Netnotkun íslenskra kennara 1997 og 2004

1. Netnotkun kennara á Íslandi
1997 og 2004
Sólveig Jakobsdóttir
Dósent KHÍ
Erindi flutt á málþingi RKHÍ
16.10. 2004

2. Markmið
 Meginmarkmið verkefnisins er að skoða
breytingar á netnotkun kennara og
viðhorfi þeirra til nýtingar Netsins í
skólastarfi á milli áranna 1997 og 2004.

3. Ísmennt kannanir 1997*
A. Kynning og B. Símakönnun,
könnun, vor 97 sumar 97
Til- Kynna möguleika; Fá raunhæfa mynd:
gangur mynda tengsl nýting, þarfir, áhugi
Val/ Sent í grunn+ frhsk. 303 í slembiúrtaki –
frkv. Frjáls þáttt. Net/pr. grunn+frhsk. 84/94 sv
Þátt- 100 “áhugasamir”: 84 “dæmigerðir”
taka 41% kvk. 66% kvk.
Mæli- Kynning+löng Stytt könnun (ca. 15-
tæki könnun (ca. 30mín.) 20 mín.)
Sameiginlegt: Meta starfsemi og þjónustu Ísmennt og nota niðurstöður til
úrbóta
*Styrktar af Nýsköpunarsjóði íslenskra námsmanna

4. NKN/KHÍ könnun vor 2004*
 Stytt könnun frá 1997 lítillega endurskoðuð/ bætt, m.a.
teknar út spurningar um Ísmennt, bætt við um Menntagátt
 Framhaldsnemum/kennurum á námskeiðinu Nám og
kennsla á Netinu við KHÍ boðin þátttaka – safna gögnum
meðal samkennara
 16 þáðu boðið og sáu um gagnasöfnun. Þátttakendur
voru 303 (úr 15 skólum+einum landshluta). Öllum boðið
eða tilviljunarkennt valið úr (20-50% kennara).
 Þátttökuhlutfall úr skólum 61%,
á bilinu 38-100%, í 75% tilvika yfir 61%
 Fylgnipróf sýndi sáralítil tengsl þátttökuhlutfalls við aðrar
breytur – örlítil tilhneiging til að væri meiri nýting vefs m.
nemendum þar sem var meiri þátttaka, og minna
vandamál með netaðgang. Einnig aðeins hærra
þátttökuhlutfall í landsbyggðarskólum.
* Stykrtar af Rannís partur af NámUST verkefninu

5. Samanburður á milli kannana ef eingöngu
eru talið úr grunn- og frhsk. (kenn.+skstj.)
1997 A (61) 1997 B 2004
(82) (302)
% kvk:kk 48:52 66:34 76:24
% grunn 67 78 88
Stig grsk Hærri % eldri - Jafndreift
Náms- 2,5 1,3 -
greinar 30% tölv. ~ 0 37
31% stæ ~ 15 bekkjark.
25% sérk. ~ 7 ~ 28
26-15 tung,sam, raun,
mynd/hand ~1-15
Netfang 100% 51% -
Sjá nánar um skiptingu kennara milli stiga og eftir kyni

6. Notkun vefs og tölvupósts sjálf og með
nemendum - % sem notar mikið*
Tölvupóstur+vefur
Tölvupóstur sjálf
 100 (ur)
nýttur mun meir
Vefur sjálf(ur)
Tölvup. m. nem.
persónulega en með Vefur m. nem.
nemendum 80
% sem notar mikið, dag-vikulega
 Vefnotkun aukist
meira en 60
tölvupóstnotkun með
nemendum 87,32%
40
70,18%
66,3%
 *mikið=dag-vikulega 20
28,07%
25,61%
18,29% 16,3%
8,7%
3,51% 3,66%
0
1997, m. kynn. 1997, síma 2004, NKN
Tími

7. Notkun vefs og tölvupósts sjálf og með
nemendum - % sem notar töluvert-mikið
Tölvupóstur sjálf
Tölvupóstur+vefur
100 (ur)
 Vefur sjálf(ur)
nýttur mun meir Tölvup. m. nem.
Vefur m. nem.
persónulega en með 80
nemendum
% sem notar töluvert-mikið
 Vefnotkun (mikil)
aukist mun meira en 60
tölvupóstnotkun með 97,46%
94,93%
nemendum
94,74%
87,72%
40
47,83%
42,68%
töluvert = viku-
20 39,02%
 29,82%
mánaðarlega
25,0%
14,04%
6,1%4,88%
0
1997, m. kynn. 1997, síma 2004, NKN
Tími

8. Notkun vefs m. nem. (töluvert*-mikið) eftir
stofnun
Stofnun
2004 > 1997A>1997B
80
1
 2
 Marktækt meiri notkun
gefin upp meðal
Nota vef m. nem. töluvert eða mikið
60
framhalds-
skólakennara en
grunnskólakennara 40
74,29%
45,45% 45,17%
20
18,42% 16,67%
0 1,56%
1997, könnun/kynning 1997, símakönnun 2004, könnun NKN
Tími
*Töluvert = viku-mánaðarlega, mikið= dag-vikulega)

9. Notkun vefs m. nem. (töluvert*-mikið) eftir
kyni
 Kynjamunur EKKI 60
Kyn
Kvk.
marktækur 1997 A Kk.
(“áhugasamir”); né í 50
öðrum teg. notkunar
Marktækur kynjamunur
% sem notar töluvert -mikið
 40
1997 B (“dæmigerðir”);
einnig í öðrum teg.
notkunar
30
57,35%
 Kynjamunur EKKI 45,95%
marktækur 2004 í 20
vefnotkun m. nem.; 27,59% 27,59%
en marktækur í öðrum 10
teg. notkunar 11,54%
1,96%
0
1997, m. kynn. 1997, síma 2004, NKN
Tími
*Töluvert = viku-mánaðarlega, mikið= dag-vikulega)

10. Notkun annars póstlista, ráðstefna,
spjalls 1997B vs. 2004
Tími
100,0% 70,0%
1997, síma
2004, NKN
60,0%
80,0%
50,0%
60,0%
Percent
40,0%
69,2%
66,67%
85,37%
40,0% 30,0%
20,0%
33,33%
20,0%
30,25%
22,06% 24,2% 23,49% 10,0% 18,63%
10,98%
7,22%
1,22% 2,44% 4,94%
0,0%
Aldrei Lítið, < mán. Töluvert, viku- Mikið, dag.-
0,0% 0,0% 0,0%
mán. viku. Aldrei Lítið, < mán. Töluvert, viku- Mikið, dag.-viku.
mán.
Önnur net. sjálf(ur)
Önnur net. m. nem.
Töluverð aukning sérstaklega persónuleg notkun

11. Internetnotkun m. nemendum:
sjálfsmat (6 stig)
Tími
Meðaltöl 6, frumleg notk. á
nýjum sv.
1997, m. kynn.
1997, síma
 1997A: 4,3 2004, NKN
 1997B: 1,6
5, ný viðfangsefni,
aðlagað breyt.
 2004: 5,1
4, hef aukna þekk.
og sjálfstr.
Netnotkunarstig
Marktækur munur eftir
kyni og könnun – 97A 3, skil betur ferlið
og notk.
og 2004 hópur
svipaðir - báðir hópar 2, að læra
hærri en 97B
ferlið/tæknina
13-40% í hverjum 1, meðvit. um
grunnskóla (13 skólar) notkun
meta sig 5-6,
0-15% per skóla í 6.
0, engin þekking á
notk.
0,0% 20,0% 40,0% 60,0% 80,0% 100,0%
Percent

12. Dæmi um nýtingu, viðhorf kennara e.
“netnotkunarstigi” (sjálfsmat)
Stig 0-1: 7% (1+6), Hópurinn 85% konur
60% hópsins lýsir netnotkun í skólastarfi, d.
Nota netið aðallega til að finna kennsluefni og
upplýsingar um þætti sem verið er að vinna með.
(0, kvk., G-mið)
Er með póstlista foreldra og sendi vikulega fréttir og
myndir úr skólastofunni. Á einnig töluverð
samskipti við foreldra í gengnum netið. (1, kvk., G-
yngra)
Aðallega til að afla gagna og upplýsinga, einnig
samskipti. (1, kk., G-mið)
Ég nota það helst til að láta nemendur velja sér efni
sem þau ætla að nota í verkefnin sín. (1, kvk., G-öll
stig)

13. Dæmi um nýtingu, viðhorf kennara e.
“netnotkunarstigi” (sjálfsmat)
Stig 2-3: 25% (11+14), Hópurinn 82% konur
56% hópsins lýsir netnotkun í skólastarfi, d.
 Hef svolítið notað kennsluforrit á netinu auk þess skoðum
við reglulega ákveðna vefi eftir að við fengum tölvu inn í
stofuna (2, kvk., G-mið)
 Ég fer einungis á netið með nemendum mínum til að sýna þeim
eitthvað sérstakt varðandi það sem þau eru að læra um. Annars
fer ég sjálf nær eingöngu á skólavefinn.is eða
námsgagnastofnun.is eða skoða póstinn. (2, kvk., G-mið)
 Sýni nemendum gagnlegt efni á INterneti m/skjávarpa. Bendi
nemendum á slóðir vegna ritgerðavinnu eða fyrirlestra. Hef
prófað einfalda, stýrða vefleiðangra. (3, kk., Frh.)
 Nemendur senda mér verkefni sín margir í tölvupósti. Nem vinna
verkefni og setja á innra net skóla eða vefsíðu bekkjar.
Nemendur vinna vefleitarverkefni í tölvuver (3, kvk., Frh).

14. Dæmi um nýtingu, viðhorf kennara e.
“netnotkunarstigi” (sjálfsmat)
Stig 4: 38%, Hópurinn 81% konur
74% hópsins lýsir netnotkun í skólastarfi, d.
 Bendi nemendum á góðar heimasíður tengdar
námsefni hverju sinni. Undirbý kennslu með því
að afla hugmynda á netinu. Sendi foreldrum
einstaka sinnu tölvupóst og svara þegar þeir
senda mér. Skoða vefsíður með efni tengt
kennslumálum.Skoða þó nokkuð vefsíður
annarra skóla. Nemendur fá verkefni þar sem
þeir eiga að afla upplýsinga á netinu. O.fl. (kvk.,
G-ekkert ákv. stig)

15. Dæmi um nýtingu, viðhorf kennara e.
“netnotkunarstigi” (sjálfsmat)
Stig 5: 24%, Hópurinn 67% konur
76% hópsins lýsir netnotkun í skólastarfi, d.
 Ég er sérkennari og vinn með einum til þremur
nemendum. Ég nota af og til gagnvirka vefi
Námsgagnastofnunar og Skólavefsins með
nemendum mínum. Einnig finnst mér mikilvægt
að efla tölvu- og vefnotkun þeirra og gera þá
færa um að nota tölvuna sér til afþreyingar. Í því
augnamiði nota ég Netið og efli um leið færni
þeirra í lestri og almennt læsi. (kvk., G, mið-
ung)

16. Dæmi um nýtingu, viðhorf kennara e.
“netnotkunarstigi” (sjálfsmat)
Stig 6: 7%, Hópurinn 53% konur
90% hópsins lýsir netnotkun í skólastarfi, d.
 Kenni í WebCT umhverfinu. Nemendur vinna vefleiðangra í
tímum og heima. Nemendur setja fram lausnir sínar á
ýmsa vegu, t.d. sem fréttablöð, PowerPoint sýningar
og/eða svör við spurningum/verkefnum. Stundum líka
munnlega. Nemendur vinna líka stundum
hlustunaræfingar í WebCT umhverfinu. Nemendur leysa
verkefni úr skáldsögum í WebCT og í sumum tilfellum geta
þeir leitað viðbótarupplýsinga á Internetinu. Nemendur
taka gagnvirk próf í æfingaskyni í WebCT umhverfinu.
Þeir taka þátt í umræðum.(kk., Frsk.)

17. Hvar er Netið mest notað
 Frumkvöðlar 97 60,0%
Tími
1997, m. kynn.
m. tiltölulega 1997, síma
mikla 2004, NKN
heimanotkun 50,0%
 2004 hópur
mikið í skóla
 Hátt hlutfall 40,0%
meðal
frumkvöðla og í
Percent
2004 hóp með 30,0%
jafna dreifingu 55,96%
 Dæmigerði
kennarinn 1997 20,0% 40,98%
42,62%
– hátt hlutfall 34,15%
með enga
notkun/hvergi
25,17%
10,0% 20,73%
18,87%
16,39%
3,66%
0,0% 0,0% 0,0%
Á heimili Í skóla Drefist jafnt Hvergi
Notkunarstaðsetning

18. Kynnt sér stefnu Menntamálaráðuneytis
(námskrá o.fl.)
 1997A og 2004 hafa 50,0%
Tími
1997, m. kynn.
kynnt sér betur en 1997, síma
2004, NKN
1997B
40,0%
30,0%
Percent
43,67%
41,67%
20,0%
31,71%
29,27% 29,27%
21,67% 21,67%
10,0% 20,33% 19,67%
16,33%
15,0%
9,76%
0,0%
Nei Nei, en heyrt af Já, lítillega Já vel
Námskrár og stefna

19. Nýting Menntagáttar
40
30
%>0
20
36,0%
29,6%
10
4,8%
1,6%
0
Menntagátt, lagt inn Menntagátt, notað Menntagátt, skoðað Menntagátt,
efni efni efni heimsótt

20. Internetnotkun: afstaða til notkunar í
skólastarfi
Tími
60,0%
1997, m. kynn.
 Frumkvöðlarnir 97 1997, síma
2004, NKN
töluvert jákvæðari en 50,0%
hinir hóparnir
40,0%
Percent
30,0% 58,33%
41,77%
20,0%
30,38%
28,33%
24,05%
10,0%
13,33%
0,0% 0,0% 0,0% 0,0%
Mj. neikv. Neikv. Fremur Fremur Jákv. Mj. jákv.
neikv. jákv.
Afstaða til Netsins í skólastarfi

21. Internetnotkun: misrétti e kyni og
þjóðfélagshóp, ofnotkun
Misrétti/mism. e.
80 kyni
 Hærri % í Misrétti/mism. e.
þjóðfélagsst.
frumkvöðlahópi 97 og Ofnotkun (netfíkn)
2004 hópi telja 60
töluverð eða mikil
vandamál.
Fleiri konur hafa
%>2

áhyggjur af misrétti
40 79,06%
58,54%
46,34%
20 41,46% 40,6%
38,6%
31,58%
22,22%
10,53%
0
1997, m. kynn. 1997, síma 2004, NKN
Tími

22. Internetnotkun: þættir sem draga
úr/koma í veg fyrir notkun
Tæknivandamál
% sem kvartar
40
 Aðgangur/skipulag
Þekking reynsla
yfir miklum Afstaða/áhugi
vandamálum/
hindrunum 30
snarlækkar frá
97B til 2004
%>2
20
Ath. samt ekki
33,33%
 32,0%
skortur á 26,67%
vandamálum í dag 10
17,33%
þegar opnu sp.
eru lesnar!
8,73%
7,27%
6,18%
2,91%
0
1997, síma 2004, NKN
Tími

23. Framtíðarnýting: Internetveitur
Meiri nýt.
70 tölvupósts
Meiri nýt. vefs
60
50
40
%>2 67,86%
30
57,14%
48,28%
20
36,55%
33,33%
28,21%
10
0
1997, m. kynn. 1997, síma 2004, NKN
Tími

24. Framtíðarnýting: Efnisflokkar á
veraldarvef - mikill áhugi
1997B 2004
58% Námse. tengt námsgr. 63% Námse. tengt námsgr.
51% Tímarit & greinar 55% Upplýsingaöflun.
48% Aðgangur að fjarnámi 53% Á íslensku
48% Efni t. upplýsingaöflun 49% (bein kennsla,
42% Íslenskt efni hermilíkön, leikir, tæki)
39% Aðg. að stofn. & þjón. 47% Fjarnám
38% Námsefni t. tegund 37% Hugmyndir um nýtingu
(bein kennsla, Netsins
hermilíkön, leikir, tæki) 31% Tímarit og greinar
33% Hugmyndir um 31% Námsefni tengd teg. 2
nýtingu Internetsins (samskiptaverkefni,
les/námshringir,
rannsóknaverkefni )

25. Samantekt - lokaorð
 Miklar breytingar frá 1997
 En mikið starf eftir óunnið...

26. Athugasemdir
Hagstofa Íslands (2004). Heildarfj. kennara í G+F
2003 var 6366, 75% grunnskólakennarar,
69% konur (47% kvk. F og 77% í G)