Ο ΡΌΛΟΣ ΤΗΣ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΉΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΉΣ

1. ΑΡΓΥΡΩ ΚΑΤΩΠΟΔΗ Α.Μ. 1574201900194
ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ Α.Μ. 1574201900182
ΕΥΘΥΜΙΑ ΤΡΑΓΟΥ Α.Μ 1574201900175

2. ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
ΑΚΑΔ.ΕΤΟΣ : 2020-2021
ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΘΕΝΗΣ
ΕΞΑΜΗΝΟ: 3ο & 5ο
ΜΑΘΗΜΑ: Διαπολιτισμική Αγωγή : Επιστημολογικές
Παραδοχές και Εκπαιδευτική Πράξη

3. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
• Η ισλαμική ριζοσπαστικοποίηση ανηλίκων είναι ένα
σύγχρονο πρόβλημα της Ευρώπης, το οποίο απειλεί όχι
μόνο την ευρωπαϊκή ασφάλεια αλλά και την κοινωνική
συνοχή πολλών χωρών.
• Σημαντικό ρόλο σε αυτό κατέχει η προπαγάνδα και η
ψυχολογική επίδραση μέσω των ΜΜΕ και του διαδικτύου.
• Κυρίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (social media),
για τη στρατολόγηση προσφύγων, μεταναστών και
ανηλίκων ευρωπαίων πολιτών (ειδικότερα μετανάστες
δεύτερης και τρίτης γενεάς).
• Έξαρση των τρομοκρατικών επιθέσεων από ανηλίκους σε
ολόκληρη την Ευρώπη

4. ΑΙΤΙΑ
• Κοινωνική περιθωριοποίηση.
• Οικονομική εξαθλίωση.
• Απουσία γονέα/κηδεμόνα.
• Κοινή ταυτότητα. Η αίσθηση ότι είναι
μέρος (άρα αποδεκτός) από ένα σύνολο.
• Αδράνεια ευρωπαϊκών/κρατικών αρχών.

5. ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ
• Ριζοσπαστικοποίηση πολιτών 2ης/3ης γενεάς
• Στρατολόγηση ανηλίκων
• Αύξηση τρομοκρατικών επιθέσεων/ενδυνάμωση
τρομοκρατικών οργανώσεων
• Αμοιβαία ριζοσπαστικοποίηση/σωρευτικός
εξτρεμισμός
• Μοναχικοί λύκοι-ασύμμετρη τρομοκρατία
• Έξαρση ξενοφοβίας-ρατσισμού

6. ΟΦΕΛΗ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ ΣΤΗΝ
ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ
• Ο κυβερνοχώρος είναι ένα περιβάλλον χωρίς σύνορα και
δικλείδες ασφαλείας.
• Το διαδίκτυο ενδείκνυται για να βρίσκουν οι τρομοκράτες πόρους,
να κάνουν προπαγάνδα, στρατολόγηση και να ενορχηστρώνουν
επιθέσεις εναντίον στόχων σε όλο τον κόσμο.
• Η χρήση του διαδικτύου είναι φθηνή.
• Oι δράσεις μέσω διαδικτύου προσφέρουν ανωνυμία στον χρήστη.
• Το διαδίκτυο είναι ιδανικό μέσο για τις τρομοκρατικές ομάδες
εξαιτίας της διαδραστικότητάς του.
• Crowdsourced τζιχάντ

7. ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑΣ-ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ
ΕΠΙΔΡΑΣΗ
• Δημιουργία πεποίθησης προς όλους τους
μουσουλμάνους, ότι είναι μέλη ενός συνόλου όπου τους
αποδέχεται και τους εκτιμάει, σε αντίθεση με τις ευρωπαϊκές
κοινωνίες.
• Κάθε πράξη βίας κατά των προσφύγων από ακροδεξιές
ομάδες, χρησιμοποιείται από εξτρεμιστές ισλαμιστές ως
επιχείρημα για όποιους φύγουν από το «χαλιφάτο» ότι δεν θα
έχουν την προστασία που ελπίζουν από τις χώρες της Δύσης.
• Οι τρομοκρατικές επιθέσεις είναι συχνά προσεκτικά
χορογραφημένες για να προσελκύσουν την προσοχή των
ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης και του διεθνούς Τύπου, καθώς και
να εντυπωσιάζουν τους πιθανούς υποστηρικτές.
• Η προπαγάνδα στοχεύει κυρίως στην δημιουργία εντυπώσεων και
φόβου. Για αυτό, επιλέγονται στόχοι με υψηλή συμβολική σημασία.

8. Η ΑΛΥΣΙΔΑ ΤΗΣ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑΣ ΑΠΟ ΤΟ
ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΣΤΑ ΜΜΕ

9. ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ
ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ
• Το φαινόμενο της παραβατικότητας έχει οριστεί τόσο ως
κοινωνικό όσο και νομικό πρόβλημα και αφορά στην γενικότερη
μορφή της παρέκκλισης.
• Η έννοια της παραβατικότητας επιδέχεται πολυπρισματική
ερμηνεία λόγω της διεπιστημονικότητας του θέματος. Από την
οπτική της νομικής επιστήμης θεωρείται παράβαση του νόμου,
από την πλευρά της κοινωνιολογίας εκλαμβάνεται ως παράβαση
των κοινωνικών κανόνων, από την πλευρά της ψυχολογίας ως
Κοινωνική Δυσπροσαρμοστία και από την πλευρά της
Ψυχοπαθολογίας ως Ψυχοπαθολογική Διαταραχή της
Προσωπικότητας.
• Οι νέοι που βρίσκονται σε ηθικό κίνδυνο ή έχουν αναπτύξει
παραβατική συμπεριφορά έχουν ανάγκη από ένα αγωγικό
πλαίσιο με άξονες αναφοράς τη συναισθηματική υποστήριξη, την
επαγγελματική κατάρτιση και την οικονομική ενίσχυση, άξονες
που θα τους στηρίζουν στις ανάγκες της αγοράς, μια αγορά
άκρως ανταγωνιστική.
• Υπάρχουν διάφορες θεωρίες ερμηνείας της παραβατικής
συμπεριφοράς. Οι κυριότερες εξ αυτών είναι οι βιολογικές και οι
ψυχολογικές.

10. ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ
ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ
• Η αιτιολόγηση και η ερμηνεία της νεανικής
παραβατικότητας σε νομικό, ψυχολογικό και
κοινωνιολογικό επίπεδο δίδεται μέσα από μια
πολυπλοκότητα δι-επιστημονικών προσεγγίσεων.
• Το φαινόμενο της παραβατικότητας και δη της νεανικής
συνιστά ένα επίκαιρο θέμα και πρόβλημα σε παγκόσμιο
επίπεδο. Η παιδική μπορεί να ιδωθεί ως μια έκφραση της
υπαρξιακής αγωνίας του νέου ανθρώπου μέσα από την
ψυχο-κοινωνική αναζήτηση της ταυτότητάς του. Σήμερα
μάλιστα που η καμπύλη της παραβατικής και εγκληματικής
συμπεριφοράς υψώνεται συνεχώς, ενώ παράλληλα αλλάζει
και η φύση των εγκλημάτων, το συγκεκριμένο πρόβλημα θα έπρεπε
να αντιμετωπιστεί κάτω από αυτό το πρίσμα.
• Βαρύτητα στο τομέα της πρόληψης

11. ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΉ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΉ
Αποσαφήνιση Εννοιών
 Πολιτισμός: «Ένα σύνολο από νοήματα που
ρυθμίζουν την κοινωνική ζωή».
 Πολυπολιτισμικότητα: «Ένας αναλυτικός όρος
που αναφέρεται στην παρουσία και συνύπαρξη
διαφορετικών πολιτισμικών ομάδων»
 Διαπολιτισμικότητα: «Ένας κανονιστικός όρος
που αναφέρεται στην αλληλεπίδραση και στον
τρόπο που θα έπρεπε να συνυπάρχουν οι
διαφορετικές πολιτισμικά ομάδες».

12. ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΉ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΉ
Η διαδικασία που λαμβάνει χώρα ανάμεσα σε
έναν σύμβουλο και έναν συµβουλευόµενο
που ανήκουν σε διαφορετικές πολιτισμικές
ομάδες και έχουν διαφορετικές αντιλήψεις
για την κοινωνική πραγματικότητα.

13. ΣΎΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΊΑ ΤΗΣ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΉΣ
ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΉΣ
 Ως ξεχωριστός κλάδος τοποθετείται στις αρχές του
20ου αιώνα.
 Προέκυψε από την ανάγκη να καλυφτεί το κενό στην
αντιμετώπιση των ατόμων που διαφοροποιούνται
πολιτισμικά.
 Είναι απότοκο των σύγχρονων οικονομικών,
κοινωνικών και πολιτικών εξελίξεων που οδήγησαν
μεγάλες μάζες πληθυσμών να μετακινηθούν και να
μεταναστεύσουν προς τις χώρες της Δύσης.

14. ΑΡΧΈΣ ΤΗΣ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΉΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΉΣ
 Αποδοχή και σεβασμός της πολιτισμικής
διαφορετικότητας
 Όχι αντίληψη της ως παθολογία ή
κατωτερότητα

15. ΑΡΧΈΣ ΤΗΣ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΉΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΉΣ
 Κατανόηση του ρόλου που διαδραμάτισαν στην ζωή
του συμβουλευόμενου σοβαρά ζητήματα όπως είναι
ο ρατσισμός, ο σεξισμός, οι διακρίσεις, τα οικονομικά
προβλήματα, ο αποκλεισμός από την εκπαίδευση, οι
κακές συνθήκες διαβίωσης
 Αντίληψη των προβλημάτων του συμβουλευόμενου
όχι μόνο ως ατομικά αλλά ως αποτέλεσμα ενός
συγκεκριμένου πολιτισμικού και κοινωνικού
πλαισίου.

16. ΘΈΜΑΤΑ ΗΘΙΚΉΣ
 Ιστορία της μετανάστευσης
 Υπηκοότητα και το καθεστώς διαμονής
 Επάρκεια στην κυρίαρχη γλώσσα ή/και σε άλλες
γλώσσες
 Ύπαρξη υποστηρικτικού δικτύου
 Διαθέσιμες πήγες στην κοινότητα
 Επίπεδο του επιπολιτισµικού στρες

17. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΆ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΎΛΟΥ

18. ΕΜΠΌΔΙΑ ΣΤΗ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΉ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΉ
 Έλλειψη κατανόησης πολιτισμικών ιδιαιτεροτήτων.
 Έλλειψη ανεκτικότητας της διαφορετικότητας.
 Ρατσιστικές στάσεις και δογματική ή επικριτική
στάση των αξιών και απόψεων των άλλων.
 Έλλειψη διαπολιτισμικών εργαλείων από την πλευρά
του συμβούλου.
 Δυσκολία επικοινωνίας με την γλώσσα αλλά και
γενικότερα δυσκολία με τους διαφορετικούς τρόπους
επικοινωνίας.
 Εμπλοκή τρίτου προσώπου (π.χ. διερμηνέας)

19. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
• Το συμπέρασμα όλων των προσεγγίσεων παραμένει ένα:
«ο νέος, είτε ως θύμα είτε ως επαναστάτης χωρίς αιτία,
παραμένει επικίνδυνος, ακριβώς επειδή είναι νέος. Η
νεανική ηλικία είναι στοιχείο μιας «προπαραβατικής
συμπεριφοράς», είναι το «σημείο» που σχηματίζεται το
προφίλ του αντικοινωνικού και εν δυνάμει ατόμου».
• Ως μέτρο θεραπείας θα λειτουργήσει η συμβουλευτική
παρέμβαση σ’ αυτά τα άτομα. Επιβάλλεται πνευματική
ωριμότητα και συνεργασία όλων των μελών και φορέων
της κοινωνίας. Υποχρέωση όλων αποτελεί η
συνειδητοποίηση του προβλήματος και η διηνεκής από
κοινού προσπάθεια απαλοιφής του.

20. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
• Θα ήταν ωφέλιμο να δημιουργηθούν δίαυλοι
επικοινωνίας, σε κάθε κοινότητα που δέχεται
πρόσφυγες ή μετανάστες, όπου τα παράπονα και οι
ανησυχίες μπορούν να εκφράζονται με έναν δημόσιο
και μη εχθρικό τρόπο.
• Μόνο στην Ελλάδα, υπολογίζεται ότι περίπου 1500
ασυνόδευτα ανήλικα προσφυγόπουλα βρίσκονται
εκτός των κατάλληλων δομών ενώ το ποσοστό
εξαφανίσεων αυτών είναι υψηλό. Σε αυτές τις
περιπτώσεις είναι μεγάλη η δυσκολία εντοπισμού
και σύλληψης των στρατολογημένων, ταυτόχρονα
είναι αδύνατη η μέριμνα για αυτά τα άτομα.

21. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
• Ανδριανάκης, Ε. «Κοινωνική προσαρμογή των εγκληματούντων ανηλίκων με την αποθυματοποίηση»,
στο συμπόσιο Μπεζέ Λουκία (επιμέλεια έκδοσης), Πρόληψη και αντιμετώπιση της εγκληματικότητας των
ανηλίκων (επανεκπαίδευση - ένταξη), έκδ. Αντ. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή 1990.
• Γκότοβου Α. Ε., Ρατσισμός. Κοινωνικές, ψυχολογικές και παιδαγωγικές όψεις μιας ιδεολογίας και μιας
πρακτικής, έκδοση: Γ.Γ.Λ.Ε., Αθήνα 1996.
• Κατωπόδη, Α. (2010). «Ο ρόλος των προγραμμάτων παρέμβασης και της Συμβουλευτικής στην ποινική
και σωφρονιστική μεταχείριση ανηλίκων μαθητών/τριών» Διπλωματική Εργασία που εκπονήθηκε για την
χορήγηση Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης στην κατεύθυνση «Διαχείριση και Αξιολόγηση
Εκπαιδευτικών Μονάδων» του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
• Κουράκης Νέστωρ, «Οι σύγχρονες προοπτικές της εγκληματολογίας», περ. «Αρμενόπουλος», 39.
• Νόβα - Καλτσούνη Χριστίνα, Μορφές αποκλίνουσας συμπεριφοράς στην εφηβεία, Ο ρόλος της
οικογένειας και του σχολείου, Εκδόσεις: Gutenberg. Μάρτιος 2001
• Νόβα - Καλτσούνη Χριστίνα, Παραβατικότητα ανηλίκων, Στατιστική Επιθεώρηση του 3ου τμήματος
Ανηλίκων, έτη 1990-91, Υπουργείο Δημόσιας.Τάξης.
• Παύλου Μίλτος (1998). Προγράμματα κατάρτισης και στήριξης κοινωνικά μειονεκτούντων εφήβων.
• Παύλου Μίλτος (1998) Ανήλικοι κακοποιοί. Άρθρο στα ΝΕΑ της 27/8/98
• Πετρίτση Λ, «Προστασίας παιδικής ηλικίας ιδρυμάτων», Μ.Π.Ε., 4ος, τόμος, 1968 σελ. 646, εκδ. ελληνικά
Γράμματα- Herder, Αθήνα 1968.
• Πιτσελά Αγγελική, «Η ποινική αντιμετώπιση της εγκληματικότητας των ανηλίκων», Δ’ έκδοση, εκδόσεις
Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη 2002.
• Πλατή Ζ, (επιμελήτρια ανηλίκων Πειραιά), «άσκηση αναμορφωτικών μέτρων», στο Πρόληψη-
Αντιμετώπιση της εγκληματικότητας των ανηλίκων (Λ. Μπεζέ επιμέλεια), εισηγήσεις Συμποσίου Αθηνών
14-16/10/1988, σελ. 276-277.

22. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
• Πόρποδας Κων/νος (1993). Γνωστική Ψυχολογία. Τόμοι 1 και 2. Αθήνα.
• Σαββουλίδη, Π. Κοινωνικοποίηση και επανακοινωνικοίηση, στο συμπόσιο: Μπεζέ Λουκία
(επιμέλεια έκδοσης), Πρόληψη και αντιμετώπιση της εγκληματικότητας των ανηλίκων
(επανεκπαίδευση—ένταξη) σ. 303-305, εκδ. Αντ. Σάκκουλα, Αθήνα- Κομοτηνή 1990.
• Συμεωνίδου Καστανίδου Ελισάβετ (1997) Παραβατικότητα των ανηλίκων και προτάσεις
κοινωνικής τους ένταξης. Απόσπασμα εισήγησης σε ημερίδα για την κοινωνική ένταξη των
ανήλικων παραβατών.
• Τρωϊάνου Α- Λουλά, Θρησκεία και εγκληματικότητα, Αθήναι, 1985
• Φίλιας Βασ. «Όψεις της διατήρησης και της μεταβολής του κοινωνικού συστήματος,
κοινωνικοποίηση και απόκλιση, θεσμοποίηση και κοινωνική ολοκλήρωση, μετασχηματισμός και
κοινωνική σύγκρουση, τόμος Α’, εκδόσεις Α.Λιβάνης και Σία Ε.Ε. «Νέα Σύνορα», Αθήνα 1980.
• Φράγκος, Γ. (2017). «Ανήλικοι τζιχαντιστές η νέα απειλή στην Ευρώπη». Άρθρο στο Κέντρο
Ανατολικών Σπουδών. [Τελευταία προβολή 13 Απριλίου 2018].
• Φράγκος, Γ. (2017). «Εφιάλτες ξύπνησε η τρομοκρατική επίθεση στο Λούβρο». Άρθρο στο Κέντρο
Ανατολικών Σπουδών. [Τελευταία προβολή 13 Απριλίου 2018].
• Φράγκος, Γ. (2017). «Ο φαύλος κύκλος της «αμοιβαίας ριζοσπαστικοποίησης». Άρθρο στο
Κέντρο Ανατολικών Σπουδών. [Τελευταία προβολή 13 Απριλίου 2018].
• Φράγκος, Γ. (2017). Οι «μοναχικοί λύκοι» πληγώνουν την Ευρώπη». Άρθρο στο Κέντρο
Ανατολικών Σπουδών. [Τελευταία προβολή 13 Απριλίου 2018].
• Φράγκος, Γ. (2017). «Σε αχαρτογράφητα νερά η Ευρώπη…». Άρθρο στο Κέντρο Ανατολικών
Σπουδών. [Τελευταία προβολή 13 Απριλίου 2018].
• Χάιδου Α. (1996) Θετικιστική Εγκληματολογία: Αιτιολογικές Προσεγγίσεις του Εγκληματικού
Φαινομένου, Αθήνα: Νομική Βιβλιοθήκη

23. ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
• Byman, D. (2017). «How to hunt a lone wolf: Countering terrorists who
act on their own». Brookings. Ηλεκτρονική διεύθυνση:
https://www.brookings.edu/opinions/how-to-hunt-a-lone-wolf-
countering-terrorists-who-act-on-their-own/ [Τελευταία προβολή 13
Απριλίου 2018].
• Chasdi, R. (2017). «Lone Wolf Terrorism: Beyond the Quest for
Personality Type Congruence - Foreign Policy Blog»s. [Online] Foreign
Policy Blogs. Ηλεκτρονική διεύθυνση:
https://foreignpolicyblogs.com/2017/02/13/lone-wolf-terrorism/
[Τελευταία προβολή 13 Απριλίου 2018].
• Engel, P. (2015). «'It's similar to North Korea': Inside ISIS's sophisticated
strategy to brainwash people in the 'caliphate'». Business Insider.
Ηλεκτρονική διεύθυνση: http://www.businessinsider.com/isis-
propaganda-strategy-2015-11 [Τελευταία προβολή 13 Απριλίου 2018].
• Gartenstein-Ross, D., Barr, N. and Moreng, B. (2016). «The Islamic
State’s Global Propaganda Strategy». ICCT.
• InfoSec Resources. (2016). «The Role of Technology in Modern
Terrorism». Ηλεκτρονική διεύθυνση:
http://resources.infosecinstitute.com/the-role-of-technology-in-modern-
terrorism/#gref [Τελευταία προβολή 13 Απριλίου 2018].
• Rose, S. (2014). «The Isis propaganda war: a hi-tech media jihad». Τhe
Guardian. Ηλεκτρονική διεύθυνση:
https://www.theguardian.com/world/2014/oct/07/isis-media-machine-
propaganda-war. [Τελευταία προβολή 13 Απριλίου 2018].