Opsta anatomija uvod

1
OPŠTA ANATOMIJA
download provided by
www.perpetuum-lab.com.hr

2
Anatomija
§  Anatomija čoveka - nauka koja proučava oblik, građu
i sastav čovečjeg tela.
§  Naziv anatomije - grčkog porekla
•  ανατοµία (anatomia)
•  ανατέµνω (anatemno) ili ανατέµνειν (anatemnein)
rezati, seći, otvarati sečenjem.
§  Seciranje, disekcija (lat. dissecare – seći) - najstariji
metod u proučavanju građe tela.

3
Značaj anatomije
§  Osnova za razumevanje:
•  funkcije organa i sistema
•  patoloških procesa koji dovode do oboljenja.
§  Neophodna za dijagnostiku oboljenja i klasičnim
ili savremenim metodama.

4
Učenje anatomije
§  Osnovne tehnike učenja u anatomiji:
•  posmatranje
•  vizuelno predstavljanje (vizualizacija - zamišljanje,
trodimenzionalno predstavljanje) položaja struktura i
njihovih odnosa u telu
•  memorisanje latinskih naziva
§  Metode učenja:
•  disekcija
•  na prethodno preparisanim modelima
•  korišćenjem ANATOMSKIH ATLASA
•  korišćenje multimedijalnih sredstava (posebni
kompjuterski programi)
•  savremena dijagnostička sredstva (CT, MR, PET, UZ)

5
Prema načinu i svrsi rada anatomija se deli na:
1.  sistematsku
2.  topografsku
3.  plastičnu
4.  rendgensku
5.  kliničku anatomiju.

6
Sistematska anatomija
§  Opisuje oblik i građu organa po funkcionalnim
sistemima.
§  Sistemi tela su:
1.  koštani (systema skeletale)
2.  zglobni (systema articulare)
3.  mišićni (systema musculare)
4.  za varenje (systema digestorium)
5.  za disanje (systema respiratorium)
6.  mokraćni (systema urinarium)
7.  polni (systemata genitalia)
8.  endokrini (glandulae endocrinae)
9.  kardiovaskularni (systema cardiovasculare)
10.  limfni (systema lymphoideum)
11.  nervni (systema nervosum)
12.  čulni (organa sensuum).

7
Topografska anatomija
§  Proučava odnose organa i opisuje mesto gde se organ
nalazi.
§  Odnosi:
1.  holotopske - odnos prema celom telu
2.  skeletotopske - odnos prema skeletu
3.  sintopski - odnose prema organima
§  Prikazuje:
•  delove organizma (npr. glavu, trbuh)
•  regije (npr. dlan)

8
Plastična ili površinska anatomija
§  Proučava spoljašnji oblik, tj. izgled čovečijeg
tela u raznim položajima.

9
Rendgenska anatomija
§  Proučava građu tela pomoću rendgenskog
aparata.
§  Prednost - građa se izučava na živom
organizmu.
§  Nova dijagnostičke metode:
•  magnetna rezonanca (MR)
•  kompjuterizovana tomografija (CT)
•  ultrazvuk (UZ)
•  pozitron emisiona tomografija (PET)

10
Rendgenska anatomija

11
Magnetna rezonanca MR

12
Kompjuterizovana tomografija CT

13
Ultrazvučna dijagnostika

14
Pozitron emisiona tomografija PET

15
Klinička anatomija
§  Proučava odnose između anatomskih struktura
i funkcije, koji su značajni za praktičnu
medicinu.

16
ANATOMSKI POLOŽAJ
§  Standardni referentni položaj tela -
opisuje se položaj struktura.
§  Anatomski položaj:
•  telo u uspravnom stavu,
•  glava i oči usmerene napred,
•  ruke su prislonjene uz telo s
dlanovima okrenutim napred,
•  noge približene jedna drugoj.

17
Anatomske ravni
§  Zamišljene ravni omogućavaju:
•  određivanje odnosa, položaja i smera organa;
•  opisivanje preseka predela tela.
§  Ravni:
1.  frontalna
2.  sagitalna
3.  horizontalna
§  Preseci:
1.  transverzalna
2.  longitudinalni
3.  kosi

18
Frontalna ravan
§  Vertikalna, paralelna sa čelom
§  Deli telo u prednji i zadnji deo
§  Plana frontalia seu plana
coronalia

19
Sagitalna ravan
§  Vertikalna
§  Pruža se od napred prema nazad
§  Deli telo na desni i levi deo
§  Planum medianum - ravan simterije
•  mediosagitalna ravan
§  Plana paramediana
•  parasagitalne ravni

20
Horizontalna ravan
§  Horizontalna
§  Deli telo na gornji i donji deo
§  Plana horizontalia

21
Preseci
§  Transverzalni
•  Preseci normalni na osovinu organa
§  Longitudinalni
•  Preseci koji prate uzdužno osovinu organa
§  Kosi

22
Orijentacione linije
§  Za određivanja položaja i smera organa
§  Vertikalne orijentacione linije
1.  Linea mediana anterior (prednja srednja linija)
2.  Linea medioclavicularis (srednja ključna linija)
3.  Linea mamillaris (bradavična linija)
4.  Linea axillaris anterior, media et posterior (prednja, srednja
i zadnja pazušna linija)
5.  Linea scapularis (lopatična linija)
6.  Linea mediana posterior (zadnja srednja linija)

23
ANATOMSKA NOMENKLATURA
§  Nazivi na latinskom jeziku - latinska nomenklatura
§  Nomina Anatomica - anatomski rečnik
§  U Bazelu, na kongresu anatoma 1895. godine - (BNA)
§  U Jeni 1935. godine - (INA)
§  U Parizu 1955. godine - (PNA).
§  Terminologia Anatomica - poslednja revizija Pariska
nomenklature, 1998. g..

24
Način dobijanja naziva
§  na osnovu naziva u starim jezicima (grčkom i latinskom)
•  npr. oesophagus
§  na osnovu doslovnih tj. bukvalnih opisa
•  npr. dvanaestopalačno crevo (duodenum)
§  prema funkciji
•  npr. m. levator scapulae
§  na osnovu izgleda
•  npr. appendix vermiformis
§  na osnovu položaja u telu
•  npr. mm. intercostales
§  prema imenu
•  iz mitologije - tendo calcaneus -Achillis
•  osobe koja je prva opisala neku strukturu - circulus arteriosus
cerebri - Willisi

25
Eponimi
§  Naziv koji je dobijen po nekome ili nečemu.
§  Najčešće - po autorima koji su prvi opisali strukturu
§  U kliničkoj praksi često.
§  Primer: Varolijev most (pons Varolii).
Constantin Varolius (XVI vek) - profesor
anatomije u Bolonji, proučavao mozak.

26
Oznake položaja ili smera
§  superior = gornji
inferior = donji
§  cranialis = gornji (u glavi i trupu)
caudalis = donji (u glavi i trupu)
§  anterior = prednji
posterior = zadnji
§  ventralis = prednji (u glavi i trupu)
dorsalis = zadnji (u glavi i trupu)

27
§  medialis = bliži ravni simetrije, unutrašnji
lateralis = udaljeniji od ravni simetrije, spoljašnji
§  medianus = u središnjoj ravni
§  dexter = desni
sinister = levi
§  externus = spoljašnji
internus = unutrašnji
§  superficialis = površni
profundus = duboki

28
§  ipsilateralis = istostrani (na istoj strani tela)
contralateralis = suprotni (na suprotnim stranama tela)
§  proximalis = bliži izvorištu tj. korenu (u ekstremitetima
ili grane krvnih sudova i živaca)
§  distalis = udaljeniji od izvorišta tj. korena udova

29
Uobičajene skraćenice
- za strukture -
1.  a. - arteria; aa. - arteriae = arterija, arterije
2.  art. - articulatio; artt. - articulationes = zglob, zglobovi.
3.  lig. - ligamentum; ligg. - ligamenta = veza, veze
4.  m. - musculus; mm. - musculi = mišić, mišići
5.  n. - nervus; nn. - nervi = živac, živci
6.  r. - ramus; rr. - rami = grana, grane
7.  v. - vena; vv. - venae = vena, vene

30
- za pravac i položaj -
ant. - anterior = napred post. - posterior = nazad
dex. - dexter = desno sin. - sinister = levo
sup. - superior = gore inf. - inferior = dole
lat. - lateralis = spoljašnji med. - medialis = unutrašnji
int. - internus = unutra ext. - externus = spolja
prof. - profundus = dubok superf.-superficialis=površan

31
§  s. = seu, sive – (ili) – više naziva za istu strukturu
•  a. splenica s. a. lienalis
§  var. = varijanta, varijetet

Opsta anatomija uvod

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (15)

More from Au Medu

More from Au Medu (20)

Opsta anatomija uvod