Pedagogo eta korronte pedagogikoen arteko aldaraketa, eta haien arteko antzekotasunak gaur egungo hezkuntzan nola ezarri daitezkeen islatzen da dokumentu honetan.
3. Talde bakoitzak pedagogia bat landu egin zuen, baina interesgarria izango litzateke
denen berdintasunak eta ezberdintasunak aztertzea, eta honekin batera gaur
egungo ikastetxeetara ekartzeko proposamena aztertzea, aplikagarria den ala ez.
Horretarako, taula bat baliatuz, denen analisia egin dut, beraien puntu sendoak eta
ahulak ikusiz.
1. ANTZEKOTASUNAK
Normala den bezala, denek ez dituzte ezaugarri berdinak, bakoitzak ideia
desberdinak dituzte, baina badaude ezaugarri edo ideia batzuk bat egiten
dituztenak. Nahiz eta gutxi diren, ideia nagusiak aipatu egingo ditut. Aipatzekoa da,
konduktismoarekin bat egiten duten ideik ez dago.
Hasteko, espazio eta giro egokiari garrantzia ematen diote gehienek, eta honekin
batera gelako klimari, kanpo eta barne espazioak baliatuz, haurraren puntu ahulak
eta indartsuak ezagutuz, giro egoki hori bultzatu egingo dute. Bestetik adierazpen
askatasuna, pedagogia gehienetan, printzipio nagusia da, haurren autonomia
pertsonala bultzatuz eta honekin batera beste alderdi batzuk, hala nola,
komunikazioa. Haurrari bere bidea egiten utzi egin behar zaiola bat datoz. Gainera,
aipatzekoa da, behaketari eta metodo naturalari ematen zaion garrantzia, eta
honekin jokoari. Hau ezinbestekoa ikusi egiten dute. Honekin bat datozen
pedagogoak Alexander Neill, Rosa Sensat, Celestine Freinet, Ovide Decroly eta
paradigma ekologikoa dira.
Ikaslearen paperari dagokionez, ikaskuntza prozesuaren erdigunea da, eta ez
irakaslea, hau da, haurra protagonista da. Ikaslea subjektu aktiboa da. Pedagogia
gehienak bat datoz, haurrak esperimentazioaren eta akzioen bitartez ikasi egin
behar dutela esatean, motibazioa bultzatuz. Izan ere, haurrak errazago ikasi egiten
dute esperimentazioaren bitartez, inposatutakoaren bitartez baino. Eta honekin
batera, taldekatzeari ere garrantzia ematen diote gehienak. Bestetik, bat datoz
2
4. haurra bizitza sozialerako prestatu egin behar dela. Honekin bat datozen
pedagogoak Alexander Neill, Rosa Sensat, Celestine Freinet, Ovide Decroly eta
Agazzi ahizpak dira.
Irakasleari dagokionez, ikasleen bidelaguna kontsideratzen dute, haurren erreferente
gisa eta konfidantzazko klimaren sortzailea. Irakaslea eta haurra, kasu honetan
berdinak dira. Esan bezala, irakasleak konfidantza klima sortu beharra dauka, inguru
giro egokia sortuz, denak gustura egon dadin. Irakaslearen papera haurra
motibatzea da. Honekin bat datozen pedagogoak Paradigma ekologikoa,
konstruktibismoa, Celestine Freinet, Ovide Decroly eta Agazzi ahizpak dira.
Azkenik, aipatu beharra dago, familien partaidetza. Oso garrantzitsua ikusi egiten
dute familiaren partaidetza, bai antolaketarako eta bai kudeaketarako. Honekin bat
datozen pedagogoak Alexander Neill eta Celestine Freinet.
3
5. 2. DESBERDINTASUNAK
Kasu guztitan bezala, berdintasunak eta desberdintasunak daude, hori ezin
dugu ukatu. Lehen esan bezala, desberdintasun gehien dituen pedagogia
konduktista da.
Konduktismoaren arabera, irakasleak hezkuntzaren protagonista da. Ikaslea
gidatu behar ditu, izan ere, beraiek bait dira informazio iturri bakarra. Gainera,
jarrerak eta erantzunak bereiztu egin behar ditu, zuzenak eta okerrak.
Bereizteko sariak eta zigorrak erabiliko dute, beste pedagogietan ez bezala.
Ikasleak berriz, hartzaile hutsa eta pasiboa da, kasu honetan, besteetan ez
bezala, ez da hezkuntzaren protagonista. Gidatzailearen bidea jarraitu behar
du eta portaera ezberdinak landu egin behar ditu. Beraz, ikusi daitekeen
bezala, portaeran eta praktikotasuenan oinarritzen da.
Beste pedagogiak, nahiz eta oso antzekoak izan, badituzte desberdintasun
batzuk, hona hemen desberdintasun horiek.
Celestine Freinetek lankidetzari eta komunikazioari izugarrizko garrantzia
ematen dio, hau da, familia eta ikastolaren komunikazio eta lankidetzari.
Gainera, irakaslearen paperari ere garrantzia handia ematen dio.
Alexander Neillek eskola komunitateari garrantzia ematen dio, hau da,
ikasle, irakasle eta familien komunikazio eta parte hartzeari. Ikasleak,
irakasleen berdinak ikusi egiten dituzte, eta haurrak pertsona aske bezala
ikusten dituzte. Bere ustez, zoriontasuna da bizitzaren helburua, beraz
haurren zoriontasuna bilatzen du, estrategia eta baliabide desberdinak
erabiliz.
4
6. Konstruktibismoak esperientzia eta egitura menta azpimarratzen du.
Gainera, ikaslea bere hezkuntza prozesuaren azken hitza du, hau da,
erantzulea da.
Paradigma ekologikoak haurren taldekatzea sustatu egiten du, beste
pedagogia askok ez bezala. Gainera, ikaskuntza ez memoristikoari garrantzia
ematen dio, eta sariak eta zigorrak kendu egiten dituzte.
Ovide Decrolyk teoria globalari garrantzia ematen dio, hau da, ideia jakin
bat pertzepzio errazetatik eratzen den puntutik abiatzen da.
Pedagogia kritikoak pertsonen pentsamendu kritikoa garatzea
azpimarratzen du, izan ere, honek gizarte aldaketak bultzatu egiten ditu.
Emakume pedagogoak hezkuntzaren giroari garrantzia handia ematen diote,
hau da, giro on batean ikastea. Gainera, berdintasuna da gehien
nabarmentzen dena.
5
7. 3. PEDAGOGIAK PRAKTIKAN JARTZEA
Atal honetan, pedagogo guztien ideiak gaur egun nola txertatu edo praktikan
jarri ikusi egingo dugu. Horretarako dauden erreztasunak eta zailtasunak
aipatu egingo ditut.
Alexander Neillen aurkitu ditzazkegun zailtasunak aplikatzeko orduan, hauek
dira: Komunitate giro on bat sortzeko zailtasunak izatea, haurrek beraien
artean harreman on bat izateko zailtasunak izatea, ekonomikoki zailtasunak
izatea.
Zailtasunak dituen bezala, erraztasunak ere bai ditu, honako hauek dira:
Haurrak askeak dira, hau da, bere nahien arabera jokatu dezakete , ikasleen
iritzia kontuan hartzen da, hau da, ikasleak irakasleen berdinak dira.
Nahiz eta gaur egun ez egon horrelako eskolarik, badaude ezaugarri batzuk
eskoletan ikusi daitezkeenak.
Konstruktibismoan aurkitu ditzazkegun zailtasunak aplikatzeko orduan,
hauek dira: Ikasleen motibazioa lortzeko zailtasunak, komunitatearen parte
hartzeko zailtasunak.
Zailtasunak dituen bezala, erraztasunak ere bai ditu, honako hauek dira:
Taldeka lan egitea, esperimentazioaren bidez ikastea, ikasleak bere
ikaskuntzaren erantzulea.
Nahiz eta gaur egun horrelako eskolarik ez egon, ezaugarri guztiak betetzen
dituenak, badaude eskolak asko hurbildu egiten direnak.
6
8. Konduktismoan aurkitu ditzazkegun zailtasunak aplikatzeko orduan, hauek
dira: Irakaslea hezkuntzaren protagonista izateko zailtasuna, jarrerak eta
erantzunak bereizteko zailtasuna.
Zailtasunak dituen bezala, erraztasunak ere bai ditu, honako hauek dira:
Ikaskuntza memoristikoa, praktikotasuna bermatzea, irakaslea bidelaguna
izatea, hau da, ikaste prozesua gidatzea.
Garbi dago, horrelako metodo eta estrategiak erabiltzen dituzten eskolak
aurkitzea, gaur egun oso zaila da. Hala ere, badaude ezaugarri gutxi batzuk
erabiltzen direnak.
Celestine Freineten aurkitu ditzazkegun zailtasunak aplikatzeko orduan,
hauek dira: Ikaskuntzaren pertsonalizaio indibiduala egiteko zailtasunak, saria
eta zigorra egoteko zailtasunak.
Zailtasunak dituen bezala, erraztasunak ere bai ditu, honako hauek dira:
Lankidetza eta komunikazioa sustatu, familien parte hartzea bermatu, haurren
askatasuna, esperimentazioa.
Nahiz eta gaur egun horrelako eskolarik ez egon, badaude ezaugarri gutxi
batzuk hurbildu egiten direnak.
Ovide Decrloyen aurkitu ditzazkegun zailtasunak aplikatzeko orduan, hauek
dira: Ikasgairik ez egoteko zailtasunak, metodologiak adin guztietako haurrak
hartzeko zailtasunak, haurren behaketa metodologikoa nola gidatzeko
zailtasunak, haurren beharrak eta interesak protagonistak izateko zailtasuna.
Zailtasunak dituen bezala, erraztasunak ere bai ditu, honako hauek dira:
Esperimentazioari garrantzia, haurren motibazioa bereganatzea.
7
9. Gaur egun, ezaugarri batzuk hauteman daitezke eskoletan, nahiz eta asko ez
izan.
Pedagogia kritikoan aurkitu ditzazkegun zailtasunak aplikatzeko orduan,
hauek dira: Ekonomikoki zailtasunak izatea, ikaslea ikaskuntza berrietara
irekia egoteko zailtasunak egon daitezke.
Zailtasunak dituen bezala, erraztasunak ere bai ditu, honako hauek dira:
Teknika ezberdinak erabili, teoria eta praktika uztartuz, pentsamendu eta
jarrera kritikoa bultzatzea.
Pedagogia hau, besteak ez bezala, eskola askotan ikusi daiteke, nahiz eta
ezaugarri guztiak bere osotasunean ez egon.
Paradigma ekologikoan aurkitu ditzazkegun zailtasunak aplikatzeko orduan,
hauek dira: Motibazioa sustatzeko zailtasunak, ingurumenarekiko beharra
aplikatzeko zailtasunak izatea.
Zailtasunak dituen bezala, erraztasunak ere bai ditu, honako hauek dira:
Komunitatearen inplikazioa eta lankidetza bermatzea, ikaskuntza eta
ingurunearen beharrak kontuan hatu.
Beste pedagogiak bezala, nahiz eta eskolik ez egon ezaugarri guztiak
dituenak, badaude haietako batzuk aplikatzen eta lantzen dituztenak.
Emakume pedagogoetan aurkitu ditzazkegun zailtasunak aplikatzeko
orduan, hauek dira: Espazio natural bat izateko zailtasunak, komunitatearen
parte hartzea (familia).
Zailtasunak dituen bezala, erraztasunak ere bai ditu, honako hauek dira:
Ikaskuntza aktiboa sustatzea, haurren beharrak kontuan hartzea, emakumeen
8
10. eskubideak, osasuan, higienea eta abar kontuan hartzea, sentimenduei
garrantzia ematea, berdintasuna bermatzea.
Nahiz eta emakume hauen pedagogia guztiak ez ikusi, hauetako asko ikusi
daitezke eskola askotan.
9
