2. Tə dris edilə cə k mövzular
Mövzular
Saat
«Təhsilin əsasları» fənni və onun kurikulumu haqıında
4
«Təhsilin əsasları» fənninin təliminin təşkili və nailiyyətlərin
qiymətləndirilməsi məsələləri
4
Təhsil fəlsəfəsi və təlim prosesi
Təhsil fəlsəfəsi və təlim-tədrisin təşkilində onun əhəmiyyəti
2
Müxtəlif təhsil fəlsəfələri baxımından təhsilin əhəmiyyəti
2
2
2
Müxtəlif fəlsəfi yanaşmalar baxımından təhsilin məqsədi
Müxtəlif təhsil fəlsəfələri baxımından öyrənənin təlim prosesində
iştirakı
İnsanın təhsil ehtiyacları və onların ödənilməsi
4

3. Tə dris edilə cə k mövzular
Məktəbin əsas vəzifələrinin, məktəbdəki təlim mühitinin təhsil fəlsəfəsi
ilə əlaqəsi
2
Mənimsəməni təmin edən təlim prosesi
2
Müəllimin seçdiyi təlim strategiyası onun təhsil fəlsəfəsinin əsas
göstəricisi kimi.
4
Təlim prosesinin keyfiyyətli təşkilində müəllimin təhsil fəlsəfəsinin rolu
və əhəmiyyəti
2
Müxtəlif fəlsəfi yanaşmalar baxımından təhsilin məzmununun
müəyyənləşdirilməsi
4
“Müxtəlif dövrlərdə tarixi şəxsiyyətlərin təhsil fəlsəfələri” mövzusunda
layihələrin hazırlanması və təqdim edilməsi
6
““Mənim təhsil fəlsəfəm” mövzusunda essenin hazırlanması
2

4. Tə dris edilə cə k mövzular
Cəmiyyətin təhsil ehtiyacları və onların hüquqi təminatı
Cəmiyyətin təhsil ehtiyaclarının araşdırılması (sorğuların
aparılması və nəticələrin təqdim edilməsi)
2
İqtisadi dəyişikliklərin cəmiyyətin təhsil ehtiyaclarına təsiri
2
Qloballaşma və təhsil
2
Elmi-texniki tərəqqi və təhsil
2
Təhsilin hüquqi təminatı (sənədlərin tədqiqi).
8
Yekun dərs
2
Cəmi
60

5. «TƏHSİLİN ƏSASLARI» fənninin
KUR İKULUMU
(4 saat)
I DƏRS

6. «TƏHSİLİN ƏSASLARI» fənninin
KUR İKULUMU
I mövzu üzrə gözlənilən nəticələr:

«Təhsilin əsasları» fənninin kurikulumu və onun xarakterik cəhətlərini
şərh edir.

«Təhsilin əsasları» fənninin tədrisinin əhəmiyyətini əsaslandırır.

«Təhsilin əsasları» fənninin məqsəd və vəzifələrini anladığını nümayiş
etdirir.

Məzmun xətləri, onların əsaslandırılması və ümumi təlim nəticələri
haqqında məlumat verir.

7. «TƏHSİLİN ƏSASLARI» fənninin
KUR İKULUMU
1.
«Təhsilin əsasları» fənninin kurikulumu və onun xarakterik cəhətləri.
2.
«Təhsilin əsasları» fənninin əhəmiyyəti və onun tədrisinin
əsaslandırılması
3.
«Təhsilin əsasları» fənninin məqsədi
4.
«Təhsilin əsasları» fənninin vəzifələri
5.
Məzmun xətləri, onların əsaslandırılması və ümumi təlim nəticələri

8. “Kurikulum” nə deməkdir?
•
Kurikulum mənşəcə latın sözü olub lüğəti mənası
“yol”, “istiqamət” deməkdir. Daha sonralar elm və
təhsil sahələrində termin kimi işlənməyə başlanmışdır.
Azərbaycanın pedaqoji terminologiyasına 90-cı illərin
axırında daxil olmuşdur.
•
Kurikulum fənnin məzmunu, onun təliminin təşkili
və qiymətləndirilməsi ilə bağlı bütün məsələləri
özündə əks etdirən konseptual sənəddir.

9. «Təhsilin əsasları» fənninin kurikulumu və
onun xarakterik cəhətləri




Konseptual sənəddir
Tələbyönümlüdür
Nəticəyönümlüdür
Öyrənənyönümlüdür

10. «Təhsilin əsasları» fənninin tədrisi
nə üçün əhəmiyyətlidir?



Təhsil islahatlarını müvəffəqiyyətlə həyata keçirmək;
Yalnız nəzəri baxımdan məlumatlı müəllimlər deyil,
həm də praktik baxımdan səriştəli, yeni təlim
texnologiyalarından səmərəli istifadə edə bilən pedaqoji
kadrlar hazırlamaq;
Pedaqoji kadr hazırlığının keyfiyyətini təmin etməklə,
ümumi təhsilin keyfiyyətinin yüksəltmək.

11. «Təhsilin əsasları» fənninin
məqsədi



Həm nəzəri, həm də praktik baxımdan peşəkar
müəllimlərin hazırlanmasını təmin etmək;
Təhsilə müasir yanaşmaların və yeni fənn
kurikulumlarının uğurlu tətbiqinə nail olmaq;
Ümumi təhsilin keyfiyyətini yüksəltmək üçün lider,
yaradıcı, tədqiqatçı pedaqoji kadrlar hazırlamaq;

12. «Təhsilin əsasları» fənninin
vəzifələri


müəllimlərin pedaqoji təfəkkürünün müasir tələblərə
uyğun formalaşmasını təmin etmək;
dövlətin yürütdüyü təhsil siyasətini həyata keçirən, nəzəri
biliklərini peşəkarlıqla tətbiq edə bilən, daim öz peşə
ustalığını inkişaf etdirən və aşağıdakı praktik bacarıqlara
malik müəllimlər hazırlamaq:





təlim prosesində şagird şəxsiyyətini ön plana çəkmək;
uğurlu müəllim-şagird, məktəb-ailə münasibətləri yaratmaq;
öyrənmə prosesini təlimin təşkilinə verilən müasir tələblər
çərçivəsində qurmaq;
şagird nailiyyətlərini qiymətləndirməyin üsul və vasitələrindən
uğurla istifadə etmək;
qiymətləndirmə nəticələrinin təhlilinə əsasən müvafiq qərarlar
qəbul etmək;

16. Fərd






Cəmiyyət
İnanclar
Ehtiyaclar
Münasibətlər
Təbiət və cəmiyyət
haqqında məlumatlar
Məlumatlardan istifadə
Maddi rifahın təşkili






Fəlsəfə
Hüquqlar
Qanunlar
Biliklər
Təcrübə
İqtisadiyyat
əsasını təşkil etdi

18. Cəmiyyətin
təhsillə bağlı






İnancları
Ehtiyacları
Münasibətlərin idarə
edilməsi
Məlumatlar
Məlumatların tətbiqi
Büdcə təşkili
Təhsilin






Fəlsəfi əsaslarını
Hüquqi əsaslarını
Siyasi əsaslarını
Elmi-nəzəri əsaslarını
Praktik əsaslarını
İqtisadi əsaslarını

19. İqtisadi əsası
Metodoloji əsası
Elmi-nəzəri əsası
Siyasi əsası
İctimai-hüquqi əsası
Tarixi-fəlsəfi əsası

20. Təhsilin iqtisadiyyatı
(praktik) əsasları
Təhsilin metodoloji
Kurikulum və onun
elmi-nəzəri əsası
Təhsildə dövlət siyasəti
hüquqi təminatı
Cəmiyyətin təhsil ehtiyacları
və onun
təlim prosesi
Təhsil fəlsəfəsi və

21. «TƏHSİLİN ƏSASLARI»
fənninin
KUR İKULUMU
II DƏRS

22. Təhsilin iqtisadiyyatı
(praktik) əsasları
Təhsilin metodoloji
Kurikulum və onun
elmi-nəzəri əsası
Təhsildə dövlət siyasəti
hüquqi təminatı
Cəmiyyətin təhsil ehtiyacları
və onun
təlim prosesi
Təhsil fəlsəfəsi və

23. «Təhsilin əsasları» fənninin
məzmun xəttləri






Təhsil fəlsəfəsi və təlim prosesi
Cəmiyyətin təhsil ehtiyacları və onların
hüquqi təminatı
Təhsildə dövlət siyasəti
Kurikulum və onun elmi-nəzəri əsasları
Təhsilin metodoloji (praktik) əsasları
Təhsilin iqtisadiyyatı

24. «Təhsilin əsasları» fənninin
təlimini başa vurmuş tələbə:
Təhsil fəlsəfəsi və təlim prosesi
Təhsil fəlsfələrinin öyrənilməsi zamanı nəzəriyyə praktika ilə
əlaqələndirilir və öyrənənlər təhsillə bağlı öz dünyagörüşlərinitəhsil fəlsəfələrini qururlar. Formalaşmış təhsil dünyagörüşünün
onların pedaqoji fəaliyyətinin keyfiyyətinə təsiri üzərində düşünməyə
istiqmətləndirilirlər.


Öz təhsil fəlsəfəsini müəyyən edir və bu baxımdan müəllimə, şagirdə
və təlim-tədris prosesinə verilən tələbləri şərh edir.
Azərbaycanda pedaqoji fikrin tarixi haqqında apardığı tədqiqatların
nəticələrini təqdim edir.

25. «Təhsilin əsasları» fənninin
təlimini başa vurmuş tələbə:
Cəmiyyətin təhsil ehtiyacları və onların hüquqi təminatı
Demokratik cəmiyyətin tələblərinə cavab verən təhsil sistemində maraqlı
tərəflərin hüquq və məsuliyyətləri ilə yaxından tanış olmaq üçün həmin
sənədlərin tədqiqi əhəmiyyətli hesab edilir. Bu tədqiqatlar təlim-tədris
prosesində müəllim şagird münasibətlərinin və bütövlükdə təlim mühitinin
hüquqi baxımdan düzgün təşkili üçün vacibdir.
Cəmiyyətin
(bölgənin, şəhərin, kəndin) təhsillə bağlı ehtiyaclarını araşdırır, nəticələr
barədə məlumat verir və təlim prosesində tətbiq edir.
Cəmiyyətin təhsillə bağlı ehtiyaclarının hüquqi sənədlərdə necə təsbit edildiyini
tədqiqat aparmaqla müəyyən edir və bunu təlim prosesi ilə əlaqələndirir (Azərbaycan
Respublikasının Konstitusiyası, Təhsil qanunu, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İnsan
Hüquqları haqqında Əsas Sənədləri, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Uşaq Hüquqları
Konvensiyası, “Uşaq hüquqları haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu və s.).

26. «Təhsilin əsasları» fənninin
təlimini başa vurmuş tələbə:
Təhsildə dövlət siyasəti
Demokratik cəmiyyətin prinsiplərindən çıxış edərək dövlətdə yürüdülən təhsil
siyasətinə əsasən təhsilin idarə olunması (sinfin idarə olunasından başlayaraq)
fundamental şəkildə dəyişməkdədir. Bu baxımdan gələcək müəllimlər Azərbaycan
təhsilinin siyasi aspektlərini müqayisəli təhlil edərək məktəbin və təlim prosesinin
idarə edilməsinin əsasını təşkil edən qanunları, əsasnamələri və nizamnamələri tədqiq
edirlər.
Onlar avtoritar münasibətlərə yol vermədən, demokratizm və humanizm prinsiplərinə
əsaslanaraq idarəetmə siyasətinin qurulması və məktəbin və sinfin kollektiv idarə
edilməsi üzrə bacarıqlar əldə edir, lider müəllimlər kimi formalaşırlar.
Məktəbdaxili sənədlərlə işləmə qaydaları üzrə tətbiqi bacarıqlar əldə edir və həmin
sənədlərlə iş zamanı məsuliyyətlər haqqında məlumatlanır. Bununla müəllimlər bütün
səviyyələrdə dövlət sənədləri ilə tanış olur ki, bu da idarəetmə üçün ilkin baza
xarakteri daşıyır.
Azərbaycanda təhsilin siyasi aspektləri ilə bağlı şərhlər verir, dövlət siyasətinin təhsil
sənədləri vasitəsi ilə məktəbin və sinfin idarəedilməsinə təsirini izah edir. (Ümumi
təhsilin Konsepsiyası (Milli Kurikulumu),”Azərbaycan Respublikasında fasiləsiz
pedaqoji təhsil və müəllim hazırlığının konsepsiya və strategiyası”, “Azərbaycan
Respublikasında ali təhsil pilləsində ibtidai sinif müəllimlərinin hazırlığı üzrə Çərçivə
Kurikulumu”, İKT strategiyası, İnklüziv Təhsil Proqramı və s.).
 İdarəetmə üzrə ilkin bacarıqlar nümayiş etdirir.


27. «Təhsilin əsasları» fənninin
təlimini başa vurmuş tələbə:
Kurikulum və onun elmi-nəzəri əsasları
Kurikulumlar fəlsəfə, sosialogiya, pedaqoqika, psixologiya, tətbiqi tədqiqatar, fənn
bilikləri kimi mühüm elmi-nəzəri əsaslara söykənir. Şagirdlər, müəllimlər,
valideynlər, pedaqoqlar, psixoloqlar, fənn mütəxəssisləri və təhsil rəhbərlərinin
iştirakı ilə hazırlanmış bu sənədlərin elmi-nəzəri əsasının, strukturunun
araşdırılması və öyrənilməsi gələcək müəllim üçün çox əhəmiyyətlidir. Sənədlərin
mahiyyətini nəzəri baxımdan dərk etmədən təlimi təşkil etmək və məzmun
standartlarının reallaşmasına nail olmaq mümkün deyil. Bu baxımdan məzmun xətti
böyük əhəmiyyət daşıyır.
 Təhsilin məzmununu əks etdirən sənədlər, onların məzmunu, strukturu və
səciyyəvi cəhətləri haqqında məlumat verir.
 Təlimin mərhələli təşkilini təmin edən amilləri (taksonomiyaları) fənn
kurikulumları üzrə tədqiq edir, onun əhəmiyyətini izah edir.
 “Öyrənməyi öyrənmək” və “müstəqil təhsil”in təşkilində biliyin müxtəlif
koteqoriyalarının əhəmiyyətini şərh edir.

28. «Təhsilin əsasları» fənninin
təlimini başa vurmuş tələbə:
Təhsilin metodoloji (praktik) əsasları
Fənn kurikulumlarının tətbiqinə nail olmaq üçün müəllimlər
praktik baxımdan hazırlıqlı olmalıdırlar. Belə ki, təlimin illik və cari
planlaşdırılması, təlimin təşkili və qiymətləndirilməsi kimi bacarıqlar
təcrübə zamanı əldə edilə bilər. Ən uğurlu kurikulumun belə
reallaşması məqbul müəllim-şagiird münasibətlərinin olmadığı bir
şəraitdə mümkün deyil. Bu səbəbdən gələcək müəllimlər şagirdlərin
mənəvi-psixoloji vəziyyəti ilə bağlı araşdırmalar aparmağı və
problemləri həll etməyi bacarmalıdırlar. Bu məzmun xəttində
müəllimin praktik bacarıq1arı ilə bağlı təlim nəticələri öz əksini
tapmışdır.
 Təhsil sənədlərinin tətbiqi üzrə praktik bacarıqlar nümayiş
etdirir.
 Bütün şagirdlərin təlim prosesində fəal iştirakını təmin
edir.
 Hüquqi və pedaqoji baxımdan tənzimlənmiş müəllim-şagird,
müəllim-ailə münasibətləri qurur.

29. «Təhsilin əsasları» fənninin
təlimini başa vurmuş tələbə:
Təhsilin iqtisadiyyatı
İqtisadi savadlılıq müasir dövrdə təhsiliə verilən mühüm
tələbdir. Gələcək müəllimlərin də təhsillə bağlı iqtisadi savadlılığını
təmin etmək müəllim hazırlığında əhəmiyyətli məsələlərdəndir.
Belə ki, təhsil sisteminin maliyyələşdirilməsi mənbələrini tanımaq
müəllimə təhsilin kollektiv idarəçiliyində fəal iştirak etmək imkanı
verir.
Təhsilin
iqtisadiyyatı haqqında ilkin biliklər nümayiş etdirir.

30. “Tə hsilin ə sasları” fə nninin
mə zmun xə tlə ri

Təhsil fəlsəfəsi və təlim prosesi

Cəmiyyətin təhsil ehtiyacları və onların hüquqi
təminatı

Təhsildə dövlət siyasəti

Kurikulum və onun elmi-nəzəri əsasları

Təhsilin metodoloji (praktik) əsasları

Təhsilin iqtisadiyyatı

31. Tə hsilin ə sasları fə nninin
tə limin tə şkili və
nailiyyə tlə rin
qiymə tlə ndirilmə si
mə sə lə lə ri
(2 saat)

32. Təhsilin əsasları fənninin təlimin təşkili və
nailiyyətlərin qiymətləndirilməsi
məsələləri
1. Təlim strategiyaları haqqında məlumat:
•Tədqiqat
•Hadisənin araşdırılması
•Müəllimlə məsləhət
•Öyrənənlərin təqdimatları
•Mühazirə (müəllim təqdimatları)
•Məktəb müşahidələri və görüşlər
•Kitabxana və İnternetdən istifadə
•Müzakirələr
•Müstəqil oxu
1. Qiymətləndirmə zamanı nəzərə alınan məsələlər barədə:
•Dərsə davamiyyət
•Qrup təqdimatında fəal iştirak
•Müəllimlə məsləhətlərdə iştirak
•Kurs işləri
•İmtahan

33. Tə lim strategiyaları
Təlim fəaliyyətləri
Tədqiqat
Hadisənin araşdırılması
Müəllimlə məsləhət
Mühazirə (müəllim təqdimatları)
Məktəb müşahidələri və görüşlər
Kitabxana və İnternetdən istifadə
Müzakirələr
Müstəqil oxu
Öyrənənlərin təqdimatları
Akronimlər
T
HA
MM
M(MT)
MMG
Kİİ
M
MO
ÖT

34. Tə limin tə şkili ilə bağlı bə zi
tə limati mə sə lə lə r






Qovluqlar və onlardan istifadə qaydaları;
Elektron resurslar və onlardan istifadə;
İnternet səhifələrinə daxilolma və
məlumatların əldə edilməsi;
Power Point təqdimat proqramı ilə iş;
DVD dərs nümunələrinin müşahidəsi və təhlili
məsələləri;
Qarşılıqlı hörmət və tolerantlıq şəraitində
əməkdaşlıq.

35. Qiymə tlə ndirmə
1.
2.
3.
4.
5.
Dərsə davamiyyət öyrənənin ümumi nailiyyət
səviyəsinin 5%-ni təşkil edir
Qrup təqdimatları öyrənənin ümumi nailiyyət
səviyəsinin 30%-ni təşkil edir.
Müəllimlə məsləhət öyrənənin ümumi nailiyyət
səviyəsinin 5%-ni təşkil edir.
9-12 səhifə həcmində kurs işi öyrənənin ümumi
nailiyyət səviyəsinin 10%-ni təşkil edir.
Son imtahan öyrənənin ümumi nailiyyət səviyəsinin
50%-ni təşkil edir

36. Qiymə tlə ndirmə
1. Dərsə davamiyyət öyrənənin ümumi nailiyyət
səviyəsinin 5%-ni təşkil edir:



Tələbələrlə müzakirələrdə fəal iştirak edir.
Müəllimin və öyrənənlərin fikirlərinə yaradıcı yanaşır.
Verilmiş oxu materiallarını oxuyur və həmin
materialları dərk etdiyini nümayiş etdirir.

37. Qiymə tlə ndirmə
2. Qrup təqdimatları öyrənənin ümumi nailiyyət
səviyəsinin 30%-ni təşkil edir:



Aparılan tədqiqatların və ya məktəblərdəki praktik
fəaliyyətin nəticələrini, eləcə də oxuduqları
materialları əhatə edən 20-30 dəqiqə müddətində
(müxtəlif təkliflərin verməsi, müzakirə və suallar da
daxil omaqla) yoldaşları qarşısında təqdimat edir.
Təqdimatın məzmunu və forması ilə bağlı tövsiyələr
almaq üçün məsləhət saatlarında iştirak edir.
Qrup üzvləri təqdimat zamanı yoldaşlarına təqdim
etmək üçün çıxışın mahiyyətini əks etdirən bir və ya
iki səhifəlik materiallar hazırlayırlar.

38. Qiymə tlə ndirmə
3. 9-12 səhifə həcmində kurs işi öyrənənin ümumi
nailiyyət səviyəsinin 10%-ni təşkil edir.








Kursun təlimi müddətində araşdırıln materialları əldə rəhbər tutur.
Yazı materiallarında bu və ya digər əsərin və ya nəzəriyyəni şərh edir,
yaxud müxtəlif müəllifləri və ya nəzəriyyələri müqayisəli təhlil edir.
Qrup üzvlərinin çıxışlarına tövsiyələr və ya suallarla reaksiya verir.
Bir qrupun yazısını digər qrup oxuyub 1-2 səhifəlik təklif və ya məsləhət
hazırlayır.
Qrup işləri il bağlı iradlar və təkliflər kollektiv müzakirə edilir.
İrad və təkliflər nəzərə alınmaqla təkmilləşdirilmiş kurs işləri müəllimə
təqdim edilir.
Son variant mənbələrin dəqiq şərhi, ciddi arqumentlərin gətirilməsi və
fikirlərin aydın ifadə edilməsi baxımından qiymətləndirilir.
Müəyyən edilmiş müddətdə təqdim edilən yazılar qiymətləndirilir,
gecikdirilmiş yazılarda bu fakt ciddi şəkildə nəzərə alınır.

39. Qiymə tlə ndirmə
4. Son imtahan öyrənənin ümumi nailiyyət
səviyəsinin 50%-ni təşkil edir

40. Tapşırıq


Öyrəndiklərimiz” mövzusunda PP təqdimat
hazırlayın.
Təqdimatları çap edib müəllimə təqdim edin.

41. I. Tə hsil fə lsə fə si və tə lim
prosesi
Mövzu 1. Təhsil fəlsəfəsi və təlim-tədrisin təşkilində onun əhəmiyyəti
Mövzu 2. Müxtəlif təhsil fəlsəfələri baxımından təhsilin əhəmiyyəti
Mövzu 3. Müxtəlif fəlsəfi yanaşmalar baxımından təhsilin məqsədi
Mövzu 4. Müxtəlif təhsil fəlsəfələri baxımından öyrənənin təlim prosesində iştirakı
Mövzu 5. İnsanın təhsil ehtiyacları və onların ödənilməsi
Mövzu 6. Məktəbin əsas vəzifələrinin, məktəbdəki təlim mühitinin təhsil fəlsəfəsi ilə əlaqəsi
Mövzu 7. Təlim prosesində mənimsəmənin təmin edilməsi şərtləri
Mövzu 8. Müəllimin seçdiyi təlim strategiyası onun təhsil fəlsəfəsinin əsas göstəricisi kimi.
Mövzu 9. Təlim prosesinin keyfiyyətli təşkilində müəllimin təhsil fəlsəfəsinin rolu və
əhəmiyyəti
Mövzu 10. Müxtəlif fəlsəfi yanaşmalar baxımından təhsilin məzmununun müəyyənləşdirilməsi
Mövzu 11.“Müxtəlif dövrlərdə tarixi şəxsiyyətlərin təhsil fəlsəfələri” mövzusunda layihələrin
hazırlanması və təqdim edilməsi

42. Təhsil fəlsəfəsi və təlim prosesində onun
əhəmiyyəti

43. Bu suallara cavab verə bilə rsinizmi?



Təhsil insana nə verməlidir?
Müasir məktəb necə olmalıdır?
Siz nə üçün məhz müəllimlik peşəsini
seçdiniz?

44. Tapşırıq


“Öz təhsil fəlsəfənizi müəyyənləşdirin” testini
yerinə yetirin.
“Təhsil fəlsəfəsini”nin tərifini müəyyən edin.

45. Təhsilin fəlsəfəsi
Təhsilin məqsədi, təhsilin
xüsusiyyəti, şagirdin iştirakı
baxımından təlimin
xüsusiyyəti, müəllimin
məqsədi (bilikləri çatdırmaq;
intellekt baxımından müstəqil
öyrənənlər yetişdirmək;
mənəvi və siyasi dəyərlər
aşılamaq); konsepsiyaların
xüsusiyyəti, təhsilin idarə
edilməsinin
qanunauyğunluqları və s.
kimi amillər təhsilin
fəlsəfəsini müəyyən edir.

46. Öz təhsil fəlsəfənizi qurun!
Qoy sizin təhsillə bağlı fəlsəfi baxışlarınız
fəaliyyətinizi kompas kimi istiqamətləndirsin!
“peşəkar mən”inizin formalaşmasında sizə
yardımçı olsun!
Unutmayın ki, gələcək fəaliyyətinizdə təhsillə bağlı
qəbul ediləcək bütün mühüm qərarların mərkəzində
sizin təhsil fəlsəfəniz duracaq və sizə bələdçilik edəcək.

47. Müxtə lif tə hsil fə lsə fə lə ri
baxımından tə hsilin ə hə miyyə ti

48. Varlığın mövcudluğunun səbəbini
öyrənmək üçün
İnkişafı təmin etmək üçün
1. Təhsil nə üçün lazımdır?
Bilik və bacarıqlar əldə etmək üçün
Düzgün seçimlər etmək üçün

49. İşçi və rə q
Bizə təqdim edilənlər
Bizim təqdim
etdiklərimiz

50. Müasir təhsil yanaşmaları baxımından
təhsilin məqsədi

51. 5. Təhsilin məqsədi nə olmalıdır?
Tapşırıq 1
1.
2.
Təqdim edilən nizamnamələr və digər dövlət
sənədlərini təhsilin məqsədləri baxımından
araşdırın.
Həmin məqsədin slaydda təqdim edilən
versiyalardan hansına uyğun olduğunu göstərin.

52. Təhsilin məqsədi nə olmalıdır?




yeni təcrübəyə əsaslanaraq daim inkişaf
etmək təhsilin həm əsas xüsusiyyətinə, həm
də məqsədinə çevrilməlidir;
təhsil yalnız mütləq həqiqətə, ümumbəşəriliyə
və dəyişməzliyə istiqmətlənməlidir.
hər bir uşağın fərd olaraq inkişafı təhsilin ən
mühüm məqsədi olmalıdır.
biliklərin əsaslarını təmin etmək təhsilin əsas
məqsədinə çevrilməlidir.

53. 5. Təhsilin məqsədi nə olmalıdır?
Tapşırıq 2
1.
2.
Azərbaycanda təhsilə verilən müasir tələblər
baxımından uyğun hesab etdiyiniz təhsil
məqsədini müəyyən edin.
Konstitusiya, Təhsil qanunu, Beynəlxalq Uşaq
Hüquqları Konvensiyası sənədlərindən çıxış
edərək mülahizələrinizi əsaslandırın.

54. Müxtəlif təhsil fəlsəfələri baxımından
öyrənənin təlim prosesində iştirakı

55. A. Öyrənən intellekt və
emosiyalardan ibarət olan
unikal, azad və məsuliyyətli
yaranmışdır.
B. Öyrənən təcrübə aparan
insandır.
Sizcə “öyrənən”kimdir?
D. Öyrənən bilik və
bacarıqların daşıyıcısıdır.
O öyrəndiklərini yeri
gələndə istifadə edə bilər.
C. Öyrənən düşünən və
hiss edən (idraklı və
intuisiyalı) varlıqdır.

56. Tapşırıq
Sütunlarda verilmiş mülahisələri Konsepsiya sənədində
göstərilmiş müddəalarla müqayisə edin və mühakimələr
yürüdün.

57. İşçi vərəq
Öyrənənin təlim prosesində iştirakı
A
Milli Kurikulum
Mühakimələr

58. İnsanın təhsil ehtiyacları və onların
ödənilməsi

59. Təhsil insanın hansı ehtiyaclarını təmin
etməlidir?




Real həyat problemləri ilə qarşı-qarşıya qalmaq şəraiti təmin
etməlidir (seçimlər etmək, məhəbbət iztirabı və sevinci,
azadlığın məsuliyyətləri, fəaliyyətin ardıcıllığı və s.).
Bütün insanların ehtiyacları baxımından əhəmiyyətli hesab
edilən bilik və bacarıqların formalaşmasını təmin etməlidir.
Öyrənənlərin intellektual ehtiyaclarının ödənilməsini təmin
etməlidir.
İnsanların ehtiyacları müxtəlif olduğundan təhsil şagirdlərin
fərdi xüsusiyyətlərinin inkişafına istiqamətlənməlidir.

60. Tapşırıq
 Təqdim edilən versiya ətrafında müzakirə aparın.
Müxtəlif yanaşmaların müasir dövrdə cəmiyyətin
tələbləri baxımından üstünlüklərini və boşluqlarını
müəyyən edin və cədvəldə qeydlər aparın
 Nəticələrinizi təqdim edin.

61. İşçi və rə q
OXŞAR
FƏRQLİ
Əldə edilən nəticələr

62. Təhsil mühiti necə olmalıdır?




Təhsil üçün elə mühit yaradılmalıdır ki, təlim real həyatda
mövcud olan materiallar və ictimai münasibətlərlə əlaqədə
qurulmuş olsun.
Təhsilin mühiti həyatın özü olmalıdır. Burada şagirdlər
həyata hazırlanmamalı, həyatın içində öyrənməlidirlər.
Təhsil mühiti öyrənəni azad inkişaf etməyə, yaradıcı fərd
olmağa, həvəsləndirməlidir. O, öyrənənlərə çoxluğun
düşüncələrindən çıxış etməyi, əcdadların müəyyən etdiyi
normları rəhbər tutmamağı öyrətməməlidir.
Təhsil həyatı tamamilə əks etdirmir, o, uşaqların intellektual
imkanlarını inkişaf etdirməli olan və onları gələcəyə
hazırlayan uydurma bir mühitdir.

63. Tapşırıq
Təqdim edilən CD dərs nümunəsini müşahidə edin.
Araşdırılmış yanaşmalar baxımından öyrənənlərin
hansı ehtiyaclarının təmin olunması və bunun hansı
şəraitdə həyata keçirilməsi ilə bağlı mülahizələr
yürüdün. Fikirlərinizi faktlarla əsaslandırın.

64. Məktəbin əsas vəzifələri

65. Məktəbin əsas vəzifəsi nədir?
Tapşırıq
Google.az” axtarış səhifəsində “məktəb nizamnaməsi”, və s.
Ifadələri üzrə axtarış verin.
2.Əldə edilən materialları araşdırın. Məktəbin əsas vəzifəsini
müəyyənləşdirin.
3.Nəticələrinizi növbəti slaydda təqdim ediləcək versiyalarla
əlaqələndirin, hansı fəlsəfəyə aid olduğunu müəyyən edin.
4.Əldə etdiyiniz nəticələr əsaında “Müasir məktəbin vəzifələri”
mövzusunda PP təqdimat hazırlayın
1.“
Yararlı ola bilər:http://www.mektebler.az/static/2/299
www.ganja-international-school.org/
az.wikipedia.org/.../XIX_əsr_Azərbaycan_məktəb_və_mədrəs
əri

66. Məktəbin əsas vəzifəsi nədir?




Məktəb insanın müxtəlif xüsusiyyətlərinə, eləcə də
hafizəsinə xüsusi əhəmiyyət verməklə əsas diqqəti
şüurun inkişafına yönəldir.
Məktəb “hərtərəfli uşaq” üçün təhsili təmin
etməlidir, bütün diqqətini uşağın ehtiyaclarına və
maraqlarına yönəltməlidir.
Mətəb real dünyanı başa düşmək üçün şagirdlərə
lazım olan bilikləri çatdırmağı qarşıya məqsəd
qoymalıdır.
Özünü rellaşdırma səyahətində hər bir şagirdə
kömək göstərməlidir

67. Təhsil mühiti məktəbdə təlim mühitinin
müxtəlif təhsil fəlsəfələri baxımından
müqayisəsi

68. Məktəbdə təlim mühitinin təhsil fəlsəfəsi ilə
əlaqəsi
Tapşırıq


Cədvəldə hər iki məsələ ilə bağlı bütün təhsil
fəlsəfələri üzrə paralellər aparılmışdır. “Təhsil
mühiti” və “məktəbdə təlim mühiti” kimi iki
mühüm məsələ baxımından müxtəlif təhsil
fəlsəfələrini araşdırın. Bu məsələlərin oxşar və
fərqli cəhətlərini müəyyənləşdirin.
Tapşırığı yerinə yetirərkən Ven diaqramından
istifadə edin.

69. Təhsil
fəlsəfələri
Proqressivizm
Perennializm
Essentializm
Təhsil mühiti
Təlim mühiti
Təhsilin mühiti həyatın özü olmalıdır. Məktəb şagirdlərin qruplarda
Burada şagirdlər həyata
düşünməsini təmin edir ki, bu da
hazırlanmamalı, həyatın içində
yarışmanı deyil, əməkdaşlığı təmin edir.
öyrənməlidirlər.
Təhsil həyatı tamamilə əks etdirmir,
o,uşaqların intellektual imkanlarını
inkişaf etdirməli olan və onları
gələcəyə hazırlayan uydurma bir
mühitdir.
Məktəb şagirdləri “kitablar dünyası” ilə
əhatə etməli, intellektual və tənqidi
düşünmə şəraitində şəxsiyyətin
tərbiyəsini təşkil etməlidir.
Təhsil üçün elə mühit yaradılmalıdır
ki, təlim real həyatda mövcud olan
materiallar və ictimai münasibətlərlə
əlaqədə qurulmuş olsun.
Məktəb şagirdlərin şüurlu şəkildə
nizam-intizam qaydalarına riayət etməsi
üçün müvafiq atmosfer yaratmalıdır.
Bu məsələlərə şagirdin münasibətini
yoxlamaq üçün innovativ texnikalardan
istifadə etməlidir.
Təhsil mühiti öyrənəni azad inkişaf
Ekzistensializm etməyə, yaradıcı fərd olmağa,
həvəsləndirməlidir. O, öyrənənlərə
çoxluğun düşüncələrindən çıxış
etməyi, əcdadların müəyyən etdiyi
normları rəhbər tutmamağı
öyrətməməlidir.
Məktəb şagirdləri elə gerçək azadlıqla
təmin edir ki, bu şəritdə şagirdlər öz
həyat həqiqətlərini tapa bilsinlər və
müstəqil şəkildə öz seçimlərini edə
bilsinlər.

71. Fə rqlə r
Təlim mühiti
Təhsil mühiti
Məcazidir
Ümumidir
Konkretdir
Xüsusidir
Genişdir: təhsil, həyat və insan
Məhduddur: məktəb, təlim şəraiti və
şagird
Qərarlar ölkə səviyyəsində qəbul
edilir
Qərarlar məktəb və sinif
səviyyəsində qəbul edilir.

72. Ev tapşırığı
“Məktəbdə təlim mühiti” haqqında internet səhifələrində
araşdırma aparın və əldə edilmiş nəticələrdən çıxış edərək
həmin sənədin problem baxımından təhsil fəlsəfəsini
müəyyən edin. PP Təqdimat hazırlamaqla əldə edilən
nəticələri təqdim edin.
Araşdırmalar aparmaq üçün aşağıda təqdim edilən internet
səhifələri tövsiyə edilir:
http://portal.edu.az/Azeri/Pagini/Umumtehsilmektebininn
umuneviesasnamesi.aspx
http://www.tqdk.gov.az/Content/AboutUs/Qanunlar/tehsil
_q.aspx

73. Məktəbdə təlim mühiti necə olmalıdır?
Tapşırıq
Dərs nümunələrini müşahidə edin(DVD-də). Görüntülərdə
təlim mühitini müxtəlif fəlsəfi yanaşmalarla
əlaqələndirin. Qruplarda həmin yanaşmaların
üstünlükləri və boşluqlarını müzakirə edilin.
Fikirlərinizi əsaslandırılmaqla əldə etdiyiniz nəticələri təqdim edin.

74. Məktəbdə təlim mühiti necə olmalıdır?

75. Mənimsəmənin təmin edən təlim prosesi

76. Mənimsəməni təmin edən təlim necə
baş verir?




öyrənmə o zaman baş verir ki, şagird sərbəst şəkildə
alternativ variantlardan birini seçməyə cəlb edilir və bu zaman
qəbul etdiyi qərarın nəticələri üçün şəxsi məsuliyyətini dərk
edir.
Şagirdlər problem həllinə əsaslanan layihələrə cəlb edilir ki,
bu zaman onlar praktik məsələlərdən nəzəri prinsiplərə doğru
istiqamətləndirilirlər (konkretdən məcaziyə).
Öyrənmə, dünyanın əbədiliyi haqqında xüsusi oxu materialları
ilə tanışlıq zamanı baş verir. Bu zaman şagirdlər gələcəkdə
tətbiq edəcəkləri nəzəri məsələləri öyrənirlər (məcazidən
konkretə).
Mənimsəməni təmin edən təlim o zaman baş verir ki, şagirdlər
fənn üzrə biliklərini daha da genişləndirməyə ciddi cəhdlər
göstərirlər.

77. Mənimsəməni təmin edən təlim necə baş verir?
Tapşırıq
•Qruplarda həmin yanaşmaların üstünlükləri və boşluqlarını
müzakirə edilin.
•Mənimsəməni təmin edən müxtəlif təlim şəraitlərinə aid
dərs nümunələrini müşahidə edin(DVD-də).
•Görüntüləri slayddakı versiyalarla əlaqələndirin.
•Dərs aparan müəllimin məsələ ilə bağlı təhsil fəlsəfəsini
müəyyənləşdirin.
•Fikirlərinizi əsaslandırılmaqla (Milli Kurikuluma) əldə
etdiyiniz nəticələri təqdim edin.

78. Mənimsəməni təmin edən təlim necə baş verir?
Tapşırın icrası prosesi
Sizin müşahidə etdiyiniz dərsdə müəllimin bu məsələ ilə
bağlı təhsil fəlsəfəsi təqdim edilən versiyalardan hansına
aid olduğunu, yəni məsələ ilə bağlı müəllimin təhsil
fəlsəfəsini müəyyənləşdirin.

Müəllimin fəlsəfəsini müasir Kurikulum sənədində təlimin
təşkilinə verilən tələblərlə əlaqələndirin. Müəllimin bu məsələ
ilə bağlı təhsil fəlsəfəsinin müasir tələblərə uyğunluğunu
müəyyən edin.

Siz həmin müəllimin yerinə olsa idiniz öz peşəkarlığınızı
yüksəltmək üçün nə edərdiniz?


79. Müəllimin seçdiyi təlim strategiyası onun
təhsil fəlsəfəsinin əsas göstəricisi kimi

80. Hansı təlim strategiyalarına üstünlük
verilməlidir?




Layihələr üsuluna üstünlük verilməlidir və bu üsul
vasitəsilə şagirdlər problemlərin həll edilməsinə
istiqamətlənməlidirlər.
Mühazirələr, oxu və müzakirələr intellektin
yüksəldilməsi üçün üstünlük verilən üsullar olmalıdır.
Nümayişlər bilik və bacarıqların tədrisində əhəmiyyətli
hesab edilməlidir.
Sokrat dialoqu (suallara əsaslanan mükalimələr
zamanı cavabların əldə edilməsi) şagirdin
özünütəsdiqi üçün üstünlük verilməli üsuldur.

81. Tapşırıq 1




Məktəb həyatından xatırladığınız dərsin təqdim
edilən təhsil fəlsəfələrindən hansına aid olduğunu
müəyyən edin ( fərdi şəkildə)
Fikirlərinizi dəqiqləşdirmək üçün “Öz təhsil fəlsəfəni
müəyyənləşdir” test tapşırığının sonunda verilmiş
müxtəlif təhsil fəlsəfələri haqqında məlumatları və
digər oxu materiallarını araşdırın.
Problem baxımından müəllimlərinizin təhsil
fəlsəfəsini müəyyənləşdirin.
Müzakirələrdə mövqeyinizi bildirərkən fikirlərinizi
əsaslandırın.

82. Müzakirə mövzusu
Mənim müəllimimin təhsil fəlsəfəsi
nə olub və bu amil mənim
təhsilimdə necə rol oynayıb?
Hansı cəhətlər olsa idi, daha yaxşı
olardı.

83. Tapşırıq 2


Nümayiş etdirilən DVD dərs nümumələrindən
fraqmentləri müşahidə edərək tətbiq edilən
təlim strategiyalarını müəyyənləşdirin və
müəllimin təhsil fəlsəfəsi haqqında
mülahizələr yürüdün.
Sizə daha yaxın olan təlim üsullarını seçin və
problem baxımından təhsil fəlsəfəniz
haqqında fikirlər yürüdün.

84. Dərs prosesində müəllimin rolu və onun
təhsil fəlsəfəsi ilə əlaqəsi

85. Müə llimin rolu nə də n ibarə t
olmalıdır?




Müəllim şagirdləri ilə düşünülmüş şəkildə davranmalıdır.
Təlimin təşkili zamanı insanın maraqlarını ən yüksək səviyyədə
əks etdirən yazılara, ədəbiyyata əsaslanmalıdır.
Müəllim şagirdin nailiyyət səviyyəsini müəyyənləşdirərkən və ya
araşdırarkən öz prinsiplərini, əhəmiyyət verdiyi dəyərləri və
onların əhəmiyyətliliyinin səbəblərini öyrənənlərə təqdim
etməlidir.
Müəllim şagirdləri istiqamətləndirir və onlara məsləhətlər verir.
Şagirdin təlimi rəhbərliyin və ya dərsliklərin müəyyən etdiyi fənn
biliklərinə deyil, öyrənənlərin maraqlarına əsaslanır.
Müəllim məsuliyyətli rəhbərdir, yeniyetmələr böyüklərin
xüsusiyyətlərini və tələblərini dərk edənə qədər böyüklər
dünyası ilə uşaqlar aləmi arasında əlaqələndirici rolu oynayır.

86. Müə llimin rolu nə də n ibarə t
olmalıdır?
Tapşırıq 1
 Təqdim edilən müxtəlif təhsil sənədlərinə (konsepsiya sənədi,
məktəb nizamnaməsi və s.) əsasən müəllimin rolunu
müəyyənləşdirin.
 Araşdırılan mənbədə müəllimin rolu ilə bağlı yanaşmanı
müəyyənləşdirin.
 Sənəddən müəllimin rolu ilə bağlı əldə edilmiş məlumatları
slaydda təqdim edilən versiyalarla tutuşdurun.
 Aparılan kollektiv müzakirələrdə müxtəlif yanaşmaları təhsilə
verilən müasir tələblər baxımından təhlil edin və mühakimələr
yürüdün.

87. Müə llimin rolu nə də n ibarə t
olmalıdır?
Tapşırıq 2
•DVD dərs nümunəsindən bir parçanı müşahidə edin.
Müəllimin rolu ilə bağlı qeydlər aparın.
•Təqdim edilən müxtəlif təhsil sənədləri baxımından
müəllimin dərs prosesində konkret rolunu araşdırın.
• Slaydda təqdim edilən versiyalardan çıxış edərək
həmin müəllimin bu məsələ ilə bağlı fəlsəfəsini
müəyyən edin və nəticələri təqdim edin

88. Müxtəlif fəlsəfi yanaşmalar baxımından
təhsilin məzmununun müəyyənləşdirilməsi

89. Kurikulum hansı məsələləri əhatə
etməlidir?
Tapşırıq



Azərbaycan Respublikasında Təhsil Standartları (1999), Orta
Ümumi Təhsilin Konsepsiyası (Milli Kurikulumu), Azərbaycan
Respublikası ümumtəhsil məktəbinin nümunəvi Əsasnaməsi və
ABŞ-da Boston məktəbinin Nizamnaməsini problem baxımından
araşdırın.
Cavablarınızı slaydda təqdim edilən versiyalarla müqayisə edin
və həmin sənədin hansı təhsil fəlsəfəsinə aid olduğunu müəyyən
edin.
“Təhsilin məzmunu (Kurikulum) nəyi əhatə etməlidir?”
mövzusunda 2-3 slayddan ibarət təqdimat hazırlayın.

90. Kurikulum hansı məsələləri əhatə
etməlidir?




Kurikulum ədəbiyyat, tarix, riyaziyyat və təbiət fənlərinin
zamanın sınağından çıxmış əsas ideyalarını əhatə
etməlidir.
Kurikulumda əsas diqqət ona yönəlməlidir ki, şagirdlər
ictimai fənlər, tətbiqi elmlər və peşə texnologiyaları üzrə
problemləri həll edərkən uğurlu üsul və vasitələr seçə
bilsinlər.
Kurikulum ana dili, xarici dillər, tarix, riyaziyyat, təbiət
elmləri, təsviri incəsənət, eləcə də fəlsəfə kimi akademik
fənləri əhatə etməlidir.
Kurikulum insanpərvərliyə istiqamətlənməlidir. İnsanın
səciyyəvi cəhətlərinin və onun ətraf aləmlə
ziddiyyətlərinin öyrənilməsinə, imkan verən tarix,
ədəbiyyat, incəsənət, fəlsəfə fənlərini əhatə etməlidir.

91. Kurikulum hansı məsələləri əhatə
etməlidir?
Tapşırıq


“Təhsilin məzmunu nəyi əhatə etməlidir?”
mövzusunda təqdim etdiyiniz araşdırmaların
nəticələrini problemlə bağlı müxtəlif təhsil
fəlsəfələri baxımından təqdim edin.
Hər bir sənədin hansı təhsil fəlsəfəsinə aid
olduğunu göstərərkən fikirlərinizi
əsaslandırın.

92. Uyğun gə lə nlə ri birlə şdirin
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Təhsil nə üçün lazımdır?
“Öyrənən” kimdir?
Təhsil insanın ehtiyaclarını necə təmin
etməlidir?
Təhsil mühiti necə olmalıdır?
Təhsilin məqsədi nə olmalıdır?
Məktəbin əsas vəzifəsi nədir?
Məktəbin abu-havası necə olmalıdır?
Mənimsəməni təmin edən təlim necə
baş verir?
Müəllimin rolu nədən ibarət olmalıdır?
Kurikulum hansı məsələləri əhatə
etməlidir?
Hansı təlim üsullarına üstünlük
verilməlidir?
TƏHSİL
MÜƏLLİM
ŞAGİRD
ÖYRƏNMƏ PROSESİ

93. Ümumiləşdirici dərs

94. Tapşırıq
Dərs nümunələrinin DVD versiyasını
müşahidə edin;
 Təqdim edilən müşahidə vərəqində (bax
qovluğa) müvafiq qeydlər aparın;
 Test üzrə qiymətləndirmə cədvəlinə əsasın
dərs aparan müəllimin fəlsəfəsini
müəyyənləşdirin;
 Nəticələri təqdim edin.


95. Fəlsəfəni müəyyənləşdir

96. Ev tapşırığı
“Mə nim tə hsil fə lsə fə m”
mövzusunda esse yazın. Haqqında
danışılan 11 sualla bağlı öz mövqeyinizi
ə ks etdirin və pedaqoji yanaşmanızı
ə saslandırın.

97. “Müxtəlif dövrlərdə tarixi şəxsiyyətlərin təhsil
fəlsəfələri” mövzusunda layihə

98. Layihə
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Azərbaycanda müxtəlif dövrlərdə, ayrı-ayrı şəxsiyyətlərin təhsil
fəlsəfələrini 4 parametr üzrə (təhsil, müəllim, şagird, öyrənmə
prosesi) araşdırın və müqayisə edin. Nəticələri təhsilə verilən
müasir tələblər baxımından dəyərləndirin. (Təhsilə verilən müasir
təəbləri müəyyən etmək üçün Azərbaycan Respubluikasında
ümumi təhsilin Konsepsiyası (Milli Kurikulum)da istifaə edin.)
Tədqiqatların nəticələrini təqdim edin (PP Prizentasiya)
Nizami Gəncəvi
Nəsirəddin Tusi
Əhvədi Maragayi
Seyid Əzim Şirvani
Üzeyir Hacıbəyov
Cəlil Məmmədquluzadə
Mirzə Ələkbər Sabir
Həsən bəy Zərdabi
Firudin bəy Köçərli

99. Tarixi şəxsiyyət:_______
TƏHSİL
MÜƏLLİM
ŞAGİRD
ÖYRƏTMƏ
PROSESİ
Müasir tələblər

100. II B Ö L M Ə
Cə miyyə tin tə hsil ehtiyacları və
onların hüquqi tə minatı

101. Cə miyyə tin tə hsil ehtiyacları və onların
hüquqi tə minatı
• Cəmiyyətin təhsil ehtiyaclarının araşdırılması
(sorğuların aparılması və nəticələrin təqdim edilməsi)
• Cəmiyyətdə ictimai dəyişikliklər və yeni təhsil
ehtiyacları
• İqtisadi dəyişikliklərin cəmiyyətin təhsil ehtiyaclarının
müəyyən edilməsində onların rolu
• Dünyada gedən qloballaşmanın təhsil qarşısında
qoyduğu tələblər
• Elmi-texniki tərəqqi və yeni təhsil ehtiyacları
• Təhsilin hüquqi təminatı (sənədlərin tədqiqi).
• Yekun dərs

102. XXIII dərs
Cəmiyyətdə təhsil ehtiyaclarına təsir
edən amillər

103. Cə miyyə tin tə hsillə bağlı ehtiyaclarına tə sir
edə n amillə r
•İctimai dəyişikliklər;
•İqtisadi dəyişikliklər;
•Dünyada gedən qloballaşma;
•Elmi-texniki tərəqqi.

104. Cəmiyyətin ictimai ehtiyaclarının
araşdırılması üzrə iş
TAPŞIRIQ
Şagird, müəllim və valideynlər üçün tərtib
edilmiş sorğu vərəqlərini təhlil edin və
təkliflərinizi bildirin. Bu suallar sırasına daha
hansı məsələləri əlavə etməyi məsləhət
görərdiniz. Təkliflər verərkən fikirlərinizi
əsaslandırın.

105. Sorğu nə ticə lə rinin etibarlılığını
tə min etmə k üçün:
Yaş
həddi
Cinsi
Təhsil səviyyəsi
Təcrübəsi
Sosial vəziyyət
baxımından sorğuya cəlb olunanların arasında
balans gözlənilməlidir.

106. XXIV dərs
Dərsdənkənar vaxtda aparılmış
sorğuların nəticələri üzrə iş

107. Cəmiyyətin ictimai ehtiyaclarının
araşdırılması üzrə
TAPŞIRIQ
1.
2.
3.
4.
Təqdim edilən cədvəl üzrə apardığınız sorğuların
nəticələrini təhlil edin.
Cəmiyyətin təhsillə bağlı ehtiyaclarına təsir edən 4
amil baxımından cavabları qruplaşdırın.
Əldə edilən nəticələrdən çıxış edərək təhsilin
cəmiyyətin ehtiyaclarını nə dərəcədə ödədiyini
müəyyənləşdirin
PP təqdimat hazırlayın

108. Ictimai
Şagird
Müəllim
Valideyn
Iqtisadi
Qloballaşma
Elmi texniki
tərəqqi

109. Cəmiyyətdə təhsil ehtiyaclarına təsir
edən amillər

110. Cə miyyə tin tə hsillə bağlı ehtiyaclarına tə sir
edə n amillə r
•İctimai dəyişikliklər;
•İqtisadi dəyişikliklər;
•Dünyada gedən qloballaşma;
•Elmi-texniki tərəqqi.

111. Cə miyyə tdə ictimai
də yişikliklə r və yeni tə hsil ehtiyacları



Totalitar rejimdən demokratik cəmiyyətə keçid
başlandı;
Bütün məsələlərlə bağlı qərarlar qəbul edilərkən
cəmiyyətin rəyi həlledici rol oynamağa başladı;
Qarşılıqlı münasibətlərin əsasında demokratik
prinsiplər durdu.

112. İqtisadi dəyişikliklər və cəmiyyətin təhsil
ehtiyaclarının müəyyən edilməsində onların rolu




Planlaşdırılmış iqtisadiyyatdan bazar
iqtisadiyyatına keçid;
İqtisadiyyatın müxtəlif sektorlarının inkişafının
əmək bazarında təsiri;
Əmək bazarında rəqabət
Bütün vətəndaşların sosial rifahının təmin
edilməsi üçün təhsilin əhəmiyyəti

113. Dünyada gedə n qloballaşmanın tə hsil
qarşısında qoyduğu tə lə blə r.


Qloballaşma- globe -yer kurəsi sözündən
götürülmüşdür. Problemlərə yer kürəsi miqyasında
baxış deməkdir.
“Qloballaşma” termini bu gün bir çox cəmiyyətləri
birləşdirən beynəlxalq sistemi ifadə edir. Bu,
mədəniyyətlərin, siyasətlərin, biznesin və elmin
dünya miqyasında qarşılıqlı fəaliyyəti və
inteqrasiyası prosesidir. O texnologiya, informasiya
və maliyyə ilə idarə edilir.

114. Dünyada gedə n qloballaşmanın tə hsil
qarşısında qoyduğu tə lə blə r.


Qloballaşma öyrənənin maraq və ehtiyaclarının bir
ölkə çərçivəsində deyil, bütün dünya miqyasında
qarşılanmasını təmin edir.
Qloballaşma təhsil sistemində yürüdülən dövlət
siyasətinin yalnız bir ölkənin deyil, bütün dünyanın
maraq və ehtiyaclarının ödənilməsinə yönəldilməsini
tələb edir.

115. Elmi-texniki tə rə qqi və yeni tə hsil
ehtiyacları





Elm-texnikanın sürətli inkişafı informasiya bolluğu yaratdı;
İnformasiyaların sürətli dəyişkənliyi onların yaddaşlarda
mühafizə edilməsinin əhəmiyyətini azaltdı;
İnsanlar artıq informasiya mühafizəçiləri deyil, informasiya
istifadəçilərinə çevrildi.
İnformasiyaların əldə edilməsi imkanlarını genişləndirmək
üçün müvafiq texnologiyalardan istifadə aktuallaşdı.
Təhsilin məzmunu və təlimin təşkili əsaslı şəkildə dəyişildi.

116. Təhsil ehtiyaclarını təmin edən hüquqi
sənədlər

117. Hüquqi sənədlər:




Azərbaycan Respubliksının Konstitusiyası,
Azərbaycan Respublikasının təhsil qanunu
Ümumdünya İnsan Haqqları Bəyannaməsi,
Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Uşaq Hüquqları
Konvensiyası və s.

118. Tapşırıq
1.“Əifba bayramı” hadisəsini oxuyun.
2. Hadisənin oxunması və təhlilin
aparılması qaydaları ilə bir daha tanış olun.
3. Verilən suallara əsasən baş vermiş
hadisəni təhlil edin.
4.Fikirlərinizi hüquqi sənədlərlə
əsaslandırın.
5. Məsələyə münasibət bildirin.

119. Qrup müzakirə si
“Ə lifba Bayramı” hadisə sisinin tə hlili
Sual:
 Firəngiz müəllimin və valideynin davranşlarına
tənqidi yanaşın.
 Hüquqi sənədlərə əsasən hüquqları tapdanmış və
məsuliyyətlərini dərk etməyən tərəfləri
müəyyənləşdirin.
 Sizcə rəhbərlik tərəfindən onu nə gözləyir?
 Siz müəllimin yerində olsa idiniz Yeganə və onun
ailəsi ilə pedaqoji fəaliyyətinizi necə qurardınız?
 Direktor hansı tədbirləri görsə, öz səlahiyyətlərini
aşmaz və Firəngiz müəllimənin hüquqlarını pozmaz.

120. Qrup müzakirə si
“Ə lifba Bayramı” hadisə sisinin tə hlili
1.“Əifba bayramı” hadisəsininin ardını
oxuyun.
2. Rəhbərliyin qəbul etdiyi qərarın nə
qədər qanuni olduğunu araşdırın.
3. 4. Məsələyə münasibət bildirin.

122. Bütün şagirdlərə eyni təlim şəraiti
yaradılır və pedaqoji proses onların
potensial imkanları nəzərə alınmaqla
tənzimlənir;

125. Tə limin tə şkilinə verilə n
tə lə blə rin hüquqi tə minatı
Bərabər təhsil imkanları
•Fərqli sosial vəziyyət
•Milli fərqlər
•İrqi fərqlər
•Dini fərqlər
•Cinsi fərqlər

126. Tapşırıq
-Hüquqi sənədləri tədqiq edin,
vətəndaşların bərabər təhsil imkanları
təsbit olunmasını əsaslandıran faktlar
göstərin.
-Tədqiqatlarınızın nəticəsini əks etdirən
PP təqdimat hazırlayın

127. Hüquqi sənədlər:




Azərbaycan Respubliksının Konstitusiyası,
Azərbaycan Respublikasının təhsil qanunu
Ümumdünya İnsan Haqqları Bəyannaməsi,
Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Uşaq Hüquqları
Konvensiyası və s.

129. Layihə
Tə hsil prosesinin iştirakçılarının
hüquqları, və zifə lə ri və
Hüquqi sənədlərəmə suliyyə tlə ri
əsasən:
I Qrup müəllimlərin,
II Qrup şagirdlərin
III Qrup valideynlərin
IV Qrup digər maraqlı tərəflərin
hüquqları, məsuliyyətləri və bunlardan irəli gələn vəzifələri
araşdırın .
Tədqiqatların
nəticələri haqqında PP təqdimat hazırlayın.

130. son