Raport Koszarowa/Adamskiego

1. KONSULTACJE SPOŁECZNE
dotyczące projektu i realizacji
placu zabaw przy ul. ks. bpa Adamskiego
RAPORT
Opracowanie dokumentu:
Łukasz Harat, Anna Pohl
Współpraca i moderowanie grup warsztatowych:
Ewa Bazylińska, Katarzyna Bernacik, Karolina Czuwara, Agnieszka Jakimiec, Jakub
Janczyk, Agata Mattheus, Dominika Milata, Kinga Pawlik, Anna Pyziak, Justyna Wojtaczka,
Aga Zielińska
Nadzór merytoryczny:
Paweł Jaworski
FUNDACJA NAPRAW SOBIE MIASTO
AKADEMIA SZTUK PIĘKNYCH W KATOWICACH
Katowice, kwiecień ­ czerwiec 2014 r.
1

2. I. GENEZA, CEL I PRZEDMIOT KONSULTACJI
W dniu 24 października 2013 r. Bożena Rojewska, radna Rady Miasta Katowice,
wystąpiła do Prezydenta Miasta Katowice z interpelacją w sprawie budowy placu zabaw
pomiędzy blokami położonymi przy ulicach: Adamskiego i Koszarowej. Pismo było
elementem korespondencji zainicjowanej przez pomysł realizacji podobnej inwestycji na
terenie zlokalizowanym przy
ul. Raciborskiej. Autorka wskazywała w nim, że przekazuje wspomniany wniosek „w imieniu
swoim jak i zainteresowanych mieszkańców”.
W dniu 27 lutego 2014 r. część mieszkańców zwróciła się do Dyrektora Zakładu Zieleni
Miejskiej w Katowicach (ZZM) o “włączenie (...) w procedurę spisywania wytycznych
do przetargu na projekt zagospodarowania placu między w/w budynkami”. Wnioskodawcy
zaznaczyli, że chcieliby “także włączyć się w konsultacje ze studiem projektowym oraz
wykonawcą, którzy wygrają przetarg”. Do swojego pisma dołączyli listę podpisów
z poparciem dla inicjatywy. Dyrektor ZZM w dniu 17 marca 2014 r. udzielił odpowiedzi
i wskazał, że sprawę przekazał do Biura Prasowego Urzędu Miasta Katowice.
W ślad za ww. korespondencją Prezydent Miasta Katowice wydał Zarządzenie
Nr 2026/2014 z dnia 11 kwietnia 2014 r. w sprawie przeprowadzenia konsultacji społecznych
projektu i realizacji placu zabaw przy ulicy Adamskiego.
Fundacja Napraw Sobie Miasto (NSM) została zaproszona do współpracy przez Annę
Pohl z Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach (ASP). Na spotkaniu w dniu 15 kwietnia 2014
r., w którym brali udział przedstawiciele: NSM, ASP, Urzędu Miasta Katowice (UM)
i jedna z inicjatorek konsultacji uzgodniono, że powinny one mieć szerszy przedmiot
i dotyczyć zagospodarowania całego podwórka, ponieważ możliwość budowy placu zabaw
oraz brak odniesienia tego pomysłu do kontekstu otoczenia budzi kontrowersje. NSM
zobowiązała się do wsparcia działań poprzez: przygotowania metody prowadzenia całego
procesu, nawiązującej do jej doświadczenia, a także nadzoru i udziału we wszystkich jego
etapach. Ustalono, że w celu realizacji zadania fundacja będzie współpracowała
z wolontariuszami, Anną Pohl oraz studentami ASP, a także Biurem Prasowym UM.
2

3. II. PRZEBIEG KONSULTACJI SPOŁECZNYCH
Niniejszy raport stanowi podsumowanie trójstopniowego procesu konsultacji
dotyczącego projektu i realizacji placu zabaw przy ul. ks. bpa Adamskiego.
Data Miejsce Opis Cel i wynik
29­04­2014 Szkoła Podstawowa nr 15
im. Jana Pawła II
ul. Adamskiego 24
Katowice
Diagnoza, otwarte spotkanie
dla mieszkańców
Zgromadzenie wiedzy mieszkańców o
zagospodarowaniu i funkcjonowaniu podwórka
oraz jego otoczenia.
Przygotowanie spotkania warsztatowego,
rekrutacja uczestników reprezentujących
poszczególne grupy.
Opracowa
nie
podsumow
ania
spotkania
diagnostyc
znego
21­05­2014 Akademia Sztuk Pięknych
w Katowicach
ul. Raciborska 37
Katowice
Warsztaty planowania
partycypacyjnego, praca w
trzech zamkniętych grupach
warsztatowych
Zebranie szczegółowych wytycznych do
społecznej koncepcji zagospodarowania
podwórka, tzn. określenie: jak powinno wyglądać
za kilka lat oraz jakie powinno pełnić funkcje, a
także w jaki sposób rozwiązać problemy
zgłoszone w trakcie pierwszego spotkania.
Opracowa
nie
wariantow
ych
koncepcji
zagospoda
rowania
terenu
17­06­2014 Szkoła Podstawowa nr 15
im. Jana Pawła II
ul. Adamskiego 24
Katowice
Podsumowanie, otwarte
spotkanie dla mieszkańców
obejmujące prezentacje
wstępnych koncepcji
zagospodarowania terenu
oraz debatę na forum
Zebranie informacji zwrotnych dotyczących
koncepcji zagospodarowania terenów.
Wybór grupy “opiekunów społecznych” projektu
i inwestycji.
Przygotow
anie
raportu
3

4. III. DIAGNOZA
1. CHARAKTERYSTYKA WIEDZY I POSTAW UCZESTNIKÓW
1) Uczestnicy pierwszego spotkania otwartego reprezentowali różne środowiska,
a zatem również różne interesy, w szczególności:
a) mieszkańców budynków wielorodzinnych położonych w bezpośrednim sąsiedztwie
podwórka, którego zagospodarowanie jest przedmiotem konsultacji,
b) mieszkańców budynków wielorodzinnych z obszaru Śródmieścia, ograniczonego
ulicami:
­ od północy – Raciborską,
­ od wschodu – Strzelecką,
­ od południa – Mikołowską do Kochłowickiej,
­ od zachodu – Koszarową,
c) radnych Rady Miasta Katowice – Piotr Pietrasz, Bożena Rojewska, Andrzej
Zydorowicz,
d) właścicieli firm lokalnych,
e) wykładowców Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach.
2) Ww. osoby dzieliły się wiedzą o tym, w jaki sposób, o ile w ogóle:
a) korzystają z podwórka położonego w rejonie ulic: Adamskiego i Koszarowej,
a także jak oceniają jego obecne zagospodarowanie oraz funkcjonowanie,
b) realizacja placu zabaw, a także szerzej ­ jakiegokolwiek projektu
architektoniczno­urbanistycznego, może wpłynąć na ich interesy i komfort
zamieszkania.
3) Poszczególne grupy uczestników reprezentowały różne postawy wobec ww. kwestii.
Mieszkańcy budynków wielorodzinnych położonych bezpośrednio przy podwórku
a) Osoby starsze kwestionowały sens realizacji w tym obszarze placu zabaw.
Powodem ich niechęci była obawa przed hałasem związanym z zabawą dzieci,
które mogłyby korzystać z tego terenu. Za dużą wartość uznały ciszę, która tam
obecnie panuje.
b) Inna grupa mieszkańców niechętna przeprowadzeniu inwestycji wskazywała na
konieczność zagospodarowania tego miejsca w sposób umożliwiający aktywny
i bierny wypoczynek osób starszych.
c) Osoby popierające pomysł i kierunek zmian (ludzie z dziećmi lub wnukami)
wskazywały, że plac będzie miejscem bezpiecznej zabawy dla najmłodszych, choć
jednocześnie nie negowały sensu realizacji takich urządzeń i elementów małej
architektury, które będą adresowane do innych grup wiekowych. Obawiają się
jednak, że ze względu
na lokalizację podwórka w Śródmieściu, może on być równocześnie użytkowany
przez „obcych”, czyli osoby nie mieszkające we wskazanym kwartale.
4

5. Osoby nie mieszkające w bezpośrednim sąsiedztwie podwórka
d) Pozostali mieszkańcy Śródmieścia, właściciele firm lokalnych i radni popierali
realizację placu zabaw. Swoje stanowisko uzasadniali tym, że w tej części Katowic
brakuje ogólnodostępnego, zorganizowanego miejsca wypoczynkowego dla dzieci.
W ich ocenie obszar położony w rejonie ulic: Adamskiego i Koszarowej jest
właściwą dla niego lokalizacją ze względu na swoje położenie, ukształtowanie
terenu oraz bezpieczeństwo.
e) Wykładowcy Akademii Sztuk Pięknych, wśród których znaleźli się inicjatorzy
konsultacji, popierali realizację inwestycji na podwórku, lecz byli otwarci na
dyskusję. Wskazywali, że obszar powinien być dostępny i atrakcyjny dla osób
w różnym wieku, a sposób jego zagospodarowania powinien uwzględniać kontekst
miejsca.
2. CHARAKTERYSTYKA UŻYTKOWNIKÓW PODWÓRKA
Uczestnicy wskazali następujące grupy stałych użytkowników podwórka:
­ mieszkańcy spacerujący z psami,
­ osoby spacerujące z dziećmi,
­ osoby odpoczywające na ławce,
­ spontanicznie zbierające się dzieci i młodzież,
­ przechodnie przemieszczający się w kierunkach: Mikołowska – Adamskiego –
Koszarowa – Raciborska,
­ osoby wywieszające pranie na tym terenie,
­ osoby odwiedzające ten obszar, żeby spożywać alkohol,
­ młodzież i studenci pobliskich uczelni wyższych (Akademia Sztuk Pięknych,
Uniwersytet Ekonomiczny, Akademia Wychowania Fizycznego).
3. SPOŁECZNA ANALIZA OTOCZENIA
Komunikacja samochodowa, miejsca postojowe i parkingi
Ilość miejsc postojowych na podwórkach jest wystarczająca, jeżeli weźmie się pod
uwagę wyłącznie potrzeby mieszkańców. Ich liczba stanowi problem, ponieważ
wykorzystywane są również przez studentów pobliskich uczelni. Powstają z tego powodu
spontanicznie i nielegalnie parkingi na trawnikach i chodnikach. Pojazdy tarasują również
przejścia dla pieszych oraz dojścia do placów gospodarczych.
UWAGA!
Po pierwsze, należy wskazać, że nielegalne parkowanie (na trawnikach i chodnikach) powinno być zgłaszane
przez mieszkańców odpowiednim służbom porządkowym.
Po drugie, przestrzeń śródmiejska jest już w znacznym stopniu ukształtowana i prawdopodobnie nie przyjmie
większej ilości miejsc postojowych, co jednak trzeba dokładnie przeanalizować. W przypadku potwierdzenia tej
hipotezy należy pomyśleć nad bardziej efektywnym wykorzystaniem istniejących parkingów za pomocą innej
metody zarządzania ich funkcjonowaniem.
Po trzecie, należy zbadać, w jaki sposób wykorzystywane są parkingi uczelniane, o ile te instytucje je posiadają.
Należy sprawdzić, jaka jest ich pojemność, a także zastanowić się, czy właściwe jest to, że potrzeby studentów,
czyli użytkowników terenu uczelni, w zakresie miejsc postojowych są bilansowane na terenach sąsiednich o innej
funkcji.
5

6. Lokalizacja i zagospodarowanie terenów zielonych o funkcji rekreacyjnej
W trakcie spotkania zwracano uwagę na brak terenów zielonych o funkcji rekreacyjnej
w najbliższej okolicy, w szczególności obszarów cichych i spokojnych, przeznaczonych dla
matek z dziećmi i osób starszych. Wyróżniono jedynie Park Kościuszki, który położony jest
najbliżej podwórka i jednocześnie spełnia wymienione kryteria. Z tego powodu przez
niektórych mieszkańców odwiedzany jest nawet dwa razy w tygodniu.
Wielokrotnie sygnalizowano brak wystarczającej ilości miejsc rekreacji dla dzieci w
Śródmieściu (w ww. granicach). Jedyny obiekt tego typu, który wskazywali, to plac zabaw
przy Szkole Podstawowej nr 15 im. Jana Pawła II (ul. Adamskiego 24). W ich ocenie nie
spełnia on jednak swoich funkcji, ponieważ nie jest przystosowany do użytkowania przez
najmłodszych. Ponadto dostępny jest tylko w godzinach popołudniowych, a w okresie jesieni
i zimy jest w ogóle zamknięty.
UWAGA!
Ze względu na zgłoszone problemy zarządcze, należy wyjaśnić, czy możliwe jest korzystanie z placu zabaw
w innych porach i udzielenie informacji zwrotnej uczestnikom warsztatów.
W ocenie zespołu przygotowującego warsztaty pojedyncza interwencja projektowa nie rozwiąże generalnego
problemu urbanistycznego. Należy przeprowadzić analizę lokalizacji i dostępności pieszej placów zabaw
w Śródmieściu – izochrony dojścia 5­, 10­ i 15­minutowego, a następnie przygotować stosowne propozycje
i przekonsultować je z mieszkańcami.
Miejsca do wyprowadzenia zwierząt
Dużo uwagi poświęcono tematowi braku miejsca do wyprowadzania zwierząt. W ocenie
uczestników warsztatów obecne zagospodarowanie podwórka jest dobrze dostosowane do
tej funkcji, dlatego wyprowadzane są tam zwierzęta z całej dzielnicy.
Jednocześnie podkreślano brak w obszarze całego Śródmieścia pojemników na psie
odchody lub przynajmniej samych woreczków do pobrania.
Sąsiedztwo uczelni wyższych
Sygnalizowano, że znaczący wpływ na wygląd podwórka ma jego położenie, a właściwie
odległość od uczelni wyższych: Akademii Sztuk Pięknych (ulice: Koszarowa i Raciborska),
Uniwersytetu Ekonomicznego (ulice: Adamskiego i Koszarowa), Akademii Wychowania
Fizycznego (ul. Mikołowska). Jest to ponadto obszar cichy, ustronny (brak kontroli
funkcjonariuszy policji
i straży miejskiej), co łącznie zapewnia dogodne warunki do picia alkoholu.
4. ZAGOSPODAROWANIE PODWÓRKA I JEGO OCENA SPOŁECZNA
Wszystkie opisane poniżej elementy zagospodarowania zostały oznaczone również na
mapie, która stanowi załącznik nr 1 do niniejszego raportu.
Wejścia na podwórko
Na podwórko można wejść z 4 stron:
­ od zachodniej z ul. Koszarowej (2 wejścia),
6

7. ­ od wschodniej z ul. Adamskiego (2 wejścia),
­ od południa z ul. Koszarowej (1 wejście),
­ od północy z ul. ks. Kubiny (1 wejście).
Wejścia od strony północnej i południowej są łatwo dostępne i najczęściej
wykorzystywane.
Przejścia
Obecnie plac przecina kilka ścieżek pieszych. Korzystają z nich zarówno mieszkańcy
najbliżej zlokalizowanych budynków jak i osoby z zewnątrz (studenci, właściciele psów,
osoby idące "na skróty" z ulic: Mikołowskiej i Adamskiego w stronę ulic: Koszarowej
i Raciborskiej lub odwrotnie).
Ukształtowanie terenu i jego zagospodarowanie (schody, nierówne i wybrakowane
chodniki) stanowi – szczególnie w nocy – wyzwanie dla osób starszych, rodziców
i opiekunów przemieszczających się z wózkami dziecięcymi, a także osób
niepełnosprawnych.
Tereny zielone
Uczestnicy warsztatów podkreślali, że obszar, którego zagospodarowanie jest
przedmiotem konsultacji, jest wyjątkowy na tle okolicy ze względu właśnie na zieleń: dorodne
drzewa, specyficzne ukształtowanie terenu i ścieżki nadają miejscu parkowy charakter.
Zdecydowana większość mieszkańców zwracała jednocześnie uwagę na następujące
problemy zarządcze:
­ zarastanie terenów wysoką trawą, gdyż koszona jest raz lub dwa razy w roku,
­ ograniczenie dostępu do światła dziennego w mieszkaniach ze względu na brak prac
pielęgnacyjnych przy koronach drzew.
UWAGA!
Ze względu na zgłoszone problemy zarządcze, należy wyjaśnić, kiedy możliwe jest skoszenie trawnika
i przycięcie koron drzew, tak żeby nie ograniczały dostępu do światła słonecznego.
Ławki
Na placu jest kilka ławek. Zdaniem większości uczestników spotkania jest to
zdecydowanie niewystarczająca ilość, choć część osób sygnalizowała, że kilka zostało
zdemontowanych przez samych mieszkańców i teraz nie należy realizować nowych. W ich
ocenie obecnie i w przyszłości będą z nich korzystać osoby z zewnątrz, przesiadujące
dłuższy czas, hałasujące i spożywające alkohol.
Sygnalizowano ponadto, że lokalizacja ławek jest niewłaściwa: znajdują się obok
kontenerów na śmieci lub naprzeciwko zaparkowanych samochodów.
Place gospodarcze i śmietniki
Istniejące kontenery zlokalizowane są na placach gospodarczych, które w ciągu dnia
tarasują samochody, dlatego dostęp do nich jest w tym czasie utrudniony. Wspomniane
place położone są w eksponowanych miejscach, co psuje estetykę podwórka.
Mieszkańcy wskazywali ponadto, że śmietniki są przepełnione. Nie są zamykane, co
w ocenie części uczestników spotkania powoduje, że korzystają z nich osoby z zewnątrz,
a przez to rosną opłaty za wywóz śmieci. Utrudnia to również segregację.
7

8. Osobną kwestią jest powszechny zarówno na podwórku jak i w całym Śródmieściu brak
małych koszy na śmieci i pojemników na psie dochody, co sprawia, że ten obszar jest
bardzo zaśmiecony, głównie przez wyrzucane niedopałki papierosów i butelki.
UWAGA!
Konieczność zwiększenia ilości kontenerów na odpady (w tym służące segregacji śmieci) powinna być zgłoszona
przez mieszkańców od odpowiedniej jednostki Urzędu Miasta.
Zmiana lokalizacji istniejących kontenerów powinna być elementem projektu zagospodarowania terenu.
Zewnętrzna suszarnia i trzepaki
Na podwórku znajduje się zewnętrzna suszarnia i trzepaki, z których mieszkańcy nadal
chcą korzystać.
Zamurowany bunkier
Na terenie podwórka znajduje się zamurowany bunkier, do którego mieszkańcy nie mieli
dotychczas wstępu.
Zwierzęta
Problemem zgłaszanym przez mieszkańców była obecność niechcianych zwierząt na
podwórku. Kwestią sporną pozostaje opieka nad dzikimi kotami, dokarmianymi przez
niektórych mieszkańców: z jednej strony, na terenie pozostają resztki jedzenia i pojemniki,
z drugiej, nie ma na nim szczurów.
Miejsca niebezpieczne
Mieszkańcy reprezentowali różne stanowiska ws. bezpieczeństwa na podwórku.
Zdecydowana większość uczestników warsztatów była zdania, że plac i przejścia między
budynkami
po zmroku nie są bezpieczne. Przyczyną tego stanu jest brak odpowiedniej infrastruktury
oświetleniowej oraz brak monitoringu. Wskazywali oni również na rzadkie patrole policji
i straży miejskiej.
Mała grupa mieszkańców, w większości spoza podwórka, twierdziła, że miejsce to jest
bezpieczne i nie wymaga, żadnych interwencji. Ich zdaniem brak ławek zniechęca do
przebywania na tym obszarze po zmroku wszystkie grupy przestępcze.
Hałas
Podwórko zwielokrotnia dźwięki i odgłosy ze względu na ukształtowanie terenu oraz
charakter zabudowy na jej obrzeżach, która tworzy rodzaj „studni”.
5. NADZIEJE I OBAWY ZWIĄZANE ZE ZMIANĄ PRZESTRZENI
Uczestnicy spotkania diagnostycznego wskazywali, że przygotowywane projekty oraz
proces ich realizacji mogą pomóc w:
­ uporządkowaniu terenu podwórka,
­ zapewnieniu bezpiecznego dla wszystkich użytkowników połączenia pieszego
pomiędzy wejściami na podwórko,
­ unormowaniu sytuacji z właścicielami zwierząt,
8

9. ­ uporządkowaniu stanu placów gospodarczych wraz z pojemnikami na odpady,
­ zarządzaniu terenem,
­ integracji sąsiedzkiej,
­ likwidacji „dzikich parkingów”.
Z drugiej strony zgłoszono obawy związane z toczącymi się pracami, dotyczącymi
możliwości:
­ stworzenia przestrzeni o randze ogólno­dzielnicowej,
­ wykreowania miejsca, w którym jest głośno i spożywa się alkohol.
9

10. IV. WYNIKI PRACY WARSZTATOWEJ
Prace projektowe prowadzone były metodą warsztatową w trzech grupach. Wyniki
moderowanej dyskusji (zapis tekstowy i graficzny) znajdują się poniżej.
KONCEPCJA 1
Kwestie systemowe, ekologiczne, prawne i zarządcze
1. Należy uporządkować cały teren.
2. Należy wprowadzić zakaz dokarmiania dzikich kotów i gołębi.
3. Należy wprowadzić nakaz sprzątania po psie.
4. Należy uporządkować zieleń:
­ wyciąć chore drzewa,
­ regularnie kosić trawniki oraz przycinać korony drzew,
­ dosadzić krzewy kwitnące.
5. Należy wprowadzić rozwiązania zapewniające bezpieczeństwo użytkowników
– np.: patrole straży miejskiej, dozorcy, ochroniarza.
Rozwiązania przestrzenne
1. Należy stworzyć miejsca dla dzieci, osób starszych i strefy fitness, rozproszone
po całym obszarze.
2. Należy utworzyć ciąg spacerowy, przebiegający przez środek projektowanego terenu,
z urządzeniami i ławkami zlokalizowanymi wzdłuż tego ciągu.
3. Należy wyrównać nawierzchnię chodników wzdłuż bloków, a także zlikwidować stary
chodnik od strony placu, wzdłuż bloków o numerach 12A – 12D, a w jego miejsce
posadzić trawę.
4. Należy uporządkować gruzowisko przy bloku o numerze 9C.
5. W miarę możliwości należy zastosować nawierzchnie naturalne, utwardzone.
6. Należy zaprojektować i wykonać na obszarze całego terenu: ławki, kosze na śmieci,
kosze na psie odchody i inne elementy małej architektury.
7. Należy uporządkować teren wokół placów gospodarczych, przy czym należy
zachować miejsca do suszenia prania i trzepania dywanów.
8. Należy odgrodzić place gospodarcze płotem lub barierką dopóki naturalna bariera
(np. zasadzony równolegle żywopłot) nie będzie odpowiednio wysoki
9. Należy zlikwidować wszelkie bariery komunikacyjne, w tym zaprojektować i wykonać
pochylnię, która umożliwi swobodne poruszanie się po podwórku.
10. Należy opracować system oświetlenia dla podwórka.
11. Należy stworzyć miejsca / stojaki dla rowerów, co najmniej jeden na dwa bloki.
W obszarze objętym konsultacjami wyróżniono 3 strefy aktywności mieszkańców,
którym przypisano zestaw pożądanych działań lub ważnych uwarunkowań (por. załącznik nr
2). Strefy te wzajemnie się ze sobą przeplatają.
10

11.
1. Strefa dla dzieci:
­ utworzenie ciągu spacerowego o naturalnej nawierzchni,
­ brak grodzenia poszczególnych obiektów dla dzieci,
­ zlokalizowanie obiektów dla dzieci wzdłuż ciągu spacerowego w sposób rozproszony,
­ niestandardowe obiekty dla dzieci, wpisane w zieleń i ukształtowanie terenu (domki
na drzewach, liny, huśtawki z opon, hamaki, labirynty z żywopłotu),
­ wykorzystanie ukształtowania terenu (spady, różnice poziomów) jako element placu
zabaw,
­ dodanie ławek / miejsc do odpoczynku, koszy na śmieci,
­ uporządkowanie terenu wokół obiektów (przycięcie drzew, oświetlenie obiektów),
­ nieprojektowanie piaskownicy i boiska.
2. Strefa aktywnego wypoczynku:
­ utworzenie strefy fitness (zachowanie naturalnego charakteru, brak ogrodzenia,
elementy dostosowane do wszystkich grup wiekowych, rozmieszczenie sprzętu
wzdłuż ścieżki spacerowej),
­ zlokalizowanie urządzeń wzdłuż ciągu spacerowego,
­ uporządkowanie terenu wokół obiektów (przycięcie drzew, oświetlenie obiektów),
­ stworzenie ławek, koszy na śmieci i koszy na zwierzęce odchody.
3. Strefa biernego wypoczynku:
­ strefa wypoczynku (zachowanie naturalnego charakteru, brak ogrodzenia,
dywersyfikacja siedzisk np. ławki, leżaki, miejsca na koce, wały zieleni do siedzenia),
­ stworzenie miejsca na kino w plenerze,
­ stworzenie miejsca wypoczynku oddalonego od placów gospodarczych i parkingów,
­ ławki zlokalizowane wzdłuż ciągu spacerowego oraz przed klatkami,
­ uporządkowanie terenu wokół obiektów.
Realizacja zaproponowanej koncepcji została podzielona na etapy (por. załącznik nr 2),
którym przypisano zestaw pożądanych działań lub ważnych uwarunkowań.
Etap 1
Prace porządkowe:
­ uporządkowanie terenu wokół placów gospodarczych,
­ jak najmniejsza ingerencja w zieleń istniejącą – tylko niezbędne wycinki, przycięcie
drzew i krzewów, dosadzenie krzewów kwitnących.
Prace projektowe:
­ utworzenie utwardzonego, naturalnego ciągu spacerowego, przebiegającego przez
środek projektowanego terenu,
­ likwidacja chodnika od strony placu wzdłuż budynku 12A­12D,
­ likwidacja gruzowiska przy bloku 9C (wyrównanie terenu, posianie trawy),
­ dodanie ławek, miejsc do siedzenia na całym terenie,
­ dodanie koszy na śmieci i koszy na zwierzęce odchody na całym podwórku,
­ utworzenie miejsca zabaw dla dzieci rozproszonego na całym terenie,
11

12. ­ likwidacja barier komunikacyjnych ­ stworzenie pochylni,
­ utworzenie stojaków dla rowerów,
­ opracowanie systemu oświetlenia podwórka.
Etap 2
Prace projektowe:
­ stworzenie miejsc (urządzeń fitness) do aktywnego wypoczynku,
­ dodanie ławek, koszy na śmieci.
Koncepcja nr 1 stanowi załącznik nr 2 do niniejszego raportu.
KONCEPCJA 2
Kwestie systemowe, ekologiczne, prawne i zarządcze
1. Należy do minimum ograniczyć wycinkę drzew.
2. Należy posprzątać cały teren.
3. Należy wprowadzić rozwiązania zapewniające bezpieczeństwo użytkowników
– np.: patrole straży miejskiej.
4. Należy regularnie kosić trawniki oraz przycinać korony drzew.
Rozwiązania przestrzenne
1. Należy stworzyć 3 miejsca rekreacji: plac zabaw, strefa fitness i strefa wypoczynku.
2. Należy utworzyć ciąg spacerowy, przebiegającego przez środek projektowanego
terenu.
3. W miarę możliwości należy zastosować nawierzchnie naturalne, utwardzone.
4. Należy zaprojektować i wykonać na obszarze całego terenu: ławki, kosze na śmieci,
kosze na psie odchody i inne elementy małej architektury.
5. Należy uporządkować teren wokół placów gospodarczych.
6. Należy zaprojektować i wykonać pochylnię, która umożliwi swobodne poruszanie się
po podwórku.
7. Należy opracować system oświetlenia dla podwórka.
Obszar objęty konsultacjami został podzielony na strefy (por. załącznik nr 4), którym
przypisano zestaw pożądanych działań lub ważnych uwarunkowań.
Strefa 1:
­ plac zabaw dla dzieci młodszych (1­5 lat) o naturalnym charakterze, ogrodzony
(ogrodzenie z zieleni, o nieregularnych kształtach, nieprzypominające wyglądem
stalowej siatki),
­ utworzenie ciągu spacerowego o naturalnej nawierzchni,
­ uporządkowanie terenu wokół placu gospodarczego,
­ dodanie/uzupełnienie ławek, koszy na śmieci i koszy na zwierzęce odchody.
12

13.
Strefa 2:
­ strefa fitness (zachowanie naturalnego charakteru, brak ogrodzenia, elementy
dostosowane do wszystkich grup wiekowych, rozmieszczenie sprzętu na całej
długości strefy),
­ utworzenie ciągu spacerowego o naturalnej nawierzchni,
­ uporządkowanie terenu wokół placu gospodarczego,
­ stworzenie ławek, koszy na śmieci i koszy na zwierzęce odchody,
­ utworzenie pochylni, zamiast jednego z ciągów schodowych (dla niepełnosprawnych,
osób z wózkami).
Strefa 3:
­ strefa wypoczynku (zachowanie naturalnego charakteru, brak ogrodzenia,
dywersyfikacja siedzisk np. ławki, leżaki, miejsca na koce),
­ utworzenie ciągu spacerowego o naturalnej nawierzchni,
­ uporządkowanie terenu wokół placu gospodarczego,
­ stworzenie ławek, koszy na śmieci i koszy na zwierzęce odchody.
Realizacja zaproponowanej koncepcji została podzielona na etapy (por. załącznik nr 4),
którym przypisano zestaw pożądanych działań lub ważnych uwarunkowań.
Etap 1
Prace porządkowe:
­ uporządkowanie terenu wokół placów gospodarczych,
­ jak najmniejsza ingerencja w zieleń istniejącą – tylko niezbędne wycinki.
Prace projektowe:
­ utworzenie ciągu spacerowego, przebiegającego przez środek projektowanego terenu,
­ dodanie ławek przy strefie 1,
­ dodanie koszy na śmieci i koszy na zwierzęce odchody na całym podwórku,
­ utworzenie placu zabaw w strefie 1,
­ stworzenie pochylni, umożliwiającej swobodne poruszanie się po podwórku.
Etap 2
Prace projektowe:
­ utworzenie strefy wypoczynku w strefie 3,
­ opracowanie systemu oświetlenia dla podwórka,
­ dodanie ławek przy strefie 3.
Etap 3
Prace projektowe:
­ utworzenie strefy fitness w strefie 2,
13

14. ­ dodanie ławek przy strefie 2.
Koncepcja nr 2 stanowi załącznik nr 3 do niniejszego raportu.
KONCEPCJA 3
Kwestie systemowe, ekologiczne, prawne i zarządcze
1. Należy posprzątać cały teren.
2. Należy przyciąć niektóre drzewa.
3. Należy wprowadzić rozwiązania zapewniające bezpieczeństwo użytkowników
– np.: patrole straży miejskiej.
4. Należy regularnie kosić trawniki oraz przycinać korony drzew.
5. Należy dosadzić zieleń niską.
6. Należy zabezpieczyć teren przed zwierzętami.
Rozwiązania przestrzenne
1. Należy uporządkować teren wokół placów gospodarczych.
2. Należy zaprojektować i wykonać na obszarze całego terenu ­ ławki, kosze na śmieci,
kosze na psie odchody i inne elementy małej architektury.
3. Należy wyznaczyć zamkniętą strefę parkowania.
4. Należy zaprojektować plac zabaw.
5. Należy wydzielić miejsce dla ludzi starszych – „oaza spokoju”.
6. Należy opracować system oświetlenia dla podwórka.
7. Należy zaprojektować i wykonać pochylnię, która umożliwi swobodne poruszanie się
po podwórku.
8. Należy zachować miejsce na suszenie prania na podwórku.
Hierarchia i szczegółowy opis poszczególnych rozwiązań:
­ place gospodarcze: osłonięte, zabezpieczone, estetyczne,
­ mała architektura: rozproszona na całym terenie, wpisująca się w otoczenie, przy
czym konieczna jest realizacja ławek, koszy na śmieci, koszy na psie odchody,
­ strefa parkowania: powiększona, zamknięta dla obcych,
­ plac zabaw*: wpisany w zieleń, [układ liniowy / układ punktowy], [ogrodzony / nie
ogrodzony], niekatalogowy, zróżnicowany dla różnych grup wiekowych, ławki dla
opiekunów przy sprzętach, specjalna strefa dla najmniejszych dzieci
* różnice w projekcie placu zabaw wynikają z podziału, który wytworzył się w grupie warsztatowej:
­ osoby niemieszkające bezpośrednio przy podwórku ­ plac ogrodzony, w jednym punkcie,
­ osoby mieszkające bezpośrednio przy podwórku ­ plac nie ogrodzony (niskie ogrodzenie
żywopłotem), linowy.
­ miejsce dla ludzi starszych: specjalna „oaza spokoju”, ogrodzenie zielenią, dosadzenie
niskiej zieleni,
­ zwierzęta: tabliczki z zakazem wyprowadzania psów, tabliczki z zakazem dokarmiania
kotów,
14

15. ­ bezpieczeństwo: oświetlenie, patrole Straży Miejskiej,
­ pochylnia: dostosowana do potrzeb ludzi starszych i niepełnosprawnych,
­ prace porządkowe: zachowanie miejsce do suszenia prania na świeżym powietrzu.
Koncepcja nr 3 stanowi załącznik nr 5 do niniejszego raportu.
V. PODSUMOWANIE
W niniejszej części zebrane zostały wnioski dotyczące zasad zarządzania
i kształtowania zagospodarowania podwórka, wynikające z przygotowanych koncepcji oraz
informacji zwrotnej uzyskanej od uczestników spotkania podsumowującego. Oparte są na
założeniu, że wykonanie placu zabaw możliwe jest jedynie w ramach realizacji
kompleksowego projektu dla całego obszaru, przy czym mieszkańcy akceptują etapowanie
prac budowlanych.
1. Rekomendacje ogólne
Osoby biorące udział w ostatnim spotkaniu zaznaczyły, że chcą być szczegółowo
informowane o wszystkich etapach procesu projektowego i inwestycyjnego. Ponadto
wnioskują o narzucenie wykonawcy dokumentacji projektowej bezwzględnego obowiązku
skonsultowania rozwiązań z mieszkańcami na etapie jej tworzenia, a nie po jej
przygotowaniu.
W trakcie omawianego procesu konsultacji ukształtowała się grupa „opiekunów
społecznych” miejsca. Ww. grupa osób zdecydowała ponadto, że przygotuje wniosek do
budżetu obywatelskiego na sfinansowanie inwestycji, które będą stanowiły uzupełnienie
koncepcji budowy placu zabaw, zgodnie z ustaleniami z niniejszego procesu
konsultacyjnego.
2. Kwestie zarządcze
­ Należy regularnie kosić trawniki.
­ Należy przejrzeć korony drzew i przyciąć te, które ograniczają dostęp do światła
słonecznego.
­ Należy do minimum ograniczyć wycinkę drzew.
­ Należy wprowadzić rozwiązania zapewniające bezpieczeństwo użytkowników (np.
patrole straży miejskiej).
­ Należy zabezpieczyć teren przed zwierzętami (gołębie, dzikie koty).
­ Należy wyjaśnić, czy możliwe jest korzystanie z placu zabaw przy Szkole
Podstawowej nr 15 im. Jana Pawła II w innych niż dotychczas porach.
3. Rozwiązania projektowe
­ Projekt zagospodarowania terenu musi obejmować obszar całego podwórka.
15

16. ­ W projekcie należy uwzględnić rozwiązania w zakresie architektury zieleni: ewentualną
wycinkę chorych drzew, nasadzenia zieleni niskiej (np. krzewów kwitnących).
­ Podwórko należy oświetlić.
­ Należy utworzyć ciąg spacerowy, przebiegający przez środek projektowanego terenu,
z urządzeniami i ławkami zlokalizowanymi wzdłuż tego ciągu.
­ Należy zlikwidować wszelkie bariery komunikacyjne, w szczególności istniejące schody,
lub zaprojektować takie elementy, które pozwolą na ich ominięcie.
­ Należy zaprojektować i wykonać na obszarze całego terenu: ławki, kosze na śmieci
i kosze na psie odchody.
­ Zaleca się zastosowanie nawierzchni naturalnych w miejscach, które powinny być
utwardzone.
­ Należy zrealizować urządzenia i elementy rekreacyjne dla osób w różnym wieku (dzieci,
młodzieży i osób starszych) w sposób rozproszony, przy zachowaniu następujących
warunków:
­ zakaz ogrodzenia całego obszaru,
­ dopuszczenie odseparowania poszczególnych elementów dla dzieci w wieku 1­5 lat
za pomocą odpowiednich nasadzeń zieleni lub ogrodzenia o nieregularnych kształtach,
nieprzypominającego wyglądem stalowej siatki,
­ nakaz wykorzystania obecnego ukształtowania terenu jako elementu placu zabaw.
­ Zaleca się zastosowanie niestandardowych elementów dla dzieci, wpisanych w zieleń
i ukształtowanie terenu (domki na drzewach, liny, huśtawki z opon, hamaki, labirynty
z żywopłotu).
­ Nie należy projektować piaskownicy i boiska.
­ Należy uporządkować teren wokół placów gospodarczych, miejsc, w których stoją
kontenery, obsadzić je zielenią, ogrodzić żywopłotami lub parkanami.
­ Należy zachować miejsca do suszenia prania i trzepania dywanów.
­ Należy zwiększyć ilość kontenerów na odpady, w tym służące segregacji śmieci.
­ Należy przewidzieć miejsca na stojaki dla rowerów, co najmniej jeden na dwa bloki,
ewentualnie zrealizować wiatę rowerową.
­ Należy zlikwidować stary chodnik od strony placu, wzdłuż bloków 12A­12D, a w jego
miejsce posadzić trawę.
16

17. Załącznik nr 1 – diagnoza.

18. Załącznik nr 2 – koncepcja nr 1.

19. Załącznik nr 3 – koncepcja nr 2.

20. Załącznik nr 4 – koncepcja nr 2 (etapowanie).

21. Załącznik nr 5 – koncepcja nr 3.