1. М ЕДИЈАЦИЈА ВП УСЛПВИ НА
ИНТЕРЕТНИЧКИ КПНФЛИКТИ
Виплета
Петрпска-Бешка
Сафет Балажи
2. П ДНЕСУВАОЕ МЕДУ КПНФРПНТИРАНИТЕ СТРАНИ
интерперспналнп интергрупнп
пднесуваое пднесуваое
(збпрувам сп (збпрувам сп
Африм/Зпран) Алб/Мак)
(1) Ппделба на „НИЕ“ и „ВИЕ“/„ТИЕ“
(2) Кплку сите „мислат“ истп (предавници?)
(3) Изразени негативни стерептипи и
предрасуди за „другите“
Tajfel (1978)
3.
4. Т ЕПРИЈА НА СПЦИЈАЛЕН ИДЕНТИТЕТ
личен лични
идентитет ппстигаоа
пптреба за ппзитивнп вреднуваое на себеси себе-
ппчитуваое
величаое
групни на
идентитети свпјата група
пмалпважуваое
на
„другите“ групи
Tajfel & Turner (1986)
5. ППТРЕБАТА ЗА
ПМАЛПВАЖУВАОЕ НА „ ДРУГИТЕ “ ГРУПИ
ДПВЕДУВА ДП ФПРМИРАОЕ
И ПДРЖУВАОЕ НА
НЕГАТИВНИ СТЕРЕПТИПИ
И ПРЕДРАСУДИ
предрасудите имаат емпципнална кпмппнента –
раципналнптп дејствуваое реткп ппмага
пплеснп се забележуваат кај другите
пткплку кај себе си
6. НАВИВАОЕ НА
ФУДБАЛСКИ
НАТПРЕВАР
Идентификуваое на величаоетп на „сппствената“
група и пмалпважуваоетп на „другата“
7. К ПГА ИМА ИНТЕРЕТНИЧКИ СППР ?
Кпга предмет на сппрпт е прашаое кпе засега
барем два етникума
(пр.: упптреба на јазик, упптреба на симбпли на
етничките заедници, примена на пдредбите за
правична застапенпст ...)
Кпга предмет на сппрпт е прашаое кпе има
ппсебна важнпст за барем еден етникум
(пр.: градеое или кпристеое на пдредена
инфраструктура, решенија на лпкален сппбраќај,
искпристуваое на впди, ...)
Кпга страни на сппрпт се луде пд различна
етничка припаднпст
8. ТЕПАЧКИ МЕДУ
СРЕДНПШКПЛЦИ
• Дали кпнфликтпт е интерперспнален или интергрупен?
• На кпе нивп заппчнал и на кпе се пренесува?
9. Нивпа на пренесуваое на кпнфликтпт
медунарпден кпнфликт
кпнфликт меду држави вп регипнпт
кпнфликт на нивп на држава
кпнфликт меду заедници
кпнфликт меду групи ппединци
кпнфликт меду ппединци
10. Ш ТП СЕ ИНТЕРГРУПНИ КПНФЛИКТИ ?
пднесуваое
деструктивнп
видливп
невидливп
ставпви и прптивречнпст
претппставки
неуспгласенпст
стерептипи и на целите
предрасуди
12. К ПМППНЕНТИ НА ИНТЕРГРУПНИПТ КПНФЛИКТ
пбјективни
objekt i vni
kom ponent i субјективни
subjekt i vni
(перцепирани закани пп
kom ponent i
индивидуалнипт или
(i ndi vi dual ni
кплективниптi идентитет
i kol ekt vni )
и/или пп дпбрпспстпјбата)
13. ЈАЗИК НА
КПМУНИКАЦИЈА ЗА
ВРЕМЕ НА СЕМИНАР
мали групи:
1. Идентификуваое на претппставките и прптивречнпстите
2. Пткриваое на вистинските интереси/пптреби
14. Е ТИЧКИ НАЧЕЛА ВП ППСРЕДУВАОЕТП (1)
кпмпетентнпст
сппдветни вештини и знаеоа стекнати преку пбука
и супервизирана пракса
кпнтинуиранп сампстпјнп надпградуваое
мпрална пбврска да се ппвлече дпкплку ќе се
ппчувствува недпвплнп кпмпетентен вп кпнкретна
ситуација
непристраснпст
неутралнпст – не завзема ничија страна, кплку и да
му изгледа дека една пд страните е вп правп или
дека е ппмалку мпќна
15. Е ТИЧКИ НАЧЕЛА ВП ППСРЕДУВАОЕТП (2)
дпверливпст
Сè штп се случува за време на медијацијата мпра
„да пстане таму“ – ниту медијатпрпт, ниту
кпнфрпнтираните страни не смеат да збпруваат за
пна штп билп изнесенп за време на медијацијата
Кпга медијатпрпт се среќава сп една пд страните на
издвпена средба ппсебнп треба да внимава да не
пренесува инфпрмации за кпи не дпбил/а
експлицитна спгласнпст пд другата страна.
16. Е ТИЧКИ НАЧЕЛА ВП ППСРЕДУВАОЕТП (3)
ненанесуваое штета
Медијатпрпт е задплжен да рабпти вп интерес на
дпбрпспстпјбата на двете страни вп кпнфликтпт/
сппрпт
Не им нанесува штета на страните и не им
дпзвплува да си нанесат штета еден на друг или
самите на себе (психичка/физичка/материјална)
17. Е ТИЧКИ НАЧЕЛА ВП ППСРЕДУВАОЕТП (4)
независнпст
Медијатпрпт да пневпзмпжи некпј (ппединец,
група, институција и сл.) да влијае врз
прпцеспт
и врз исхпдпт
ппсветенпст
Медијатпрпт секпгаш да рабпти давајќи сè пд
себе вп интерес на пбезбедуваое решение,
штп е мпжнп ппбрзп и ппквалитетнп
18. ЏАМИЈА
или
ЦРКВА
мали групи:
Идентификуваое на мпжните ризици пп етичките начела
при медијација на интеретнички кпнфликт
19. Р ИЗИЦИ ПП ЕТИЧКИТЕ НАЧЕЛА
Прпизлегуваат пд етничка
припаднпст на медијатпрпт
несензитивнпст за пптребите на „другата“
страна – загрижа главнп за пптребите на
„свпјата“ страна
пренесуваое дпверливи инфпрмации на
засебните средби сп „свпјата“ страна
дпзвплуваое влијание на автпритети пд
„свпјата“ страна
застапуваое на агендата на „свпјата“ страна
20. П РЕДИЗВИЦИ НА МЕДИЈАЦИЈАТА
1. Претппставките сп кпи дпадаат страните
2. Искривуваое на инфпрмациите штп ги
даваат страните (свеснп или несвеснп)
3. Асиметрија вп мпќта на страните
(видлива или скриена)
4. Спвпадаое на пспбините на медијатпрпт сп
некпја релевантна пспбина на една пд страните
5. Физички услпви вп прпстпријата (упадаое,
дппплнителни звуци, аранжманпт на седеое)
6. Настани вп ппширпкипт кпнтекст штп се надвпр
пд кпнтрпла на медијатпрпт или на страните
21. П РЕДИЗВИЦИ НА МЕДИЈАЦИЈАТА ВП ПАРПВИ
кпга пднапред не се ппзнаваат ...
кпга не кпмуницираат ппдеднаквп сп
„свпјата“ и сп „другата“ страна ...
кпга не ппкажуваат сензитивнпст за
пптребите на „другата“ страна ...
(пр: парафразираоетп на едната страна гп
прави медијатпрпт пд „истата“ страна)
кпга на засебните средби сп „свпјата“
страна заземаат страна ...
22. ЏАМИЈА
или
ЦРКВА
Идентификуваое на реалните предизвици при
медијација на интеретнички кпнфликт
23. ФАЗИ НА МЕДИЈАЦИЈАТА (1)
1. Спздаваое клима за ппсредуваое
Се заппчнува сп впведнп излагаое – за да се
впсппстави клима на дпверба и спрабптка за
целп време дпдека трае прпцеспт
Елементи на впведнптп излагаое се:
- претставуваое
- пбјаснуваое на улпгата на медијатпрпт
- пбјаснуваое на текпт на прпцеспт
- укажуваое на правилата на пднесуваое
24. ФАЗИ НА МЕДИЈАЦИЈАТА (2)
2. Дефинираое на сппрните прашаоа
Се спслушува секпја страна ппединечнп за да
се дпбијат штп е мпжнп ппвеќе инфпрмации
за сппрпт/кпнфликтпт пд перспектива на
спрптивставените страни
Пп пптреба, медијатпрпт мпже да закаже и
средби на самп сп секпја пд страните
Дпкплку се идентификуваат ппвеќе сппрни
прашаоа, тие се редат пп припритет и се
решаваат еднп пп еднп
25. ФАЗИ НА МЕДИЈАЦИЈАТА (3)
3. Бараое решенија
Медијатпрпт ги ппттикнува страните да
наведуваат мпжни решенија на кпнфликтпт,
без вреднуваое
Медијатпрпт нуди свпи идеи самп дпкплку
страните не успеат да прпдуцираат
кпнструктивни решенија
26. ФАЗИ НА МЕДИЈАЦИЈАТА (4)
4. Ппстигнуваое спгласнпст
Медијатпрпт им ппмага на страните да ги
вреднуваат мпжните решенија и да гп
изберат пна штп гп сметаат за најдпбрп (ги
задпвплува пптребите/интересите на двете
страни)
Се преппрачува избранптп решение да се
пптврди сп пишан дпгпвпр меду нив
27. ЏАМИЈА
или
ЦРКВА
Симулација на
медијација вп парпви
Editor's Notes
компетентност За да се биде медијатор, треба да се поседуваат соодветни вештини и знаења стекнати преку обука и супервизирана пракса. Принципот на компетентност наложува континуирано самостојно надоградување и покрај вака стекнатата компетентност. Освен тоа, медијаторот има морална обврска да се повлече од посредување доколку ќе се почувствува недоволно компетентен во конкретна ситуација. непристрасностНепристрасноста на медијаторот се огледа во неговата неутралност .Тоа значи дека во ниту еден момент од медијацијата, медијаторот не смее да завземе нечија страна, колку и да му изгледа дека една од страните е во право или дека е помалку моќна.
доверливостМедијацијата е процес кој се одвива исклучиво меѓу страните кои учествуваат во него. Тоа значи дека сè што се случува за време на медијацијата мора „да остане таму“. – ниту медијаторот, ниту конфронтираните страни не смеат да зборуваат за она што било изнесено за време на медијацијата. Кога медијаторот се среќава со една од страните на издвоена средба посебно треба да внимава да не пренесува информации за кои не добил/а експлицитна согласност од другата страна.
ненанесување штетаМедијаторот е задолжен да работи во интерес на добросостојбата на двете страни во конфликтот/спорот. Тоа значи дека треба да внимава да не им нанесува штета, односно да не им дозволи да си нанесат штета еден на друг или самите на себе. Притоа, треба да се има предвид дека штетата може да биде од психичка, од физичка или од материјална природа.
независностОвој принцип бара од медијаторот да оневозможи некој (поединец, група, институција и сл.) да влијае врз процесот и врз исходот на медијацијата.посветеностОвој принцип се однесува на барањето медијаторот секогаш да работи давајќи сè од себе во интерес на обезбедување решение, што е можно побрзо и поквалитетно.
Постои можност страните, свесно или несвесно, да ги искривуваат информациите што ги даваат. Тоа може да го прават особено во почетната фаза со цел да се прикажат во социјално пожелно светло и да го „придобијат“ посредникот на своја страна.Доколку постои асиметрија во моќта на страните, посредникот има дополнителна задача да ја неутрализира разликата. Неопходно е за да може страните во конфликтот да имаат чувство дека процесот е фер. Разликите во моќ многу често се основната причина заради која страните не можат самите да го разрешат конфликтот, па мора да побараат помош од трето лице. Типичен пример се конфликтите меѓу наставници и ученици.Кога особините на медијаторот се совпаѓаат со некоја релевантна особина на една од страните, го прават да изгледа понаклонет кон таа страна. Тогаш, на медијаторот му треба дополнителна енергија не само за да го задржи имиџот на неутралност, туку и за да оневозможи сличноста во осбините да го напрат поемпатичен кон едната страна. На пр, кога во спор околу старателство медијаторот е маж, тој може повеќе да се идентификува со таткото и/или да биде перципиран како пристрасен врз основа на полот.Ако нема соодветни услови во просторијата во која се одвива посредувањето, може да се наруши целиот процес. Просторијата треба да биде обезбедена од упаѓање на други лица и да нема звуци кои можат да го одвлечат вниманието од процесот (пр, ѕвонење на телефон). Местата за седење треба да бидат така распоредени за да не го загрозуваат доживувањето на посредникот како неутрален. На каква маса и да се седи, медијаторот треба да е позициониран меѓу двете страни, на еднакво растојание од нив и да има визуелен контакт со страните и меѓу страните. Столчињата треба да бидат подеднакво удобни да не се случи тиа да бидат знак на поголема/помала моќ на засегнатите страни и/или на медијаторот.Не е сеедно дали во поширокиот контекст се случуваат нешта кои може да влијаат врз процесот, а се надвор од контрола на медијаторот или страните, особено кога посредување-то трае повеќе денови. На пр, може да се случи, медиумите да известат дека во некој регион во земјата дошло до насилни протести на едната од етничките групи. Во ваква ситуација на медијаторот ќе му треба дополнителна енергија за да се справи со создадените негативни перцепции што може да се рефлектираат врз динамиката и исходот од посредувањето.
