Isyung Moral: Seksuwalidad

1. ezekielviceboy
Republic of the Philippines Department of Education
Cordillera Administrative Region
Division of Apayao
CUPIS NATIONAL HIGH SCHOOL
Umbog-Caglayan, Conner, Apayao
ISYUNG MORAL:
SEKSUWALIDAD
Inihanda ni:
Ezekiel Vic B. Eboy

2. ezekielviceboy
Guro Sa EsP
Table of Contents
1. Objectives
2. Guide Card
3. Activity Card
a. Pag-isipan Mo (Pagtukoy sa mga salitangmaiuugnaysa salitangseksuwalidad)
b. Mga Titik at Larawan (pagtukoy sa mga isyu sa seksuwalidad)
c. Pag-usapanNatin (Pagsusuri sa mga pahayag)
d. Lutasin Natin (Pagsagawang pasiya)
4. AssessmentCard
a. Gaano ka Natuto
5. Enrichment Card
a. Pag-unawa sa mga isyung may kaugnay sa kawalan ng paggalang
sa dignidad at seksuwalidad gamit ang graphic organizer.
6. Reference Card
7. Answer Card

3. ezekielviceboy
Objectives
Pangkalahatang Layunin:
Pagkatapos ng aralin, ang mga mag-aaralay inaasahang
Naipamamalasng mag-aaral ang pagunawa sa mga isyu tungkol sa sekswalidad
(premarital sex, pornograpiya pangaabusong sekswal, prostitusyon).
Sub-Tasks:
1. Natutukoy ang mga isyung kaugnay sa kawalan ng paggalang sa dignidad at
sekswalidad.
2. Nasusuri ang mga isyung kaugnay sa kawalan ng paggalang sa dignidad at sekswalidad.
3. Napangangatwiranan na: Makatutulong sa pagkakaroon ng posisyon tungkol sa
kahalagahan ng paggalang sa pagkatao ng tao at sa tunay na layunin nito ang
kaalaman sa mga isyung may kinalaman sa kawalan ng paggalang sa digniidad at
sekswalidad ng tao.
4. Nakagagawa ng malinaw na posisyon tungkol sa isang isyu sa kawalan ng paggalang sa
dignidad at sekswalidad.
1

4. ezekielviceboy
Least Mastered Skill:
Pagsusuri ng mga pahayag ukol sa seksuwalidad kung ang mga mag-aaral ay sang-ayon
dito o hindi; Pagtukoy ng mga angkop na kilos sa mga bilog ng seksuwalidad
Sub Tasks
1. Pagtukoy sa mga isyung may kinalaman sa seksuwalidad.
2. pagtukoy sa mga isyu sa seksuwalidad na nangyayari sa panahon ngayon
na maaaring kinasasangkutan din ng mga kabataang katulad nila.
3. Pagsusuri sa mga pahayag kung sila ba ay sang-ayon dito o hindi. Kailangan ding ipaliwanag ng
mga mag-aaral kung bakit sa kanilang pagtingin ang mga pahayag ay nararapat na sang-ayunan o
hindi.
4. Pagsasagawa ng pasiya sa isang sitwasyong may kaugnayan sa isang isyu ng seksuwalidad.
2

5. ezekielviceboy
Guide Card (Pamatnubay)
Sa Baitang 8, natutuhan mo kung ano ang
seksuwalidad.Nalamanmorin na binibigyantayo
ng hamon na buuin at palaguin ito. Subalit sa
panahonngayon,maramitayong makikitangmga
manipestasyon na hindi na ginagalang ang
seksuwalidad. Marami tayong nakikitang mga
isyu na hindi maintindihan at natutugunan.
Sir Eboy…Ano-ano nga ba ang mga
isyung seksuwal na palagi nating
naririnig at nababalitaang madalas
ay kinasasangkutan ng kabataan?
3

6. ezekielviceboy
Guide Card (Pamatnubay)
Ayon sa isang survey na ikinomisyon ng
National Secretariat for Youth Apostolate
(NSYA), ang kabataang Filipino ngayon ay
patuloy na nakikibaka sa mga isyung may
kinalaman sa seks at seksuwalidad. Kabilang sa
mga itoay pakikipagtaliknanghindi kasal (pre-
marital sex), pornograpiya, pang-aabusong
seksuwal, at prostitusyon. Isaisahin nating
tingnan ang mga isyung ito, ang mga dahilan
kung bakit nangyayari ang mga ito at mga
nagtutunggaliang pananaw kung tama o mali
ang mga ito.
4

7. ezekielviceboy
Guide Card (Pamatnubay)
Ano ba ang pre-
marital sex…sir
Eboy?
ito ay gawaing pagtatalik ng
isang babae at lalaki na wala pa
sa wastong edad o nasa edad na
subalit hindi pa kasal.
5

8. ezekielviceboy
Guide Card (Pamatnubay)
Kung iyong susuriin, tama ba
ang mga pananaw na ito?
Nararapat bang makipagtalik
ang kabataan kahit hindi pa sila
kasal?
Ang kabataang Fililipino ay nakikibaka sa mga isyung may
kinalaman sa seks at seksuwalidad. (NSYA)
Iba’t ibang pananaw:
1.Ito raw ay normal at likas na gampanin ng tao
2.Maaaring ituring na tama ang pakikipagtalik lalo na kapag ito ay may
pagsang-ayon
3.Naniniwala ang mga gumagawa na may karapatan silang sumaya
4. Ito ay isang ekspresyon o pagpapahayag ng pagmamahal.
6

9. ezekielviceboy
Guide Card (Pamatnubay)
Pwede PERO hindi dapat…
• Ang pre-marital sex ay hindi pangangailangangbiyolohikal tuladng
pagkain at hangin na atinghinihinga.
• Ang pananawna kailangangmagtalikupangmabuhayayisang
mahinangpgkilala a pagkatao ng tao ahil ipinagwawlang-bahala niya
ang kaniyangkakayahangipahayagangtunayna pagkatao.
• Ang pakikipagtaliknanghindi kasal aynagpapawalang-galangat
nagpapababa sa dignidad at integridadngpagkatao ng mga taong
kasangkot sa gawaing ito.
• Tayo ay malaya.Ngunit ang kalayaan ayhindi nangangahulugang
malaya tayongpillin kungano ang gusto natinggawin.
• Ang kalayaan aymy kaangkop na pananagutan.
• Malaya tayongpumili ngunit nararapatna ang piliin aykung ano ang
tama at mabuti.
• Hindi natin mapipili angkahihinatnanngating ginwang askyon.
7

10. ezekielviceboy
Guide Card (Pamatnubay)
Tapos…ano pa sir?
KAYA dapat…
• Mahalaga ang sapat na kamalayan at maingat
na paghuhusga bago gamitin angmga
kakayahangito.
• Ang tunayna pagmamahal na isinasakatawan sa
pagtatalikaybukas sa katotohanangdapat itong
humantongsa pagpapamilya.
• Ang pakikipagtaliknanghindi kasal ay
nagpapahayagng kawalan ng paggalang,
komitment at dedikasyon a katapat na kasarian.
• Ang kabataangnagsasagawa ngpre-marital sex
ay hindi pa handa sa mga maaaringmaging
bunga nto sa kanilangbuhay.
8

11. ezekielviceboy
Guide Card (Pamatnubay)
NEXT na salik
sir…Ano naman
ang
Pornograpiya?
• Ito ay galing sa dalawangsalitangGriyego
na “porne”-prostitute o nagbebenta ng
panandaliangaliwat “graphos”-pagsulat o
paglalarawan.
• Anomanglarawan o video na
nagpapakikitang“provocative” at
“suggestive” scenes o mga larawang
hubad (layuningpukawin angseksuwal na
pagnanasa ngnanonoodo nagbabasa.
• Malaswa o mahahalayna babasahin,
larawan o palabas)
• Nakakawala ng proprietyat decency na
dapat ay kaakibat ngmakabuluhang
pagtingin sa katawan ng tao.
9

12. ezekielviceboy
Guide Card (Pamatnubay)
Sir Eboy ano
naman ang
Epekto ng
Pornograpiya? • Ang maagang pagkahumaling sa
pornograpiya ay nagkakaroon ng
kaugnayan s pakikibahagi ng to o
paggawa ng mga abnormal na gawaing
seksuwal-lalong-lalo na ang panghahalay
• Nahihirapang magkaroon ng malusog na
pakikipag-ugnayan sa kanilang asawa.
Nakakaranas lamng sila ng seksual n
kasiyahan sa panonood at pagbabasa ng
pornograpiya, at pang-aabuso sa sarili at
hini sa normal na pakikipagtalik
• Ito rin ay ginagamit ng mga pedophiles
sa internt upang makuha ang kanilang
mga bibiktimahin.
10

13. ezekielviceboy
Guide Card (Pamatnubay)
Sir Eboy…Bakit
masama ang
Pornograpiya?
• Dahil sa pornograpiya,angtao ay maaaring
mag-iba ng asal.
• Ang seksuwal na ibinigayng Diyos sa tao,na
maganda at mabuti,aynagiging
makamundo at mapagnasa.
• Nauuwi sa kawalang-dangal o nagpapababa
sa kalikasan ngtao ang makamundong
pagnanasa.(ImmanuelKant)
• Kapag ang tao ay nagigingkasangkapan sa
seksuwal na pangangailangan at
pagkahumaling,lahat ngmabutinglayunin
sa pakikipagkapuwa aymaaarringhindi na
makamit.
• Nakakawala ng proprietyat decency na
dapat ay kaakibat ngmakbuluhangpagtingin
sa katawan ng tao.
11

14. ezekielviceboy
Guide Card (Pamatnubay)
Kailan ba maituturing
na sining ang
pornograpiya at kailan
pornograpiya ang
sining sir?
Ang sining ay:
• Nagpapahayagngkagandahan at ang
pagkaranas ng kagandahan ay
nakapagbibigayngkasiyahan,pagkalugodat
pagtanggap sa isangmagandangnagawa.
• Ito y humihikayat na makalinangng mga kilos
at kalooban patungo sa kung ano ang
ipinapakahulugansa ipinakikita.
Halimbawa: oblationstatue ngUP,
Venus de Milo,King David ni
Michaelangelo
12

15. ezekielviceboy
Guide Card (Pamatnubay)
Naintindihan ko na sir
Eboy…dun na tayo sa
salik na Pang-
aabusong Seksuwal.
Walang
pangkalahatang
• Ang pang-aabusong seksuwalay isinasagawa ng
isang nakatatanda na siyang pumupwersa sa isang
nakababata upang gawin ang isang gawaing
seksuwal.
• Ito ay maaaring paglalaro sa maseselang bahagi ng
sariling katawan o katawan ng iba.
• Paggamit ng ibang bahagi ng katawan para sa
seksuwalna gawain at sexual harrassment
• Maaari rin itong pisikal tulad ng paglalantad ng
sarili na gumagawa ng seksuwalna Gawain
• Ito ay taliwas sa tunay na esensiya ng
seksuwalidad
• Hindi nito ipinapakita ang tunay na mithiin ng
seksuwalidad
• Ang paggamit ng kasarian ay para lamang sa
pagtatalik ng mag-asawa na naglalayong ipadama
ang pagmamahalat bukas sa tunguhing
magkaroon ng anak upang bumuo ng pamilya.
13

16. ezekielviceboy
Guide Card (Pamatnubay)
Ok sir…anu naman
po ang Prostitusyon
sir?
Ito ay...
• Pinakamatandangpropesyon o gawain
• Pagbibigay ng panandaliangaliw
kapalitng pera
• Binabayaranang pakikipagtalik upang
ang taong umupa ay makadamang
kasiyahangseksuwal
14

17. ezekielviceboy
Guide Card (Pamatnubay)
Masama nga ba o mali
ang prostitusyon sir?
• Ayon sa mga peminista, marapat lamang
ang prostitusyon sapagkat ito ay
nakapagbibigay ng gawain sa mga taong
walang trabaho lalo sa mga kababaihan
• Ang prostitusyon daw ay isinasagawa ng
isang tao na may pagkagusto o konsento,
kaya maaaring sabihin na hindi ito masama.
• Ang pakikipagtalik na my kapalit na halaga
ay isang pang-aabusong seksuwal na
nakapagpababa sa pagkatao ng taong
sangkot dito.
• Mapagsamantala ang prostitusyon.
Sinasamantala ng mga taong bumibili ang
kahinaan ng babae o lalaking sangkot dito.
• Naaabuso ng tao ang kaloob na handog ng
Diyos na seksuwalidad.
15

18. ezekielviceboy
LAGING TANDAAN…
Ang pagpayag, pagsasagawaat pagiging
kaugnay sa mga isyung panseksuwalida ay
nagsasawalang-bahalasa sumusunod na
katotohanan:
 Nilikha ng Diyos ang tao na mabuti at
tumutungo sa sariling kaganapan, at ang
pagtungo sa kaganapang ito ay malaya at
may kamalayan
 Ang tao ay espritwal na kaluluwa (porma) at
katawan (materyal) n kumikilos na
magkatugma tungo sa isang telos o layunin
 Upang marating ang telos o layunin,
kailangang gamitin ngtao ang kaniyang isip at
kilos-loob na siyang magpapasiya kung ang
kilos at pamamaraan ay mabuti o masama.
16

19. ezekielviceboy
LAGING TANDAAN…
 Ang seksuwalidaday kaloobsa atin ng
Diyos.
 Isa sa mga halagang seksuwalidaday
ang pagkaranasng kasiyahangseksuwal
mula sa pakikipagtalik sataong
pinakasalan.
 Ang paggamit sa kakayahangseksuwal
bilangekspresyo ng pagmamahalay
mabuti, ngunit nrarapat gwin sa tamang
panahon.
 Ang mga seksual na faculdado kakyahn
ng to ay tumutukoy sa 2 layunin(para
lamang sa isang babae at lalakina
ipinagbuklodng kasal):
o Layuning mgkaroon ng anak
(procreative)
o Mapag-isa (unitive)
17

20. ezekielviceboy
ACTIVITY CARD
Gawain 1: Pag-isipan Mo
Panuto: Isulat mo ang sarili mong pagkaunawa sa salitang“Seksuwalidad”. Maglagaysa bilog ng mga salitang
maiuugnaydito. Gawin ito sa iyong kuwaderno.
18

21. ezekielviceboy
ACTIVITY CARD
Gawain 2: Mga Titik at Larawan
Panuto: Pag-aralan angmga larawangipamimigayng guro at tukuyin kung anong isyu tungkol sa seksuwalidadang
tinutukoy ng mga ito.
Sagutin ang mga tanong:
1. Ano ang iyong naging damdamin mula sa mga larawangnakita? ______________________________________
_________________________________________________________________________________________________________
2. Anong mahahalagangkatotohanan ang naiparatingsa iyo ng mga larawan? __________________________
_________________________________________________________________________________________________________
3. Ano kaya ang maaari mong gawin upang hindi maranasan o matulad sa mga taong kaugnay ng binuod mong
balita? Bakit? _____________________________________________________________________________

22. ezekielviceboy
______________________________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
ACTIVITY CARD
Gawain 3: Pag-usapan Natin
Panuto: Suriin angsumusunod na pahayag. Pag-usapan sa klase kung ikaw ay sangayon o hindi sa mga pahayagna
nabanggitbatay sa konseptong napapaloobsa aralin. Magbigayng dahilan o paliwanagkungbakit sang-ayon o
hindi sang-ayon sa pahayag.
Matapos ang pagsusuri sa mga pahayag,
subukin mo namang bigyang paliwanag ang
sitwasyon. Pagpasiyahan mo kung sang-ayon ka
o hindi sang-ayon gamit ang sumusunod na
tanong.
1. Tama kaya ang naging mga kasagutan mo?
Pangatwiranan.
2. Ano ang mga batayan mo sa pagsang-ayon o
hindi-pagsang-ayon sa mga pahayag na
nabanggit?
19

23. ezekielviceboy
ACTIVITY CARD
Gawain 4: Lutasin Mo…Madalas tayong nagkakaroon ng pagkakataon para tulungan ang ating mga kaibigan lalo
na kapag may problema sila.
Panuto: Basahin angsitwasyon sa ibaba at magtala ng mga maaaringgawin upangang suliranin sa kuwento ay
malutas
21
Sagutin Mo:
1. Ano sa tingin ninyo ang
dapat gawin ngayon ni
Clarissa?
2. Tama kaya ang gagawin
niyang pasiya? Ipaliwanag
ang iyong sagot.
3. Bakit kailangan niyang
gawin ang pasiyang naiisip
niya? Ipaliwanag ang iyong
sagot.

24. ezekielviceboy
Assessment Card
Gaano ka Natuto…?
Panuto: Basahing mabuti ang mga tanong o pangungusapsa bawat bilang. Bilogan ang titk ng
pinakaangkop na sagot.
1. Ang gawaing pagtatalik bago ang kasal ay isyung may kinalaman sa
a. Pang-aabusong seksuwal b. Pre-marital sex
c. Pornograpiya d. Prostitusyon
2. Ang pang-seksuwal na kakayahang kaloob ng Diyos sa tao ay tumutugon sa mga layuning
a. Magkaroon ng anak at magkaisa.
b. Magkaisa at maipahayag ang pagnanasa.
c. Makadama ng kasiyahan at magkaroon ng anak.
d. Magkaroon ng trabaho at makadama ng kasiyahan.
3. Kailan masasabing ang paggamit sa seksuwalidad ng tao ay masama?
a. Kapag ang paggamit ay nagdadala sa kasiyahan.
b. Kapag ang paggamit nito ay nauuwi sa pang-aabuso.
c. Kapag ang paggamit ay hindi nagdadala sa tunay na layunin ng seksuwalidad.
d. Kapag ang paggamit ay nagdadala sa tao upang maging isang pakay o kasangkapan.
4. Alin sa sumusunod ang hindi tumutukoy sa mga isyung seksuwal?
a. Si Jessica ay araw-araw hinihipuan ng kaniyang amain sa maseselang bahagi ng kaniyang
katawan.

25. ezekielviceboy
b. Niyaya ni Noli ang matagal na niyang kasintahang si Malyn na magpakasal sapagkat gusto na
nilang magtatag ng pamilya.
c. Dala ng kabataan at bugso ng damdamin, nagbunga ang isang gabing pagkalimot sa sarili ni
Daisy at ng kaniyang boyfriend na si Ariel.
d. Maganda ang hubog ng katawan ni Ann kaya nagpasiya siyang magpaguhit nang nakahubad.
5. Alin sa sumusunod ang tamang pananaw sa pakikipagtalik?
a. Ang pakikipagtalik ay isang karapatang makaranas ng kasiyahan.
b. Ang pakikipagtalik ay kailangan ng tao upang maging malusog at mabuhay.
c. Ang pakikipagtalik ay tama kapag parehong may pagsang-ayon ang gagawa nito.
d. Ang pakikipagtalik ay ang pagsasakatawan ng pagmamahal na ipinapahayag ng mag-asawa sa
bawat isa.
6. Ang isang lalaki o babae ay nagkakaroon ng kakayahang makibahagi sa pagiging manlilikha ng
Diyos kapag tumuntong na sa edad ng pagdadalaga o pagbibinata (puberty). Subalit kahit sila ay
may kakayahang pisyolohikal na gamitin ito, hindi nangangahulugang maaari na silang
makipagtalik at magkaroon ng anak. Hanggang wala sila sa wastong gulang at hindi pa
tumatanggap ng sakramento ng kasal, hindi sila kailanman magkakaroon ng karapatang
makipagtalik. Anong katotohanan ang ibinubuod ng pahayag na ito?
a. Maaari nang makipagtalik ang kabataang nagdadalaga at nagbibinata na.
b. Maaari nang magkaroon ng anak ang kabataang nagtatalik.
c. Ang mga taong may kakayahang pisyolohikal ay maaari nang makipagtalik.
d. Ang mga taong nasa wastong gulang at ipinagbuklod ng kasal ang maaari lamang na
makipagtalik.
7. Nag-iisa sa bahay si Arlyn at dumating ang kaniyang kasintahang si Jonel. Pinatuloy niya ito at sila’y
nag-usap. Habang tumatagal ay nag-iba ang tema ng kanilang usapan. Naging agresibo si Jonel at
22
23

26. ezekielviceboy
sinimulan nitong halikan si Arlyn. Sabi pa ni Jonel, “tayo lang naman ang nandito.” Kung ikaw si
Arlyn, ano ang iyong gagawin?
a. Magagalit kay Jonel at ito ay paaalisin sa kanilang bahay.
b. Magpapakipot muna pero sasang-ayon din sa kagustuhan ni Jonel.
c. Kakausapin si Jonel at sasabihing panagutan kung anuman ang mangyayari sa
kanila.
d. Kakausapin si Jonel nang mahinahon at ipapaliwanag kung ano ang tama.
Para sa Bilang 8-10. Panuto: Suriin ang sumusunod na sitwasyon at tukuyin kung nararapat o hindi
ang pagpapasiyang ginawa ng mga tauhan sa kuwento. Isulat ang N kung ito ay nararapat at HN
kung hindi narapat. Ipaliwanag ang iyong sagot.
8. Si Wilson ay nakatira sa kaniyang nanay at amain. Isang araw, pumasok ang kaniyang amain sa
kuwarto niya at nagpakita ng mga malalaswang litrato. Hindi mapakali si Wilson at hindi niya alam
ang kaniyang sasabihin. Sabi ng kaniyang amain,“Halika rito, anong klaseng lalaki ka?” Kinuha ni
Wilson ang babasahin at ito’y kaniyang tiningnan at nagustuhan naman niya ito.
9. Hiniling ng isang kapitbahay ni Mela na kunan siya ng litrato na nakabikini. Sinabi sa kaniyang
maaari itong ipagbili sa isang kompanya ng pagmomodelo at kumita ng malaking pera. Tumanggi
si Mela at sinabing ang katawan niya ay hindi kailanman maaaring i-display.
10. Si Aileen ay 15 taong gulang at miyembro ng mahirap na pamilya. Wala na siyang interes na mag-
aral mula ng paulit-ulit siyang pagsamantalahan ng kaniyang amain. Nakilala niya si Merly at
niyaya siya nitong mamuhay sa lansangan at magbenta ng aliw. Sumama siya rito at nagsabing
lubog na rin naman siya sa putik kung kaya’t marapat lang na ito ang kaniyang gawin at kikita pa
siya.

27. ezekielviceboy
Enrichment Card
Subukin Mo…
Anong konsepto ang naunawaan mo sa tinalakayna mga isyu tungkol sa seksuwalidad?. Punan anggraphic
organizer.
24

28. ezekielviceboy
25

29. ezekielviceboy
ReferenceCard
 Bautista, Ma. Socorro L. (2002). Questions and Answers on The Truth and Meaning of Human Sexuality
 De Torre, Joseph. (1988). Sexuality and Sanctity. Sinag-Tala Publishers, Inc. Manila. p. 46-49
 Finley, James and Pennock, Michael. (1977). Christian Morality and You. Ave Maria Press, New York, USA. p 123-138.
 Jason , Joel O. (2007). Free Love True Love. Shepherds Voice Publication, Quezon City, Philippines.
 Pontifical Council for the Family. (1996). The Truth and Meaning of Human Sexuality: Guodelines for the Education withion the
Family. Word and Life Publications, Makati, Philippines.
 Soria, Jose Luis. (1975). Is Purity Possible? A Better Understanding of the 6th and 9th Commandment. Sinag-Tala Publishers, Manila.
 Torralba, Antonio N. et. Al. (2013) Sexuality Education 101(Education in Love, Sex and Life. Phil. ISBN978-971-95729-0-9. p. 17-20
 Wojno, Mary Ann Burkley. (2004). My Life, My Choices. Key Issues for Young Adults. Claretian Publications.Diliman, Quezon City,
Philippines. p. 113-127
 Internet (Google)

30. ezekielviceboy
Answer Card
1. B 6. D
2. C 7. D
3. D 8. HN
26

31. ezekielviceboy
4. B 9. H
5. D 10. HN
27