เรียนรู้วิกิง่ายๆ ด้วยMediaWiki + AppServ

1. บุญเลิศ อรุณพิบูลย์
นักวิชาการ
ฝ่ายบริการความรู้ทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
สานักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ
http://facebook.com/boonlert.aroonpiboon

2.  ซอฟต์แวร์จัดทาเว็บไซต์ในรูปแบบวิกิ (Wiki website)
◦ ตัวอย่างเว็บไซต์
 http://en.wikipedia.org
 http://th.wikipedia.org
 Open Source Software
◦ ต้องการ PHP 5.1+ และ MySQL
◦ ทางานกับ Server จาลองอย่าง AppServ, Server2Go,
USBwebServer ได้

3.  Website that allows the creation and editing of
any number of interlinked web pages via a web
browser using a simplified markup language or a
WYSIWYG text editor.
Wiki often used
collaboratively by
multiple users.
Wiki Wiki Shuttle at Honolulu International Airport
http://en.wikipedia.org/wiki/Wiki

4.  สร้าง/แก้ไขด้วย Markup Language
◦ Wiki Markup
◦ HTML
วิกิไม่ใช่
 เน้นความเร็ว “สารานุกรม”
◦ ให้ความสาคัญของเนื้อหา
◦ ไม่สนใจการตกแต่ง
 ทางานร่วมกัน
 บันทึกเนื้อหาพร้อมประวัติการสร้าง/แก้ไข
 เรียกคืน/เปรียบเทียบเนื้อหาได้

5.  http://wikimatrix.org

8.  ดาวน์โหลดต้นฉบับโปรแกรม MediaWiki
 Unzip แล้วคัดลอกไปไว้ที่ C:AppServwww
เปลี่ยนชื่อ
โฟลเดอร์

9.  http://127.0.0.1/ชื่อโฟลเดอร์
 http://127.0.0.1/mediawiki

12.  Wiki name: ชื่อเว็บ ... สื่อความหมายถึง
ภาพรวมของเว็บ ยาวไม่เกิน 60
ตัวอักษร
 Contact e-mail: ระบุอีเมลของผู้ดูแลเว็บ
 Language: เลือกระบบภาษาในการติดต่อ
 Copyright/license: เลือกสัญญาอนุญาตของการ
เผยแพร่เนื้อหา-สื่อในเว็บวิกิ
 Admin username: User name ของผู้ดูแลระบบ
 Password: รหัสผ่าน

14.  Wiki name:
 Contact e-mail:
 Language:
 Copyright/license:
 Admin username:
 Password:

17. ตัวเลือกสาคัญ

18. Installation successful!
Move the
config/LocalSettings.php
file to the parent directory,
then follow this link to your
wiki.

19.  http://127.0.0.1/ชื่อโฟลเดอร์
 http://127.0.0.1/mediawiki

20. สร้างบัญชีใหม่
สร้างบัญชีใหม่

23. คลิกทีชื่อสมาชิก
คลิกทีชื่อสมาชิก
่่

24. คลิก “สร้าง”
คลิก “สร้าง”

25.  เน้นการพิมพ์ ไม่เน้นตกแต่ง
 แบ่งเนื้อหาเป็นตอน โดยหัวเรื่องแต่ละตอนใช้ Heading 1 – 6
ควบคุม
 ใช้รหัสคาสั่ง Wiki Markup หรือคลิกปุ่มเครื่องมือ

26. คลิก “บันทึก”
คลิก “บันทึก”

28.  การสร้างหัวข้อและหัวข้อย่อยใช้ Wiki Markup ที่เป็นเครื่องหมายเท่ากับ
กากับหน้าและหลังข้อความ
 โดยให้เริ่มจากหัวเรื่องลาดับที่ 2 ใช้เครื่องหมายเท่ากับ 2 ตัวกากับหน้าและ
หลัง
 การลดลาดับของหัวข้อ ให้เพิมจานวนเครื่องหมายเท่ากับ ทีละ 1 เช่น
่
หัวเรื่องลาดับที่ 1 ถูกใช้กับโปรแกรมในการแสดง Page name

29.  ตัวหนา ใช้เครื่องหมาย „ จานวน 3 ตัวกากับหน้า/หลัง
 ตัวเอน ใช้เครื่องหมาย „ จานวน 2 ตัวกากับหน้า/หลัง

33.  MediaWiki ขึ้นบรรทัดใหม่โดยการควบคุมจากปุ่ม Enter
เพื่อสร้างบรรทัดว่างระหว่างพารากราฟ
 ถ้าต้องการตัดคาเพื่อขึ้นบรรทัดใหม่ สามารถใช้คาสั่ง
HTML คือ <br/> เพื่อควบคุมได้

34.  http://www.mediawiki.org/wiki/Help:Contents
 http://th.wikipedia.org/wiki/วิกิพเดีย:สอนการใช้งาน
ี
 http://th.wikipedia.org/wiki/วิกิพเดีย:ความช่วยเหลือ
ี

37. url หรือ [url คาอธิบาย]
[http://www.nstda.or.th เว็บไซต์ สวทช.]

38.  โดยปกติ MediaWiki จะไม่อนุญาตให้นาเข้าแฟ้ม
เอกสารดิจิทัลใดๆ เข้าสู่ระบบ
 การนาเข้าแฟ้มเอกสารดิจิทัล จะต้องปรับแต่งระบบก่อน
โดย
◦ ผู้ดูแลระบบแก้ไขแฟ้ม LocalSettings.php
◦ หาตัวแปร $wgEnableUploads
◦ ปรับแก้ไขค่าของตัวแปร $wgEnableUploads เป็น true
◦ เพิ่มฟอร์แมตของแฟ้มเอกสารสารดิจิทัลที่ต้องการให้โปรแกรม
รองรับการนาเข้า โดยเพิ่มตัวแปรและค่าของตัวแปรดังนี้
 $wgFileExtensions = array('png', 'gif', 'jpg', 'jpeg', 'doc', 'xls',
'mpp', 'pdf', 'ppt', 'tiff', 'bmp', 'docx', 'xlsx', 'pptx', 'ps');
◦ บันทึกและ Refresh หน้าเว็บ

39.  แฟ้มเอกสารดิจิทัล
◦ ชื่อแฟ้มเอกสารเป็นภาษาอังกฤษ และ/หรือผสมตัวเลข
 นาเข้าด้วยคาสั่ง “อัปโหลด” จากกลุ่ม “เครื่องมือเพิ่ม”

42.  กลับไปแก้ไขหน้าเอกสารที่ต้องการ
 ใช้คาสั่ง
[[สื่อ:ชือ-ส่วนขยายของแฟ้มเอกสารดิจิทัล]]
่
[[สื่อ:ชื่อ-ส่วนขยายของแฟ้มเอกสารดิจิทัล|คาอธิบาย]]
 เช่น
[[สื่อ:20050627-ms-producer.pdf]]
[[สื่อ:20050627-ms-producer.pdf|คู่มือการพัฒนาสื่อ]]

43.  เลือกคาสั่ง “หน้าพิเศษ” เลือก “รายชื่อไฟล์”
1
2

45.  การลบแฟ้มเอกสารดิจิทัล จะต้องทาโดย Admin

46.  เตรียมแฟ้มภาพ .jpg, .gif, .png
◦ ชื่อแฟ้มภาพจะต้องเป็นภาษาอังกฤษ และ/หรือผสมตัวเลข
 นาเข้าแฟ้มภาพเข้าสู่ระบบ
◦ เครื่องมือเพิ่ม, อัปโหลด
 จาชื่อแฟ้มภาพที่นาเข้า (คัดลอกชื่อ)

48.  สร้าง/แก้ไขหน้าเอกสารที่ต้องการ คลิกเมาส์ ณ
ตาแหน่งที่ต้องการวางภาพ
 พิมพ์คาสั่ง
[[ไฟล์:ชื่อแฟ้มภาพ]]
 เช่น
[[ไฟล์:Stks04.jpg]]

49.  [[ไฟล์:ชื่อแฟ้มภาพ|ตาแหน่งของภาพ]]
◦ ตาแหน่งของภาพระบุได้เป็น left, right, center
 [[ไฟล์:ชื่อแฟ้มภาพ|ค่าความกว้างpx]]
 [[ไฟล์:ชื่อแฟ้มภาพ|link=…..]]
 [[ไฟล์:ชื่อแฟ้มภาพ|ค่าความกว้างpx|ตาแหน่ง
ภาพ|link=…]]

50.  พิมพ์ชื่อหน้าที่ต้องการในช่องสืบค้น แล้วกดปุ่ม Enter
 ถ้าระบบไม่พบหน้าที่ระบุ จะแสดงข้อความให้สร้างหน้าตามชื่อที่
ระบุ
2
1

51.  ปรากฏจอภาพสร้างเนื้อหาใหม่ตามชื่อที่ระบุ

52.  วิกิเป็นเว็บไซต์รูปแบบหนึ่ง ดังนั้นองค์ประกอบสาคัญของเว็บก็
คือการทาลิงก์ไปยังหน้าเอกสารต่างๆ
 การทาลิงก์หน้าเนื้อหาของวิกิ ใช้คาสั่ง
[[ชื่อหน้าเนื้อหา]]
 หรือ
[[ชื่อหน้าเนื้อหา|คาอธิบาย]]
◦ กรณีที่หน้าเนื้อหานั้นๆ ไม่มีในระบบ จะเป็นการสร้างหน้าเนื้อหา
ใหม่

53.  เนื่องจากระบบรองรับการทางานแบบร่วมมือ ทาให้ผู้ใช้
คนล่าสุดอาจจะไม่ทราบว่าก่อนหน้านั้นมีการทางานใดมา
ก่อนบ้าง
 วิกิ ช่วยเหลือได้โดยคลิกคาสั่ง “ปรับปรุงล่าสุด”
 วิกิจะแสดงรายการการปรับปรุงเนือหาในวิกิ ดังนี้
้

56. ลาดับที่ ชื่อ นามสกุล ตาแหน่ง ลายมือชื่อ
1 สุนทร นิสากร อาจารย์ 3
2 นิยม รักดี อาจารย์ 3
{|
!ลาดับที!!ชื่อ!!นามสกุล!!ตาแหน่ง!!ลายมือชือ
่ ่
|-
|1||สุนทร||นิศากร||อาจารย์ 3||
|-
|2||นิยม||รักดี||อาจารย์ 3||
|}

57.  จากคาสั่งที่ได้แนะนา พบว่าคาสั่งของวิกิค่อนข้างจะ
ซับซ้อนสาหรับผู้ใช้มอใหม่ และหลายๆ ท่าน
ื
 การแก้ไขที่น่าทาได้แก่การเพิ่มความสามารถ
WYSIWYG Editor เพื่อให้มีปุ่มเครื่องมือช่วยสร้าง/
จัดแต่งข้อความ เนื้อหาในวิกิ
 โปรแกรมเสริมของวิกิ เรียกว่า Extension สามารถดาว์
โหลดได้ที่
http://www.mediawiki.org/wiki/Extension_Matrix/AllExtensions
 รายละเอียดการติดตั้งและใช้งานโปรแกรมเสริมของวิกิ
จะมีลักษณะเฉพาะแตกต่างออกไป ควรศึกษา
รายละเอียดจากเว็บไซต์โดยตรง

59. บรรณานุกรม ขอขอบคุณ
http://th.wikipedia.org http://thailibrary.in.th
http://www.mediawiki.org http://stks.or.th