Post Sinodo Panamazzonico - Manaure Cesar Colombia _ PL

1. 1
PO SYNODZIE PANAMAZOŃSKIM
„Amazonia: nowe drogi dla Kościoła i dla ekologii integralnej”
Obecność FMA pośród plemion YUKPA, NUKAK i EMBERA
Inspektoria „Świętej Marii Mazzarello”
Medellin – Kolumbia
PODRÓŻE MIĘDZYKULTUROWE - TWORZĄC KULTURĘ
Lektura kontekstu i porozumienie z Ministerstwem Edukacji Publicznej umożliwiły
wspólnocie z Manaure, od 2006 do 2016-2018 roku, tworzyć kulturę wraz z rdzenną ludnością
Yukpa z Departamentu Cesar, Nukak z Departamentu Guaviare i Embera z Departamentu
Kordoby.
Spotkanie z ludnością tubylczą pozwoliło wspólnocie
w nowy sposób patrzeć i postrzegać rzeczywistość oraz
porzucić własny kategoryczny punkt widzenia, aby dojść do
uznania i akceptacji drugiego. Różne kultury są szkołą uczenia
się. Ludy te, poprzez studium i uznanie ich mądrości, stały się
mistrzami własnej kultury, odzyskały swoją tożsamość
i poprawiły swe warunki życia.
Być z tobą, powiedziała Betty Nukak do
siostry Claudii Gómez. Ja się uczę, ty się uczysz.
Ja tworzę treść.
Wspólnota, w ramach Wyższej Szkoły
Pedagogicznej „Maryi Niepokalanej”, wraz
z różnymi grupami tubylców, ich przywódców i starszych, nauczycieli, sióstr, opracowała
propozycję formacyjną, która uwzględnia terytorialność, pamięć zbiorową, tradycję ustną, rodowe
przywództwo i własny język. Razem opracowano formularze formacyjne, zweryfikowano je
i zastosowano. Dzisiaj niektóre z nich są już dwujęzyczne. Ich językiem-bazą jest język kastylijski.
Jak w Twoim języku nazywa się osobę, która nie jest tubylcem:
Yukpa: Watiya
Nukak: Kaweni
Embera: Capunia
Tubylcy Yukpas mogą już pisać w swoim języku
Potrzeba było około 3 lat ciężkiej pracy nauczycieli, etnologów, językoznawców, starszych
plemienia Yukpas i Ministerstwa Edukacji Publicznej, aby uzyskać to, co na początku wydawało
się „donkiszotowską utopią”, a co w rezultacie poskutkowało publikacją materiałów edukacyjnych
w tubylczym języku Yukpa.

2. 2
Pierwszy krok zrobiła dyrektorka Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Manaure, César, siostra
Maritsa Mantilla. Widząc konieczność podjęcia działań przeciwko zaniknięciu języka Yukpa,
skontaktowała się z Ministerstwem Edukacji, aby promować wspólną pracę na rzecz j zachowania
tego języka.
Marzenie siostry zakonnej
Siostra Maritsa Mantilla, dyrektorka Wyższej Szkoły
Pedagogicznej w Manaure, Cesar, była jedną z osób, które
marzyły o stworzeniu materiałów dydaktycznych dla dzieci
Yukpas: „Chciałam mieć kolorowe książki z pięknymi
obrazkami, które dzieci znałyby i kojarzyły ze swoim
otoczeniem. Dzięki Ministerstwu Edukacji to marzenie się
spełniło”.
Według lingwisty Wilsona Largo, badacza tego języka w ciągu ostatnich 4 lat, to starszyzna
plemienia przyczyniła się najbardziej do opracowania tego materiału dydaktycznego: „To
tubylcy Yukpas opowiedzieli nam swoje historie i podzielili się z nami swoją wiedzą, aby tylko
ocalić język Yukpa”.
Dzięki tej pracy odkryto, że język Yukpa ma 6 samogłosek i 16 spółgłosek, a ponadto ma
6 odmian dialektalnych. „Yukpa z okolic Manaure mają inną wymowę niż ci ze szczytu pasma
górskiego Perijá, ale dzięki podjętej pracy możemy już powiedzieć, że ten język nie zaniknie”.
I to jest najważniejsze z całej tej pracy, ponieważ, jak
wiadomo, w Kolumbii są tylko dwa języki pochodzenia
karaibskiego. Jednym z nich jest carijona z regionu Amazonii,
posługuje się nim tylko około dwudziestu osób, co sugeruje,
że za kilka lat zniknie on bezpowrotnie. Innym językiem
pochodzenia karaibskiego jest właśnie język Yukpas, którym
mówi około 3 tys. rdzennych mieszkańców, zamieszkających
wzgórza Perijá w departamencie Cesar oraz niektóre stany
w Wenezueli.
Z możliwością uzyskania wykształcenia
Tubylcy Yukpas są pół-nomadami, a ich synowie
i córki zwykle nie uczą się, ponieważ pobierają się bardzo
młodo. Dzięki wypracowanym materiałom mogą ukończyć
szkołę podstawową i przygotować się do szkoły średniej.
Dokonało się przejście od nauczania tylko ustnego
do także pisanego, które posłuży, aby w przyszłości dzieci
Yukpas mogły pisać w swoim języku; „Wiemy, że te dzieci otrzymają dwujęzyczne
wykształcenie, a nie tylko w języku hiszpańskim, i że będą się uczyć na podstawie elementów,
które znają, takich jak plecaki, łuki, a nie z konwencjonalnych tekstów białego człowieka,
w których są nieznane im samoloty i budynki”.

3. 3
Patume Patume
Wiele dzieci Yukpas zaczęło mówić „patume patume”,
otrzymując kolorowe teksty, z których będą uczyć się języka swoich
dziadków i rodziców. W ich języku patume znaczy „piękny”.
Także starsi są zadowoleni z pracy i materiałów
edukacyjnych Yukpa; wiedzą, że ich wnuki będą mogły rozmawiać
z nimi i nigdy więcej się nie powtórzy to, że podczas gdy oni mówią jednym językiem, ich
potomkowie mówią innym. Przykładem tego, jak starsi Yukpas doceniają tę pracę, są słowa
Carmen López: „Mogę spokojnie umrzeć, teraz jesteśmy wieczni”.
Carmen, osoba w podeszłym wieku: „Teraz mogę
spokojnie umrzeć, jesteśmy wieczni”
Wielu Yuwatpus (starszych języka Yukpa) cieszy się,
że ich wnuki uczą się ich języka i że z czasem on nie zaniknie.
Współpracowała s. Angela Lucía Quintero
Listopad 2019