..

3. ‫ݡ‬‫ݡ‬‫ݡی‬‫ـ‬‫ع‬‫اجتما‬‫و‬‫ـݡی‬‫گ‬‫فرهن‬‫معاونت‬‫آموزشی‬‫فرهنگی‬‫مجتمع‬:‫نشر‬‫و‬‫تنظیم‬،‫تهیه‬
‫خیـریه‬ ‫امور‬‫و‬‫اوقاف‬‫سـازمان‬
‫جعفری‬‫مهدی‬:‫جلد‬‫ـرح‬‫ـ‬‫ط‬ ‫جاللی‬‫علی‬‫محمد‬‫سید‬:‫نویســــنده‬
‫نظری‬‫حسن‬‫محمد‬:‫آرا‬‫ـفحه‬‫ـ‬‫ص‬‫ݣمنصوری‬‫ݣ‬‫ݣ‬‫سادات‬‫مریم‬:‫گرافیک‬ ‫طــــراح‬
‫اوقاف‬‫انتشارات‬‫و‬‫چاپ‬‫سازمان‬:‫صحافی‬‫و‬‫چاپ‬،‫لیتوگرافی‬
‫0005تومان‬:‫قیمت‬
1395‫تابستان‬:‫چاپ‬‫نوبت‬
‫نسخه‬110000:‫شمارگان‬
‫ـر‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ه‬‫ظ‬‫ـوایل‬‫ح‬
|‫اهدایی‬

4. ‫مقدمه‬ ▪
‫شروع‬‫برای‬ ▪
‫او‬‫ارادۀ‬ ▪
‫مهم‬‫خیلی‬ ▪
‫‌ترین‬‫ن‬‫مهربا‬ ▪
‫والیت‬‫قانون‬ ▪
‫‌خوب‬‫ی‬‫خیل‬ ▪
‫‌ها‬‫ه‬‫زمین‬ ▪
‫پاسخ‬ ‫و‬‫پرسش‬ ▪
!‫نکنیم‬‫حسادت‬ ▪
‫پیامدها‬ ▪
‫اختیار‬ ▪
‫مهدی‬ ▪
‫مهربان‬ ‫و‬ ‫دلسوز‬ ▪
‫انتخاب‬‫لحظۀ‬ ▪
‫تلنگر‬ ▪
‫عهدماندگار‬ ▪
‫پایان‬‫برای‬ ▪
‫مسابقه‬ ▪
5
7
13
21
27
33
39
45
51
67
73
81
89
95
99
105
109
117
121
‫ݠݑ‬‫ݩ‬‫ݩ‬‫هرسٮ‬‫ݠݐ‬‫ݧ‬‫ݩ‬‫ڡ‬

6. ‫ــــــــدمـه‬ ‫ݠݑ‬‫مٯ‬
‫و‬ ‫اوقاف‬ ‫سازمان‬ ‫ارزش‬ ‫با‬ ‫‌های‬‫ه‬‫برنام‬ ‫ویژه‬ ‫از‬ ‫یکی‬ »‫نبوی‬ ‫دین‬ ‫اکمال‬ ،‫علوی‬ ‫والیت‬ ‫«جشن‬
‫سراسر‬‫متبرکه‬‫بقاع‬ ‫و‬‫امامزادگان‬‫مقدس‬‫آستان‬ ‫در‬،‫گذشته‬ ‫سال‬‫پنج‬ ‫در‬‫که‬ ‫‌باشد‬‫ی‬‫م‬‫امورخیریه‬
.‫است‬ ‫شده‬ ‫تبدیل‬ ‫مقدسه‬ ‫اماکن‬ ‫آن‬ ‫مجاوران‬ ‫و‬ ‫زائران‬ ‫جدی‬ ‫مطالبۀ‬ ‫به‬ ‫اینک‬ ‫و‬ ‫برگزار‬ ‫کشور‬
‫بدیل‬ ‫بی‬ ‫رکن‬ ‫یعنی‬ ‫غدیر؛‬ ‫بخش‬ ‫نجات‬ ‫فرهنگ‬ ‫ترویج‬ ‫و‬ ‫تبلیغ‬ ،‫ارزشمند‬ ‫طرح‬ ‫این‬ ‫محور‬
‫کنندۀ‬ ‫تمام‬ ‫و‬‫دین‬‫کنندۀ‬ ‫کامل‬ ،‫الهی‬‫رضوان‬‫به‬‫وصول‬‫راه‬‫یگانه‬‫که‬ ‫‌باشد‬‫ی‬‫م‬»‫والیت‬ ‫و‬‫«امامت‬
.‫است‬ ‫نعمت‬
‫امورخیریه‬ ‫و‬ ‫اوقاف‬ ‫سازمان‬ ‫اجتماعی‬ ‫و‬ ‫فرهنگی‬ ‫معاونت‬ ‫ساله‬ ‫همه‬ ،‫راستا‬ ‫همین‬ ‫در‬
‫غدیر‬ ‫معارف‬ ‫تبیین‬ ‫به‬ ،‫واقعه‬ ‫این‬ ‫مختلف‬ ‫زوایای‬ ‫پیرامون‬ ‫کتاب‬ ‫توزیع‬ ‫و‬ ‫چاپ‬ ،‫تألیف‬ ‫با‬
‫کتب‬ ‫انتشار‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫و‬ ‫‌پردازد‬‫ی‬‫م‬ ‫کتابخوانی‬ ‫مسابقه‬ ‫قالب‬ ‫در‬ ‫پیامبراکرم‬ ‫خطبۀ‬ ‫جمله‬ ‫از‬
»‫نجف‬‫«ایوان‬ ‫و‬»‫پیامبر‬‫آخرین‬ ‫از‬‫پیام‬‫«آخرین‬،»‫غدیر‬‫کرانه‬ ‫«بر‬،»‫غدیر‬‫«خلعت‬،»‫غدیر‬‫«خطبه‬
‫و‬ »‫ماندگار‬ ‫«عهد‬ ‫کتاب‬ ‫دو‬ ‫گستردۀ‬ ‫توزیع‬ ‫و‬ ‫تهیه‬ ‫به‬ ‫اقدام‬ ‫جاری‬ ‫سال‬ ‫در‬ ،‫گذشته‬ ‫‌های‬‫ل‬‫سا‬ ‫در‬
.‫است‬ ‫نموده‬ »‫ظهر‬ ‫«حوالی‬
‫حضرت‬‫رضایت‬‫مورد‬،‫امامت‬ ‫و‬‫والیت‬‫مقدس‬‫آستان‬‫خادمان‬ ‫از‬‫ناچیز‬‫قدم‬‫این‬‫است‬‫امید‬
.‫گیرد‬ ‫قرار‬‫جالله‬
ّ
‫جل‬‫احدیت‬
‫اجتماعی‬ ‫و‬‫فرهنگی‬‫معاونت‬
‫خیریه‬ ‫ـور‬‫م‬‫ا‬ ‫و‬‫ـاف‬‫ـ‬‫ق‬‫او‬‫ـازمان‬‫ـ‬‫س‬

8. ‫شروع‬‫برای‬

9. 8
‫شغل‬‫که‬ ‫‌کنیم‬‫ی‬‫م‬‫گمان‬ ‫ما‬ ‫از‬‫خیلی‬‫‌ایم؟‬‫ه‬‫کرد‬ ‫فکر‬‫ممکن‬ ِ‫کار‬ ‫‌ترین‬‫ت‬‫سخ‬‫به‬‫اآلن‬‫تا‬‫آیا‬
‫انجام‬ ‫ما‬ ‫که‬ ‫کاری‬ ‫و‬ ‫دارد‬ ‫قرار‬ ‫ممکن‬ ‫حالت‬ ‫‌ترین‬‫ت‬‫سخ‬ ‫در‬ ،‫ما‬ ‫زندگی‬ ‫اوضاع‬ ‫و‬ ‫ما‬
‫‌وطنانی‬‫م‬‫ه‬ ‫از‬ .‫بدهد‬ ‫انجام‬ ‫‌تواند‬‫ی‬‫م‬ ‫نفر‬ ‫یک‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫کاری‬ ‫‌ترین‬‫ت‬‫سخ‬ ،‫‌دهیم‬‫ی‬‫م‬
‫‌فرسا‬‫ت‬‫طاق‬‫کارهای‬ ‫انجام‬‫مشغول‬‫سوزان‬ ‫و‬‫داغ‬‫آفتاب‬‫زیر‬،‫کشور‬ ‫جنوب‬‫گرمای‬ ‫در‬‫که‬
،‫‌آورد‬‫ی‬‫م‬ ‫بند‬ ‫را‬ ‫انسان‬ ‫نفس‬ ‫که‬ ‫‌ای‬‫ی‬‫شرج‬ ‫هوای‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫‌هایی‬‫ن‬‫آ‬ ‫تا‬ ‫گرفته؛‬ ‫هستند‬
‫و‬ ‫‌لرزند‬‫ی‬‫م‬ ،‫‌سوز‬‫ن‬‫استخوا‬ ‫سرمای‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫‌هایی‬‫ن‬‫آ‬ ‫تا‬ ‫و‬ ‫هستند؛‬ ‫ریختن‬ ‫عرق‬ ‫حال‬ ‫در‬
‫میزان‬ ‫نیست؛‬ ‫هوایی‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫شرایط‬ ‫به‬ ‫فقط‬ ‫همیشه‬ ،‫کار‬ ِ‫سختی‬ ‫البته‬ .‫‌کنند‬‫ی‬‫م‬ ‫کار‬
‫روحی‬‫شرایط‬،‫است‬ ‫تأثیرگذار‬‫هم‬‫کاری‬ ‫ساعات‬ ‫مقدار‬‫البته‬ ‫و‬ ‫کار‬ ‫ظرافت‬ ‫و‬‫استرس‬
.‫دارند‬ ‫را‬ ‫خودشان‬ ‫تأثیر‬ ‫هم‬ ‫روانی‬ ‫و‬
‫با‬ ‫و‬ ‫‌یقین‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌شود‬‫ی‬‫م‬ ‫را‬ ‫این‬ !‫نیست‬ ‫دنیا‬ ‫کار‬ ‫‌ترین‬‫ت‬‫سخ‬ ،‫ما‬ ‫از‬ ‫‌کدام‬‫چ‬‫هی‬ ِ‫کار‬ ‫اما‬
‫خودتان‬‫‌توانید‬‫ی‬‫م‬‫آیا‬‫ببینید‬ ‫و‬‫کنید‬ ‫تصور‬‫را‬‫حالت‬‫این‬‫است‬‫کافی‬ .‫گفت‬ ‫قاطعیت‬
:‫نه‬ ‫یا‬ ‫بدهید‬ ‫قرار‬ ‫شخصیتی‬ ‫چنین‬ ‫جای‬ ‫را‬
‫و‬ ‫زمان‬ ‫و‬ ‫ساعت‬ ‫محدودیت‬ ‫بدون‬ ،‫هوایی‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫شرایط‬ ‫تمامی‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫فردی‬
‫در‬ ‫‌تنها‬‫ه‬‫ن‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫کرده‬ ‫راست‬ ِ‫راه‬ ‫به‬ ‫مردم‬ ‫راهنمایی‬ ‫وقف‬ ‫را‬ ‫خودش‬ ،‫مکان‬ ‫حتی‬
‫مزد‬ - ‫‌دارد‬‫ی‬‫برنم‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫دست‬ ‫هم‬ ‫شرایط‬ ‫‌ترین‬‫ت‬‫سخ‬ ‫در‬ ‫البته‬ ‫که‬ - ‫عمل‬ ‫این‬ ‫مقابل‬
‫ـهر‬‫ـ‬‫ظ‬‫ـوالی‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ح‬

10. 9
‫جایی‬‫تا‬‫‌گیرد‬‫ی‬‫م‬ ‫قرار‬‫هم‬‫جاهالن‬‫اذیت‬ ‫و‬ ‫آزار‬‫مورد‬‫بلکه‬‫‌کند؛‬‫ی‬‫نم‬‫دریافت‬‫پاداشی‬ ‫و‬
‫شکمبه‬ ‫و‬‫‌کنند‬‫ی‬‫م‬‫خطاب‬‫مجنون‬ ‫و‬‫دیوانه‬‫را‬ ‫او‬ ‫و‬‫‌شکنند‬‫ی‬‫م‬‫را‬‫دندانش‬‫سنگ‬‫با‬‫که‬
‫اما‬‫‌کنند؛‬‫ی‬‫م‬‫را‬‫جانش‬ ِ‫قصد‬،‫بار‬‫چند‬ ‫و‬‫چندین‬‫حتی‬ ‫و‬‫‌ریزند‬‫ی‬‫م‬‫سرش‬‫روی‬‫گوسفند‬
‫‌کند‬‫ی‬‫نم‬ ‫کوتاهی‬ ‫مردم‬ ‫راهنمایی‬ ‫در‬ ‫‌ای‬‫ه‬‫ذر‬ ،‫‌ها‬‫ج‬‫رن‬ ‫و‬ ‫‌ها‬‫ی‬‫سخت‬ ‫این‬ ‫تمامی‬ ‫تحمل‬ ‫با‬
‫فردی‬.‫اموالش‬ ‫و‬‫مال‬‫تا‬‫گرفته‬ ‫‌اش‬‫ی‬‫جوان‬ ‫و‬‫زمان‬ ‫و‬‫وقت‬ ‫از‬،‫‌گذرد‬‫ی‬‫م‬،‫دارد‬‫چه‬‫هر‬ ‫از‬ ‫و‬
‫برابر‬ ‫در‬ ‫اما‬ ‫است؛‬ ‫مردم‬ ‫نفع‬ ‫به‬ ‫فقط‬ ‫و‬ ‫فقط‬ ‫که‬ ‫کرده‬ ‫کاری‬ ‫وقف‬ ‫را‬ ‫‌اش‬‫ی‬‫زندگ‬ ‫که‬
.‫‌گیرد‬‫ی‬‫نم‬ ‫مزدی‬ ‫و‬ ‫پول‬ ‫هیچ‬ ‫مردم‬ ‫از‬ ‫زحماتش‬
‫آیا‬ ‫بدهیم؟‬ ‫قرار‬ ‫شخصی‬ ‫چنین‬ ‫جای‬ ‫را‬ ‫خودمان‬ ‫که‬ ‫حاضریم‬ ‫ما‬ ‫از‬ ‫‌یک‬‫م‬‫کدا‬
‫مزد‬ ‫باالخره‬ ،‫سختی‬ ‫میزان‬ ‫هر‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫ما‬ ِ‫کار‬ ‫یا‬ ،‫است‬ ‫‌تر‬‫ت‬‫سخ‬ ‫شخصی‬ ‫چنین‬ ِ‫کار‬
‫ما‬ ‫آیا‬ ،‫تعارفی‬ ‫هیچ‬ ‫بدون‬ ‫‌ایم؟‬‫ه‬‫کرد‬ ‫خوش‬ ‫گرفتنش‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫دلمان‬ ‫که‬ ‫دارد‬ ‫پاداشی‬ ‫و‬
‫آنکه‬ ‫بدون‬ ،‫کنیم‬ ‫دیگران‬ ‫به‬ ‫راهنمایی‬ ‫و‬ ‫کمک‬ ‫وقف‬ ‫را‬ ‫‌مان‬‫ی‬‫زندگ‬ ‫که‬ ‫حاضریم‬
‫باشیم؟‬ ‫داشته‬ ‫تشکر‬ ‫توقع‬ ‫حتی‬ ‫و‬ ‫بگیریم‬ ‫‌ها‬‫ن‬‫آ‬ ‫از‬ ‫مزدی‬
‫باعث‬ ‫مردم‬ ‫برای‬ ‫چه‬ ‫هر‬ ،‫متعال‬ ‫خداوند‬ ‫توصیف‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫اسالم‬ ‫گرامی‬ ‫رسول‬
‫مصر‬ ‫و‬ ‫حریص‬ ‫مردم‬ ‫هدایت‬ ‫بر‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫سنگین‬ ‫و‬ ‫سخت‬ ‫او‬ ‫برای‬ ،‫باشد‬ ‫ناراحتی‬
‫را‬‫دنیا‬ ِ‫کار‬ ‫‌ترین‬‫ت‬‫سخ‬‫که‬ ‫است‬‫فردی‬‫همان‬،‫رحیم‬ ‫و‬‫است‬‫رئوف‬‫مؤمنین‬‫بر‬ ‫و‬‫است‬
‫ـروع‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ش‬‫برای‬

11. 10
‫‌قدر‬‫ن‬‫آ‬ ‫و‬ ‫بود‬ ‫مردم‬ ‫هدایت‬ ‫‌اش‬‫ی‬‫اصل‬ ‫دغدغۀ‬ ‫که‬ ‫بزرگواری‬ ‫شخصیت‬ .‫‌داد‬‫ی‬‫م‬ ‫انجام‬
.‫نشد‬ ‫اذیت‬ ‫و‬ ‫آزار‬ ‫من‬ ‫‌مانند‬‫ه‬‫ب‬ ‫پیامبری‬ ‫هیچ‬ ‫فرمود‬ ‫که‬ ‫دید‬ ‫اذیت‬ ‫و‬ ‫آزار‬ ‫مسیر‬ ‫این‬ ‫در‬
‫هدایت‬ ‫برای‬ ‫پیامبر‬ ‫دلسوزی‬ ‫اثبات‬ ‫بر‬ ‫است‬ ‫شاهدی‬ ‫حقیقت‬ ‫در‬ ،‫غدیر‬ ‫واقعۀ‬
‫مسیر‬ ‫در‬ ‫تا‬ ‫کرد‬ ‫را‬ ‫تالشش‬ ‫تمام‬ ‫او‬ ‫ولی‬ ‫دادند‬ ‫آزارش‬ ‫بسیار‬ ‫که‬ ‫امتی‬ .‫اسالمی‬ ‫امت‬
‫بدون‬ ‫را‬ ‫امتش‬ ،‫رحلتش‬ ‫از‬ ‫بعد‬ ‫‌توانست‬‫ی‬‫نم‬
ً
‫یقینا‬ ‫و‬ ‫بمانند‬ ‫باقی‬ ‫اسالم‬ ‫مستقیم‬
‫‌ها‬‫ی‬‫دلسوز‬ ‫و‬‫‌ها‬‫ه‬‫دغدغ‬‫همان‬‫با‬ ‫و‬‫خودش‬‫جنس‬ ‫از‬‫راهنمایی‬‫‌هم‬‫ن‬‫آ‬،‫بگذارد‬‫راهنما‬
.‫اخالق‬ ‫و‬ ‫دانش‬ ‫و‬ ‫علم‬ ‫و‬ ‫کماالت‬ ‫البته‬ ‫و‬
‫در‬ ،‫نفرموده‬ ‫مشخص‬ ‫خود‬ ‫برای‬ ‫جانشینی‬ ،‫پیامبر‬ ‫که‬ ‫کند‬ ‫ادعا‬ ‫کسی‬ ‫اگر‬
‫که‬ ‫است‬ ‫معتقد‬ ‫و‬ ‫کرده‬ ‫تردید‬ ‫و‬ ‫شک‬ ‫ایشان‬ ‫درایت‬ ‫و‬ ‫دلسوزی‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫حقیقت‬
‫و‬ ‫پیامبر‬ ‫ارزشمند‬ ‫عمر‬ ‫تمامی‬ ‫که‬ ‫رسالتی‬ .‫گذاشته‬ ‫ناتمام‬ ‫را‬ ‫رسالتش‬ ‫پیامبر‬
‫کسی‬ ‫است‬‫‌انصاف‬‫ی‬‫ب‬‫چه‬ ‫و‬‫گذشت‬ ‫رسالت‬‫این‬‫ادای‬‫مسیر‬ ‫در‬‫ایشان‬‫قدرت‬ ‫و‬‫توان‬
‫واقعۀ‬ ‫بدهد؛‬ ‫ما‬ ‫حکیم‬ ‫و‬ ‫عالم‬ ‫و‬ ‫دلسوز‬ ‫و‬ ‫مهربان‬ ‫پیامبر‬ ‫به‬ ‫ناروایی‬ ‫نسبت‬ ‫چنین‬ ‫که‬
‫حضرت‬ ‫اینکه‬ ‫بر‬ ‫است‬ ‫شاهدی‬ ‫و‬ ‫ناروا‬ ‫نسبت‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫است‬ ‫پاسخی‬ ،‫غدیر‬ ‫بزرگ‬
!‫وجه‬ ‫بهترین‬ ‫به‬ ‫‌هم‬‫ن‬‫آ‬ ‫کرد؛‬ ‫تمام‬ ‫را‬ ‫رسالتش‬ ،‫محمد‬
‫ـهر‬‫ـ‬‫ظ‬‫ـوالی‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ح‬

12. 11
‫دهم‬ ‫سال‬ ‫‌الحجه‬‫ی‬‫ذ‬ 18 ‫روز‬ ‫در‬ ‫پیامبر‬ ‫که‬ ‫را‬ ‫سخنانی‬ »‫ظهر‬ ‫«حوالی‬ ‫در‬
‫که‬ ‫سخنانی‬ .‫‌کنیم‬‫ی‬‫م‬ ‫بازخوانی‬ ‫فرمودند‬ ‫مسلمانان‬ ‫به‬ ‫خطاب‬ ،‫ظهر‬ ‫حوالی‬ ،‫هجری‬
‫آن‬ ‫در‬‫که‬ ‫شیوا‬ ‫و‬‫کامل‬ ‫‌ای‬‫ه‬‫خطب‬.‫است‬»...‫مواله‬‫کنت‬ ‫«من‬‫جملۀ‬‫یک‬ ‫از‬‫بیش‬ ‫بسیار‬
‫امامت‬ ‫بحث‬ ‫بلکه‬ ،‫شده‬ ‫اشاره‬ ‫امیرالمؤمنین‬ ‫فضایل‬ ‫و‬ ‫والیت‬ ‫بحث‬ ‫به‬ ‫‌تنها‬‫ه‬‫ن‬
‫و‬ ‫همراهان‬ ‫جایگاه‬ ‫و‬ ‫تشریح؛‬ ‫کامل‬ ‫‌طور‬‫ه‬‫ب‬ ‫نیز‬ ‫معصومشان‬ ‫فرزندان‬ ‫و‬ ‫حضرت‬
‫که‬ ‫‌ای‬‫ه‬‫خطب‬.‫است‬‫شده‬‫بیان‬‫‌درستی‬‫ه‬‫ب‬‫نیز‬‫خدا‬‫رسول‬‫جانشینان‬‫این‬‫مخالفان‬
‫‌ای‬‫ه‬‫خطب‬ .‫او‬ ‫صفات‬ ‫و‬ ‫متعال‬ ‫خدای‬ ‫ذات‬ ‫به‬ ‫معرفت‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫درس‬ ‫‌اش‬‫ه‬‫‌جمل‬‫ه‬‫جمل‬
‫را‬ ‫حق‬ ،‫کند‬ ‫دقت‬ ‫‌اش‬‫ی‬‫معان‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫بخواند‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫‌کلمۀ‬‫ه‬‫کلم‬ ‫مسلمانی‬ ‫هر‬ ‫اگر‬ ‫که‬
‫آسمان‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫نورانی‬ ‫خورشید‬ »‫ظهر‬ ‫«حوالی‬ ‫‌توان‬‫ی‬‫م‬ ‫که‬ ‫‌گونه‬‫ن‬‫هما‬ ‫‌بیند؛‬‫ی‬‫م‬ ‫‌روشنی‬‫ه‬‫ب‬
.‫دید‬
‫دست‬ ‫در‬ ‫دست‬ ‫که‬ ‫غدیر‬ ‫در‬ ‫حاضر‬ ِ‫مسلمانان‬ ‫مثل‬ ‫نیز‬ ‫ما‬ ‫که‬ ‫روز‬ ‫آن‬ ‫امید‬ ‫به‬
‫امام‬‫مهربان‬ ‫و‬‫نازنین‬‫دستان‬ ‫در‬‫دست‬،‫کردند‬ ‫بیعت‬‫ایشان‬‫با‬ ‫و‬‫گذاشتند‬ ‫پیامبر‬
‫وفادار‬ ‫آن‬ ‫به‬ ‫همیشه‬ ‫و‬ ‫ببندیم‬ ‫یاری‬ ‫و‬ ‫همراهی‬ ‫پیمان‬ ‫ایشان‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫بگذاریم‬ ‫زمانمان‬
.‫بمانیم‬
‫ـروع‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ش‬‫برای‬

14. ‫او‬‫ارادۀ‬

15. 14
:‫‌دهیم‬‫ی‬‫م‬ ‫‌طور‬‫ن‬‫ای‬ ‫را‬ ‫ساده‬ ‫سؤال‬ ‫این‬ ‫جواب‬ ‫ما‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫‌بارد؟‬‫ی‬‫م‬ ‫چگونه‬ ‫باران‬
‫سرد‬ ‫از‬ ‫بعد‬ ‫و‬ ‫‌شود‬‫ی‬‫م‬ ‫تشکیل‬ ‫ابر‬ ،‫‌ها‬‫ن‬‫آ‬ ‫رفتن‬ ‫باال‬ ‫و‬ ‫زمین‬ ‫روی‬ ‫‌های‬‫ب‬‫آ‬ ‫تبخیر‬ ‫از‬
‫که‬ ‫‌هایی‬‫ن‬‫آ‬ ‫البته‬ .‫‌بارد‬‫ی‬‫م‬ ‫زمین‬ ‫به‬ ،‫باران‬ ‫قطرات‬ ‫شکل‬ ‫به‬ ‫آب‬ ‫بار‬ ‫این‬ ،‫ابرها‬ ‫شدن‬
‫هوای‬ ‫«وقتی‬ :‫‌گویند‬‫ی‬‫م‬ ‫‌طور‬‫ن‬‫ای‬ ،‫‌دهند‬‫ی‬‫م‬ ‫نظر‬ ‫موضوع‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫راجع‬ ‫‌تر‬‫ی‬‫تخصص‬
‫داخل‬ ‫به‬ ‫باال‬ ‫به‬ ‫خودش‬ ‫همراه‬ ‫هم‬ ‫را‬ ‫آب‬ ‫بخار‬ ،‫‌کند‬‫ی‬‫م‬ ‫صعود‬ ‫آسمان‬ ‫باالی‬ ‫به‬ ‫گرم‬
‫ذرات‬ ‫دور‬ ‫آب‬ ‫‌های‬‫ه‬‫قطر‬ ‫و‬ ‫‌شود‬‫ی‬‫م‬ ‫سرد‬ ‫آب‬ ‫بخار‬ ،‫آسمان‬ ‫باالی‬ ‫در‬ .‫‌برد‬‫ی‬‫م‬ ‫آسمان‬
‫شکل‬ ‫به‬ ‫هم‬ ‫آب‬ ‫بخار‬ ‫از‬ ‫مقداری‬ .‫‌شود‬‫ی‬‫م‬ ‫تشکیل‬ ‫هوا‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫گردوغبار‬ ‫ریز‬
.‫‌کند‬‫ی‬‫م‬ ‫جذب‬ ‫را‬ ‫شده‬ ‫سرد‬ ‫آب‬ ‫قطرات‬ ‫که‬ ‫‌شود‬‫ی‬‫م‬ ‫منجمد‬ ‫یخ‬ ‫ریز‬ ‫‌های‬‫ل‬‫کریستا‬
‫را‬ ‫‌تری‬‫گ‬‫بزر‬ ‫‌های‬‫ل‬‫کریستا‬ ‫و‬ ‫‌شود‬‫ی‬‫م‬ ‫منجمد‬ ،‫یخ‬ ‫‌های‬‫ل‬‫کریستا‬ ‫شکل‬ ‫به‬ ‫قطرات‬
‫سنگین‬ ‫‌ها‬‫ه‬‫‌ریز‬‫ف‬‫بر‬ ‫که‬ ‫زمانی‬ .‫‌نامیم‬‫ی‬‫م‬ ‫‌ریزه‬‫ف‬‫بر‬ ‫را‬ ‫‌ها‬‫ن‬‫آ‬ ‫ما‬ ‫که‬ ‫‌دهد‬‫ی‬‫م‬ ‫تشکیل‬
‫‌تر‬‫م‬‫گر‬ ‫هوای‬ ‫با‬ ‫پایین‬ ‫به‬ ‫رو‬ ‫مسیرشان‬ ‫در‬ ‫‌ها‬‫ه‬‫‌ریز‬‫ف‬‫بر‬ .‫‌افتند‬‫ی‬‫م‬ ‫پایین‬ ،‫‌شوند‬‫ی‬‫م‬
‫سؤال‬‫یک‬‫اما‬‫‌آیند»؛‬‫ی‬‫درم‬‫باران‬‫قطرات‬‫‌صورت‬‫ه‬‫ب‬ ‫و‬‫‌شوند‬‫ی‬‫م‬‫ذوب‬ ‫و‬‫‌کنند‬‫ی‬‫م‬‫برخورد‬
‫نوشته‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫دالیلی‬ ‫همین‬ ‫به‬
ً
‫صرفا‬ ،‫باران‬ ‫نزول‬ ‫اگر‬ ‫اینکه‬ ‫‌هم‬‫ن‬‫آ‬ ‫و‬ ‫‌ماند‬‫ی‬‫م‬ ‫باقی‬
‫الهی‬ ‫رحمت‬ ‫نزول‬ ‫برای‬ ‫دعا‬ ‫و‬ ‫باران‬ ‫نماز‬ ‫سراغ‬ ،‫‌سالی‬‫ک‬‫خش‬ ‫زمان‬ ‫در‬ ‫چرا‬ ‫پس‬ ،‫شد‬
‫روال‬ ‫از‬ ‫گاهی‬ ،‫آفرینش‬ ‫نظام‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫ممکن‬
ً
‫واقعا‬ ‫آیا‬ ،‫‌تر‬‫ح‬‫واض‬ ‫عبارت‬ ‫به‬ ‫‌رویم؟‬‫ی‬‫م‬
‫ـهر‬‫ـ‬‫ظ‬‫ـوالی‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ح‬

16. 15
‫فرود‬ ‫ولی‬ ‫شوند؛‬ ‫سنگین‬ ‫و‬ ‫شوند‬ ‫سرد‬ ‫آب‬ ‫بخارهای‬
ً
‫مثال‬ ‫و‬ ‫بکند‬ ‫تخلف‬ ‫‌اش‬‫ی‬‫عاد‬
‫‌کنند‬‫ی‬‫م‬ ‫قبول‬ ،‫متخصصان‬ ‫و‬ ‫دانشمندان‬ ‫آیا‬ ‫باشند؟‬ ‫کسی‬ ‫دستور‬ ‫منتظر‬ ‫و‬ ‫نیایند‬
‫ببارد؟‬‫ناگهان‬،‫ندارد‬‫را‬‫باران‬‫بارش‬‫قابلیت‬ ‫و‬‫ندارد‬‫وجود‬‫آب‬ ‫بخار‬‫آن‬ ‫در‬‫که‬ ‫ابری‬‫که‬
‫و‬ ‫دور‬ ‫‌های‬‫ه‬‫گذشت‬ ‫در‬ ‫اتفاق‬ ‫این‬ ‫چراکه‬ !‫بله‬ ‫گفت‬ ‫باید‬ ‫واقع‬ ‫در‬ ‫اما‬ ‫خیر؛‬ ،
ً
‫طبیعتا‬
!‫است‬ ‫افتاده‬ ‫بار‬ ‫چند‬ ‫و‬ ‫چندین‬ ،‫نزدیک‬
‫که‬ ‫‌دهند‬‫ی‬‫م‬ ‫جواب‬ ‫‌ای‬‫ه‬‫‌گون‬‫ه‬‫ب‬ ‫را‬ ‫مطلب‬ ‫اول‬ ‫سؤال‬ ‫که‬ ‫هستند‬ ‫هم‬ ‫‌ای‬‫ه‬‫عد‬ ‫البته‬
‫خلقت‬ ‫طبیعی‬ ‫اتفاقات‬ ‫به‬ ‫راجع‬ ‫‌ها‬‫ن‬‫آ‬ ‫از‬ ‫وقتی‬ !‫‌شوند‬‫ی‬‫نم‬ ‫مواجه‬ ‫مشکالت‬ ‫این‬ ‫با‬
‫ماه‬ ‫گردش‬ ‫چه‬ ‫و‬ ‫روز‬ ‫به‬ ‫شب‬ ‫و‬ ‫شب‬ ‫به‬ ‫روز‬ ‫تبدیل‬ ‫چه‬ ‫و‬ ‫باران‬ ‫نزول‬ ‫چه‬ ،‫کنیم‬ ‫سؤال‬
.»‫خدا‬ ‫ارادۀ‬ ‫«به‬ :‫است‬ ‫کلمه‬ ‫سه‬ ‫پاسخشان‬ ،‫قبیل‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫سواالتی‬ ‫چه‬ ‫و‬ ‫ستارگان‬ ‫و‬
‫چگونه‬ .‫خدا‬ ‫ارادۀ‬ ‫به‬ ‫‌شود؟‬‫ی‬‫م‬ ‫شب‬ ‫چگونه‬ .‫خدا‬ ‫ارادۀ‬ ‫به‬ ‫‌بارد؟‬‫ی‬‫م‬ ‫چگونه‬ ‫باران‬
‫حال‬ ‫در‬ ‫پیچیدگی‬ ‫این‬ ‫با‬ ‫چگونه‬ ‫سیارات‬ ‫و‬ ‫ستارگان‬ .‫خدا‬ ‫ارادۀ‬ ‫به‬ ‫‌شود؟‬‫ی‬‫م‬ ‫روز‬
.‫خدا‬ ‫ارادۀ‬ ‫به‬ ‫‌کنند؟‬‫ی‬‫نم‬ ‫برخورد‬ ‫باهم‬ ‫و‬ ‫‌اند‬‫ت‬‫حرک‬
‫اتفاقات‬ ‫از‬ ‫هرکدام‬ ‫برای‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫صورت‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫آفرینش‬ ‫در‬ ‫الهی‬ ‫قانون‬ ‫البته‬
‫اتفاقات‬‫این‬‫تمامی‬‫کامل‬ ‫وابستگی‬‫بازهم‬‫اما‬‫کرده؛‬ ‫معین‬‫اصولی‬ ‫و‬‫اسباب‬،‫خلقت‬
‫به‬‫نیازی‬‫اینکه‬‫بدون‬،‫کند‬ ‫اراده‬‫خدا‬‫اگر‬‫همین‬‫برای‬.‫خدا‬‫ارادۀ‬‫به‬:‫است‬‫‌چیز‬‫ک‬‫ی‬‫به‬
‫او‬‫ارادۀ‬

17. 16
.‫افتاد‬ ‫خواهد‬ ‫اتفاقی‬ ،‫باشد‬ ‫دلیل‬ ‫و‬ ‫سبب‬ ‫وجود‬
‫عقیده‬ ‫آن‬ ‫به‬ ‫حتی‬ ‫و‬ ‫‌دانیم‬‫ی‬‫م‬ ‫را‬ ‫مطلب‬ ‫این‬ ،‫ما‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫که‬ ‫اینجاست‬ ‫جالب‬
‫خود‬‫مشغول‬‫را‬‫ما‬‫‌ای‬‫ه‬‫‌گون‬‫ه‬‫ب‬،‫دنیا‬‫زندگی‬ ‫در‬‫شدن‬‫غرق‬ ‫و‬‫غفلت‬‫گاهی‬ ‫اما‬‫داریم؛‬‫هم‬
‫ظاهری‬ ‫اسباب‬ ‫شدن‬ ‫فراهم‬ ،‫اتفاق‬ ‫یک‬ ‫دادن‬ ‫خ‬ُ‫ر‬ ‫راه‬ ‫تنها‬ ‫‌کنیم‬‫ی‬‫م‬ ‫فکر‬ ‫که‬ ‫‌کند‬‫ی‬‫م‬
‫تالش‬ ،‫خدا‬ ‫مخلوق‬ ‫یک‬ ‫رضایت‬ ‫جلب‬ ‫برای‬ ‫‌در‬‫ه‬‫درب‬ ‫گاهی‬ ‫همین‬ ‫برای‬ ‫است؛‬ ‫آن‬
.‫است‬ ‫الزم‬ ‫او‬ ‫رضایت‬ ،‫کارمان‬ ‫شدن‬ ‫انجام‬ ‫برای‬ ،‫ظاهری‬ ‫جهت‬ ‫از‬ ‫چون‬ ‫‌کنیم‬‫ی‬‫م‬
‫حتی‬ ‫و‬ ‫‌ها‬‫س‬‫التما‬ ‫و‬ ‫‌ها‬‫ی‬‫دوندگ‬ ‫که‬ ‫‌هایی‬‫ه‬‫لحظ‬ ‫تمامی‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫اینجاست‬ ‫‌تر‬‫ب‬‫جال‬
‫سراغ‬‫تازه‬‫‌شود؛‬‫ی‬‫نم‬‫مخلوق‬‫آن‬‫رضایت‬‫جلب‬‫باعث‬،‫‌هایمان‬‫ی‬‫زیرمیز‬‫کرده‬‫‌نا‬‫ی‬‫خدا‬
‫خدای‬‫همان‬‫‌شود؛‬‫ی‬‫م‬ ‫باز‬ ‫او‬‫دست‬‫به‬‫فقط‬‫کارها‬ ِ‌‫ه‬‫گر‬ ‫داریم‬‫اعتقاد‬‫که‬ ‫‌رویم‬‫ی‬‫م‬‫کسی‬
.‫مهربان‬ ‫و‬ ‫خوب‬
‫شدن‬ ‫غرق‬ ‫همان‬ ‫جز‬ ‫ندارد‬ ‫دلیلی‬ ،‫‌کننده‬‫ت‬‫ناراح‬ ‫البته‬ ‫و‬ ‫جالب‬ ‫رفتارهای‬ ‫این‬ ‫و‬
.‫است‬ ‫کرده‬ ‫غافل‬ ‫اصلی‬ ‫و‬ ‫واقعی‬ ‫علت‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫ما‬ ‫که‬ ‫ظاهری‬ ‫‌های‬‫ت‬‫عل‬ ‫دنیای‬ ‫در‬
‫جمله‬‫که‬ ‫‌کند‬‫ی‬‫م‬ ‫آغاز‬‫عباراتی‬‫با‬‫را‬‫کالمش‬ ،‫غدیر‬‫خطبۀ‬‫ابتدای‬ ‫در‬،‫اکرم‬‫پیامبر‬
‫و‬‫دنیا‬ ‫در‬‫اتفاقی‬:‫است‬‫‌چیز‬‫ک‬‫ی‬‫تمامش‬‫مفهوم‬ ‫و‬‫محتوا‬ ‫و‬‫‌خواهد‬‫ی‬‫م‬‫دقت‬‫‌اش‬‫ه‬‫جمل‬
.‫خدا‬‫ارادۀ‬‫به‬‫مگر‬،‫‌افتد‬‫ی‬‫نم‬‫آخرت‬
‫ـهر‬‫ـ‬‫ظ‬‫ـوالی‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ح‬

18. 17
‫اجرای‬ ‫برای‬ ‫که‬ ‫‌حالی‬‫ن‬‫درعی‬ ‫و‬ ‫‌کند‬‫ی‬‫م‬ ‫ستایش‬ ‫را‬ ‫خدایی‬ ‫چنین‬ ،‫خدا‬ ‫رسول‬
‫ایمان‬ ‫آن‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫خدایی‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫را‬ ‫معرفتشان‬ ‫‌کند؛‬‫ی‬‫م‬ ‫آماده‬ ‫را‬ ‫مردم‬ ،‫الهی‬ ‫فرمان‬
.‫‌کند‬‫ی‬‫م‬ ‫بیشتر‬ ‫و‬ ‫بیشتر‬ ،‫‌شوند‬‫ی‬‫م‬ ‫غافل‬ ‫او‬ ‫از‬ ‫گاهی‬ ‫اما‬ ‫دارند؛‬
‫نعمت‬ ‫بر‬ ‫کنیم‬ ‫شکر‬ ‫را‬ ‫خدا‬ ‫و‬ ‫بخوانیم‬ ‫باهم‬ ‫را‬ ‫خطبه‬ ‫آغازین‬ ‫‌های‬‫ز‬‫فرا‬ ‫معنای‬
.‫والیت‬ ‫و‬ ‫اسالم‬
‫به‬ ‫‌اش‬‫ی‬‫تنهای‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫بلندمرتبه‬ ‫‌اش‬‫ی‬‫یگانگ‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫را‬ ‫خداوندی‬ ‫ستایش‬
.‫است‬‫بزرگ‬‫آفرینشش‬‫ارکان‬ ‫در‬‫و‬‫پرجالل‬‫سلطنتش‬‫است؛‬‫نزدیک‬‫آفریدگان‬
‫بر‬ ‫و‬ ‫شود‬ ‫‌جا‬‫ه‬‫جاب‬ ‫و‬ ‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫مکان‬ ‫‌آنکه‬‫ی‬‫ب‬ ،‫دارد‬ ‫احاطه‬ ‫‌چیز‬‫ه‬‫هم‬ ‫بر‬
.‫است‬ ‫چیره‬ ‫خود‬ ‫برهان‬ ‫و‬ ‫قدرت‬ ‫به‬ ‫آفریدگان‬ ‫تمامی‬
‫آغاز‬.‫نیست‬‫پایانی‬‫را‬‫او‬‫بزرگی‬‫و‬‫مجد‬‫و‬‫بود‬‫خواهد‬‫و‬‫بوده‬‫ستوده‬‫همواره‬
‫و‬‫‌ها‬‫ن‬‫آسما‬‫آفرینندۀ‬‫اوست‬.‫اوست‬‫‌سوی‬‫ه‬‫ب‬ ‫امور‬‫تمامی‬‫برگشت‬‫او‬ ‫از‬‫انجام‬‫و‬
‫‌هاست‬‫ه‬‫آفرید‬‫‌های‬‫ی‬‫ویژگ‬ ‫از‬‫ه‬ ّ‫منز‬‫و‬ ‫دور‬.‫‌ها‬‫ن‬‫آ‬‫حکمران‬‫و‬‫‌ها‬‫ن‬‫زمی‬‫گسترانندۀ‬
‫و‬‫فرشتگان‬ ‫پروردگار‬‫اوست‬.‫برتر‬‫همگان‬‫تقدیس‬ ‫از‬،‫نیز‬‫خود‬‫بودن‬‫ه‬ ّ‫منز‬ ‫در‬‫و‬
‫‌نگاهی‬‫م‬‫نی‬‫به‬.‫موجودات‬‫همۀ‬‫بر‬‫بخشندۀ‬‫و‬‫آفریدگان‬‫بر‬‫بخش‬‫فیض‬ ‫و‬‫روح؛‬
.‫شکیباست‬‫و‬ ‫بردبار‬‫و‬‫کریم‬ .‫نبینند‬‫را‬‫او‬‫هرگز‬‫‌ها‬‫ه‬‫دید‬‫و‬‫ببیند‬‫را‬‫‌ها‬‫ه‬‫دید‬
‫او‬‫ارادۀ‬

19. 18
‫رحمت‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫‌چیز‬‫ه‬‫هم‬ .‫‌گذار‬‫ت‬‫من‬ ‫عطایش‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫‌شمول‬‫ن‬‫جها‬ ‫رحمتش‬
.‫است‬ ‫نهاده‬ ‫منت‬ ‫خویش‬ ‫نعمت‬ ‫به‬ ‫همگان‬ ‫بر‬ ‫و‬ ‫برگرفته‬ ‫در‬ ‫خود‬
‫سزاوارش‬ ‫مردمان‬ ‫که‬ ‫عذابی‬ ‫به‬ ‫نه‬ ‫و‬ ‫دارد‬ ‫شتاب‬ ‫گرفتن‬ ‫انتقام‬ ‫در‬ ‫نه‬
‫گاه‬‫آ‬‫پنهان‬‫اسرار‬‫همۀ‬‫به‬‫و‬‫دریافته‬‫را‬‫‌ها‬‫ه‬‫نهفت‬‫همۀ‬.‫‌ورزد‬‫ی‬‫م‬‫تعجیل‬،‫‌اند‬‫ه‬‫شد‬
‫‌چیز‬‫ه‬‫هم‬‫بر‬.‫است‬‫ناشناخته‬‫او‬‫برای‬‫پنهانی‬‫نه‬‫و‬‫ناپیدا‬‫او‬‫بر‬‫پدیداری‬‫نه‬.‫است‬
.‫دارد‬‫قدرت‬‫چیز‬‫هر‬‫بر‬‫و‬‫توانا‬ ‫کار‬ ‫هر‬‫انجام‬ ‫در‬‫و‬‫دارد‬‫چیرگی‬‫و‬‫احاطه‬
‫آن‬،‫است‬]‫موجودی‬‫[و‬‫‌ء‬‫ی‬‫ش‬‫هر‬‫پدیدآورنده‬‫او‬‫و‬‫نیست‬‫او‬‫همانند‬‫چیزی‬
‫او‬ ‫جز‬ ‫خداوندی‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫‌گستر‬‫ل‬‫عد‬ .‫نبود‬ ]‫موجودی‬ ‫[و‬ ‫‌ء‬‫ی‬‫ش‬ ‫هیچ‬ ‫‌که‬‫زمان‬
‫که‬ ‫اوست‬ ‫و‬ ‫نیست‬ ‫راهی‬ ‫او‬ ‫بر‬ ‫را‬ ‫‌ها‬‫ه‬‫دید‬ .‫حکیم‬ ‫و‬ ‫ارجمند‬ ‫اوست‬ ‫و‬ ‫نباشد‬
‫ازآنچه‬‫‌کس‬‫چ‬‫هی‬.‫دانا‬‫کارها‬ ‫بر‬‫و‬‫گاه‬‫آ‬‫‌ها‬‫ی‬‫پنهان‬‫بر‬‫اوست‬‫و‬‫دریابد‬‫را‬‫‌ها‬‫ه‬‫دید‬
‫او‬‫که‬ ‫‌یابد‬‫ی‬‫درنم‬‫نهان‬‫و‬‫آشکار‬‫در‬‫‌کس‬‫چ‬‫هی‬‫و‬‫‌رسد‬‫ی‬‫نم‬‫او‬‫اوصاف‬‫به‬‫فهمیده‬
.‫است‬ ‫داده‬ ‫رهنمود‬ ‫خود‬ ،‫او‬ ‫آنچه‬ ‫کمک‬ ‫به‬ ‫جز‬ ،‫است‬ ‫چگونه‬
‫را‬ ‫روزگاران‬ ‫سراسر‬ ‫هش‬ ّ‫تنز‬ ‫که‬ ‫او‬ ‫است؛‬ »‫«اهلل‬ ‫او‬ ‫که‬ ‫‌دهم‬‫ی‬‫م‬ ‫گواهی‬
‫کند‬ ‫اجرا‬ ‫‌مشاور‬‫ی‬‫ب‬ ‫را‬ ‫فرمانش‬ .‫است‬ ‫شامل‬ ‫را‬ ‫ابدیت‬ ‫پرتواش‬ ‫و‬ ‫فراگرفته‬
ِ‫صورت‬ .‫دهد‬ ‫سامان‬ ‫‌یاور‬‫ی‬‫ب‬ ‫را‬ ‫هستی‬ ‫و‬ ‫امضاء؛‬ ‫‌شریک‬‫ی‬‫ب‬ ‫را‬ ‫تقدیرش‬ ‫و‬
‫هستی‬،‫حیله‬‫و‬‫سختی‬‫و‬ ‫یاور‬‫بدون‬‫را‬‫آفریدگان‬‫نبوده؛‬‫الگویی‬‫را‬‫او‬‫آفرینش‬
‫ـهر‬‫ـ‬‫ظ‬‫ـوالی‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ح‬

20. 19
.‫است‬‫شده‬ ‫پدیدار‬‫او‬‫آفرینش‬‫با‬‫و‬‫موجود‬‫او‬‫ایجاد‬‫با‬‫جهان‬.‫است‬‫بخشیده‬
‫ساختمان‬‫و‬ ‫استوار‬‫نعش‬ ُ‫ص‬‫که‬ ‫او‬‫نیست؛‬‫او‬‫جز‬‫معبودی‬‫و‬»‫«اهلل‬‫اوست‬‫پس‬
.‫زیباست‬ ‫آفرینشش‬
‫‌گردد؛‬‫ی‬‫بازم‬‫او‬‫به‬‫کارها‬ ‫که‬ ‫‌ترینی‬‫ه‬‫بخشند‬‫و‬‫‌دارد‬‫ی‬‫نم‬‫روا‬‫ستم‬‫که‬ ‫دادگری‬
‫در‬‫و‬‫فروتن‬‫‌اش‬‫ی‬‫بزرگ‬‫برابر‬ ‫در‬‫موجودی‬‫هر‬‫که‬ ‫است‬‫اهلل‬‫او‬‫‌دهم‬‫ی‬‫م‬‫گواهی‬ ‫و‬
.‫است‬‫خاضع‬‫هیبتش‬‫به‬‫و‬‫تسلیم‬‫‌اش‬‫ی‬‫توانای‬‫به‬‫و‬‫رام‬‫‌اش‬‫ی‬‫ارجمند‬‫مقابل‬
‫تا‬ ‫هریک‬ ‫که‬ ‫ماه‬ ‫و‬ ‫آفتاب‬ ‫‌کنندۀ‬‫م‬‫را‬ ‫و‬ ‫سپهرها‬ ‫چرخانندۀ‬ ‫و‬ ‫‌ها‬‫ی‬‫هست‬ ‫پادشاه‬
1
»‫بپیچد‬‫شب‬‫به‬‫را‬ ‫روز‬‫پردۀ‬‫و‬ ‫روز‬‫به‬‫را‬‫شب‬‫پردۀ‬‫«او‬.‫یابند‬‫جریان‬‫معین‬‫ل‬ َ‫ج‬
َ
‫ا‬
‫نابودکنندۀ‬‫و‬‫‌گرا‬‫ل‬‫باط‬ ِ‫ستمگر‬‫هر‬‫شکنندۀ‬‫او‬‫؛‬2
»‫است‬ ‫روز‬‫پی‬ ‫در‬‫شتابان‬‫«که‬
.‫است‬‫سرکش‬‫شیطان‬‫هر‬
‫نه‬ ‫و‬ ‫زاده‬ ‫«نه‬ ،‫‌نیاز‬‫ی‬‫ب‬ ‫و‬ ‫یکتا‬ .‫مانندی‬ ‫برایش‬ ‫نه‬ ‫و‬ ‫باشد‬ ‫ناسازی‬ ‫را‬ ‫او‬ ‫نه‬
.‫است‬ ‫بزرگوار‬ ‫پروردگار‬‫و‬‫یگانه‬‫خداوند‬‫؛‬3
»‫نبوده‬‫همتایی‬‫را‬‫او‬‫و‬‫‌شده‬‫ه‬‫زایید‬
‫بشمارد؛‬ ‫و‬ ‫بداند‬ ‫نماید؛‬ ‫حکم‬ ‫و‬ ‫کند‬ ‫اراده‬ ‫رساند؛‬ ‫انجام‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫بخواهد‬
.5‫آیه‬،‫زمر‬‫سوره‬.1
.54 ‫آیه‬،‫اعراف‬‫سوره‬.2
.3-4 ‫آیات‬،‫اخالص‬‫سوره‬.3
‫او‬‫ارادۀ‬

21. 20
‫نزدیک‬ ‫بگریاند؛‬ ‫و‬ ‫بخنداند‬ ‫گرداند؛‬ ‫‌نیاز‬‫ی‬‫ب‬ ‫و‬ ‫نیازمند‬ ‫کند؛‬ ‫زنده‬ ‫و‬ ‫بمیراند‬
‫تمام‬ .‫ستایش‬ ‫و‬ ‫پادشاهی‬ ‫الیق‬ ‫اوست‬ .‫کند‬ ‫عطا‬ ‫و‬ ‫بازدارد‬ ‫د؛‬ َ‫ر‬َ‫ب‬ ‫دور‬ ‫و‬ ‫آورد‬
‫روز‬ ‫و‬ ‫روز‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫«شب‬ .‫تواناست‬ ‫چیز‬ ‫هر‬ ‫بر‬ ‫و‬ ‫اوست‬ ‫توانای‬ ‫دست‬ ‫به‬ ‫‌ها‬‫ی‬‫نیک‬
‫پذیرندۀ‬‫آمرزنده؛‬‫و‬ ‫‌قدر‬‫ن‬‫گرا‬ ‫نباشد؛‬‫خداوندی‬‫او‬‫جز‬.4
»‫برد‬‫فرو‬‫شب‬ ‫در‬‫را‬
‫او‬‫بر‬‫چیزی‬.‫انسان‬‫و‬‫پری‬‫پروردگار‬‫و‬‫‌ها‬‫س‬
َ
‫ف‬
َ
‫ن‬‫شمارندۀ‬‫بر‬‫عطا؛‬‫افزایندۀ‬‫و‬‫دعا‬
،‫اصرارکنندگان‬ ِ‫اصرار‬‫و‬‫نکند‬‫آزرده‬‫را‬‫او‬،‫فریادکنندگان‬ ِ‫فریاد‬.‫ننماید‬‫مشکل‬
‫را‬ ‫مؤمنان‬ ،‫یار‬ ‫را‬ ‫رستگاران‬ ‫و‬ ‫نگاهدار‬ ‫را‬ ‫نیکوکاران‬ .‫نیاورد‬ ‫ستوه‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫او‬
‫سزاوار‬ ،‫احوال‬ ‫همۀ‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫او‬ ‫است؛‬ ‫پروردگار‬ ‫را‬ ‫جهانیان‬ ‫و‬ ‫‌اختیار‬‫ب‬‫صاح‬
.‫است‬ ‫آفریدگان‬ ‫ستایش‬ ‫و‬ ‫سپاس‬
‫آسایش‬‫و‬‫رنج‬‫و‬‫شادی‬ ‫در‬‫‌گویم‬‫ی‬‫م‬‫جاودانه‬‫سپاس‬‫و‬‫فراوان‬‫ستایش‬‫را‬‫او‬
‫فرمان‬،‫داشته‬‫ایمان‬‫‌هایش‬‫ه‬‫فرستاد‬‫و‬‫‌ها‬‫ه‬‫نوشت‬‫و‬‫فرشتگان‬‫او‬‫به‬‫و‬‫سختی؛‬‫و‬
‫خشنود‬‫را‬‫او‬‫آنچه‬‫‌سوی‬‫ه‬‫ب‬،‫‌نهم‬‫ی‬‫م‬‫گردن‬ ‫آن‬‫به‬‫و‬‫‌گیرم‬‫ی‬‫م‬‫جان‬‫گوش‬ ‫به‬‫را‬‫او‬
‫تقدیر‬‫تسلیم‬،‫او‬‫عقوبت‬ ‫از‬ ‫ترس‬‫و‬‫او‬‫طاعت‬‫به‬‫شوق‬ ِ‫سر‬ ‫از‬‫و‬‫‌شتابم‬‫ی‬‫م‬‫سازد‬
‫در‬‫ستمکاران‬‫برای‬‫که‬ ‫عاقبتی‬‫[و‬‫مکرش‬‫از‬‫که‬ ‫است‬‫خدایی‬‫او‬‫زیرا‬،‫‌شوم‬‫ی‬‫م‬‫او‬
.]‫‌کند‬‫ی‬‫نم‬‫ستم‬‫‌گاه‬‫چ‬‫هی‬‫[زیرا‬‫نیست‬‫ترسی‬‫ستمش‬‫از‬‫و‬‫نیست‬‫ایمنی‬]‫گرفته‬‫نظر‬
.6 ‫آیه‬،‫حدید‬‫سوره‬.4
‫ـهر‬‫ـ‬‫ظ‬‫ـوالی‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ح‬

22. ‫ـم‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ه‬‫م‬‫خییل‬

23. 22
‫یکسانی‬ ‫اهمیت‬ ‫از‬ ،‫‌دهد‬‫ی‬‫م‬ ‫رخ‬ ‫ما‬ ‫برای‬ ‫زندگی‬ ‫طول‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫مختلفی‬ ‫اتفاقات‬
‫برایمان‬ ‫اتفاقات‬ ‫برخی‬ ،‫بگیریم‬ ‫قلم‬ ‫را‬ ‫‌اهمیت‬‫ی‬‫ب‬ ‫اتفاقات‬ ‫اگر‬ .‫نیستند‬ ‫برخوردار‬
‫تناسب‬ ‫به‬ !‫مهم‬ ‫خیلی‬ ‫برخی‬ ‫و‬ ‫مهم‬ ‫برخی‬ ،‫مهم‬
ً
‫نسبتا‬ ‫برخی‬ ،‫است‬ ‫‌اهمیت‬‫م‬‫ک‬
.‫‌کند‬‫ی‬‫م‬ ‫تفاوت‬ ،‫اتفاق‬ ‫آن‬ ‫قبال‬ ‫در‬ ‫ما‬ ‫رفتار‬ ‫نوع‬ ‫هم‬ ‫اهمیت‬ ‫همین‬
‫حتی‬ ‫و‬‫‌اهمیت‬‫ی‬‫ب‬‫اتفاق‬‫یک‬‫برای‬‫‌شویم‬‫ی‬‫نم‬‫حاضر‬‫ما‬ ‫از‬‫‌کدام‬‫چ‬‫هی‬‫‌گاه‬‫چ‬‫هی‬
ً
‫مثال‬
‫مانند‬ ‫مهمی‬
ً
‫نسبتا‬ ‫اتفاق‬ ‫اگر‬ ‫اما‬ ‫بگذرانیم؛‬ ‫بیداری‬ ‫به‬ ‫صبح‬ ‫تا‬ ‫را‬ ‫شب‬ ،‫‌اهمیت‬‫م‬‫ک‬
‫توجیه‬ ‫قابل‬ ‫برایمان‬ ،‫ماندن‬ ‫‌بیدار‬‫ب‬‫ش‬ ‫این‬ ،‫باشیم‬ ‫داشته‬ ‫رو‬ ‫پیش‬ ‫درسی‬ ‫آزمون‬
‫جمله‬ ‫آن‬ ‫از‬ ،‫قدر‬ ‫‌های‬‫ب‬‫ش‬ ‫و‬ ‫صبح‬ ‫نماز‬ ‫مانند‬ ‫مسائلی‬ ،‫مسلمانان‬ ‫ما‬ ‫برای‬ .‫است‬
‫گرم‬ ‫پتوی‬ ‫و‬ ‫ناز‬ ‫خواب‬ ‫از‬ ‫‌راحتی‬‫ه‬‫ب‬ ‫‌ها‬‫ن‬‫آ‬ ‫دادن‬ ‫انجام‬ ‫برای‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫مهمی‬ ‫اتفاقات‬
.‫یم‬‫‌گذر‬‫ی‬‫م‬
‫که‬ ‫زمانی‬ ‫اما‬ ‫بدهیم؛‬ ‫انجام‬ ‫خودمان‬ ‫است‬ ‫قرار‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫کارهایی‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫این‬
ِ‫میزان‬ ،‫کار‬ ‫اهمیت‬ ‫میزان‬ ‫همان‬ ‫به‬ ،‫بدهد‬ ‫انجام‬ ‫برایمان‬ ‫را‬ ‫کاری‬ ‫کسی‬ ‫باشد‬ ‫قرار‬
.‫‌کند‬‫ی‬‫م‬ ‫تفاوت‬ ،‫‌کنیم‬‫ی‬‫م‬ ‫که‬ ‫کیدی‬ ‫تأ‬ ‫و‬ ‫سفارش‬
‫همان‬‫شب‬ ‫در‬‫را‬‫‌اش‬‫ی‬‫درس‬‫جزوۀ‬‫دوستانمان‬ ‫از‬‫یکی‬‫است‬ ‫قرار‬‫وقتی‬‫مثال‬ ‫‌طور‬‫ه‬‫ب‬
‫پیام‬ ‫یک‬ ‫ارسال‬ ‫به‬ ،‫بیاورد‬ ‫برایمان‬ ،‫بمانیم‬ ‫بیدار‬ ‫‌خاطرش‬‫ه‬‫ب‬ ‫است‬ ‫قرار‬ ‫که‬ ‫امتحانی‬
‫ـهر‬‫ـ‬‫ظ‬‫ـوالی‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ح‬

24. 23
‫پیامکی‬‫بعدازآن‬
ً
‫حتما‬‫بلکه‬!‫‌کنیم‬‫ی‬‫نم‬‫اکتفا‬‫اجتماعی‬‫‌های‬‫ه‬‫شبک‬ ‫از‬‫یکی‬ ‫در‬‫ساده‬
‫مجبور‬ ‫اوقات‬ ‫بسیاری‬ ‫و‬ ‫باشد‬ ‫خوانده‬ ‫را‬ ‫پیاممان‬ ‫شویم‬ ‫مطمئن‬ ‫که‬ ‫‌کنیم‬‫ی‬‫م‬ ‫ارسال‬
!‫شویم‬ ‫خاطرجمع‬ ‫پیامکمان‬ ‫شدن‬ ‫خوانده‬ ‫از‬ ‫تا‬ ‫بگیریم‬ ‫هم‬ ‫تماسی‬ ‫‌شویم‬‫ی‬‫م‬
‫گاهی‬ ‫حتی‬ ،‫باشد‬ ‫‌ها‬‫ف‬‫حر‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫‌تر‬‫م‬‫مه‬ ‫ما‬ ‫برای‬ ‫کار‬ ‫آن‬ ‫اهمیت‬ ‫که‬ ‫‌هایی‬‫ن‬‫زما‬
‫واضح‬‫مقابل‬‫طرف‬‫برای‬‫را‬ ‫کار‬ ‫باالی‬‫اهمیت‬‫تا‬‫‌بریم‬‫ی‬‫م‬‫پیش‬‫هم‬ ‫هشدار‬ ‫مرز‬‫تا‬‫را‬ ‫کار‬
.‫کنیم‬ ‫روشن‬ ‫و‬
‫ارتباط‬ ‫فضای‬ ‫وارد‬ ‫و‬ ‫شویم‬ ‫خارج‬ ‫‌ها‬‫ن‬‫انسا‬ ‫با‬ ‫‌ها‬‫ن‬‫انسا‬ ‫صحبت‬ ‫فضای‬ ‫از‬ ‫اگر‬
.‫‌شود‬‫ی‬‫م‬ ‫متفاوت‬ ‫بسیار‬ ‫مساله‬ ،‫شویم‬ ‫‌اش‬‫ه‬‫ویژ‬ ‫فرستادۀ‬ ‫با‬ ‫خداوند‬
‫کافی‬ ‫همین‬ ،‫بخواهد‬ ‫بنده‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫‌ای‬‫ه‬‫مسئل‬ ،‫اشاره‬ ‫با‬ ‫حتی‬ ‫متعال‬ ‫خداوند‬ ‫اگر‬
،‫برسد‬ ‫تصریح‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫بگذرد‬ ‫اشاره‬ ‫از‬ ‫کار‬ ‫اگر‬ ‫اما‬ ‫آن؛‬ ‫اهمیت‬ ‫و‬ ‫جایگاه‬ ‫درک‬ ‫در‬ ‫است‬
‫اهمیت‬،‫متعال‬‫خداوند‬‫برای‬‫مساله‬‫این‬‫که‬ ‫‌ماند‬‫ی‬‫نم‬‫باقی‬‫شبهه‬ ‫و‬‫شک‬‫جای‬‫دیگر‬
‫نه‬،‫کار‬ ‫یک‬‫انجام‬‫برای‬،‫پروردگار‬‫حضرت‬‫که‬ ‫زمانی‬‫به‬‫برسد‬‫چه‬‫دارد؛‬‫‌ای‬‫ه‬‫‌العاد‬‫ق‬‫فو‬
‫به‬ ‫اقدام‬ ‫اگر‬ ‫که‬ ‫دهد‬ ‫هشدار‬ ‫را‬ ‫پیامبرش‬ ‫و‬ ‫کند‬ ‫کید‬ ‫تأ‬ ‫بار‬ ‫سه‬ ‫بلکه‬ ‫بار؛‬ ‫دو‬ ‫و‬ ‫‌بار‬‫ک‬‫ی‬
!‫کرده‬ ‫کوتاهی‬ ‫‌اش‬‫ه‬‫‌وظیف‬‫م‬‫انجا‬ ‫در‬ ،‫نکند‬ ‫کار‬ ‫آن‬ ‫انجام‬
‫در‬ ‫گفت‬ ‫بتوان‬ ‫‌جرئت‬‫ه‬‫ب‬ ‫شاید‬ ‫که‬ ،‫مسئله‬ ‫این‬ ‫است‬ ‫بااهمیتی‬ ‫مسئلۀ‬ ‫چه‬
‫ـم‬‫ـ‬‫ـ‬‫ه‬‫م‬‫خیلی‬

25. 24
‫‌ای‬‫ه‬‫مسئل‬ .‫است‬ ‫‌نظیر‬‫ی‬‫ب‬ ،‫حق‬ ‫حضرت‬ ‫سوی‬ ‫از‬ ‫کیدهایی‬ ‫تأ‬ ‫چنین‬ ،‫تاریخ‬ ‫طول‬
‫‌نظیرش‬‫ی‬‫ب‬ ‫اهمیت‬ ،‫بنگریم‬ ‫آن‬ ‫به‬ ‫نگاهی‬ ‫چنین‬ ‫با‬ ‫اگر‬ ‫که‬ ‫ساز‬ ‫سرنوشت‬ ‫‌العاده‬‫ق‬‫فو‬
.‫‌کنیم‬‫ی‬‫م‬ ‫درک‬ ‫بهتر‬ ‫را‬
‫را‬‫خود‬‫وظیفۀ‬‫و‬‫‌دهم‬‫ی‬‫م‬‫گواهی‬ ‫او‬‫پروردگاری‬‫و‬‫خویش‬‫بندگی‬‫به‬‫اکنون‬‫و‬
‫که‬ ‫آید‬ ‫فرود‬ ‫عذابی‬ ‫او‬ ‫سوی‬ ‫از‬ ‫مبادا‬ ‫‌دهم؛‬‫ی‬‫م‬ ‫انجام‬ ،‫‌شده‬‫ی‬‫وح‬ ‫آنچه‬ ‫در‬
.‫سازد‬ ‫دور‬ ‫من‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫نتواند‬ ‫ـ‬ ‫گران‬ ‫سپاهی‬ ‫با‬ ‫هرچند‬ ‫ـ‬ ‫‌کس‬‫چ‬‫هی‬
‫علی‬‫حق‬‫در‬‫آنچه‬‫اگر‬‫که‬‫داده‬‫هشدار‬‫من‬‫به‬‫و‬‫نیست‬‫او‬‫جز‬‫خداوندی‬
‫او‬‫خود‬‫و‬‫‌ام؛‬‫ه‬‫نداد‬‫انجام‬‫را‬‫رسالتش‬‫وظیفۀ‬،‫نکنم‬‫ابالغ‬‫مردم‬‫به‬‫کرده‬ ‫نازل‬
‫و‬‫کافی‬ ‫او‬‫که‬ ‫ه‬
ّ
‫البت‬‫و‬‫کرده‬ ‫تضمین‬‫برایم‬‫را‬‫مردم‬ ‫آزار‬ ‫از‬‫امنیت‬‫ـ‬‫‌وتعالی‬‫ک‬‫تبار‬‫ـ‬
.‫است‬‫بخشنده‬
‫بخشنده‬ ‫خداوند‬ ‫نام‬ ‫«به‬ :‫فرموده‬ ‫‌ام‬‫ی‬‫وح‬ ‫چنین‬ ‫خداوند‬ ‫آنگاه‬ ‫پس‬
‫دربارۀ‬»‫فرستادیم‬‫فرو‬‫تو‬‫بر‬‫پروردگارت‬‫سوی‬‫از‬‫آنچه‬!‫ما‬‫فرستادۀ‬‫ای‬‫مهربان؛‬
‫انجام‬‫به‬‫را‬‫خداوندی‬‫رسالت‬‫وگرنه‬‫برسان؛‬‫مردم‬‫«به‬‫او‬‫جانشینی‬‫و‬‫علی‬
‫ـهر‬‫ـ‬‫ظ‬‫ـوالی‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ح‬

26. 25
.1
»‫‌دارد‬‫ی‬‫م‬‫نگاه‬‫مردمان‬‫آسیب‬ ‫از‬‫را‬‫تو‬‫او‬‫و‬‫‌ای‬‫ه‬‫نرساند‬
‫‌ام‬‫ه‬‫نکرد‬‫کوتاهی‬‫کرده‬‫نازل‬‫من‬‫بر‬‫خداوند‬‫آنچه‬‫رساندن‬‫در‬‫من‬!‫مردم‬‫ای‬
:‫‌دارم‬‫ی‬‫م‬‫بیان‬‫شما‬‫برای‬‫را‬‫آیه‬‫این‬‫نزول‬‫علت‬‫نیز‬‫اینک‬‫و‬
‫سالمتی‬ ‫خداوند‬ ‫و‬ ‫سالم‬ ‫خود‬ ‫-که‬ ‫پروردگار‬ ‫جانب‬ ‫از‬ ‫بار‬ ‫سه‬ ‫جبرئیل‬
‫در‬‫که‬ ‫کرده‬ ‫امر‬‫و‬‫رسانده‬‫من‬‫به‬‫را‬‫پروردگارم‬‫سالم‬‫و‬‫آمده‬‫فرود‬‫من‬‫است-بر‬
،‫‌طالب‬‫ی‬‫اب‬‫بن‬‫علی‬‫که‬ ‫دهم‬‫خبر‬‫سیاه‬‫و‬‫سفید‬‫هر‬‫به‬‫و‬‫برخیزم‬‫جمع‬‫این‬
‫چون‬‫جایگاهی‬‫من‬‫به‬‫نسبت‬‫که‬ ‫است‬‫من‬ ‫از‬‫پس‬‫امام‬‫و‬‫خلیفه‬،‫وصی‬،‫برادر‬
‫نیست؛‬‫پیامبری‬‫من‬ ‫از‬‫پس‬‫‌که‬‫ن‬‫ای‬‫جز‬،‫دارد‬‫موسی‬‫به‬‫نسبت‬‫هارون‬‫جایگاه‬
،‫‌وتعالی‬‫ک‬‫تبار‬‫خداوند‬‫و‬‫شماست‬ ‫‌اختیار‬‫ب‬‫صاح‬‫او‬‫رسول‬‫و‬‫خدا‬ ‫از‬‫پس‬‫او‬‫و‬
‫‌اختیار‬‫ب‬‫صاح‬ ‫و‬ ‫سرپرست‬ ‫و‬ ‫ولی‬ ‫تنها‬ ‫«همانا‬ :‫که‬ ‫فرموده‬ ‫نازل‬ ‫من‬ ‫بر‬ ‫‌ای‬‫ه‬‫آی‬
‫رکوع‬ ‫در‬‫و‬‫‌دارند‬‫ی‬‫م‬‫پا‬‫به‬ ‫نماز‬‫که‬ ‫هستند‬‫مؤمنانی‬‫و‬‫پیامبرش‬‫و‬‫خداوند‬،‫شما‬
‫رکوع‬ ‫در‬‫و‬‫داشته‬‫پا‬‫به‬ ‫نماز‬،‫‌طالب‬‫ی‬‫اب‬‫بن‬‫علی‬
ً
‫قطعا‬‫و‬‫؛‬2
»‫‌پردازند‬‫ی‬‫م‬‫زکات‬
.‫است‬‫خداخواه‬‫پیوسته‬‫و‬‫پرداخته‬‫زکات‬
.67‫آیه‬،‫مائده‬‫سوره‬.1
.55‫آیه‬،‫مائده‬‫سوره‬.2
‫ـم‬‫ـ‬‫ـ‬‫ه‬‫م‬‫خیلی‬

28. ‫‌ترین‬‫ن‬‫ــربا‬‫ه‬‫م‬

29. 28
‫نه‬ ‫البته‬ ‫‌بر؛‬‫ن‬‫فرما‬ ‫و‬ ‫باشد‬ ‫محض‬ ‫مطیع‬ ‫که‬ ‫بپذیرد‬ ‫انسان‬ ‫یعنی‬ ‫تسلیم؛‬ ‫یعنی‬ ‫اسالم‬
،‫حکیم‬ ‫خدایی‬ ‫از‬ ‫بلکه‬ ‫شخصی؛‬ ‫اغراض‬ ‫از‬ ‫پر‬ ‫و‬ ‫پراشتباه‬ ‫و‬ ‫ضعیف‬ ‫موجود‬ ‫یک‬ ‫از‬
‫و‬ ‫دنیا‬ ‫سعادتمندی‬ ‫و‬ ‫ماست‬ ‫رسیدن‬ ‫کمال‬ ‫به‬ ‫دستوراتش‬ ‫دلیل‬ ‫تنها‬ ‫که‬ ‫توانا‬ ‫و‬ ‫گاه‬ ‫آ‬
.‫آخرت‬
‫متأسفانه‬ ‫‌بینیم‬‫ی‬‫م‬ ،‫بیندازیم‬ ‫مسلمانان‬ ‫جامعۀ‬ ‫کردار‬ ‫و‬ ‫رفتار‬ ‫به‬ ‫دقیقی‬ ‫نگاه‬ ‫اگر‬
‫تنها‬ ،‫‌دهند‬‫ی‬‫م‬ ‫تشکیل‬ ‫هم‬ ‫را‬ ‫مسلمانان‬ ‫جمعیت‬ ‫از‬ ‫زیادی‬ ‫درصد‬ ‫شاید‬ ‫که‬ ‫بعضی‬
‫دستورات‬ ‫رفتارهایشان‬ ‫ک‬‫مال‬ !‫نه‬ ‫واقع‬ ‫در‬ ‫ولی‬ ‫‌اند؛‬‫م‬‫تسلی‬ ،‫اسم‬ ‫به‬ ‫فقط‬ ‫و‬ ‫ظاهر‬ ‫در‬
.‫است‬ ‫‌شان‬‫ی‬‫شخص‬ ‫‌های‬‫ه‬‫سلیق‬ ‫بلکه‬ ‫نیست؛‬ ‫خدا‬
‫پزشکی‬‫مسائل‬ ‫از‬‫‌روند؛‬‫ی‬‫م‬‫‌ها‬‫ص‬‫متخص‬‫سراغ‬،‫زندگی‬‫درشت‬ ‫و‬‫ریز‬ ‫امور‬‫تمامی‬ ‫در‬
‫و‬‫پیامبر‬‫هیچ‬‫گویا‬ ،‫میرسد‬‫که‬ ‫دینی‬‫مسائل‬‫به‬‫نوبت‬‫اما‬‫مهندسی؛‬ ‫و‬‫فنی‬ ‫امور‬‫تا‬‫گرفته‬
‫که‬ ‫بدهند‬‫تشخیص‬‫‌ها‬‫ن‬‫آ‬‫است‬ ‫قرار‬ ‫و‬‫ندارد‬‫وجود‬‫مجتهدی‬ ‫و‬‫عالم‬ ‫و‬‫معصوم‬ ‫و‬‫امام‬
‫کدامیک‬ ‫و‬‫شده‬‫واجب‬‫‌دلیل‬‫ی‬‫ب‬‫کدام‬ ‫و‬‫باشد‬‫واجب‬‫باید‬‫خوب‬‫کارهای‬ ‫از‬‫کدامیک‬
!‫زمانه‬‫شرایط‬ ‫و‬‫جهل‬ ‫و‬‫تعصب‬‫روی‬ ‫از‬‫کدام‬ ‫و‬‫شده‬‫حرام‬‫بهدرستی‬،‫حرام‬‫کارهای‬ ‫از‬
،‫نه‬ ‫که‬ ‫هرکجا‬ ‫و‬ ‫‌کنند‬‫ی‬‫م‬ ‫اطاعت‬ ،‫دربیاید‬ ‫جور‬ ‫‌شان‬‫ه‬‫سلیق‬ ‫با‬ ‫خدا‬ ‫حکم‬ ‫جا‬ ‫هر‬
!‫توجیه‬‫بدون‬‫یا‬ ‫و‬‫توجیه‬‫با‬‫یا‬ ‫حاال‬‫مخالفت؛‬
‫ـهر‬‫ـ‬‫ظ‬‫ـوالی‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ح‬

30. 29
‫اگر‬.‫رفاه‬ ‫و‬‫باشند‬‫خوشی‬ ‫در‬‫که‬ ‫هستند‬‫مطیع‬ ‫و‬‫مؤمن‬‫زمانی‬ ‫در‬‫تنها‬،‫افراد‬‫‌گونه‬‫ن‬‫ای‬
‫‌گونه‬‫چ‬‫هی‬ ‫تحمل‬ ‫به‬ ‫نیازی‬ ‫انجامش‬ ‫برای‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫دلیل‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫‌کنند‬‫ی‬‫م‬ ‫خیری‬ ‫کار‬
‫گناه‬ ‫آن‬ ‫انجام‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫دلیل‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫‌کنند‬‫ی‬‫نم‬ ‫گناه‬ ‫اگر‬ ‫و‬ ‫ندارند؛‬ ‫مشقتی‬ ‫و‬ ‫سختی‬
‫دین‬ ،‫باشد‬ ‫باقی‬ ‫آسایششان‬ ‫احساس‬ ‫وقتی‬ ‫تا‬ ‫و‬ ‫میزند؛‬ ‫هم‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫آسایششان‬ ‫و‬ ‫آرامش‬
‫ناگهان‬،‫برسد‬‫امتحان‬ ‫و‬‫آزمون‬ ‫و‬‫بال‬‫به‬ ‫کار‬ ‫اگر‬‫اما‬‫ماند؛‬‫خواهد‬‫باقی‬‫هم‬‫‌شان‬‫ی‬‫ظاهر‬
‫درجه‬ ‫هشتاد‬ ‫و‬ ‫صد‬ ‫و‬ ‫‌شود‬‫ی‬‫م‬ ‫برداشته‬ ‫صورتشان‬ ‫از‬ ‫نقاب‬ ‫‌کند؛‬‫ی‬‫م‬ ‫فرق‬ ‫‌چیز‬‫ه‬‫هم‬
!‫کفر‬ ‫به‬ ‫رو‬ ،‫‌چرخند‬‫ی‬‫م‬
‫محمد‬‫حضرت‬،‫اسالم‬‫مهربان‬‫پیامبر‬،‫خدا‬‫فرستادۀ‬‫زندگی‬‫به‬‫‌نگاهی‬‫م‬‫نی‬‫اگر‬
‫مساله‬ ،‫دید‬ ‫خواهیم‬ ‫ایشان‬ ‫زندگی‬ ‫در‬ ‫‌روشنی‬‫ه‬‫ب‬ ‫که‬ ‫پررنگی‬ ‫نکات‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ،‫بیندازیم‬
‫باوجود‬ ‫و‬‫شرایطی‬‫هر‬ ‫در‬‫‌هم‬‫ن‬‫آ‬‫الهی؛‬‫‌های‬‫ن‬‫فرما‬ ‫از‬‫است‬‫محض‬‫‌بری‬‫ن‬‫فرما‬ ‫و‬‫اطاعت‬
.‫مشکلی‬ ‫و‬‫خطر‬‫هرگونه‬
‫‌زنندۀ‬‫ب‬‫آسی‬ ‫و‬‫خشن‬‫برخوردهای‬‫با‬،‫رسالت‬‫آغازین‬‫روزهای‬‫همان‬ ‫از‬‫که‬ ‫پیامبری‬
‫و‬ ‫دشمنی‬ ‫‌های‬‫گ‬‫سن‬ ‫شد؛‬ ‫ریخته‬ ‫گوسفند‬ ‫شکمبۀ‬ ‫سرش‬ ‫بر‬ ‫شد؛‬ ‫مواجه‬ ‫مشرکین‬
،...‫و‬ ‫زودباور‬ ‫و‬ ‫دیوانه‬ ‫و‬ ‫ساحر‬ ‫همچون‬ ‫زشتی‬ ‫القاب‬ ‫با‬ ‫شکستند؛‬ ‫را‬ ‫دندانش‬ ،‫کین‬
‫فراوان‬ ‫‌های‬‫ی‬‫سخت‬ ‫متحمل‬ ،‫‌طالب‬‫ی‬‫اب‬ ‫شعب‬ ‫محاصرۀ‬ ‫در‬ ‫گرفت؛‬ ‫قرار‬ ‫اهانت‬ ‫مورد‬
‫‌ترین‬‫ن‬‫ـربا‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ه‬‫م‬

31. 30
‫طرف‬ ‫از‬ ‫بار‬ ‫چندین‬ ‫حتی‬ ‫و‬ ‫داد‬ ‫انجام‬ ‫دین‬ ‫دشمنان‬ ‫با‬ ‫متعددی‬ ‫‌های‬‫گ‬‫جن‬ ،‫شد‬
‫در‬ ‫شد؛‬ ‫توطئه‬ ‫کشتنش‬ ‫برای‬ ‫و‬ ‫گرفت‬ ‫قرار‬ ‫سوءقصد‬ ‫مورد‬ ،‫منافقان‬ ‫و‬ ‫دشمنان‬
‫آماده‬‫را‬‫الهی‬‫فرمان‬‫اجرای‬‫مقدمات‬ ‫و‬‫کرد‬ ‫باز‬‫سخن‬‫به‬‫لب‬،‫رسالتش‬‫پایانی‬‫روزهای‬
‫از‬ ‫جز‬ ‫که‬ ‫‌ای‬‫ه‬‫مهربانان‬ ِ‫رفتار‬ ،‫مقابل‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫‌ها؛‬‫ت‬‫اذی‬ ‫و‬ ‫آزار‬ ‫از‬ ‫برخی‬ ‫یادآوری‬ ‫با‬ ‫البته‬ ‫کرد؛‬
.‫نیست‬ ‫ممکن‬ ،‫دلسوز‬ ‫پیامبر‬ ‫یک‬
‫معذور‬ ‫شما‬ ‫به‬ ‫فرمان‬ ‫این‬ ‫رساندن‬ ‫از‬ ‫مرا‬ ‫خواستم‬ ‫جبرئیل‬ ‫از‬ ‫من‬ !‫مردم‬ ‫ای‬
‫خیانت‬ ‫و‬ ‫‌گری‬‫ه‬‫حیل‬ ،‫منافقان‬ ‫فزونی‬ ،‫پرهیزگاران‬ ِ‫کمی‬ ‫از‬ ‫چراکه‬ ،‫بدارد‬
‫داشتم؛‬ ‫خبر‬ ‫‌گیرند‬‫ی‬‫م‬ ‫ریشخند‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫اسالم‬ ‫که‬ ‫کسانی‬ ‫دسیسۀ‬ ‫و‬ ‫گناهکاران‬
‫زبان‬ ‫«به‬ ‫خوانده‬ ‫وصف‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫آنان‬ ‫خود‬ ‫کتاب‬ ‫در‬ ‫خداوند‬ ‫که‬ ‫‌ها‬‫ن‬‫هما‬
،‫آسان‬‫و‬‫اندک‬‫را‬‫«آن‬‫‌شمارند‬‫ی‬‫م‬‫و‬ 1
»‫نیست‬‫‌هایشان‬‫ل‬‫د‬ ‫در‬‫که‬ ‫را‬‫آن‬‫‌گویند‬‫ی‬‫م‬
.2
»‫است‬ ‫بزرگ‬ ‫بس‬ ‫خداوند‬ ‫نزد‬ ‫‌که‬‫ن‬‫آ‬ ‫حال‬
،‫نامیدند‬]‫زودباور‬‫و‬‫نو‬ ِ‫ش‬‫[سخن‬‫ن‬
ُ
‫ذ‬
ُ
‫ا‬‫مرا‬‫که‬ ‫جایی‬‫تا‬‫آزردند‬‫مرا‬‫بارها‬‫آنان‬
.11 ‫آیه‬،‫فتح‬‫سوره‬.1
.15 ‫آیه‬،‫نور‬‫سوره‬.2
‫ـهر‬‫ـ‬‫ظ‬‫ـوالی‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ح‬

32. 31
‫آنجا‬‫تا‬،‫او‬‫به‬‫من‬‫ویژۀ‬ ‫ه‬ ّ‫توج‬‫و‬‫تمایل‬‫و‬‫همراهی‬‫و‬ ‫علی‬‫پذیرش‬‫خاطر‬‫به‬
‫که‬ ‫کسانی‬ ]‫منافقین‬ ‫از‬ ‫[یعنی‬ ‫‌اند‬‫ن‬‫آنا‬ ‫از‬ ‫«و‬ :‫فرستاد‬ ‫فرو‬ ‫‌ای‬‫ه‬‫آی‬ ‫خداوند‬ ‫که‬
‫سخن‬‫او‬،‫آری‬:‫بگو‬.‫است‬ ‫زودباور‬‫‌شنو‬‫ن‬‫سخ‬‫او‬:‫گویند‬ ‫و‬‫آزرده‬‫را‬‫خدا‬‫پیامبر‬
‫خیر‬‫به‬‫«لیکن‬‫‌شنود؛‬‫ی‬‫م‬‫سخن‬‫تنها‬‫او‬‫‌کنند‬‫ی‬‫م‬‫گمان‬ ‫که‬ ‫آنان‬‫برای‬»‫شنوست‬
،‫کرده‬ ‫تصدیق‬ ‫را‬ ‫ایمان‬ ‫اهل‬ ‫و‬ ‫دارد‬ ‫ایمان‬ ‫خدا‬ ‫به‬ ]‫[پیامبر‬ ‫او‬ .‫شماست‬
‫آنان‬‫برای‬‫ه‬
ّ
‫البت‬‫و‬‫شما‬‫مومنان‬‫برای‬‫است‬‫رحمت‬‫او‬‫هم‬‫و‬‫‌انگارد؛‬‫ی‬‫م‬‫‌گو‬‫ت‬‫راس‬
.3
»‫بود‬‫خواهد‬‫دردناک‬‫عذابی‬،‫دهند‬ ‫آزار‬‫را‬‫او‬‫که‬
‫به‬‫‌خواستم‬‫ی‬‫م‬‫اگر‬،‫‌شمردم‬‫ی‬‫برم‬‫برشمارم‬‫نام‬‫به‬‫را‬‫‌ها‬‫ن‬‫آ‬‫‌خواستم‬‫ی‬‫م‬‫اگر‬
‫آنان‬ ‫از‬ ‫شما‬ ‫به‬ ‫‌خواستم‬‫ی‬‫م‬ ‫اگر‬ ‫و‬ ‫‌کردم‬‫ی‬‫م‬ ‫اشاره‬ ،‫کنم‬ ‫اشاره‬ ‫آنان‬ ِ‫‌تک‬‫ک‬‫ت‬
...‫گرفتم‬ ‫پیش‬ ‫در‬ ‫بزرگواری‬ ‫آنان‬ ‫درباره‬ ‫من‬ ‫اما‬ ‫‌دادم‬‫ی‬‫م‬ ‫دهم‬ ‫‌ای‬‫ه‬‫نشان‬
.61‫آیه‬،‫توبه‬‫سوره‬.3
‫‌ترین‬‫ن‬‫ـربا‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ه‬‫م‬

34. ‫والیت‬‫قانون‬

35. 34
‫چیست؟‬ ‫‌گذاری‬‫ن‬‫قانو‬ ‫از‬ ‫هدف‬ ‫که‬ ‫‌اید‬‫ه‬‫کرد‬ ‫فکر‬ ‫سؤال‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫راجع‬ ‫چقدر‬ ‫‌حال‬‫ه‬‫تاب‬
‫و‬ ‫اداری‬ ‫قوانین‬ ‫خواه‬ ‫و‬ ‫رانندگی‬ ‫و‬ ‫راهنمایی‬ ‫خواه‬ ‫مختلف‬ ‫قوانین‬ ،‫ما‬ ‫از‬ ‫خیلی‬ ‫برای‬
‫و‬ ‫‌ای؛‬‫ه‬‫عد‬ ‫راحتی‬ ‫و‬ ‫آسایش‬ ‫هدف‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫هستند‬ ‫گیر‬‫‌وپا‬‫ت‬‫دس‬ ‫دستوراتی‬ ،... ‫و‬ ‫مالی‬
‫منفعتی‬ ‫و‬‫فایده‬‫اینکه‬‫بدون‬!‫‌اند‬‫ه‬‫شد‬‫داده‬ ‫قرار‬،‫ما‬‫راحتی‬ ‫و‬‫آسایش‬‫سلب‬‫قیمت‬‫به‬
.‫باشند‬ ‫داشته‬ ‫ما‬ ‫برای‬
‫دقیق‬ ‫بسیار‬ ،‫باشد‬ ‫استکباری‬ ‫کشورهای‬ ‫قوانین‬ ‫بعضی‬ ‫به‬ ‫راجع‬ ‫اگر‬ ،‫نگاه‬ ‫این‬
‫رفتارهای‬‫بودن‬‫جایز‬‫بر‬‫مبنی‬‫شود‬‫گذاشته‬ ‫قانونی‬‫کشوری‬ ‫در‬‫اینکه‬!‫درست‬ ‫و‬‫است‬
‫قوانینی‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫شود؛‬ ‫داده‬ ‫نامشروع‬ ‫روابط‬ ‫انجام‬ ‫اجازۀ‬ ‫افراد‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫عمومی‬ ‫عفت‬ ‫خالف‬
‫قرار‬‫آزاد‬‫را‬‫اسلحه‬‫حمل‬‫اینکه‬‫مانند‬‫‌برند‬‫ی‬‫م‬‫بین‬ ‫از‬‫را‬‫جامعه‬‫امنیت‬‫که‬ ‫شوند‬‫تعریف‬
‫سلب‬ ‫قیمت‬ ‫به‬ ‫‌هم‬‫ن‬‫آ‬ ،‫آسایش‬ ‫به‬ ‫‌ای‬‫ه‬‫عد‬ ‫رسیدن‬ ‫جز‬ ‫ندارد‬ ‫دلیلی‬
ً
‫یقینا‬ ‫‌دهند؛‬‫ی‬‫م‬
‫مسائل‬ ‫مانند‬ ‫دالیلی‬ ‫هم‬ ‫گاهی‬ ‫البته‬ .‫جامعه‬ ‫عادی‬ ‫افراد‬ ‫دیگر‬ ‫از‬ ‫آزادی‬ ‫و‬ ‫آسایش‬
.‫است‬ ‫‌ساز‬‫ل‬‫مشک‬ ‫قوانین‬ ‫بعضی‬ ‫‌گیری‬‫ل‬‫شک‬ ‫ریشۀ‬ ،‫اقتصادی‬ ‫و‬ ‫سیاسی‬
‫‌های‬‫ن‬‫قانو‬ ‫چراکه‬ !‫قوانین‬ ‫‌گونه‬‫ن‬‫ای‬ ‫با‬ ‫دارد‬ ‫زیادی‬ ‫بسیاری‬ ‫تفاوت‬ ،‫دین‬ ‫قوانین‬ ‫اما‬
‫برای‬ ،‫مهربان‬ ‫خداوند‬ ‫طرف‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫هستند‬ ‫نبایدهایی‬ ‫و‬ ‫باید‬ ‫و‬ ‫دستورات‬ ،‫دین‬
.‫بهتر‬ ‫زندگی‬ ‫داشتن‬ ‫و‬ ‫رسیدن‬ ‫کمال‬ ‫به‬ ‫جز‬ ‫ندارد‬ ‫دلیلی‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫قرار‬ ‫‌ها‬‫ن‬‫انسا‬
‫ـهر‬‫ـ‬‫ظ‬‫ـوالی‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ح‬

36. 35
‫کمک‬ ،‫روزه‬ ،‫نماز‬ ،‫حیا‬ ،‫حجاب‬ ،‫انصاف‬ ‫همچون‬ ،‫اسالم‬ ‫بایدهای‬ ‫‌تک‬‫ک‬‫ت‬ ‫اگر‬
،‫تهمت‬ ،‫غیبت‬ ،‫دروغ‬ ‫همچون‬ ‫دینی‬ ‫نبایدهای‬ ‫همچنین‬ ‫و‬ ‫و...؛‬ ‫دیگران‬ ‫به‬
‫را‬ ...‫و‬ ‫دیگران‬ ‫حقوق‬ ‫به‬ ‫‌توجهی‬‫ی‬‫ب‬ ،‫‌خواری‬‫م‬‫حرا‬ ،‫ظلم‬ ،‫‌عفتی‬‫ی‬‫ب‬ ،‫‌چرانی‬‫م‬‫چش‬
‫هدفی‬ ،‫‌ها‬‫ن‬‫آ‬ ‫تمامی‬ ‫که‬ ‫دید‬ ‫خواهیم‬ ،‫کنیم‬ ‫تفسیر‬ ‫دینی‬ ‫نگاه‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫و‬ ‫کنیم‬ ‫بررسی‬
‫کمال‬ ‫چه‬ ‫و‬ ‫انسان‬ ‫یک‬ ‫فردی‬ ‫کمال‬ ‫چه‬ ،‫است‬ »‫کمال‬ ‫به‬ ‫«رسیدن‬ ‫آن‬ ‫و‬ ‫دارند؛‬ ‫واال‬
.‫جامعه‬ ‫یک‬ ‫اجتماعی‬
،‫اسالم‬ ‫دین‬ ،‫کی‬‫خا‬ ‫کرۀ‬ ‫این‬ ‫‌های‬‫ن‬‫انسا‬ ‫از‬ ‫باالیی‬ ‫درصد‬ ‫نگاه‬ ‫در‬ ‫شاید‬ ‫هرچند‬
‫منصفانه‬ ‫نگاه‬ ‫با‬ ‫کس‬ ‫هر‬ ‫اما‬ ‫است؛‬ ‫ظالمانه‬ ‫‌های‬‫ت‬‫محدودی‬ ‫از‬ ‫پر‬ ‫و‬ ‫‌گیر‬‫ت‬‫سخ‬ ‫دینی‬
‫از‬ ‫یکی‬ ‫بودن‬ ‫ارزشمند‬ ‫منکر‬ ‫حتی‬ ‫‌تواند‬‫ی‬‫نم‬ ،‫کند‬ ‫نگاه‬ ‫اسالم‬ ‫قوانین‬ ‫به‬ ‫دقیق‬ ‫البته‬ ‫و‬
.‫بشود‬ ‫قوانین‬ ‫این‬
‫ولی‬ ‫از‬ ‫‌بری‬‫ن‬‫فرما‬ ‫و‬ ‫‌پذیری‬‫ت‬‫والی‬ ‫مساله‬ ،‫دینی‬ ‫بااهمیت‬ ‫بایدهای‬ ‫از‬ ‫یکی‬
‫دستورات‬ ‫از‬ ‫‌کدام‬‫چ‬‫هی‬ ‫به‬ ،‫‌بیت‬‫ل‬‫اه‬ ‫‌های‬‫ه‬‫آموز‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫که‬ ‫بایدی‬ !‫خداست‬
‫واجب‬‫این‬‫دلیل‬ ‫در‬‫اگر‬‫بازهم‬ ‫و‬!‫است‬‫نشده‬‫سفارش‬ ‫و‬‫کید‬ ‫تأ‬ ‫دستور‬‫این‬‫مانند‬،‫دین‬
،‫بزنیم‬ ‫کنار‬ ،‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫مساله‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫اشتباهی‬ ‫‌های‬‫ه‬‫نگا‬ ‫و‬ ‫شویم‬ ‫دقیق‬ ‫ارزشمند‬
‫مسیر‬ ‫پیمودن‬ ‫شدن‬ ‫آسان‬ ،‫‌پذیری‬‫ت‬‫والی‬ ‫شدن‬ ‫واجب‬ ‫دلیل‬ ‫تنها‬ ‫که‬ ‫دید‬ ‫خواهیم‬
‫والیت‬‫قانون‬

37. 36
‫او‬ ‫کمک‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫داده‬ ‫قرار‬ ‫ما‬ ‫برای‬ ‫مطمئن‬ ‫و‬ ‫‌بلد‬‫ه‬‫را‬ ‫راهبری‬ ‫خدا‬ ‫چراکه‬ ‫است؛‬ ‫کمال‬
.‫برداریم‬ ‫قدم‬ ‫مطمئن‬ ‫و‬ ‫آسوده‬ ‫بتوانیم‬
‫واجب‬‫این‬‫به‬‫نسبت‬ ‫و‬‫‌برند‬‫ی‬‫م‬‫سؤال‬‫زیر‬‫را‬‫الهی‬‫اولیای‬‫والیت‬‫پذیرش‬‫که‬ ‫کسانی‬
‫دیگر‬ ‫قوانین‬ ‫و‬ ‫افراد‬ ‫خیلی‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫باید‬ ‫‌کنند؛‬‫ی‬‫م‬ ‫باز‬ ‫شکایت‬ ‫و‬ ‫گله‬ ‫به‬ ‫زبان‬ ،‫الهی‬
.‫بگیرند‬ ‫موضع‬ ‫هم‬
‫را‬ ‫تجهیزات‬ ‫بدون‬ ،‫خطرناک‬ ‫‌های‬‫ه‬‫صخر‬ ‫در‬ ‫‌پیمایی‬‫ه‬‫کو‬ ‫که‬ ‫کسانی‬ ‫به‬ ‫باید‬
ً
‫مثال‬
‫‌هایی‬‫س‬‫پلی‬ ‫به‬ ‫همچنین‬ ‫بنامند؛‬ ‫ظالم‬ ‫را‬ ‫افراد‬ ‫آن‬ ‫و‬ ‫کنند‬ ‫اعتراض‬ ‫‌اند؛‬‫ه‬‫کرد‬ ‫ممنوع‬
‫معترض‬،‫کند‬ ‫تردد‬‫چرخ‬‫زنجیر‬‫بدون‬‫کسی‬ ‫‌دهند‬‫ی‬‫نم‬‫اجازه‬،‫‌زده‬‫خ‬‫ی‬‫مسیرهای‬ ‫در‬‫که‬
‫برای‬ ‫که‬ ‫دیدگاهی‬ ‫و‬ ‫تفکر‬ ‫همچنین‬ ‫و‬ ‫بخوانند‬ ‫متکبر‬ ‫و‬ ‫خودخواه‬ ‫را‬ ‫‌ها‬‫ن‬‫آ‬ ‫و‬ ‫شوند‬
‫و‬ ‫ناقص؛‬ ،‫‌داند‬‫ی‬‫م‬ ‫الزم‬ ‫را‬ ‫کمک‬ ‫و‬ ‫راهنما‬ ‫یک‬ ‫وجود‬ ،‫سخت‬ ‫کارهای‬ ‫دادن‬ ‫انجام‬
!!‫بدانند‬ ‫آزادی‬ ‫ناقض‬
‫راهنمایان‬ ‫از‬‫اطاعت‬‫یعنی‬،‫والیت‬‫پذیرش‬،‫ما‬‫بر‬‫که‬ ‫خدایی‬‫است‬‫مهربان‬ ‫چقدر‬ ‫و‬
‫به‬ ‫را‬ ‫والیت‬ ‫امر‬ ‫اینکه‬ ‫مگر‬ ،‫نشد‬ ‫راضی‬ ‫پیامبرش‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫کرد؛‬ ‫واجب‬ ‫را‬ ‫دلسوز‬ ‫و‬ ‫‌بلد‬‫ه‬‫را‬
‫بر‬ ،‫‌نشین‬‫ه‬‫بادی‬ ‫و‬ ‫شهرنشین‬ ‫بر‬ ‫کند؛‬ ‫واجب‬ ‫موحدان‬ ‫تمامی‬ ‫بر‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫و‬ ‫برساند‬ ‫مردم‬
.‫‌پرست‬‫ه‬‫یگان‬‫هر‬‫بر‬ ‫و‬‫سیاه‬ ‫و‬‫سفید‬‫بر‬ ‫و‬‫بزرگ‬ ‫و‬‫کوچک‬ ‫بر‬،‫برده‬ ‫و‬‫آزاد‬‫بر‬،‫عرب‬ ‫و‬‫عجم‬
‫ـهر‬‫ـ‬‫ظ‬‫ـوالی‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ح‬

38. 37
‫نازل‬ ‫من‬ ‫بر‬ ‫را‬ ‫آنچه‬ ‫‌که‬‫ن‬‫آ‬ ‫مگر‬ ‫‌شود‬‫ی‬‫نم‬ ‫خشنود‬ ‫من‬ ‫از‬ ‫خدا‬ ‫‌همه‬‫ن‬‫باای‬ ‫ولی‬
.‫برسانم‬ ‫شما‬ ‫به‬ ‫کرده‬
‫بر‬ ‫پروردگارت‬ ‫سوی‬ ‫از‬ ‫آنچه‬ !‫پیامبر‬ ‫«ای‬ ]:‫خواند‬ ‫چنین‬ ‫پیامبر‬ ‫[آنگاه‬
‫و‬‫‌ای‬‫ه‬‫نداد‬‫انجام‬‫را‬‫او‬‫رسالت‬‫وگرنه‬‫کن‬ ‫«ابالغ‬،‫علی‬
ّ
‫حق‬ ‫در‬»‫آمده‬‫فرود‬‫تو‬
.1
»‫‌دارد‬‫ی‬‫م‬ ‫نگاه‬ ،‫مردمان‬ ‫آسیب‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫تو‬ ‫خداوند‬ ‫ه‬
ّ
‫البت‬
‫‌عنوان‬‫ه‬‫ب‬ ‫شما‬ ‫برای‬ ‫را‬ ]‫[علی‬ ‫او‬ ‫خداوند‬ ‫که‬ ‫بدانید‬ !‫مردم‬ ‫ای‬ ‫اینک‬
‫به‬‫که‬ ‫تابعینی‬‫بر‬‫و‬ ‫انصار‬‫و‬‫مهاجرین‬‫بر‬‫او‬ ‫از‬‫طاعت‬‫و‬‫کرده‬ ‫تعیین‬‫امام‬‫و‬‫ولی‬
‫آزاد‬‫بر‬،‫عرب‬‫و‬‫عجم‬‫بر‬،‫‌نشین‬‫ه‬‫بادی‬‫و‬‫شهرنشین‬‫بر‬،‫کردند‬‫پیروی‬‫آنان‬‫از‬‫نیکی‬
.‫است‬‫واجب‬‫‌پرست‬‫ه‬‫یگان‬‫هر‬‫بر‬‫و‬‫سیاه‬‫و‬‫سفید‬‫بر‬‫و‬‫بزرگ‬‫و‬‫کوچک‬ ‫بر‬،‫برده‬‫و‬
‫کند‬ ‫مخالفت‬ ‫او‬ ‫با‬ ‫‌که‬‫ن‬‫آ‬ .‫است‬ ‫نافذ‬ ‫او‬ ‫امر‬ ‫و‬ ‫مقبول‬ ‫او‬ ‫سخن‬ ،‫روا‬ ‫او‬ ‫فرمان‬
.‫است‬‫مؤمن‬‫دارد‬ ‫باور‬‫را‬‫او‬‫‌که‬‫ن‬‫آ‬‫و‬‫شده‬ ‫رحمت‬‫د‬ َ‫رو‬‫او‬‫پی‬ ‫در‬‫‌که‬‫ن‬‫آ‬،‫ملعون‬
.‫است‬ ‫آمرزیده‬ ،‫د‬ َ‫بر‬ ‫فرمان‬ ‫او‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫شنیده‬ ‫را‬ ‫او‬ ‫حرف‬ ‫که‬ ‫هر‬ ‫و‬ ‫او‬ ،‫خداوند‬
‫حضور‬ ،‫شما‬ ‫از‬ ‫جمعی‬ ‫چنین‬ ‫در‬ ‫من‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫بار‬ ‫آخرین‬ ‫این‬ !‫مردم‬ ‫ای‬
.67‫آیه‬،‫مائده‬‫سوره‬.1
‫والیت‬‫قانون‬

39. 38
‫که‬ ‫نهید‬ ‫گردن‬ ‫‌آن‬‫ه‬‫ب‬ ‫و‬ ‫بپذیرید‬ ‫و‬ ‫بشنوید‬ ‫را‬ ‫خداوند‬ ‫فرمان‬ ‫پس‬ .‫‌یابم‬‫ی‬‫م‬
‫‌که‬‫ن‬‫هما‬ ‫ـ‬ ‫محمد‬ ‫نیز‬ ‫او‬ ‫از‬ ‫پس‬ .‫شماست‬ ‫خدای‬ ‫و‬ ‫موال‬ ‫عزوجل‬ ‫خداوند‬
‫به‬‫علی‬‫نیز‬‫من‬ ‫از‬‫پس‬‫و‬‫شماست‬‫ولی‬‫ـ‬‫‌گوید‬‫ی‬‫م‬‫سخن‬‫شما‬‫با‬‫و‬‫ایستاده‬
‫از‬ ‫من‬ ‫نسل‬ ‫در‬ ‫امامت‬ ‫نیز‬ ‫سپس‬ .‫شماست‬ ‫امام‬ ‫و‬ ‫ولی‬ ‫پروردگارتان‬ ‫فرمان‬
.‫کنید‬ ‫مالقات‬ ‫را‬ ‫او‬ ‫رسول‬ ‫و‬ ‫خداوند‬ ‫که‬ ‫روز‬ ‫آن‬ ‫تا‬ ‫اوست‬ ‫فرزندان‬
‫آنچه‬ ‫جز‬ ‫نیست‬ ‫حرامی‬ ‫و‬ ‫کرده‬ ‫حالل‬ ‫خداوند‬ ‫آنچه‬ ‫جز‬ ‫نیست‬ ‫حاللی‬
‫است؛‬‫کرده‬ ‫گاه‬‫آ‬‫حرام‬‫و‬‫حالل‬‫از‬‫مرا‬‫خود‬]‫[خداوند‬‫او‬‫و‬‫کرده؛‬ ‫حرام‬‫خداوند‬
‫ادا‬ ،‫آموخته‬ ‫من‬ ‫به‬ ‫خویش‬ ‫حرام‬ ‫و‬ ‫حالل‬ ‫و‬ ‫کتاب‬ ‫از‬ ‫پروردگارم‬ ‫آنچه‬ ‫من‬ ‫و‬
.‫کردم‬
‫ـهر‬‫ـ‬‫ظ‬‫ـوالی‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ح‬

40. ‫‌خوب‬‫یل‬‫خی‬

41. 40
‫‌نیافتنی‬‫ت‬‫دس‬‫گاهی‬ ‫که‬ ‫خوب‬ ‫‌قدر‬‫ن‬‫آ‬.»‫‌خوب‬‫ی‬‫«خیل‬‫‌ها‬‫ی‬‫بعض‬ ‫و‬‫‌اند‬‫ب‬‫خو‬‫‌ها‬‫ی‬‫بعض‬
‫و‬ ‫‌دهند‬‫ی‬‫م‬ ‫ترویج‬ ‫را‬ ‫‌ها‬‫ی‬‫خوب‬ ‫که‬ ‫هستند‬ ‫‌ها‬»‫‌خوب‬‫ی‬‫«خیل‬ ‫همین‬ ‫و‬ !‫آرزو‬ ‫و‬ ‫‌شوند‬‫ی‬‫م‬
‫و‬ ‫‌شناخت‬‫ی‬‫نم‬ ‫کسی‬ ‫را‬ ‫‌ها‬‫ی‬‫خوب‬ ‫‌گاه‬‫چ‬‫هی‬ ،‫نبودند‬ ‫اگر‬ ‫و‬ ‫‌سازند؛‬‫ی‬‫م‬ ‫خوب‬ ‫‌های‬‫م‬‫آد‬
.‫‌کرد‬‫ی‬‫نم‬ ‫پیدا‬ ‫‌ها‬‫ن‬‫آ‬ ‫به‬ ‫رسیدن‬ ‫برای‬ ‫راهی‬
‫‌»ها‬‫ب‬‫‌خو‬‫ی‬‫«خیل‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫نفر‬ ‫چند‬ ‫یا‬ ‫یک‬ ،‫زمانی‬ ‫و‬ ‫دوره‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫حکیم‬ ‫خداوند‬
:‫بگویند‬ ‫و‬ ‫نکنند‬ ‫باز‬ ‫شکایت‬ ‫و‬ ‫گالیه‬ ‫به‬ ‫زبان‬ ،‫زمان‬ ‫و‬ ‫دوره‬ ‫آن‬ ‫مردم‬ ‫تا‬ ‫داد‬ ‫قرار‬ ‫را‬
‫بیراهه‬ ‫از‬ ‫او‬ ‫کمک‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫‌ها‬‫ه‬‫را‬ ‫و‬ ‫داده‬ ‫قرار‬ ‫الگو‬ ‫را‬ ‫او‬ ‫ما‬ ‫که‬ ‫نبود‬ ‫‌خوب»ـی‬‫ی‬‫«خیل‬
‫با‬ ،‫خودش‬ ‫اولیای‬ ‫توسط‬ ‫است‬ ‫الهی‬ ‫‌حجت‬‫م‬‫اتما‬ ‫همان‬ ‫این‬ ‫و‬ ‫بدهیم؛‬ ‫تشخیص‬
.‫زمان‬ ‫و‬ ‫دوره‬ ‫هر‬ ‫بندگان‬
‫کنیم‬ ‫نگاهی‬ ‫است‬ ‫کافی‬ ،‫بشناسیم‬ ‫را‬ »‫‌خوب‬‫ی‬‫«خیل‬ ‫این‬ ‫بخواهیم‬ ‫اگر‬
‫بعد‬ ‫و‬ ‫‌کنند‬‫ی‬‫م‬ ‫معرفی‬ »‫‌خوب‬‫ی‬‫«خیل‬ ‫را‬ ‫خودشان‬ ‫که‬ ‫‌هایی‬‫ن‬‫آ‬ ‫‌های‬‫ی‬‫ویژگ‬ ‫به‬
‫و‬ ‫شک‬ ‫بودنشان‬ »‫‌خوب‬‫ی‬‫«خیل‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫کسانی‬ ‫با‬ ‫بدهیم‬ ‫تطبیق‬ ‫را‬ ‫‌هایشان‬‫ی‬‫ویژگ‬
.‫نداریم‬ ‫تردیدی‬
‫در‬‫همیشه‬‫که‬ ‫است‬‫این‬،»‫‌خوب‬‫ی‬‫«خیل‬‫‌های‬‫ن‬‫انسا‬‫‌های‬‫ی‬‫ویژگ‬‫‌ترین‬‫م‬‫مه‬ ‫از‬‫یکی‬
‫تحت‬‫‌ها‬‫ن‬‫انسا‬‫این‬ .‫‌کنند‬‫ی‬‫م‬‫دعوت‬‫مسیر‬‫این‬‫به‬‫نیز‬‫را‬‫دیگران‬ ‫و‬‫دارند‬ ‫قرار‬‫حق‬‫مسیر‬
‫ـهر‬‫ـ‬‫ظ‬‫ـوالی‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ح‬

42. 41
‫به‬‫تن‬‫‌ای‬‫ه‬‫لحظ‬‫برای‬‫حتی‬ ‫و‬‫بکشند‬‫حق‬ ‫از‬‫دست‬‫که‬ ‫‌شوند‬‫ی‬‫نم‬‫حاضر‬‫شرایطی‬‫هیچ‬
.‫کنند‬ ‫دعوت‬‫باطل‬‫مسیر‬‫به‬‫را‬‫دیگران‬‫اینکه‬‫به‬‫برسد‬‫چه‬‫بدهند؛‬‫ظلم‬ ‫و‬‫باطل‬
‫اهالی‬ ‫سرزنش‬ ‫و‬ ‫مالمت‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫این‬ ،‫‌ها‬‫ن‬‫انسا‬ ‫این‬ ‫‌های‬‫ی‬‫ویژگ‬ ‫از‬ ‫دیگر‬ ‫یکی‬
‫سست‬ ‫را‬ ‫پایشان‬ ،‫باطل‬ ‫با‬ ‫دشمنی‬ ‫و‬ ‫حق‬ ‫مسیر‬ ‫پیمودن‬ ‫در‬ ،‫حق‬ ‫دشمنان‬ ‫و‬ ‫باطل‬
.‫نااهل‬ ‫از‬‫است‬‫پر‬،‫باطل‬‫مسیر‬ ‫و‬‫دارد‬‫کمی‬ ‫اهالی‬‫همیشه‬،‫حق‬‫مسیر‬‫چراکه‬‫‌کند؛‬‫ی‬‫نم‬
‫سرسبد‬ ‫گل‬ ،‫باد‬ ‫کش‬‫پا‬ ‫خاندان‬ ‫او‬ ‫بر‬ ‫خداوند‬ ‫سالم‬ ‫و‬ ‫درود‬ ‫که‬ ‫خدا‬ ‫پیامبر‬
‫و‬‫توحید‬‫ندای‬،‫نفاق‬ ‫و‬‫شرک‬ ‫و‬‫ظلم‬‫دل‬ ‫در‬‫که‬ ‫کسی‬ ‫بود؛‬‫خلقت‬‫‌های‬»‫‌خوب‬‫ی‬‫«خیل‬
.‫نبود‬ ‫هم‬ ‫تنها‬ ‫تنهای‬ ‫البته‬ ‫و‬ ‫رساند‬ ‫دنیا‬ ‫اهالی‬ ‫گوش‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫درستی‬ ‫و‬ ‫راستی‬
‫‌های‬»‫‌خوب‬‫ی‬‫«خیل‬ ‫از‬ ‫دیگر‬ ‫یکی‬ ،‫مهربان‬ ‫خداوند‬ ،‫بعثت‬ ‫اول‬ ‫لحظات‬ ‫همان‬ ‫از‬
‫که‬ ،‫همراه‬ ‫و‬ ‫یار‬ ‫فقط‬ ‫‌تنها‬‫ه‬‫ن‬ ،‫علی‬ .‫ساخت‬ ‫پیامبر‬ ‫همراه‬ ‫و‬ ‫یار‬ ‫را‬ ‫خلقتش‬
‫در‬ ‫چه‬ ‫و‬ ‫‌ها‬‫گ‬‫جن‬ ‫در‬ ‫چه‬ ،‫پیامبر‬ ‫جان‬ ‫حفظ‬ ‫برای‬ ‫و‬ ‫بود‬ ‫خدا‬ ‫رسول‬ ‫فدایی‬
.‫‌کرد‬‫ی‬‫م‬ ‫پیامبر‬ ‫جان‬ ‫سپر‬ ‫را‬ ‫جانش‬ ،‫‌ها‬‫ه‬‫فتن‬
‫در‬ ‫تا‬ ‫نبود‬ ‫مردی‬ ‫هیچ‬ ‫که‬ ‫زمانی‬ ‫آن‬ ‫و‬ ‫پیامبر‬ ‫تنهایی‬ ‫روزهای‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫علی‬
‫که‬ ‫بود‬ ‫خوب‬ ‫‌قدر‬‫ن‬‫آ‬ ‫بود؛‬ ‫خدا‬ ‫فرستادۀ‬ ‫همراه‬ ،‫بپرستد‬ ‫را‬ ‫خدا‬ ‫خدا‬ ‫رسول‬ ‫کنار‬
‫و‬ ‫آموخت‬ ‫پیامبر‬ ‫از‬ ،‫بود‬ ‫گردآورده‬ ‫پیامبرش‬ ‫قلب‬ ‫در‬ ‫خداوند‬ ‫که‬ ‫را‬ ‫علومی‬ ‫تمامی‬
‫ـوب‬‫ـ‬‫ـ‬‫خ‬‌‫ی‬‫خیل‬

43. 42
.‫شد‬ ‫او‬ ‫علم‬ ‫باب‬
،‫بیندازیم‬،‫امیرمومنان‬‫‌های‬‫ت‬‫فضیل‬‫بیان‬ ‫در‬‫پیامبر‬‫روایات‬‫به‬‫نگاهی‬‫اگر‬
‫آن‬ ‫‌های‬‫ب‬‫خو‬ ‫تمامی‬ ‫میان‬ ‫در‬ ،‫پیامبر‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫که‬ ‫کرد‬ ‫خواهیم‬ ‫اقرار‬ ‫شک‬ ‫بدون‬
.‫نبود‬ ‫ایشان‬ ‫‌خوبی‬‫ه‬‫ب‬ ‫کسی‬ ،‫زمان‬
‫نه‬ ‫که‬ ‫گفت‬ ‫کسی‬ ‫افتخارات‬ ‫از‬ ،‫غدیر‬ ‫خطبۀ‬ ‫ابتدایی‬ ‫فرازهای‬ ‫در‬ ‫پیامبر‬ ‫و‬
،‫مسلمانان‬ ‫سرپرستی‬ ‫برای‬ ‫و‬ ‫داده‬ ‫برتری‬ ‫را‬ ‫او‬ ‫متعال‬ ‫خدای‬ ‫خود‬ ‫بلکه‬ ‫خدا؛‬ ‫بندگان‬
.‫است‬ ‫کرده‬ ‫منصوب‬ ‫و‬ ‫انتخاب‬
‫هر‬ ‫و‬ ‫گردآورده‬ ‫من‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫خداوند‬ ‫‌که‬‫ن‬‫آ‬ ‫مگر‬ ‫نیست‬ ‫علمی‬ ‫هیچ‬ !‫مردم‬ ‫ای‬
‫هیچ‬‫و‬‫‌ام‬‫ه‬‫ساخت‬‫فراهم‬‫پرهیزکاران‬‫امام‬ ‫در‬‫را‬‫آن‬‫‌ام‬‫ه‬‫آموخت‬‫من‬‫که‬ ‫هم‬‫علمی‬
.‫است‬»‫مبین‬‫«امام‬‫او‬‫و‬‫‌ام‬‫ه‬‫آموخت‬‫علی‬‫به‬‫را‬‫آن‬‫‌که‬‫ن‬‫ای‬‫مگر‬‫نیست‬‫علمی‬
‫امام‬ ‫در‬‫را‬‫چیز‬‫هر‬‫علم‬‫«و‬:‫کرده‬ ‫‌وگو‬‫ت‬‫گف‬ ‫او‬ ‫از‬‫یاسین‬‫سورۀ‬ ‫در‬‫خداوند‬‫[که‬
].1
»‫برشمردیم‬‫مبین‬
.12‫آیه‬،‫یس‬‫سوره‬.1
‫ـهر‬‫ـ‬‫ظ‬‫ـوالی‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ح‬

44. 43
‫و‬‫نورزید‬‫تکبر‬‫او‬‫والیت‬‫برابر‬ ‫در‬‫و‬‫نگریزید‬‫او‬ ‫از‬‫و‬‫نشوید‬ ‫دور‬‫او‬ ‫از‬!‫مردم‬‫ای‬
‫عمل‬‫آن‬‫به‬‫و‬‫‌نماید‬‫ی‬‫م‬‫راه‬‫حق‬‫به‬‫که‬ ‫است‬‫کسی‬ ‫همان‬‫او‬‫چراکه‬‫سرمپیچید؛‬
‫هیچ‬ ‫مالمت‬ ‫خدا‬ ‫راه‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫‌کند‬‫ی‬‫م‬ ‫نهی‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫‌میراند‬‫ی‬‫م‬ ‫را‬ ‫باطل‬ ‫و‬ ‫‌کند‬‫ی‬‫م‬
.‫‌گیرد‬‫ی‬‫نم‬‫را‬‫او‬‫مالمتگری‬
‫خود‬‫که‬ ‫اوست‬.‫آورد‬‫ایمان‬‫رسولش‬‫و‬‫خدا‬‫به‬‫که‬ ‫است‬‫کسی‬ ‫نخستین‬‫او‬
‫‌که‬‫ی‬‫درحال‬ ،‫بود‬ ‫خدا‬ ‫رسول‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫اوست‬ ‫و‬ ‫ساخت‬ ‫خدا‬ ‫رسول‬ ‫فدایی‬ ‫را‬
.‫بپرستد‬ ‫را‬ ‫خدا‬ ‫او‬ ‫همراه‬ ‫که‬ ‫نبود‬ ‫پیامبر‬ ‫کنار‬ ‫در‬ ‫دیگر‬ ‫‌کس‬‫چ‬‫هی‬
‫که‬ ‫بپذیرید‬ ‫را‬ ‫او‬ ‫و‬ ‫داشته‬ ‫ش‬ َ‫برتر‬ ‫خداوند‬ ‫که‬ ‫دارید‬ ‫برتر‬ ‫را‬ ‫او‬ !‫مردم‬ ‫ای‬
.‫است‬ ‫کرده‬ ]‫والیت‬ ‫[به‬ ‫منصوب‬ ‫را‬ ‫او‬ ‫خداوند‬
‫ـوب‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫خ‬‌‫ی‬‫خیل‬

46. ‫‌ها‬‫ه‬‫ـن‬‫ـ‬‫ـ‬‫ی‬‫زم‬

47. 46
ً
‫حتما‬ ،‫‌افتد‬‫ی‬‫م‬ ‫ما‬ ‫برای‬ ‫که‬ ‫بدی‬ ‫یا‬ ‫خوب‬ ‫اتفاق‬ ‫هر‬ .‫نیست‬ ‫‌دلیل‬‫ی‬‫ب‬ ‫اتفاقی‬ ‫هیچ‬
‫دلیل‬ ‫بفهمیم‬ ‫تا‬ ‫دادیم‬ ‫انجام‬ ‫که‬ ‫کارهایی‬ ‫پروندۀ‬ ‫در‬ ‫بگردیم‬ ‫باید‬ ‫فقط‬ .‫دارد‬ ‫دلیلی‬
ً
‫مخصوصا‬ ،‫‌کنیم‬‫ی‬‫نم‬ ‫پیدا‬ ‫‌وقت‬‫چ‬‫هی‬ ‫را‬ ‫‌ها‬‫ی‬‫بعض‬ ‫دلیل‬ ‫البته‬ ‫را؛‬ ‫اتفاقات‬ ‫بعضی‬
‫برایمان‬ ‫مهربان‬ ‫خدای‬ ‫را‬ ‫‌هایش‬‫ی‬‫خیل‬ ‫زیرا‬ ،‫‌افتد‬‫ی‬‫م‬ ‫برایمان‬ ‫که‬ ‫خوبی‬ ‫اتفاقات‬ ‫دلیل‬
.‫کند‬ ‫لطف‬ ‫ما‬ ‫به‬ ‫‌دلیل‬‫ی‬‫ب‬ ‫که‬ ‫خواسته‬ .‫خواسته‬
‫دقت‬ ‫باکمی‬ ‫و‬ ‫هستیم‬ ‫خودمان‬ ‫تمامشان‬ ‫مقصر‬ .‫نیست‬ ‫‌طور‬‫ن‬‫ای‬ ‫بد‬ ‫اتفاقات‬ ‫ولی‬
‫قضاوت‬‫خودمان‬‫به‬‫راجع‬‫منصفانه‬‫که‬ ‫‌شرطی‬‫ه‬‫ب‬‫البته‬‫‌کنیم؛‬‫ی‬‫م‬‫پیدا‬‫را‬‫دالیلشان‬‫هم‬
.‫کنیم‬
‫رقم‬ ‫برایمان‬ ‫تلخی‬ ‫بسیار‬ ‫اتفاق‬ ،‫کوچک‬ ‫فریاد‬ ‫یک‬ ‫برای‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫گاهی‬ ‫مثال‬
‫‌ها‬‫ن‬‫آ‬ ‫و‬ ‫‌کشیم‬‫ی‬‫م‬ ‫پدرمان‬ ‫یا‬ ‫مادر‬ ،‫همسر‬ ‫سر‬ ‫بر‬ ‫که‬ ‫فریادی‬ .‫فریادی‬ ‫هر‬ ‫نه‬ ‫البته‬ ‫بخورد؛‬
‫شاید‬ ‫و‬ ‫‌شکند‬‫ی‬‫م‬ ‫دلشان‬ ‫ولی‬ ‫بگویند‬ ‫چیزی‬ ‫‌کنند‬‫ی‬‫نم‬ ‫جرئت‬ ‫بازویمان‬ ‫زور‬ ‫ترس‬ ‫از‬
.‫است‬ ‫نابودکننده‬ ‫فریادها‬ ‫این‬ ‫خدا‬ ‫نگاه‬ ‫از‬ ‫ولی‬ ‫نکنند؛‬ ‫هم‬ ‫نفرین‬ ‫حتی‬
‫‌دهیم‬‫ی‬‫م‬‫دست‬ ‫از‬‫بود‬‫انتظارمان‬ ‫در‬‫که‬ ‫‌هایی‬‫ی‬‫خوب‬ ‫از‬‫بسیاری‬‫فریاد‬‫یک‬‫همین‬‫با‬
.‫شویم‬‫دچارشان‬‫نبود‬ ‫قرار‬‫که‬ ‫‌شویم‬‫ی‬‫م‬‫‌هایی‬‫ی‬‫بد‬ ‫از‬‫خیلی‬ ‫گرفتار‬ ‫و‬
‫‌گویند‬‫ی‬‫م‬ ‫خودشان‬ ‫با‬ .‫‌کنند‬‫ی‬‫نم‬ ‫حساب‬
ً
‫اصال‬ ‫را‬ ‫فریادها‬ ‫این‬ ‫‌ها‬‫ی‬‫خیل‬ ‫البته‬
‫ـهر‬‫ـ‬‫ظ‬‫ـوالی‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ح‬

48. 47
‫وهر‬ ‫دارند؛‬ ‫‌وغریب‬‫ب‬‫عجی‬ ‫‌های‬‫ه‬‫خواست‬ ‫و‬ ‫‌کنند‬‫ی‬‫نم‬ ‫درک‬ ‫را‬ ‫ما‬ ،‫مادر‬ ‫و‬ ‫پدر‬ ‫یا‬ ‫همسر‬
‫کار‬ ‫‌گیرند‬‫ی‬‫م‬ ‫نتیجه‬ ‫‌وقت‬‫ن‬‫آ‬ .‫‌زد‬‫ی‬‫م‬ ‫فریاد‬ ‫‌طور‬‫ن‬‫همی‬ ‫بود‬ ‫‌جایشان‬‫ه‬‫ب‬ ‫هم‬ ‫دیگری‬ ‫کس‬
‫که‬ ‫تلخی‬ ‫اتفاقات‬ ‫دلیل‬ ‫دنبال‬ ‫بگردند‬ ‫و‬ ‫بگردند‬ ‫باید‬ ‫هم‬ ‫بعد‬ ‫و‬ ‫‌اند‬‫ه‬‫نکرد‬ ‫اشتباهی‬
‫‌کنند‬‫ی‬‫م‬‫محکوم‬‫را‬‫خدا‬‫هم‬‫پایان‬ ‫در‬ ‫و‬‫‌رسند‬‫ی‬‫نم‬‫هم‬‫نتیجه‬‫به‬‫البته‬ ‫و‬‫افتاده‬‫برایشان‬
.‫ظلم‬ ‫به‬
‫بد‬ ‫این‬ ‫‌شود؛‬‫ی‬‫م‬ ‫سنگین‬ ‫کسی‬ ‫گوش‬ ‫گاهی‬ .‫بدترند‬ ،‫بد‬ ‫اتفاقات‬ ‫بعضی‬ ‫البته‬
‫مشکل‬‫کردن‬ ‫حل‬‫برای‬‫چراکه‬‫است؛‬‫بد‬ ‫از‬‫بدتر‬‫این‬!‫‌شود‬‫ی‬‫م‬‫ناشنوا‬‫گاهی‬ ‫اما‬‫است؛‬
‫سمعک‬ ‫از‬‫استفاده‬‫تا‬‫گرفته‬ ‫زدن‬‫حرف‬‫بلندتر‬ ‫از‬‫دارد؛‬‫وجود‬‫‌هایی‬‫ه‬‫را‬،‫سنگین‬ ِ‫گوش‬
.‫ندارد‬ ‫‌ای‬‫ه‬‫فاید‬ ،‫بزنیم‬ ‫داد‬ ‫هم‬ ‫هرقدر‬ ‫ناشنوا‬ ‫گوش‬ ِ‫کنار‬ ‫ولی‬ ...‫و‬
‫دومی‬ ‫ولی‬ ‫است‬ ‫بد‬ ‫اولی‬ .‫نابینا‬ ‫و‬ ‫ضعیف‬ ‫خیلی‬ ‫چشم‬ ‫تفاوت‬ ‫است‬ ‫‌طور‬‫ن‬‫همی‬
‫کسی‬ ‫ولی‬‫کرد‬ ‫درمان‬‫حدودی‬‫تا‬،‫‌استکانی‬‫ه‬‫ت‬‫‌های‬‫ک‬‫عین‬‫با‬‫بشود‬‫شاید‬‫را‬‫اولی‬.‫بدتر‬
.‫‌کند‬‫ی‬‫نم‬ ‫دوا‬ ‫را‬ ‫دردش‬ ‫عینکی‬ ‫هیچ‬ ‫دیگر‬ ،‫شود‬ ‫نابینا‬ ‫که‬
‫و‬ ‫گوش‬ ‫شدن‬ ‫‌دار‬‫ل‬‫مشک‬ ‫‌هم‬‫ن‬‫آ‬ .‫دارد‬ ‫بدتری‬ ‫حالت‬ ‫هم‬ ‫شدن‬ ‫کر‬ ‫و‬ ‫کور‬ ‫همین‬
.‫است‬ ‫دل‬ ِ‫چشم‬
‫دلش‬ ‫چشم‬ ‫و‬ ‫گوش‬ ‫ولی‬ ‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫مشکل‬ ‫‌اش‬‫ی‬‫ظاهر‬ ‫گوش‬ ‫و‬ ‫چشم‬ ‫که‬ ‫کسی‬
‫‌ها‬‫ه‬‫ـن‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ی‬‫زم‬

49. 48
‫کسی‬ ‫ولی‬ ‫‌کند؛‬‫ی‬‫نم‬ ‫برخورد‬ ‫مشکلی‬ ‫به‬ ‫سعادت‬ ‫مسیر‬ ‫کردن‬ ‫طی‬ ‫برای‬ ،‫باشد‬ ‫سالم‬
.‫‌آید‬‫ی‬‫نم‬ ‫خوش‬ ‫مذاقش‬ ‫به‬ ‫درستی‬ ‫حرف‬ ‫هیچ‬ ‫دیگر‬ ،‫شده‬ ‫کر‬ ‫و‬ ‫کور‬ ‫قلبش‬ ‫که‬
‫دیگر‬ ‫و‬‫الهی؛‬‫‌های‬‫ی‬‫راهنمای‬‫دیدن‬ ‫از‬‫‌شود‬‫ی‬‫م‬ ‫کور‬ ‫و‬‫حکمت‬‫شنیدن‬ ‫از‬‫‌شود‬‫ی‬‫م‬‫کر‬
‫‌ای‬‫ه‬‫فاید‬،‫بگذارند‬‫نشانه‬ ‫و‬‫تابلو‬‫هم‬ ‫هرقدر‬‫انسانی‬‫چنین‬‫برای‬.‫‌بیند‬‫ی‬‫نم‬‫را‬‫درست‬‫راه‬
،‫بصیرت‬‫دادن‬‫دست‬ ‫از‬‫این‬ ‫و‬‫را؛‬‫نشانه‬‫‌همه‬‫ن‬‫آ‬‫ببیند‬‫تا‬‫نیست‬‫چشمی‬‫چراکه‬‫ندارد؛‬
.‫است‬‫بد‬ ِ‫اتفاقات‬‫‌ترین‬‫خ‬‫تل‬ ‫از‬
.‫هست‬‫انسان‬‫کارهای‬ ‫پروندۀ‬ ‫در‬،‫بد‬‫اتفاقات‬‫تمامی‬‫دلیل‬.‫نرفته‬‫که‬ ‫یادتان‬‫البته‬
.‫آن‬‫دلیل‬‫دنبال‬‫بگردد‬‫منصفانه‬ ‫و‬‫کند‬ ‫نگاهی‬‫دقت‬‫با‬‫است‬‫کافی‬ ‫فقط‬
‫واالی‬ ‫جایگاه‬ ‫به‬ ‫اشاره‬ ‫ضمن‬ ،‫غدیر‬ ‫روز‬ ‫خطبۀ‬ ‫در‬ ‫اسالم‬ ‫گرامی‬ ‫پیامبر‬
‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫زمینۀ‬ ‫را‬ ‫ایشان‬ ‫والیت‬ ‫پذیرش‬ ‫با‬ ‫مخالفت‬ ،‫مردم‬ ‫میان‬ ‫در‬ ‫علی‬
‫مورد‬ ،‫علی‬ ‫دشمنان‬ ‫که‬ ‫داد‬ ‫هشدار‬ ‫مسلمانان‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫فرمود‬ ‫معرفی‬ ‫‌ها‬‫ی‬‫‌بخت‬‫ن‬‫نگو‬
.‫گرفت‬ ‫خواهند‬ ‫قرار‬ ‫الهی‬ ‫لعنت‬ ‫و‬ ‫خشم‬
‫را‬‫آن‬‫هرگز‬‫خداوند‬‫و‬‫خداوند‬‫جانب‬ ‫از‬‫است‬‫امامی‬]‫[علی‬‫او‬!‫مردم‬‫ای‬
‫ـهر‬‫ـ‬‫ظ‬‫ـوالی‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ح‬

50. 49
‫خداوند‬.‫پذیرفت‬‫نخواهد‬‫را‬‫او‬‫توبۀ‬‫هرگز‬‫و‬‫آمرزید‬‫نخواهد‬،‫شود‬‫او‬‫منکر‬‫که‬
‫و‬ ‫کند‬ ‫چنین‬ ‫ورزد‬ ‫مخالفت‬ ‫را‬ ‫او‬ ‫فرمان‬ ‫کس‬ ‫هر‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫ساخته‬ ‫واجب‬ ‫خود‬ ‫بر‬
‫پس‬‫سازد؛‬ ‫گرفتار‬ ‫سخت‬‫عذابی‬‫به‬‫است‬‫زمان‬،‫زمان‬‫تا‬‫و‬‫همیشه‬‫برای‬‫را‬‫او‬
‫«که‬‫درآیید‬‫آتشی‬ ‫در‬ ‫سبب‬‫این‬‫به‬‫و‬‫ورزید‬‫مخالفت‬‫او‬‫با‬‫که‬ ‫بپرهیزید‬‫این‬ ‫از‬
.»‫است‬‫شده‬‫آماده‬‫کافران‬ ‫برای‬‫و‬‫‌اند‬‫ن‬‫آ‬‫هیزم‬‫آدمیان‬‫و‬‫‌ها‬‫گ‬‫سن‬
‫[ظهور‬ ‫به‬ ‫تنها‬ ،‫نخستین‬ ‫رسوالن‬ ‫و‬ ‫پیامبران‬ ‫سوگند‬ ‫خداوند‬ ‫به‬ !‫مردم‬ ‫ای‬
‫خدا‬ ‫حجت‬ ‫و‬ ‫مرسلین‬ ‫و‬ ‫انبیاء‬ ‫خاتم‬ ‫من‬ ‫و‬ ‫‌اند‬‫ه‬‫شد‬ ‫داده‬ ‫مژده‬ ‫من‬ ]‫نبوت‬ ‫و‬
‫کفر‬ ‫به‬،‫ورزد‬‫تردید‬‫این‬ ‫در‬‫که‬ ‫هر‬‫و‬‫هستم‬‫زمین‬‫و‬‫آسمان‬‫آفریدگان‬‫همه‬‫بر‬
‫در‬ ‫آورد‬ ‫تردید‬ ‫سخنانم‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫بخشی‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫هر‬ ‫و‬ ‫درآمده‬ ‫نخستین‬ ‫جاهلیت‬
.‫رود‬‫دوزخ‬‫به‬،‫آورد‬‫تردید‬‫حقایق‬‫این‬‫همه‬ ‫در‬‫‌که‬‫ن‬‫آ‬‫و‬‫آورده‬‫تردید‬‫آن‬‫همۀ‬
‫این‬‫به‬‫مرا‬‫و‬‫ورزیده‬‫نیکی‬‫و‬‫احسان‬‫و‬‫نهاده‬‫منت‬‫من‬‫بر‬‫خداوند‬!‫مردم‬‫ای‬
‫من‬‫‌های‬‫ش‬‫ستای‬‫تمامی‬.‫نیست‬‫او‬‫جز‬‫خدایی‬‫و‬‫است‬‫داشته‬‫گرامی‬ ‫فضیلت‬
.‫اوست‬‫ویژۀ‬،‫مقام‬‫و‬‫حال‬‫هر‬‫و‬‫روزگاران‬‫تمامی‬ ‫در‬
‫پس‬ ‫زن‬ ‫و‬ ‫مرد‬ ‫از‬ ‫اعم‬ ‫مردم‬ ‫برترین‬ ‫که‬ ‫بدارید‬ ‫برتر‬ ‫را‬ ‫علی‬ !‫مردم‬ ‫ای‬
‫خلق‬‫بقای‬‫و‬‫کرده‬ ‫نازل‬‫را‬‫بندگان‬ ِ‫روزی‬‫ما‬‫‌واسطۀ‬‫ه‬‫ب‬‫خداوند‬‫و‬‫است‬‫من‬ ‫از‬
.‫ماست‬ ‫به‬
‫‌ها‬‫ه‬‫ـن‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ی‬‫زم‬

51. 50
‫لعنت‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫لعنت‬ ،‫کند‬ ‫مخالفت‬ ‫آن‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫نپذیرد‬ ‫مرا‬ ‫گفته‬ ‫این‬ ‫کس‬ ‫هر‬
‫جبرئیل‬ ‫که‬ ‫باشید‬ ‫گاه‬‫آ‬ .‫است‬ ]‫[الهی‬ ‫غضب‬ ‫مورد‬ ‫و‬ ‫غضب‬ ‫مورد‬ ‫و‬ ‫شده؛‬
‫علی‬‫با‬‫کس‬ ‫هر‬:‫‌گوید‬‫ی‬‫م‬‫که‬ ‫داده‬‫خبر‬‫حقیقت‬‫این‬‫به‬‫خداوند‬‫جانب‬ ‫از‬‫مرا‬
.‫اوست‬ ‫بر‬ ‫خشمم‬ ‫و‬ ‫لعنت‬ ،‫نپذیرد‬ ‫را‬ ‫او‬ ‫والیت‬ ‫و‬ ‫ورزد‬ ‫دشمنی‬
‫پس‬.‫فرستاده‬‫پیش‬‫چه‬‫خویش‬‫فردای‬‫برای‬‫که‬ ‫بنگرد‬‫کس‬ ‫هر‬‫باید‬‫ه‬
ّ
‫«البت‬
‫پس‬‫‌هایتان‬‫م‬‫گا‬‫که‬‫«مبادا‬‫بپرهیزید؛‬‫علی‬‫با‬‫ناسازی‬‫از‬‫و‬ 1
»‫کنید‬‫پیشه‬‫تقوا‬
.3
»‫است‬‫گاه‬‫آ‬‫کردارتان‬ ‫بر‬‫خداوند‬‫همانا‬‫«و‬ 2
»‫بلغزد‬،‫استواری‬‫از‬
‫او‬‫خود‬‫کتاب‬ ‫در‬‫که‬ ‫است‬‫خداوند‬‫همسایۀ‬‫و‬ ‫‌جوار‬‫م‬‫ه‬‫همان‬‫او‬!‫مردم‬‫ای‬
‫در‬‫کسی‬ ‫«مبادا‬:‫فرموده‬]‫کنند‬ ‫کوتاهی‬ ‫حقش‬‫در‬‫که‬ ‫آنان‬‫دربارۀ‬‫[و‬‫یادکرده‬‫را‬
‫کوتاهی‬ ‫خداوند‬ ‫همسایۀ‬ ‫و‬ ‫‌جوار‬‫م‬‫ه‬ ‫دربارۀ‬ ‫که‬ ‫افسوس‬ :‫بگوید‬ ‫قیامت‬ ‫روز‬
.4
»‫‌ام‬‫ه‬‫کرد‬
.18‫آیه‬،‫حشر‬‫سوره‬.1
.94‫آیه‬،‫نحل‬‫سوره‬.2
.18‫آیه‬،‫حشر‬‫سوره‬.3
.56‫آیه‬،‫زمر‬‫سوره‬.4

52. ‫پاسخ‬ ‫و‬‫پرسش‬