SlideShare a Scribd company logo
Pemodelan Sintetik Gayaberat Mikro Selang
Waktu Lubang Bor Menggunakan BHGM
AP2009 Sebagai Studi Kelayakan Untuk
Keperluan Monitoring dan Eksplorasi
Hidrokarbon
Indah Hermansyah Putri1), Andika Perbawa1)
1) Institut Teknologi Bandung
National Geophysics Paper Contest
OUTLINE
• PENDAHULUAN
• TUJUAN
• METODELOGI
• TEORI DASAR
• PEMBUATAN DAN PENGUJIAN PROGRAM
BHGM AP2009
• HASIL DAN PEMBAHASAN
• KESIMPULAN DAN SARAN
• DAFTAR PUSTAKA
PENDAHULUAN
• Perkembangan ilmu pengetahuan.
• Kebutuhan akan EKSPLORASI dan
MONITORING saat tahap EOR.
• Metode gayaberat mikro selang waktu
membutuhkan minimal pengukuran 2 kali
(Kadir dan Setianingsih, 2003).
• Anomali gayaberat mikro selang waktu
berasal dari perubahan densitas batuan
akibat perbedaan fluida pengisi pori pada
selang waktu tertentu.
PENDAHULUAN
• Gagasan baru untuk melakukan
pengukuran gayaberat tidak hanya di
permukaan saja tapi pengukuran
dilakukan di LUBANG BOR.
• Diharapkan dengan metoda gayaberat
lubang bor dapat membantu
mengidentifikasi bodi anomali secara
vertikal lebih baik lagi.
OUTLINE
• PENDAHULUAN
• TUJUAN
• METODELOGI
• TEORI DASAR
• PEMBUATAN DAN PENGUJIAN PROGRAM
BHGM AP2009
• HASIL DAN PEMBAHASAN
• KESIMPULAN DAN SARAN
• DAFTAR PUSTAKA
TUJUAN
1. Membuat program untuk menghitung
respon gayaberat di dalam lubang bor,
2. Melakukan pemodelan sintetik respon
gayaberat lubang bor dengan cara lubang
bor yang menembus bodi anomali,
3. Menganalisis respon gayaberat hasil
pemodelan serta identifikasi geometri dan
posisi target anomali,
OUTLINE
• PENDAHULUAN
• TUJUAN
• METODELOGI
• TEORI DASAR
• PEMBUATAN DAN PENGUJIAN PROGRAM
BHGM AP2009
• HASIL DAN PEMBAHASAN
• KESIMPULAN DAN SARAN
• DAFTAR PUSTAKA
METODELOGI
1. Studi pustaka,
2. Pembuatan program forward modeling untuk
menghitung respon anomali gayaberat lubang
bor (BHGM AP2009),
3. Mencari hubungan antara parameter amplitudo
dan panjang gelombang terhadap variabel
jarak pengukuran, ketebalan dan besar
diameter bodi anomali yang berbeda-beda baik
secara kualitatif maupun secara analisa
crossplot.
4. Menarik kesimpulan.
DIAGRAM ALIR PENELITIAN
OUTLINE
• PENDAHULUAN
• TUJUAN
• METODELOGI
• TEORI DASAR
• PEMBUATAN DAN PENGUJIAN PROGRAM
BHGM AP2009
• HASIL DAN PEMBAHASAN
• KESIMPULAN DAN SARAN
• DAFTAR PUSTAKA
Company
LOGO
TEORI DASAR
• Hukum Newton
•
r
F m2m1
F
F : gaya pada m2 (kg m s-2)
r1 : arah vektor dari m2 ke m1
r : jarak antara m1 dan m2 => (x2 + y2 +z2 )1/2
G : konstanta gravitasi (6.672 x 10-11 Nm2/kg2 atau 6.672 x 10-8 dyne cm2/g2)
Company
LOGO
TEORI DASAR
• Persamaan Plouff,1976:
•
Company
LOGO
TEORI DASAR
• Anomali gayaberat mikro selang waktu
disebabkan oleh:
Dinamika fluida bawah permukaan,
Perbedaan musim,
Amblesan tanah,
Perubahan topografi dan bangunan di
sekitar titik amat
• Asumsi:
 Titik pengukuran sama
 Tidak ada perubahan topografi
 Tidak ada perubahan elevasi
Company
LOGO
TEORI DASAR
• Anomali gayaberat mikro selang waktu akibat
dinamika fluida bawah tanah (Schön, 1995):
Kondisi awal :
Kondisi akhir :
- =
Akhir Awal Selisih
OUTLINE
• PENDAHULUAN
• TUJUAN
• METODELOGI
• TEORI DASAR
• PEMBUATAN DAN PENGUJIAN PROGRAM
BHGM AP2009
• HASIL DAN PEMBAHASAN
• KESIMPULAN DAN SARAN
• DAFTAR PUSTAKA
Company
LOGO
PEMBUATAN PROGRAM BHGM AP2009
•
Tombol untuk menginput
data anomali densitas
Dimensi atau besarnya
jendela yang ingin dilihat
Lebar grid (setengah
lebar dari bodi anomali)
Tombol untuk melihat
model dalam 3D
Parameter pengukuran
borehole gravity
Tombol untuk melihat
respon gayaberat di
lubang bor
Tombol untuk melihat
respon di permukaan
Tombol untuk
menyimpan data
borehole
(Perbawa, 2009)
Company
LOGO
PEMBUATAN PROGRAM BHGM AP2009
•
• Alur Kerja Program
Input parameter model
1. Posisi anomali
2. Kontras densitas per kotak
3. Lebar dimensi (x,y,z)
4. Grid size
Desain geometri bodi
anomali
Tampilan respon
anomali gayaberat
lubang bor
Perhitungan respon anomali gayaberat
lubang bor menggunakan program BHGM
AP2009
Tampilan model
Save output
data
STOP
Company
LOGO
PENGUJIAN PROGRAM BHGM AP2009
•
• Tes Kelayakan Program
VsBHGM AP2009 Geomodel
RMSerror = 0.04 μGal
OUTLINE
• PENDAHULUAN
• TUJUAN
• METODELOGI
• TEORI DASAR
• PEMBUATAN DAN PENGUJIAN PROGRAM
BHGM AP2009
• HASIL DAN PEMBAHASAN
• KESIMPULAN DAN SARAN
• DAFTAR PUSTAKA
Company
LOGO
HASIL DAN PEMBAHASAN
•
• Skema Pengukuran:
Lubang bor yang menembus bodi
anomali.
1. Model perlapisan
2. Model sesar
Company
LOGO
Karakter log gaya berat lubang bor selang waktu
Bodi Δρ(+)
Gz
= (+)
Gz
= (-)
Gz
= 0
Gtotal
Gtotal
Distance sejauh n-meter
Company
LOGO
Model Perlapisan
• Panjang (x) = 400 m Grid size=20x20x20 m
• Lebar (y) = 100 m
• Tebal (z) = berubah-ubah
∆ρ1 = 0.03 gr/cc
∆ρ2 = 0.03 gr/cc
Company
LOGO
Model Perlapisan
•
Bodi 1
Bodi 2
Respon gayaberat dapat
membedakan separasi antar
bodi dengan baik.
Panjang (x) = 400 m
Lebar (y) = 100 m
Tebal (z) = 40 m
Jarak antar bodi = 80 m
Interval pengukuran = 10 m
Company
LOGO
Model Perlapisan
•
Bentuk seperti di atas adalah
batas minimum bahwa kedua
perlapisan dapat dipisahkan.
Panjang (x) = 400 m
Lebar (y) = 100 m
Tebal (z) = 40 m
Jarak antar bodi = 20 m
Interval pengukuran = 10 m
TOP-1
BASE-2
BASE-1
TOP-2
Model Perlapisan
Company
LOGO
Tebal Bodi
POSISI BODI (m) Batas kedua bodi anomali
Jarak lapisan Bodi Top Bottom yang dapat dipisahkan
20 m
40 m
1 700 720
Jelas
2 760 780
20 m
1 700 720
kurang jelas
2 740 760
40 m
80 m
1 700 740
Jelas
2 820 860
60 m
1 700 740
Jelas
2 800 840
40 m
1 700 740
Jelas
2 780 820
20 m
1 700 740
Jelas
2 760 800
10 m
1 700 740
tidak jelas
2 750 790
80 m
20 m
1 700 780
Jelas
2 800 880
10 m
1 700 780
Jelas
2 790 870
5 m
1 700 780
tidak jelas
2 785 865
160 m
5 m
1 700 860
Jelas
2 865 1025
4 m 1 700 860
tidak jelas
2 864 1024
Company
LOGO
y = 200.47x-0.70
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
0 20 40 60 80 100 120 140 160 180
Jarakantarbodi(m)
Tebal bodi (m)
Crossplot
Ketebalan bodi vs jarak minimum antar bodi
zona yang dapat diidentifikasi zona batas kritis zona yang tidak dapat diidentifikasi
Tebal bodi
Jarak
antar bodi
Zona yang dapat diidentifikasi
Zona batas kritis
Company
LOGO
Model Sesar
(a) (c)
(b)
Panjang (x) = 200 m
Lebar (y) = 60 m
Tebal (z) = 40 m
Interval pengukuran = 10 m
Company
LOGO
Model Sesar
3 5 7 9 11
Company
LOGO
Model Sesar
Penampang amplitudo dengan
menggunakan 13 lubang bor.
Contouring dilakukan dengan
menggunakan surfer
Company
LOGO
Model Sesar
Penerapan analisis atribut amplitudo pada log gayaberat.
(A) Amplitudo absolut. (B) Energi amplitudo.
Top-1
Base-1
Top-2
Base-2
A B
OUTLINE
• PENDAHULUAN
• TUJUAN
• METODELOGI
• TEORI DASAR
• PEMBUATAN DAN PENGUJIAN PROGRAM
BHGM AP2009
• HASIL DAN PEMBAHASAN
• KESIMPULAN DAN SARAN
• DAFTAR PUSTAKA
Company
LOGO
Kesimpulan
1. Program BHGM AP2009 memiliki RMSerror
sebesar ± 0.04 μGal sehingga program ini
sudah layak digunakan dalam pemodelan
sintetik metode gayaberat.
2. Metode gayaberat lubang bor untuk pengukuran
menembus bodi dapat menunjukkan posisi dan
bentuk geometri bodi anomali, dimana top dan
base dari bodi direpresentasikan oleh amplitudo
maksimum dan minimum.
Company
LOGO
Kesimpulan
3. Spasi pengukuran yang digunakan harus lebih
kecil dari ketebalan bodi maupun jarak antar
bodi.
4. Berdasarkan hasil analisa crossplot ketebalan
bodi terhadap jarak antar kedua bodi
menunjukkan bahwa semakin tebal bodi
anomali, maka jarak antar bodi yang bisa
dipisahkan oleh gayaberat lubang bor semakin
pendek
Company
LOGO
Kesimpulan
5. Analisa atribut amplitudo dapat menghasilkan
respon amplitudo gayaberat yang lebih fokus
dan mengurangi smearing sehingga batas dari
bodi dapat terlihat lebih jelas.
6. Metode gayaberat mikro selang waktu lubang
bor ini mampu mengidentifikasi bodi anomali
secara vertikal lebih baik daripada di
permukaan saja.
Company
LOGO
Saran
1. Perlu dilakukan pemodelan gayaberat mikro
selang waktu dengan contoh model yang lebih
banyak lagi dan lebih kompleks baik secara
geometri ataupun dengan densitas yang
heterogen.
2. Diperlukan data lapangan yang real agar studi
ini dapat dipercayai dan diyakini kebenarannya
Company
LOGO
Saran
3. Untuk pembuatan program dan analisa
selanjutnya, dibuat skenario tambahan untuk
pengukuran dalam lubang bor yang miring dan
tampilan respon gayaberat secara 3D.
4. Akan lebih baik lagi bila dalam pemodelan
sintetik disertai juga dengan proses inversi
gayaberat mikro selang waktu lubang bor
sehingga dapat diketahui besar geometri
beserta sebaran kontras densitas dalam bodi
anomali yang lebih detail.
OUTLINE
• PENDAHULUAN
• TUJUAN
• SEJARAH METODE GAYABERAT LUBANG BOR
• TEORI DASAR
• PEMBUATAN PROGRAM PEMODELAN KE
DEPAN GAYABERAT LUBANG BOR
• PEMODELAN SINTETIK, HASIL DAN ANALISIS
• KESIMPULAN DAN SARAN
• DAFTAR PUSTAKA
Company
LOGO
Daftar Pustaka
Kadir, W.G.A., Setianingsih., 2003, Penerapan Metode Gayaberat
Mikro 4-D Untuk Proses Monitoring: JTM,10, 170-179.
Perbawa, Andika., 2009. Pemodelan Sintetik Metode Gaya Berat
Mikro Selang Waktu Lubang Bor. Tugas Akhir Sarjana.
Institut Teknologi Bandung.
Plouff, D., 1976. Gravity and magnetic fields of polygonal prisms and
application to magnetic terrain correction: Geophysics,
41, 727-741
Pemodelan Sintetik Gayaberat Mikro Selang Waktu Lubang Bor Menggunakan BHGM AP2009 Sebagai Studi Kelayakan Untuk Keperluan Monitoring dan Eksplorasi Hidrokarbon

More Related Content

Viewers also liked

Çok Ekranlı Dünyada Kullanıcıları Anlamak - MarketingTalks (Turkish)
Çok Ekranlı Dünyada Kullanıcıları Anlamak - MarketingTalks (Turkish)Çok Ekranlı Dünyada Kullanıcıları Anlamak - MarketingTalks (Turkish)
Çok Ekranlı Dünyada Kullanıcıları Anlamak - MarketingTalks (Turkish)
Cemal Buyukgokcesu
 
18.304.trivedi.pooja
18.304.trivedi.pooja18.304.trivedi.pooja
18.304.trivedi.poojapoojatrivedi
 
Trivedi pooja sem iv 18
Trivedi pooja sem iv 18Trivedi pooja sem iv 18
Trivedi pooja sem iv 18poojatrivedi
 
De jeugd van tegenwoordig 2.2
De jeugd van tegenwoordig 2.2De jeugd van tegenwoordig 2.2
De jeugd van tegenwoordig 2.2
Concept24
 
Wedding Brochure
Wedding BrochureWedding Brochure
Wedding Brochure
AnnaPeters
 
Wat nou... social media
Wat nou... social mediaWat nou... social media
Wat nou... social media
Concept24
 
Citing web publication.
Citing web publication.Citing web publication.
Citing web publication.payal
 
Learn Through Play
Learn Through PlayLearn Through Play
Learn Through PlayPolinaSaper
 
บัตรลดหนี้
บัตรลดหนี้บัตรลดหนี้
บัตรลดหนี้mhiwmill
 
2.304.bhatt.dhara
2.304.bhatt.dhara2.304.bhatt.dhara
2.304.bhatt.dharabhatt dhara
 
Enhance Gravity Inversion Result Using Integration of Time-lapse Surface and ...
Enhance Gravity Inversion Result Using Integration of Time-lapse Surface and ...Enhance Gravity Inversion Result Using Integration of Time-lapse Surface and ...
Enhance Gravity Inversion Result Using Integration of Time-lapse Surface and ...
Andika Perbawa
 
[Joseph f. hair,_william_c._black,_barry_j._babin,(book_fi.org)
[Joseph f. hair,_william_c._black,_barry_j._babin,(book_fi.org)[Joseph f. hair,_william_c._black,_barry_j._babin,(book_fi.org)
[Joseph f. hair,_william_c._black,_barry_j._babin,(book_fi.org)siti
 

Viewers also liked (19)

Çok Ekranlı Dünyada Kullanıcıları Anlamak - MarketingTalks (Turkish)
Çok Ekranlı Dünyada Kullanıcıları Anlamak - MarketingTalks (Turkish)Çok Ekranlı Dünyada Kullanıcıları Anlamak - MarketingTalks (Turkish)
Çok Ekranlı Dünyada Kullanıcıları Anlamak - MarketingTalks (Turkish)
 
18.304.trivedi.pooja
18.304.trivedi.pooja18.304.trivedi.pooja
18.304.trivedi.pooja
 
Trivedi pooja sem iv 18
Trivedi pooja sem iv 18Trivedi pooja sem iv 18
Trivedi pooja sem iv 18
 
De jeugd van tegenwoordig 2.2
De jeugd van tegenwoordig 2.2De jeugd van tegenwoordig 2.2
De jeugd van tegenwoordig 2.2
 
Untitled 2
Untitled 2Untitled 2
Untitled 2
 
Dhara paer 7
Dhara paer 7Dhara paer 7
Dhara paer 7
 
Paradise lost
Paradise lostParadise lost
Paradise lost
 
Wedding Brochure
Wedding BrochureWedding Brochure
Wedding Brochure
 
Wat nou... social media
Wat nou... social mediaWat nou... social media
Wat nou... social media
 
Citing web publication.
Citing web publication.Citing web publication.
Citing web publication.
 
Learn Through Play
Learn Through PlayLearn Through Play
Learn Through Play
 
บัตรลดหนี้
บัตรลดหนี้บัตรลดหนี้
บัตรลดหนี้
 
Paper 4
Paper 4Paper 4
Paper 4
 
2.304.bhatt.dhara
2.304.bhatt.dhara2.304.bhatt.dhara
2.304.bhatt.dhara
 
Sss
SssSss
Sss
 
Room3’s
Room3’sRoom3’s
Room3’s
 
Dhara paper 3
Dhara paper 3Dhara paper 3
Dhara paper 3
 
Enhance Gravity Inversion Result Using Integration of Time-lapse Surface and ...
Enhance Gravity Inversion Result Using Integration of Time-lapse Surface and ...Enhance Gravity Inversion Result Using Integration of Time-lapse Surface and ...
Enhance Gravity Inversion Result Using Integration of Time-lapse Surface and ...
 
[Joseph f. hair,_william_c._black,_barry_j._babin,(book_fi.org)
[Joseph f. hair,_william_c._black,_barry_j._babin,(book_fi.org)[Joseph f. hair,_william_c._black,_barry_j._babin,(book_fi.org)
[Joseph f. hair,_william_c._black,_barry_j._babin,(book_fi.org)
 

Similar to Pemodelan Sintetik Gayaberat Mikro Selang Waktu Lubang Bor Menggunakan BHGM AP2009 Sebagai Studi Kelayakan Untuk Keperluan Monitoring dan Eksplorasi Hidrokarbon

SIDANG SKRIPSI.pptx
SIDANG SKRIPSI.pptxSIDANG SKRIPSI.pptx
SIDANG SKRIPSI.pptx
okirafsanjani
 
Pondasi tiang pancang
Pondasi tiang pancangPondasi tiang pancang
Pondasi tiang pancang
Intan Denada Putri
 
Ukur terabas teodolit
Ukur terabas teodolitUkur terabas teodolit
Ukur terabas teodolitNik M Farid
 
DED DAN RAB OPAL KOMUNAL TATA CARA PERENCANAAN
DED DAN RAB OPAL KOMUNAL TATA CARA PERENCANAANDED DAN RAB OPAL KOMUNAL TATA CARA PERENCANAAN
DED DAN RAB OPAL KOMUNAL TATA CARA PERENCANAAN
febry16161616
 
Review - Time-lapse analysis of sparse 3 d seismic data from the co2 storage ...
Review - Time-lapse analysis of sparse 3 d seismic data from the co2 storage ...Review - Time-lapse analysis of sparse 3 d seismic data from the co2 storage ...
Review - Time-lapse analysis of sparse 3 d seismic data from the co2 storage ...Fajar Nawawi
 
Seminar Hasil Presentation1
Seminar Hasil Presentation1Seminar Hasil Presentation1
Seminar Hasil Presentation1Ihsan Rabbani
 
Grinding and sizing
Grinding and sizingGrinding and sizing
Grinding and sizingIffa M.Nisa
 
PPT Tugas Ahli Madya Geoteknik Jenjang 8
PPT Tugas Ahli Madya Geoteknik Jenjang 8PPT Tugas Ahli Madya Geoteknik Jenjang 8
PPT Tugas Ahli Madya Geoteknik Jenjang 8
RizkyIndraAdiwijaya1
 
Interpretasi strukturmikro baja
Interpretasi strukturmikro bajaInterpretasi strukturmikro baja
Interpretasi strukturmikro baja
MuhibulJamal1
 
Ruang Lingkup Hidrografi untuk Rekayasa Wilayah Pesisir
Ruang Lingkup Hidrografi untuk Rekayasa Wilayah PesisirRuang Lingkup Hidrografi untuk Rekayasa Wilayah Pesisir
Ruang Lingkup Hidrografi untuk Rekayasa Wilayah Pesisir
Luhur Moekti Prayogo
 
PRESENTASI ANTARA KOLAM RETENSI 06242020.pptx
PRESENTASI ANTARA KOLAM RETENSI 06242020.pptxPRESENTASI ANTARA KOLAM RETENSI 06242020.pptx
PRESENTASI ANTARA KOLAM RETENSI 06242020.pptx
sodieqkuyt89
 
Rigid Pavement di Jalan Tol (Agus Wardhono).pdf
Rigid Pavement di Jalan Tol (Agus Wardhono).pdfRigid Pavement di Jalan Tol (Agus Wardhono).pdf
Rigid Pavement di Jalan Tol (Agus Wardhono).pdf
AdamTaufik2
 
Kisi kisi soal ganjil vii 1011
Kisi kisi soal ganjil vii 1011Kisi kisi soal ganjil vii 1011
Kisi kisi soal ganjil vii 1011Hisbulloh Huda
 
BAB III PENGUKURAN DIAMETER MUR DAN GEOMETRI ULIR
BAB III PENGUKURAN DIAMETER MUR DAN GEOMETRI ULIRBAB III PENGUKURAN DIAMETER MUR DAN GEOMETRI ULIR
BAB III PENGUKURAN DIAMETER MUR DAN GEOMETRI ULIR
Amrih Prayogo
 
Pp ta
Pp taPp ta
INTEGRASI DATA SUB BOTTOM PROFILE DAN GRAVITY CORE UNTUK MENENTUKAN DINAMIKA ...
INTEGRASI DATA SUB BOTTOM PROFILE DAN GRAVITY CORE UNTUK MENENTUKAN DINAMIKA ...INTEGRASI DATA SUB BOTTOM PROFILE DAN GRAVITY CORE UNTUK MENENTUKAN DINAMIKA ...
INTEGRASI DATA SUB BOTTOM PROFILE DAN GRAVITY CORE UNTUK MENENTUKAN DINAMIKA ...
Lambung Mangkurat University
 
Tugas 01 KLP III GEOMEKANIK.pdf
Tugas 01 KLP III GEOMEKANIK.pdfTugas 01 KLP III GEOMEKANIK.pdf
Tugas 01 KLP III GEOMEKANIK.pdf
reza597670
 
SSM 1022 : MATEMATIK
SSM 1022 : MATEMATIKSSM 1022 : MATEMATIK
SSM 1022 : MATEMATIK
Ayubkhan Kks
 

Similar to Pemodelan Sintetik Gayaberat Mikro Selang Waktu Lubang Bor Menggunakan BHGM AP2009 Sebagai Studi Kelayakan Untuk Keperluan Monitoring dan Eksplorasi Hidrokarbon (20)

SIDANG SKRIPSI.pptx
SIDANG SKRIPSI.pptxSIDANG SKRIPSI.pptx
SIDANG SKRIPSI.pptx
 
Pondasi tiang pancang
Pondasi tiang pancangPondasi tiang pancang
Pondasi tiang pancang
 
Tegangan permukaan
Tegangan permukaanTegangan permukaan
Tegangan permukaan
 
Ukur terabas teodolit
Ukur terabas teodolitUkur terabas teodolit
Ukur terabas teodolit
 
DED DAN RAB OPAL KOMUNAL TATA CARA PERENCANAAN
DED DAN RAB OPAL KOMUNAL TATA CARA PERENCANAANDED DAN RAB OPAL KOMUNAL TATA CARA PERENCANAAN
DED DAN RAB OPAL KOMUNAL TATA CARA PERENCANAAN
 
Review - Time-lapse analysis of sparse 3 d seismic data from the co2 storage ...
Review - Time-lapse analysis of sparse 3 d seismic data from the co2 storage ...Review - Time-lapse analysis of sparse 3 d seismic data from the co2 storage ...
Review - Time-lapse analysis of sparse 3 d seismic data from the co2 storage ...
 
Seminar Hasil Presentation1
Seminar Hasil Presentation1Seminar Hasil Presentation1
Seminar Hasil Presentation1
 
Grinding and sizing
Grinding and sizingGrinding and sizing
Grinding and sizing
 
PPT Tugas Ahli Madya Geoteknik Jenjang 8
PPT Tugas Ahli Madya Geoteknik Jenjang 8PPT Tugas Ahli Madya Geoteknik Jenjang 8
PPT Tugas Ahli Madya Geoteknik Jenjang 8
 
Interpretasi strukturmikro baja
Interpretasi strukturmikro bajaInterpretasi strukturmikro baja
Interpretasi strukturmikro baja
 
Ruang Lingkup Hidrografi untuk Rekayasa Wilayah Pesisir
Ruang Lingkup Hidrografi untuk Rekayasa Wilayah PesisirRuang Lingkup Hidrografi untuk Rekayasa Wilayah Pesisir
Ruang Lingkup Hidrografi untuk Rekayasa Wilayah Pesisir
 
PRESENTASI ANTARA KOLAM RETENSI 06242020.pptx
PRESENTASI ANTARA KOLAM RETENSI 06242020.pptxPRESENTASI ANTARA KOLAM RETENSI 06242020.pptx
PRESENTASI ANTARA KOLAM RETENSI 06242020.pptx
 
Proposal ta amir
Proposal ta amirProposal ta amir
Proposal ta amir
 
Rigid Pavement di Jalan Tol (Agus Wardhono).pdf
Rigid Pavement di Jalan Tol (Agus Wardhono).pdfRigid Pavement di Jalan Tol (Agus Wardhono).pdf
Rigid Pavement di Jalan Tol (Agus Wardhono).pdf
 
Kisi kisi soal ganjil vii 1011
Kisi kisi soal ganjil vii 1011Kisi kisi soal ganjil vii 1011
Kisi kisi soal ganjil vii 1011
 
BAB III PENGUKURAN DIAMETER MUR DAN GEOMETRI ULIR
BAB III PENGUKURAN DIAMETER MUR DAN GEOMETRI ULIRBAB III PENGUKURAN DIAMETER MUR DAN GEOMETRI ULIR
BAB III PENGUKURAN DIAMETER MUR DAN GEOMETRI ULIR
 
Pp ta
Pp taPp ta
Pp ta
 
INTEGRASI DATA SUB BOTTOM PROFILE DAN GRAVITY CORE UNTUK MENENTUKAN DINAMIKA ...
INTEGRASI DATA SUB BOTTOM PROFILE DAN GRAVITY CORE UNTUK MENENTUKAN DINAMIKA ...INTEGRASI DATA SUB BOTTOM PROFILE DAN GRAVITY CORE UNTUK MENENTUKAN DINAMIKA ...
INTEGRASI DATA SUB BOTTOM PROFILE DAN GRAVITY CORE UNTUK MENENTUKAN DINAMIKA ...
 
Tugas 01 KLP III GEOMEKANIK.pdf
Tugas 01 KLP III GEOMEKANIK.pdfTugas 01 KLP III GEOMEKANIK.pdf
Tugas 01 KLP III GEOMEKANIK.pdf
 
SSM 1022 : MATEMATIK
SSM 1022 : MATEMATIKSSM 1022 : MATEMATIK
SSM 1022 : MATEMATIK
 

Recently uploaded

MI-P2-P3-Metabolisme Mikroorganisme.pptx
MI-P2-P3-Metabolisme Mikroorganisme.pptxMI-P2-P3-Metabolisme Mikroorganisme.pptx
MI-P2-P3-Metabolisme Mikroorganisme.pptx
almiraulimaz2521988
 
Sistem Pencernaan Manusia Sains Tingkatan 2
Sistem Pencernaan Manusia Sains Tingkatan 2Sistem Pencernaan Manusia Sains Tingkatan 2
Sistem Pencernaan Manusia Sains Tingkatan 2
LEESOKLENGMoe
 
Final_Alur registrasi Plataran Sehat_webinar series HTBS 2024.pdf
Final_Alur registrasi Plataran Sehat_webinar series HTBS 2024.pdfFinal_Alur registrasi Plataran Sehat_webinar series HTBS 2024.pdf
Final_Alur registrasi Plataran Sehat_webinar series HTBS 2024.pdf
FazaKhilwan1
 
Asam, Basa, Garam - materi kimia kelas 7
Asam, Basa, Garam - materi kimia kelas 7Asam, Basa, Garam - materi kimia kelas 7
Asam, Basa, Garam - materi kimia kelas 7
ArumNovita
 
PPT Partikel Penyusun Atom dan Lambang Atom.pptx
PPT Partikel Penyusun Atom dan Lambang Atom.pptxPPT Partikel Penyusun Atom dan Lambang Atom.pptx
PPT Partikel Penyusun Atom dan Lambang Atom.pptx
emiliawati098
 
Tahapan Sinkron kurikulum merdeka pmm.pdf
Tahapan Sinkron kurikulum merdeka pmm.pdfTahapan Sinkron kurikulum merdeka pmm.pdf
Tahapan Sinkron kurikulum merdeka pmm.pdf
NathanielIbram
 
481605266-11-CPOB-ppt.ppt FARMAKOLOGI NEW UP
481605266-11-CPOB-ppt.ppt FARMAKOLOGI NEW UP481605266-11-CPOB-ppt.ppt FARMAKOLOGI NEW UP
481605266-11-CPOB-ppt.ppt FARMAKOLOGI NEW UP
nadyahermawan
 
Presentasi vitamin secara umum yang terdiri dari vitamin larut lemak dan laru...
Presentasi vitamin secara umum yang terdiri dari vitamin larut lemak dan laru...Presentasi vitamin secara umum yang terdiri dari vitamin larut lemak dan laru...
Presentasi vitamin secara umum yang terdiri dari vitamin larut lemak dan laru...
ProfesorCilikGhadi
 
MATERI KIMIA KELAS X NANOTEKNOLOGI.pptx
MATERI KIMIA KELAS X  NANOTEKNOLOGI.pptxMATERI KIMIA KELAS X  NANOTEKNOLOGI.pptx
MATERI KIMIA KELAS X NANOTEKNOLOGI.pptx
emiliawati098
 
SOAL GEOGRAFI-SMA NEGERI 1 YOGYAKARTA BAB 7_ ULANGAN HARIAN DINAMIKA HIDROSFE...
SOAL GEOGRAFI-SMA NEGERI 1 YOGYAKARTA BAB 7_ ULANGAN HARIAN DINAMIKA HIDROSFE...SOAL GEOGRAFI-SMA NEGERI 1 YOGYAKARTA BAB 7_ ULANGAN HARIAN DINAMIKA HIDROSFE...
SOAL GEOGRAFI-SMA NEGERI 1 YOGYAKARTA BAB 7_ ULANGAN HARIAN DINAMIKA HIDROSFE...
athayaahzamaulana1
 

Recently uploaded (10)

MI-P2-P3-Metabolisme Mikroorganisme.pptx
MI-P2-P3-Metabolisme Mikroorganisme.pptxMI-P2-P3-Metabolisme Mikroorganisme.pptx
MI-P2-P3-Metabolisme Mikroorganisme.pptx
 
Sistem Pencernaan Manusia Sains Tingkatan 2
Sistem Pencernaan Manusia Sains Tingkatan 2Sistem Pencernaan Manusia Sains Tingkatan 2
Sistem Pencernaan Manusia Sains Tingkatan 2
 
Final_Alur registrasi Plataran Sehat_webinar series HTBS 2024.pdf
Final_Alur registrasi Plataran Sehat_webinar series HTBS 2024.pdfFinal_Alur registrasi Plataran Sehat_webinar series HTBS 2024.pdf
Final_Alur registrasi Plataran Sehat_webinar series HTBS 2024.pdf
 
Asam, Basa, Garam - materi kimia kelas 7
Asam, Basa, Garam - materi kimia kelas 7Asam, Basa, Garam - materi kimia kelas 7
Asam, Basa, Garam - materi kimia kelas 7
 
PPT Partikel Penyusun Atom dan Lambang Atom.pptx
PPT Partikel Penyusun Atom dan Lambang Atom.pptxPPT Partikel Penyusun Atom dan Lambang Atom.pptx
PPT Partikel Penyusun Atom dan Lambang Atom.pptx
 
Tahapan Sinkron kurikulum merdeka pmm.pdf
Tahapan Sinkron kurikulum merdeka pmm.pdfTahapan Sinkron kurikulum merdeka pmm.pdf
Tahapan Sinkron kurikulum merdeka pmm.pdf
 
481605266-11-CPOB-ppt.ppt FARMAKOLOGI NEW UP
481605266-11-CPOB-ppt.ppt FARMAKOLOGI NEW UP481605266-11-CPOB-ppt.ppt FARMAKOLOGI NEW UP
481605266-11-CPOB-ppt.ppt FARMAKOLOGI NEW UP
 
Presentasi vitamin secara umum yang terdiri dari vitamin larut lemak dan laru...
Presentasi vitamin secara umum yang terdiri dari vitamin larut lemak dan laru...Presentasi vitamin secara umum yang terdiri dari vitamin larut lemak dan laru...
Presentasi vitamin secara umum yang terdiri dari vitamin larut lemak dan laru...
 
MATERI KIMIA KELAS X NANOTEKNOLOGI.pptx
MATERI KIMIA KELAS X  NANOTEKNOLOGI.pptxMATERI KIMIA KELAS X  NANOTEKNOLOGI.pptx
MATERI KIMIA KELAS X NANOTEKNOLOGI.pptx
 
SOAL GEOGRAFI-SMA NEGERI 1 YOGYAKARTA BAB 7_ ULANGAN HARIAN DINAMIKA HIDROSFE...
SOAL GEOGRAFI-SMA NEGERI 1 YOGYAKARTA BAB 7_ ULANGAN HARIAN DINAMIKA HIDROSFE...SOAL GEOGRAFI-SMA NEGERI 1 YOGYAKARTA BAB 7_ ULANGAN HARIAN DINAMIKA HIDROSFE...
SOAL GEOGRAFI-SMA NEGERI 1 YOGYAKARTA BAB 7_ ULANGAN HARIAN DINAMIKA HIDROSFE...
 

Pemodelan Sintetik Gayaberat Mikro Selang Waktu Lubang Bor Menggunakan BHGM AP2009 Sebagai Studi Kelayakan Untuk Keperluan Monitoring dan Eksplorasi Hidrokarbon

  • 1. Pemodelan Sintetik Gayaberat Mikro Selang Waktu Lubang Bor Menggunakan BHGM AP2009 Sebagai Studi Kelayakan Untuk Keperluan Monitoring dan Eksplorasi Hidrokarbon Indah Hermansyah Putri1), Andika Perbawa1) 1) Institut Teknologi Bandung National Geophysics Paper Contest
  • 2. OUTLINE • PENDAHULUAN • TUJUAN • METODELOGI • TEORI DASAR • PEMBUATAN DAN PENGUJIAN PROGRAM BHGM AP2009 • HASIL DAN PEMBAHASAN • KESIMPULAN DAN SARAN • DAFTAR PUSTAKA
  • 3. PENDAHULUAN • Perkembangan ilmu pengetahuan. • Kebutuhan akan EKSPLORASI dan MONITORING saat tahap EOR. • Metode gayaberat mikro selang waktu membutuhkan minimal pengukuran 2 kali (Kadir dan Setianingsih, 2003). • Anomali gayaberat mikro selang waktu berasal dari perubahan densitas batuan akibat perbedaan fluida pengisi pori pada selang waktu tertentu.
  • 4. PENDAHULUAN • Gagasan baru untuk melakukan pengukuran gayaberat tidak hanya di permukaan saja tapi pengukuran dilakukan di LUBANG BOR. • Diharapkan dengan metoda gayaberat lubang bor dapat membantu mengidentifikasi bodi anomali secara vertikal lebih baik lagi.
  • 5. OUTLINE • PENDAHULUAN • TUJUAN • METODELOGI • TEORI DASAR • PEMBUATAN DAN PENGUJIAN PROGRAM BHGM AP2009 • HASIL DAN PEMBAHASAN • KESIMPULAN DAN SARAN • DAFTAR PUSTAKA
  • 6. TUJUAN 1. Membuat program untuk menghitung respon gayaberat di dalam lubang bor, 2. Melakukan pemodelan sintetik respon gayaberat lubang bor dengan cara lubang bor yang menembus bodi anomali, 3. Menganalisis respon gayaberat hasil pemodelan serta identifikasi geometri dan posisi target anomali,
  • 7. OUTLINE • PENDAHULUAN • TUJUAN • METODELOGI • TEORI DASAR • PEMBUATAN DAN PENGUJIAN PROGRAM BHGM AP2009 • HASIL DAN PEMBAHASAN • KESIMPULAN DAN SARAN • DAFTAR PUSTAKA
  • 8. METODELOGI 1. Studi pustaka, 2. Pembuatan program forward modeling untuk menghitung respon anomali gayaberat lubang bor (BHGM AP2009), 3. Mencari hubungan antara parameter amplitudo dan panjang gelombang terhadap variabel jarak pengukuran, ketebalan dan besar diameter bodi anomali yang berbeda-beda baik secara kualitatif maupun secara analisa crossplot. 4. Menarik kesimpulan.
  • 10. OUTLINE • PENDAHULUAN • TUJUAN • METODELOGI • TEORI DASAR • PEMBUATAN DAN PENGUJIAN PROGRAM BHGM AP2009 • HASIL DAN PEMBAHASAN • KESIMPULAN DAN SARAN • DAFTAR PUSTAKA
  • 11. Company LOGO TEORI DASAR • Hukum Newton • r F m2m1 F F : gaya pada m2 (kg m s-2) r1 : arah vektor dari m2 ke m1 r : jarak antara m1 dan m2 => (x2 + y2 +z2 )1/2 G : konstanta gravitasi (6.672 x 10-11 Nm2/kg2 atau 6.672 x 10-8 dyne cm2/g2)
  • 13. Company LOGO TEORI DASAR • Anomali gayaberat mikro selang waktu disebabkan oleh: Dinamika fluida bawah permukaan, Perbedaan musim, Amblesan tanah, Perubahan topografi dan bangunan di sekitar titik amat • Asumsi:  Titik pengukuran sama  Tidak ada perubahan topografi  Tidak ada perubahan elevasi
  • 14. Company LOGO TEORI DASAR • Anomali gayaberat mikro selang waktu akibat dinamika fluida bawah tanah (Schön, 1995): Kondisi awal : Kondisi akhir : - = Akhir Awal Selisih
  • 15. OUTLINE • PENDAHULUAN • TUJUAN • METODELOGI • TEORI DASAR • PEMBUATAN DAN PENGUJIAN PROGRAM BHGM AP2009 • HASIL DAN PEMBAHASAN • KESIMPULAN DAN SARAN • DAFTAR PUSTAKA
  • 16. Company LOGO PEMBUATAN PROGRAM BHGM AP2009 • Tombol untuk menginput data anomali densitas Dimensi atau besarnya jendela yang ingin dilihat Lebar grid (setengah lebar dari bodi anomali) Tombol untuk melihat model dalam 3D Parameter pengukuran borehole gravity Tombol untuk melihat respon gayaberat di lubang bor Tombol untuk melihat respon di permukaan Tombol untuk menyimpan data borehole (Perbawa, 2009)
  • 17. Company LOGO PEMBUATAN PROGRAM BHGM AP2009 • • Alur Kerja Program Input parameter model 1. Posisi anomali 2. Kontras densitas per kotak 3. Lebar dimensi (x,y,z) 4. Grid size Desain geometri bodi anomali Tampilan respon anomali gayaberat lubang bor Perhitungan respon anomali gayaberat lubang bor menggunakan program BHGM AP2009 Tampilan model Save output data STOP
  • 18. Company LOGO PENGUJIAN PROGRAM BHGM AP2009 • • Tes Kelayakan Program VsBHGM AP2009 Geomodel RMSerror = 0.04 μGal
  • 19. OUTLINE • PENDAHULUAN • TUJUAN • METODELOGI • TEORI DASAR • PEMBUATAN DAN PENGUJIAN PROGRAM BHGM AP2009 • HASIL DAN PEMBAHASAN • KESIMPULAN DAN SARAN • DAFTAR PUSTAKA
  • 20. Company LOGO HASIL DAN PEMBAHASAN • • Skema Pengukuran: Lubang bor yang menembus bodi anomali. 1. Model perlapisan 2. Model sesar
  • 21. Company LOGO Karakter log gaya berat lubang bor selang waktu Bodi Δρ(+) Gz = (+) Gz = (-) Gz = 0 Gtotal Gtotal Distance sejauh n-meter
  • 22. Company LOGO Model Perlapisan • Panjang (x) = 400 m Grid size=20x20x20 m • Lebar (y) = 100 m • Tebal (z) = berubah-ubah ∆ρ1 = 0.03 gr/cc ∆ρ2 = 0.03 gr/cc
  • 23. Company LOGO Model Perlapisan • Bodi 1 Bodi 2 Respon gayaberat dapat membedakan separasi antar bodi dengan baik. Panjang (x) = 400 m Lebar (y) = 100 m Tebal (z) = 40 m Jarak antar bodi = 80 m Interval pengukuran = 10 m
  • 24. Company LOGO Model Perlapisan • Bentuk seperti di atas adalah batas minimum bahwa kedua perlapisan dapat dipisahkan. Panjang (x) = 400 m Lebar (y) = 100 m Tebal (z) = 40 m Jarak antar bodi = 20 m Interval pengukuran = 10 m TOP-1 BASE-2 BASE-1 TOP-2 Model Perlapisan
  • 25. Company LOGO Tebal Bodi POSISI BODI (m) Batas kedua bodi anomali Jarak lapisan Bodi Top Bottom yang dapat dipisahkan 20 m 40 m 1 700 720 Jelas 2 760 780 20 m 1 700 720 kurang jelas 2 740 760 40 m 80 m 1 700 740 Jelas 2 820 860 60 m 1 700 740 Jelas 2 800 840 40 m 1 700 740 Jelas 2 780 820 20 m 1 700 740 Jelas 2 760 800 10 m 1 700 740 tidak jelas 2 750 790 80 m 20 m 1 700 780 Jelas 2 800 880 10 m 1 700 780 Jelas 2 790 870 5 m 1 700 780 tidak jelas 2 785 865 160 m 5 m 1 700 860 Jelas 2 865 1025 4 m 1 700 860 tidak jelas 2 864 1024
  • 26. Company LOGO y = 200.47x-0.70 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 Jarakantarbodi(m) Tebal bodi (m) Crossplot Ketebalan bodi vs jarak minimum antar bodi zona yang dapat diidentifikasi zona batas kritis zona yang tidak dapat diidentifikasi Tebal bodi Jarak antar bodi Zona yang dapat diidentifikasi Zona batas kritis
  • 27. Company LOGO Model Sesar (a) (c) (b) Panjang (x) = 200 m Lebar (y) = 60 m Tebal (z) = 40 m Interval pengukuran = 10 m
  • 29. Company LOGO Model Sesar Penampang amplitudo dengan menggunakan 13 lubang bor. Contouring dilakukan dengan menggunakan surfer
  • 30. Company LOGO Model Sesar Penerapan analisis atribut amplitudo pada log gayaberat. (A) Amplitudo absolut. (B) Energi amplitudo. Top-1 Base-1 Top-2 Base-2 A B
  • 31. OUTLINE • PENDAHULUAN • TUJUAN • METODELOGI • TEORI DASAR • PEMBUATAN DAN PENGUJIAN PROGRAM BHGM AP2009 • HASIL DAN PEMBAHASAN • KESIMPULAN DAN SARAN • DAFTAR PUSTAKA
  • 32. Company LOGO Kesimpulan 1. Program BHGM AP2009 memiliki RMSerror sebesar ± 0.04 μGal sehingga program ini sudah layak digunakan dalam pemodelan sintetik metode gayaberat. 2. Metode gayaberat lubang bor untuk pengukuran menembus bodi dapat menunjukkan posisi dan bentuk geometri bodi anomali, dimana top dan base dari bodi direpresentasikan oleh amplitudo maksimum dan minimum.
  • 33. Company LOGO Kesimpulan 3. Spasi pengukuran yang digunakan harus lebih kecil dari ketebalan bodi maupun jarak antar bodi. 4. Berdasarkan hasil analisa crossplot ketebalan bodi terhadap jarak antar kedua bodi menunjukkan bahwa semakin tebal bodi anomali, maka jarak antar bodi yang bisa dipisahkan oleh gayaberat lubang bor semakin pendek
  • 34. Company LOGO Kesimpulan 5. Analisa atribut amplitudo dapat menghasilkan respon amplitudo gayaberat yang lebih fokus dan mengurangi smearing sehingga batas dari bodi dapat terlihat lebih jelas. 6. Metode gayaberat mikro selang waktu lubang bor ini mampu mengidentifikasi bodi anomali secara vertikal lebih baik daripada di permukaan saja.
  • 35. Company LOGO Saran 1. Perlu dilakukan pemodelan gayaberat mikro selang waktu dengan contoh model yang lebih banyak lagi dan lebih kompleks baik secara geometri ataupun dengan densitas yang heterogen. 2. Diperlukan data lapangan yang real agar studi ini dapat dipercayai dan diyakini kebenarannya
  • 36. Company LOGO Saran 3. Untuk pembuatan program dan analisa selanjutnya, dibuat skenario tambahan untuk pengukuran dalam lubang bor yang miring dan tampilan respon gayaberat secara 3D. 4. Akan lebih baik lagi bila dalam pemodelan sintetik disertai juga dengan proses inversi gayaberat mikro selang waktu lubang bor sehingga dapat diketahui besar geometri beserta sebaran kontras densitas dalam bodi anomali yang lebih detail.
  • 37. OUTLINE • PENDAHULUAN • TUJUAN • SEJARAH METODE GAYABERAT LUBANG BOR • TEORI DASAR • PEMBUATAN PROGRAM PEMODELAN KE DEPAN GAYABERAT LUBANG BOR • PEMODELAN SINTETIK, HASIL DAN ANALISIS • KESIMPULAN DAN SARAN • DAFTAR PUSTAKA
  • 38. Company LOGO Daftar Pustaka Kadir, W.G.A., Setianingsih., 2003, Penerapan Metode Gayaberat Mikro 4-D Untuk Proses Monitoring: JTM,10, 170-179. Perbawa, Andika., 2009. Pemodelan Sintetik Metode Gaya Berat Mikro Selang Waktu Lubang Bor. Tugas Akhir Sarjana. Institut Teknologi Bandung. Plouff, D., 1976. Gravity and magnetic fields of polygonal prisms and application to magnetic terrain correction: Geophysics, 41, 727-741

Editor's Notes

  1. U=potensial gayaberat ; g=dU/dz
  2. U=potensial gayaberat=(G.m)/r g=dU/dz Medan = del2 g
  3. Garis merah menunjukkan batas minimal jarak antar bodi yang masih dapat teridentifikasi pada ketebalan tertentu. Area di atas garis merah menunjukkan jarak yang aman agar batas kedua lapisan teridentifikasi dengan jelas. Sedangkan area di bawah garis merah menunjukkan jarak yang tidak dapat memperlihatkan batas lapisan dengan jelas.