Luận văn Quản lý nhà nước về môi trường tại huyện Hòa Vang- thành phố Đà Nẵng.doc

Viết đề tài giá sinh viên – ZALO: 0917.193.864 -
VIETKHOALUAN.COM
Tải tài liệu tại kết bạn zalo :
0917.193.864
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
NGUYỄN THỊ THƯƠNG
QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ MÔI TRƯỜNG
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN HÒA VANG
Chuyên ngành: Kinh tế phát triển
Mã số : 60.31.05
TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
Đà Nẵng – Năm 2013

VIETKHOALUAN.COM
Tải tài liệu tại kết bạn zalo :
0917.193.864
Công trình được hoàn thành tại
ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
Người hướng dẫn khoa học: TS. Ninh Thị Thu Thủy
Phản biện 1: TS. Nguyễn Hiệp
Phản biện 2: PGS.TS. Nguyễn Thị Như Liêm
Luận văn được bảo vệ trước Hội đồng chấm Luận văn tốt
nghiệp Thạc sĩ Kinh tế họp tại Đại Học Đà Nẵng vào ngày
16 tháng 12 năm 2013.
Có thể tìm hiểu Luận văn tại:
- Trung tâm Thông tin-Học liệu, Đại học Đà Nẵng
- Thư viện trường Đại học Kinh Tế, Đại học Đà Nẵng

VIETKHOALUAN.COM
Tải tài liệu tại kết bạn zalo : 0917.193.864
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Cùng với hiện tượng nóng lên của toàn cầu thì môi trường
ngày càng cho thấy được vai trò vô cùng quan trọng của mình. Vấn
đề MT và BVMT ngày càng được quan tâm nhiều hơn, và được coi
như một yếu tố phát triển song hành cùng nền kinh tế.
Hòa Vang- một huyện ngoại thành duy nhất của thành phố
Đà Nẵng, và được coi như là bức bình phong để bảo vệ thành phố Đà
Nẵng trước sự tàn phá của thiên nhiên. Tuy nhiên, trong thời gian
gần đây, Đà Nẵng đang trong quá trình đô thị hóa và công nghiệp
hóa mạnh mẽ, một mặt góp phần thay đổi bộ mặt của huyện Hòa
Vang một cách đáng kể, mặt khác đã làm nảy sinh nhiều vấn đề về
MT. Từ những vấn đề trên, đề tài : “ Quản lý nhà nước về môi
trường tại huyện Hòa Vang- thành phố Đà Nẵng” đưa ra một cái
nhìn chung nhất về thực trạng cũng như những thành tựu và hạn chế
còn tồn tại của công tác QLNN về MT ở huyện Hòa Vang. Qua đó,
đề xuất các kiến nghị và giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác
BVMT trên địa bàn huyện Hòa Vang nói riêng và thành phố Đà
Nẵng nói chung.
2. Mục đích nghiên cứu
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về công tác quản lý nhà nước đối
với môi trường.
- Tìm hiểu hiện trạng môi trường tại huyện Hòa Vang – thành
phố Đà Nẵng
- Nghiên cứu và tìm hiểu bộ máy tổ chức và công tác triển
khai các hoạt động QLNN về BVMT tại huyện Hòa Vang
- Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tácQLNN về
BVMT nhằm cải thiện MT, đảm bảo sự phát triển bền vững.

VIETKHOALUAN.COM
2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu:
- Đề tài tập trung nghiên cứu công tác QLNN về môi
trường tại huyện Hòa Vang chủ yếu dưới góc độ triển khai thực hiện
việc QLNN về lĩnh vực BVMT.
3.2. Phạm vi nghiên cứu:
- Về mặt không gian: Nghiên cứu tại huyện Hòa Vang- thành
phố Đà Nẵng
- Về thời gian: Từ năm 2008 đến năm 2012
4. Phương pháp nghiên cứu
Để xem xét vấn đề QLNN về MT một cách khách quan, sát
thực tiễn, luận văn dựa trên cơ sở lý luận và phương pháp luận duy
vật biện chứng, các quan điểm , đường lối, chính sách của Đảng và
nhà nước ta.
Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu cụ thể của kinh
tế học và xã hội học như: Phương pháp thống kê, phương pháp phân
tích tổng hợp, phương pháp so sánh…
5. Bố cục đề tài
Phần nội dung chính của đề tài gồm có ba chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý nhà nước đối với môi
trường
Chương 2: Thực trạng quản lý nhà nước về môi trường tại
huyện Hòa Vang
Chương 3: Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý nhà nước
về môi trường trên địa bàn huyện Hòa Vang
6. Tổng quan tài liệu nghiên cứu
Có thể lược khảo một số công trình như:
Chỉ thị số 29-CT/TW của Bộ Chính trị là “Nhà nước có vai

VIETKHOALUAN.COM
3
trò rất quan trọng trong công tác bảo vệ môi trường, đại diện cho
nhân dân quản lý và bảo vệ môi trường, đem lại môi trường trong
lành, sạch đẹp”
Nghị quyết Đại hội Đại biểu lần thứ XX Đảng bộ TP Đà
Nẵng, nhiệm kỳ 2010-2015, đưa ra một trong những mục tiêu phát
triển kinh tế xã hội là“Nâng cao chất lượng công tác quy hoạch và
quản lý đô thị; tạo bước đột phá về xây dựng hệ thống kết cấu hạ
tầng đồng bộ và hiện đại, quản lý và sử dụng hiệu quả các nguồn tài
nguyên”.
Th.s Phan Như Thúc, Giáo trình quản lý môi trường, NXB
Đại học nông nghiệp, năm 2007.
Báo cáo “Tình hình thực hiện nhiệm vụ và chỉ tiêu KT_XH,
QP_AN của phòng Tài Nguyên và Môi trường huyện Hòa Vang năm
2009, 2010, 2011, 2012”.
Nguyễn Lệ Quyên ,Quản lý nhà nước về môi trường tại
thành phố Đà Nẵng, luận văn thạc sĩ kinh tế phát triển, Đại học kinh
tế Đà Nẵng, năm 2012.
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI
MÔI TRƯỜNG
1.1. TỔNG QUAN VỀ MÔI TRƯỜNG VÀ QUẢN LÝ NHÀ
NƯỚC VỀ MÔI TRƯỜNG
1.1.1. Khái niệm, đặc điểm, chức năng của môi
trường a. Khái niệm môi trường
"Môi trường bao gồm các yếu tố tự nhiên và yếu tố vật chất
nhân tạo quan hệ mật thiết với nhau, bao quanh con người, có ảnh
hưởng tới đời sống, sản xuất, sự tồn tại, phát triển của con người và

VIETKHOALUAN.COM
4
thiên nhiên." (Mục 1, Điều 3 Luật Bảo vệ Môi trường năm 2005
được nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XI kỳ họp thứ
8 thông qua ngày 29 tháng 11 năm 2005).
b. Đặc trưng của môi trường
c. Chức năng cơ bản của môi trường (Theo giáo trình sinh
thái học)
 Là không gian sống của con người và các loài sinh vật
 Nơi chứa đựng các chất phế thải do con người tạo ra trong
cuộc sống
 Nơi chứa đựng các nguồn tài nguyên thiên
nhiên Nơi lưu trữ và cung cấp thông tin cho con
người
 Nơi giảm nhẹ các tác động có hại của thiên nhiên tới con
người và sinh vật trên Trái đất
1.1.2. Khái niệm, vai trò và đặc điểm quản lý nhà nước về
môi trường
a. Khái niệm quản lý nhà nước về môi trường
Là xác định rõ chủ thể là Nhà nước, bằng chức trách, nhiệm
vụ và quyền hạn của mình đưa ra các biện pháp, luật pháp, chính
sách kinh tế, kỹ thuật, xã hội thích hợp nhằm bảo vệ chất lượng MT
sống và phát triển bền vững nền KT- XH quốc gia
b. Vai trò của công tác quản lý nhà nước về môi trường
 Vai trò của nhà nước được thể hiện một cách cụ thể qua
các công cụ quản lý môi trường do nhà nước sử dụng. Trong đó, các
công cụ kỹ thuật quản lý thực hiện vai trò kiểm soát và giám sát nhà
nước về chất lượng và thành phần môi trường, về sự hình thành và
phân bố chất ô nhiễm trong môi trường.

VIETKHOALUAN.COM
c. Đặc điểm của quản lý nhà nước về môi
trường - Cơ sở quản lý môi trường:

VIETKHOALUAN.COM
5
 Cơ sở kinh tế

 Cơ sở khoa học, kỹ thuật- công nghệ

 Cơ sở pháp luật
- Nguyên tắc, mục tiêu
QLMT  Nguyên tắc QLMT:
Một là: Hướng công tác QLMT tới mục tiêu phát triển bền
vững KT- XH đất nước, giữ cân bằng giữa phát triển và bảo vệ môi
trường.
Hai là: Kết hợp các mục tiêu quốc tế- quốc gia- vùng lãnh
thổ và cộng đồng dân cư trong việc quản lý môi trường
Ba là: QLMT cần thực hiện bằng nhiều biện pháp và công
cụ tổng hợp thích hợp
Bốn là: Người gây ô nhiễm phải trả tiền cho các tổn thất do
ô nhiễm môi trường gây ra và các chi phí xử lý, phục hồi môi trường
bị ô nhiễm. Người sử dụng các thành phần môi trường phải trả tiền
cho việc sử dụng gây ra ô nhiễm đó
 Mục tiêu QLMT:
Một là: Khắc phục và phòng chống suy thoái và ô nhiễm
môi trường, phát sinh trong hoạt động sống của con người.
Hai là: Phát triển đất nước theo nguyên tắc phát triển bền
vững được Hội nghị thượng đỉnh về môi trường và phát triển bền
vững tại Rio de Janneiro ( Braxin) tháng 6/1992 thông qua
Ba là: Xây dựng và hoàn thiện các công cụ QLMT có hiệu
lực quốc gia và vùng lãnh thổ.
1.2. NỘI DUNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ MÔI TRƯỜNG
1.2.1. Hoạch định chính sách và chiến lược bảo vệ môi
trường
- Hình thành qui hoạch, chiến lược và các chương trình, dự

VIETKHOALUAN.COM
6
án về môi trường và bảo vệ môi trường.
- Xây dựng cơ chế, chính sách, pháp luật về môi trường và
bảo vệ môi trường. Các chính sách về bảo vệ môi trường gồm:
+ Ưu đãi về đất đai, thuế, hỗ trợ tài chính cho các hoạt động
bảo vệ môi trường và các sản phẩm thân thiện với môi trường
+ Đào tạo cán bộ về khoa học và quản lý môi trường
+ Khuyến khích nghiên cứu, áp dụng và chuyển giao các
thành tựu khoa học và công nghệ về bảo vệ môi trường
+ Khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi để mọi tổ chức,
cộng đồng dân cư
- Xây dựng mạng lưới điều tra, quan sát, dự báo, kiểm tra và
kiểm soát về môi trường
- Mở rộng và nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế; thực hiện
đầy đủ các cam kết quốc tế về bảo vệ môi trường
1.2.2. Tổ chức thực hiện công tác bảo vệ môi trường
- Tổ chức bộ máy về quản lý môi trường
- Tổ chức hoạt độngtuyên truyền, giáo dục, vận động, kết
hợp áp dụng các biện pháp hành chính, kinh tế và các biện pháp khác
để xây dựng ý thức tự giác, kỷ cương trong hoạt động bảo vệ môi
trường.
- Tổ chức triển khai các hoạt động về bảo vệ môi trường
1.2.3. Kiểm tra, điều chỉnh việc thực hiện bảo vệ môi
trường
- Giám sát, thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về
BVMT.
- Giải quyết các khiếu nại, tố cáo, tranh chấp về BVMT.
- Xử lý các vi phạm pháp luật về bảo vệ MT.
- Thu hồi và cấp giấy chứng nhận đạt tiêu chuẩn môi trường

VIETKHOALUAN.COM
7
1.3. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUẢN LÝ NHÀ
NƯỚC VỀ MÔI TRƯỜNG
1.3.1. Điều kiện tự nhiên
1.3.2. Điều kiện KT-XH
1.3.3. Các công cụ quản lý nhà nước về môi trường
Các công cụ quản lý nhà nước được ban hành có tác dụng
nâng cao sức mạnh cũng như là hiệu quả của công tác quản lý nhà
nước về môi trường. Khi các công cụ pháp lý này chặt chẽ và sát xao
thì sẽ mang lại những chuyển biến tích cực, và ngược lại, sự lõng lẽo
trong công tác ban hành cũng như thực thi các công cụ quản lý nhà
nước về BVMT cũng gây ra những tổn thất lớn cho xã hội.
1.4. KINH NGHIỆM QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ MÔI
TRƯỜNG
1.4.1. Kinh nghiệm QLNN về MT ở một số quốc gia trên
thế giới
a. Môi trường đô thị ở Singapore
b. Môi trường ở Nhật Bản
1.4.2. Kinh nghiệm QLNN về MT ở các địa phương
CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ MÔI TRƯỜNG
TẠI HUYỆN HÒA VANG
2.1. KHÁI QUÁT ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KT-XH CỦA
HUYỆN HÒA VANG
2.1.1. Đặc điểm tự nhiên
a. Vị trí địa lý
Vị trí của Huyện Hòa Vang: phía bắc giáp tỉnh Thừa Thiên -
Huế; phía đông giáp quận Liên Chiểu, quận Thanh Khê, quận Hải

VIETKHOALUAN.COM
8
Châu và quận Ngũ Hành Sơn; phía Nam giáp tỉnh Quảng Nam; phía
Tây giáp tỉnh Thừa Thiên - Huế và tỉnh Quảng Nam.
b. Điều kiện tự nhiên
 Địa hình: Trải rộng cả ba vùng đồi núi, trung du và đông
bằng.
 Nguồn nước, thủy văn: Trên địa bàn có hai con sông
chính chảy qua, đó là sông Cu Đê và sông Yên. Ngoài ra còn 1 số
khe mương, ao hồ.

c. Đặc điểm về tài nguyên thiên nhiên

 Tài nguyên đất: Toàn huyện có diện tích đất tự nhiên
73.488,76 ha; trong đó đất nông nghiệp với diện tích 65.316,0071 ha

 Tài nguyên nguồn nước mặt: Chủ yếu 2 hệ thống sông
Túy Loan – Cầu Đỏ và sông Cu Đê.

 Tài nguyên rừng: Diện tích đất lâm nghiệp hiện có là:
50.938,9933 ha, trong đó khu bảo tồn thiên nhiên Bà Nà có tổng diện
tích là 8.838 ha.

 Tài nguyên du lịch và di sản văn hóa
2.1.2. Tình hình kinh tế, xã hội
a. Đặc điểm về kinh tế
b. Đặc điểm xã hội và kết cấu hạ tầng
Dân số và mật độ dân số; Lao động và việc làm
Trường học , bệnh viện, trạm y tế: Trên địa bàn huyện có 42
trường học các cấp, 1 bệnh viện đa khoa, 11 trạm y tế.
Các khu sản xuất kinh doanh, khu chăn nuôi tập trung, cụm
công nghiệp, làng nghề: Hiện nay trên địa bàn huyện có 867 cơ sỏ
sản xuất kinh doanh đang hoạt động. 175 trang tại, trong đó 16 trang
trại nuôi trồng thủy sản, 59 trang trại chăn nuôi, 49 trang trại trồng
rừng, 59 trang trại sản xuất kinh doanh.

VIETKHOALUAN.COM
9
Chợ nông thôn: Hiện nay trên địa bàn huyện có 19 chợ được
xây dựng theo quy hoạch, và 5 chợ tạm
Cơ sở hạ tầng giao thông
Tình hình phát triển dân số và quá trình đô thị hóa: Xu
hướng phát triển dân số qua các năm trên địa bàn có xu hướng tăng
nhẹ, xét về cả mức tăng tự nhiên trung bình và tăng cơ học.
Hệ thống thoát nước: Đã hình thành mạng lưới thoát nước
tương đối đa dạng với nhiều hình thức khác nhau
Chương trình xây dựng nông thôn mới: Thực hiện chủ
trương lớn của Đảng và Nhà nước về xây dựng nông thôn mới
,UBND huyện, xã đã chỉ đạo điều hành phát động phong trào xây
dựng nông thôn mới với 11/11 xã trong toàn huyện.
2.1.3. Thực trạng về môi trường trên địa bàn huyện Hòa
Vang
a. Môi trường nước
 Môi trường nước sông: Nướcsông Túy Loan- Cầu Đỏ
nhiệm vụ cung cấp nước sinh hoạt cho thành phố Đà Nẵng. Hiện
nay, qua kết quả đánh giá chất lượng đều nằm trong giới hạn cho
phép, tuy nhiên có xu hướng vượt chuẩn cho phép và nước có dấu
hiệu ô nhiễm.

Ngoài ra, bên cạnh đó nguồn nước ở nhánh sông Vu gia và
sông Yên cũng có nguy cơ bị ô nhiễm. Sông Cu Đê, chất lượng nước
ở hạ lưu bị ô nhiễm do nước thải từ khu công nghiệp Hòa Khánh đổ
ra.
 Chất lượng nước hồ: mực nước hồ chủ yếu được khai thác
để nuôi trồng thủy sản và tưới tiêu

 Chất lượng nước ngầm: Nguồn nước ngầm trên địa bàn rất
phong phú, phục vụ cho việc khai thác nước sinh hoạt cho hơn 60%

VIETKHOALUAN.COM
10
dân số trên địa bàn huyện. Chất lượng nước ngầm ở tầng sâu, đa
phần đảm bảo tiêu chuẩn.
b. Môi trường không khí
Áp lực về tác động về ô nhiễm không khí ngày càng nhiều.
Điểm nóng cục bộ về ô nhiễm không khí từ các khu công nghiệp đã ,
đang và sẽ hình thành
Đối với mùi hôi thối, thường xảy ra ở các trang trại chăn
nuôi tập trung và các kênh mương, hệ thống cống rãnh và thu gom
nước thải.
c. Môi trường đất
Diện tích đất nông nghiệp ngày càng thu hẹp, tình hình bạc
màu và suy thoái tài nguyên đất đai diễn ra trên diện rộng
Việc chôn lấp rác thải, bao ni long khó phân hủy ở các khu
vực chưa có tuyến thu gom rác thải đang diễn ra.Môi trường đất
xung quanh các khu công nghiệp có biểu hiện ô nhiễm và nhiễm các
loại kim loại nặng nghiêm trọng
2.2. TÌNH HÌNH QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ MÔI TRƯỜNG
TẠI HUYỆN HÒA VANG TRONG THỜI GIAN QUA
Hoạt động công tác QLNN về môi trường là hoạt động đòi
hỏi phải có sự kết hợp , kết hợp đa ngành và đa lĩnh vực. Để hoạt
động một cách hiệu quả đòi hỏi có sự thống nhất trong tổ chức hệ
thống bộ máy cũng như cơ chế quản lý giữa các phòng, ban, ngành
2.2.1. Thực trạng công tác hoạch định chính sách và
chiến lược bảo vệ môi trường
a. Về thể chế chính sách
Công tác quản lý môi trường được triển khai toàn diện trên
nhiều mặt như ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về bảo vệ
môi trường, quy định bảo vệ môi trường trên địa bàn thành phố, quy

VIETKHOALUAN.COM
11
định về đảm bảo trật tự an toàn và vệ sinh môi trường trong quá trình
xây dựng các công trình...
b. Các chương trình đề án giảm thiểu suy thoái MT
Huyện Hòa Vang đã thực hiện các chương trình quản lý và
kiểm tra thường xuyên chất lượng MT biển, quản lý ô nhiễm công
nghiệp, xử lý triệt để các ơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng
trên địa bàn thành phố... huyện đã tích cực tham gia nhiều phong trào
huy động cộng đồng tham gia BVMT biển như "Ngày chủ nhật xanh,
sạch, đẹp", chương trình thí điểm về phân loại rác thải tại nguồn,
phân cấp quản lý hồ đầm trên thành phố...
c. Xây dựng đội nguồn nhân lực về quản lý môi trường
Số lượng nguồn nhân lực tham gia vào QLMT ít gây nhiều
khó khăn cho vấn đề bảo vệ môi trường ở Hòa Vang. Đặc biệt ở cấp
xã phường không có cán bộ môi trường riêng biệt, mà cán bộ địa
chính sẽ kiêm luôn nhiệm vụ của các bộ môi trường, điều này không
hợp lý, gây áp lực công việc cho cán bộ, cũng như giao việc không
đúng chuyên môn, sở trường, do vậy chưa tạo ra các giải pháp thiết
thực cho môi trường ở huyện. Ngoài ra, việc tổ chức các hoạt động
quản lý môi trường trong điều kiện chưa có cán bộ chuyên trách trình
độ năng lực hạn chế sẽ ảnh hưởng đến hiệu quả trong công tác giải
quyết các vấn đề môi trường của huyện.
d. Hợp tác trong việc BVMT
Kết hợp với các ban ngành, đoàn thể, quận trên thành phố để
thực hiện công tác truyền thông, nâng cao nhận thức BVMT: thực
hiện các chương trinhg liên tịch về bảo vệ môi trường giữa ngành Tài
Nguyên và MT và UBMT Tổ quốc, các cơ quan Hội Đoàn thể, nâng
cao nhận thức cộng đồng và kế hoạch ứng phó với biến đổi khí hậu,
tập huấn thường xuyên cho cán bộ phụ trách công tác MT…

VIETKHOALUAN.COM
12
2.2.2. Thực trạng công tác tổ chức thực hiện bảo vệ môi
trường
a. Cơ cấu tổ chức bộ máy nhà nước về QLMT tại huyện
Hòa Vang
b. Công tác tuyên truyền, vận động, giáo dục về bảo vệ môi
trường
Công tác tuyên truyền, vận động, giáo dục về BVMT được
tổ chức dưới nhiều hình thức: tập huấn, phong trào – chiến dịch, xây
dựng các mô hình BVMT.
c. Tổ chức các hoạt động quản lý môi trường
* Quản lý và cung cấp nước
Tình trạng ô nhiễm nguồn nước cục bộ xảy ra ở một số điểm
nóng của Huyên Hòa Vang, cụ thể là 160 hộ đồng bào dân tộc Cơ Tu
ở 2 thôn Tà Lang và Giàn Bí thuộc xã Hòa Bắc.
* Thu gom rác thải
Qua giai đoạn 2008 - 2012, trên địa bàn toàn huyện đã xây
dựng hơn 44 điểm thu gom rác thải trên các cánh đồng ở huyện, đặt
35 bi thu gom rác thải trên đồng ruộng ở các thôn.
* Quản lý đất đai và rừng
Rừng là nguồn tài nguyên vô cùng quý giá cần bảo tồn, gìn
giữ và phát triển.” Bất chấp những lợi ích to lớn của rừng về môi
sinh, môi trường…, rừng vẫn đang bị tàn phá, nhất là rừng phòng hộ,
rừng đầu nguồn
* Quản lý lĩnh vực khai khoáng
Trên địa bàn huyện có 76 doanh nghiệp và hơn 800 hộ cá thể
hoạt động trong các lĩnh vực khai thác mỏ đá, khai thác đất đồi, đất
sét, các cơ sở chăn nuôi... Đây cũng là địa phương tập trung các lò
gạch tuy - nen, các khu chăn nuôi tập trung, nhiều sông hồ và nhiều

VIETKHOALUAN.COM
13
dự án.Thực tế này đã tạo ra áp lực lớn cho Hòa Vang trong công tác
quản lý và BVMT, nhất là tình trạng ô nhiễm bụi, khai thác cát sông,
đất đồi và quặng mỏ trái phép.
2.2.3. Thực trạng công tác kiểm tra, điều chỉnh việc thực
hiện bảo vệ môi trường
- Công tác giám sát các hoạt động về môi trường
- Công tác thanh tra, kiểm tra :Trong giai đoạn 2008-2012,
qua kiểm tra đột xuất tại các điểm “nóng” gây ô nhiễm môi trường
- Tình hình xử lý các vi phạm về môi trường: , UBND huyện
Hòa Vang đã xử phạt hành chính 65 trường hợp với số tiền trên 519
triệu đồng.
Trong thời gian tới, các lực lượng chức năng như Cảnh sát
môi trường, Cảnh sát giao thông (Công an TP) cùng UBND huyện
Hòa Vang tăng cường hơn nữa công tác kiểm tra, xử phạt nghiêm
những trường hợp vi phạm gây ô nhiễm bụi
2.3. ĐÁNHGIÁ CHUNG VỀ CÔNG TÁC QLNN VỀ MT TRÊN
ĐỊA BÀN HUYỆN HÒA VANG
2.3.1. Những thành công
Công tác QLNN về MT đã đạt được những kết quả tích góp
phần vào việc thực hiện nhiệm vụ kinh tế xã hội, quốc phòng an ninh
của huyện Hòa Vang
2.3.2. Những hạn chế
- Trong quá trình phát triển hiện nay tại Hòa Vang sẽ làm
cho vấn đề môi trường ngày càng phức tạp, đòi hỏi tính chuyên môn
hóa trong quản lý nhà nước, tuy nhiên, việc tổ chức các hoạt động
quản lý Nhà nước về môi trường trong điều kiện chưa có cán bộ
chuyên trách, trình độ năng lực hạn chế, số lượng cán bộ còn khá
mỏng sẽ dẫn đến kết quả là hoạt động này không thống nhất.

VIETKHOALUAN.COM
14
- Các VBQPPL ở cấp huyện chưa nhiều: như lĩnh vực quản
lý chất thải rắn, quản lý nước thải, khí thải. Chính sách khuyến khích
phát triển dịch vụ BVMT, tái chế, sử dụng chất thải còn ít và chưa
hiệu quả.
- Bất cập lớn trong vấn đề quản lý môi trường ở huyện Hòa
Vang là chưa xây dựng được đội ngũ nhân lực có chất lượng, những
năm vừa qua đã để cán bộ địa chính làm luôn phần việc của cán bộ
môi trường, do đó tính hiệu quả trong công việc không cao.
- Sự khuyến khích của các cấp chính quyền không cao trong
vấn đề tìm ra và thực hiện các biện pháp bảo vệ môi trường, do đó
trong nhiều năm vẫn không có những giải pháp nào thật sự hiệu quả
và mang tính đột phá, nên môi trường của Hòa Vang vẫn không thay
đổi nhiều.
- Huyện Hòa Vang chưa có bãi rác nào cũng là một yếu
điểm khiến cho việc xử lý rác không hiệu quả, và dẫn đến tồn đọng
khi có thể nhiều ngày mới có Công ty môi trường xuống thu gom
rác.
- Việc thực hiện các quy định còn chậm, chưa mang tính
chuyên nghiệp, thiếu các văn bản hướng dẫn thực hiện các quy
định... Việc tuyên truyền về các thông tư, nghị định chưa sâu rộng
cho các đối tượng thực hiện.
- Công tác thông tin giáo dục tuyên truyền cũng có nhiều
điểm hạn chế. Các địa phương hầu như chỉ mới quan tâm đến số
lượng người được cung cấp thông tin mà ít chú ý đến những thông
tin người dân tiếp thu được là bao nhiêu, hay chính là kiến thức môi
trường của người dân tiếp nhận có được nhiều hay không?
- Thủ tục thanh tra, kiểm tra còn quá rườm rà, xử lý vi phạm
theo quy định bắt buộc phải có kết quả quan trắc nên thời gian xử lý

VIETKHOALUAN.COM
15
lâu, tốn kém. Nhiều quy chuẩn có giới hạn cho phép quá cao trong
khi nhiều cơ sở sản xuất lại cũ, quy mô nhỏ, công nghệ lạc hậu nên
rất gây khó khăn trong quá trình xử lý chất thải đạt tiêu chuẩn. Việc
xử lý đúng quy định sẽ dẫn đến đình chỉ sản xuất, buộc di dời hàng
loạt các cơ sở trong vùng trong cùng một lúc là việc khó khả thi, sẽ
tạo ra một môi trường XH khá phức tạp với nhiều doanh nghiệp, cơ
sở bị phá sản và người lao động thất nghiệp.
2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế
- Các nguồn lực cho công tác QLNN về MT
- Công tác tổ chức thực hiện QLNN về MT
- Ý thức BVMT của cộng đồng
CHƯƠNG 3
GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ NHÀ
NƯỚC VỀ MÔI TRƯỜNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN HÒA
VANG
3.1. QUAN ĐIỂM VÀ MỤC TIÊU QLNN VỀ MT HUYỆN HÒA
VANG
3.1.1. Quan điểm chỉ đạo, định hướng
- Xây dựng huyện môi trường trên cơ sở phát huy nội lực,
huy động toàn dân kết hợp với quản lý đa ngành, đa mục tiêu
- Phát động phong trào toàn dân thực hiện nếp sống văn
minh, văn hóa đô thị gắn liền BVMT trong cộng đồng dân cư.
- Huy động , tranh thủ nguồn vốn đầu tư của mọi thành phần
kinh tế
- Việc xây dựng Huyện môi trường phải được tiến hành trên
cơ sở hệ thống, chính sách, pháp luật thống nhất của nhà nước, có
tính kế thừa và được sự chỉ đạo trực tiếp, toàn diện của UBND thành

VIETKHOALUAN.COM
16
phố và Huyện ủy, sự phối hiwpj chặt chẽ giữa các hội Đoàn thể, các
địa phương, các phòng ban, đơn vị trên toàn huyện.
- Cùng với Ngân sách hỗ trợ của nhà nước, các cấp ủy Đảng
và chính quyền địa phương, các ngành phải huy động được sự tham
gia, đóng góp của địa phương mình, ngành mình, từng người dân,
từng gia đình ,từng cộng đồng, từng doanh nghiệp, dự án để BVMT
3.1.2. Mục tiêu
a. Mục tiêu tổng quát
- Xây dựng Hòa Vang trở thành một huyện thân thiện với
môi trường, đảm bảo các tiêu chuẩn chất lượng MT đất, nước, không
khí, tạo MT sống trong lành cho người dân.
- Bảo đảm tiêu chuẩn vệ sinh MT các khu dân cư, ngăn ngừa
và kiểm soát ô nhiễm tại các cơ sở sản xuất, kinh doanh dịch vụ và
BVMT sinh thái khu vực nông thôn và sinh thái rừng.
- Nâng cao nhận thức cộng đồng về BVMT , xã hội hóa các
hoạt động BVMT và huy động sự tham gia của các tổ chức kinh tế,
đoàn thể chính trị xã hội và của cả cộng đồng vào các hoạt động
BVMT tại địa phương
- Nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về BVMT và các hoạt
động BVMT của địa phương
b. Mục tiêu cụ thể
- Có từ 70% số nông thôn trên địa bàn huyện trở lên đạt tiêu
chuẩn thân thiện môi trường thôn Xanh- Sạch- Đẹp
- Tỷ lệ cơ sở công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp thực hiện
các biện pháp kiểm soát ô nhiễm MT hiệu quả đạt 70%
- Phủ xanh toàn bộ đồi trọc đất trống , các tuyến đường liên
thôn , xóm.

VIETKHOALUAN.COM
17
- Phấn đấu 100% số hộ dân sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh,
70% hồ được giao quản lý và bảo vệ môi trường
- Tăng tỷ lệ từ 90,13% đến 100% số hộ gia đình được sử
dụng nước sạch và hợp vệ sinh MT.
3.2. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QLNN VỀ MT
3.2.1. Hoàn thiện công tác hoạch định chính sách về quản
lý môi trường
- Tiến hành rà soát một cách toàn diện hệ thống chính sách,
pháp luật trên các lĩnh vực kinh tế - xã hội, bổ sung, hoàn thiện theo
hướng hình thành môi trường chính sách, pháp luật đồng bộ thúc đẩy
phát triển kinh tế - xã hội hài hòa với thiên nhiên, thân thiện với môi
trường, tăng trưởng xanh và phát triển bền vững.
- Tiến hành rà soát tổng thể hệ thống chính sách về bảo vệ
môi trường, bổ sung, hoàn thiện theo hướng đồng bộ, phù hợp với
chủ trương tái cấu trúc nền kinh tế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng,
xây dựng kết cấu hạ tầng đồng bộ, hoàn thiện thể chế và phát triển
nguồn nhân lực.
- Tham gia đóng góp ý kiến về đổi mới, bổ sung, hoàn thiện
chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường. Rà soát Luật Bảo vệ môi
trường và các luật có liên quan theo hướng quy định rõ về nguyên
tắc, chính sách của Nhà nước, nội dung, công cụ, cơ chế, quy chuẩn
kỹ thuật, tiêu chí đánh giá, trách nhiệm bảo vệ môi trường phù hợp
với bối cảnh biến đổi khí hậu, chủ trương tái cơ cấu nền kinh tế,
chuyển đổi mô hình tăng trưởng, phát hiện những điểm chưa thực tế
với .Đẩy mạnh công tác kiểm tra, thanh tra, xử lý vi phạm pháp luật,
đấu tranh phòng, chống tội phạm về môi trường, tăng cường thực thi
chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường.
- Tăng cường sự phối hợp chặt chẽ và hiệu quả với lực

VIETKHOALUAN.COM
18
lượng cảnh sát môi trường trong đấu tranh phòng, chống tội phạm và
vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường. Phối hợp Bộ Tư pháp, Tòa
án nhân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao hướng dẫn thực hiện
các quy định về tội phạm môi trường trong Bộ luật Hình sự nhằm
nhanh chóng đưa các quy định này đi vào cuộc sống.
- Đẩy mạnh xã hội hóa hoạt động bảo vệ môi trường; có
chính sách thúc đẩy sự tham gia và phát huy vai trò của các tổ chức
chính trị - xã hội, xã hội nghề nghiệp. Nghiên cứu, thí điểm phương
án hệ thống tổ chức bộ máy quản lý môi trường theo ngành dọc.
- Kiện toàn bộ máy quản lý nhà nước về môi trường, ngang
tầm với yêu cầu bảo vệ môi trường trong thời kỳ đẩy mạnh công
nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế; khắc phục tình trạng
phân công, phân cấp chưa hợp lý hiện nay
- Nâng cao chất lượng công tác hoạch định, ban hành và
điều chỉnh các chính sách phù hợp với yêu cầu của thực tiễn.
3.2.2. Đẩy mạnh việc triển khai thực hiện các đề án và
các văn bản về BVMT theo tiêu chí nông thôn mới
Dự báo, cảnh báo kịp thời, chính xác các hiện tượng khí
tượng thủy văn, chung sức và chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu
Coi trọng yếu tố môi trường trong tái cơ cấu kinh tế, tiếp cận các xu
thế tăng trưởng bền vững và hài hòa trong phát triển ngành, vùng
phù hợp với khả năng chịu tải môi trường, sinh thái cảnh quan, tài
nguyên thiên nhiên và trình độ phát triển.
Khuyến khích đầu tư vào các ngành sản xuất các sản phẩm
có giá trị gia tăng lớn, sử dụng công nghệ sạch. Hạn chế đầu tư vào
các ngành tiêu hao nhiều năng lượng, không chấp nhận những dự án
đầu tư công nghệ thấp, gây ô nhiễm môi trường.

VIETKHOALUAN.COM
19
Nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, gắn nhiệm vụ bảo vệ
môi trường với phát triển kinh tế-xã hội. Đổi mới cơ chế quản lý tài
nguyên và bảo vệ môi trường.
3.2.3. Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá xử lý các vi
phạm về MT
Mọi hành vi vi phạm hành chính về bảo vệ môi trường phải
được phát hiện kịp thời và đình chỉ ngay.
Tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra, xử lý quyết liệt,
giải quyết dứt điểm các vụ việc về môi trường, các vi phạm pháp luật
bảo vệ môi trường.
Nắm bắt chính xác và khoanh vùng có điểm gây ô nhiễm
MT cục bộ trên địa bàn địa phương, kiểm tra chính xác mức độ ô
nhiễm của khu vực.
Đối với các công ty, các đơn vị kinh doanh mới được hình
thành, trước khi đi vào hoạt động cần phải thực hiện nghiêm túc các
phương án xử lý nước thải, bắt buộc phải có hệ thống xử lý nước thải
hoàn chỉnh đạt tiêu chuẩn thải vào nguồn tiếp nhận tương ứng
3.2.4. Tăng cường năng lực quản lý mối trường
a. Các biện pháp tăng cường năng lực quản lý môi trường
b. Các biện pháp nâng cao chất lượng của đội ngũ bảo vệ
môi trường
3.2.5. Hoàn thiện các công cụ QLNN về MT
Phân cấp trách nhiệm và có cơ chế phối hợp chặt chẽ, đồng
bộ giữa các ngành, các cấp trong viêc tăng cường các hoạt động quản
lý Nhà nước về môi trường.
- Tất cả các hành vi gây ô nhiễm môi trường trên địa bàn
huyện đều phải được đưa ra làm sáng tỏ, không giữ lại các vụ vi
phạm hành chính về bảo vệ môi trường có dấu hiệu phạm tội để xử

VIETKHOALUAN.COM
20
phạt hành chính.
- Không tham ô, nhận hối lộ của các đối tượng gây ô nhiễm
môi trường, dung túng cho các hành vi gây ÔNMT. Bất kể đối tượng
nào có các hành vi tham nhũng đều phải chịu trách nhiệm về hành vi
của mình trước nhân dân, và phải chịu xử phạt theo quy định.
- Tăng cường và hỗ trợ các tầng lớp nhân dân trong việc
tham gia hoạt động bảo vệ môi trường (phụ nữ, nông dân, thanh
niên)
3.2.6. Tìm kiếm, xây dựng các mô hình bảo vệ môi trường
3.3. KIẾN NGHỊ
3.3.1. Đối với UBND thành phố Đà Nẵng, các Sở, Ban
ngành
- Đề nghị UBND thành phố hỗ trợ UBND huyện Hòa Vang
về kinh phí phục vụ cho các nhiệm vụ trong tiêu chí môi trường:
gồm nước sạch hợp vệ sinh, công trình nhà tiêu hợp vệ sinh, thu gom
vận chuyển xử lý rác thải, xử lý nước thải tại các chợ, các hoạt động
phát triển môi trường xanh – sạch – đẹp…
- Đề nghị Công ty Cấp nước Đà Nẵng khảo sát, triển khai
xây dựng, lắp đặt hệ thống cung cấp nước sạch từ nhà máy nước Cầu
Đỏ, nhà máy nước sông Cu Đê đến các xã, thôn, khu dân cư phục vụ
nhân dân trên địa bàn huyện.
- Mở lớp tập huấn, nâng cao năng lực về công tác quản lý
môi trường cho các cán bộ huyện, xã. Cũng như chuẩn bị nguồn
nhân lực tại xã trong công tác tiếp nhận, hướng dẫn, đánh giá, tham
mưu xác nhận cho cấp lãnh đạo về cam kết bảo vệ môi trường đơn
giản.

VIETKHOALUAN.COM
21
- Phân cấp quản lý cấp huyện, cấp xã cho các cơ sở sản xuất
kinh doanh tuy theo mô hình, quy mô, công suất hoạt động. Giúp
UBND huyện thực hiện đề án cam kết MT cho 96 đơn vị, cơ sở kinh
doanh – sản xuất chưa có hồ sơ pháp lý về môi trường.
- Đối với 96 hộ làng đá chẻ Hòa Sơn, đề nghị Sở có kế hoạch
giúp huyện Hòa Vang các phương án xử lý các vấn đề ô nhiễm môi
trường, để người dân yên tâm tiếp tục phát triển về làng nghề sản
xuất truyền thống.
- Đầu tư 01-2 lò đốt xử lý rác thải sinh hoạt, công suất 50
kg/h trên địa bàn huyện.
- Hỗ trợ phương tiện 08 xe ba gác cho mô hình “Thôn không
rác” tại các thôn xã Hòa Tiến.
- Tiếp tục công tác xã hội hóa cây xanh, nên có những
phương án, chế tài khen thưởng cho các hoạt động đóng góp, hỗ trợ
của các doanh nghiệp, đơn vị để họ có những động lực góp phần xây
dựng bảo vệ môi trường.
- Đối với Khu nghĩa trang An Châu - xã Hòa Phú, đề nghị Sở
Tài nguyên và Môi trường giúp đỡ UBND huyện Hòa Vang thực
hiện việc đánh giá tác động môi trường tại khu nghĩa trang này (theo
CV số 2127/UBND-QLĐTh ngày 19/3/2012 của UBND thành phố
Đà Nẵng chọn địa điểm xây dựng Khu nghĩa trang tại thôn An Châu,
xã Hòa Phú với quy mô diện tích khoảng 200,0 ha).
- Đề nghị Công ty Môi trường Đô thị thành phố, Xí nghiệp
Môi trường Hòa Vang quan tâm tạo điều kiện thuận lợi nhiều hơn
nữa trong công tác phối hợp, vận chuyển thu gom rác thải trên địa

VIETKHOALUAN.COM
22
bàn của huyện được kịp thời.
- Đổi mới, bổ sung, hoàn thiện chính sách, pháp luật về bảo
vệ môi trường và tăng cường thanh kiểm tra, giám sát việc thực hiện
3.3.2. Đối với UBND, các ban ngành, đoàn thể huyện Hòa
Vang
- Kiện toàn bộ máy quản lý nhà nước, xây dựng và phát
triển nguồn nhân lực chuyên trách về bảo vệ môi trường
- Tăng cường huy động nguồn lực tài chính cho công tác
bảo vệ môi trường.
- Tập trung nguồn lực xây dựng đạt tiêu chí nông thôn
mới, thay đổi cơ bản bộ mặt nông thôn Hòa Vang
- Tiếp tục chú trọng công tác tuyên truyền, tập huấn đội ngũ
cán bộ thực hiện xây dựng nông thôn mới. Xây dựng kế hoạch và
triển khai cụ thể từng hạng mục theo quy hoạch chi tiết đã được phê
duyệt, phấn đấu đến hết tháng 2/2013 các xã hoàn thành việc xây
dựng kế hoạch, trong đó trọng tâm là hoàn thành quy hoạch các vùng
và mô hình sản xuất.
- Tăng cường phối hợp thực hiện kế hoạch xây dựng NTM theo
chức năng nhiệm vụ của đơn vị và các sở, ban ngành thành phố. Huy
động nguồn lực đầu tư hạ tầng phục vụ dân sinh và sản xuất, thực hiện
bê tông kiệt xóm (15km) và bê tông giao thông nội đồng (4km). Tiếp tục
đầu tư các công trình thủy lợi phục vụ sản xuất phấn đấu có thêm 3-4 xã
đạt tiêu chí thủy lợi, nhằm hoàn thành tiêu chí thủy lợi trong năm 2013.
Hoàn thành xây dựng chợ Đông Hòa –Hòa Châu, Quan Nam 3 – Hòa
Liên và nâng cấp chợ Lệ Trạch – Hòa Tiến. Hỗ

VIETKHOALUAN.COM
23
trợ đầu tư các công trình cơ sở vật chất văn hóa ở các xã, trong đó ưu
tiên nguồn lực cho xã Hòa Phước, Hòa Phong, Hòa Khương.
- Xây dựng và triển khai có hiệu quả Đề án cải tạo vườn
tạp; Đề án Dồn điền đổi thửa; các mô hình sản xuất hiệu quả như
trồng lúa giống Hòa Tiến, nuôi tôm Trường Định, vùng rau sạch Túy
Loan, vùng hoa chuyên canh Hòa Phước... Xây dựng 01 đến 02 mô
hình kinh tế vườn đặc trưng, tiêu biểu.
- Tiếp tục nhân rộng xây dựng thôn không rác 11 xã. Tiếp
tục tập trung nguồn lực triển khai thực hiện Chỉ thị số 18-CT/TU về
xây dựng nông thôn mới, phấn đấu đạt 02 xã Hòa Châu và Hòa Tiến
hoàn thành năm 2013 và các xã Hòa Phong, Hòa Khương, Hòa Nhơn
và Hòa Phước hoàn thành năm 2015.
KẾT LUẬN
QLNN về MT là một nội dung quan trọng của quản lý nhà
nước. Trong giai đoạn hiện nay, QLNN về MT của chính quyền cấp
huyện ngày càng có vai trò quan trọng, là tiền đề, điều kiện quyết
định thành công của tiến trình CNH- HĐH đất nước.Thực tế cho thấy
quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường là nhân tố quan trọng bảo
đảm cho việc sử dụng các nguồn tài nguyên một cách hợp lý và luôn
giữ được môi trường ở trạng thái cân bằng.
Trong những năm qua, chất lượng môi trường của Hòa Vang
chịu nhiều sức ép do quá trình phát triển KT-XH.Với sự nỗ lực của
chính quyền địa phương, quản lý chặt chẽ của nhà nước về môi
trường, cùng với sự đồng lòng của người dân đã giúp cho chất lượng
môi trường của Hòa Vang đạt được nhiều kết quả khá ấn tượng. Dĩ
nhiên, không thể chỉ nhắc đến những thành tựu, đi đôi với phát triển

VIETKHOALUAN.COM
24
nhanh chóng là môi trường bị ô nhiễm cục bộ cả về không khí, nước,
đất. Nhiều khu vực bị ô nhiễm vẫn chưa được giải quyết triệt để, gây
nguy hại cho nhiều loài sinh vật và con người. Vấn đề quy hoạch và
phát triển các khu công nghiệp vừa và nhỏ, các cơ sở sản xuất, làng
nghề chưa đồng bộ, dẫn đến khó kiểm soát được ô nhiễm. Một thực
tế là nhiều chủ trương, chính sách và quy định pháp luật về bảo vệ
môi trường vẫn chưa đến được với toàn thể nhân dân. Người dân
chưa biết hoặt biết rất ít những kiến thức về môi trường và bảo vệ
môi trường. Ý thức bảo vệ môi trường chưa trở thành thói quen, nếp
sống của đại bộ phận dân cư.
Đề tài luận văn “Quản lý nhà nước về môi trường trên địa
bàn huyện Hòa Vang” đã nêu lên được thực trạng QLNN về MT ở
huyện Hòa Vang trong thời gian qua. Đánh giá những hạn chế, tồn
tại cũng như nguyên nhân của hạn chế, tồn tại trong công tác QLNN
về MT. Trên cơ sở phân tích, đánh giá những nguyên nhân làm giảm
hiệu quả, hiệu lực công tác thi hành pháp luật về QLNN đối với MT
tại huyện Hòa Vang, Luận văn cũng đề xuất các nhóm giải pháp cụ
thể để công tác QLNN về MT tại Huyện Hòa Vang đạt hiệu quả.
Đề tài này đã đáp ứng được yêu cầu của thực tế huyện Hòa
Vang, ta thấy việc QLNN về MT là một vấn đề quan trọng không
những được xã hội quan tâm mà còn là mục tiêu lớn của quận, của
thành phố và quốc gia.

Luận văn Quản lý nhà nước về môi trường tại huyện Hòa Vang- thành phố Đà Nẵng.doc

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Luận văn Quản lý nhà nước về môi trường tại huyện Hòa Vang- thành phố Đà Nẵng.doc

Similar to Luận văn Quản lý nhà nước về môi trường tại huyện Hòa Vang- thành phố Đà Nẵng.doc (20)

More from sividocz

More from sividocz (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (10)

Luận văn Quản lý nhà nước về môi trường tại huyện Hòa Vang- thành phố Đà Nẵng.doc