2. ΢σημαηιζμόρ ΢πηλαίων
• Η δηαδηθαζία δεκηνπξγίαο ησλ ζπειαίσλ είλαη θαζαξά
γεσινγηθή – ρεκηθή. Η ζπλεζέζηεξε δηαδηθαζία
δεκηνπξγίαο ζπειαίνπ είλαη ε εμήο:
• Η δηείζδπζε ηνπ λεξνύ ηεο βξνρήο ζηηο ζρηζκέο ησλ
πεηξσκάησλ ηα δηαιύεη πνιύ αξγά, δεκηνπξγώληαο
θνηιόηεηεο ζην εζσηεξηθό ηνπο θαη ζρεκαηίδνληαο ηνπο
ζηαιαθηίηεο θαη ηνπο ζηαιαγκίηεο.

3. ΢πηλαιολογία - Εξεπεύνηζη
΢πηλαίων
• Με ηνλ όξν ζπηλαιολογία ελλνείηαη ε επηζηεκνληθή
έξεπλα ησλ ζπειαίσλ θαη άιισλ ραξαθηεξηζηηθώλ, ε
δηακόξθσζε, ε δνκή, νη θπζηθέο ηδηόηεηεο, ε ηζηνξία, νη
ηδηαίηεξεο κνξθέο δσήο θαη νη θπζηθέο δηαδηθαζίεο κέζσ
ησλ νπνίσλ ζρεκαηίδνληαη θαη αιιάδνπλ κε ηελ πάξνδν
ηνπ ρξόλνπ.

4. ΣΠΗΛΑΙΑ ΤΗΣ ΔΛΛΑΓΑΣ
• ΢πήλαιο Πεπάμαηορ
• ΢πήλαιο Διπού
• ΢πήλαιο Ανηιπάπος
• ΢πηλιά ηος Δπάκος
• ΢πήλαιο Πεηπαλώνων
• ΢πήλαιο Αλιζηπάηηρ
• ΢πήλαιο Μελιζζάνηρ
• ΢πήλαιο Αγίος Ιωάννος ηος Επημίηη
• ΢πήλαιο Ιδαίον Άνηπον
• ΢πήλαιο Νηαβέλη
• ΢πήλαιο ηων Ολύμπων

5. ΢πήλαιο Πεπάμαηορ
• Tν Σπήιαην ηνπ Πεξάκαηνο βξίζθεηαη ζηα Ισάλληλα.
Αλαθαιύθζεθε ην 1940. Χσξίδεηαη ζε 19 κηθξέο θαη
κεγάιεο αίζνπζεο θαη ε ζεξκνθξαζία όιεο ηηο επνρέο
είλαη από 18-20 βαζκνύο.

6. ΢πήλαιο Γλςθάδαρ Διπού
• Τν Σπήιαην Γηξνύ είλαη έλα από ηα σξαηόηεξα
ζπήιαηα ζηνλ θόζκν θαη βξίζθεηαη δπηηθά παξάιηα ηεο
Λαθσληθήο Χεξζνλήζνπ, ζηνλ Οξκν ηνπ Γηξνύ. Τν
γλσζηό κήθνο ηνπ ζπειαίνπ μεπεξλά ηα 15
ρηιηόκεηξα. Τν 1970 έγηλε ε πξώηε ππνβξύρηα
εμεξεύλεζε.

7. ΢πήλαιο Ανηιπάπος
• Τν ζπήιαην ηεο Αληηπάξνπ είλαη από ηα ζπνπδαηόηεξα
ηεο Διιάδαο δηόηη ήηαλ γλσζηό θαη ζηελ αξραηόηεηα. Η
ζεξκνθξαζία ηνπ είλαη 16-18 βαζκνί.

8. ΢πηλιά ηος Δπάκος
• Τν ζπήιαην βξίζθεηαη ζηε λόηηα πιεπξά ηεο πόιεο ηεο
Καζηνξηάο θαη απέρεη 20 κέηξα απ’ ηελ ιίκλε. Σην
εζσηεξηθό ηνπ ππάξρνπλ ιηκλαία ηκήκαηα, κε 7 ππόγεηεο
ιίκλεο, 10 αίζνπζεο θαζώο θαη 5 δηαδξόκνπο. Η
ζεξκνθξαζία εληόο ηνπ Σπειαίνπ είλαη ζηαζεξή όιεο ηηο
επνρέο ζηνπο 16-18 βαζκνύο ελώ ε πγξαζία θηάλεη ζην
90%.

9. ΢πήλαιο Πεηπαλώνων
• Τν ζπήιαην ησλ Πεηξαιώλσλ βξίζθεηαη ζηελ Χαιθηδηθή
ζηνπο πξόπνδεο ηνπ όξνπο Κάηζηθα ζε πςόκεηξν 250
κέηξσλ. Αλαθάιπθζεθε ην θξαλίν ηνύ Αξραλζξώπνπ.Τα
πνιιά επξύκαηα ζην ζπήιαην ηα κειέηεζαλ δεθάδεο
επηζηήκνλεο. Τν θξαλίν αλήθεη ζηνλ αξραηόηεξν
άλζξσπν ζηελ Δπξώπε θαη ρξνλνινγήηε από 200000 -
700000 ρξόληα.

10. ΢πήλαιο Αλιζηπάηηρ
• Τν ζπήιαην Αιηζηξάηεο βξίζθεηαη ζηηο
Σέξξεο 6 ρηιηόκεηξα λνηηναλαηνιηθά.

11. ΢πήλαιο Μελιζζάνηρ
• Τν ιηκλνζπήιαην βξίζθεηαη ζηελ Κεθαινληά. Η θπζηθή
είζνδνο ηνπ ζπειαίνπ δεκηνπξγήζεθε από ηελ πηώζε
ελόο ηκήκαηνο ηεο νξνθήο. Η ιίκλε βξίζθεηαη 20 κ. θάησ
από ηελ επηθάλεηα ηνπ εδάθνπο. Οη επηζθέπηεο έρνπλ
ηελ δπλαηόηεηα λα ηελ εμεξεπλήζνπλ κε βάξθα.

12. ΢πήλαιο Αγίος Ιωάννος ηος
Επημίηη
• Τν ζπήιαην ηνπ Αγίνπ Ισάλλε ηνπ Δξεκίηε ή ηνπ
Ξέλνπ βξίζθεηαη θνληά ζην θαξάγγη Απιάθη, Αθξσηεξίνπ
Χαλίσλ. Οκνίσο κε ηελ Αξθνπδνζπειηά, είλαη θαη απηό
παιαηά θνίηε πνηακνύ κε ζπλνιηθό κήθνο
πεξίπνπ 135 κέηξα ζε κνξθή νξηδόληηαο γαιαξίαο. Έρεη
πινύζην δηάθνζκν ζε πνιιά ζεκεία κε κεγάινπο
ζηαιαθηίηεο θαη ζηαιαγκίηεο.

13. ΢πήλαιο Ιδαίον Άνηπον
• Τν Ιδαίν Άληξν βξίζθεηαη ζηηο αλαηνιηθέο παξεηέο ηνπ
όξνπο Ίδε, ζην νξνπέδην ηεο Νίδαο. Τν ζπήιαην έρεη
ηεξάζηηα κπζνινγηθή θαη πνιηηηζκηθή αμία, θαζώο ήηαλ ην
ζπήιαην πνπ ζύκθσλα κε ην κύζν κεγάισζε ν
κεγαιύηεξνο ζεόο ηεο αξραηόηεηαο, ν Γίαο.

14. ΢πήλαιο Νηαβέλη
• Σο ζπήλαιο Νηαβέλη βπίζκεηαι ζηην Πενηέλη. Σο
εζωηεπικό ηηρ ζπηλιάρ ανακαλύθθηκε από ηοςρ
απσαίοςρ Έλληνερ.

15. ΢πήλαιο ηων Ολύμπων
• Τν Σπήιαην ησλ Οιύκπσλ βξίζθεηαη 8ρικ. λόηηα ηνπ
κεζαησληθνύ νηθηζκνύ Οιύκπνη ηεο Χίνπ. Η ζεξκνθξαζία
17νc θαη ε πγξαζία (95%) ζην εζσηεξηθό ηνπ
παξακέλνπλ ζρεδόλ ζηαζεξέο όιν ην ρξόλν ελώ ε
ζηαγνλνξξνή κεηαβάιιεηαη επνρηαθά.

16. ΜΤΘΟΙ ΢ΠΗΛΑΙΩΝ

17. Μύθορ ΢πηλαίος Πεπάμαηορ -
Ιωαννίνων
• Η πεξίνδνο ηεο λεώηεξεο ηζηνξίαο καο ηξνθνδόηεζε κε
παξαδόζεηο πνιιά ζπήιαηα, όπσο θαη εθείλν ησλ
Καηαθνκβώλ ζηα Ισάλληλα. Σύκθσλα κε κία από απηέο,
ν Αιί Παζάο είρε ρηίζεη εθεί κπαξνπηαπνζήθεο, νη νπνίεο
αξγόηεξα ρξεζίκεπζαλ σο θπιαθέο. Δθεί βξήθαλ αξθεηνί
καξηπξηθό ζάλαην.

18. Μύθορ ζπηλαίος Δπάκος
Καζηοπιάρ
• Πξηλ από πνιινύο αηώλεο ε κεγάιε ζπειηά πνπ
βξίζθεηαη πξηλ από ην κνλαζηήξη ηεο Μαπξηώηηζζαο
ήηαλ ρξπζνξπρείν θαη ην θύιαγε έλαο δξάθνο πνπ
αλέπλεε θαη έβγαδε από ην ζηόκα ηνπ θιόγεο θαη
δειεηεξηαζκέλνπο αηκνύο.

19. Μύθορ ηηρ Απεηούζαρ - Πειπαιάρ
• Ωο πξνο ην όλνκα ηεο Αξεηνύζαο θαίλεηαη πσο
απνδόζεθε πνιύ κεηαγελέζηεξα θαη κάιινλ ζηε πεξίνδν
ηεο δηάδνζεο από ηνλ ιαό ηνπ παζίγλσζηνπ θξεηηθνύ
έπνπο ηνπ Δξσηόθξηηνπ ζην νπνίν θέξεηαη ε Αξεηνύζα
σο θόξε θαληαζηηθνύ Ηγεκόλα ηεο Αζήλαο πνπ
νλνκάδνληαλ Ηξαθιήο, λα είλαη εξσηεπκέλε κε ηνλ
Δξσηόθξηην ηνλ νπνίν θαη ζπλαληνύζε θξπθά.

20. Μύθορ ζπηλαίος
Απκαλόζπηλιος
• Οθείιεη ην κύζν ηνπ, αθξηβώο ζηελ πνιππινθόηεηα ηεο
δνκήο ηνπ θαη γξήγνξα ε παξάδνζε ηνπ απέδσζε ην
ξόιν ηνπ κπζηθνύ Λαβπξίλζνπ ηνπ Γαίδαινπ, ηνλ νπνίν
αλαθέξεη γηα πξώηε θνξά ν Ηξόδνηνο.

21. ΕΤΡΗΜΑΣΑ

22. ΢πήλαιο Αλεπόηπςπα Διπού
• Σηελ πξώηε αίζνπζα βξέζεθαλ δηάθνξα εξγαιεία.
• Η δεύηεξε αίζνπζα ήηαλ ηόπνο ιαηξείαο.
• Σηελ ηξίηε αίζνπζα βξέζεθαλ βξαρνγξαθίεο, ην
λεθξνηαθείνπ ηνπ νηθηζκνύ θαη ε ιίκλε κε ην πόζηκν
λεξό.

23. ΢πήλαιο Πεηπαλώνων
• Βξέζεθαλ ιίζηλα θαη νζηέηλα εξγαιεία.
• Τν απνζηισκέλν θξαλίν ην νπνίν απνηειεί ην
ζπνπδαηόηεξν εύξεκα θαη ζεσξείηαη πσο αλήθεη ζε
άλζξσπν πνπ έδεζε πεξίπνπ 700.000 ρξόληα πξηλ.

24. ΢πηλιά ηος Δπάκος
• Σην εζσηεξηθό ηνπ ζπειαίνπ ηνπ Γξάθνπ εληνπίζηεθαλ
παιαηνληνινγηθά θαηάινηπα, κε θπξηόηεξα ηα νζηά
αξθνύδαο ησλ ζπειαίσλ. Τν όλνκά ηεο νθείιεηαη ζην
γεγνλόο όηη ηα απνιηζσκέλα ιείςαλά ηεο εληνπίδνληαη
ζρεδόλ απνθιεηζηηθά κέζα ζε ζπήιαηα.