Tải Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế đề tài: Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế trong chăn nuôi lợn thịt trên địa bàn huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị, dành cho những bạn làm luận văn tham khảo.

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
NGUYỄN THỊ THANH HÀ
PHÂN TÍCH CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HIỆU QUẢ
KINH TẾ TRONG CHĂN NUÔI LỢN THỊT TRÊN ĐỊA BÀN
HUYỆN GIO LINH, TỈNH QUẢNG TRỊ
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ
MÃ SỐ: 8340410
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. PHAN THANH HOÀN
HUẾ, 2018

2. LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tác giả dưới sự hướng dẫn
khoa học của giáo viên.Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và
chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được
cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đều được chỉ rõ nguồn gốc.
Huế, tháng 3 năm 2018
NGUYỄN THỊ THANH HÀ
i

3. LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành luận văn với đề tài: “Phântích các yếu tố ảnh hưởng đến
hiệu quả kinh tế trong chăn nuôi lợn thịt trên địa bàn huyện Gio Linh,
tỉnhQuảng Trị” tôi đã nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình của các Thầy, Cô giáo
Trường Đại Học Kinh tế -Đại học Huế và các cơ quan trên địa bàn tỉnh Quảng Trị.
Nhân dịp này, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Phan Thanh Hoàn,
người đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn.
Tôi xin trân trọng cảm ơn các Thầy Cô giáo trường Đại học kinh tế Huế,
phòng sau ại học trường Đại học Kinh tế - Đại học Huế đã đóng góp nhiều ý kiến
quý báu để tôi hoàn thành luận văn này.
Tôi cũng xin gửi lời cám ơn chân thành đếnSở NN& PTNT tỉnh quảng Trị,
Cục thống kê tỉnh Quảng Trị,UBND huyện Gio Linh và các phòng nông nghiệp,
thống kê, trạm thú y,UBND các xã đóng trên địa bàn huyện Gio Linh đã tạo mọi
điều kiện thuận lợi cho tôi thu thập thông tin, số liệu và tham gia đóng góp ý kiến
trong quá trình thực hiện luận văn.
Cuối cùng, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới gia đình, bạn bè, đồng nghiệp cơ
quan, đặc biệt là các anh chị đồng nghiệp và các em học sinh khoa chăn nuôi thú y
trường Trung cấp NN& PTNT Quảng Trị đã độ g viên, giúp đỡ tôi hoàn thiện luận
văn này.
Mặc dù bản thân đã rất cố gắng, nhưng luận văn này không tránh khỏi
những thiếu sót. Vì vậy, tôi rất mong nhận được sự chỉ dẫn, góp ý của quý thầy, cô
giáo và tất cả bạn bè, đồng nghiệp, những người quan tâm nghiên cứu trong lĩnh
vực này.
Một lần nữa, tôi xin chân thành cảm ơn!
Huế, tháng 03 năm 2018
Tác giả
NGUYỄN THỊ THANH HÀ
ii

4. TÓM LƯỢC LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH
TẾ Họ và tên học viên: NGUYỄN THỊ THANH HÀ
Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Định hướng đào tạo: Ứng dụng
Mã số: 60 34 04 10 Niên khóa: 2016 – 2018
Người hướng dẫn khoa học: TS. PHAN THANH HOÀN
Tên đề tài: PHÂN TÍCH CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HIỆU QUẢ
KINH TẾ TRONG CHĂN NUÔI LỢN THỊT TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN GIO
LINH, TỈNH QUẢNG TRỊ.
Mục đích và đối tượng nghiên cứu
Trên cơ sở đánh giá hiệu quả kinh tế và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến
hiệu quả kinh tế trong chăn nuôi lợn thịt trên địa bàn huyện Gio Linh, từ đó đề xuất
các giải pháp tác động nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế chăn nuôi lợn thịt, tăng thu
nhập cho người chăn nuôi ở địa bàn nghiên cứu trong thời gian tới một cách bền
vững.
Nghiên cứu đã hệ thống hóa các vấn đề lý luận và thực tiễn về hiệu quả kinh
tế và các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế chăn nuôi lợn thịt. Sau đó khảo sát,
thu thập thông tin chủ yếu từ các cơ sở chăn nuôi lợn thịt trên địa bàn 5 xã đại diện
về phát triển chăn nuôi lợn thịt của huyện Gio Linh để phục vụ nghiên cứu.
Các phương pháp nghiên ứu đã sử dụng
- Phương pháp thu thập thông tin:
 Thu thập số liệu thứ cấp:
Số liệu thứ cấp sẽ được thu thập, nghiên cứu từ các nguồn: Cục thống kê tỉnh
Quảng Trị, Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn ỉnh Quảng Trị, phòng nông
nghiệp huyện Gio Linh, chi cục thống kê huyện Gio Linh, trạm thú y huyện Gio
Linh. Các công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài.
 Thu thập số liệu sơ cấp:
Để thu thập được số liệu sơ cấp, chúng tôi đã tiến hành khảo sát trực tiếp các
cơ sở chăn nuôi lợn thịt đại diện trên địa bàn nghiên cứu với bảng câu hỏi được thiết
kế sẵn phù hợp với mục tiêu cần đạt được. Bên cạnh đó, chúng tôi tiến hành phỏng
vấn sâu các thông tin liên quan đối với một số cán bộ thú y, chủ trang trại, gia trại,
nông hộ chăn nuôi lợn.
- Công cụ xử lý: Dữ liệu được tổng hợp trên bảng tính Excel và phần mềm
SPSS
iii

5. - Phương pháp tổng hợp, phân tích
Để đạt được các mục tiêu nghiên cứu, trong quá trình thực hiện luận văn đã
sử dụng các phương pháp chủ yếu sau: Phương pháp thống kê mô tả, phương pháp
thống kê so sánh, phương pháp phân tổ thống kê, phương pháp phân tích phương
sai, phương pháp hạch toán chi phí và kết quả sản xuất, phương pháp hồi quy tương
quan. Ngoài ra, phương pháp chuyên gia, PRA (đánh giá có sự tham gia của người
dân) được sử dụng nhằm đưa ra những giải pháp phù hợp.
Kết quả nghiên cứu chính và kết luận
Kết quả nghiên cứu cho biết bình quân người chăn nuôi thu được 3.021
nghìn đồng thu nhập hỗn hợp và 349 nghìn đồng lợi nhuận kinh tế ròng trên một tấn
thịt lợn hơi xuất chuồng; người chăn nuôi bỏ ra một đồng chi phí trung gian thu
được thu được 0,12 đồng thu nhập hỗn hợp và 0,018 đồng lợi nhuận kinh tế ròng.
Tuy nhiên, hiệu quả kinh tế chăn nuôi lợn thịt là không bền vững và rất nhạy cảm
trước các rủi ro như biến động của giá cả thị trường hay dịch bệnh. Đặc biệt, ảnh
hưởng của giá thịt lợn hơi trong nước đã khiến người chăn nuôi nói chung và trên
địa bàn huyện Gio Linh nói riêng tạm ngưng đầu tư phát triển, thậm chí một số
trang trại, gia trại giảm 50% số lượng đàn so với năm trước.
Có sự khác biệt về kết quả và hiệu quả kinh tế theo các tiêu chí đánh giá khác
nhau, đó là: theo quy mô nuôi trang trại, gia trại và nông hộ nhỏ thì quy mô trang
trại có hiệu quả kinh tế cao hơn; theo giống lợn thì chăn nuôi giống ngoại hiệu quả
hơn so với các hộ nuôi giống lai. Bên cạnh đó chủ hộ, chủ cơ sở chăn nuôi có trình
độ văn hóa cao hơn, được tập huấn kỹ thuật có iệu quả kinh tế cao hơn so với các hộ
khác.
Kết quả nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả và hiệu quả kinh tế
chăn nuôi lợn thịt cho thấy: có mối quan hệ tương quan nghịch với các biến chi phí
giống, chi phí thức ăn và mối quan hệ tương quan thuận với các biến quy mô nuôi,
trình độ học vấn, hình thức nuôi và tập huấn.
Trên cơ sở kết quả nghiên cứu, các giải pháp được đề xuất là: giải pháp về
quy mô chăn nuôi hợp lý; nâng cao năng lực người chăn nuôi; áp dụng các tiến bộ
kỹ thuật mới vào trong chăn nuôi; giải pháp về thị trường; hoàn thiện về cơ chế
chính sách và hình thành nhiều tổ chức liên kết trong chăn nuôi lợn thịt.
iv

6. DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU
Viết tắt Tên đầy đủ tiếng Việt Tên đầy đủ tiếng Anh
AE Hiệu quả phân bổ Allocative efficiency
BCN Bán công nghiệp
CN Công nghiệp
CNH - HĐH Công nghiệp hóa hiện đại hóa
CNLT Chăn nuôi lợn thịt
CPTG Chi phí trung gian
DHMT Duyên hải miền trung
ĐB ồng bằng
ĐBSH ồng bằng Sông Hồng
EE Hiệu quả kinh tế Economic efficiency
GO Giá trị sản xuất Gross output
HQKT Hiệu quả kinh tế
HTX Hợp tác xã
KHCN Khoa học công nghệ
IC Chi phí trung gian Intermediate cost
LĐ Lao động
MI Thu nhập hỗn hợp Mixed income
NB Lợi nhuận kinh tế ròng Net Benifit
NN & PTNT Nông nghiệp và phát triển nông thôn
Pi Giá đầu vào Price of inputs
SNV Tổ chức Phát triển Hà Lan
TC Tổng chi phí Total Cost
TE Hiệu quả kỹ thuật Technical efficiency
TSCĐ Tài sản cố định
UBND Ủy ban nhân dân
VA Giá trị gia tăng Value added
WTO Tổ chức thương mại thế giới
v

7. MỤC LỤC
Lời cam đoan.................................................................................................................................................i
Lời cảm ơn....................................................................................................................................................ii
Tóm lược luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế.................................................................................iii
Danh mục các chữ viết tắt và ký hiệu...............................................................................................v
Mục lục..........................................................................................................................................................vi
Danh mục các bảng..................................................................................................................................ix
Danh mục các sơ đồ, biểu đồ, hình....................................................................................................x
PHẦN I. MỞ ĐẦU....................................................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài.....................................................................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu............................................................................................................................3
3. Phương pháp nghiên cứu...................................................................................................................4
4. Giới hạn của luận văn.........................................................................................................................9
5. Cấu trúc của luận văn.......................................................................................................................10
PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU.........................................................................................11
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG
ĐẾN HIỆU QUẢ KINH TẾ CHĂN NUÔI LỢN THỊT........................................................11
1.1. Lý luận về hiệu quả kinh tế.......................................................................................................11
1.1.1. Khái niệm về hiệu quả kinh tế..............................................................................................11
1.1.2. Nội dung, bản chất của hiệu quả kinh tế và vận dụng trong nông nghiệp......13
1.2. Các vấn đề lý luận cơ bản về chăn nuôi lợn thịt 15
1.2.1. Vai trò của ngành chăn nuôi lợn thịt.................................................................................15
1.2.2. Các phương thức chăn nuôi lợn thịt...................................................................................17
1.3. Phương pháp đánh giá hiệu quả kinh tế trong nông nghiệp và vận dụng trong
chăn nuôi lợn thịt 18
1.3.1. Nội dung đánh giá hiệu quả kinh tế...................................................................................18
1.3.2. Hệ thống chỉ tiêu đánh giá kết quả và hiệu quả kinh tế chăn nuôi lợn thịt.....18
1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế chăn nuôi lợn thịt 22
1.5. Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan27
vi

8. 1.6. Thực tiễn chăn nuôi lợn thịt ở Việt nam và tỉnh Quảng Trị 28
1.6.1. Tình hình chăn nuôi lợn thịt ở Việt Nam........................................................................28
1.6.2. Tình hình chăn nuôi lợn ở Quảng Trị................................................................................32
CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾNHIỆU QUẢ
KINH TẾ TRONG CHĂN NUÔI LỢN THỊT TRÊNĐỊA BÀN HUYỆN GIO
LINH, TỈNH QUẢNG TRỊ.................................................................................................................36
2.1. Tình hình cơ bản của địa bàn nghiên cứu 36
2.1.1. Điều kiện tự nhiên của huyện Gio Linh...........................................................................36
2.1.2. Điều kiện kinh tế xã hội..........................................................................................................40
2.1.3. Những hạn chế và thách thức ảnh hưởng tới sự phát triển nông nghiệp của
huyện............................................................................................................................................................47
2.1.4. Tình hình chăn nuôi lợn trên địa bàn huyện Gio Linh..............................................47
2.1.5. Thị trường tiêu thụ sản phẩm ngành chăn nuôi lợn của Huyện Gio Linh......54
2.2. Kết quả nghiên cứu, k ảo sát các hộ chăn nuôi lợn thịt 57
2.2.1. Thông tin chung về nguồn lực của cơ sở chăn nuôi lợn thịt...................................57
2.2.2. Quy mô, năng suất và sản lượng hăn nuôi lợn thịt của cơ sở...............................61
2.2.3. Đầu tư chi phí chăn nuôi lợn thịt.........................................................................................62
2.2.4. Kết quả và hiệu quả kinh tế chăn nuôi lợn thịt.............................................................67
2.2.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế chăn nuôi lợn thịt của các cơ sở
chăn nuôi trên địa bàn huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị........................................................70
CHƯƠNG 3. ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HQKT CHĂN
NUÔILỢN THỊT TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN GIO LINH, TỈNH QUẢNG TRỊ.....80
3.1. Các quan điểm, định hướng phát triển 80
3.1.1. Quan điểm phát triển chăn nuôi của tỉnh Quảng Trị đến năm 2020...................80
3.1.2. Định hướng phát triển nông nghiệp của huyện Gio Linh đến năm 2020..........81
3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả kinh tế chăn nuôi lợn thịt trên địa bàn huyện
Gio Linh 83
3.2.1. Nhóm giải pháp về kỹ thuật...................................................................................................83
3.2.2. Nâng cao năng lực cơ sở chăn nuôi...................................................................................85
vii

9. 3.2.3. Nhóm giải pháp về thị trường...............................................................................................87
3.2.4. Các cơ quan quản lý cần thực hiện tốt nhóm giải pháp về chủ trương, chính
sách sau:.......................................................................................................................................................89
PHẦN 3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 90
1. Kết luận 90
2. Kiến nghị...............................................................................................................................................91
TÀI LIỆU THAM KHẢO 93
PHỤ LỤC...................................................................................................................................................96
QUYẾT ĐỊNH VỀ VIỆC THÀNH LẬP HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN VĂN THẠC SĨ
BIÊN BẢN CỦA HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN VẮN THẠC SĨ KINH TẾ NHẬN
XÉT LUẬN VĂN THẠC SĨ CỦA PHẢN BIỆN 1
NHẬN XÉT LUẬN VĂN THẠC SĨ CỦA PHẢN BIỆN 2
BẢN GIẢI TRÌNH CHỈNH SỬA LUẬN VĂN XÁC
NHẬN HOÀN THIỆN LUẬN VĂN
viii

10. DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1. Số lượng lợn phân theo vùng................................................................. 30
Bảng 1.2: Sản lượng lợn thịt phân theo vùng ........................................................ 31
Bảng 2.1: Bảng tổng hợp khí hậu và thời tiết trong vùng...................................... 38
Bảng 2.2: Kết quả sản xuất - kinh doanh của huyện Gio Linh giai đoạn 2014 –
2016 ....................................................................................................... 41
Bảng 2.3: Hiện trạng sử dụng đất đai của huyện Gio Linh năm 2016................... 43
Bảng 2.4: Tình hình dân số và lao động của huyện Gio Linh qua 3 năm 2014 –
2016 ....................................................................................................... 45
Bảng 2.5: Quy mô trang trại của huyện Gio Linh năm 2016................................. 49
Bảng 2.6: Sản lượng thịt hơi năm 2012 - 2016...................................................... 51
Bảng 2.7: Một số thông tin cơ bản của cơ sở chăn nuôi lợn thịt được khảo sát .... 57
Bảng 2.8: Một số thông t n về nguồn lực của cơ sở chăn nuôi lợn thịt được khảo
sát........................................................................................................... 59
Bảng 2.9: Một số đặc điểm kinh tế - kỹ thuật của hoạt động chăn nuôi lợn thịt .. 61
Bảng 2.10: Một số thông tin về đặc điểm kỹ thuật của hoạt động chăn nuôi lợn thịt.... 62
Bảng 2.11: Chi phí và cơ cấu chi phí hăn nuôi lợn thịt theo quy mô..................... 64
Bảng 2.12: Chi phí và cơ cấu chi phí chăn nuôi lợ thịt theo giống lợn nuôi ......... 66
Bảng 2.13: Kết quả và hiệu quả kinh tế chăn nuôi lợn thịt theo quy mô nuôi......... 68
Bảng 2.14: Kết quả và hiệu quả kinh tế chăn nuôi lợn hịt heo giống lợn nuôi ..... 69
Bảng 2.15: Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế chăn nuôi lợn thịt theo ý
kiến của người chăn nuôi....................................................................... 71
Bảng 2.16: Mối quan hệ tác động của một số yếu tố với hiệu quả kinh tế chăn nuôi
lợn thịt ở huyện Gio Linh ......................................................................73
Bảng 2.17: Diễn giải các biến độc lập trong mô hình..............................................76
Bảng 2.18: Các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả và HQKT chăn nuôi lợn thịt ..........77
ix

11. DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ, HÌNH
Hình 1.1: Tổng đàn gia súc phân theo loài
(Nghìn con) 29
Hình 1.2: Sản lượng gia súc phân theo loài
(Nghìn tấn) 29
Hình 1.3: Tổng đàn gia súc phân theo loài
(Nghìn con) 32
Hình 1.4: Sản lượng gia súc phân theo loài
(Nghìn tấn) 33
Hình 2.1: Bản đồ hành chính huyện Gio Linh
....37
Biểu đồ 2.1: Số lượng và sản lượng thịt đàn lợn
của huyện Gio Linh giai đoạn 52
Biểu đồ 2.2: Quy mô đàn lợn phân theo xã của
huyện Gio Linh năm 2016 54

12. x

13. PHẦN I. MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Nông nghiệp là ngành sản xuất có từ lâu đời và ngày càng được chú trọng
phát triển ở nước ta. Năm 2015, giá trị sản phẩm ngành nông nghiệp chiếm khoảng
16% tổng giá trị sản phẩm trong nước[31].Trong nông nghiệp, chăn nuôi lại đóng
vai trò quan trọng, góp phần trong việc đa dạng hoá nguồn thu và tăng trưởng kinh
tế của quốc gia. Quan trọng hơn cả, chăn nuôi là nguồn sinh kế chủ yếu của đa số
các hộ gia đình nông thôn. Do nhu cầu tiêu dùng tăng cao cả ở thị trường trong
nước và ngoài nước, khu vực chăn nuôi đã trở thành một trụ cột cho chiến lược phát
triển nông nghiệp. Theo số liệu của tổng cục thống kê Việt Nam năm 2016, giá trị
sản xuất của chăn nuôi là 172.438,6 tỷ đồng chiếm 26,84% giá trị sản xuất của
ngành nông nghiệp. Đối với chăn nuôi của Việt Nam thì chăn nuôi lợn thịt là chủ
yếu do đầu tư cơ bản ban đầu cho chăn nuôi lợn ít, chi phí nuôi dưỡng trải đều suốt
quá trình sản xuất, chu kỳ sản xuất ngắn nên có thể đầu tư phát triển ở mọi điều kiện
gia đình nông dân.
Ngành chăn nuôi lợn ở nước ta đang dần lớn mạnh đáp ứng xu thế cạnh tranh
của thị trường ngày càng tăng cao. Trong tiến trì h hội nhập khu vực và quốc tế,
chính phủ nước ta đã ban hành nhiều chính sách liên quan đến công tác giống, tài
chính, thú y, thị trường và thuế để tháo gở khó khăn đồng hời thúc đẩy sự phát triển
chăn nuôi lợn thịt.
Tỉnh Quảng Trị là một trong những địa phương có tiềm năng phát triển chăn
nuôi lợn đặc biệt là chăn nuôi lợn thịt. Theo báo cáo kết quả chăn nuôi và thú y của
Sở NN & PTNT tỉnh Quảng Trị, tổng đàn lợn tính đến năm 2016 là 286.864 con.
Sản lượng thịt lợn hơi xuất chuồng là 30.421tấn, tăng 1,06 % so với cùng kỳ và
đóng góp không nhỏ vào giá trị sản xuất nông nghiệp của tỉnh. Chăn nuôi lợn đang
từng bước chuyển đổi theo hướng tái cơ cấu ngành để nâng cao giá trị gia tăng và
phát triển bền vững. Ngày càng nhiều các mô hình chăn nuôi quy mô lớn và liên kết
trong sản xuấtvà tiêu thụ nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh; nâng cao giá trị gia
1

14. tăng, giúp truy xuất được nguồn gốc sản phẩm, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.
Tuy nhiên, chăn nuôi lợn ở Quảng Trị chủ yếu vẫn là chăn nuôi trong các hộ gia
đình với quy mô nhỏ lẻ,thiếu tính thị trường, tốc độ tăng trưởng đang có xu hướng
chậm lại.
Gio Linh là một huyện nghèo ở phía bắc của tỉnh Quảng Trị. Với diện tích
4.27.856 km
2
, huyện có vị trí địa lí cùng với các điều kiện về tự nhiên, kinh tế - xã
hội thuận lợi cho việc phát triển nền nông nghiệp sản xuất hàng hóa. Trong những
năm gần đây, cơ cấu kinh tế huyện đã có những thay đổi đáng kể theo hướng giảm
tỷ trọng ngành nông nghiệp tăng tỷ trọng công nghiệp, thương mại dịch vụ. Theo
báo cáo tình hình sản xuất nông nghiệp trên địa bàn huyện Gio Linh năm 2016 của
UBND huyện, tỷ trọng ngành nông nghiệp giảm từ 48.4% năm 2015 xuống còn
47,6%[23]. Trong nông nghiệp, giảm dần tỷ trọng ngành trồng trọt và tăng dần tỷ
trọng ngành chăn nuôi, đặc biệt là chăn nuôi lợn thịt. Nhiều hộ nông dân đã mạnh
dạn đầu tư hàng trăm triệu đồng để xây dựng cơ sở vật chất, mở rộng quy mô sản
xuất lên tới hàng ngàn con. Năm 2016, ngành chăn nuôi tăng mạnh với tỷ trọng sản
lượng thịt lợn xuất chuồng trên địa bàn huyện chiếm 77,7% trong tổng sản lượng
thịt hơi xuất chuồng[24]. Tuy, chăn nuôi lợn trên địa bàn có xu hướng tăng nhưng
độ an toàn và giá trị kinh tế cũng như năng suất, chất lượng của các sản phẩm từ
chăn nuôi lợn còn chưa cao, quy mô còn nhỏ lẻ, chưa chú trọng đến vấn đề thị
trường.Môi trường tự nhiên, sinh thái vẫn đang bị đe doạ nghiêm trọng bỡi hoạt
động chăn nuôi nói chung và chăn nuôi lợn nói riêng.
Vậy, thực trạng hiệu quả kinh tế chăn nuôi lợn thịt trên địa bàn huyện Gio
Linh hiện nay như thế nào? Yếu tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế chăn nuôi
lợn thịt? Giải pháp tác động đến các yếu tố nào cần thực hiện để nâng cao hiệu quả
kinh tế chăn nuôi lợn thịt trên địa bàn huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị.
Xuất phát từ những vấn đề trên, tôi chọn đề tài:“Phân tích các yếu tố ảnh
hưởng đến hiệu quả kinh tế trong chăn nuôi lợn thịt trên địa bànhuyện Gio Linh,
tỉnh Quảng Trị”làm luận văn thạc sĩ kinh tế của mình.
2

15. 2. Mục tiêu nghiên cứu
a. Mục tiêu chung
Trên cơ sở đánh giá HQKTvà phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến
HQKTchăn nuôi lợn thịt trên địa bàn huyện, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng
cao HQKT chăn nuôi lợn thịt, tăng thu nhập cho người chăn nuôi ở huyện Gio Linh,
tỉnh Quảng Trị trong thời gian tới một cách bền vững.
b. Mục tiêu cụ thể
- Hệ thống hoá lý luận và thực tiễn về HQKT và các yếu tố ảnh hưởng đến
HQKT chăn nuôi lợn thịt.
- Đánh giá và phân tích các yếu tốảnh hưởngđếnhiệu quả kinh tế chăn nuôi
lợn thịt trên địa bàn huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị.
- Đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế chăn nuôi lợn thịt cho
người chăn nuôi trên địa bàn huyện Gio Linh trong thời gian tới.
2.1. Đối tượng, phạm vi ng iên cứu
a. Đối tượng nghiên cứu
- Các vấn đề về lý luận và thực tiễn về hiệu quả kinh tế và các yếu tố ảnh
hưởng đến HQKT chăn nuôi lợn thịt.
- Đối tượng khảo sát, thu thập tài liệu phục vụ nghiên cứu của đề tài chủ yếu là
các trang trại, gia trại, nông hộ chăn nuôi lợn thịt trên địa bàn huyện Gio Linh.
b. Phạm vi nghiên cứu
• Phạm vi không gian
Đề tài được tiến hành nghiên cứu các cơ sở, hộ gia đình chăn nuôi lợn thịt ở
huyện Gio Linh. Cụ thể là thực hiện trên 5 xã đại diện địa bàn nghiên cứu có hoạt
động chăn nuôi phát triển mạnh của ba vùng: miền núi trung du, đồng bằng và bãi
cát ven biển.
• Phạm vi thời gian
Dữ liệu sơ cấp sẽ được thu thập để nghiên cứu đề tài gồm dữ liệu điều tra
chăn nuôi lợn thịt năm 2017.
Thông tin thứ cấp phục vụ cho công tác đánh giá thực trạng phát triển chăn
nuôi lợn thịt trên địa bàn nghiên cứu được thu thập ít nhất là từ 3 năm trở lại đây, cụ
3

16. thể từ năm 2014- 2016; Phân tích tình hình chăn nuôi lợn thịt để đánh giá các yếu tố
ảnh hưởng đến HQKT chăn nuôi lợn thịt của các cơ sở điều tra năm 2017; Các giải
pháp đưa ra áp dụng cho năm 2018 và các năm tiếp theo.
 Phạm vi nội dung
Do thời gian và kinh phí hạn chế nên đề tài chưa khảo sát các đối tượng là
các đơn vị cung cấp con giống, thức ăn, thuốc thú y, các đối tượng thu mua lợn hơi.
Vì vậy, nghiên cứu chưa đi sâu tìm hiểu thị trường đầu vào, đầu ra, chuỗi giá trị thịt
lợn, các mối liên kết trong sản xuất và tiêu thụ thịt lợn. Chưa đánh giá được tác
động của các chính sách kinh tế cũng như một số yếu tố khác đến HQKT chăn nuôi
lợn thịt trên địa bàn huyện Gio Linh.
Luận văn tập trung nghiên cứu cơ sở khoa học về HQKT chăn nuôi lợn thịt.
Tính toán các chỉ tiêu tài chính để đánh giá kết quả và hiệu quả kinh tế trong chăn
nuôi lợn thịt.Phân tích mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến kết quả và hiệu quả
kinh tế,từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế trong chăn
nuôi lợn thịt ở địa bàn nghiên cứu trong thời gian tới.
3. Phương pháp nghiên cứu
a. Phương pháp thu thập số liệu thứ ấp, sơ cấp; chọn mẫu, điều tra
 Thu thập số liệu thứ cấp:
Số liệu thứ cấp sẽ được thu thập, ngh ên cứu từ các nguồn: tổng cục thống kê
Việt Nam, cục thống kê tỉnh Quảng Trị, chi cục hú y tỉnh Quảng Trị, phòng nông
nghiệp huyện Gio Linh, chi cục thống kê huyện Gio Linh, trạm thú y huyện Gio
Linh.
Ngoài ra, thông tin còn được thu thập từ các tài liệu, các bài báotrong các tạp
chí chuyên ngành, các đề tài khoa học, các văn bản pháp quy của Nhà nước, Chính
phủ có liên quan, mạng internet, cùng các thông tin thứ cấp được công bố trên các
báo cáo của cục chăn nuôi Việt Nam, sở nông nghiệp tỉnh Quảng Trị, UBND huyện
Gio Linh.
 Thu thập số liệu sơ cấp:
Để thu thập được số liệu sơ cấp, chúng tôi đã tiến hành khảo sát trực tiếp các
cơ sở CNLT đại diện trên địa bàn nghiên cứu với bảng câu hỏi được thiết kế sẵn
4

17. phù hợp với mục tiêu cần đạt được. Bên cạnh đó, chúng tôi tiến hành phỏng vấn sâu
các thông tin liên quan đối với một số cán bộ thú y, chủ trang trại, gia trại, nông hộ
chăn nuôi lợn trên địa bàn.
 Phương pháp chọn mẫu, điều tra
Do các xã trên địa bàn huyện Gio Linh được chia làm ba vùng kinh tế là
vùng gò đồi miền núi, vùng đồng bằng và vùng cồn cát, bãi cát ven biển. Nên chúng
tôi lựa chọn 5 xã có tình hình chăn nuôi phát triển đại diện cho ba vùng sinh thái để
khảo sát. Đại diện miền núi trung du chọn xã Linh Hải; vùng đồng bằng gồm: Gio
Mỹ, Gio Phong, Gio Quang; và đại diện vùng ven biển chọn xã Trung Giang.
Hoạt động CNLT ở địa bàn nghiên cứu tương đối đa dạng về quy mô, hình
thức, loại giống.... Bên cạnh đó, các số liệu thống kê về số lượng cơ sở chăn nuôi,
số lượng lợn thịt trên từng địa bàn xã... đã được cung cấp bởi các cơ quan chức năng
liên quan.Vì thế, chúng tôi sử dụng phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên thuận lợi
phân tầng theo địa bàn và phân tổ theo quy mô trên cơ sở danh sách hộ chăn nuôi
lợn từ cán bộ thú y các xã nghiên cứu. Từ đó có cơ sở so sánh HQKT CNLT giữa
các quy mô khác nhau.
Cỡ mẫu khảo sát được xác định dựa trên công thức Slovin[22]:
N
n =
(1+N.e
2
)
Trong đó:
N : Tổng thể mẫu là tổng số cơ sở có hoạt động chăn nuôi lợn trên địa bàn
huyện.(theo số liệu thống kê mới nhất của trạm thú y huyện Gio Linh tổng là 3.805
cơ sở )
e: sai số cho phép (trong nghiên cứu mức độ chính xác mong m ốn e =10%)
n: Số lượng mẫu xác định cho khảo sát (số cơ sở chăn nuôi lợn thịt lựa chọn
điều tra). Kết quả tính toán n gần bằng 97cơ sở. Chúng tôi tiến hành khảo sát 100 cơ
sở chăn nuôi lợn thịt trên địa bàn 5 xã như sau:
5

18. Bảng 1. Mô tả cỡ mẫu điều tra theo địa bàn
Số Theo cơ sở
Địa bàn
Trang Gia Nôngmẫu
trại trại Hộ
Vùng gò đồi
Linh Hải 15 1 3 11
Vùng đồng bằng
Gio Mỹ 23 1 5 17
Gio Phong 21 1 4 16
Gio Quang 21 2 5 14
Vùng cát ven biển
Trung Giang 20 1 6 13
Tổng 100 6 23 71
(Nguồn: Số liệu do tác giả xây dựng, năm 2017)
Mẫu điều tra được chọn theo phương pháp ngẫu nhiên dựa trên danh sách các
trang trại, gia trại, nông hộ chăn nuôi lợn trong xã và lựa chọn theo tiêu chí chủ yếu
là quy mô. Chăn nuôi tập trung nhiều nhất ở vùng đồng bằng với 2.439 cơ sở chăn
nuôi, tiếp đến là vùng bãi cát và cồn cát ven biển 803 cơ sở, vùng gò đồi 563 cơ sở.
Danh sách xã và các hộ điều tra được lựa chọn nhờ sự tư vấn của trạm trưởng trạm
thú y huyện Gio Linh và cán bộ thú y các xã nghiên cứu cụ thể:
Tổng số mẫu chúng tôi tiến hành khảo sát là 100 mẫu, trong đó: nếu phân
theo địa bàn thì vùng đồng bằng gồm xã Gio Phong, Gio Mỹ, Gio Q ang chiếm
65%, xã Linh Hải đại diện vùng gò đồi chiếm 15% và xã Trung Giang đại diện vùng
bãi cát ven biển chiếm 20%; nếu phân theo quy mô nuôi thì quy mô trang trại chiếm
6%, gia trại 23% và nông hộ 71%.
Sau khi đã chọn được mẫu sẽ tiến hành điều tra, phỏng vấn chủ cơ sở hoặc
người trực tiếp sản xuất trong cơ sở có hoạt động chăn nuôi lợn thịt:
- Phỏng vấn những người chủ chốt, quan sát trực tiếp các cơ sở chăn nuôi
6

19. và lấy ý kiến một số chuyên gia.
- Thông tin thu thập từ mỗi mẫu điều tra sẽ được ghi chép vào 2 bộ câu hỏi:
+ Bộ câu hỏi thứ nhất gồm các chỉ tiêu chính sau đây: Thông tin về chủ hộ
sản xuất, diện tích đất, số lượng lao động, nguồn thu nhập.
+ Bộ câu hỏi thứ hai: Thông tin về chi phí đầu vào, đầu ra và các thông tin
liên quan đến hoạt động chăn nuôi lợn thịt. Gồm các chỉ tiêu chính sau đây: Số
lượng lợn, cơ cấu đàn trong năm, một số chỉ tiêu kỹ thuật trong chăn nuôi lợn, chi
phí đầu vào trong năm, thu nhập đầu ra trong năm, tình hình tiêu thụ sản phẩm, tình
hình tiếp cận với các loại hình dịch vụ.
b. Phương pháp tổng hợp, phân tích
Để đạt được các mục tiêu nghiên cứu, trong quá trình thực hiện luận văn đã
sử dụng các phương pháp chủ yếu sau:
 Phương pháp thống kê mô tả
Bằng việc sử dụng các c ỉ tiêu thống kê mô tả như số tuyệt đối, số tương đối,
số bình quân nhằm xác định các đặc điểm kinh tế - kỹ thuật của hoạt động chăn nuôi
lợn thịt; xác định chi phí, kết quả và HQKT chăn nuôi lợn thịt của các cơ sở chăn
nuôi quy mô khác nhau.
 Phương pháp thống kê so sánh
Phương pháp thống kê so sánh dùng để so sánh chi phí sản xuất lợn thịt, hiệu
quả kinh tế của các hộ chăn nuôi lợn thịt giữa các quy mô sản xuất và các giống lợn
khác nhau.
 Phương pháp phân tổ thống kê
Phân tổ cơ sở chăn nuôi lợn thịt theo tiêu chí khác nhau nhằm đánh giá hiệu
quả kinh tế của các cơ sở chăn nuôi theo từng góc độ. Tiêu chí mà chúng tôi sử
dụng để đánh giá trong phạm vi đề tài là theo quy mô chăn nuôi lợn. Trên cơ sở bản
hướng dẫn điều tra nông nghiệp nông thôn:
+ Hộ chăn nuôi quy mô nhỏ (áp dụng cho khu vực nông thôn): là hộ nông
thôn trong kỳ có chăn nuôi quy mô dưới 30 con lợn.
+ Gia trại (chăn nuôi quy mô vừa) : là hộ chăn nuôi lợn trong kỳ điều tra chưa
7

20. đạt tiêu chí trang trại song có nuôi thường xuyên từ 30 con lợn trở lên; số lần xuất
chuồng trong năm từ 2 lần trở lên. Trong một số trường hợp nếu do một số yếu tố bất
thường (dịch bệnh…) phải trống chuồng từ 1 - 3 tháng vẫn coi là nuôi thường xuyên.
+ Trang trại (chăn nuôi quy mô lớn): Theo Thông tư số 27/2011/TT-
BNNPTNT ngày 13/04/2011 của Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn quy định:
Cơ sở chăn nuôi đạt tiêu chí trang trại là cơ sở đạt giá trị sản lượng hàng hóa từ 1 tỉ
đồng/năm trở lên và có diện tích 2,1 ha trở lên. (thường là những cơ sở có số lượng
lợn thịt nuôi thường xuyên từ 100 con/lứa trở lên)
Ngoài ra, trong phân tích chi phí, kết quả của hoạt động chăn nuôi lợn thịt,
tôi còn tiến hành phân tổ theo giống nuôi: giống lợn lai và giống lợn ngoại.
• Phương pháp phân tích phương sai:
Để so sánh trị trung bình về các chỉ tiêu như chi phí, kết quả và hiệu quả
CNLT của các cơ sở CNLT k ác nhau có ý nghĩa kinh tế và thống kê hay không,
chúng tôi sử phương pháp kiểm định trị trung bình tổng thể. Trong trường hợp có
hai tổng thể mẫu độc lập thì kiểm định Independent – samples T-test được sử dụng,
còn trong trường hợp có 3 nhóm tổng thể mẫu độc lập thì chúng tôi sử dụng phân
tích phương sai ANOVA.
• Phương pháp hạch toán chi phí và ết quả sản xuất
Phương pháp này dùng để tính toán các chỉ tiêu như chi phí trung gian, tổng
chi phí, giá trị sản xuất, giá trị gia tăng, thu nhập hỗn hợp và lợi nhuận kinh tế ròng
bình quân trên 1 tấn thịt lợn hơi tăng trọng.
• Phương pháp hồi quy tương quan
Khi phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả và HQKT trong sản xuất nông
nghiệp, các nhà nghiên cứu trong nước thường sử dụng phương pháp phân tích hồi quy
dựa trên hàm sản xuất Cobb – Douglas, với biến phụ thuộc Y (sản lượng) và các biến
độc lập Xi được đo bằng hiện vật (thường là kg). Tuy nhiên, do các yếu tố đầu vào
trong hoạt động CNLT như thức ăn, thuốc thú y và đặc biệt là con giống là rất đa dạng,
phức tạp, khó tính toán, quy đồng về một lượng vật chất cụ thể để đáp ứng đòi hỏi của
phương pháp này. Bên cạnh đó, cái mà người chăn nuôi theo đuổi chính là
8

21. giá trị như MI, NB…chứ không phải là chỉ tiêu sản lượng.
Trong đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả và HQKT trong chăn nuôi gà
thịt, tác giả Nguyễn Lê Hiệp (2013)đã sử dụng phương pháp phân tích hồi quy tuyến
tính bội với biến phụ thuộc Y là lợi nhuận ròng và thu nhập hỗn hợp. Mô hình này
không đòi hỏi các biến độc lập Xi được đo bằng hiện vật, và đặc biệt kết quả phân tích
của mô hình phản ánh đúng kết quả và HQKT, là cơ sở khoa học đáng tin cậy để
khuyến nghị người chăn nuôi tác động vào các yếu tố như điều chỉnh mức đầu tư, lựa
chọn hình thức nuôi, giống nuôi, mùa nuôi… để đạt được HQKT cao nhất, đây là vấn
đề mà người chăn nuôi và cả các cơ quan quản lý đặc biệt quan tâm hiện nay[9].
Trên cơ sở đó, đề tài đã sử dụng mô hình hàm hồi quy đa biến để phân tích và
xác định các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế trong chăn nuôi lợn thịt. Trong mô
hình này, chỉ tiêu hiệu quả kinh tế của từng cơ sở chăn nuôi lợn thịt dùng làm biến phụ
thuộc, biến này được giả th ết là chịu sự ảnh hưởng của các yếu tố như chi phí sản xuất
của cơ sở chăn nuôi lợn thịt, quy mô chăn nuôi lợn, hình thức nuôi, tập huấn kỹ thuật,
dịch vụ thú y, trình độ học vấn, số năm kinh nghiệm chăn nuôi lợn...
 Phương pháp chuyên gia
Phương pháp này được sử dụng nhằm tham khảo ý kiến của các chuyên gia
nông nghiệp, cán bộ Chăn nuôi – Thú y của tỉnh, huyện, xã. Tham khảo kinh
nghiệm của các hộ chăn nuôi lợn quy mô lớn, sản xuất giỏi để đề xuất các nhóm
giải pháp nhằm nâng cao HQKT chăn nuôi lợn thịt ở địa bàn nghiên cứu. Công cụ
nghiên cứu đánh giá nhanh nông thôn với sự tham gia của người dân (PRA) được sử
dụng để đánh giá thông qua bản phỏng vấn sâu dành cho các chuyên gia. Ngoài ra,
nghiên cứu các đề tài đã công bố, từ đó lựa chọn, kế thừa và vận dụng chọn lọc phù
hợp để hệ thống hoá cơ sở lý luận của đề tài.
c. Công cụ xử lý dữ liệu
Sử dụng bảng tính excel và phần mềm SPSS 18 để xử lý số liệu thu thập và
điều tra.
4. Giới hạn của luận văn
Hiệu quả kinh tế chăn nuôi lợn thịt là một nội dung lớn đòi hỏi người nghiên
cứu phải xem xét, đánh giá nhiều góc độ khác nhau từ khâu cung ứng đầu vào, sản
9

22. xuất và tiêu thụ sản phẩm. Mặt khác, hiệu quả kinh tế chăn nuôi lợn thịt chịu ảnh
hưởng của nhiều yếu tố như kinh tế tổ chức, kỹ thuật, các chính sách kinh tế của
Nhà nước, địa phương… tuy nhiên, đề tài chỉ mới dừng lại ở việc đánh giá thực
trạng và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến HQKT CNLT ở địa bàn nghiên cứu mà
chưa tập trung sâu vào khía cạnh thị trường, giá cả đầu vào và đầu ra, xây dựng
chuỗi giá trị thịt lợn hay mô hình liên kết sản xuất, mô hình thực hành sản xuất nông
nghiệp tốt ở Việt Nam (VIETGAP).
5. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần mở đầu, phần kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung
của luận văn được kết cấu gồm 3 chương
Chương 1. Cơ sở lý luận và thực tiễn về các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả
kinh tế chăn nuôi lợn thịt
Chương 2. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế chăn nuôi
lợn thịt trên địa bàn huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị
Chương 3. Giải pháp nâng cao hiệu quả kinh tế chăn nuôi lợn thịt trên địa
bàn huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị
10

23. PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CÁC YẾU TỐ
ẢNH HƯỞNG ĐẾN HIỆU QUẢ KINH TẾ CHĂN NUÔI LỢN THỊT
1.1.Lý luận về hiệu quả kinh tế
1.1.1. Khái niệm về hiệu quả kinh tế
Xuất phát từ các góc độ xem xét, các nhà kinh tế đã đưa ra nhiều quan điểm
khác nhau về hiệu quả kinh tế. Theo Kar Marx, hiệu quả là việc “tiết kiệm và phân
phối một cách hợp lý thời gian lao động sống và lao động vật hóa giữa các ngành”
và hiệu quả cũng là quy luật “tiết kiệm và tăng năng suất lao động”.
Karl Marx cũng cho rằng “nâng cao năng suất lao động vượt quá nhu cầu cá
nhân của người lao động là cơ sở tiết kiệm của hết thảy mọi xã hội”.[15]
Theo David Begg (1992), “Hiệu quả sản xuất diễn ra khi xã hội không thể
tăng sản lượng một loại hàng óa này mà không cắt giảm một loại hàng hóa khác”
và Ông còn khẳng định “Hiệu quả nghĩa là không lãng phí”. Các quan điểm này
đúng trong nền kinh tế thị trường ở các nước phát triển nhưng khó xác định vì chưa
đề cập đến chi phí để tạo ra sản phẩm, nhất là ở các nước đang phát triển hay chậm
phát triển.
Theo Phạm Ngọc Kiểm (2009) “Hiệu quả sản xuất kinh doanh là một phạm
trù kinh tế, biểu hiện sự phát triển kinh tế theo chiều sâu. Nó phản ánh trình độ khai
thác các nguồn lực và trình độ tiết kiệm chi phí các nguồn lực đó trong quá trình tái
sản xuất nhằm thực hiện các mục tiêu kinh doanh”. Quan điểm này ưu việt hơn
trong đánh giá hiệu quả đầu tư theo chiều sâu, hoặc hiệu quả của việc ứng dụng các
tiến bộ kỹ thuật.
Hiện nay, theo quan điểm mới, hiệu quả kinh tế - Allocative efficiency AE)
gồm hai bộ phận là hiệu quả kỹ thuật - Technical efficiency (TE) và hiệu quả phân
bổ - Economic efficiency (EE). Trong nghiên cứu của tác giả Nguyễn Thị Phương
Hảođã đưa ra quan điểm về hiệu quả của Colman và Young (1990)[7], hiệu quả kỹ
thuật được định nghĩa là khả năng của người sản xuất có
11

24. thể sản xuất mức đầu ra tối đa với một tập hợp các đầu vào và công nghệ cho trước.
Cần phân biệt hiệu quả kỹ thuật với thay đổi công nghệ. Sự thay đổi công nghệ làm
dịch chuyển hàm sản xuất (dịch chuyển lên trên) hay dịch chuyển đường đồng
lượng xuống phía dưới. Hiệu quả kỹ thuật được đo bằng số lượng sản phẩm có thể
đạt được trên chi phí đầu vào hay nguồn lực sử dụng vào sản xuất trong điều kiện
cụ thể áp dụng kỹ thuật hay công nghệ. Hiệu quả kỹ thuật thường được phản ánh và
biểu hiện trong mối quan hệ giữa các yếu tố trong hàm sản xuất và liên quan đến
phương diện sản xuất vật chất. Nó phản ánh mối quan hệ giữa yếu tố đầu vào và
yếu tố đầu ra, giữa các yếu tố đầu ra với nhau và giữa các sản phẩm khi nhà sản
xuất quyết định sản xuất. Vì thế, nó được áp dụng phổ biến trong kinh tế vi mô để
xem xét tình hình sử dụng các yếu tố đầu vào cụ thể. Chỉ tiêu này cho biết một đơn
vị chi phí nguồn lực dùng vào sản xuất đem lại bao n iêu đơn vị sản phẩm.
Hiệu quả phân bổ là t ước đo phản ánh mức độ thành công của người sản
xuất trong việc lựa chọn tổ hợp các đầu vào tối ưu, nghĩa là tỷ số giữa sản phẩm
biên của yếu tố đầu vào nào đó sẽ bằng tỷ số giá cả giữa chúng. Hiệu quả phân bổ là
hiệu quả do giá các yếu tố đầu vào và đầu ra được tính để phản ánh giá trị sản phẩm
thu thêm trên một đồng chi phí thêm về đầu vào hay nguồn lực. Thực chất, hiệu quả
phân bổ là hiệu quả kỹ t uật có tính đến yếu tố giá của đầu vào và giá của đầu ra.
Việc xác định hiệu quả phân bổ giống như xác định các điều kiện về lý thuyết để tối
đa hóa lợi nhuận. Cũng theo Colman và Young (1990), hiệu quả kinh tế được tính
bằng tích của hiệu quả kỹ thuật và hiệu quản phân bổ[7].
Hiệu quả kinh tế là một phạm trù của kinh tế học phản ảnh về mặt chất lượng
của các hoạt động sản xuất - kinh doanh. Trong quá trình sản xuất kinh doanh, do
chịu sự chi phối bởi quy luật khan hiếm nguồn lực, trong khi đó nhu cầu của xã hội
tăng nhanh cả về số lượng và chất lượng nên trong quá trình sản xuất kinh doanh
phải tiết kiệm nguồn lực, chi phí, đồng thời phải thoả mãn nhu cầu ngày càng tăng
về số lượng và chất lượng sản phẩm.
12

25. 1.1.2. Nội dung, bản chất của hiệu quả kinh tế và vận dụng trong nông nghiệp
1.1.2.1. Nội dung của hiệu quả kinh tế
Thứ nhất, HQKT là quan hệ so sánh giữa kết quả thu được với toàn bộ các
yếu tố chi phí đầu vào của quá trình sản xuất (đất đai, vốn, lao động, khoa học kỹ
thuật, quản lý…)[9].
Kết quả và HQKT là hai phạm trù kinh tế khác nhau, nhưng có quan hệ mật
thiết với nhau. Đây là mối liên hệ mật thiết giữa mặt chất và mặt lượng trong hoạt động
sản xuất kinh doanh của một đơn vị. Kết quả thể hiện khối lượng, quy mô của một sản
phẩm cụ thể và được thể hiện bằng nhiều chỉ tiêu, tuỳ thuộc vào từng trường hợp. Hiệu
quả là đại lượng dùng để đánh giá kết quả đó được tạo ra như thế nào? Mức chi phí cho
một đơn vị kết quả có chấp nhận được không? Dựa theo nội dung này giúp chúng ta
phân biệt giữa kết quả và hiệu quả của một hiện tượng hay quá trình kinh tế.
Thứ hai, hiệu quả gắn liền với kết quả của từng hoạt động cụ thể trong sản
xuất kinh doanh, ở những điều kiện lịch sử cụ thể.Trong sản xuất một sản phẩm cụ
thể luôn có mối quan hệ giữa sử dụng các yếu tố đầu vào và đầu ra, từ đó chúng ta
mới biết được hao phí để sản xuất một đơn vị sản phẩm là bao nhiêu? Mức chi phí
như vậy có hiệu quả không? Tuy nhiên, ết quả và hiệu quả phụ thuộc vào từng
ngành, từng hoạt động ở điều kiện tự nhiên, nh tế, xã hội, thị trường…
Thứ ba, HQKT khi tính toán gắn liền với việc lượng hoá các yếu tố đầu vào
và các yếu tố đầu ra của từng sản phẩm, dịch vụ trong điều kiện nhất định.
HQKT liên quan trực tiếp đến các yếu tố đầu vào và đầu ra của quá trình sản
xuất. Việc lượng hoá hết và cụ thể các yếu tố này để tính toán HQKT thường gặp
nhiều khó khăn, đặc biệt trong sản xuất nông nghiệp. Chẳng hạn:
Đối với các yếu tố đầu vào:
Trong sản xuất nói chung, sản xuất nông nghiệp nói riêng, tài sản cố định
(đất nông nghiệp, vườn cây lâu năm, gia súc cơ bản, nhà xưởng, chuồng trại…)
được sử dụng cho nhiều chu kỳ sản xuất, trong nhiều năm nhưng không đồng đều.
Mặt khác, giá trị hao mòn khó xác định chính xác, nên việc tính khấu hao tài sản cố
định và phân bổ chi phí để tính hiệu quả chỉ có tính chất tương đối.
13

26. Một số chi phí chung như chi phí đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng (đường giao
thông, hệ thống thuỷ lợi, trạm điện…), chi phí thông tin, khuyến cáo khoa học kỹ
thuật… cần thiết phải hạch toán vào chi phí, nhưng trên thực tế khó có tính toán cụ
thể và chính xác những chi phí này.
Sự biến động của giá cả và mức độ trượt giá trên thị trường gây khó khăn cho
việc xác định chính xác chi phí sản xuất.
Điều kiện tự nhiên có ảnh hưởng thuận lợi hoặc khó khăn cho sản xuất,
nhưng mức độ tác động là bao nhiêu, đến nay vẫn chưa có phương pháp nào xác
định chuẩn xác, nên cũng ảnh hưởng tới tính đúng, tính đủ các yếu tố đầu vào.
Đối với các yếu tố đầu ra:
Trên thực tế chỉ lượng hoá được các kết quả bằng hiện vật, còn kết quả dưới
dạng phi vật chất như tạo công ăn việc làm, khả năng cạnh tranh trên thị trường, bảo
vệ môi trường, cãi thiện chế độ dinh dưỡng cho người dân… thường không thể
lượng hoá ngay được và c ỉ biểu lộ hiệu quả sau một thời gian. Vì vậy, việc xác định
đúng, đủ lượng kết quả này cũng gặp khó khăn.
1.1.2.2. Bản chất của hiệu quả kinh tế
HQKT là chỉ tiêu rất cụ thể, thiết thực cho từng doanh nghiệp, nông hộ và cả
nền sản xuất xã hội. Thông qua việc nghiên cứu HQKT nhằm tìm ra những phương
hướng và biện pháp phù hợp để từ đó tác động ằm thúc đẩy sản xuất phát triển, đáp
ứng nhu cầu xã hội ngày càng cao. Nghiên cứu HQKT nhằm góp phần thúc đẩy sản
xuất trong nước phát triển và hoà nhập với nền kinh ế rong khu vực và quốc tế.
Từ các quan niệm và nội dung của hiệu quả kinh tế trong nông nghiệp thì bản
chất của hiệu quả kinh tế trong nông nghiệp nói chung, trong chăn nuôi lợn và đặc
biệt là lợn thịt nói riêng, có thể hiểu ở các góc độ như sau.
Hiệu quả kỹ thuật trong chăn nuôi thực chất là quá trình thâm canh tăng năng
suất vật nuôi. Có nghĩa là khi ta đầu tư các chi phí đầu vào (giống, thức ăn, kỹ thuật... )
sao cho có hiệu quả nhất để có được khối lượng sản phẩm đạt cao nhất, thu được vốn
và lợi nhuận cao nhất với tốc độ cao hơn tốc độ của việc tăng các yếu tố đầu vào.
Tiết kiệm được chi phí sản xuất trên 1 đơn vị đầu ra của sản phẩm mà sản
phẩm đầu ra của lợn thịt là giá thành/1kg thịt lợn hơi khi xuất chuồng. Có nghĩa là
14

27. giảm được các đầu vào như thức ăn, lao động, giống, chi phí khác.v.v. để làm cho
giá thành giảm nhanh hơn giá mua của sản phẩm khi thị trường biến động.
Nâng cao hiệu quả kinh tế trong sản xuất nông nghiệp là một quá trình phát
triển trình độ sản xuất. Trong một chu kỳ sản xuất kết thúc ta xác định và đánh giá
được mức độ hiệu quả kinh tế đem lại ở mức độ nào, để từ đó tìm ra các đặc điểm
của hiệu quả kinh tế và sau đó làm tăng hiệu quả kinh tế để từ đó cải thiện các yếu
tố sao cho các yếu tố giảm không làm ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế và làm cho
các yếu tố có lợi tăng lên để thúc đẩy hiệu quả kinh tế tăng lên để từ đó không
ngừng phát triển với mục đích là nâng cao năng suất, chất lượng cây trồng, vật nuôi
và đời sống lao động xã hội.
1.2. Các vấn đề lý luận cơ bản về chăn nuôi lợn thịt
1.2.1. Vai trò của ngành chăn nuôi lợn thịt
Trong ngành chăn nuôi, lợn được xem là vật nuôi quan trọng bậc nhất và chăn
nuôi lợn thịt là nghề truyền t ống của người dân nông thôn nước ta. Định hướng phát
triển chăn nuôi đến năm 2020, nước ta vẫn ưu tiên duy trì đàn lợn bởi vì vai trò của
ngành chăn nuôi lợn thịt đó là:
- Đóng góp vào tăng trưởng kinh tế
Trong những năm gần đây, kinh tế hộ nô g dân đã có những bước phát triển
đáng kể. Giá trị sản phẩm nông nghiệp không gừng tăng lên. Trong tổng giá sản
xuất nông nghiệp, ngành chăn nuôi đặc biệt là ngành chăn nuôi lợn giữ một vai trò
quan trọng, Theo kết quả tính toán từ số liệu của tổng cục thống kê năm 2016, giá
trị sản xuất chăn nuôi chiếm 26,84% trong tổng giá trị sản xuất nông nghiệp.
Trong chăn nuôi, lợn là vật nuôi quan trọng bậc nhất của mọi người dân do
tận dụng được các điều kiện như kỹ thuật, sức lao động, thức ăn sẵn có của các hộ
gia đình. Đồng thời cung cấp các sản phẩm có giá trị dinh dưỡng cao và giá trị hàng
hóa phục vụ cho nhu cầu ngày càng tăng của xã hội. Chăn nuôi lợn còn tạo ra nguồn
phân bón hữu cơ cho phát triển trồng trọt, cung cấp nguyên liệu cho một số ngành
chế biến. Nước ta đã xuất khẩu thịt lợn sang thị trường Đông Âu, Hồng Kông,
Trung Quốc, Malayxia...và sẽ tiếp tục mở rộng thị trường xuất khẩu sang các nước
15

28. khác trong thời gian tới. Năm 2016, xuất khẩu thịt lợn đã thu về cho Việt Nam hơn
1 tỷ USD. Như vậy, chăn nuôi lợn có vai trò quan trọng trong nông nghiệp nước ta.
Phát triển chăn nuôi lợn sẽ góp phần tạo ra công ăn việc làm, tăng thu nhập cho
người lao động nhằm thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hóa và hiện đại
hóa đất nước.
- Chuyển dịch cơ cấu kinh tế
Phát triển chăn nuôi lợn nhằm góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông
nghiệp nông thôn hợp lý, tạo việc làm cho người lao động, tăng thu nhập cho người
chăn nuôi. sản phẩm của ngành chăn nuôi lợn thịt ngày càng có giá trị xuất khẩu đã
đưa ngành chăn nuôi lợn lên là ngành sản xuất chính trong nông nghiệp và cân đối
với ngành trồng trọt. Đồng thời chăn nuôi lợn góp phần phát triển kinh tế hộ, gia trại
và trang trại, nâng cao thu nhập, góp phần khai thác sử dụng nguồn lực có hiệu quả
nhất.
- Tính sản xuất hàng óa thể hiện ở đặc điểm sau:
Chăn nuôi lợn thịt là ngành kinh tế sản xuất hàng hóa, sản phẩm chính của
ngành là thịt lợn. Đây là sản phẩm được trao đổi trên thị trường là chủ yếu (phần
được hộ chăn nuôi sử dụng là rất ít), việc bán lợn và các sản phẩm lợn cung cấp một
nguồn thu nhập cho phần lớn người dân ô g thôn và các sản phẩm này đã ảnh hưởng
rộng đến các hoạt động kinh doa khác như. Thương mại, vận chuyển, thị trường,
giết mổ, chế biến thức ăn.... Vì vậy, ngành sản xuất này được coi là sản xuất hàng
hóa.
- Một số vai trò khác của ngành chăn nuôi lợn thịt
Chăn nuôi lợn góp phần giữ vững cân bằng sinh thái giữa cây trồng, vật nuôi
và con người. Trong các nghiên cứu về môi trường nông nghiệp, lợn là vật nuôi
quan trọng và là một thành phần không thể thiếu được của hệ sinh thái nông nghiệp.
Chăn nuôi lợn có thể tạo ra các loại giống lợn nuôi ở các vườn cây cảnh hay các
giống lợn nuôi cả trong nhà góp phần làm tăng thêm đa dạng sinh thái tự nhiên.
Chăn nuôi lợn góp phần khai thác có hiệu quả các nguồn lực như vốn, đất
đai, lao động của từng vùng và các địa phương, đặc biệt là sử dụng tối đa nguồn lao
16

29. động nhàn rỗi ở khu vực nông thôn, khắc phục được tính thời vụ trong sản xuất
nông nghiệp.
Lợn là vật nuôi có thể coi như biểu tượng may mắn cho người Á Đông trong
các hoạt động tín ngưỡng như "cầm tinh tuổi hợi" hay ở Trung Quốc có quan niệm
lợn là biểu tượng của sự may mắn đầu năm mới.
1.2.2. Các phương thức chăn nuôi lợn thịt
Cùng với sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật, chăn nuôi lợn theo hướng hàng
hóa đã hình thành và phát triển. Người dân đang chuyển dần hình thức chăn nuôi
truyền thống với quy mô nhỏ lẻ sang hình thức chăn nuôi quy mô lớn phù hợp nhằm
phát triển chăn nuôi lợn thịt, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Các hình thức chăn nuôi
chủ yếu như:
Chăn nuôi truyền thống: Là hình thức chăn nuôi có từ lâu đời và được lưu
truyền cho đến ngày nay. Đặc điểm của hình thức chăn nuôi truyền thống là chuồng
trại đơn giản, vốn đầu tư ban đầu rất ít, nguồn thức ăn chủ yếu tận dụng nên thời
gian nuôi kéo dài. Loại hình chăn nuôi này có xu hướng ngày càng giảm do HQKT
không cao, khó kiểm soát dịch bệnh và gây ô nhiểm môi trường.
Chăn nuôi công nghiệp: Là hình thức chăn nuôi trên cơ sở thâm canh tăng năng
suất sản phẩm, sử dụng các giống lợn cho năng suất cao, chất lượng tốt như giống lợn
lai ngoại và ngoại hướng nạc. Đặc điểm của phươ g thức chăn nuôi này là yêu cầu đầu
tư vốn lớn, chuồng trại đảm bảo các tiêu chuẩn kỹ t uậ , cơ giới hóa các khâu trong quy
trình chăn nuôi, thức ăn hỗn hợp được chế biến theo quy trình công nghiệp, năng suất
sản phẩm cao, thời gian của một chu kỳ chăn nuôi ngắn, phù hợp với chăn nuôi quy mô
lớn. Ở Việt Nam, hình thức này chưa được áp dụng rộng rãi trong quy mô nông hộ mà
chủ yếu là ở trong chăn nuôi quy mô lớn như gia trại, trang trại.
Chăn nuôi bán công nghiệp: Là phương thức chăn nuôi kết hợp giữa kinh
nghiệm chăn nuôi truyền thống với áp dụng quy trình chăn nuôi tiên tiến. Sử dụng
nguồn thức ăn có sẵn như cám, gạo, ngô, khoai, sắn,.. kết hợp với thức ăn đậm đặc
pha trộn đảm bảo chế độ dinh dưỡng cho lợn. Giống lợn được sử dụng chủ yếu là
lợn thịt hướng nạc, hình thức này phù hợp với chăn nuôi nông hộ ở nước ta hiện nay
và được người nông dân áp dụng phổ biến.
17

30. 1.3. Phương pháp đánh giá hiệu quả kinh tế trong nông nghiệp và vận dụng trong
chăn nuôi lợn thịt
1.3.1. Nội dung đánh giá hiệu quả kinh tế
Từ những quan niệm và nội dung về hiệu quả kinh tế, theo chúng tôi để xác
định hiệu quả kinh tế trong sản xuất nông nghiệp ta cần xác định được nội dung sau:
Lựa chọn được công thức tính toán cho phù hợp với trình độ quản lý và ghi
chép còn hạn chế của hộ chăn nuôi lợn thịt thường là sử dụng tỷ số giữa kết quả thu
được và chi phí bỏ ra để đạt được kết quả của một quá trình sản xuất.
H=Q/C
Quan niệm này phản ánh đồng nhất về yếu tố thời gian khi so sánh chất
lượng công việc giữa các chủ thể sản xuất - kinh doanh.
Trong đó :
Q: Kết quả sản xuất chăn nuôi lợn thịt (khối lượng xuất chuồng, tổng thu, thu
nhập hỗn hợp, lợi nhuận....)
C: Chi phí mà hộ bỏ ra có thể là chi phí trung gian, tổng chi phí, chi lao động.
Khi xác định hiệu quả kinh tế theo công thức này, vấn đề đặt ra ở đây là
chúng ta phải xác định được kết quả ủa sản xuất (Q), chí phí (C). Trong trường hợp
không xác định cụ thể thì cần phải có giả th ết cụ thể.
Đánh giá hiệu quả kinh tế chăn nuôi lợn thịt c úng ta cần so sánh các chỉ tiêu
hiệu quả kinh tế tính được giữa các qui mô khác n au, phương thức chăn nuôi khác
nhau và giống lợn nuôi khác nhau, kết quả sử dụng các yếu tố đầu vào khác nhau và
xác định gốc so sánh để làm tiêu chuẩn đánh giá hiệu quả. Ngoài ra, còn đóng góp
cho kết quả xã hội, môi trường mà chăn nuôi lợn thịt của hộ nông dân mang lại.
Tiêu chuẩn đánh giá hiệu quả kinh tế là các quan điểm, nguyên tắc đánh giá hiệu
quả kinh tế trong những điều kiện cụ thể ở một giai đoạn nhất định thường là trong
một năm hoặc một thời kỳ.
1.3.2. Hệ thống chỉ tiêu đánh giá kết quả và hiệu quả kinh tế chăn nuôi lợn thịt
Trên cơ sở hệ thống chỉ tiêu đánh giá HQKT sản xuất của các trang trại, gia trại,
nông hộ ở nước ta, và kế thừa kết quả nghiên cứu của cáctác giả như Mai Văn
18

31. Xuân, Bùi Dũng Thể, Bùi Đức Tính năm (2010)[26]; Nguyễn Lê Hiệp (2013)[9],
chúng tôi xây dựng hệ thống chỉ tiêu xác định chi phí, kết quả và HQKT của trang
trại, gia trại, nông hộ CNLT như sau:
1.3.2.1. Hệ thống chỉ tiêu xác định chi phí
- Chi phí trung gian (Intermediate Cost –IC):
Chi phí trung gian là toàn bộ các khoản chi phí bằng tiền về vật chất và dịch
vụ thường xuyên được sử dụng trong quá trình sản xuất sản phẩm trong một chu kỳ
sản xuất của các hộ chăn nuôi lợn thịt như là các khoản chi phí mua con giống, thức
ăn, thuốc thú y, điện, nước và thường được tính cho một lứa nuôi. Chi phí trung
gian được biểu thị bằng công thức:
=
Trong đó:
IC : Chi phí trung gian
Cj : Khối lượng đầu tư đầu vào thứ j; Gj : Đơn giá đầu vào thứ j
IC là một bộ phận của chi phí sản xuất. Trong cấu thành IC không bao gồm
chi phí khấu hao TSCĐ, thuế, phí và chi phí thù lao lao động [17].
- Khấu hao tài sản cố định (Depreciat on – D):
Khấu hao máy móc, chuồng trại... Tro g sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là
hoạt động chăn nuôi lợn thịt ở nước ta hiện nay việc ính khấu hao trở nên rất khó
khăn, thiếu chính xác do một loại tài sản có thể sử dụng cho nhiều hoạt động khác
nhau trong một chu kỳ sản xuất. Bên cạnh đó, ở một số nông hộ sản xuất ở quy mô
nhỏ hầu hết các công cụ sản xuất có giá trị thấp nên khi tính hiệu quả các tài sản này
rất nhỏ nên thường được bỏ qua [26].
- Chi phí khác (Other Cost - O):
Bao gồm các chi phí như trảlãi tiền vay, tiềnthuê đất (nếu có), các loại phí
kiểm dịch, tiền thuê lao động bên ngoài khi cần... Đối với cách tính chi phí công lao
động cho sản xuất quy mô trang trại, nông hộ hoàn toàn khác với một hình doanh
nghiệp, công gia đình không tính vào chi phí sản xuất của trang trại, nông hộ[9].
19

32. - Chi phí tự có (Ch):
Là các khoản chi phí màcơ sở chăn nuôikhông phải dùngtiền mặt để thanh
toán và có khả năng cung cấp như công lao động gia đình, các loại thức ăn tự có
(lúa, khoai, sắn, các sản phẩm thuỷ sản), hay các loại vật tư khác như tranh, tre… để
làm chuồng trại. Đối với chăn nuôi lợn thịt, do các nguồn lực tự có như lao động gia
đình (bao gồm cả chính và phụ, thường tranh thủ làm thêm), thức ăn tự có thường là
sản phảm phụ nông nghiệp có chất lượng thấp nên khi tính chi phí này thường phải
lấy giá thấp hơn giá của thị trường[26].
- Tổng chi phí (Total cost - TC):
Là giá trịthị trường của toàn bộ tài nguyên đượcsử dụng cho hoạt động sản
xuất trong một chu kỳ nhất định. Như vậy, trong trường hợp này tổng chi phí không
chỉ bảo gồm các khoản mà trang trại, nông hộ thuê, mua bên ngoài để phục vụ cho
hoạt động chăn nuôi mà còn bao gồm cả công lao động gia đình, thức ăn và vật tư tự
có được tính theo giá thị trường tại thời điểm nghiên cứu.
Hay TC = IC + D + O + Ch
1.3.2.1. Hệ thống chỉ tiêu xác định kết quả
- Giá trị sản xuất (Gross Output – GO): là toàn bộ giá trị của cải vật chất và
dịch vụ do lao động sáng tạo ra trong một thời kỳ.
Chỉ tiêu này được tính theo số lượng các loại sản phẩm nhân với giá cả tương
ứng của các sản phẩm đó:
=
Trong đó:
GO : Giá trị đầu ra của hoạt động chăn nuôi lợn thịt Xi : Số lượng loại sản
phẩm i (khối lượng xuất chuồng )
Pi : Giá thị trường của sản phẩm i. Trong chăn nuôi lợn thịt ở nông hộ, sản
phẩm đầu ra là lợn thịt. Ngoài ra còn có sản phẩm phụ như phân bón.
- Giá trị gia tăng (Value Added - VA): Là giá trị sản phẩm vật chất hay dịch
vụ do các trang trại, nông hộ mới sáng tạo ra trong một chu kỳ sản xuất. Giá trị gia
tăng là bộ phận của giá trị sản xuất sau khi trừ đi chi phí trung gian.
20

33. VA=GO–IC
- Thu nhập hỗn hợp (Mixed Income – MI):
Là phần thu nhập thuần tuý của cáctrang trại, nông hộ có thể nhận được trong
một chu kỳ sản xuất, bao gồm cả chi phí tự có và phần lợi nhuận của các cơ sở sản
xuất kinh doanh.
Hay MI=VA–(D+O)
Chỉ tiêu này phản ánh khả năng đảm bảo đời sống và tích luỹ của nông hộ.
Chỉ tiêu này đặc biệt quan trọng đối các nông hộ có hoạt động sản xuất chủ yếu dựa
vào các nguồn lực tự có của hộ gia đình, hoạt động sản xuất chủ yếu lấy công làm
lãi[17].
Lợi nhuận kinh tế ròng (Net Benifit – NB): Là toàn bộlợi nhuận kinh tếcủa
cáctrang trại, nông hộ nhận được sau một chu kỳ sản xuất nhất định. Lợi nhuận kinh
tế ròng là bộ phận của thu nhập hỗn hợp sau khi trừ đi chi phí tự có.
Hay NB = MI - Ch
Chỉ tiêu này phản ảnh rõ kết quả và HQKT hoạt động sản xuất, là mục tiêu được
đặt lên hàng đầu của các đơn vị kinh tế hiện nay. Chỉ tiêu này đặc biệt quan
trọng đối với các trang trại, các đơn vị hăn nuôi lớn hạch toán đầy đủ các chi phí sản
xuất theo giá cả thị trường.
1.3.2.1. Hệ thống chỉ tiêu phản ánh hiệu quả k h tế -
Chỉ tiêu đánh giá HQKT tổng hợp, bao gồm:
+ Giá trị sản xuất/Chi phí trung gian (GO/IC): Chỉ i u này cho biết cứ một
đồng IC người chăn nuôi bỏ ra sẽ thu được bao nhiêu đồng GO.
+ Giá trị gia tăng/Chi phí trung gian (VA/IC): Chỉ tiêu này cho biết cứ
một đồng IC người chăn nuôi bỏ ra sẽ thu được bao nhiêu đồng VA.
+ Thu nhập hỗn hợp/ Chi phí trung gian (MI/IC): Chỉ tiêu này cho biết cứ
một đồng IC người chăn nuôi bỏ ra sẽ thu được bao nhiêu đồng MI.
+ Lợi nhuận kinh tế ròng/chi phí trung gian (NB/IC): Chỉ tiêu này cho biết
cứ một đồng IC bỏ ra người chăn nuôi thu được bao nhiêu đồng NB.
+ Lợi nhuận kinh tế ròng/tổng chi phí (NB/TC): Chỉ tiêu này cho biết cứ một
đồng chi phí bỏ ra người chăn nuôi thu được bao nhiêu đồng NB.
21

34. Các chỉ tiêu trên thường có đơn vị tính là lần, tính cho 1000kg thịt lợn hơi
xuất chuồng. Các chỉ tiêu này càng lớn phản ánh hoạt động chăn nuôi lợn thịt có
HQKT càng cao và ngược lại.
- Chỉ tiêu đánh giá HQKT bộ phận, bao gồm:
Thu nhập hỗn hợp/Ngày công lao động (MI/LĐ): Chỉ tiêu này cho biết một
ngày công lao động tạo ra bao nhiêu đồng giá trị MI. Chỉ tiêu này càng lớn phản
ánh hoạt động CNLT càng có hiệu quả và ngược lại.
Lợi nhuận kinh tế ròng/Ngày công lao động (NB/LĐ): Chỉ tiêu này cho biết
một ngày công lao động tạo ra bao nhiêu đồng giá trị NB.
Các chỉ tiêu trên thường có đơn vị tính là triệu đồng, tính cho 1000kg thịt lợn
hơi xuất chuồng. Các chỉ tiêu trên càng lớn chứng tỏ các nguồn lực dành cho hoạt
động CNLT được sử dụng càng có hiệu quả và ngược lại.
Hệ thống các chỉ t êu bộ phận này là rất quan trọng, nó không chỉ góp phần đánh
giá HQKT CNLT mà còn là cơ sở để người chăn nuôi so sánh HQKT trong CNLT với
các hoạt động sản xuất kinh doanh khác trên địa bàn, với lãi suất ngân hàng... để đưa ra
kết luận có nên tiếp tục thực hiện hoạt động kinh tế đó nữa hay không.
1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả inh tế chăn nuôi lợn thịt
Xác định và lượng hóa các yếu tố ảnh hưở g đến sản xuất và hiệu quả kinh tế
trong nông nghiệp nói chung và chăn nuôi nói riêng và đặc biệt là chăn nuôi lợn thịt
đã và đang là mối quan tâm của những nhà ng iên cứu kinh tế. Nhằm đưa ra
nhữnggiải pháp tác động đến từng yếu tố nâng cao HQKT, tăng thu nhập và lợi
nhuận cho người chăn nuôi.
Trên cơ sở hỏi ý kiến chuyên gia, tham khảo các công trình nghiên cứu có
liên quan và đánh giá trên địa bàn nghiên cứu, tác giả xác định 5 nhóm các yếu tố
ảnh hưởng đến HQKT chăn nuôi lợn thịt như sau:
Nhóm 1: Điều kiện tự nhiên của địa bàn nghiên cứu
Đối với ngành chăn nuôi đặc biệt là chăn nuôi lợn chịu ảnh hưởng nhiều bởi
nhiều yếu tố như thời tiết khí hậu (nhiệt độ, lượng mưa, độ ẩm), đất đai, nguồn nước và
điều kiện sống cho chăn nuôi có tác động trực tiếp và gián tiếp tới vật nuôi, đặc biệt
22

35. chăn nuôi quy mô nhỏ lẻ với chuồng trại đơn giản. Bên cạnh đó, yếu tố đất đai là điều
kiện cần để phát triển chăn nuôi quy mô lớn, tập trung và áp dụng các tiến bộ khoa học
kỹ thuật nhằm nâng cao năng suất, nâng cao khả năng cạnh tranh và HQKT.
Nhóm 2: Nhóm yếu tố thuộc về năng lực của hộ chăn
nuôi - Kiến thức, kinh nghiệm chăn nuôi
Người dân luôn coi kiến thức và kinh nghiệm là một yếu tố không thể thiếu
để đạt được hiệu quả cao trong sản xuất. Những người nuôi không có kiến thức,
kinh nghiệm thì hoạt động chăn nuôi thường không đúng quy trình kỹ thuật dẫn đến
vật nuôi có khả năng sinh trưởng thấp, lãng phí hoặc hao hụt cao do dịch bệnh [9].
Bên cạnh đó, nếu người chăn nuôi không nắm bắt được diễn biến của thị trường và
không có thời điểm nuôi, thời gian nuôi hợp lý dẫn đến kết quả là họ thu hoạch sản
phẩm chăn nuôi của mình không đúng thời điểm, bán với giá thấp, khó bán từ đó
làm giảm lợi nhuận, giảm HQKT trong chăn nuôi[9]. Ngược lại, đối với n ững
người có kiến thức, kinh nghiệm và thường xuyên tham khảo học hỏi những tiến bộ
khoa học kỹ thuật chăn nuôi thì thường có các giải pháp phù hợp để nâng ao năng
suất, tiết kiệm chi phí, giảm tỷ lệ hao hụt và họ thu hoạch sản phẩm ủa mình đúng
thời điểm, bán với giá cao nên kết quả và HQKT là cao hơn.
- Hình thức tổ chức chăn nuôi
Hình thức tổ chức chăn nuôi lợn chủ yếu iện nay là công nghiệp và bán công
nghiệp. Nó không chỉ có ảnh hưởng trực tiếp đến HQKT chăn nuôi lợn thịt mà còn
ảnh hưởng đến các vấn đề môi trường và xã hội. Mỗi hình thức chăn nuôi khác
nhau sẽ dẫn đến sự lựa chọn về quy mô, con giống, chế độ chăm sóc, khả năng áp
dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật… trong chăn nuôi khác nhau. Tuy nhiên, mỗi
hình thức nuôi đều đòi hỏi phải đáp ứng các điều kiện chủ quan và khách quan khác nhau.
Cụ thể, hình thức chăn nuôi CN đòi hỏi người chăn nuôi phải có năng lực tốt về quản lý
sản xuất kinh doanh, có mức đầu tư lớn, thị trường cung cấp các yếu tố đầu vào và tiêu thụ
sản phẩm đầu ra phải đầy đủ, hoàn chỉnh...Trong khi đó, hình thức nuôi BCN chưa đòi hỏi
các yếu tố về nguồn
23

36. lực và thị trường đầu vào, đầu ra khắt khe như hình thức nuôi CN, nhưng người chăn
nuôi phải có kiến thức về phối trộn thức ăn đảm bảo lợn sinh trưởng phát triển tốt, có
đủ diện tích sản xuất nguyên liệu làm thức ăn, tiết kiệm chi phí trong chăn nuôi…
- Quy mô nuôi
Sản xuất nông nghiệp nói chung và CNLT nói riêng việc lựa chọn quy mô
sản xuất phù hợp có ý nghĩa rất quan trọng đối với nâng cao HQKT. Ở nước ta
trong thời gian gần đây vấn đề về quy mô nuôi được đặc biệt quan tâm và điều này
thể hiện rõ trong Chiến lược phát triển chăn nuôi của Bộ NN&PTNT[1] . Để lựa
chọn quy mô nuôi phù hợp các cơ quan quản lý và người chăn nuôi không phải chủ
quan, tuỳ tiện mà phải xuất phát từ các cơ sở khoa học của từng vùng, địa phương
như sự sẵn có của các yếu tố đầu vào, biến động của giá cả thị trường hay năng lực,
trình độ quản lý của người chăn nuôi…
- Vốn
Đây là yếu tố đầu vào rất quan trọng trong mọi hoạt động sản xuất.Trong
CNLT, vốn được xem là các yếu tố đầu vào như giống, thức ăn, thuốc thú y, hệ
thống chuồng trại…Vốn có ảnh hưởng rất lớn đến quá trình chăn nuôi, khi có vốn
người chăn nuôi có thể mở rộng quy mô và tăng mức đầu tư, tăng HQKT và có khả
năng tận dụng tốt hơn các cơ hội từ bên ngoài[9].
Đặc biệt là vốn đầu tư ban đầu cho chăn nuôi lợn theo quy mô hiện đại là
tương đối lớn và thời gian thu hồi vốn lại khá chậm, dẫn đến việc mở rộng quy mô
chăn nuôi theo phương thức công nghiệp sẽ gặp không ít khó khăn. Chưa kể đến thị
trường giá cả bấp bênh, dịch bệnh thường xuyên xẩy ra có thể làm cho người chăn
nuôi có thể kiệt quệ về vốn để tái sản xuất lại. Vì vậy trong giai đoạn hiện nay, vốn
có vai trò quan trọng để phát triển và duy trì đầu tư chăn nuôi phát triển có hiệu quả
kinh tế.
Nhóm 3: Yếu tố kỹ thuật
Cũng như rất nhiều các ngành chăn nuôi khác, chăn nuôi lợn thịt cũng cần có
kỹ thuật bao gồm con giống, kỹ thuật, thức ăn, phương thức nuôi, dịch bệnh và cách
24

37. phòng trừ... đóng vai trò quan trọng và chủ đạo ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất
của chăn nuôi lợn như:
- Giống: là điều kiện kiên quyết hiện nay và là nền tảng cho sự phát triển chăn
nuôi, giống lợn lai đã chiếm ưu thế về số lượng cũng như số hộ nuôi chúng, vì giống
lợn lai có khả năng thích nghi hơn còn về chất lượng thì giống ngoại chiếm ưu thế hơn
về năng suất chất lượng và khối lượng sản phẩm so với lợn lai và lợn nội.
- Thức ăn: Thức ăn là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng thịt, tỉ lệ thịt
nạc. Nếu thức ăn không đủ nhu cầu dinh dưỡng và các loại khoáng chất sẽ ảnh
hưởng đến quá trình sinh trưởng, phát triễn và chất lượng của lợn thịt. Đặc biệt, đối
với các giống lợn ngoại siêu nạc, nếu thức ăn tốt sẽ ảnh hưởng đến năng suất và
chất lượng và sản phẩm thịt còn nếu thức ăn kém chất lượng và không đủ dinh
dưỡng sẽ làm cho lợn chuyển hóa thức ăn thấp làm cho năng suất thấp và chất lượng
dinh dưỡng cũng thấp dẫn đến hiệu quả kỹ thuật thấp.
- Dịch bệnh: Phòng trừ dịch bênh là một khâu rất quan trọng trong chăn nuôi.
Nó không những ảnh hưởng rất lớn đến năng suất, chất lượng và sự phát triển của
lợn mà còn ảnh hưởng đến khả năng tiêu thụ của lợn. Nếu việc phòng dịch bệnh mà
không tốt đàn lợn thịt sẽ dễ bị mắc bệnh gây nên thiệt hại rất lớn cho người nông
dân. Do đó công tác thú y phòng bệnh cực ỳ quan trọng và ảnh hưởng rất lớn đến
hiệu quả kinh tế của người chăn nuôi.
Nhóm 4: Nhóm các yếu tố về thị trường, giá cả
Bất kỳ hoạt động sản xuất và tiêu thụ hàng hóa, dịch vụ nào cũng chịu sự tác
động mạnh mẽ của trị trường. Trong hoạt động CNLT cũng vậy, yếu tố thị trường,
bao gồm thị trường đầu vào và thị trường đầu ra có ảnh hưởng rất lớn đến kết quả
và hiệu quả chăn nuôi.
Trước hết, giá cả quyết định đến lợi nhuận của người chăn nuôi. Người chăn
nuôi chấp nhận giá khi tham gia vào thị trường. Giá cả là thông tin giúp cho người
chăn nuôi quyết định sản xuất. Việc tăng hay giảm đàn là do phản ứng của người
chăn nuôi trước giá cả của thị trường thay đổi.
Khi giá cả đầu vào, đầu ra ở mức phù hợp thì người chăn nuôi có điều kiện
25

38. tiết kiệm chi phí, hạ giá thành sản phẩm, nâng cao khả năng cạnh tranh và HQKT.
Bên cạnh đó, giá cả ổn định sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho người chăn nuôi hạch
toán sản xuất kinh doanh, trong trường hợp này người chăn nuôi thường có xu
hướng mở rộng quy mô sản xuất, tăng mức đầu để thúc đẩy hoạt động chăn nuôi
của đơn vị mình cũng như ngành chăn nuôi phát triển. Ngược lại, giá các yếu tố đầu
vào quá cao, hay giá đầu ra quá thấp và biến đổi khó lường thì người chăn nuôi bị
thua lỗ và họ cũng không thể nào tính toán được hiệu quả sản xuất, nên thường là họ
giảm quy mô sản xuất và thậm chí là đóng cửa hoạt động sản xuất kinh doanh.
Bên cạnh yếu tố giá cả thì sự sẵn có của các yếu tố đầu vào, đa dạng thị
trường đầu ra sẽ điều kiện thuận lợi giúp người chăn nuôi chủ động và tiết giảm chi
phí từ đó làm tăng HQKT và ngược lại.
Nhóm 5: Nhóm yếu tố về chủ trương, chính sách của Nhà nước
Chủ trương, chính sách của Nhà nước, của chính quyền địa phương có ảnh
hưởng rất lớn HQKT CNLT nói riêng và sự phát triển ngành chăn nuôi nói chung.
Các chủ trương, chính sách có tác động trực tiếp đến ngành chăn nuôi gồm tín dụng,
đất đai, hỗ trợ đầu tư ban đầu, tập huấn khoa học kỹ thuật... Các chính sách nới
lỏng, thông thoáng trong tín dụng, đất đai, tiếp cận khoa học kỹ thuật sẽ giúp người
dân mạnh dạn đầu tư chăn uôi, mở rộng quy mô sản xuất. Ngược lại các chính sách
không phù hợp, rà g buộc và thụ động sẽ cản trở đầu tư, giảm niềm tin và cả HQKT.
Thêm vào đó, hiện nay nền kinh tế nước ta ngày càng hội nhập sâu vào nền
kinh tế toàn cầu. Ngành nông nghiệp nói chung và CNLT nói riêng cũng chịu sự
ảnh hưởng mạnh mẽ của các chính sách về đầu tư, xuất nhập khẩu, chuyển giao
khoa học kỹ thuật… Vì thế, người chăn nuôi đang có nhiều cơ hội để phát triển,
nhưng cũng phải đối mặt với không ít những thách thức, khó khăn trong quá trình
cạnh tranh toàn cầu ngày càng khốc liệt. Sự định hướng, hỗ trợ của Nhà nước và sự
hợp tác của người nông dân trong phát triển chăn nuôi lợn giai đoạn hiện nay là hết
sức cần thiết.
26

39. 1.5. Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan
Luận văn đã tổng kết được các nghiên cứu có liên quan như sau:
Vũ Thị Thúy (2003). Thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả kinh tế chăn
nuôi lợn thịt xã Xuân Quan- Văn Giang - Hưng Yên. Nghiên cứu đã tính bình quân
trên 1 tấn lợn hơi xuất chuồng, khi đầu tư một đồng chi phí trung gian thì thu được
1,25 đồng giá trị sản xuất, 0,25 đồng giá trị gia tăng và 0,24 đồng thu nhập hỗn hợp.
Đinh Xuân Tùng và cộng sự (2007). Nghiên cứu các yếu tố làm ảnh hưởng
đến hiệu quả kinh tế - kỹ thuật và lợi thế so sánh trong chăn nuôi lợn thịt. Nghiên
cứu này có thể làm hộ cho các chủ đề nghiên cứu tương tự với các đối tượng nghiên
cứu khác nhau.
Vũ Thị Phố (2008). Phân tích hiệu quả kinh tế chăn nuôi lợn thịt của các hộ
nông dân huyên Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên. Nghiên cứu này đã nói lên quy mô chăn nuôi
lớn có hiệu quả sử dụng vốn cao hơn quy mô chăn nuôi vừa và nhỏ. Phương thức chăn
nuôi công nghiệp đạt hiệu quả sử dụng vốn cao hơn các phương thức chăn nuôi khác.
Nghiên cứu cũng đưa ra được một số yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế chăn nuôi
lợn thịt đó là thức ăn tinh, thức ăn xanh, trọng lượng lợn giống và thuốc thú y.
Đỗ Văn Đức (2012) nghiên cứu “Ảnh hưởng của các yếu tố đến hiệu quả
kinh tế chăn nuôi lợn thịt của hộ nông dân ở tỉ h Bắc Ninh” đã chỉ ra được các yếu
tố ảnh hưởng bao gồm: Khối lượng (giá trị) thịt lợn ợi xuất chuồng/hộ/năm; Tổng
chi phí đầu tư sản xuất của hộ/năm (1000đ/hộ/năm); Giống lợn nuôi; Tiếp cận thú y;
Tiếp cận khuyến nông; Tiếp cận tín dụng; Hình thức chăn nuôi;Loại cơ sở chăn
nuôi. Bên cạnh đó tác giả đã đề xuất: Để cao hiệu quả kinh tế trong chăn nuôi lợn
thịt của hộ nông dân tỉnh Bắc Ninh cần áp dụng đồng thời 5 giải pháp sa : giải pháp
về quy mô chăn nuôi hợp lý, hình thành nhiều tổ chức liên kết chăn n ôi, nâng cao
năng lực người chăn nuôi, áp dụng các tiến bộ kỹ thuật mới vào trong chăn nuôi,
hoàn thiện về cơ chế chính sách[5]
Lê Thị Diệu Hiền và cộng sự (2013) nghiên cứu đề tài “Phân tích các yếu tố
ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế trong chăn nuôi heo thịt ở thành phố Cần Thơ” đã
sử dụng phương pháp thống kê mô tả và phân tích hồi qui tuyến tính. Kết quả phân
27

40. tích cho thấy, phần lớn hộ chăn nuôi heo gặp phải các nhóm rủi ro sản xuất, nhóm
rủi ro thị trường và rủi ro tài chính. Các nhóm rủi ro sản xuất và rủi ro thị trường
đều tương quan nghịch với hiệu quả chăn nuôi heo thịt của nông hộ. Từ đó, nghiên
cứu đã đề xuất một số khuyến nghị nhằm hạn chế rủi ro, nâng cao hiệu quả chăn
nuôi heo thịt cho nông hộ.[8]
Thái Thị Hà (2014). Nghiên cứu rủi ro trong chăn nuôi lợn của các nông hộ trên
địa bàn huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An. Kết quả nghiên cứu cho thấy nếu chăn nuôi
trong điều kiện rủi ro thấp thì người chăn nuôi quy mô lớn hơn sẽ có thu nhập cao hơn.
Tuy nhiên, nếu rủi ro xuất hiện thì tổng thiệt hại của các hộ này cũng cao hơn hẳn so
với các quy mô còn lại. Mặc dù vậy, nếu xét tỉ lệ tổn thất trên tổng doanh thu thì các hộ
quy mô vừa và lớn có mức thiệt hại thấp hơn, khoảng 7,57% đối với nhóm hộ quy mô
vừa và 4,53% đối với hộ quy mô lớn, trong khi đó các hộ quy mô nhỏ có tỉ lệ thiệt hại
so với doanh thu khoảng 18,45%. Như vậy, qua đây ta có thể thấy được ưu thế của
chăn nuôi lớn đối với nền sản xuất hàng hóa hiện nay[6].
1.6. Thực tiễn chăn nuôi lợn thịt ở Việt nam và tỉnh Quảng Trị
1.6.1. Tình hình chăn nuôi lợn thịt ở Việt Nam
1.6.1.1. Tổng quan chung
Chăn nuôi lợn không chỉ là nguồn cung cấp thực phẩm chủ yếu cho tiêu dùng
trong nước, mà sản phẩm thịt lợn còn là nguồn thực p ẩm xuất khẩu có giá trị. Với ý
nghĩa kinh tế trên, ngành chăn nuôi lợn ở nước ta đã sớm phát triển ở khắp mọi
vùng nông thôn với phương thức chăn nuôi gia đình là chủ yếu, tận dụng các phế
phụ phẩm của ngành trồng trọt và trong sinh hoạt của các gia đình, giống lợn nuôi
chủ yếu là lợn nội dễ thích nghi với điều kiện nuôi dưỡng. Trong những năm gần
đây, ngành chăn nuôi lợn thịt nước ta đã có những thay đổi đáng kể. Cùng với xu
thế công nghiệp hóa – hiện đại hóa nền nông nghiệp, người chăn nuôi có xu hướng
chuyển sang phương thức chăn nuôi tập trung, thâm canh đầu tư lớn để đẩy nhanh
hiệu suất tăng trọng, các giống lợn nuôi được thay dần bằng giống các loại lợn lai,
lợn ngoại với đặc tính sinh trưởng nhanh và sử dụng thức ăn tổng hợp chế biến sẵn.
28

41. 40.000,0
30.000,0
20.000,0
10.000,0
-
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015Sơ bộ 201
Trâu Bò Lợn
(Nguồn: Tổng cục thống kê, 2016)
Hình 1.1: Tổng đàn gia súc phân theo loài (Nghìn con)
Qua hình 1.1, Tổng đàn lợn chiếm tỷ trọng lớn và có xu hướng tăng từ
khoảng 26,6 triệu con năm 2007 lên khoảng 29 triệu con năm 2016. Đàn lợn của cả
nước tăng dần qua các năm từ 2007 đến 2009 và sau đó có xu hướng giảm nhẹ từ
năm 2010 đến năm 2012, do hậu quả của các trận dịch tai xanh, lở mồm long móng
và do giá cám hỗn hợp cũng tăng lên khá ao.
Trong các loại gia súc nuôi thịt, sản lượng thịt lợn vẫn chiếm tỷ trọng nhiều
và tăng bình quân qua các năm được thể hiện ở hì h 1.2.
5.000,0
4.000,0
3.000,0
2.000,0
1.000,0
-
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Sơ bộ
Sản lượng thịt trâu hơi xuất chuồng (Nghìn 2016
tấn)
(Nguồn: Tổng cục Thống kê, 2016)
Hình 1.2: Sản lượng gia súc phân theo loài (Nghìn tấn)
29

42. Qua hình 1.2, nhìn chung sản lượng thịt gia súc có xu hướng tăng nhẹ ở thịt
trâu và thịt bò. Sản lượng thịt lợn chiếm tỷ trọng lớn và có xu hướng tăng nhanh
khoảng gần 40% (từ 2.662,7 nghìn tấn năm 2007 lên đến 3.664,6 nghìn tấn năm
2016). Mặc dù, tổng đàn lợn của cả nước có xu hướng giảm nhẹ từ năm 2010 đến
2013 nhưng sản lượng thịt vẫn tăng, qua đó cho thấy khả năng thâm canh tăng năng
suất chăn nuôi, kỹ thuật và trình độ chăn nuôi của hộ chăn nuôi lợn thịt là rất tốt làm
cho khối lượng của đàn lợn đã được cải thiện.
1.6.1.2. Chăn nuôi lợn thịt theo các vùng
Việt Nam năm 2015 có tổng đàn lợn trên 27 triệu con. Sản lượng thịt lợn của
Việt Nam đứng thứ sáu thế giới. Song, Việt Nam vẫn không có mặt trong top 20
quốc gia xuất khẩu thịt hàng đầu thế giới do quy mô chăn nuôi lợn ở Việt Nam có
tới 80% là chăn nuôi nhỏ lẻ (từ 1-2 nái, hoặc từ 10-20 lợn thịt). Vì vậy, ngành chăn
nuôi lợn của Việt Nam khó đáp ứng về chất lượng và sản lượng, phẩm chất giống
kém, chất lượng thức ăn kém, phòng chống dịch chưa đầy đủ và chưa hiệu quả,
thiếu thông tin thị trường và c ính sách hỗ trợ (Cao Tân, 2016).
Thời gian qua tổng đàn lợn trên ả nước luôn có sự tăng trưởng, tổng đàn lợn
cả nước từ 26.761 nghìn con năm 2014 tăng lên 29.075 nghìn con năm 2016, tốc độ
tăng bình quân 3 năm là 4,2 %. Qua bảng 1.1, ta thấy chăn nuôi lợn đã phát triển ở
tất cả các vùng trong cả nước quy mô đàn lợn có xu ướng tăng nhưng tốc độ phát
triển bình quân 3 năm đàn lợn chưa thực sự cao. Dù vậy, đàn lợn vẫn chiếm tỷ lệ
lớn trong cơ cấu đàn gia súc.
Bảng 1.1. Số lượng lợn phân theo vùng
Vùng Số lượng (nghìn con) So sánh (%)
2014 2015 2016
(1) (2) (3) (2)/(1) (3)/(2) BQ (%)
Cả nước 26.761,4 27.750,7 29.075,3 103,7% 104,8% 104,2%
Đồng bằng sông Hồng 6.824,8 7.061,2 7.414,4 103,5% 105,0% 104,2%
Trung du và miền núi phía Bắc 6.626,3 6.841,5 7.175,5 103,2% 104,9% 104,1%
Bắc Trung Bộ và Duyên hải 5.207,4 5.367,9 5.420,6 103,1% 101,0% 102,0%
miền Trung
Đông Nam Bộ 2.890,1 3.093,6 3.358,5 107,0% 108,6% 107,8%
Đồng bằng sông Cửu Long 3.470,4 3.589,1 3.803,0 103,4% 106,0% 104,7%
(Nguồn: Số liệu tính toán từ nguồn Tổng cục Thống kê, năm 2016)
30

43. Tình hình chăn nuôi lợn ở các vùng miền cũng có sự khác biệt, hầu hết những
tỉnh có số lượng đầu lợn nhiều phần lớn tập trung ở các tỉnh phía Bắc bởi vì các tỉnh
này phát triển mạnh lợn sữa và lợn choai xuất chuồng. Năm 2016, số lượng lợn cao
nhất là đồng bằng sông Hồng 7.414,4 nghìn con và thấp nhất là Đông Nam Bộ 3.358,5
nghìn con. Trong 3 năm qua, tổng đàn lợn có xu hướng tăng nhưng tốc độ tăng trưởng
bình quân khác nhau giữa các vùng. Cao nhất ở Đông Nam Bộ với tốc độ bình quân
tăng tới 7,8%. Tuy nhiên, vùng Đông Nam Bộ có đàn lợn thịt chỉ chiếm khoảng
11,55% tổng đàn của cả nước, Tùng và cộng sự (2003) cho rằng các hộ chăn nuôi lợn ở
Đông Nam Bộ có quy mô tương đối lớn, chăn nuôi theo kiểu công nghiệp và tính
thương mại hoá cao nên tốc độ tăng trưởng đàn cao hơn so với các vùng khác.
Sản lượng thịt lợn của Việt Nam trong những năm qua tăng lên rất mạnh so
với các nước khác trên thế giới. Từ một nước có sản lượng thịt lợn đứng thứ 14 trên
thế giới vào năm 1995, nước ta đã vươn lên nước có sản lượng thịt đứng thứ 4 vào
năm 2010. Các yếu tố góp phần tăng trưởng này bao gồm số đầu con tăng cao, tăng
năng suất, tỷ lệ lợn siêu nạc tăng lên, tác động của nhu cầu thị trường và các dự án
phát triển đàn lợn giống siêu nạc của Chính phủ. Tổng số lượng lợn tăng qua 10
năm gần đây và đạt khoảng 29 triệu on lợn thịt. Tuy nhiên, năng suất của chăn nuôi
lợn trong nông hộ nói chung vẫn còn thấp.
Bảng 1.2: Sản lượng lợn thịt p ân theo vùng
Sản lượng (nghìn tấn) So sánh (%)
Vùng 2014 2015 2016
(1) (2) (3) (2)/(1) (3)/(2) BQ (%)
Cả nước 3.330,6 3.491,6 3.664,6 104,8% 105,0% 104,9%
ĐB Sông Hồng 1.052,0 1.094,3 1.139,8 104,0% 104,2% 104,1%
Miền núi và Trung du BB 512,4 544,9 569,3 106,3% 104,5% 105,4%
Bắc Trung Bộ & DHMT 621,5 648,0 669,4 104,3% 103,3% 103,8%
Tây Nguyên 161,4 179,0 202,3 110,9% 113,0% 112,0%
Đông Nam Bộ 445,4 469,2 503,7 105,3% 107,4% 106,3%
ĐB sông Cửu Long 537,8 556,2 579,9 103,4% 104,3% 103,8%
(Nguồn: Tính toán dựa trên số liệu Tổng cục Thống kê, năm 2016)
31

44. Qua Bảng 1.2cho ta thấy từ năm 2007 đến năm 2016, sản lượng thịt lợn tăng
dần và đạt trên 3,6 triệu tấn năm 2016. Vùng sản xuất thịt lợn nhiều nhất vẫn là
Đồng Bằng Sông Hồng (ĐBSH). Năm 2016, sản lượng thịt lợn hơi của ĐBSH là
gần 1,14 triệu tấn chiếm trên 31,1% tổng sản lượng cả nước cho thấy tiềm năng
chăn nuôi lợn ở vùng này là rất lớn.
1.6.2. Tình hình chăn nuôi lợn ở Quảng Trị
Chăn nuôi lợn là một nghề quan trọng của người dân ở tỉnh Quảng Trị. Nó
đóng góp không nhỏ vào giá trị sản xuất nông nghiệp của Tỉnh. Chăn nuôi lợn ngày
nay đang từng bước chuyển đổi theo hướng tái cơ cấu ngành để nâng cao giá trị gia
tăng và phát triển bền vững. Ngày càng nhiều các mô hình chăn nuôi hộ lớn và liên
kết trong sản xuấtnhư: liên kết ngang trong chăn nuôi lợn thịt giữa các hộ chăn nuôi
từ khâu sử dụng chung một loại thức ăn, được hướng dẫn cùng một quy trình kỹ
thuật và cùng tiêu thụ chung một phần sản phẩm (HTX Tiến Đạt, huyện Hướng
Hóa; HTX Đoàn Kết, HTX T ống Nhất, huyện Cam Lộ,...) với quy mô nuôi từ 10-
20 lợn nái và 100-200 lợn t ịt/năm. Liên kết dọc giữa người chăn nuôi lợn với doanh
nghiệp. Toàn tỉnh có 16 mô hình với quy mô nuôi lợn thịt từ 600-1.000 con/mô
hình; có 01 mô hình nuôi với quy mô 3.000-4.000 con (Dạng liên kết khép kín
chuỗi giá trị từ sản xuất giống và thức ăn chăn nuôi - Trang trại chăn nuôi – Tiêu
thụ nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh; â g cao giá trị gia tăng, giúp truy xuất được
nguồn gốc sản phẩm, đảm bảo vệ sinh an toàn hực phẩm...)[20].
Con
450000
400000
350000
300000
250000
200000
150000
100000
50000
0
2010 2013 2014 2015 2016
l nợ Trâu Bò
(Nguồn: Cục thống kê Quảng Trị,
2016)
Hình 1.3: Tổng đàn gia súc phân theo loài (Nghìn con)
32