Το χρονικό της εθνικής ανεξαρτησίας και της οικονομικής εξάρτησης 1821-2012

1. Η τιμή
του
Αγώνα
για
Ελευθερία
Γ. Αποστολίδης, Α. Κοκκινάκη, Σέρρες 22/3/2012

2. Η μάχη της μνήμης
ενάντια στη λήθη
είναι η μάχη του ανθρώπου
ενάντια στην εξουσία
Μίλαν Κούντερα

3. Προεπαναστατικά κινήματα
κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας
Κανένα δεν καρποφόρησε

4. Προετοιμασία της Επανάστασης
• Προεπαναστατικά κινήματα
• Διαφωτισμός
• Αμερικάνικη Ανεξαρτησία
• Γαλλική επανάσταση
• Φιλελεύθερα εθνικά κινήματα
• Μυστικές εταιρίες
• Συσπείρωση του ελληνισμού
• Υπέρβαση των ταξικών συμφερόντων
& του ραγιαδισμού

5. Φιλική Εταιρία
προετοιμασία εξέγερσης σε όλα τα Βαλκάνια
Ο όρκος των Φιλικών, Διονύσιος Τσόκος

6. Τα εμπόδια της Επανάστασης
• Οι συντηρητικές δυνάμεις του ελληνισμού
• Η Ιερή Συμμαχία των Ευρωπαίων

7. Υλικές ανάγκες του Αγώνα
Χρειάζονταν χρήματα για:
• την οργάνωση
• την αγορά όπλων και πολεμοφοδίων
• τη μισθοδοσία των στρατιωτών και των ναυτών
• την αγορά και συντήρηση των πλοίων
• την πληρωμή των υπαλλήλων της Διοίκησης
• Από έλλειψη εφοδίων διαλύονταν στρατόπεδα και
πολιορκίες, ματαιώνονταν εκστρατείες, δεν έσπευδε
σε βοήθεια ο στόλος

8. Οικονομική διαχείριση
σημαίνει να υπάρχουν:
• κεντρική διοίκηση
• ικανά στελέχη και σωστές πολιτικές
• διοικητικές δομές
• ηθικές αρχές και διαφάνεια
• ειρήνη και πρωτογενής παραγωγή
Όλα τα παραπάνω δεν υπήρχαν στην
επαναστατημένη Ελλάδα του 1821

9. • Και πώς ξεκίνησαν τον πόλεμο
χωρίς οικονομικές δυνατότητες;
• Από πού εξασφάλισαν χρήματα,
οπλισμό και εφόδια;

10. Οι πηγές εσόδων του Αγώνα
• Ποσά που διέθεσαν οι Έλληνες της διασποράς.
• Ποσά που συγκέντρωσε η Φιλική Εταιρεία.
• Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης εκποίησε την
οικογενειακή του περιουσία (5.000.000 γρόσια).
• Οι πρόκριτοι, πλοιοκτήτες και νησιώτες συνέβαλαν
σημαντικά στη συγκρότηση και συντήρηση του
στρατού και του στόλου.
• Οι πολεμιστές εξασφάλιζαν τον οπλισμό και τη
διατροφή τους εξ ιδίων, ενώ οι ναυτικοί με τα
λάφυρα κατά κανόνα συντηρούσαν τα πλοία.

11. Οι πηγές εσόδων του Αγώνα
• Οι κτηνοτρόφοι έτρεφαν με τα ζώα τους ολόκληρα
στρατόπεδα και αγρότες δούλευαν τα χωράφια.
• Οι λείες και τα λάφυρα του πολέμου, τα λύτρα για
τους αιχμαλώτους. Από τα λάφυρα ελάχιστα
μπήκαν στο δημόσιο ταμείο.
• Η περιορισμένη άμεση φορολόγηση επί της
παραγωγής και της γαιοκτησίας, αλλά και η
προβληματική είσπραξη των τελωνιακών δασμών.
• Οι εκούσιες εισφορές και έρανοι.

12. Άρα, …
οι Έλληνες ξεκίνησαν την επανάσταση
αυτοχρηματοδοτούμενοι
και με διαρκείς εράνους
αλλά περισσότερο
επενδύοντας στο όραμα
και τον ενθουσιασμό της ελευθερίας.

13. 1821
• Η επανάσταση ξεσπά
• στα Βαλκάνια
• τη Μακεδονία
• την Πελοπόννησο
• τη Στερεά
• τα νησιά

14. Φεβρουάριος 1821:
Ο Υψηλάντης ξεκινά την επανάσταση από
τα Βαλκάνια
Ο Υψηλάντης διαβαίνει τον Προύθο, Peter von Hess

15. Μάρτιος 1821:
Υψώνεται το λάβαρο της Επανάστασης
Ο όρκος στην Αγία Λαύρα,
Θεόδωρος Βρυζάκης

16. Απρίλιος 1821
Απαγχονισμός του
Γρηγορίου Ε΄
Απαγχονισμός του Γρηγορίου Ε΄,
Peter von Hess

17. Μάιος 1821: Μάχη στο Χάνι της Γραβιάς

18. Ιούνιος 1821:
Μάχη στο
Δραγατσάνι
Μάχη στο Δραγατσάνι, Peter von Hess

19. Σεπτέμβριος 1821: Άλωση της Τρίπολης

20. Πολιτική συγκρότηση
Α΄ Εθνοσυνέλευση
Συγκρότηση Κεντρικής διοίκησης
Ψήφιση του πρώτου συντάγματος
Ρύθμιση της κεντρικής επιμελητείας του Αγώνα

21. 1822
• Εσωτερικός δανεισμός: ομολογιακό εσωτερικό δάνειο για 5
εκατομμύρια γρόσια με τόκο 8% και εξόφληση σε 3 χρόνια
• Εκποίηση ιερών σκευών των μοναστηριών και των
εκκλησιών, γιατί «η απελευθέρωση του Γένους ήταν
ιερότερος σκοπός».
Τα μέτρα αυτά δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα.

22. Απρίλιος 1822:
Η καταστροφή
της Χίου
Η σφαγή της Χίου,
Eugene Delacroix

23. Ιούνιος 1822:
Πυρπόληση της
ναυαρχίδας του
Καρά Αλή
Η πυρπόληση της τουρκικής ναυαρχίδας
από τον Κανάρη, Νικηφόρος Λύτρας

24. Ιούνιος 1822: Με την παράδοση της Αθήνας, η περιουσία

25. Ιούλιος 1822: Η μάχη του Πέτα

26. Ιούλιος 1822:
Καταστροφή της στρατιάς του Δράμαλη
Μάχη στα Δερβενάκια, Θεόδωρος Βρυζάκης

27. Ημερολόγιο Α’ εξαμήνου του 1823 με φιλελληνικές σκηνές: αριστερά
από την αρχαία Ελλάδα και δεξιά από τη σύγχρονη με ωμότητες των
Οθωμανών

28. 1823

29. 1823
Β' Εθνική Συνέλευση των Ελλήνων
Αποφασίζεται η σύναψη του 1ου δανείου
Μια επιτροπή εξουσιοδοτείται για τις διαπραγματεύσεις

30. Ο θάνατος του Μάρκου Μπότσαρη, Ludovico

31. Εν αναμονή του εξωτερικού δανείου
• Οι Άγγλοι διαβλέπουν την επιτυχία του ελληνικού
Αγώνα και μεταστρέφουν την πολιτική τους.
• Η Αγγλία αναγνωρίζει de facto την ελληνική
επανάσταση.
• Σκοπός της Αγγλίας να ελέγχει οικονομικά και
πολιτικά την Ελλάδα.
• Οι Έλληνες την επιλέγουν ως πιστώτρια δύναμη με
κομματικά κριτήρια. Τα μέλη της κυβέρνησης ήταν
αγγλόφιλοι.

32. Α΄ Εμφύλιος
Σύγκρουση στρατιωτικών και πολιτικών
Οι δύο αντιμαχόμενες παρατάξεις
ήταν:
α) οι σημαντικότεροι
στρατιωτικοί της Πελοποννήσου
με επικεφαλής τον Κολοκοτρώνη
(Αντικυβερνητικοί) και
β) οι σημαντικότεροι πολιτικοί
της Πελοποννήσου (Πετρόμπεης
Μαυρομιχάλης) και οι νησιώτες
(Κυβερνητικοί, Κουντουριώτης).

33. 1824 - Το 1 δάνειο ο
• από αγγλικές τράπεζες
• ονομαστική αξία 800.000 λίρες
• πραγματική αξία 472.000 (το 59%) Πόσα χρήματα
• τόκος 5%, προμήθεια 3%, ασφάλιστρα επέμειναν;
1,5% και αποπληρωμή σε 36 χρόνια
- 80.000 ως προκαταβολή τόκων 2
ετών
- 16.000 για τα χρεολύσια 298.700 λίρες
- 2.000 ως προμήθεια για την πληρωμή
του τόκου -28.900
• Ως εγγύηση υποθηκεύτηκαν τα δημόσια
κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα.

34. Ιούνιος 1824: Καταστροφή των Ψαρών
Μετά την καταστροφή των Ψαρών, Νικόλαος Γκύζης

35. Β΄ Εμφύλιος
Πελοποννήσιοι εναντίον Ρουμελιωτών & Νησιωτών
• Οι Πελοποννήσιοι αντικαθίστανται στην κυβέρνηση
Κουντουριώτη-Μαυροκορδάτου από τους νησιώτες και τους
Στερεοελαδίτες.
• Ο Κολοκοτρώνης αποσύρεται από τον πόλεμο.
• Αποφασίζεται η σύναψη και 2ου δανείου «δια την
χρηματοδότησιν του αγώνος».

36. 2ο δάνειο
• Ονομαστική αξία: 2.000.000 χρυσές λίρες)
• Πραγματική αξία: 816.000 λίρες (το 55/%)
• Και με αυτά οι Άγγλοι διαχειριστές αποφάσισαν να:
• εξαγοράσουν το 1ο δάνειο, να πληρώσουν τόκοι, χρεολύσια, προμήθειες
• προσλάβουν μισθοφόρους στρατιωτικούς
• αγοράσουν όπλα και πυροβόλα
• παραγγείλουν 6 ατμοκίνητα πλοία, από τα οποία μόνο τρία έφθασαν
στην Ελλάδα («Καρτερία», «Επιχείρηση», «Ερμής»)
• ναυπηγήσουν 8 φρεγάτες στη Νέα Υόρκη, από τις οποίες μόνο η «Ελλάς»
ήλθε στην Ελλάδα.
ΠΟΣΟ ΠΟΥ ΕΦΤΑΣΕ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ:
232.558 χρυσές λίρες

37. «Καρτερία» και «Ελλάς»

38. Συνέπειες των δανείων
+ μερική κάλυψη των πολεμικών αναγκών
+ ενδιαφέρον των επενδυτών για την έκβαση του Αγώνα
+ διπλωματική αναγνώριση Ελλάδας
– επαχθείς όροι και άγρια εκμετάλλευση
– χρέος για τα επόμενα 150 χρόνια
– υποθήκευση των εθνικών κτημάτων και δέσμευση
δημοσίων εσόδων
– οικονομικός και πολιτικός έλεγχος από τους «προστάτες»
Άγγλους
– εξάρτηση και εθισμός από τον εξωτερικό δανεισμό
– πολιτική διαφθορά, καταχρήσεις, αδιαφανή έξοδα,
δωροδοκίες, προμήθειες, μίζες, ίντριγκες,
αλληλοσπαραγμός

39. 1825
• Στο μεταξύ η κυβέρνηση Κουντουριώτη
φυλακίζει τον Κολοκοτρώνη και άλλους
πελοποννήσιους πρόκριτους.
• Λίγο αργότερα δολοφονείται ο
Οδυσσέας Ανδρούτσος
• Αντί οι 232.558 λίρες του 2ου δανείου να
πάνε στον αγώνα κατά των Τούρκων,
κατασπαταλήθηκαν στον εμφύλιο

40. • Προέλαση του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο
• Πολιορκία Μεσολογγίου
• Ίδρυση του γαλλικού και αγγλικού
κόμματος. Αργότερα και του ρωσικού.
• Η κυβέρνηση Κουντουριώτη επιδιώκει εσωτερικό δάνειο μέχρι
100.000 τάληρα με τόκο 8%.
• Οι φιλέλληνες της Ελβετίας στέλνουν πολεμοφόδια και
χρήματα. Ο διεθνής τύπος εξαίρει τον Αγώνα.

41. 1826
Η έξοδος του Μεσολογγίου,
Θεόδωρος Βρυζάκης

42. Η Ελλάδα στα ερείπια του Μεσολογιού,
Ντελακρουά

43. 1826
• Το 1826 η κυβέρνηση θα κηρύξει την 1η πτώχευση -
χρεοκοπία.
• Η καινούρια κυβέρνηση Α. Ζαΐμη στο ταμείο δεν βρήκε
παρά 16 γρόσια, ούτε μία λίρα.
Έρανοι:
• Το παράδειγμα του Γ. Γεννάδιου της ζητιάνας
Ψωροκώσταινας.

44. 1826
Τα έξοδα του Αγώνα από το 1821 ως το 1826
υπολογίζονταν σε 70.116.787 γρόσια.

45. Η οικονομική βοήθεια των
φιλελλήνων
Ως το 1826 συγκεντρώθηκαν μεγάλα ποσά:
• Περίπου 2.500.000 φράγκα από τη Γαλλία, Ελβετία και
υπόλοιπη Ευρώπη
• Πάνω από 60.000 δολάρια από την Αμερική
• Πάνω από 30.000 λίρες από την Αγγλία.
• Μεγάλα ποσά προσφέρθηκαν από Ρώσους φιλέλληνες και
τους ομογενείς της Ρωσίας, της Μικράς Ασίας, των Ιονίων
νήσων και της Κύπρου.
• Το φιλελληνικό κομιτάτο του Μονάχου συγκεντρώνει
150.000 φράγκα και επιτρέπεται σε αξιωματικούς να
κατέβουν στην Ελλάδα να πολεμήσουν χωρίς να χάνουν το
βαθμό και τους μισθούς τους.

46. Οκτώβρης 1827: Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

47. 1828: άφιξη Καποδίστρια στο
Ναύπλιο
«Κύριε Κυβερνήτα,
εις το ταμείον του
κράτους ένα μόνο
νόμισμα και αυτό
κίβδηλον».

48. Ο Καποδίστριας
• Εξασφαλίζει οικονομική βοήθεια από τη
Ρωσία, Γαλλία, Αγγλία, από τους φιλέλληνες.
• Εκποιεί μέρος των εθνικών κτημάτων και
μεθοδεύει τη διανομή τους στους ακτήμονες.
• Εκποιεί όλη την προσωπική του περιουσία.
• Διεκδικεί από τις Συμμαχικές Δυνάμεις νέο
δάνειο 60 εκ. γαλλικών φράγκων και
επαναπραδιαγμάτευση του χρέους από τα
δάνεια του Αγώνα.

49. 1832:
Πρωτόκολλο
συνδιάσκεψης
του Λονδίνου

50. Σεπτέμβριος 1831: Δολοφονία του Καποδίστρια
Η δολοφονία του Καποδίστρια, Δ. Τσόκος,

51. 1832: Το 3 Δάνειο
ο
• Οι Προστάτιδες Μεγάλες Δυνάμεις εκλέγουν τον
Όθωνα ως βασιλιά της Ελλάδας και παρέχουν
δάνειο 60 εκ. φράγκα.
• Μέχρι το 1833 είχαν εκχωρηθεί τα 2/3 του δανείου.
• Το ποσό που έφτασε στην Ελλάδα ήταν πολύ
μικρότερο.
• Κατασπαταλήθηκε για τη συντήρηση της δαπανηρής
διοίκησης της Αντιβασιλείας
• Τα «εθνικά κτήματα» παρέμειναν υποθηκευμένα.

52. 1833: Άφιξη του Όθωνα
Ο Όθωνας φτάνει στο Ναύπλιο, Peter von Hess

53. 1843
• Η χώρα αδυνατεί να εκπληρώσει το χρέος της.
• Ο Όθωνας κηρύσσει τη 2η πτώχευση-χρεοκοπία της χώρας.
• Οι Προστάτιδες Δυνάμεις θέτουν αυστηρούς όρους για την
καταβολή των οφειλών, ορίζουν Επιτροπή Ελέγχου της
Οικονομίας και επιβάλλουν την εκχώρηση των εθνικών
πόρων.
• Η χρεοκοπία συμβάλλει στη συγκρότηση του στρατιωτικού
κινήματος της 3ης Σεπτεμβρίου με συνταγματικό αίτημα.

54. 1857
• Οι Αγγλογάλλοι καταλαμβάνουν τον Πειραιά, διορίζουν
υπουργούς και ανεβοκατεβάζουν κυβερνήσεις. Σε συμφωνία
με Ρώσους εγκαθιστούν μια Επιτροπή Διεθνούς
Οικονομικού Ελέγχου με στόχο την εξεύρεση τρόπων
αποπληρωμής των ελληνικών δόσεων του δανείου του 1832.
• Η Επιτροπή ΔΟΕ αποφασίζει την εκχώρηση των εσόδων από
τα κυβερνητικά μονοπώλια, τους φόρους του καπνού, τα
έσοδα φορολόγησης και τους τελωνειακούς δασμούς.
Παράλληλα, καταθέτει προτάσεις για την εξυγίανση των
δημοσιονομικών και τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας
διοίκησης.

55. 1893
• Ο Τρικούπης δανείζεται αλόγιστα (640
εκ περίπου φράγκα) για το
ανορθωτικό έργο του
• Με την προσάρτηση της Θεσσαλίας και
της Άρτας το εξωτερικό χρέος
μεγαλώνει.
• Το μεγαλύτερο μέρος των δανείων
εξυπηρετεί τις τράπεζες, ενώ η
φορολογία ξεπερνά το 36%.
• Ο Τρικούπης ανακοινώνει την 3η
πτώχευση-χρεοκοπία της Ελλάδας.
• Η δραχμή υποτιμάται 50%. Κοινωνική
αναταραχή και νέες πολιτικές και
στρατιωτικές εξελίξεις.

56. 1897
• Η στρατιωτική πανωλεθρία του
1897 επιφέρει βαρύτατες
πολεμικές αποζημιώσεις 4 εκ.
τουρκικών λιρών και νέο
Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο,
ο οποίος αναλαμβάνει τη
διαχείριση όλων των
οικονομικών πόρων του
κράτους και καθορίζει
τη νομισματική πολιτική.
• Η Ελλάδα από το 1824 μέχρι
το 1897 πήρε 10 εξωτερικά
δάνεια, συνολικά 770 εκ.
γαλλικά φράγκα, από τα οποία
παρέλαβε μόλις τα 464,1 εκ.

57. 1902-1914
• Την περίοδο 1902-1914 συνομολογούνται 4 εξωτερικά
δάνεια, αξίας 521 εκ. φράγκων.
• Τα χρήματα χρησιμοποιούνται για:
– την εξυπηρέτηση των υπαρχόντων εξωτερικών δανείων,
– τη διεξαγωγή των Βαλκανικών πολέμων και
– στην ενσωμάτωση των νέων περιοχών (Ήπειρος,
Μακεδονία, Θράκη) που προκύπτουν με τους
βαλκανικούς πολέμους.

58. 1920
• Οι σύμμαχες χώρες της Entente αρνούνται τον δανεισμό στις
μεταβενιζελικές κυβερνήσεις.
• Παράλληλα αρχίζουν να υπογράφουν συμφωνίες με τον
Κεμάλ. Μετά από λίγο αρχίζει η κατάρρευση του μετώπου.
• Το 1922 ο Πρωτοπαπαδάκης επιβάλλει 50% υποχρεωτικό
εσωτερικό δανεισμό καθώς κόβει το νόμισμα στη μέση.

59. 1928
• Ο Βενιζέλος για να αντιμετωπίσει το προσφυγικό ζήτημα
παίρνει 2 δάνεια από την ΚΤΕ.
• Επίσης, για να υποστηρίξει ένα φιλόδοξο αναπτυξιακό
επενδυτικό σχέδιο ξαναβγαίνει στις αγορές για καινούρια
δάνεια πάνω από τις δυνάμεις της χώρας.
• Από το 1924 ως το 1931 παίρνουμε 9 εξωτερικά δάνεια αξίας
992 εκ χρυσών φράγκων ή 4,9 τρισεκατομμυρίων δραχμών.
• Η εξυπηρέτηση του εξωτερικού δανεισμού απορροφά το 29%
των τακτικών εσόδων.
• Συνολικά την περίοδο 1824-1932 η Ελλάδα δανείστηκε από
το εξωτερικό 2,2 τρις χρυσά φράγκα.

60. 1932
• Το κραχ του 1929 επηρεάζει και την Ελλάδα.
• Οι εξαγωγές συρρικνώνονται, το εμπόριο πλήττεται, η
δραχμή χάνει την αξία της. Οι τράπεζες καταρρέουν. Ανεργία.
Ο Βενιζέλος αυξάνει τη φορολογία. Το κράτος αδυνατεί να
πληρώσει τα χρέη του. Ο δανεισμός φτάνει στο 150% του
ΑΕΠ. Οι εύποροι καταθέτουν τα χρήματά τους στο εξωτερικό.
• Κηρύσσεται η 4η πτώχευση που συνεπάγεται στάση
πληρωμών. Κοινωνικές συγκρούσεις. Πολιτική αστάθεια.
• Επανέρχεται η βασιλεία και τελικά επικρατεί το καθεστώς
της 4ης Αυγούστου 1936.
• Ο Μεταξάς συνάπτει νέα δάνεια 340 εκ. δραχμών.

61. 1942
• Το 1942 η κατακτήτρια Γερμανία υποχρεώνει την Ελλάδα που
λιμοκτονεί να της καταβάλει κάθε μήνα δάνειο κατοχής 1,5
δισ. δρχ.
• Το 1944 το ύψος του δανείου ανερχόταν σε περίπου 228 εκ.
δολ. (δίχως τους τόκους) ή σε 400 εκ. μετακατοχικά μάρκα.
• Με σημερινές τιμές περίπου 50 δισ. ευρώ.

62. 1948-1951
• Μετά τη λήξη του Β' Π.Π.
ακολουθεί ο Εμφύλιος.
• Η ΗΠΑ «προσφέρουν» οικονομική
και στρατιωτική βοήθεια (σχέδιο
Μάρσαλ). Η Ελλάδα εισπράττει
περίπου 366 εκ. δολάρια και
εντάσσεται στο NATO.
• Οι 18 κυβερνήσεις από το 1944
μέχρι το 1953 υποτιμούν 8 φορές
τη δραχμή (μία μάλιστα κατά
100%).
• Μέχρι το 1955 η Ελλάδα συνήψε
άλλα 3 εξωτερικά δάνεια αξίας
145 εκ. δολαρίων.

63. 1962-1967
• Την περίοδο 1962-1967 οι ελληνικές κυβερνήσεις
διακανονίζουν το 97% του προπολεμικού εξωτερικού
δημόσιου χρέους, το οποίο μαζί με τους τόκους ανέρχεται
στα 6,41 δισ. δραχμές.
• Μετά το 1955 η Ελλάδα συνάπτει 28 εξωτερικά δάνεια αξίας
406,4 εκ. δολαρίων κυρίως από τις ΗΠΑ, τη Γερμανία και την
Αγγλία.
• Για την εξυπηρέτηση του μετακατοχικού εξωτερικού
δανεισμού η Ελλάδα κατέβαλε το 128% των χρημάτων που
πήρε.

64. 1967-2012
• Την περίοδο 1967-1974 οι δικτάτορες παίρνουν 19 εξωτερικά
δημόσια δάνεια, κυρίως σε δολάρια, και άλλα 59 παίρνουν
εργοληπτικές εταιρίες με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου.
Συνολικά το δημόσιο χρέος το έτος το 1974 ανέρχεται στο
25% του ΑΕΠ.
• Την περίοδο 1975-1987 οι κυβερνήσεις δανείζονται από το
εξωτερικό άλλα 18,4 δισ. δολάρια, εκ των οποίων το 81%
διατίθεται για την εξυπηρέτηση των δανείων.
• Το 1981 το Δημόσιο Χρέος αντιστοιχεί στο 27% του ΑΕΠ.
• Σήμερα το Δημόσιο Χρέος έχει φτάσει στο 138% περίπου του
ΑΕΠ και χρωστάμε περίπου 380 δισ. δολάρια. Δηλ. καθένας
μας φαίνεται να χρωστά 35.000 δολάρια.

65. Σήμερα
• Η σημερινή κατάσταση της Ελλάδας με την απόλυτη εξάρτηση από τους
μηχανισμούς του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, της Ευρωπαϊκής Τράπεζας
και της Ευρωπαϊκής Ένωσης εμφανίζει αρκετές ομοιότητες με τις περιόδους
των πτωχεύσεων του παρελθόντος.
• Οι πιο βασικές ομοιότητες είναι:
1. Ο ανεξέλεγκτος επαχθής δανεισμός ως μοντέλο ανάπτυξης» και το
τεράστιο εξωτερικό χρέος
2. Οι απροκάλυπτες ξένες επεμβάσεις που ασκούν άμεσο ή έμμεσο έλεγχο
στην οικονομία, τους πολιτικούς και κοινωνικούς θεσμούς
3. Τα σκληρά οικονομικά μέτρα για τα χαμηλά και μεσαία κοινωνικά
στρώματα
4. Οι κοινωνικές συγκρούσεις και η πολιτική αστάθεια.
5. Η δυσαρέσκεια του λαού απέναντι στο πολιτικό σύστημα.

66. Συμπεράσματα
1. Η πολιτική ανεξαρτησία μιας χώρας και η
κοινωνική ευρυθμία εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό
από την οικονομική της ανεξαρτησία.
2. Ο πολιτικός αμοραλισμός και η κομματοκρατία
στην Ελλάδα υπονόμευσαν το μέλλον της, θέτοντας
συχνά τους Αγώνες του ελληνικού έθνους βορά στα
συμφέροντα των ξένων.

67. Γι’ αυτό…
• Ας μάθουμε από τα παθήματά μας
• Ας συνειδητοποιήσουμε τις επιλογές μας
• Ας διαφυλάξουμε όσα με αίμα και ιδρώτα
κατόρθωσαν οι πρόγονοί μας
• Και υπερήφανοι για τους πραγματικούς
μας ήρωες και την τεράστια πολιτιστική
κληρονομιά μας
ας προχωρήσουμε
με αισιοδοξία και σύνεση.