3. Qeliza eshte njesia me e vogel ndertuese dhe
funksionale tek te
gjitha gjallesat .
Ekzistojne dy lloj qelizash : qeliza shatazore e
qeliza bimore.Duke marrë në konsideratë
mënyrën e organizimit të materialit gjenetik
qelizat klasifikohen në dy grupe:
1.
Prokariote(pa berthame)
2.
Eukariote( me berthame e organele)

4. Qelizat prokariote jane qeliza qe e kane
materialin berthamor te shperndare ne
citoplazem. Jane qeliza pa berthame te krijuar.
Ribozomet jane organelet e vetme te qelizave
prokariote.Tek qelizat prokariote bejne pjese
:bakteret dhe algat blu te gjelbra.

5. Qelizat eukariote kane berthame,e cila kufizohet me
mbeshtjellesen e saj nga pjesa tjeter e citoplazmes. Ky
tip qelizash nderton organizmat e tjere,pervec baktereve
dhe algave blu te gjelbra. Eukariotet jane te ndertuara
prej organelesh. Qelizat eukariote në varësi të
organizmit në të cilin ndodhen ndahen në qeliza eukariote
bimore dhe qeliza eukariote shtazore.

6. Qeliza e një kafshë tipike, ku tregohen përbërësit
nënqelizorë. (1) bërthamëza (2) bërthama (3) ribozomet
(4) fshikëza (5) retikuli endoplazmatik (6) aparati i
Golxhit (7) Citoskeleti (8)R.E.P I lemuar (9) mitokondria
(10) vakuola (11) citoplazma (12) lisozomet (13) centriolat

8. Funksionet e organeleve kryesore:
1. Bërthama është qendra e kontrollit të aktivitetit. Ndodhet në
qendër të qelizes.Ne te gjenden kromozomet qe perbehen nga
lenda trasheguese e ADN.
2. Mitokondrite-stacion energjitik, 95% e energjisë që i nevojitet
qelizës prodhohet në mitokondri. Ne te kryhet frymemarrja .
3.Kloroplastet jane organele ku zhvillohet fotosinteza. Ato
ndodhen vetem tek qelizat bimore
4. Rrjeti endoplazmik eshtë një ndërthurje membranash me funksion
në transport.Në bazë të pranisë se ribozomeve ndahet në :R.E.P i
kokrrizuar dhe R.E.P i lemuar
5. Citoskeleti-skelet i brendshem,i jep qelizes formen dhe
mundesine per levizje dhe aftesine per te transportuar organelet nga
nje vend ne tjetrin.

9. Format e qelizave
Format e qelizave
ne baze te
funksionit qe ato
kryejne
Qeliza me forme te
percaktuar
Qelizat
Qelizat
epiteliale
muskulore
kanë formë
kanë formë
kubi
të zgjatur
Qelizat
nervore kanë
formë ylli
Qeliza pa forme
te qendrueshme
Rruazat e bardha
te gjakut
Qelizat e amebes

10. Struktura e qelizave
Qelizat kane permasa shume te vogla dhe maten me
mikron. Madhesia e qelizave varion nga 1-30 mikrometer.
Gjithsesi behen
perjashtime si psh tek veza e shpendeve (10 cm).
Punoi: Arjola Mullaj