SlideShare a Scribd company logo
1 of 32
‫سةالحةددين‬ ‫انكؤي‬‫ز‬
-
‫ر‬َ‫هةولي‬
‫ر‬َ‫هةولي‬ ‫تةكنيكى‬‫ثةيمانطاى‬
‫بةشي‬
‫ار‬‫ز‬‫طو‬‫و‬ ‫طةشت‬
•
‫كردنى‬‫ائمادة‬
:
‫رشتى‬‫بة‬‫ر‬‫سة‬‫بة‬
:
‫م‬ ‫فقا‬ ‫عوال‬‫محمد‬
/
‫الدين‬‫ر‬‫فخ‬
‫ان‬‫ر‬‫سؤ‬‫اى‬‫ز‬‫لةقة‬‫ار‬‫ز‬‫طةشتوطو‬
•
-
‫هةوا‬‫و‬‫ائو‬
:
-
•
‫دةك‬‫ى‬‫ديار‬‫ةطةزةكانى‬ِ‫ر‬‫لةميانةى‬‫كة‬‫ى‬‫طاز‬‫بةرطى‬‫رةوةى‬َ‫ذي‬‫ى‬‫لةبار‬‫بريتيية‬‫ناوضةيةك‬‫هةر‬‫هةواى‬ ‫و‬‫ائو‬
،‫ت‬َ‫ري‬
،‫جياوازة‬‫تر‬‫كى‬َ‫ني‬َ‫شوي‬‫بؤ‬‫كةوة‬َ‫ني‬َ‫لةشوي‬‫ينةوة‬
َ
‫كؤل‬َ‫لي‬‫ناوضةى‬‫لة‬‫هةواش‬‫و‬‫ائو‬‫دؤخى‬‫و‬‫بار‬
•
‫توخمةكا‬‫و‬‫هةمو‬‫لةسةر‬‫هةية‬‫ى‬‫كاريطةر‬‫كة‬،‫ت‬َ‫دادةنري‬‫هةوا‬‫و‬‫كةش‬‫نطي‬‫ر‬‫ط‬‫كي‬َ‫ةطةزي‬ِ‫ر‬‫بة‬‫طةرمى‬‫ثلةى‬
‫و‬‫ائو‬‫ترى‬‫نى‬
‫استةوخؤ‬ِ‫ر‬‫ى‬‫كاريطةر‬،‫طةرمى‬‫ثلةى‬‫ى‬‫بار‬‫لة‬‫بة‬‫ثةيوةستة‬‫ضاالكييةكانى‬‫و‬‫ظ‬‫ؤ‬‫مر‬‫لةشى‬‫امى‬‫ر‬‫ائ‬‫ى‬‫بار‬،‫هةوا‬
‫استةوخؤى‬ِ‫نار‬‫و‬
‫هة‬‫ى‬‫ديار‬‫ى‬‫كاريطةر‬‫كة‬ ‫انن‬‫ز‬‫دة‬‫هةواى‬ ‫و‬‫ائو‬ ‫نطى‬‫ر‬‫ط‬‫كى‬َ‫ةطةزي‬ِ‫بةر‬‫انايان‬‫ز‬‫ربةى‬‫ؤ‬‫ز‬،‫ظ‬‫ؤ‬‫مر‬‫لةشى‬‫بؤسةر‬‫هةية‬
‫لةسةر‬‫ية‬
‫ار‬‫ز‬‫طو‬‫و‬‫طةشت‬‫ضاالكي‬
.
•
َ‫تي‬،‫ينةوة‬
َ
‫كؤل‬َ‫لي‬‫لةناوضةى‬‫طةرمى‬‫ثلةى‬‫وى‬‫و‬‫لةر‬ َ
‫سال‬‫ةكانى‬‫ز‬‫وةر‬‫وان‬َ‫لةني‬‫هةية‬ ‫ر‬‫ؤ‬‫ز‬‫جياوازييةكى‬
‫طةرمى‬‫ثلةى‬‫اى‬ِ‫كر‬
‫مانط‬‫طةرمترين‬
(
‫ز‬‫تمو‬
)
‫دةطاتة‬‫ان‬‫ر‬‫سؤ‬‫يستطةى‬‫و‬‫و‬‫لة‬
(.
29
)
‫ثلةى‬
‫مانط‬‫ساردترين‬‫طةرمي‬‫ثلةى‬‫اى‬ِ‫كر‬َ‫تي‬،‫س‬
(
‫د‬‫كانونى‬
‫ةم‬‫و‬‫و‬
)
‫دةطاتة‬
(
0,7
)
‫ثلةى‬
‫س‬
.
•
‫ةد‬‫ز‬‫وةر‬‫لةو‬‫هةيةتى‬‫كةناوضةكة‬‫طةرميةى‬‫ثلة‬‫ئةو‬‫بةهؤى‬‫ار‬‫ز‬‫طو‬‫و‬‫بؤطةشت‬‫طونجاوة‬‫دا‬‫ز‬‫وةر‬‫لةهةندا‬‫ان‬‫ر‬‫سؤ‬ ‫اى‬‫ز‬‫قة‬
،‫ا‬
َ‫اكي‬ِ‫ر‬‫بؤ‬‫كة‬َ‫هؤكاري‬‫طةرمى‬‫كةثلةى‬‫دةردةكةوا‬‫بؤمان‬‫لةمةوة‬،‫ار‬‫ز‬‫طو‬‫و‬‫بؤطةشت‬‫طونجاونية‬‫دا‬‫ز‬‫وةر‬ َ‫لةهةندى‬
‫ان‬‫ر‬‫طةشتيا‬‫شانى‬
‫لةناوضة‬‫هاوين‬‫و‬‫بةهار‬‫زى‬‫لةوةر‬‫بةتايبةتى‬
‫كة‬
•
‫كؤلينةوة‬َ‫لي‬‫ناوضةي‬‫لة‬‫كانياوةكان‬‫بوذاندنةوةي‬‫سةر‬‫لة‬‫هةية‬ ‫ي‬‫ر‬‫ؤ‬‫ز‬‫كاريطةرييةكي‬‫بةفر‬‫باريني‬
,
‫ك‬‫ئةو‬
‫وةك‬‫انياوانةش‬
‫ن‬‫بؤ‬‫طةشتيار‬‫لة‬ ‫ر‬‫ؤ‬‫ز‬‫ذمارةيةكي‬‫اكيشاني‬ِ‫ر‬‫لةسةر‬‫رن‬َ‫دةطي‬ ‫نط‬‫ر‬‫ط‬‫كي‬َ‫ي‬
َ
‫ل‬‫ؤ‬‫ر‬‫فؤلؤجي‬‫ر‬‫جيؤمؤ‬‫دياردةيةكي‬
‫لةاليةك‬‫اوضةكة‬
,
‫هؤكار‬‫بةفرةش‬‫ئةو‬‫ينةوة‬
َ
‫كؤل‬َ‫لي‬‫ناوضةى‬‫لة‬‫ت‬َ‫دةباري‬ ‫زستاندا‬‫زى‬‫لةوةر‬‫زياتر‬‫بةفر‬‫ى‬ِ‫بر‬‫تر‬‫لةاليةكي‬
‫و‬‫طةشتيار‬‫شانى‬َ‫اكي‬ِ‫ر‬‫بؤ‬‫كة‬َ‫ي‬
‫دةطاتة‬‫ان‬‫ر‬‫سؤ‬‫ستطةى‬َ‫لةوي‬‫بةفر‬‫اى‬ِ‫كر‬َ‫كةتي‬،‫زستانة‬‫ى‬‫ار‬‫ز‬‫وطو‬‫طةشت‬‫ةكانى‬‫ر‬‫جؤ‬‫ئةنجامدانى‬
(
30,1
)
،‫سم‬
•
‫ط‬‫ضاالكي‬‫ئةنجامداني‬‫بؤ‬‫طونجاوة‬‫ناوضةيةكى‬‫ينةوة‬
َ
‫كؤل‬َ‫لي‬‫ناوضةى‬‫كة‬‫ت‬َ‫دةردةكةوي‬‫بؤمان‬‫لةمةوة‬
‫ار‬‫ز‬‫وطو‬‫ةشت‬
,
‫استيةن‬ِ‫ر‬‫ئةو‬‫طةى‬
َ
‫بةل‬‫ن‬َ‫في‬ِ‫ر‬
َ
‫دل‬‫كى‬َ‫هةواري‬‫هاوينة‬‫ضةند‬‫نى‬‫و‬‫بو‬
(
،‫مةلةكان‬،‫بط‬‫علي‬‫طةلى‬
...
‫هتد‬
)
‫ك‬
‫انة‬‫ر‬‫هةوا‬‫هاوينة‬ ‫ئةو‬‫ة‬
،‫هةيةتى‬‫كةناوضةكة‬‫هةوايةى‬ ‫و‬‫ائو‬‫ئةو‬‫بةهؤى‬،‫دةكات‬‫ش‬َ‫كي‬‫بؤخؤى‬‫طةشتيار‬‫ار‬‫ز‬‫هة‬‫دةيان‬‫نة‬‫ساال‬
•
‫ائو‬‫سامانى‬
:
-
•
‫و‬‫طةشةكردن‬‫و‬ ‫ن‬‫و‬‫ستبو‬‫و‬‫در‬‫بؤ‬ ‫بنضينةيةكة‬‫و‬ ‫ت‬َ‫ي‬‫ر‬‫دادةن‬‫شتى‬‫و‬‫سر‬‫ذينطةى‬‫نطةكانى‬‫ر‬‫ط‬ ‫توخمة‬‫لة‬‫ك‬َ‫يةكي‬‫بة‬‫ائو‬‫سامانى‬
‫نى‬‫و‬‫بو‬‫بةردةوام‬
‫ذيان‬
‫جي‬‫دياردةى‬‫ضةندين‬‫نى‬‫و‬‫بو‬‫ست‬‫و‬‫در‬‫لةسةر‬ ‫هةية‬‫ى‬‫يطةر‬‫ر‬‫كا‬ ‫ينةوةدا‬
َ
‫كؤل‬َ‫لي‬ ‫لةناوضةى‬‫ائو‬،‫زةوى‬‫وى‬‫و‬ِ‫ر‬‫لةسةر‬‫ناوضةيةك‬‫لةهةر‬
‫فؤلؤجى‬‫ر‬‫ؤمؤ‬
‫ش‬َ‫اكي‬ِ‫ر‬‫نج‬‫ر‬‫سة‬
.
•
‫د‬‫ئةو‬‫نى‬‫و‬‫بو‬‫و‬‫شت‬‫و‬‫سر‬‫جوانى‬‫سةر‬‫دةكاتة‬‫كةكار‬ ‫ينةوة‬
َ
‫كؤل‬َ‫لي‬ ‫لةناوضةى‬‫ار‬‫ز‬‫طو‬‫و‬‫طةشت‬ ‫لةسةر‬ ‫هةية‬‫ى‬‫يطةر‬‫ر‬‫كا‬‫ائو‬‫سامانى‬
‫ياردة‬
‫داويستي‬َ‫ثي‬‫ودابينكردنى‬ ‫ينةوةكة‬
َ
‫كؤل‬َ‫لي‬ ‫لةناوضةى‬‫دةكةن‬‫ياتر‬‫ز‬‫ار‬‫ز‬‫طو‬‫و‬‫طةشت‬ ‫بايةخى‬ ‫نانة‬َ‫رفي‬
َ
‫دل‬‫فؤلؤجية‬‫ر‬‫جيؤمؤ‬
‫لةال‬‫ئةمة‬ ‫ان‬‫ر‬‫طةشتيا‬ ‫ةكانى‬
‫يةك‬
‫ل‬‫وةكى‬‫و‬ِ‫ر‬‫ى‬‫ثؤشةر‬‫و‬ ‫ى‬‫ثانتاي‬‫يادكردنى‬‫ز‬‫و‬‫كردن‬‫ز‬‫سةو‬‫بؤ‬‫ت‬َ‫ي‬‫ر‬‫دادةن‬‫يطةر‬‫ر‬‫كا‬ ‫كى‬َ‫ي‬‫ر‬‫تة‬‫بةفاك‬‫ائو‬‫سامانى‬‫نى‬‫و‬‫بو‬‫تر‬‫لةاليةكى‬
‫ائم‬،‫ناوضةيةك‬‫ةهةر‬
‫ارةكان‬
‫بة‬‫ويستى‬َ‫ثي‬‫ك‬َ‫ي‬‫ر‬‫طةشتيا‬ ‫هةر‬‫كة‬‫دةكةن‬‫بةوة‬‫ائماذة‬
(
10
)
‫م‬
2
‫لةباخضةو‬
(
100
)
‫م‬
2
‫بةبا‬‫دارستان‬‫باخضةو‬‫كةدابينكردنى‬‫ديارة‬،‫هةية‬‫لةدارستان‬
‫ت‬َ‫ي‬‫ر‬‫ناد‬‫ئةنجام‬‫ائو‬‫نى‬‫و‬‫بو‬
.
•
َ‫لي‬‫ناوضةى‬‫زةوى‬‫سةر‬‫ائوى‬ ،‫ةوى‬‫ز‬‫ر‬َ‫ذي‬‫و‬‫ةوى‬‫ز‬‫سةر‬‫ائوى‬‫و‬‫ين‬‫ر‬‫دابا‬‫ائوى‬‫لة‬ ‫يتية‬‫ر‬‫ب‬ ‫كؤلينةوة‬َ‫لي‬ ‫لةناوضةي‬‫ائويش‬‫سامانى‬
‫ينة‬
َ
‫كؤل‬
‫يتية‬‫ر‬‫ب‬ ‫وةش‬
‫ا‬‫ز‬‫و‬‫ضةم‬‫جؤطةو‬‫و‬‫بار‬‫و‬ِ‫ر‬‫يك‬
َ
‫لةكؤمةل‬
,
‫لة‬‫يتين‬‫ر‬‫ب‬‫انةش‬‫ر‬‫با‬‫و‬ِ‫ر‬‫ئةو‬‫ين‬‫ر‬‫نطت‬‫ر‬‫ط‬
(
،‫ائالنة‬،‫ةكيان‬
َ
‫بال‬،‫ةواندز‬ِ‫ر‬‫ى‬‫وبار‬‫و‬ِ‫ر‬
...
‫هتد‬
)
‫ب‬
‫انةش‬‫ر‬‫وبا‬‫و‬ِ‫ر‬‫ئةو‬‫طومان‬َ‫ي‬
‫ش‬َ‫اكي‬ِ‫نجر‬‫ر‬‫سة‬ ‫كى‬َ‫ديمةني‬‫يش‬‫ز‬‫ةواند‬ِ‫ر‬‫ى‬‫وبار‬ ِ‫و‬‫ر‬، ‫لةناوضةكة‬‫ار‬‫ز‬‫طو‬‫و‬ ‫طةشت‬‫نةوةى‬‫و‬‫وبو‬‫بل‬‫لةسةر‬ ‫هةية‬‫يان‬‫ر‬‫ؤ‬‫ز‬‫يةكي‬‫ر‬‫يطة‬‫ر‬‫كا‬
‫ضونكة‬ ‫هةية‬‫ى‬
‫لةناوضةكة‬ ‫طةشتيار‬ ‫شانى‬َ‫اكي‬ِ‫ر‬‫بؤ‬‫هةية‬‫ى‬‫ر‬‫ؤ‬‫ز‬‫كى‬َ‫سودي‬‫و‬‫ات‬‫و‬ِ‫دةر‬‫سةختدا‬ ‫كى‬َ‫ي‬
َ
‫بةدؤل‬
.
•
َ‫ذي‬‫ائوى‬، ‫هةن‬‫ةويدا‬‫ز‬‫ر‬َ‫ذي‬‫ضينةبةردةكانى‬‫و‬‫لةخاك‬‫كة‬‫تةوة‬َ‫ي‬‫ر‬‫دةط‬‫ائوانة‬‫ئةو‬‫كؤلينةوة‬َ‫لي‬ ‫ناوضةي‬‫لة‬‫زةويش‬‫ر‬َ‫ذي‬‫ائوى‬
‫زةويش‬‫ر‬
‫وة‬َ‫شي‬ ‫و‬‫بةدو‬
‫هةن‬
,
،‫زةكان‬َ‫ي‬‫ر‬‫كا‬ ‫و‬‫بير‬‫وةك‬‫دةستكرد‬‫وةى‬َ‫بةشي‬‫ياخود‬، ‫كانياوةكان‬‫وةك‬‫شتى‬‫و‬‫سر‬ ‫وةى‬َ‫بةشي‬
•
‫جيؤل‬‫كهاتةى‬َ‫ثي‬‫شتى‬‫و‬‫سر‬ ‫بةهؤى‬‫ناوضةكة‬ ‫ذاييةكانى‬َ‫لي‬ ‫لةسةر‬‫ن‬َ‫ي‬‫ر‬‫دةك‬‫بةرجةستة‬‫ر‬‫ؤ‬‫ز‬‫ذةيةكى‬َ‫ي‬ِ‫بةر‬‫كانياوةكان‬
‫و‬‫شكان‬ ‫وةى‬َ‫لةشي‬ ‫ؤجى‬
‫ى‬‫وار‬َ‫لي‬
‫ينةوة‬
َ
‫كؤل‬َ‫لي‬ ‫لةناوضةى‬ ‫هةن‬‫سةرضاوةوكانياوةكاندا‬‫يك‬‫ز‬‫لةن‬‫يةكان‬‫ر‬‫ا‬‫ز‬‫طو‬‫و‬‫طةشت‬ ‫نة‬َ‫شوي‬،‫الرةكان‬‫ضينة‬‫لةسةر‬‫و‬‫بةردةكان‬
‫يكةى‬‫ز‬‫ن‬، ‫دا‬
(
1300
)
‫لةناوضةكة‬‫هةن‬‫كانياو‬
,
‫لةناوض‬‫ن‬َ‫ي‬‫ر‬‫دةك‬‫بةدى‬‫و‬‫بل‬‫و‬‫ثةرش‬‫وةيةكى‬َ‫بةشي‬ ‫كانياوانة‬‫ئةم‬‫كة‬ َ‫دةكري‬ ‫بينى‬َ‫تي‬‫ئةوةى‬
‫هؤى‬‫بوةتة‬‫ئةوةش‬،‫ةكة‬
‫دة‬،‫هةية‬‫يان‬‫ر‬‫ؤ‬‫ز‬‫ائوى‬‫دابينكردنى‬ ‫تواناى‬‫ةيةو‬‫ر‬‫طةو‬ ‫قةبارةيان‬ ‫كيان‬َ‫هةندي‬،‫ييةكان‬‫ر‬‫ا‬‫ز‬‫طو‬‫و‬ ‫طةشت‬ ‫نة‬َ‫شوي‬‫نى‬‫و‬‫وبو‬‫بل‬‫و‬‫ثةرش‬
‫ست‬‫و‬‫در‬‫هؤى‬‫بنة‬
‫وةكو‬‫ة‬‫ر‬‫طةو‬ ‫قةبارة‬‫ى‬‫ار‬‫ز‬‫طو‬‫و‬‫طةشت‬ ‫نى‬َ‫شوي‬‫نى‬‫و‬‫بو‬
(
‫ة‬‫ر‬‫طةو‬‫بيرمى‬،‫ك‬‫و‬‫بضو‬‫بيرمى‬،‫ان‬‫ر‬‫ديندا‬‫بيرمى‬
)
‫ذهةال‬‫ؤ‬ِ‫ر‬‫رى‬‫باكو‬‫كةدةكةونة‬
‫ناحيةى‬‫تى‬
‫سيدةكان‬
.
•
‫تاظطةن‬ ‫وةى‬َ‫لةشي‬ ‫كيان‬َ‫بةشي‬‫رن‬‫اوجؤ‬‫ر‬‫جؤ‬ ‫ينةوة‬
َ
‫كؤل‬َ‫لي‬‫ى‬‫دةظةر‬‫كانياوةكانى‬
,
‫اك‬ِ‫ر‬‫نج‬‫ر‬‫سة‬ ‫و‬ ‫ن‬َ‫رفي‬
َ
‫دل‬‫ديمةنى‬‫كة‬
‫دةكةن‬‫ست‬‫و‬‫در‬‫ش‬َ‫ي‬
,
‫ستين‬‫و‬‫تةندر‬‫كانياوى‬‫و‬ ‫ى‬‫اي‬‫ز‬‫كان‬ ‫كانياوى‬‫رى‬‫لةجؤ‬ ‫ينةوة‬
َ
‫كؤل‬َ‫لي‬‫ى‬‫دةظةر‬ ‫لةكانياوةكانى‬‫ك‬َ‫بةشي‬
•
-
‫شتى‬‫و‬‫سر‬‫وةكى‬‫و‬ِ‫ر‬
:
-
•
‫ب‬،‫لةناوضةكة‬‫ار‬‫ز‬‫طو‬‫و‬‫طةشت‬‫سةندنى‬‫طةشة‬‫نى‬‫و‬‫بو‬‫ست‬‫و‬‫لةدر‬‫هةية‬‫نطى‬‫ر‬‫ط‬‫كى‬َ‫ي‬
َ
‫ل‬‫ؤ‬ِ‫ر‬‫شتى‬‫و‬‫سر‬‫وةكى‬‫و‬ِ‫ر‬
‫كة‬‫دارستان‬‫ةتايبةتى‬
‫لةالية‬،‫لةاليةك‬‫ئةمة‬‫ر‬‫طةشتيا‬‫ستى‬‫و‬‫تةندر‬‫و‬‫ذيان‬‫بؤ‬‫دةدات‬‫طونجاو‬‫كى‬َ‫كةشي‬‫نانى‬َ‫كهي‬َ‫ثي‬‫يارمةتى‬
‫ى‬‫كاريطةر‬‫دارستان‬‫تر‬‫كى‬
‫د‬‫شتى‬‫و‬‫سر‬‫وةكى‬‫و‬ِ‫ر‬‫ةها‬‫و‬‫هةر‬، ‫ار‬‫ز‬‫طو‬‫و‬‫طةشت‬‫لةسةر‬‫هةية‬‫ى‬‫كاريطةر‬‫كة‬‫با‬‫ى‬‫اي‬‫ر‬َ‫خي‬‫كةمكردنةوةى‬‫لةسةر‬‫هةية‬
‫هؤى‬‫تة‬َ‫ةبي‬
‫ك‬‫ى‬
َ
‫ائذةل‬‫ندةو‬
َ
‫بال‬‫ضةندين‬‫دةركةوتنى‬‫و‬‫اريةكان‬‫ز‬‫طو‬‫و‬‫طةشت‬‫ناوضة‬‫شكردنى‬َ‫اكي‬ِ‫نجر‬‫ر‬‫سة‬ ‫و‬‫جوانكردن‬
‫كى‬َ‫ديمةني‬‫كة‬‫وى‬َ‫ي‬
‫طةشتيار‬‫امى‬‫ر‬‫ائ‬‫و‬‫فسيؤلؤجى‬‫اليةنى‬‫لةسةر‬‫هةية‬‫وةكاريطةريان‬‫بةناوضةكة‬‫دةبةخشن‬‫جوان‬
.
•
‫لة‬‫بريتين‬‫دارةكانيش‬
(
‫وى‬َ‫كي‬‫هةنجيرى‬،‫ة‬
َ
‫ذال‬،‫ر‬‫رةتو‬‫و‬‫سو‬،‫بوندق‬،‫ئةسثيندار‬،‫و‬‫تو‬
)
,
‫و‬‫هةر‬
‫ناوضةى‬‫ةها‬
‫ةها‬‫و‬‫وةهةر‬ ،‫ت‬َ‫دةبينري‬ ‫دا‬َ‫تي‬‫دةوةنيشى‬‫طذوطياو‬‫ينةوة‬
َ
‫كؤل‬َ‫لي‬
‫ناو‬
‫ضة‬
‫ك‬َ‫هةندي‬‫كة‬
‫وةك‬‫ت‬َ‫دةبينري‬‫دا‬َ‫تي‬‫شتى‬‫و‬‫سر‬‫ى‬
َ
‫طول‬
(
‫لةبرم‬‫هةال‬،‫ةفةقى‬
َ
‫طول‬،‫رة‬‫و‬‫سو‬‫ة‬
َ
‫ل‬‫هةال‬
...
‫هتد‬
)
َ‫ديمةني‬‫ئةمةش‬
‫ش‬َ‫اكي‬ِ‫نجر‬‫ر‬‫سة‬‫كى‬
‫ب‬‫ئةمةش‬‫دةبن‬‫ن‬‫و‬‫بو‬‫طرذ‬‫شى‬‫و‬‫تو‬‫دارةكان‬ ‫ى‬‫ر‬‫ؤ‬‫ز‬‫كى‬َ‫وبةري‬‫و‬ِ‫ر‬‫سةيربكةين‬‫ئةطةر‬،‫ت‬َ‫دبةخشي‬‫بةناوضةكة‬
‫ةهؤى‬
‫ذينطة‬‫استنى‬‫ر‬‫بةثا‬‫سةبارةت‬‫ناوضةكة‬‫كى‬
َ
‫خةل‬‫طةيشتنى‬َ‫ناتي‬
,
َ‫بةجى‬‫طةتيظ‬َ‫ني‬‫ى‬‫كاريطةر‬‫ئةمةش‬
‫ناوضة‬‫ر‬‫لةسة‬ َ‫ى‬َ‫ل‬َ‫دةهي‬
‫كاريطةريا‬‫ى‬‫و‬‫هةمو‬‫ئةمانةش‬‫ذينطةو‬‫هاوسةنطى‬‫نى‬‫و‬‫كضو‬َ‫تي‬‫و‬‫ار‬‫ز‬‫طو‬‫و‬‫طةشت‬‫ةى‬
َ
‫ل‬‫و‬‫جو‬‫و‬‫اريةكان‬‫ز‬‫طو‬‫و‬‫طةشت‬
‫بةديار‬‫ن‬
‫دارستانةكان‬‫ى‬‫دار‬‫ينى‬ِ‫بر‬‫يان‬‫لةناوضةكة‬‫دار‬‫كةمى‬‫بةهؤى‬‫ت‬َ‫دةكةوي‬
.
•
‫ةم‬‫و‬‫دو‬‫ى‬‫ةش‬‫ب‬
•
‫ار‬‫ز‬‫وطو‬‫طةشت‬‫ضاالكي‬ ‫لةسةر‬‫فؤلؤجيةكان‬‫ر‬‫جيؤمؤ‬ ‫يةكة‬‫ي‬‫يطةر‬‫ر‬‫كا‬
•
‫ان‬‫ر‬‫سؤ‬ ‫اي‬‫ز‬‫قة‬ ‫لة‬
•
‫يةكةم‬‫باسي‬
:
-
‫ار‬‫ز‬‫وطو‬‫طةشت‬‫ضاالكي‬‫لةسةر‬‫سةرةكيةكان‬‫فؤلؤجية‬‫ر‬‫جيؤمؤ‬‫يةكة‬‫ي‬‫كاريطةر‬
:
-
•
1
-
‫ضياكان‬
:
-
•
‫دةرياوة‬‫وى‬‫و‬ِ‫ر‬‫لةائستى‬‫زن‬‫بةر‬‫بةطشتى‬،‫لةخؤدةطرن‬‫ر‬‫ؤ‬‫ز‬‫زى‬‫بةر‬‫ى‬‫خسار‬‫و‬ِ‫ر‬‫كة‬‫ناوضانةن‬‫ئةو‬‫ضياكان‬‫ناوضةى‬
.
‫ضياك‬
‫ناوضةى‬‫انى‬
‫كاردةكات‬‫كة‬‫ن‬َ‫خاوي‬‫ذينطةيةكى‬‫و‬‫ر‬‫ؤ‬‫ز‬‫دةنطيةكى‬ َ‫بى‬‫نى‬‫و‬‫بةبو‬‫تايبةتمةندن‬‫طشتى‬‫وةيةكى‬َ‫بةشي‬‫ينةوة‬
َ
‫كؤل‬َ‫لي‬
،‫ظ‬‫ؤ‬‫مر‬‫وحةسانةوةى‬‫امى‬‫ر‬‫ائ‬‫سةر‬ ‫ة‬
‫لةاليةك‬‫ئةمة‬‫ناوضانة‬‫لةو‬‫دانيشتوان‬‫ذمارةى‬‫كةمى‬‫بةهؤى‬
,
‫تر‬‫لةاليةكى‬‫ن‬‫و‬‫ثيسبو‬‫لةسةرضاوةكانى‬‫ى‬‫ر‬‫و‬‫دو‬
.
•
‫ن‬‫ار‬‫ز‬‫وطو‬‫طةشت‬‫نى‬‫و‬‫ستبو‬‫و‬‫در‬‫سةرضاوةى‬‫ينةوة‬
َ
‫كؤل‬َ‫لي‬‫ناوضةى‬‫ونزميةكاني‬‫زي‬‫بةر‬
,
‫ستكردنى‬‫و‬‫در‬‫بؤ‬‫كن‬َ‫هؤكاري‬
‫وان‬َ‫لةني‬‫هاوسةنطى‬
‫لةشارةوة‬‫دانيشتوان‬‫ضةوانةى‬َ‫ثي‬‫كؤضى‬‫بةسةر‬‫كاريطةريان‬‫بةهؤى‬‫دانيشتوانةوة‬‫كةمى‬‫و‬‫ى‬‫ر‬‫ؤ‬‫ز‬‫وي‬‫و‬‫لةر‬‫جياوازةكان‬‫ناوضة‬
، َ‫الدى‬‫بؤ‬
‫ةخ‬ِ‫ر‬ َ
‫سال‬‫ذاى‬َ‫بةدري‬‫هةية‬‫نيان‬‫و‬‫بو‬‫بنةمايةك‬‫وةك‬‫هاوينة‬‫و‬‫زستانة‬‫ى‬‫ار‬‫ز‬‫وطو‬‫طةشت‬‫رى‬‫جؤ‬‫و‬‫هةردو‬‫شاخاوييةكاندا‬‫لةناوضة‬
‫د‬‫و‬‫سو‬‫بؤ‬‫ساون‬
‫يان‬َ‫لي‬‫تن‬‫ر‬‫وةرط‬
.
•
‫ئ‬‫ئةوةى‬‫لةبةر‬‫نن‬َ‫دةهي‬‫ك‬َ‫ثي‬‫ى‬‫ار‬‫ز‬‫وطو‬‫طةشت‬‫بنةماى‬‫شاخاويةكاندا‬‫لةناوضة‬‫زةوى‬‫وى‬‫و‬ِ‫ر‬‫وخسارةكانى‬‫و‬ِ‫ر‬‫لة‬ َ‫هةندى‬
‫و‬ِ‫لةر‬‫ناوضانة‬‫ةو‬
‫وى‬
‫وة‬‫ان‬‫ر‬‫طةشتيا‬‫شانى‬َ‫اكي‬‫ر‬‫هؤى‬‫نةتة‬‫و‬‫بو‬‫استةوخؤ‬ِ‫ر‬‫وةيةكى‬َ‫بةشي‬‫بؤية‬،‫ائوةدانةكان‬‫نة‬َ‫لةشوي‬‫ترن‬‫ثاك‬‫ذينطةييةوة‬
‫ك‬
(
،‫تاظطة‬،‫ئةشكةوت‬
، َ
‫دؤل‬
...
‫هتد‬
)
‫طةشت‬‫بنةماكانى‬‫لةسةر‬‫هةية‬ ‫كاريطةريان‬‫استةوخؤش‬ِ‫نار‬‫وةيةكى‬َ‫بةشي‬‫ضيايةكان‬‫ونزمى‬‫زى‬‫بةر‬‫ةها‬‫و‬‫هةر‬
‫سامانى‬‫وةك‬‫ار‬‫ز‬‫وطو‬
‫ذاوةذا‬‫لة‬‫رة‬‫و‬‫ودو‬‫هةية‬‫دةنطى‬َ‫وبي‬‫ام‬‫ر‬‫ائ‬‫كى‬َ‫كةشي‬ ،‫هةية‬‫شى‬َ‫اكي‬ِ‫ر‬‫نج‬‫ر‬‫وسة‬‫جوان‬‫كى‬َ‫ديمةني‬،‫شتى‬‫و‬‫سر‬‫وةكى‬‫و‬ِ‫ر‬‫و‬‫ائو‬
‫ى‬‫كاريطةر‬‫ئةمةش‬‫و‬
‫ناوضةكة‬‫بؤ‬‫طةشتيار‬‫شانى‬َ‫اكي‬ِ‫ر‬‫بؤ‬‫كة‬َ‫وهؤكاري‬‫طةشتيار‬‫فيسيؤلؤجى‬‫اليةنى‬‫لةسةر‬‫ت‬َ‫دةبي‬
(.
15
)
•
َ
‫وكؤمةل‬‫ش‬َ‫اكي‬ِ‫نجر‬‫ر‬‫وسة‬‫جوان‬‫ديمةنى‬‫ك‬َ‫ي‬
َ
‫كؤمةل‬‫لة‬‫كة‬‫بةوةى‬‫اوة‬‫ر‬‫ناس‬‫ينةوة‬
َ
‫كؤل‬َ‫لي‬‫ناوضةى‬‫زةوى‬‫وى‬‫و‬ِ‫ر‬‫وشتى‬‫و‬‫سر‬
‫ضاالكى‬‫دياردةو‬‫ك‬َ‫ي‬
‫ر‬‫اوجؤ‬‫ر‬‫جؤ‬
,
‫تؤثؤط‬‫يةكةيةكى‬‫ادةيةك‬ِ‫تار‬‫ين‬َ‫ي‬َ‫بل‬‫دةتوانيين‬ ،‫ن‬‫و‬‫هاتو‬‫ك‬َ‫ثي‬‫لقةكانى‬‫و‬‫ائو‬‫لةسةرضاوةكانى‬‫ر‬‫ؤ‬‫ز‬
‫مى‬َ‫هةري‬‫لةناو‬‫تةواوة‬‫افى‬‫ر‬
‫ثشت‬‫تة‬َ‫دةكةوي‬‫ينةوة‬
َ
‫كؤل‬َ‫لي‬‫ناوضةى‬‫ضياكانى‬،‫اق‬‫ر‬َ‫عي‬‫تى‬‫ذهةال‬‫ؤ‬ِ‫ر‬ ‫رى‬‫باكو‬‫ر‬‫باكو‬‫بةشى‬‫تة‬َ‫ودةكةوي‬‫دستان‬‫ر‬‫كو‬
،‫ةكان‬‫ز‬‫ؤ‬
َ
‫ائل‬‫ضياضةماوة‬‫نةى‬َ‫ي‬
‫هة‬‫و‬‫ائو‬‫هاوسةنطكردنى‬‫هؤى‬‫دةبنة‬‫شاخاوييةكاندا‬‫لةناوضة‬‫ارين‬‫ز‬‫وطو‬‫طةشت‬‫طرينطى‬‫بنةمايةكى‬‫دارستانةكانيش‬‫ةها‬‫و‬‫هةر‬
‫ناوضةكة‬‫واى‬
‫كؤ‬َ‫لي‬‫ناوضةى‬‫ناوضةشاخاوييةكانى‬،‫تر‬‫لةاليةكى‬‫ت‬َ‫لةخؤدةطري‬‫وى‬َ‫كي‬‫ندةى‬
َ
‫وبال‬ َ
‫ائذةل‬‫ر‬‫ؤ‬‫ز‬‫ذمارةيةكى‬‫و‬‫لةاليةك‬
‫ؤ‬‫ز‬‫كى‬َ‫ي‬ِ‫بر‬‫نة‬‫ساال‬‫ينةوة‬
َ
‫ل‬
‫ى‬‫ر‬
‫تةوة‬َ‫كؤدةبي‬‫دا‬َ‫تي‬‫بةفرى‬
,
•
*
‫ينةوة‬
َ
‫كؤل‬َ‫لي‬‫ناوضةى‬‫ضياكانى‬ ‫نجيرة‬‫ز‬‫ين‬‫ر‬‫ينطت‬‫ر‬‫ط‬
:
-
•
1
-
‫ائكؤيان‬ ‫نجيرةى‬‫ز‬
–
‫ةك‬ِ‫ر‬‫كؤ‬
–
‫ادؤست‬‫ر‬‫ب‬
:
-
•
2
-
‫ن‬َ‫ي‬‫ر‬‫هند‬‫نجيرةى‬‫ز‬
–
‫زط‬‫ؤ‬‫ز‬
:
-
‫ذمارة‬‫نةي‬َ‫وي‬
(
2
)
‫زؤزط‬ ‫ضياي‬
•
3
-
‫ةز‬‫ر‬‫طؤ‬‫ضياى‬
:
-
•
2
-
‫ةكان‬
َ
‫دؤل‬
:
-
‫دؤلى‬ ‫دؤلةكانيش‬‫طرينطترين‬
(
‫بةط‬‫عةلي‬‫طةلي‬
,
‫خليفان‬
,
‫سيدةكان‬
,
‫ائالنة‬
)
.
•
ِ‫ر‬‫لة‬‫بريتية‬‫ينةوة‬
َ
‫كؤل‬َ‫لي‬‫ناوضةى‬‫سةرةكيةكانى‬‫فؤلؤجية‬‫ر‬‫جيؤمؤ‬‫لةدياردة‬‫تر‬‫كى‬َ‫يةكي‬
‫ضةم‬ ‫و‬‫وبار‬‫و‬ِ‫ر‬،‫وبارةكان‬‫و‬
‫دةبن‬ِ‫ثةر‬َ‫تي‬‫يدا‬َ‫كةثي‬‫ناوضانةى‬‫ئةو‬‫بؤ‬‫هةية‬‫خؤيان‬‫تايبةتى‬‫نطى‬‫ر‬‫ط‬‫وجؤطةكانيش‬
,
‫دةبن‬
‫بةسةرضاوةيةكى‬
‫كردو‬ َ‫ى‬ِ‫ر‬‫ائوى‬ ‫و‬‫ناوضةكة‬‫ونزمى‬‫زى‬‫بةر‬‫شتى‬‫و‬‫سر‬‫بةهؤى‬،‫ناوضانة‬‫ئةو‬‫بؤ‬‫نط‬‫ر‬‫ط‬‫ى‬‫ار‬‫ز‬‫وطو‬‫طةشت‬
‫ة‬‫و‬
‫وةك‬‫ة‬‫و‬‫ستكردو‬‫و‬‫در‬‫شي‬َ‫اكي‬‫ر‬‫نج‬‫ر‬‫سة‬‫شتى‬‫و‬‫سر‬‫دياردةى‬‫ضةندين‬‫لةدةظةرةكةدا‬
(
‫ديمةن‬،‫تاظطةكان‬
‫جوانى‬‫ى‬
،‫ةكان‬
َ
‫قول‬‫ة‬
َ
‫دؤل‬‫ناو‬‫ائوى‬
...
‫هتد‬
)
َ‫لي‬‫لةناوضةى‬‫ةوى‬‫ز‬‫سةر‬ ‫ائوى‬‫جوانةكانى‬‫ديمةنة‬‫ترين‬‫ر‬‫لةديا‬
‫بريتين‬‫ينةوةدا‬
َ
‫كؤل‬
‫لة‬
(
‫ولقةكانى‬‫ةواندز‬ِ‫ر‬‫ى‬‫وبار‬‫و‬‫ر‬،‫بةط‬‫عةلى‬‫طةلى‬‫تاظطةى‬
)
,
‫لةناوض‬‫ةوى‬‫ز‬‫سةر‬ ‫ائوى‬‫سةرضاوةكانى‬
‫ةى‬
‫ى‬‫ذاي‬َ‫بةدري‬‫ضةشن‬‫هةمة‬‫وطذوطياى‬‫دارستان‬‫نى‬‫و‬‫بو‬‫بؤ‬‫سةرةكين‬‫كى‬َ‫تةري‬‫فاك‬‫ينةوة‬
َ
‫كؤل‬َ‫لي‬
،‫ائوييةكان‬‫ةوة‬ِ‫ر‬َ‫ري‬
3
-
‫وبارةكان‬‫و‬ِ‫ر‬
:
•
‫خةليفان‬‫ى‬‫وبار‬‫و‬ِ‫ر‬‫لقة‬
(
‫ائالنة‬
:)
-
‫ذمارة‬‫نةي‬َ‫وي‬
(
5
)
‫خليفان‬‫رووباري‬
(
‫ائالنة‬
)
•
‫ةكيان‬
َ
‫بال‬‫ى‬‫وبار‬‫و‬ِ‫ر‬‫لقة‬
:
-
•
‫جونديان‬‫ى‬‫وبار‬‫و‬ِ‫ر‬
:
•
‫تاظطةكان‬
:
•
‫ستو‬‫وةيةكى‬َ‫بةشي‬ ‫اييةكةوة‬‫ز‬‫كةلةبةر‬‫ائويانةى‬ ‫ةوة‬ِ‫ار‬ِ‫ر‬‫لةو‬‫بريتين‬
‫بةرةو‬ ِ‫ر‬‫وبةخو‬ ‫نى‬
‫ست‬‫و‬‫در‬‫دياردةية‬‫ئةم‬ ،‫رةوة‬َ‫ذي‬ ‫وكةظرةكانى‬‫ر‬َ‫تاوي‬ ‫سةر‬‫بؤ‬ ‫دةبنةوة‬ِ‫ر‬‫شؤ‬ ‫خوارةوة‬
‫ت‬َ‫دةبي‬
‫ى‬‫كةظر‬ ‫كة‬‫ناوضةيةك‬ ‫بةسةر‬ ‫ائوى‬‫كى‬َ‫ةوي‬ِ‫ر‬َ‫ي‬ِ‫ر‬‫نى‬‫و‬‫بو‬ِ‫ثةر‬َ‫تي‬‫لةئةنجامى‬
‫وكةظرة‬ ‫الواز‬
‫بةت‬ ‫ن‬‫ناطر‬‫ائو‬ ‫بةرطةى‬ ‫ضينانة‬‫ئةو‬،‫بن‬‫يةك‬ ‫لةسةر‬ ‫ضين‬‫ضين‬‫زةكانى‬َ‫بةهي‬
‫كات‬‫نى‬‫و‬‫بو‬ِ‫ثةر‬َ‫ي‬
‫دةكةن‬ ‫ست‬‫و‬‫در‬‫دياردةية‬‫ئةم‬‫نةوة‬َ‫ودةتوي‬ ‫ن‬َ‫ي‬‫ر‬‫دادةخو‬‫ى‬‫اي‬‫ر‬َ‫بةخي‬
•
‫هةية‬‫نيان‬َ‫في‬ِ‫ر‬
َ
‫ودل‬ ‫جوان‬ ‫سيمايةكى‬‫تاظطةكان‬
,
َ‫شوي‬‫لةهةر‬‫نيان‬‫و‬‫بو‬
‫نجى‬‫ر‬‫سة‬ ‫كدا‬َ‫ني‬
‫نط‬‫ر‬‫ط‬ ‫ى‬‫طةشتيار‬ ‫كى‬َ‫ني‬َ‫بةشوي‬‫دةبن‬‫كات‬ ‫بةى‬‫ر‬‫ؤ‬‫ز‬‫و‬ ‫شن‬َ‫ادةكي‬ِ‫ر‬ ‫ان‬‫ر‬‫طةشتيا‬
‫لةكاتى‬
‫تاظطانةد‬‫ئةو‬‫لةنزيك‬ ‫ان‬‫ر‬‫طةشتيا‬ ‫حةسانةوةى‬‫نى‬َ‫شوي‬‫و‬ ‫هةوارطة‬ ‫ستكردنى‬‫و‬‫در‬
‫لةبةر‬،‫ا‬
‫دةطمةنن‬‫دانسقةو‬‫كي‬َ‫ديمةني‬‫تاظطةكان‬ ‫ئةوةى‬
,
‫بدر‬َ‫ثي‬‫بايةخيان‬ ‫ت‬َ‫دةكري‬
‫وببنة‬ ‫ت‬َ‫ي‬
‫وشو‬‫ل‬َ‫وهوتي‬ ‫طازينؤ‬‫ستكردنى‬‫و‬‫بةدر‬‫ئةويش‬ ‫نط‬‫ر‬‫ط‬ ‫ى‬‫طةشتيار‬‫كى‬َ‫ني‬َ‫شوي‬
‫ياريكردنى‬‫نى‬َ‫ي‬
‫ط‬ ‫ر‬‫ؤ‬‫ز‬ ‫ذمارةيةكى‬‫شانى‬َ‫اكي‬ِ‫ر‬ ‫لةسةر‬‫هةية‬‫كاريطةريان‬ ‫يان‬‫و‬‫هةمو‬‫ئةمانة‬ ‫ر‬‫جؤ‬ ‫او‬‫ر‬‫جؤ‬
‫بؤ‬ ‫ةشتيار‬
،‫ناوضةكة‬

‫ةم‬‫و‬‫دو‬‫باسي‬
:
-
‫طةشت‬‫ضاالكي‬ ‫لةسةر‬ ‫فؤلؤجيةالوةكيةكان‬‫ر‬‫جيؤمؤ‬ ‫دياردة‬ ‫ي‬‫كاريطةر‬
‫وطو‬
‫ار‬‫ز‬
:
-
–
‫نةي‬َ‫وي‬
‫ةك‬‫ر‬‫كؤ‬‫ضياي‬‫لة‬‫تاظطةيةك‬
‫ذمارة‬‫نةي‬َ‫وي‬
(
7
)
‫كؤرةك‬ ‫ضياي‬‫لة‬ ‫تاظطةيةك‬
•
‫كارستيةكان‬‫دياردة‬
:
•
‫ةكاني‬‫ر‬‫اوجؤ‬‫ر‬‫جؤ‬‫دياردة‬‫بةهؤى‬،‫ينةوة‬
َ
‫كؤل‬َ‫لي‬‫ناوضةى‬‫لة‬‫ار‬‫ز‬‫وطو‬‫طةشت‬‫ضاالكى‬‫لةسةر‬‫هةية‬‫كاريطةريان‬
‫ةوة‬
,
‫ئةو‬
‫لةناوض‬‫ار‬‫ز‬‫وطو‬‫بؤطةشت‬‫وجوان‬‫ش‬َ‫اكي‬ِ‫نجر‬‫ر‬‫سة‬‫كى‬َ‫ني‬َ‫شوي‬‫دةبنة‬‫ية‬ َ‫لى‬‫كةكارستيان‬‫نانةى‬َ‫شوي‬
‫نطترين‬‫ر‬‫ط‬،‫ينةوة‬
َ
‫كؤل‬َ‫لي‬‫ةى‬
‫طةشت‬‫ضاالكى‬‫لةسةر‬‫هةية‬‫بةرضاويان‬‫كةكاريطةريةكى‬‫ينةوة‬
َ
‫كؤل‬َ‫لي‬‫ناوضةى‬‫كارستيةكانى‬‫دياردة‬
‫لة‬‫بريتين‬‫ار‬‫ز‬‫وطو‬
:
-
•
‫كانياوةكان‬
:
-
•
‫هة‬ َ‫لى‬‫ريان‬‫ؤ‬‫ز‬‫ائوى‬‫كة‬‫كانياوانةى‬‫ئةو‬،‫ار‬‫ز‬‫وطو‬‫طةشت‬‫جياوازةكانى‬‫ة‬‫ر‬‫جؤ‬‫لة‬‫هةية‬‫خؤى‬‫ى‬
َ
‫ل‬‫ؤ‬ِ‫ر‬‫كانياويش‬
‫دةبنة‬ َ‫ى‬
َ
‫دةقول‬
َ
‫ل‬
‫وش‬‫ت‬َ‫شي‬َ‫ابكي‬ِ‫ر‬‫ان‬‫ر‬‫طةشتيا‬‫نجى‬‫ر‬‫سة‬‫وادةكات‬‫ئةمةش‬‫ش‬َ‫اكي‬ِ‫ر‬‫نج‬‫ر‬‫وسة‬‫جوان‬‫كى‬َ‫ديمةني‬‫سةرضاوةى‬
‫كات‬‫مانةوةو‬‫نى‬َ‫وي‬
‫مةبةست‬‫بؤئةم‬، ‫نط‬‫ر‬‫ط‬‫ى‬‫طةشتيار‬‫كى‬َ‫ني‬َ‫شوي‬‫وببنة‬ َ‫بكري‬‫ست‬‫و‬‫در‬‫ائوةكة‬‫ى‬‫وبةر‬‫ر‬‫لةدةو‬‫بةسةربردن‬
‫ك‬َ‫لةهةندي‬‫د‬‫و‬‫سو‬‫ةش‬
‫وةك‬‫اوة‬‫ر‬‫وةرطي‬‫كانياو‬
(
،‫ةكان‬
َ
‫بال‬‫خى‬َ‫شي‬،‫ئةشكةوتان‬‫ر‬‫سة‬،‫م‬
َ
‫زةل‬،‫جونديان‬
...
‫هتد‬
)
‫دوةرطر‬‫و‬‫سو‬‫م‬‫بةال‬،
‫كانياوانة‬‫لةم‬‫تن‬
‫ة‬‫و‬‫نةبو‬‫و‬‫شكةوتو‬َ‫ثي‬‫وةيةكى‬َ‫بةشي‬
.
•
‫دةتوانر‬‫هةية‬‫خؤيان‬‫تايبةتمةندى‬‫ائوةكةيان‬‫ينةوة‬
َ
‫كؤل‬َ‫لي‬‫ناوضةى‬‫كانياوةكانى‬‫لة‬‫ك‬َ‫هةندي‬
‫طةشت‬‫وةكو‬ َ‫ى‬
‫هةن‬‫كارستى‬‫كانياوى‬ َ‫هةندى‬‫ينةوةدا‬
َ
‫كؤل‬َ‫لي‬‫لةناوضةى‬، َ‫وةربطيرى‬ َ‫لى‬‫دى‬‫و‬‫سو‬‫ى‬‫ضارةسةر‬‫ى‬‫ار‬‫ز‬‫وطو‬
‫كانياوى‬‫وةك‬،
‫يلنجير‬‫ى‬ َ‫دي‬
(
‫ديانة‬
)
‫ائوةكةى‬‫تى‬َ‫ضةندي‬‫و‬‫كارستية‬‫كانياوةش‬‫ئةم‬
2
‫طةرميشى‬‫ليترةو‬
(
20
)
‫ى‬
َ
‫ميتال‬‫رى‬‫جؤ‬‫سةديةو‬‫ثلةى‬
‫لة‬‫ميتاليةكةى‬‫تى‬َ‫وضةندي‬‫كاربؤنية‬‫ائوةكةشى‬
1000
ppm
‫ناوضةى‬‫نطى‬‫ر‬‫ط‬‫كانياوانةش‬‫ئةم‬،‫نية‬‫زياتر‬
‫ناوضةكة‬‫بؤ‬‫ار‬‫ز‬‫وطو‬‫طةشت‬‫بنةماى‬‫بونةتة‬‫و‬‫ة‬‫و‬‫كردو‬‫زياتر‬‫ينةوةيان‬
َ
‫كؤل‬َ‫لي‬
(
15
.)
•
‫نةي‬َ‫وي‬
‫ان‬‫ر‬‫ما‬‫كاني‬
‫ذمارة‬‫نةي‬َ‫وي‬
(
8
)
‫ان‬‫ر‬‫ما‬ ‫كاني‬
•
‫ئةشكةوت‬
:
-
•
‫وطو‬‫طةشت‬ ‫كى‬َ‫توانستي‬‫كة‬ ‫اكيشانةي‬‫ر‬‫نج‬‫ر‬‫سة‬‫كارستية‬‫لةودياردة‬ ‫كة‬َ‫يةكي‬ ‫ئةشكةوت‬
‫نطيان‬‫ر‬‫ط‬ ‫ى‬‫ار‬‫ز‬
‫ذما‬ ‫شانى‬َ‫اكي‬ِ‫ر‬ ‫وي‬‫و‬‫لةر‬‫هةية‬ ‫ريان‬‫ؤ‬‫ز‬ ‫كاريطةريةكى‬‫ةها‬‫و‬‫هةر‬ ،‫ينةوةدا‬
َ
‫كؤل‬َ‫لي‬ ‫ناوضةى‬‫لة‬ ‫هةية‬
‫ر‬‫ؤ‬‫ز‬ ‫رةيةكى‬
‫تايت‬‫ستةلةك‬ ‫دياردةكانى‬‫كة‬ ‫ئةشكةوتانةى‬‫ئةو‬ ‫بةتايبةتى‬ ،‫ناوضةكة‬‫بؤ‬ ‫طةشتيار‬
(
stalactites
)
‫وستةلةطمايت‬
(
stalagmites
)
‫ناوض‬ ‫ئةشكةوتةكانى‬‫لة‬ ‫شن‬َ‫اكي‬ِ‫نجر‬‫ر‬‫وسة‬‫جوان‬ ‫دياردةى‬‫و‬‫دو‬ ‫كة‬
‫ةى‬
‫ن‬َ‫دةبينري‬‫ينةوة‬
َ
‫كؤل‬َ‫لي‬
.
•
‫والنكةى‬‫ك‬َ‫نةواري‬َ‫شوي‬ ‫وةك‬‫هةية‬ ‫يان‬‫ر‬‫اوجؤ‬‫ر‬‫جؤ‬ ‫وديمةنى‬‫سةير‬‫نى‬َ‫شوي‬ ‫ئةشكةوت‬‫لةوةى‬ ‫بةدةر‬
‫ظايةتيش‬‫ؤ‬‫مر‬
‫ه‬ ‫اليةنانةيان‬‫و‬‫دو‬ ‫نطى‬‫ر‬‫ط‬‫ينةوةش‬
َ
‫كؤل‬َ‫لي‬ ‫ناوضةى‬ ‫ئةشكةوتةكانى‬‫ةها‬‫و‬‫هةر‬ ، ‫ت‬َ‫دةكري‬ ‫سةير‬
‫وى‬‫و‬ِ‫لةر‬‫ةية‬
‫ن‬‫ةكانى‬‫ر‬‫اوجؤ‬‫ر‬‫جؤ‬‫دياردة‬‫نى‬‫و‬‫بو‬‫و‬‫ئةشكةوت‬ ‫ودانسقةى‬‫جوان‬ ‫ديمةنى‬ ،‫ان‬‫ر‬‫طةشتيا‬ ‫شانى‬َ‫اكي‬ِ‫ر‬
‫ئةشكةوت‬‫او‬
َ‫نةواري‬َ‫شوي‬ ‫وةكو‬ ‫ئةشكةوت‬‫نى‬‫و‬‫بو‬،‫لةاليةك‬ ‫ئةمة‬‫بةطةشتيار‬ ‫دةبةخشن‬ ‫جوان‬ ‫كى‬َ‫ديمةني‬
‫ى‬‫ي‬‫و‬‫ذو‬َ‫مي‬ ‫كى‬
‫وديان‬‫بستون‬‫ئةشكةوتى‬‫وةك‬ ،‫تر‬‫لةاليةكى‬‫وشارستانى‬
,
‫بؤ‬ ‫تةوة‬َ‫ي‬ِ‫دةطةر‬ ‫ةكةيان‬‫و‬‫ذو‬َ‫مي‬
(
6000
)
‫ث‬ َ
‫سال‬
.
‫ز‬
‫ذينةوةى‬َ‫توي‬‫دواى‬ ‫ئةمةش‬
(
‫د‬
.
‫فاليد‬‫هنرى‬
)
‫ناوضةى‬‫سةردانى‬‫هارظارد‬ ‫انكؤى‬‫ز‬ ‫اسثاردةى‬‫ر‬‫لةسةر‬ ‫كة‬
‫استيةدةركةوت‬ِ‫ر‬‫ئةو‬‫و‬‫كردبو‬‫ينةوةى‬
َ
‫كؤل‬َ‫لي‬
.
َ‫تائي‬ ‫بةطشتى‬‫دستان‬‫ر‬‫كو‬ ‫مى‬َ‫وهةري‬ ‫بةتايبةتى‬‫ينةوة‬
َ
‫كؤل‬َ‫لي‬ ‫ناوضةى‬ ‫ئةشكةوتةكانى‬
‫ببنة‬ ‫نةيانتوانيوة‬‫ستا‬
‫ب‬‫ئةميش‬،‫تر‬ ‫طةشتياريةكانى‬‫نة‬َ‫شوي‬ َ
‫لةطةل‬ ‫د‬‫ر‬‫او‬‫ر‬‫بةبة‬‫نط‬‫ر‬‫ط‬ ‫ى‬‫ار‬‫ز‬‫وطو‬‫طةشت‬‫كى‬َ‫ني‬َ‫شوي‬
‫يان‬‫نى‬‫و‬‫نةبو‬‫ةهؤى‬
‫وخزمة‬ َ‫ي‬‫بدر‬َ‫ثي‬‫بايةخيان‬ ‫ويستة‬َ‫ثي‬‫بؤية‬، ‫ئةشكةوتةكان‬ ‫ناوضةى‬‫لة‬ ‫ى‬‫ار‬‫ز‬‫خزمةتطو‬‫كةمى‬
‫دابين‬‫بؤ‬ ‫اريان‬‫ز‬‫تطو‬
، ‫نط‬‫ر‬‫ط‬‫ى‬‫طةشتيار‬‫كى‬َ‫ني‬َ‫شوي‬ ‫تة‬َ‫ببي‬ ‫ئةوةى‬‫بؤ‬ ‫ت‬َ‫بكري‬
•
‫ديان‬‫ئةشكةوتي‬‫نةي‬َ‫وي‬
‫ديان‬‫ئةشكةوتي‬‫نةي‬َ‫وي‬
‫يةم‬‫سا‬‫بةشى‬
:
-
‫ان‬‫ر‬‫سؤ‬‫اي‬‫ز‬‫قة‬‫يةكاني‬‫ر‬‫طةشتيا‬‫اكيشة‬‫ر‬‫نج‬‫ر‬‫سة‬‫نة‬ َ‫شوي‬
:
-
•
‫بةط‬‫عةلي‬‫طةلي‬‫ي‬‫هةوار‬ ‫هاوينة‬
:
-
•
‫دستان‬‫ر‬‫كو‬ ‫مي‬َ‫هةري‬ ‫اكيشةكاني‬‫ر‬‫نج‬‫ر‬‫سة‬‫و‬‫جوان‬‫هةوارة‬ ‫هاوينة‬‫لة‬‫كة‬َ‫يةكي‬
,
‫نزيكةي‬ ‫هةوارة‬‫هاوينة‬‫ئةم‬
(
120
)
‫كم‬
‫نزيكةي‬‫و‬ ‫ر‬َ‫هةولي‬ ‫زطاي‬َ‫ثاري‬‫ي‬‫لةسةنتةر‬
(
3
)
‫رة‬‫و‬‫دو‬ ‫خليفان‬ ‫لةناحيةي‬‫كم‬
,
‫تؤن‬َ‫هامل‬‫سةرةكي‬ ‫طاي‬َ‫ري‬‫سةر‬ ‫تة‬َ‫دةكةوي‬
,
َ‫شوي‬‫بةدةيان‬ ‫وبارةكة‬‫و‬‫ر‬‫ي‬‫ؤ‬‫ائوةر‬‫ي‬‫وار‬َ‫لي‬‫ر‬‫لةسة‬ ‫ار‬‫ز‬‫طو‬‫و‬‫طةشت‬‫كي‬َ‫بؤضاال‬ ‫اوة‬‫ر‬‫ن‬َ‫وةبةرهي‬‫ةكة‬
َ
‫دؤل‬‫ي‬‫ذاي‬َ‫بةدري‬
‫تر‬ ‫ي‬‫طةشتيار‬‫ني‬
‫هةية‬‫طةلي‬‫ونزيكي‬‫ر‬‫و‬‫لةدو‬
,
‫وبا‬‫و‬‫ر‬‫طاكة‬َ‫ري‬‫اغي‬‫ر‬‫قة‬‫ي‬‫ذاي‬َ‫بةدري‬ ‫و‬‫دةكات‬َ‫ثي‬‫دةست‬‫ز‬‫بةر‬ ‫ضياي‬‫بة‬‫طةلي‬‫سةرةتا‬
‫لةناو‬ ‫ت‬َ‫دةبينري‬ ‫ر‬
‫اون‬‫ر‬‫ستك‬‫و‬‫در‬ ‫ي‬‫طةشتيار‬‫كي‬َ‫ني‬َ‫شوي‬‫ضةند‬‫طةلي‬
,
‫و‬ ‫ك‬َ‫ةثاني‬‫ر‬‫طؤ‬‫و‬ ‫ي‬‫طةشتيار‬‫كي‬َ‫هؤلي‬
(
4
)
‫طةلي‬‫لؤفةي‬‫لةيةكةم‬ ‫ي‬‫طةشتيار‬ ‫لي‬َ‫مؤتي‬
‫ت‬َ‫دةكةوي‬ ‫بةرضاو‬
,
‫ج‬ ‫و‬ ‫اكيش‬‫ر‬‫نج‬‫ر‬‫سة‬ ‫ي‬‫طةشتيار‬‫طازينؤيةكي‬‫طةلي‬‫جوانةكةي‬ ‫و‬ِ‫ر‬‫بةخو‬ ‫تاظطة‬ ‫لةبةردةم‬ ‫دواتر‬
‫ةند‬
‫اوة‬‫ر‬‫ك‬ ‫دابين‬‫بؤ‬‫اريةكي‬‫ز‬‫خزمةتطو‬
,
‫اوة‬‫ر‬‫داثؤش‬ ‫درةخت‬ ‫و‬‫بةدار‬‫كي‬َ‫بةشي‬‫ناوطةلي‬
,
‫ك‬َ‫ثردي‬‫بةسةر‬‫ضةث‬‫لةدةستة‬
‫لة‬‫كة‬ ‫دةثةريتةوة‬
‫ن‬‫ؤ‬‫دةر‬ ‫خمة‬َ‫بي‬‫بةنداوي‬‫بؤ‬‫و‬‫ة‬‫ر‬‫طةو‬ َ‫ي‬‫ز‬‫ناو‬‫دةضنة‬ ‫و‬‫دةبن‬‫تري‬‫بةيةك‬‫كةل‬َ‫تي‬ ‫وبار‬‫و‬‫ر‬‫و‬‫دو‬ ‫رةوةيدا‬َ‫ذي‬
(
1
.)
•
‫اكيش‬‫ر‬‫نج‬‫ر‬‫سة‬‫تاظطةيةكي‬‫طةلي‬ ‫وبارةكةي‬‫و‬‫ر‬‫ثردةكة‬‫لةخوارةوي‬‫ر‬‫هة‬
(
2
)
‫ة‬‫و‬‫ستكردو‬‫و‬‫در‬ ‫زي‬‫بةر‬‫مةتر‬
,
‫ثردي‬‫لةنزيك‬ ‫دواتر‬
‫انة‬‫ر‬‫ما‬ ‫كاني‬ ‫لةنزيك‬‫طةلي‬‫ةمي‬‫و‬‫دو‬ ‫وةكةي‬َ‫بال‬‫و‬‫ثةرت‬‫تاظطة‬ ‫يةم‬َ‫سي‬
,
‫بةثاني‬ ‫جواني‬ ‫كي‬َ‫ني‬َ‫ائوثرذي‬
(
70
‫م‬
)
‫زي‬‫بةر‬‫و‬
(
35
‫م‬
)
‫ة‬‫و‬‫ستكردو‬‫و‬‫در‬
,
‫ن‬َ‫دةبينري‬ ‫ميلليةكان‬ ‫شتخانة‬َ‫ضي‬‫و‬ ‫ان‬‫ر‬‫ما‬ ‫كاني‬‫ةكةي‬‫ر‬‫بةخو‬‫ائوة‬ ‫ئينجا‬
,
‫بة‬‫طةشتكردن‬
‫و‬‫بةط‬‫علي‬‫طةلي‬‫ناو‬
‫ت‬َ‫دةبةخشي‬‫ان‬‫ر‬‫طةشتيا‬ ‫وني‬‫و‬‫دةر‬‫بة‬‫ر‬‫ؤ‬‫ز‬‫خؤشيةكي‬‫و‬‫فينكي‬‫و‬‫اوةكةي‬‫ز‬‫ا‬‫ر‬‫و‬‫جوان‬‫شتة‬‫و‬‫سر‬
.
•
َ‫دةكري‬ ‫ست‬‫و‬‫در‬ ‫ي‬‫طةشتيار‬‫كؤمةلطايةكي‬ ‫ةك‬‫ر‬‫كؤ‬‫ضياي‬‫لةسةر‬ ‫ستا‬َ‫ئي‬‫كة‬‫كردنة‬َ‫ثي‬ ‫ائماذة‬ ‫طاي‬َ‫جي‬‫ئةوةي‬
‫ت‬
,
‫لة‬ ‫كهاتوة‬َ‫ثي‬
‫هةن‬‫ذةكةدا‬‫ؤ‬‫لةثر‬ ‫تر‬ ‫ي‬‫ردةكار‬‫و‬‫و‬‫ضةندين‬‫و‬ ‫ت‬َ‫ماركي‬‫سوثةر‬‫و‬‫هاوضةرخ‬ ‫ي‬‫يار‬ ‫ي‬‫وشار‬‫مؤتيل‬‫و‬ ‫ل‬َ‫هؤتي‬
,
‫ان‬‫ر‬‫طةشتيا‬
‫بة‬‫دةتوانن‬
‫اج‬‫ر‬‫طة‬‫لة‬‫لةخوارةوة‬ ‫ئؤتؤمبيلةكانيان‬‫دةتوانن‬‫ان‬‫ر‬‫طةشتيا‬‫و‬‫طةشتياريةكة‬‫كؤمةلطا‬‫بة‬‫بطةن‬‫تلفريكةوة‬‫هؤي‬
‫بة‬ ‫تايبةت‬‫ي‬
‫ابطرن‬‫ر‬‫طةشتياريةكة‬‫طا‬
َ
‫كؤمةل‬
,
‫بكة‬ ‫ةك‬‫ر‬‫كؤ‬ ‫ضياي‬‫سةر‬‫طةشتياريةكةي‬‫طا‬
َ
‫كؤمةل‬‫بؤ‬‫طةشتةكةيان‬‫خؤيان‬‫بؤ‬
‫ن‬
,
‫ذةية‬‫ؤ‬‫ثر‬‫ئةم‬
‫داية‬ ‫جيكردن‬‫جيبة‬ ‫ي‬‫لةبوار‬ ‫ئيستا‬
•
-
‫مةلةكان‬‫هاوينطةي‬
:
-
•
‫كؤلينةوة‬َ‫لي‬‫ناوضةي‬ ‫شةكاني‬َ‫اكي‬‫ر‬ ‫نج‬‫ر‬‫سة‬‫و‬ ‫ن‬َ‫رفي‬
َ
‫دل‬‫نة‬َ‫لةشوي‬ ‫كة‬َ‫يةكي‬
,
‫نزي‬
‫كةي‬
(
102
‫كم‬
)
‫ي‬‫لةشار‬
‫رة‬‫و‬‫دو‬‫ر‬َ‫هةولي‬
,
‫خليفان‬ ‫ناحيةي‬ ‫ي‬‫ر‬‫و‬‫سنو‬‫تة‬َ‫دةكةوي‬
,
‫جواني‬ ‫كي‬َ‫شتي‬‫و‬‫سر‬‫هاوينطةية‬‫ئةم‬
‫هةية‬
,
‫ي‬‫اي‬‫ز‬‫بةر‬
‫اوة‬‫ر‬‫داثؤش‬ ‫شتي‬‫و‬‫سر‬ ‫ي‬‫بةدار‬ ‫مةلةكان‬ ‫ي‬‫وبةر‬‫ر‬‫دةو‬
,
‫شتي‬‫و‬‫سر‬‫و‬ ‫دةستكرد‬ ‫ي‬‫بةدار‬ ‫ةكة‬
َ
‫دؤل‬‫بةالم‬
‫ز‬‫بةر‬ َ‫باال‬
‫اوة‬‫ر‬‫داثؤش‬
,
‫هةية‬ ‫ائوي‬ ‫سةرضاوةي‬ ‫ضةندان‬ ‫ناوضةكة‬
,
َ‫ي‬‫تر‬‫و‬ ‫خؤخ‬‫و‬ ‫و‬َ‫سي‬‫و‬ ‫ميوة‬ ‫ي‬‫دار‬‫باخضةو‬
‫هةنجير‬‫و‬
‫بةر‬َ‫سي‬‫كردؤتة‬ ‫ةكةيان‬
َ
‫دؤل‬‫هةنار‬‫و‬
,
‫ات‬‫و‬‫دةر‬‫جؤطة‬ ‫وةي‬َ‫لةشي‬‫ك‬َ‫ائوي‬‫ةكة‬
َ
‫دؤل‬‫لةناو‬
,
َ‫لةوي‬
‫جوان‬‫كي‬َ‫طوندي‬‫دا‬
‫ية‬َ‫لي‬ ‫شي‬َ‫اكي‬‫ر‬ ‫نج‬‫ر‬‫سة‬‫و‬
,
‫ات‬‫و‬‫دةر‬ ‫دارةكاندا‬ ‫ي‬‫سيبةر‬‫ر‬َ‫لةذي‬ ‫دؤلةكة‬‫ي‬‫ذاي‬َ‫بةدري‬ ‫طاكة‬َ‫ري‬
,
‫جؤطة‬‫و‬‫ريطا‬ ‫بةدةم‬
‫كؤمة‬‫و‬ ‫ن‬‫وةردةطر‬ ‫طةشتيارية‬‫طونجاوة‬ ‫هةوا‬‫و‬ ‫كةش‬‫لةو‬ ‫د‬‫و‬‫سو‬ ‫ان‬‫ر‬‫طةشتيا‬ ‫دارةكانةوة‬ ‫ي‬‫بةر‬َ‫سي‬‫و‬
‫ل‬
‫دةدةن‬ ‫و‬‫ثشو‬ ‫دارةكان‬ ‫ي‬‫بةر‬َ‫سي‬‫ر‬َ‫لةذي‬ ‫كؤمةل‬
(
3
.)
(
35
)
•
‫اوةن‬‫ز‬‫ا‬‫ر‬‫و‬ ‫ش‬َ‫اكي‬‫ر‬‫نج‬‫ر‬‫سة‬ ‫هاوينطةية‬‫ئةم‬‫ديمةنةكاني‬
,
‫ث‬‫و‬ ‫لةبارة‬‫و‬‫نك‬َ‫في‬‫هةواكةي‬‫و‬ ‫كةش‬
‫لةي‬
‫لة‬ ‫طةرميةكةي‬
(
35
‫ثلة‬
)
‫ت‬َ‫ناثةري‬ َ‫تي‬
,
‫ن‬‫بة‬ ‫داوة‬‫نطيان‬‫ر‬‫ط‬‫بايةخي‬‫جوانة‬‫و‬ ‫اوة‬‫ز‬‫ا‬‫ر‬ ‫شتة‬‫و‬‫سر‬‫ئةو‬
‫اوضةكة‬
‫طةشتياريةوة‬ ‫وي‬‫و‬‫لةر‬
,
‫ئةو‬ ‫ذمارةي‬‫م‬
َ
‫بةال‬ ‫دةكةن‬ ‫سةرداني‬ ‫ان‬‫ر‬‫طةشتيا‬ ‫ي‬‫ر‬‫ؤ‬‫ز‬‫ذةيةكي‬َ‫ري‬‫بؤية‬
‫انةي‬‫ر‬‫طةشتيا‬
‫كةمة‬‫جوانة‬ ‫شتة‬‫و‬‫سر‬‫بةو‬ ‫رد‬‫و‬‫او‬‫ر‬‫بة‬‫بة‬ ‫دةكةن‬ ‫سةرداني‬
,
َ‫ي‬‫بدر‬ َ‫ثي‬‫بايةخي‬‫ويستة‬َ‫ثي‬‫بؤية‬
‫ي‬‫ار‬‫ز‬‫خزمةتطو‬‫و‬
‫ت‬َ‫بكري‬‫بؤدابين‬
,
‫ي‬‫ذاي‬َ‫بةدري‬
(
2
‫كم‬
)
‫لة‬‫زياتر‬
(
300
)
‫دار‬‫ي‬َ‫طةال‬‫و‬ ‫قوماش‬‫و‬ ‫حةسير‬‫بة‬ ‫ي‬‫طةشتيار‬ ‫ي‬‫كةثر‬
‫اون‬‫ر‬‫ستك‬‫و‬‫در‬
,
‫دؤلةك‬‫بةناو‬ ‫كة‬ ‫جؤطةكان‬‫و‬‫وبار‬‫و‬‫ر‬ ‫ي‬‫وبةر‬‫ر‬‫دةو‬‫دةكةونة‬‫و‬ ‫ن‬‫ساكار‬‫و‬ ‫سادة‬ ‫كةثرةكان‬
‫ةدا‬
‫ن‬‫ؤ‬‫دةر‬
.
•
‫مةلةكان‬ ‫هاوينطةي‬‫نةي‬َ‫وي‬
‫ذمارة‬‫نةي‬َ‫وي‬
(
11
)
‫مةلةكان‬ ‫هاوينطةي‬
•
3
-
‫ن‬‫و‬‫بستو‬‫ئةشكةوتي‬
:
-
•
‫كؤلينةوةدا‬َ‫لي‬ ‫لةناوضةي‬ ‫شة‬َ‫اكي‬‫ر‬‫نج‬‫ر‬‫سة‬ ‫ي‬‫طةشتيار‬‫كي‬َ‫شويني‬ ‫ئةشكةوتة‬‫ئةم‬
,
‫بة‬
‫ان‬‫ر‬‫سؤ‬ ‫طاي‬َ‫ري‬
–
‫نزيكةي‬‫هاوديان‬
(
129
‫كم‬
)
‫رة‬‫و‬‫دو‬ ‫ر‬َ‫هةولي‬‫ي‬‫لةشار‬
,
‫سثيلك‬ ‫طاي‬َ‫بةري‬
–
‫نزيكةي‬‫خةالن‬
(
109
‫كم‬
)
‫ي‬‫لةشار‬
‫رة‬‫و‬‫دو‬ ‫ر‬َ‫هةولي‬
,
‫نزيكةي‬‫بة‬
(
38
‫كم‬
)
‫شانةدةر‬ ‫ئةشكةوتي‬‫تي‬َ‫ذهةال‬‫ؤ‬‫ر‬ ‫تة‬َ‫دةكةوي‬
,
‫ي‬‫ر‬‫و‬‫بةدو‬
(
31
‫كم‬
)
‫تة‬َ‫دةكةوي‬
‫ان‬‫ر‬‫سؤ‬ ‫ضكةي‬‫ؤ‬‫شار‬ ‫ذائواي‬‫ؤ‬‫ر‬
,
‫ادؤست‬‫ر‬‫ب‬‫ضياي‬‫نجيرة‬‫ز‬‫سةر‬ ‫تة‬َ‫دةكةوي‬ ‫ئةشكةوتة‬‫ئةم‬
(
4
.)
•
‫شةية‬َ‫الكي‬ ‫و‬‫نزم‬ ‫ئةشكةوتةكة‬‫دةمي‬
,
‫وان‬َ‫ني‬‫لة‬ ‫ئةشكةوتةكة‬‫دةمي‬‫زي‬‫بةر‬
(
100
‫سم‬
)
‫تاكو‬
(
160
‫سم‬
)
‫ئةشكةوتةكة‬‫دةمي‬ ‫ثاني‬‫و‬‫ت‬َ‫دةبي‬
(
6
‫م‬
)
‫ت‬َ‫دةبي‬
,
‫ن‬َ‫شوي‬‫ك‬َ‫هةندي‬ ‫و‬ ‫اوانة‬‫ر‬‫ف‬‫ر‬‫ؤ‬‫ز‬ ‫ناوةوة‬‫لة‬ ‫ئةشكةوتة‬‫ئةم‬
‫ي‬
(
7
‫م‬
)
‫ت‬َ‫دةبي‬ ‫ز‬‫بةر‬
,
َ‫دةكري‬ ‫مةزةندة‬
(
40
)
‫بؤ‬
(
70
)
‫و‬‫ثان‬ ‫م‬
(
100
)
‫بؤ‬
(
400
)
‫واتة‬‫ت‬َ‫بي‬ َ
‫قول‬ ‫م‬
(
َ‫شوي‬‫لة‬‫ثاني‬‫و‬‫ي‬
َ
‫قول‬
‫ك‬َ‫ني‬
‫جياوازة‬‫تر‬‫نيكي‬َ‫شوي‬ ‫بؤ‬
)
,
َ‫دةكري‬ ‫بةدي‬‫ر‬‫اوجؤ‬‫ر‬‫جؤ‬‫و‬‫جوان‬‫ديمةني‬ ‫ضةندين‬ ‫ئةشكةوتةكةدا‬‫لةناو‬
‫وةك‬ ‫ت‬
‫ذو‬‫تة‬َ‫دةهيني‬ ‫وناكي‬‫و‬‫ر‬ ‫تيشكي‬‫هةية‬‫ك‬َ‫كوني‬ ‫سةرةوةيدا‬ ‫الي‬‫لة‬ ‫ستةلطمايت‬ ‫و‬‫تايت‬‫ستةلك‬
‫رةوة‬‫و‬
,
‫هةرضةندة‬
‫تةوة‬َ‫دةبي‬ َ‫لي‬ ‫ي‬‫جياواز‬‫بةشي‬ ‫ئةشكةوتةكة‬‫ين‬‫ؤ‬‫بر‬‫ي‬‫ي‬َ‫قوال‬‫بةرةو‬
,
‫كؤتاييدا‬‫و‬ ‫است‬‫ر‬‫ناوة‬‫لة‬
‫هةية‬‫ائو‬ ‫كاني‬
,
‫لة‬
‫بةش‬‫و‬‫دو‬‫بؤ‬‫ت‬َ‫دةبي‬ ‫دابةش‬ ‫ئةشكةوتةكة‬‫ين‬‫ر‬‫بلو‬‫ي‬‫ديوار‬ ‫بةهؤي‬‫ن‬َ‫شوي‬‫ك‬َ‫هةندي‬
,
‫ب‬‫هةرضةند‬
‫ي‬‫ي‬
َ
‫قوال‬ ‫ةرةو‬
‫دةبن‬ ‫شتر‬َ‫اكي‬‫ر‬‫نج‬‫ر‬‫سة‬ ‫و‬ ‫جوانتر‬ ‫ديمةنةكان‬ ‫ين‬‫ؤ‬‫بر‬
,
‫تايبةتمةندي‬ ‫ئةو‬‫بةهؤي‬ ‫ئةشكةوتة‬‫ئةم‬
‫باسمانكرد‬ ‫انةي‬
‫دةكةن‬‫سةرداني‬ ‫طةشتيار‬ ‫ذمارةيةك‬‫نة‬َ‫ساال‬ ‫و‬‫ان‬‫ر‬‫طةشتيا‬ ‫اماني‬‫ر‬َ‫وتي‬‫نج‬‫ر‬‫سة‬ ‫جيطاي‬ ‫بونةتة‬
,
‫ب‬
‫ويستة‬َ‫ثي‬‫م‬َ‫ةال‬
‫طةشتياريةو‬ ‫ذةي‬‫ؤ‬‫ثر‬‫و‬ ‫ي‬‫ار‬‫ز‬‫خزمةتطو‬ ‫دابينكردني‬ ‫وي‬‫و‬‫ر‬‫لة‬ َ‫ي‬‫بدر‬ َ‫ثي‬ ‫بايةخي‬ ‫زياتر‬ ‫ناوضةكة‬
‫تة‬َ‫ببي‬ ‫ئةوةي‬‫بؤ‬ ‫ة‬
‫نط‬‫ر‬‫ط‬ ‫ي‬‫طةشتيار‬ ‫ناوضةيةكي‬
(
5
.)
•
‫نةي‬َ‫وي‬
)
‫ن‬‫و‬‫بستو‬‫ئةشكةوتي‬
‫ذمارة‬‫نةي‬َ‫وي‬
(
12
)
‫بستوون‬‫ئةشكةوتي‬
•
4
-
‫ي‬‫طةشتيار‬‫ةكي‬‫ر‬‫كؤ‬ ‫هةوارطةي‬
:
-
•
‫بةط‬‫عةلي‬ ‫طةلي‬ ‫ي‬‫هةوار‬ ‫هاوينة‬‫نزيك‬ ‫تة‬َ‫دةكةوي‬ ‫هةوارطةية‬ ‫ئةم‬
,
‫ن‬
‫زيكةي‬
(
2,5
‫كم‬
)
‫رة‬‫و‬‫دو‬ ‫خةليفانةوة‬ ‫لةناحيةي‬
,
‫نزيكةي‬ ‫وبةرةكةي‬‫و‬‫ر‬
(
3100
‫م‬
2
)
‫قةبارةي‬
‫نزيكةي‬ ‫دةطاتة‬ ‫ة‬‫و‬‫كردو‬ ‫كةسةردانيان‬ ‫انةي‬‫ر‬‫طةشتيا‬ ‫ئةو‬
(
5000
)
‫طةشتيار‬
,
‫ئةو‬
‫ب‬ ‫ائالنةش‬ ‫ي‬‫وبار‬‫و‬‫ر‬‫و‬ ‫هةية‬ ‫شي‬َ‫اكي‬‫ر‬ ‫نج‬‫ر‬‫سة‬ ‫و‬‫جوان‬‫كي‬َ‫ديمةني‬ ‫ناوضةية‬
‫دا‬ ‫بةردةمي‬‫ة‬
‫ات‬‫و‬‫دةر‬
,
‫ئةوةش‬ ‫ي‬‫سةربار‬
(
10
)
‫هةية‬ ‫ناوضةيةدا‬‫لةم‬‫ل‬َ‫مؤتي‬
,
‫كاركردني‬‫تواناي‬
‫ك‬َ‫لي‬َ‫مؤتي‬‫هةر‬
(
2
)
‫تني‬‫ر‬‫ط‬‫خؤ‬‫لة‬‫تواناي‬ ‫يان‬‫و‬‫هةمو‬ ‫بة‬ ‫طةشتيارة‬
20
‫طةشتياريان‬
‫هةية‬
,
‫ا‬‫ر‬‫دامةز‬‫ستكردني‬‫و‬‫در‬‫بؤ‬ ‫اوان‬‫ر‬‫ف‬‫كي‬َ‫وبةري‬‫و‬‫ر‬‫توانايداية‬‫لة‬ ‫ةها‬‫و‬‫هةر‬
‫وةي‬
‫بكات‬ ‫دابين‬ ‫ي‬‫طةشتيار‬
,
‫خؤ‬‫لة‬ ‫طةشتيار‬‫ر‬‫ؤ‬‫ز‬ ‫كةذمارةيةكي‬‫ل‬َ‫مؤتي‬‫وةك‬
‫ت‬َ‫بطري‬
,
‫ست‬‫و‬‫در‬ َ‫لي‬ ‫ائهةنطي‬ ‫سازداني‬‫ني‬َ‫شوي‬ ‫و‬‫ثارك‬ ‫ةو‬‫ر‬‫طةو‬‫شتخانةي‬َ‫ضي‬ ‫وة‬
‫ت‬َ‫بكري‬
(.
6
)
•
‫از‬‫ي‬‫ن‬‫ش‬َ‫ي‬‫ث‬
:
-
•
1
)
‫طة‬‫ناني‬َ‫وةبةرهي‬ ‫وي‬‫و‬‫ر‬‫لة‬‫ت‬َ‫هةبي‬ ‫نطي‬‫ر‬‫ط‬ ‫ي‬
َ
‫ل‬‫ؤ‬‫ر‬‫تايبةت‬ ‫تي‬‫ر‬‫كة‬‫ويستة‬َ‫ثي‬
‫اندني‬‫ر‬‫دامةز‬‫و‬ ‫ي‬‫شتيار‬
‫ناوضةكة‬ ‫شياوةكاني‬‫نة‬َ‫لةشوي‬ ‫خ‬‫ر‬‫هاوضة‬ ‫ي‬‫طةشتيار‬ ‫ذةي‬‫ؤ‬‫ثر‬
,
‫وةبةره‬ ‫شاني‬َ‫اكي‬‫ر‬
‫و‬ ‫ن‬َ‫ي‬
‫بوذانةوة‬‫ائمانجي‬‫بة‬ ‫بدةن‬‫ئةنجام‬ ‫نط‬‫ر‬‫ط‬ ‫ي‬‫طةشتيار‬‫ذةي‬‫ؤ‬‫ثر‬‫بؤئةوةي‬ ‫ان‬‫ر‬‫سةرمايةدا‬
‫طةشت‬‫ي‬
‫ناوضةكةدا‬ ‫لة‬ ‫ار‬‫ز‬‫طو‬‫و‬
•
2
)
‫دياردة‬‫ئةو‬
‫ية‬ ‫شتى‬‫و‬‫سر‬
‫كؤلينةو‬َ‫لي‬ ‫ناوضةي‬ ‫لة‬‫كة‬ ‫شانةي‬َ‫اكي‬‫ر‬ ‫نج‬‫ر‬‫سة‬‫و‬‫جوان‬
‫هةن‬ ‫ة‬
,
‫ر‬‫ز‬َ‫بثاري‬ ‫جوانيةكةي‬‫و‬ ‫دياردةكة‬‫شتي‬‫و‬‫سر‬‫و‬ ‫ت‬َ‫بدري‬ َ‫ثي‬ ‫نطيان‬‫ر‬‫ط‬‫ويستة‬َ‫ثي‬
‫ت‬َ‫ي‬
,
‫لةناوضة‬
‫وةك‬‫ت‬َ‫بكري‬‫دابين‬ ‫ي‬‫طةشتيار‬ ‫ي‬‫ار‬‫ز‬‫خزمةتطو‬‫نزيكي‬ ‫ائوةدانيةكاني‬
(
‫ستكردن‬‫و‬‫در‬
‫و‬ ‫ل‬َ‫وئتي‬ ‫ي‬
‫و‬ ‫شتخانة‬َ‫ضي‬‫و‬ ‫ل‬َ‫مؤتي‬
...
‫هتد‬
)
َ‫لي‬ ‫ناوضةي‬ ‫طةشتيارييةكاني‬‫ناوضة‬‫بؤئةوةي‬
‫كؤلينةوة‬
‫تةوة‬َ‫ببوذي‬
.
•
3
)
‫بةرد‬ ‫ئةوةي‬‫بؤ‬ ‫ان‬‫ر‬‫سؤ‬‫اي‬‫ز‬‫قة‬‫دانيشتواني‬‫بؤ‬ ‫ي‬‫طةشتيار‬ ‫ي‬‫هوشيار‬ ‫باشتركردني‬
‫لة‬‫ةوام‬
‫وةكو‬ ‫شةكان‬َ‫اكي‬‫ر‬ ‫نج‬‫ر‬‫سة‬‫و‬ ‫جوان‬ ‫فؤلؤجيية‬‫ر‬‫جيؤمؤ‬‫ئةودياردة‬ ‫ئةوةي‬‫بؤ‬‫دابن‬
َ
‫هةول‬
‫خؤيان‬
‫ننةوة‬َ‫بمي‬
,
‫نةكاتةوة‬ ‫كةم‬‫بايةخي‬ ‫لة‬‫و‬‫كداني‬َ‫تي‬ ‫هؤي‬‫تة‬َ‫نةبي‬ ‫ظ‬‫ؤ‬‫مر‬
.
‫سال‬
‫بؤ‬‫هاتو‬‫انى‬‫ر‬‫َطةشتيا‬َََََََََََََََََََََ
‫ان‬‫ر‬‫سؤ‬ ‫اى‬‫ز‬‫قة‬
2007
9000
2008
15000
2009
21400
2010
30200
2011
37700
َ‫طوي‬‫و‬‫ن‬‫و‬‫بو‬‫ائمادة‬‫بؤ‬‫سوثاس‬
‫تنتان‬‫ر‬‫ط‬

More Related Content

Similar to ‎⁨گەشت و گوزار لە سۆران⁩.ppt

الشيخ احمد الدبوس - النموذج القرآني
 الشيخ احمد الدبوس - النموذج القرآني الشيخ احمد الدبوس - النموذج القرآني
الشيخ احمد الدبوس - النموذج القرآنيمحمد سحنون
 
اسس تصميم ودراسة مشروع مدينة ملاهي في السعوديه
اسس تصميم ودراسة مشروع مدينة ملاهي في السعوديهاسس تصميم ودراسة مشروع مدينة ملاهي في السعوديه
اسس تصميم ودراسة مشروع مدينة ملاهي في السعوديهAhmedSalem465
 
التطوع العلمي بعد تعديل.pptx
التطوع العلمي بعد تعديل.pptxالتطوع العلمي بعد تعديل.pptx
التطوع العلمي بعد تعديل.pptxM Tata Taufik
 
قوة المرونة الشخصية
قوة المرونة الشخصيةقوة المرونة الشخصية
قوة المرونة الشخصيةMuhammed Rashed
 
كورتةباسيَك دةربارةي ذينطة
كورتةباسيَك دةربارةي ذينطةكورتةباسيَك دةربارةي ذينطة
كورتةباسيَك دةربارةي ذينطةهيوا فاتح
 
النظرية التشكيلية الجديدة - نظريات عمارة
النظرية التشكيلية الجديدة - نظريات عمارةالنظرية التشكيلية الجديدة - نظريات عمارة
النظرية التشكيلية الجديدة - نظريات عمارةTaha Farwan
 
doc_6606160218465327714AwarenessMeetingwithStakeholders-PPT.pptx
doc_6606160218465327714AwarenessMeetingwithStakeholders-PPT.pptxdoc_6606160218465327714AwarenessMeetingwithStakeholders-PPT.pptx
doc_6606160218465327714AwarenessMeetingwithStakeholders-PPT.pptxeslamza841
 
عمارة ماقبل التاريخ
عمارة ماقبل التاريخعمارة ماقبل التاريخ
عمارة ماقبل التاريخTaha Farwan
 
ضغـط الدم المرتفع - د. محمد صفيان
ضغـط الدم المرتفع - د. محمد صفيانضغـط الدم المرتفع - د. محمد صفيان
ضغـط الدم المرتفع - د. محمد صفيانMohammed Safian
 
برنامج تدريب شيوخ المعاهد والوكلاء
برنامج تدريب شيوخ المعاهد والوكلاءبرنامج تدريب شيوخ المعاهد والوكلاء
برنامج تدريب شيوخ المعاهد والوكلاءمحمود عبد المعطي
 
My father's poems.
My father's poems.My father's poems.
My father's poems.Shaikhani.
 
يوم الأغذية العالمي
يوم الأغذية العالمي يوم الأغذية العالمي
يوم الأغذية العالمي FAO
 
النص الشعري الوحدة الثالثة
النص الشعري الوحدة الثالثةالنص الشعري الوحدة الثالثة
النص الشعري الوحدة الثالثة0555379102
 
NOTA SIRI ULANGKAJI PANTAS IBADAH 2021
NOTA SIRI ULANGKAJI PANTAS IBADAH 2021NOTA SIRI ULANGKAJI PANTAS IBADAH 2021
NOTA SIRI ULANGKAJI PANTAS IBADAH 2021Fasyah Tutor
 
هل طفلك آمن إلكترونيا ؟ Woo
هل طفلك آمن إلكترونيا ؟  Wooهل طفلك آمن إلكترونيا ؟  Woo
هل طفلك آمن إلكترونيا ؟ WooNajah AL-Goblan
 
Zanisty jwan xwendnewey qur'an tajweed 03-Chakkraw
Zanisty jwan xwendnewey qur'an tajweed 03-ChakkrawZanisty jwan xwendnewey qur'an tajweed 03-Chakkraw
Zanisty jwan xwendnewey qur'an tajweed 03-ChakkrawAli Abdallah
 

Similar to ‎⁨گەشت و گوزار لە سۆران⁩.ppt (20)

الشيخ احمد الدبوس - النموذج القرآني
 الشيخ احمد الدبوس - النموذج القرآني الشيخ احمد الدبوس - النموذج القرآني
الشيخ احمد الدبوس - النموذج القرآني
 
اسس تصميم ودراسة مشروع مدينة ملاهي في السعوديه
اسس تصميم ودراسة مشروع مدينة ملاهي في السعوديهاسس تصميم ودراسة مشروع مدينة ملاهي في السعوديه
اسس تصميم ودراسة مشروع مدينة ملاهي في السعوديه
 
التطوع العلمي بعد تعديل.pptx
التطوع العلمي بعد تعديل.pptxالتطوع العلمي بعد تعديل.pptx
التطوع العلمي بعد تعديل.pptx
 
قوة المرونة الشخصية
قوة المرونة الشخصيةقوة المرونة الشخصية
قوة المرونة الشخصية
 
كورتةباسيَك دةربارةي ذينطة
كورتةباسيَك دةربارةي ذينطةكورتةباسيَك دةربارةي ذينطة
كورتةباسيَك دةربارةي ذينطة
 
مهارات فن الإلقاء1
مهارات فن الإلقاء1مهارات فن الإلقاء1
مهارات فن الإلقاء1
 
النظرية التشكيلية الجديدة - نظريات عمارة
النظرية التشكيلية الجديدة - نظريات عمارةالنظرية التشكيلية الجديدة - نظريات عمارة
النظرية التشكيلية الجديدة - نظريات عمارة
 
doc_6606160218465327714AwarenessMeetingwithStakeholders-PPT.pptx
doc_6606160218465327714AwarenessMeetingwithStakeholders-PPT.pptxdoc_6606160218465327714AwarenessMeetingwithStakeholders-PPT.pptx
doc_6606160218465327714AwarenessMeetingwithStakeholders-PPT.pptx
 
عمارة ماقبل التاريخ
عمارة ماقبل التاريخعمارة ماقبل التاريخ
عمارة ماقبل التاريخ
 
ضغـط الدم المرتفع - د. محمد صفيان
ضغـط الدم المرتفع - د. محمد صفيانضغـط الدم المرتفع - د. محمد صفيان
ضغـط الدم المرتفع - د. محمد صفيان
 
صناع الحياة2
صناع الحياة2صناع الحياة2
صناع الحياة2
 
الأمور بمقاصدها
الأمور بمقاصدهاالأمور بمقاصدها
الأمور بمقاصدها
 
برنامج تدريب شيوخ المعاهد والوكلاء
برنامج تدريب شيوخ المعاهد والوكلاءبرنامج تدريب شيوخ المعاهد والوكلاء
برنامج تدريب شيوخ المعاهد والوكلاء
 
Company Profile
Company ProfileCompany Profile
Company Profile
 
My father's poems.
My father's poems.My father's poems.
My father's poems.
 
يوم الأغذية العالمي
يوم الأغذية العالمي يوم الأغذية العالمي
يوم الأغذية العالمي
 
النص الشعري الوحدة الثالثة
النص الشعري الوحدة الثالثةالنص الشعري الوحدة الثالثة
النص الشعري الوحدة الثالثة
 
NOTA SIRI ULANGKAJI PANTAS IBADAH 2021
NOTA SIRI ULANGKAJI PANTAS IBADAH 2021NOTA SIRI ULANGKAJI PANTAS IBADAH 2021
NOTA SIRI ULANGKAJI PANTAS IBADAH 2021
 
هل طفلك آمن إلكترونيا ؟ Woo
هل طفلك آمن إلكترونيا ؟  Wooهل طفلك آمن إلكترونيا ؟  Woo
هل طفلك آمن إلكترونيا ؟ Woo
 
Zanisty jwan xwendnewey qur'an tajweed 03-Chakkraw
Zanisty jwan xwendnewey qur'an tajweed 03-ChakkrawZanisty jwan xwendnewey qur'an tajweed 03-Chakkraw
Zanisty jwan xwendnewey qur'an tajweed 03-Chakkraw
 

‎⁨گەشت و گوزار لە سۆران⁩.ppt