technik informatyk - repozytorium

1. Piotr Gorzelańczyk
Moduł:
351203.M1 Montowanie i eksploatowanie komputerów
osobistych oraz urządzeń peryferyjnych
Jednostka modułowa:
351203.M1.J2 Wykorzystanie informacyjnych technik
biurowych
Pakiet edukacyjny dla ucznia
Piła 2012

3. Spis treści
1. WPROWADZENIE ............................................................................................................... 4
2. WYMAGANIA WSTĘPNE .................................................................................................. 4
3. CELE KSZTAŁCENIA ......................................................................................................... 4
4. MATERIAŁ NAUCZANIA .................................................................................................. 6
4.1. Wprowadzenie do działalności gospodarczej.................................................................. 6
4.1.1. Materiał nauczania ................................................................................................... 6
4.1.2. Pytania sprawdzające ............................................................................................... 8
4.1.3. Sprawdzian postępów............................................................................................... 9
4.2. Przetwarzanie dokumentów tekstowych ......................................................................... 9
4.2.1. Materiał nauczania ................................................................................................... 9
4.2.2. Pytania sprawdzające ............................................................................................. 20
4.2.3. Sprawdzian postępów............................................................................................. 21
4.3. Praca z arkuszem kalkulacyjnym .................................................................................. 21
4.3.1. Materiał nauczania ................................................................................................. 21
4.3.2. Pytania sprawdzające ............................................................................................. 34
4.3.3. Sprawdzian postępów............................................................................................. 34
4.4. Korzystanie z usług sieci Internet ................................................................................. 34
4.4.1. Materiał nauczania ................................................................................................. 34
4.4.2. Pytania sprawdzające ............................................................................................. 35
4.4.3. Sprawdzian postępów............................................................................................. 35
4.5. Wykorzystanie programu pocztowego.......................................................................... 36
4.5.1. Materiał nauczania ................................................................................................. 36
4.5.2. Pytania sprawdzające ............................................................................................. 40
4.5.3. Sprawdzian postępów............................................................................................. 40
5. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA............................................................................... 41
6. LITERATURA..................................................................................................................... 44

4. 4
1. WPROWADZENIE
Poradnik będzie Cię wspomagać w przyswajaniu nowej wiedzy
i kształtowaniu umiejętności z zakresu wykorzystania informacyjnych technik
biurowych. Zamieszczony materiał nauczania zawiera najważniejsze informacje
dotyczące wymienionych zagadnień i wskazuje tematykę, z jaką powinieneś
zapoznać się poprzez wyszukanie odpowiednich informacji we wskazanej
literaturze. Poradnik nie prowadzi Cię za rękę, zawiera kompendium wiedzy na
temat najważniejszych elementów danej jednostki modułowej. Biorąc pod
uwagę, że z niektórymi omawianymi treściami spotkałeś się już na zajęciach
informatyki w gimnazjum i w szkole ponadgimnazjalnej, zawarte treści
w materiale nauczania traktować powinieneś jako powtórzenie. Należy jednak
pamiętać, że technologia informatyczna rozwija się w zawrotnym tempie,
a zawarte w pakiecie informacje mogą ulec szybkiemu zdezaktualizowaniu.
Istnieje więc potrzeba, abyś ukształtował w sobie potrzebę stałego uzupełniania
wiedzy i umiejętności w tym zakresie.
W poradniku zamieszczono:
• wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć już
ukształtowane, abyś bez problemów mógł osiągnąć cele założone
w programie kształcenia,
• cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy
z poradnikiem,
• materiał nauczania, który zawiera niezbędne informacje teoretyczne
konieczne do podjęcia dalszych działań związanych z poszukiwaniem
bardziej szczegółowych informacji i rozwiązaniem ćwiczeń,
• zestaw pytań przydatnych do sprawdzenia, czy już wystarczająco
przyswoiłeś sobie niezbędną wiedzę,
• sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań i pytań,
• literaturę uzupełniającą.
W razie wątpliwości zwróć się o pomoc do nauczyciela.
2. WYMAGANIA WSTĘPNE
Przystępując do realizacji programu nauczania jednostki modułowej
powinieneś umieć:
• sprawnie obsługiwać komputer,
• wykorzystywać system operacyjny komputera w podstawowym zakresie
wykonywania operacji na plikach i folderach,
• wykorzystywać zasady poprawnej edycji tekstu.
3. CELE KSZTAŁCENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

5. 5
• zaplanować strategię własnej działalności gospodarczej,
• wybrać odpowiednią do zamierzonego przedsięwzięcia formę
opodatkowania działalności gospodarczej,
• sporządzić biznesplan dla wybranej działalności gastronomicznej,
• sporządzić wniosek o dofinansowanie działalności gospodarczej,
• sporządzić dokumenty niezbędne do uruchomienia działalności
gospodarczej,
• sporządzić dokumenty niezbędne do ewidencjonowania i rozliczania
działalności gospodarczej,
• sporządzić pisma związane z prowadzeniem działalności gospodarczej,
• skorzystać z elektronicznych usług administracji publicznej (e-PUAP, e-
Deklaracje),
• obsługiwać biurowe urządzenia techniczne,
• zastosować programy komputerowe wspomagające prowadzenie
handlowej i usługowej działalności gospodarczej,
• zastosować zasady optymalizacji kosztów i przychodów,
• przestrzegać zasad kultury i etyki,
• jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań,
• przewidzieć skutki podejmowanych działań,
• być otwarty na zmiany,
• radzić sobie ze stresem,
• aktualizować wiedzę i doskonalić umiejętności zawodowe,
• przestrzegać tajemnicy zawodowej,
• ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania,
• planować pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań,
• dobrać osoby do wykonania przydzielonych zadań,
• kierować wykonaniem przydzielonych zadań,
• ocenić jakość wykonania przydzielonych zadań,
• wyprowadzić rozwiązania techniczne i organizacyjne wpływające na
poprawę warunków i jakość pracy,
• skomunikować się ze współpracownikami,
• zidentyfikować funkcje programów użytkowych,
• zanalizować zadania pod względem wykorzystania określonych funkcji
programów użytkowych,
• stworzyć publikacje elektroniczne,
• zidentyfikować etapy projektowania i organizacji pracy związanej
z przygotowaniem stanowiska komputerowego,
• zorganizować pracę podczas realizacji projektu związanego
z przygotowaniem stanowiska komputerowego,
• stosować zasady dotyczące zarządzania projektami podczas prac
związanych z przygotowaniem stanowiska komputerowego,

6. 6
• sporządzić cennik stanowiska komputerowego,
• skalkulować ceny według ustalonych metod i norm,
• sporządzić kosztorys zestawienia stanowiska komputerowego,
• sporządzić kosztorys projektowanej sieci komputerowej jako dokument
finansowy,
• opracować dokumentacje powykonawczej lokalnej sieci komputerowej.
4. MATERIAŁ NAUCZANIA
4.1. Wprowadzenie do działalności gospodarczej
4.1.1. Materiał nauczania
Działalność gospodarcza to zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana,
handlowa, usługowa a także poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie
kopalin ze złóż oraz działalność zawodowa wykonywana w sposób
zorganizowany i ciągły.
Osoby fizyczne zakładające działalność gospodarczą mają potencjalnie do
wyboru cztery formy opodatkowania swoich dochodów z działalności
gospodarczej: kartę podatkową, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych,
opodatkowanie według skali podatkowej bądź podatek liniowy. Wybór
odpowiedniej formy ma istotne znaczenie zarówno z punktu widzenia
poprawności rozliczeń z fiskusem, jak i z perspektywy optymalizacji obciążeń
podatkowych.
Karta podatkowa jest zryczałtowaną formą opodatkowania. W przypadku tej
formy opodatkowania zakłada się, że wysokość płaconego podatku nie ma nic
wspólnego z faktycznie osiąganym dochodem z działalności. W praktyce
przeznaczona jest ona dla niewielkich firm usługowych prowadzonych w formie
indywidualnej albo w formie spółki cywilnej osób fizycznych, które usługi
świadczą na rzecz osób fizycznych.
Kolejną z omawianych form jest ryczałt od przychodów
ewidencjonowanych. Opodatkowaniu ryczałtem od przychodów
ewidencjonowanych podlegają przychody osób fizycznych z pozarolniczej
działalności gospodarczej, o których mowa w art. 14 ustawy o podatku
dochodowym, w tym również, gdy działalność ta jest prowadzona w formie
spółki cywilnej osób fizycznych lub spółki jawnej osób fizycznych.
Jedną z form rozliczania się z fiskusem przez osobę fizyczną prowadzącą
działalność gospodarczą są zasady ogólne. Jest to najpopularniejsza forma
opodatkowania młodych przedsiębiorców. Jeżeli chcemy rozliczać się
z fiskusem na zasadach ogólnych mamy możliwość wyboru między dwoma
formami:
• skalą podatkową,
• podatkiem liniowym.

7. 7
Zakładając działalność gospodarczą musimy opracować biznes plan. Dopiero
wtedy nasza działalność ma szanse na powodzenie. Jego przedstawienie jest
w szczególności wymagane przez banki w momencie kiedy będziemy ubiegać
się o kredyt lub inne środki na rozwój firmy. Biznes plan służy do określenia
zamierzeń gospodarczych firmy, które są przedstawiane w banku lub innej
instytucji oferującej środki na otworzenie i rozwój przedsiębiorstwa. Biznes plan
składa się z następujących elementów:
• streszczenie,
• pomysł na biznes (charakterystyka przedsiębiorstwa, sposób zarabiania),
• rynek i konkurencja,
• strategia rynkowa, czyli marketing (produkt i cena, promocja,
dystrybucja, plan marketingowy, prognoza sprzedaży),
• zespół i organizacja przedsiębiorstwa,
• plan realizacji,
• szanse i zagrożenia,
• finanse (rachunek zysków i strat, bilans otwarcia),
• załączniki.
Do uruchomienia działalności gospodarczej niezbędne jest m.in. wypełnienie
następujących dokumentów:
• wniosek o wpis do ewidencji gospodarczej,
• wniosek o rejestracje spółki (w przypadku rejestracji spółek w KRS),
• wniosek o wydanie numeru REGON,
• wniosek o założenie konta w banku,
• formularz NIP-1,
• formularz ZFA lub ZUA.
ePUAP – jest to elektroniczna Platforma Usług Administracji Publicznej.
Służy ona komunikacji obywateli z jednostkami administracji publicznej
w ujednolicony, standardowy sposób. Zbudowana została w ramach projektu
ePUAP-WKP (Plan Informatyzacji Państwa). Jej usługodawcami są jednostki
administracji publicznej oraz instytucje publiczne (zwłaszcza podmioty
wykonujące zadania zlecone przez państwo).
e-Deklaracje – jest to system umożliwiający podmiotom gospodarczym
przesyłanie drogą elektroniczną deklaracji podatkowych. Jest to także narzędzie
nowoczesnej, efektywnej i przyjaznej administracji skarbowej, wspierające
realizację nałożonych na nią zadań ustawowych. System ten został uruchomiony
1 stycznia 2008 r.
Kosztorysem nazywamy dokument finansowy realizacji określonego
zadania. Jest on wykonywany m.in. w celu określenia kosztów wykonania

8. 8
określonego zadania przez inwestora lub wykonawcę, prowadzenia rozliczeń
finansowych oraz wyceny nieruchomości.
Po wykonaniu sieci lokalnej należy wykonać dokumentację powykonawczą
lokalnej sieci komputerowej. Powinna ona się składać m.in. z następujących
elementów:
1. Strona tytułowa.
2. Zakres projektu.
3. Podstawa opracowania.
4. Opis stanu istniejącego.
5. Projektowane rozwiązania szczegółowe.
6. Struktura systemu okablowania:
• punkty dystrybucyjne,
• okablowanie szkieletowe pionowe,
• okablowanie poziome.
7. Parametry i właściwości okablowania:
• okablowanie szkieletowe pionowe,
• okablowanie poziome.
8. Wymagania gwarancyjne.
9. Administracja i dokumentacja.
10.Odbiór i pomiary sieci.
11.Uwagi końcowe.
12.Alternatywne propozycje.
13.Objaśnienia.
14.Rysunki i schematy.
4.1.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do
wykonania ćwiczeń.
1. Co to jest działalność gospodarcza?
2. Co to jest karta podatkowa?
3. Opisać celowość biznes planu?
4. Co to jest ePUAP?
5. Co to jest kosztorys?

9. 9
4.1.3. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz: TAK NIE
1) scharakteryzować formy opodatkowania dochodów z
działalności gospodarczej?
2) opisać różnice pomiędzy skalą podatkową oraz
podatkiem liniowym?
3) omówić elementy biznesplanu?
4) wypełnić dokumenty związane z uruchomieniem
działalności gospodarczej?
5) wykonać cennik zestawu komputerowego?
4.2. Przetwarzanie dokumentów tekstowych
4.2.1. Materiał nauczania
Edytorem tekstu nazywamy program umożliwiający wprowadzanie tekstu,
zwykle umożliwiają rozbudowaną edycję i formatowanie, łączenie tekstu
z grafiką, tworzenie tabel oraz oferują szereg niezwykle przydatnych
zautomatyzowanych funkcji (przypisy, spisy treści, kontrola poprawności
pisowni, komentarze i wiele innych). Zasady tworzenia dokumentów
tekstowych przedstawiono na przykładzie edytora Microsoft Word.
Microsoft Word jest najbardziej popularnym edytorem tekstu. Możemy
w nim wyróżnić wiele wersji i odmian. Do jednej z najbardziej popularnej
odmiany należy Microsoft Word 2003. W celu jego uruchomienia klikamy Start
Wszystkie programy Microsoft Office Microsoft Office Word 2003.

10. 10
Poniżej zostaną przedstawione przykładowe funkcję i polecenia programu
Microsoft Word.
Kolor czcionki
Funkcja ta służy do zmiany domyślnego (czarnego) koloru czcionki na inny.
Aby zmienić kolor czcionki, należy:
1. Zaznaczyć tekst, któremu chcemy zmienić kolor.
2. Kliknąć lewym przyciskiem myszy na literkę w górnym prawym
rogu programu, na pasku narzędzi Formatowanie.
3. Wybrać interesujący kolor, klikając na niego lewym przyciskiem
myszy.
Kursywa
Funkcja ta służy do pochylenia tekstu w celu jego wyróżnienia. Aby pochylić
tekst, należy:
1. Zaznaczyć tekst, który chcemy pochylić.
2. Kliknąć lewym przyciskiem myszy na pochyloną literkę „I”. Znajduje
się ona na pasku narzędzi, pomiędzy „B” (pogrubienie), a „U”
(podkreślenie).

11. 11
Zmiana układu tekstu
Funkcja ta służy do zmiany wyrównania tekstu. Aby zmienić układ tekst należy:
1. Zaznaczyć tekst który chcemy zmienić.
2. Wybrać jedną z poniższych opcji:
Akapit z lewej:
Tworzy akapit z lewej strony tekstu.
Akapit z prawej:
Tworzy akapit z prawej strony tekstu.
Akapit wyśrodkowany:
Tekst zostaje wyśrodkowany.
Akapit wyjustowany:
Tekst zostaje wyjustowany.
Wybór rozmiaru czcionki
Funkcja ta służy, jak wskazuje nazwa, do wybrania rozmiaru czcionki. Aby
zmienić rozmiar czcionki, należy:
1. Zaznaczyć tekst, któremu chcemy zmienić czcionkę.
2. Kliknąć lewym przyciskiem myszy na listę rozwijaną w pasku
narzędzi, a następnie wybrać interesujący rozmiar czcionki. Znajduje
się ona pomiędzy listą wyboru rodzaju czcionki, a „B” (pogrubienie).

12. 12
Nagłówek i stopka
Nagłówek i stopka służy m.in. do wstawiania daty i godziny, numeru strony.
Wówczas dane te będą umieszczone na każdej następnej stronie. Nagłówek
i stopkę tworzymy w następujący sposób:
1. Z menu wybieramy Widok Nagłówek i stopka.
2. Pojawia nam się okienko i pole tekstowe w które wpisujemy np. datę.
3. Na samym dole strony znajduje się pole tekstowe do wpisania stopki.
Możemy tam wpisać np. numer strony.

13. 13
Drukowanie
1. W celu wydrukowania dokumentu wybieramy z menu Plik Drukuj.
Można też użyć skrótu klawiszowego Ctrl+P.
2. Przed drukowaniem możemy skorzystać z funkcji Podgląd wydruku.
Zobaczymy tam jak będzie wyglądać strona po wydrukowaniu.
3. Po wybraniu z menu Pilk Drukuj bądź użyciu skrótu klawiszowego
CTRL+P pojawia się następujące okno:

14. 14
4. Na samej górze możemy wybrać drukarkę. Możemy także zobaczyć jej
stan i typ.
5. Następnie znajduje się zakres stron, które możemy zdefiniować do
wydruku. Możemy wydrukować wszystkie strony dokumentu, bieżącą
stronę lub wybrane strony bądź to co zaznaczyliśmy.
6. Obok zakresu stron znajduje się kopia. W tym miejscu wybieramy ile razy
ma być wydrukowany ten sam dokument.
7. Pod liczbą kopii znajduje się Powiększenie. W tym miejscu określamy ile
ma być stron na arkuszu lub skalujemy dokument. Domyślnie jest to
kartka formatu A4.
8. Możemy także zmienić opcje drukowania. W tym celu klikamy Opcje.
9. W tym miejscu możemy wybrać opcje drukowania np. drukowanie
robocze, drukowanie w tle czy drukowanie od ostatniej strony. Możemy
także dołączyć dokumenty do drukowania oraz wybrać opcje drukowanie
dwustronnego.
10.Po wprowadzeniu wszystkich ustawień drukowania klikamy OK.
11.Należy pamiętać aby włączyć drukarkę przed drukowaniem i włożyć do
niej papier.

15. 15
Kopiowanie
Funkcja ta służy do kopiowania tekstu oraz elementów. Aby skopiować tekst
dokonujemy następujących czynności:
1. Zaznaczamy tekst
2. Używamy skrótu Ctrl+C bądź wchodzimy w zakładkę „Edycja”
i wybieramy funkcje „Kopiuj”.
Wklejanie
Funkcja ta służy do wklejania wcześniej skopiowanego tekstu lub elementów.
Aby wkleić tekst dokonujemy następujących czynności:
1. Żeby wkleić tekst możemy użyć skrótu klawiszowego Ctrl+V lub wejść
w zakładkę „Edycja” i wybieramy funkcje „Wklej”.
Wycinanie
Funkcja ta służy do wycinania tekstu lub elementów. Aby wyciąć tekst
dokonujemy następujących czynności:
1. Zaznaczamy tekst
2. Używamy skrótu Ctrl+V bądź wchodzimy w zakładkę „Edycja”
i wybieramy funkcje „Wytnij”.

16. 16
Formatowanie punktowe
1. W celu wstawienia punktora lub dokonania numeracji wybieramy z paska
jedna z 2 opcji. Drugim sposobem wybrania omawianej funkcji jest
wybór z menu Format Punktory i numeracja.
2. Następnie otworzy się okno w którym możemy wybrać odpowiedni układ
punktorów lub numeracji.
3. Możemy również dostosowywać układ na potrzeby tekstu wybierając
dany wzór, a następnie klikając „Dostosuj”

17. 17
4. Pojawia się wtedy okienko w którym możemy zmienić znak punktora lub
zamienić go na obraz. W tym miejscu można również ustawić wcięcie
oraz położenie tekstu od punktora. Podczas dokonywania zmian
punktorów mamy podgląd jak będzie wyglądał dany tekst po wykonaniu
tej operacji.
5. W zakładce „konspekty numerowane” znajdują się gotowe wzory które
możemy użyć w trakcie pisania tekstu. Znajdują się tam gotowe punkty
oraz podpunkty które również można odpowiednio dostosować do
własnych potrzeb.

18. 18
6. Aby dostosować konspekty numerowe wybieramy dowolny wzór
i klikamy Dostosuj. Pojawi się nam następujące okienko
7. W tym oknie możemy wybrać poziom, który chcemy formatować,
dowolny styl numeracji oraz wyrównanie lub wcięcie tekstu. Klikając
w zakładkę „Style list”.

19. 19
8. W nowym oknie, możemy wybrać dowolny gotowy styl. Klikając dodaj
pojawi się okno z jego formatowaniem.
9. W formatowaniu możemy wybrać poziom od którego chce się zacząć,
zmienić czcionkę, wybrać wypunktowanie (punktowanie lub
numerowanie) oraz styl wypunktowania.
10.Po wykonaniu wszelkich modyfikacji stylów, klikamy przycisk OK.
Tabele
W celu wstawienia tabeli wykonujemy następując operacje:
1. Wybieramy z menu Tabela Wstaw Tabela.
2. Pojawią się okienko „Wstawianie tabeli”. Określamy w nim liczbę
kolumn, liczbę wierszy oraz jej formatowanie. Po wybraniu żądanych
paramentów klikamy OK.

20. 20
3. Tabela gotowa
Tło dokumentu
W celu zmiany domyślnego tła dokumentu, wybieramy z menu Format Tło.
Z tego miejsca możemy wybrać kolor tła dokumentu (domyślnie brak
wypełnienia) lub jeśli dostępne opcje nas nie satysfakcjonują możemy stworzyć
własny kolor z palety barw, zmienić efekty wypełnienia lub dodać znak wodny.
4.2.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do
wykonania ćwiczeń.
1. Do czego służy program Microsoft Word?
2. Co to jest formatowanie tekstu?
3. Jak wstawić tabele?
4. Jak wydrukować dokument?
5. Jaka jest różnicą pomiędzy poleceniem Kopiuj, Wklej i Wytnij?

21. 21
4.2.3. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz: TAK NIE
1) sformatować dokument?
2) wydrukować dokument?
3) zmienić tło dokumentu?
4) wstawić tabele do dokumentu?
5) wstawić numerację do dokumentu?
4.3. Praca z arkuszem kalkulacyjnym
4.3.1. Materiał nauczania
Arkuszem kalkulacyjnym nazywamy program umożliwiający tworzenie
zestawień danych (głównie liczbowych), automatycznego ich przetwarzania za
pomocą wbudowanych lub programowanych funkcji oraz ich różnorodnej
prezentacji. Zasada działania programu zostanie przedstawiona na podstawie
programu Microsoft Excel.
Microsoft Excel jest najbardziej popularnym arkuszem kalkulacyjnym.
Możemy w nim wyróżnić wiele wersji i odmian. Do jednej z najbardziej
popularnej odmiany należy Microsoft Excel 2003. W celu jego uruchomienia
klikamy Start Wszystkie programy Microsoft Office Microsoft Office
Excel 2003.

22. 22
Poniżej zostaną przedstawione przykładowe funkcję i polecenia programu
Microsoft Excel.
Zaznaczanie komórek, wierszy i zakresów
1. Za pomocą myszki:
a. Zaznaczenie komórki: W celu zaznaczenia prostokątnego zakresu
komórki kliknij dowolny róg żądanego zakresu i przeciągnij
wskaźnik myszy po przekątnej do przeciwległego rogu.
b. Zaznaczenie wiersza: Aby zaznaczyć wiersz komórek, klikamy
nagłówek wiersza, czyli numer po lewej stronie wiersza.
c. Zaznaczenie kolumny: Aby zaznaczyć cała kolumnę komórek,
klikamy nagłówek kolumn, czyli literę na jej szczycie.

23. 23
2. Za pomocą klawiatury:
a) Shift+Spacja zaznacza cały rząd albo rzędy, w których umieszczone są
komórki (jeśli wcześniej zaznaczyłeś zakres komórek).
b) Ctrl+Spacja zaznacza całą kolumnę.
c) Ctrl+Shift+Spacja zaznacza cały arkusz.
d) Przechodzenie do nowej komórki:
• Jeśli wpisujemy dane do komórki od lewej do prawej strony,
wystarczy, że naciśniemy klawisz Tab. Uaktywni się w tej
sposób komórka po prawej stronie. Każde naciśniecie klawisza
Tab przeniesienie o jedną komórkę w prawo.
• Jeśli naciśniemy Enter, przeniesiemy się o jedną komórkę w dół.
Chcąc przesunąć się o kilka komórek w dół, kilkakrotnie
naciskamy Enter.
• Możemy także użyć klawiszy strzałek, aby poruszać się w górę,
w dół, w prawo lub w lewo względem bieżącej komórki.
Możemy wykorzystać klawisze strzałek z klawiatury
numerycznej (jeśli wyłączony jest klawisz Num Lock) albo
standardowe klawisze strzałek.
• Możemy użyć myszy, aby uaktywnić dowolną komórkę .
Nawigacja w Excel
a) Nawigacja za pomocą klawiatury:
• Home - przenosi do lewej kolumny (A).
• Page Up albo Page Down - przenoszenie w górę lub w dół o odległości
równą wysokości ekranu.
• Alt+Page Up albo Alt+Page Down - przenoszenie w prawo albo w lewo
o odległość równą szerokości ekranu.
• Ctrl+Page Up albo Ctrl+Page Down - przenosi do następnego lub
poprzedniego arkusza.

24. 24
• Strzałka w dół, w górę, w lewo lub w prawo - przenosi o jedną komórkę
zagadnienie z kierunkiem strzałki.
• End, a następnie strzałka - przenosi w kierunku strzałki do ostatniej
zajętej komórki w obszarze danych.
b) Nawigacja za pomocą menu Edycja:
• Znajdź: Umożliwia wyszukiwanie ciągów tekstowych, formuł i innych
elementów.
• Zamień: Umożliwia wyszukiwanie ciągów tekstowych, formuł i innych
elementów oraz zastąpienie ich wybranymi przez siebie słowami lub
wartościami.
• Przejdź do: Umożliwia znalezienie obszarów, którym nadałeś nazwę, albo
przejść do komórki o określonym adresie. Możemy kliknąć przycisk
Specjalnie w oknie dialogowym Przejdź do, aby znaleźć elementy
specjalne, takie jak komentarze albo formuły.
Używanie menu Edycja
Z menu Edycja wybieramy polecenie Znajdź, Zamień albo Przejdź do. Możemy
także nacisnąć klawisze skróty klawiszowe Ctrl+F, Ctrl+H oraz Ctrl+G.

25. 25
Znajdź:
Zamień:
Przejdź do:

26. 26
Automatyczne wypełnianie komórek
Jeśli do komórki zostanie wpisana data, a następnie datę tą chcemy wstawić do
kolejnych komórek, to za pomocą przesunięcia wskaźnika (mały czarny kwadrat
zlokalizowany w prawym dolnym rogu komórki) dokonamy ich wprowadzenia
w komórki przez które przeciągnęliśmy wskaźnik
Jeśli do komórki zostanie wpisana liczba to przeciągnięcie w pionie lub
w poziomie prawy dolny komórki spowoduje, że program wstawi kolejne liczby
do wszystkich komórek, przez które przeciągnęliśmy wskaźnik.
Jeśli do komórki zastanie wpisane liczba i przeciągniemy w pionie lub
w poziomie prawy dolny komórki, to program wstawi kolejne liczby do
wszystkich komórek, przez które przeciągnęliśmy wskaźnik.

27. 27
Usuwanie danych z komórki
Jeśli chcemy zmienić dane w komórce wystarczy nacisnąć Esc i zacząć pisać od
nowa.
Cofanie czynności
Aby cofnąć dowolna czynność, możemy wybrać strzałki Cofnij . Można
cofnąć do stu uprzednio wykonanych czynności.
Szablony
Szablon to dokument gotowy do użycia, wystarczy tylko wypełnić puste pola.
Aby otworzyć szablon, wybieramy polecenie Plik Nowy. Kiedy pojawi się
okno dialogowe Nowy, klikamy kartę Na Moim Komputerze. Pojawi się okno w
którym można wybrać jeden z dostępnych szablonów.

28. 28
Wycinanie i wklejanie danych grafik i etykiet
Zaznaczamy obszar który chcesz wyciąć lub wkleić w inne miejsce. Klikamy na
obszar prawym przyciskiem myszki i wybieramy polecenie Wytnij albo Wklej.
Opcja wycinania służy do przenoszenia komórek w nowe położnie. Opcja
kopiowania pozostawia zaznaczone komórki tam, gdzie są i pozwala wkleić ich
kopię w innym miejscu.
Sortowanie komórek, wierszy i kolumn
Zaznacz komórki, wiersze lub kolumny, które chcemy posortować. Z menu
Dane wybieramy opcje Sortuj. Pojawi się okno. Klikamy Opcje, jeśli
zamierzamy sortować od lewej do prawej, a nie od góry do dołu (program
domyślnie sortuje od góry do dołu)
Kryteria sortowania:
a. Kolejność alfabetyczna - jeżeli dane chcemy ułożyć w kolejności
alfabetycznej.
b. Chronologicznie - wymaga to rosnącego sortowania.
c. Ułożenie według czasu - wymaga to malejącego sortowania według
czasu.

29. 29
Wstawianie komórki
Zaznaczamy kolumnę istniejącą na prawo od miejsca w którym chcemy
wstawić kolumnę, a następnie klikamy prawym przyciskiem myszy i wybierz
polecenie wstaw.
Zapobieganie przyrostowi wartości listy
Zaznaczamy liczby które chcesz cyklicznie powtarzać, przeciągamy komórki
w prawo lub w dół przytrzymując prawy dolny narożnik komórki.
Formatowanie
Formatowanie nie służy tylko do zwiększenia atrakcyjności arkuszy. Dane
powinny być przejrzyste.
Auto formatowanie
Zaznaczamy obszar który chcemy formatować. Następnie z menu paska
wybieramy Formatowanie, następnie zaznaczamy opcje Autoformatowanie.

30. 30
Dopasowywanie tekstu do komórki
Jeśli chcemy ścisnąć tekst do szerokości dwóch komórek, zaznaczamy te, które
powinny zostać wypełnione tytułem, klikamy je prawym przyciskiem myszki i
wybieramy polecenie Formatuj Komórki. Na karcie Wyrównanie zaznaczamy
pola wyboru Zmniejszaj, aby dopasować i Scalaj komórki.
Wstawianie Funkcji
W celu wstawienia funkcji wybieramy komórkę do której chcesz wstawić
funkcję. W menu pasku wybieramy Wstaw Funkcja. Pojawi się okno
dialogowe Wstawianie Funkcji. Dzieli ono dostępne funkcje na 10 kategorii.
Oprócz tego znajdziemy kategorie Ostatnio używane i Wszystkie. Jeżeli chcemy
otworzyć okno Argumenty Funkcji musimy wcisnąć Ok. Zaznaczenie
poszczególnych argumentów jest wyjaśnione poniżej funkcji.

31. 31
Funkcja Daty i Czasu
Program posiada różne typy funkcji daty i czasu, niektóre zwracają bieżącą datę
i czas, a inne zajmują się obliczeniami na datach i czasie. Aby zmienić format
daty wybieramy z menu Format Komórki, a następnie po lewej stronie opcje
Data.
Wykresy
Aby utworzyć wykres zaznaczamy dane, które mają wejść w skład wykresu.
Następnie z menu wybieramy Wstaw Wykres. Na ekranie pojawi się
kreator wstawiania wykresów, przedstawiony na poniższym rysunku.

32. 32
Zaznaczamy typ wykresu po lewej stronie, a następnie jego podtyp po prawej
i klikamy przycisk Dalej. W nowym oknie zaznaczamy zakres danych, jeżeli
wcześniej go nie zdefiniowaliśmy.
W kolejnym oknie wybieramy opcje wykresu. Do nich możemy zaliczyć
m.in.: tytuł, osie, linie siatki.

33. 33
W ostatnim oknie kreatora określamy położenie wykresu. Mamy do
dyspozycji: Wykres w nowym arkuszu bądź obiekt w arkuszu w którym
aktualnie się znajdujemy. Po wybraniu jednej z tych opcji klikamy Zakończ.
Wykres pojawi się na Arkuszu.
Rysunki Clipart
Jeżeli chcemy wstawić do arkusza prosty rysunek możemy skorzystać ze
zbiorów Cliparta. Rysunki te można przesuwać, rozciągać i modyfikować na
różne sposoby. Wybieramy wtedy z menu Wstaw Obraz ClipArt.
WordArt
Aby utworzyć artystyczne nagłówki, czołówki i nazwy produktów, możemy
skorzystać z funkcji Word Art. W tym celu wybieramy z menu Wstaw
Obraz WortArt.

34. 34
4.3.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do
wykonania ćwiczeń.
1. Do czego służy program Microsoft Excel?
2. Co to jest formatowanie komórki?
3. Jak wstawić wykres?
4. Jak wydrukować arkusz?
5. Jak dopasować tekst do komórki?
4.3.3. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz: TAK NIE
1) sformatować komórkę?
2) wydrukować arkusz?
3) wstawić wykres?
4) wstawić clipart?
5) zmienić format daty?
4.4. Korzystanie z usług sieci Internet
4.4.1. Materiał nauczania
Internet to najszybciej rozwijające się medium, jakie kiedykolwiek powstało.
W ciągu kilkunastu lat globalna sieć stała się jednym z podstawowych
sposobów komunikacji, zdobywania informacji, a nawet kupowania produktów.
Z roku na rok liczba jego użytkowników wzrasta. Obecnie informacje
przesyłane za pośrednictwem sieci docierają w ciągu kilku sekund do adresata.
Liczba usług dostępnych za pośrednictwem Internetu znacznie wzrosła w
osttanich latach. Możemy do nich zaliczyć m.in.:
• Poczta e-mail – jest to poczta elektroniczna, za pomocą której możemy
wysyłać listy do innych użytkowników Internetu posiadających konto e-
mail.
• WWW (World Wide Web) - jest to usługa oparta na protokole http
umożliwiającym przesyłanie danych hipertekstowych. Dokumenty
w formacie html osadzane są na serwerach świadczących tę usługę
i można je oglądać przy pomocy programów komputerowych zwanych
przeglądarkami internetowymi.
• HTTP (Hypertext Transfer Protocol) – jest to protokół przesyłania
dokumentów hypertekstowych.
• FTP (File Transfer Protocol) – jest to protokół przesyłania plików między
komputerami w sieci.

35. 35
• Grupa dyskusyjna – są to formy dyskusji internetowej przypominające
wymianę korespondencji, a nie rozmowy w czasie rzeczywistym.
• Lista dyskusyjna – usługa ta polega na automatycznym rozsyłaniu e-maili
przesyłanych na adres listy do osób, które zdecydowały się na zapisanie
do takiej listy.
• Współdzielenie zasobów – jest to system udostępniania i przesyłania
plików między użytkownikami sieci rozległej.
• Telnet – jest to protokół komunikacyjny używany w sieciach
komputerowych opartych na TCP/IP.
• SSH (secure shell) – jest to standard protokołów komunikacyjnych
używanych w sieciach komputerowych opartych o TCP/IP o architekturze
klient-serwer.
4.4.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do
wykonania ćwiczeń.
1. Co to jest Internet?
2. Jakiego rodzaju usługi udostępnia sieć Internet?
3. Co to jest poczta e-mail?
4. Na czym polega współdzielenie zasobów?
5. Co to jest SSH?
4.4.3. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz: TAK NIE
1) wyszukiwać potrzebne informacje w sieci
Internet?
2) założyć konto pocztowe?
3) zainstalować wyszukiwarkę Mozzilla?
4) zapisać się do listy dyskusyjnej?
5) współdzielić zasoby poprzez sieć Internet?

36. 36
4.5. Wykorzystanie programu pocztowego
4.5.1. Materiał nauczania
Programem pocztowym nazywamy programy, które umożliwiają wysyłanie
i odbieranie poczty e-mail, zwykle wyposażone są one w różnorodne
zabezpieczenia chroniące przed otrzymywaniem niechcianej poczty. Program
ten może jednocześnie wysyłać i odbierać wiadomości z kilku kont.
Zastosowanie programu pocztowego zostanie przedstawiony na podstawie
Microsoft Outlook.
Microsoft Outlook jest najbardziej popularnym programem pocztowym.
Możemy w nim wyróżnić wiele wersji i odmian. Do jednej z najbardziej
popularnej odmiany należy Microsoft Outlook 2003. W celu jego uruchomienia
klikamy Start Wszystkie programy Microsoft Office Microsoft Office
Outlook 2003.
Pierwsze uruchomienie
Przy pierwszym uruchomieniu Outlook’a zostajemy poproszeni o dokonanie
jego konfiguracji.

37. 37
Po kliknięciu „Dalej” mamy do wyboru: dokonać konfiguracji konta e-mail lub
nie. Wybieramy „Tak”, po czym klikamy „Dalej”. Jeśli wybierzemy opcję
konfiguracji konta, to w następnym kroku mamy możliwość wyboru typu
serwera, który będzie obsługiwał nasze konto (lub konta) e-mail.
Po wybraniu odpowiadającej nam opcji klikamy „Dalej”. Tym razem zajmiemy
się konfiguracją poczty przy użyciu serwera POP3.
W nowym oknie podajemy następujące dane:
1. Informacje o użytkowniku: tutaj wpisujemy dane, które będą wyświetlane
po wysłaniu naszej wiadomości.
2. Informacje o logowaniu: nasz adres e-mail i hasło dostępu do niego.

38. 38
3. Serwer poczty przychodzącej (POP3) i wychodzącej (SMTP). Dla poczty
o2.pl będzie to: poczta.o2.pl
Po wpisaniu powyższych danych klikamy Dalej, a następnie Zakończ. W ten
sposób już możemy pobierać i odbierać pocztę za pomocą programu
pocztowego.
Wysyłanie wiadomości
W celu wysłania wiadomości klikamy Nowy znajdujący się w lewym górnym
rogu programu.
W nowym oknie, w polu Do podaje adresata naszej wiadomości, wpisujemy
temat i treść wiadomości. Istnieje możliwość wysłania wiadomości
z załącznikiem. W tym celu z menu wybieramy Wstaw Plik i odnajdujemy
plik do wstawienia na dysku komputera. Po wypełnieniu odpowiednich pól
klikamy Wyślij.

39. 39
Książka adresowa
Abyśmy nie musieli pamiętać adresów mailowych naszych znajomych możemy
skorzystać z ksiązki adresowej. Aby ją uruchomić wybieramy z menu:
Narzędzia Książka adresowa. Możemy również otworzyć to okno skrótem
Ctrl+Shift+B.
Pojawia nam się nowe okno, w którym, w czerwonej ramce widzimy: nowe
pozycje, znajdź elementy, właściwości, usuń, dodaj oraz nowa wiadomość.
Niżej możemy wyszukać kontakt wpisując jego nazwę.
W celu dopisania nowej osoby do ksiązki adresowej, wybieramy z menu Plik
Nowa pozycja, a następnie nowy kontakt.

40. 40
W oknie kontakt podajemy dane, które chcemy dopisać, a następnie klikamy
Zapisz i zamknij. W ten mamy dopisaną osobę do listy kontaktów.
4.5.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do
wykonania ćwiczeń.
1. Do czego służy program Microsoft Outlook?
2. Do czego służy książka adresowa?
3. Jakie dane możemy wpisać w książce adresowej?
4.5.3. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz: TAK NIE
1) skonfigurować program pocztowy?
2) wysłać maila bez załącznika?
3) wysłać maila z załącznikiem?
4) dodać osobę do listy kontaktów?

41. 41
5. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA
Test wielokrotnego wyboru składający się z 10 pytań z jednostki modułowej
„Wykorzystanie informacyjnych technik biurowych”
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedź otrzymujesz 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej
brak otrzymujesz 0 punktów.
Instrukcja dla ucznia
1. Zapoznaj się z instrukcją.
2. W wyznaczonym miejscu wpisz imię i nazwisko oraz datę.
3. Sprawdź czy wszystkie pytania są czytelne.
4. Test zawiera 10 pytań.
5. W każdym pytaniu są możliwe 3 odpowiedzi.
6. Jedna odpowiedź jest prawidłowa.
7. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając
w odpowiedniej rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną
odpowiedź zaznaczyć kółkiem, podpisać parafką, a następnie ponownie
zakreślić odpowiedź prawidłową.
8. Pracuj samodzielnie.
9. Czas na rozwiązanie testu to 30 min.
Zestaw pytań testowych
1. Co to jest e-PUAP?
a. Elektroniczny dostęp do Powiatowego Urzędu Pracy.
b. Elektroniczna Platforma Usług Administracji Publicznej.
c. Elektroniczna wymiana dokumentów rządowych.
2. Czego nie zawiera dokumentacja powykonawcza lokalnej sieci
komputerowej?
a. System tras kablowych.
b. System instalacji kanalizacyjnej.
c. System stanowiska pracy.
3. Co to jest publikacja elektroniczna?
a. Dokument utworzony z wykorzystaniem techniki multimedialnej.
b. Urządzenie do katalogowania plików.
c. Komputer osobisty z dostępem do Internetu.
4. Co to jest kosztorys zestawu komputerowego?
a. Wykaz prac prowadzących do usunięcia usterki zestawu
komputerowego?

42. 42
b. Wykaz elementów wchodzących w skład zestawu komputerowego
wraz z ich ilościami i cenami.
c. Wykaz elementów wchodzących w skład zestawu komputerowego
bez ich ilości i cen.
5. Co to jest e-book?
a. Publikacja, którą można odczytać tylko poprzez stronę
internetową?
b. Elektroniczna wersja tradycyjnej książki?
c. Plik tekstowy osadzony na serwerze dostępny tylko dla
zarejestrowanych użytkowników sieci?
6. W jakim celu szyfruje się dane przesyłane w sieci?
a. W celu zapobiegania przypadkowemu usunięciu.
b. W celu zapobiegania dostępu do nich osób niepożądanych.
c. W celu zapobiegania zawirusowaniu danych.
7. Który z programów nie jest edytorem tekstu?
a. MS Word.
b. Internet Explorer.
c. WordPad.
8. Do czego może służyć korespondencja seryjna?
a. Do wysyłania wiadomości tekstowych.
b. Do przygotowania listów do wysyłki.
c. Do szybkiego drukowania dokumentów.
9. Który typ wykresu nie jest wskazany do zilustrowania wartości kilku serii
danych?
a. Liniowy.
b. Kolumnowy.
c. Kołowy.
10.Co to jest certyfikat cyfrowy?
a. Adres i rozmiar serwisu WWW zapisany w postaci cyfrowej.
b. Dokument elektroniczny potwierdzający kwalifikacje do budowy
serwisów.
c. Karta chipowa lub dane w postaci elektronicznej, które wraz
z innymi danymi służą do identyfikacji osoby składającej podpis
elektroniczny.

43. 43
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko ................................................................................................
Data ……………………
Nr
pytania
A B C Punkty
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Suma punktów:

44. 44
6. LITERATURA
1. Abdulezer L.: Excel Praktyczne zastosowanie w biznesie, Wydawnictwo
Helion 2005.
2. Barrow C., Barrow P., Brown R.: Biznesplan w małej firmie.
Wydawnictwo Helion 2009.
3. Haski K.: Jak poprowadzić poprawnie podatkową księgę przychodów i
rozchodów, Wydawnictwo Sigma 2009.
4. http://andrzej_dabrowski.scholaris.pl/
5. http://mambiznes.pl/artykuly/czytaj/id/199/zasady_ogolne_-
_skala_podatkowa
6. http://mojafirma.infor.pl/jak-zalozyc-
firme/opodatkowanie/132033,Formy-opodatkowania-dzialalnosci-
gospodarczej.html
7. http://www.plan-na-biznes.eu/
8. http://www.purepc.pl
9. http://www.sciaga.pl/tekst/50108-51-funkcje_arkusza_kalkulacyjnego
10.http://www.swietlica.chelmno.pl/jednost.html
11.Kielan K., Pokora K.: Wprowadzenie do działalności produkcyjnej,
handlowej i usługowej. WSiP Warszawa 2000.
12.Koludo A., Wojtuś D., Koludo J.: Wykorzystanie informacyjnych technik
biurowych 312[01].O1.04, Instytut Technologii Eksploatacji –
Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2005.
13.Kowalczyk G.: Word 2003 PL – Kurs. Wydawnictwo Helion 2003.
14.Kowalski T.: Kwalifikacja E.12. Montaż i eksploatacja komputerów
osobistych oraz urządzeń peryferyjnych. Wydawnictwo Helion 2012.
15.Kwaśny A.: Od skanera do drukarki. Helion, Gliwice 2002.
16.Masłowski K.: Excel 2003 i wcześniejsze, mini samouczek dla nie
informatyków, Wydawnictwo Helion, 2006.
17.Murray K.: Microsoft Office 2010 PL. Praktyczne podejście.
Wydawnictwo Helion 2011.
18.Ogletree T. W.: Windows XP PL. Księga eksperta. Helion, Gliwice 2002.
19.Sawicki K.: Analiza kosztów firmy. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne
2000.
20.Sławik K.: Działalność gospodarcza. Kluczowe problemy. Difin 2007.
21.Sokół M.: Po prostu Windows 7. Wydawnictwo Helion 2010.
22.Stinson C., Dodge M.: Microsoft Excel wersja 2002 dla ekspertów.
Wydawnictwo RM, Warszawa 2003.
23.Terry William Ogletree: Windows XP PL. Księga eksperta.
Wydawnictwo Helion 2002.
24.Tomaszewska A.: ABC Word 2010 PL. Wydawnictwo Helion 2010.

45. 45
25.Walkenbach J.: Excel 2003. Programowanie w VBA. vademecum
profesjonalisty. Helion 2004.
26.Wrotek W.: ABC Excel 2010 PL. Wydawnictwo Helion 2010.