1. ЗҮҮНБАЯН ЕББДСургууль
Математикийн чиглэлийн сонин
сэтгүүлүүд, тэдгээрийг сургалтад
ашиглах боломж
Математикийн багш: Т.Мөнхжаргал
Moogii_kuala@yahoo.com

2.  Оршил
 Үндэслэл
 Зорилго
 Зорилт
 Онолын хэсэг
 Судалгааны хэсэг
 Бүтээлч үйл ажиллагаа
 Дүгнэлт
 Ашигласан материал
 Хавсралт

3. Үндэслэл

5. - Багш гэж,
- Сургалт гэж,
- Сурах бичиг гэж,
-Хүүхдийн насны үечлэл,
- Математикийн чиглэлийн
сонин сэтгүүлүүдийг
сургалтад
ашиглахын ач холбогдол

7. Сургалт гэж:
“Сургалтын үндсэн зорилго нь
суралцагчийн
сурч танин мэдэх үйл ажиллагааг
шинжлэх ухааны үндэстэй зохион
байгуулж
суралцагчийн бие хүний
хувьд хөгжин төлөвших эерэг
нөлөө үзүүлэх орчин нөхцлийг бүрдүүлэн,
тэдэнд дэмжлэг туслалцаа
үзүүлэхэд оршино”[1] гэжээ.

8. Сурах үйл ажиллагаанд сурах бичгээс гадна
унших бичиг, дасгал, бодлогын хураамж, лавлах,
толь бичиг, хүснэгт, газрын зураг, хичээлд
холбогдолтой гарын авлага болох ном зохиол
өргөн хэрэглэгдэнэ.
Эндээс сургалтад сонин сэтгүүлийг хэрхэн
ашиглаж болохыг авч үзье.

9. Хүүхдийн нас сэтгэхүйн онцлог

10. Сонин хэвлэлийн үүсэл

11. Математикийн чиглэлийн сонин
сэтгүүлүүд, тэдгээрийг сургалтад
ашиглахын ач холбогдол
“Монголд үйл ажиллагаа явуулж байгаа
130 гаруй сонин тогтмол үйл ажиллагаа явуулж
байна” гэсэн судалгааг 2008 онд Хэвлэлийн
хүрээлэнгийн судалгааны албанаас гаргасан
бөгөөд манай Монгол улсад математикийн
чиглэлийн 10 гаруй сонин хэвлэгдэн гарч
байсан бөгөөд өнөөдрийн байдлаар Математик
сонин,Сурлага сонин,Математикийн багш
сонингуудыг сургалтад өргөнөөр ашиглаж
байна.

12. 2008 онд Монгол улсад борлуулагдсан
сонингуудыг судлан жагсаалт гаргаснаас
Математикийн чиглэлийн сонин хэвлэлийн
борлуулалтыг харуулав.
1
Түгээсэн
Гаралтын дугаараас Нийт
газар,
№ Сонины нэр Харъяалал давтамж зарагдсан / борлуулагдсан
нутаг
ш/
Нийт
Сурлага орон
1 Цато Сард 2 3100 55800
(1-10 анги) даяар
Нийт
Сурагчийн Соёмбо орон
2 Сард 2 4200 75600
мэдээ принтинг даяар
Математик Нийт
(1-5,6-8,9-11 орон
3 ММБА Сард 1 23750 380000
анги) даяар

13. ММБА нь:
•өөрийн зорилго, үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэх,
•багш сурагчид,
•эцэг эхчүүдийн хамтын ажиллагааг нэмэгдүүлэх,
•сурагчдын математикийн мэдлэгийг дээшлүүлэх зорилгоор
1999 оны 1 сараас эхлэн математик сонинг эрхлэн гаргасан байна.
Математик сониныг сургалтад ашиглахын давуу тал
Математикик сонины агуулга нь:
- ЕБС-ийн математикийн хичээлийн стандартад нийцсэн бөгөөд
- бие даан хийх хичээл,
- мэдлэг шалгах дасгал,
- математикийн олимпиад
- уралдаанд бэлтгэгчдэд тусламж,
- ЕБС төгсөгчид болон их дээд сургуульд бэлтгэгчдэд тусламж,
туслалцаа өгөх бодлогууд болон
- танин мэдэхүйн шинжлэх ухааны мэдээ,
мэдээллийг тогтмол хэвлэн гаргаж, багш болон
сурагчдын эрэлт хэрэгцээн дээр тулгуурлан
гаргадагтай холбоотой.

14. •Дорноговь аймгийн ЕБС-ийн 20 багш,
•Улаанбаатар хотын ЕБС-ийн
•51, 97,53-р дунд сургуулийн 20 багш
•нийт 40 багшаас судалгаа авсан.
• Судалгааг асуулгын болон
•ярилцлагын аргаар авч боловсруулсан.

15. 1. Та математикийн
чиглэлийн
ямар сонин сэтгүүл мэдэх
вэ?
Математик сонинг сургалтдаа ашиглаж буй байдал
Сонины нэр Орон нутаг Хот
Математик .
100% 100% 80% Тогтмол
Сурлага 35% 20% 60%
Олонлог 10% 30%
Хааяа
40%
Сурагч 15% 10% 20% Ашигладаггүй
Сургуулийн Мэдэхг 0%
0,5%
математик үй Орон нутаг Хот
IQ-н ном Мэдэхгүй 0,5%
2.Тайлбар: Математик сонинг
сургалтдаа
Тогтмол ашигладаг-
Орон нутаг-60%< Хот-75%
Заримдаа ашигладаг-
Орон нутаг-23%>Хот-15%.
Ашигладаггүй-
Орон нутаг-13%< Хот-21%

16. 3.Тайлбар:
IQ-н булан
Орон нутаг- 7%,/Сурагчид өөрсдийн сонирхлоор бие
80%
IQ-н бодлого даанашигладаг./<Хот- 33%
70%
Онолын хэсэг
Онолын хэсэг булан
60%
Орон нутаг-47%<Хот-53%
50% Жишээ бодолт
40%
Жишээ бодолт хэсэг
30%
Мэдлэг шалгах дасгал Орон нутаг-47%>Хот-40%
20% Элсэгчдэд тусламж
Мэдлэг шалгах дасгал
10% Орон нутаг-80%>Хот-60%
0%
Бүх булан Элсэгчдэд тусламж булан
Орон нутаг Хот
Орон нутаг-7%<Хот-27%
Бүх булан
Орон нутаг-7%<Хот-20%
4.Тухайн буланг 4.Тайлбар.
сургалтандаа хэрхэн Шинэ мэдлэг олгох хичээл дээр ашиглах нь:
ашигладаг вэ? хот-20%= орон нутаг-20%.
Бататгал хичээлд:
Шинэ мэдлэг олгох хичээл хот-53%>орон нутаг-67%.
80% Бататгал хичээл Сурагчдаар бие даалган өөрсдөөр нь
70%
Олимпиадад сурагч бэлдэх хийлгэх
60%
50% Сурагчдын сэтгэлгээг
-орон нутаг-53%<хот-70%
40% хөгжүүлэх
Сурагчдаар өөрсдөөр нь бие
-Элсэлтийн шалгалтад бэлдэх-
30%
20%
даалган хийлгэх
Сурагчдыг элсэлтийн
- хот-40%>орон нутаг-28%
10%
0%
шалгалтад бэлдэх
Бусад
Олимпиаданд сурагч бэлдэх:
Хот Хөдөө
хот-37%>орон нутаг-14%.
Сурагчдын сэтгэлгээг хөгжүүлэх:
хот-73%>орон нутаг-47%.

17. 6.Тайлбар:
Нийцтэй
Орон нутаг-93%>Хот-67%,
100% Дунд зэрэг
80% Орон нутаг-7%<Хот-13%,
Нийцтэй
60% Нийцгүй
40% Дунд зэрэг
Орон нутаг-7%<Хот-13%.
20% Нийцгүй
0%
Хот Орон нутаг
6.Сурагчид тухайн сонинг 7. Тайлбар:
ангиараа захиалдаг уу? Эндээс үзэхэд математик
сонинг
80% ангиараа захиалах нь хотын
60% багш нарын хувьд сайн байхад
40% , орон нутгийн багш нарын
20%
хувьд цөөн үзүүлэлттэй байна.
0%
Хот Орон нутаг Тийм Шалтгааныг тодруулбал,
Тийм 67% 13%
Хааяа ангиараа захиалахад сурагчдын
Хааяа 13% 20%
Үгүй 20% 67% Үгүй мөнгөний боломж тааруухан
байдагтай холбон ярьж байлаа.

18. 100%
Хямд
0% Хямд
Хот Орон
Өндөр
Хямд 87% 87%
үнэтэй
Өндөр 13% 13%
үнэтэй
8.Та гадаадын /орос, 8.Тайлбар:
англи г.м.../ Квант-
математикийн ямар Орон нутаг-33%<Хот-40%,
сонин сэтгүүл мэдэх Первое сентября-
Орон нутаг-20% >Хот-7%,
50%
Квант Математика-
40% Первое
Орон нутаг-7%=Хот-7%,
30% сентября Школа-
20% Математика Орон нутаг-13%>Хот-7%,
10%
Школа Мэдэхгүй-
0%
Хот Орон
Орон нутаг-33%<Хот-47% гэсэн
Мэдэхгүй
нутаг дүн гарчээ.

19.  Олонлог сэтгүүлийн тухай,
 Сурлага сонины тухай,
 Сургалтын аргыг ашиглан математикийн
чиглэлийн сонин сэтгүүлийг ашиглан
хичээл заах,
 Туршилт хичээлийн үр дүн,


20. Сэдэв1:Логарифм илэрхийлэл,
Ашигласан: Математик сонин/Онолын хэсэг/9-р анги/,
Сэдэв2:Нэг үл мэдэгдэхтэй тэгшитгэлийн систем
Ашигласан:Математик сонин/3-н хэмжээс зураг/7-р анги/,
Туршилт хичээлийн ээлжит хичээлийн үр дүн
Туршилт хичээлд оролцсон Ховд аймгийн 11 жилийн 1-р дунд
сургуулийн 7е ангийн сурагчид оролцсон.
“Математик” сонины 2009 он №08(242) дугаарын VI-VIII
ангийнханд зориулсан Математик сонины хамгийн арын нүүрэнд
байдаг 3-н хэмжээст зургийг шинэ мэдлэг олгох хичээл өмнөх
мэдлэг сэргээн санах, сэдэлжүүлэх хэсэгт ашиглан заасан.
Тухайн буланг ашигласнаар сурагчдад илэрсэн ололттой
тал нь:
•Сурагчид анхаарлаа төвлөрүүлж сурах,
•Харааны ой сайжрах,
•Сурагчдыг хичээлд идэвхитэй оролцуулах,
•Өөрсдөө бие даан дараа дараагийн дугаар дээрх зургийг үзэх
сэдлийг төрүүлэх зэрэг үр дүн гаргаж байлаа.
Эндээс үзэхэд, математикийн сонин сэтгүүл дээр хэвлэгдэн
гарсан IQ-ийн сэтгэхүй хөгжүүлэх бодлого дасгалыг хичээлийн
эхэнд сэдэлжүүлэх хэсэгт ашиглаж болох юм.

21. Математикийн хичээлд ашиглаж болох өөр сонин
сэтгүүл
Сурлага сонин
Сурагчдад зориулсан хүмүүжил, хичээл бүрээр хуваарилагдсан ,
танин мэдэхүйн булангуудтай. Математикийн буланд нь 2-10-р
ангийн сурагчдад зориулсан хичээл болон бодлого дасгал
нийтлэгддэг. Математикийн хичээл нь:
•Онолын хэсэг,
•Жишээ бодлоготой, тайлбарласан,
• Сурагчид бие даан бодлого дасгалтай ажиллах гэсэн
хэсгүүдтэй бөгөөд сурагчид өөрсдөө бие даан судлах
боломжийг олгох, мөн шинэ үзсэн сэдвээ бататгах боломжийг
олгож байна. Эдгээр хичээлүүд нь анги тус бүрээрээ дараагийн
дугаартаа үргэлжлэн гарах бөгөөд сурагчид дараагийн
дугаараас мэдлэгээ бататгах бодлого бодож болно. Сэтгэхүй
хөгжүүлэх дасгал бодлого, тоглоомыг нь хичээлд сэдэлжүүлэх
аргаар ашиглаж болно. Сурагчдад олон талын мэдээ,
мэдээллийг олгох боломжтой. Жишээ нь: Гадаад хэл, харилцаа,
соёл,эрүүл мэнд гэсэн булангуудтай.

22. Дүгнэлт
Математикийн чиглэлийн сонин сэтгүүлүүд тэдгээрийг сургалтад
ашиглах боломж сэдвийг сонгон авч бүтээлч даалгавар хийснээр дараах
дүгнэлтэд хүрлээ.
Давуу тал:
•Математикийн хичээлд математикийн сонин сэтгүүл ашигласнаар
багш суралцагч өөрсдийн мэдлэгээ сайжруулах,
•Сонин сэтгүүлээс хэрэгтэй мэдээллээ олж аван өөрийн сурах үйл
ажиллагаандаа ашиглаж сурах,
•Сурагч өөрийн сонирхлын дагуу хийх ажлаа төлөвлөж сурах,
Сул тал:
•Математикийн зарим сонин сэтгүүлүүдийг ашиглахад хэт хүнд
агуулгатай булантай байх,
•Үнэ ихтэй,
•Ашиглахад хэлний бэрхшээлтэй,
Энэхүү бүтээлч даалгаврыг хийснээр,
•Математикийн сонин сэтгүүлүүдийн талаар мэдлэгтэй болсон,
•Тэдгээрийг сургалтад ашиглахдаа тухайн суралцагчийн нас
сэтгэхүйн онцлогт нь тохируулан оновчтой ашиглаж чадахаар болсон,
•Цаашид бүтээлч даалгавраа улам боловсронгуй болгохын тулд,
Оросын“Квант”,мөн ”Олонлог” сэтгүүлийг сургалтад
ашиглах боломжийг судлах болно.

23. Ашигласан материал:
•ММБА “Математик” сонин, VI-VIII анги, 2009 он
№08(242) дугаар, X-XI анги, 2009 он №06(242) дугаар,
Математик
•О.Мягмар “Сэтгэл судлал”, 2004 он,
•Математик сонин 2003,2006,2008 оны дугаарууд,
•М.Мөнхмандах/Доктор, профессор/Хэвлэлийн
хүрээлэнгийн гүйцэтгэх захирал, “Монголын хэвлэл
мэдээлэл өнөөдөр”,Улаанбаатар 2009 он,
•Б.Тогтохжаргал, Ц.Түвшинтөгс“Өсвөрийн
сэтгүүлчдэд зориулсан гарын авлага”,Улаанбаатар
2007 он,
•Ж.Батбаатар, “Сэтгүүлзүй”,МУБИС-МОСС-
Сэтгүүлзүйн тэнхим, Улаанбаатар 2007 он,
•“Хан-Уул” дээд сургууль, “Математик хэрэглээ”
1995 он №2,
•Б.Баясгалан,“Олонлог” сэтгүүл I боть, 2003 он,
Ашигласан вэб:
•www.google.mn
•www.kvant.info