Luận Văn Quản Lý Ngân Sách Nhà Nước Trên Địa Bàn Huyện Phathumphone

DỊCH VỤ VIẾT THUÊ ĐỀ TÀI TRỌN GÓI ZALO TELEGRAM : 0934.536.149
TẢI FLIE TÀI LIỆU – TRANGLUANVAN.COM
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ
………/……… ……/……
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
LUNMARLA KONGKEO
QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA
BÀN HUYỆN PHATHUMPHONE, TỈNH
CHAMPASAK, NƯỚC CHDCND LÀO
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG
HÀ NỘI - 2023

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
………/………
BỘ NỘI VỤ
……/……
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
LUNMARLA KONGKEO
QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA
BÀN HUYỆN PHATHUMPHONE, TỈNH
CHAMPASAK, NƯỚC CHDCND LÀO
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG
Chuyên ngành : Quản lý công
Mã số : 8.34.04.03
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. BÙI THỊ THÙY NHI
HÀ NỘI - 2023

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu,
kết quả nêu trong luận văn là trung thực và rõ ràng. Đề tài nghiên cứu một
cách độc lập, không có sự sao chép nguyên văn kết quả của những công trình
nghiên cứu đã công bố về lĩnh vực này. Lời cam đoan này của tôi là đúng sự
thật và tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm.
Ngày tháng năm 2023
Học viên
Lunmarla KongKeo

LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành chương trình đào tạo thạc sĩ Quản lý công tại Học viện
Hành chính Quốc gia, bên cạnh sự cố gắng của bản thân tôi đã nhận được sự
động viên, hướng dẫn, giảng dạy và nhiều ý kiến đóng góp quý báu của các
Thầy giáo, Cô giáo trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành
luận văn. Tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn chân thành của mình tới Ban lãnh
đạo Học viện Hành chính Quốc gia, các Thầy giáo, Cô giáo Ban Quản lý đào
tạo Sau đại học, các Khoa chuyên môn.
Tôi cảm ơn sự giúp đỡ của cơ quan tôi đang công tác, gia đình, bạn bè,
tập thể lớp Cao học HC22.B9 đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi hoàn thành
khóa học.
Đặc biệt tôi trân trọng gửi lời biết ơn đến TS. Bùi Thị Thùy Nhi, giáo
viên hướng dẫn đã dành nhiều thời gian và trí tuệ trực tiếp hướng dẫn, tận tình
giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn tất luận văn này.
Xin trân trọng cảm ơn!
Tác giả luận văn
Lunmarla Kongkeo

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT
CHDCND
CNH-HĐH
DNNN
GTGT
HĐND
KHCN
KTXH
NSLĐ
NSNN
NSTW
NSĐP
ODA
PPP
QLNN
UBND
Cộng hòa dân chủ nhân dân
Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá
Doanh nghiệp nhà nước
Giá trị gia tăng
Hội đồng nhân dân
Khoa học công nghệ
Kinh tế xã hội
Năng suất lao động
Ngân sách nhà nước
Ngân sách Trung ương
Ngân sách địa phương
Viện trợ phát triển chính thức
Hợp tác giữa Nhà nước và tư nhân
Quản lý nhà nước
Ủy ban nhân dân

Lời Mở Đầu Luận Văn Quản Lý
Ngân Sách Nhà Nước Trên
Địa Bàn Huyện
Phathumphone
LỜI NÓI ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Ngân sách nhà nước (NSNN) là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà
nước được thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định do cơ quan nhà
nước có thẩm quyền quyết định. NSNN là công cụ tài chính chủ yếu của
Nhà nước, là điều kiện vật chất quan trọng để thực hiện các chức năng,
nhiệm vụ của Nhà nước, đồng thời NSNN là công cụ tài chính để Nhà nước
điều chỉnh vĩ mô nền kinh tế - xã hội của đất nước.
Lào là một quốc gia đa sắc tộc, trình độ phát triển kinh tế - xã hội giữa
các địa phương chưa đồng đều. Sau 30 năm thực hiện công cuộc đổi mới
toàn diện (Đại hội IV của Đảng Nhân dân cách mạng Lào năm 1986), đến
nay, Cộng hòa Dân chủ Nhân dân (CHDCND) Lào đã vượt qua nhiều khó
khăn, thử thách, đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa quan trọng về
kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện công cuộc đổi mới, vấn
đề quản lý NSNN của Lào vẫn chưa được chú trọng triển khai. Điều này dẫn
tới tình trạng một số địa phương bị bội chi NSNN lớn, phải tìm các biện
pháp để bù đắp bội chi và trợ cấp NSNN cho các địa phương gặp khó khăn.
Huyện (trong tiếng Lào gọi là muang) là đơn vị hành chính cấp 2 ở địa
phương và ngân sách cấp huyện là một cấp ngân sách có vai trò quan trọng
trong hệ thống NSNN, đảm bảo thực hiện chức năng, nhiệm vụ của chính
quyền cấp huyện. Việc tổ chức, quản lý hiệu quả ngân sách cấp huyện sẽ
góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, giải quyết được những vấn đề bức
thiết của xã hội trên địa bàn huyện. Huyện Phathum Phone, tỉnh Champasak
là một huyện nằm ở phía Đông của tỉnh, với hơn 65 ngàn người dân, thu
nhập bình quân năm 2019 là 1.335 USD/người. Kinh tế của huyện chủ yếu

là hoạt động nông nghiệp, chiếm hơn 60% tổng thu nhập của toàn huyện.
Những năm gần đây, công tác quản lý NSNN tại huyện Phanthum Phone
được thực hiện theo Luật NSNN của nước CHDCND lào năm 2006 và Luật
sửa đổi bổ sung năm 2015. Tuy vậy, trên thực tế, vẫn còn tồn tại một số bất

2
cập, chưa đáp ứng được yêu cầu quản lý như: Công tác lập dự toán còn yếu
kém, còn nhiều lần phải bổ sung, điều chỉnh, gây khó khăn cho công tác
quản lý dự toán được duyệt; việc chấp hành dự toán còn nhiều tồn tại, quản
lý thu NSNN còn nhiều kẽ hở, bỏ sót nguồn thu, đặc biệt là còn nhiều lãng
phí thất thoát trong chi tiêu ngân sách, công tác thanh tra, kiểm tra còn mang
tính hình thức....
Vì vậy, tăng cường công tác quản lý NSNN của huyện là một nhiệm vụ
bức thiết nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, tiền, tài sản của Nhà nước,
góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế của huyện và tỉnh Champasack nói
chung. Xuất phát từ lý do trên, tác giả chọn đề tài "Quản lý ngân sách nhà
nước tại Huyện Phathum Phone, tỉnh Champasack" làm đề tài luận văn
cao học chuyên ngành Quản lý công của mình.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Quản lý NSNN là một đề tài phổ biến, thu hút được sự quan tâm của
nhiều chuyên gia, học giả và các nhà nghiên cứu. Những năm gần đây, đã có
nhiều công trình nghiên cứu về quản lý NSNN từ quy mô cấp quốc gia cho
đến NSNN cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã... cả ở Việt Nam và Lào. Học viên đã
tìm hiểu, tham khảo một số tài liệu có liên quan dưới đây trong quá trình
nghiên cứu luận văn như:
2.1. Các nghiên cứu về quản lý NSNN tại nước CHDCND Lào
Luận án tiến sĩ của Phô Thi San Sa May (2014) với chủ đề “Quản lý vốn
đầu tư phát triển từ NSNN ở tỉnh Sa La Văn, Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào”,
trong đó tác giả đã tập trung phân tích tình hình thực hiện đầu tư phát triển cũng
như thực trạng quản lý vốn NSNN cho đầu tư phát triển ơ tỉnh Sa La Văn; từ đó,
tác giả đã đề xuất giải pháp đổi mới quản lý vốn đầu tư phát triển từ ngân sách
nhà nước tỉnh Sa La Văn nước CHDCND Lào. Mặc dù, phạm vi nghiên cứu của
luận án này là cấp tỉnh và chủ yếu liên quan đến quản lý vốn đầu tư phát triển –
một phần trong vốn NSNN, song phương pháp luận

3
và phương pháp nghiên cứu được vận dụng trong luận án này đã giúp tác giả
sử dụng có hiệu quả vào trong nghiên cứu của mình.
Tạp chí tài chính của Việt Nam số tháng 11/2018 có đăng bài nghiên
cứu: “Thực hiện pháp luật về sử dụng ngân sách nhà nước ở Cộng hòa Dân
chủ Nhân dân Lào hiện nay” của tác giả Phokham Sayasone. Bài viết đã hệ
thống lại các quy định của Pháp luật nước CHDCND Lào về quản lý và sử
dụng NSNN như: (1) Các quy định về chủ thể quản lý và sử dụng ngân sách
nhà nước; (2) Quy định về phương thức quản lý và sử dụng ngân sách nhà
nước; và (3) Những quy định về bảo đảm hiệu quả trong thực hiện pháp luật
về quản lý và sử dụng ngân sách nhà nước… Tác giả cũng khẳng định rằng,
trong hoạt động tổ chức quản lý và sử dụng NSNN ở CHDCND Lào hiện nay,
vấn đề bức xúc đặt ra là các hoạt động giám sát, thanh tra, kiểm tra, kiểm
toán, xử lý vi phạm trong quản lý và sử dụng NSNN chưa được quan tâm
đúng mức, có lúc có nơi còn biểu hiện hời hợt, nể nang, “dĩ hòa vi quý”, thiếu
nghiêm minh…
Luận văn thạc sĩ của Khetlivone Touphaythoune (2009) về đề tài “Giải
pháp hoàn thiện quản lý chi NSNN tại huyện Kaysone Phomvihan tỉnh
Savannakhet nước CHDCND Lào” đưa ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện
công tác quản lý chi ngân sách nhà nước tại huyện Kaysone Phomvihan tỉnh
Savannakhet nước CHDCND Lào. Các giải pháp đưa ra chủ yếu liên quan
đến công tác chi NSNN cấp huyện mà chưa đề cập tới công tác thu NSNN
cấp huyện, một trong những nội dung rất quan trọng của quản lý NSNN cấp
huyện.
2.2. Các nghiên cứu về quản lý NSNN tại Việt Nam
Đề tài luận văn thạc sĩ kinh tế tại Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia
Hà Nội về "Hoàn thiện công tác quản lý ngân sách cấp huyện của tỉnh Hưng
Yên" (2014), của tác giả Vũ Thành Nam. Trong công trình nghiên cứu, tác giả
đã hệ thống hóa lý luận cơ bản về quản lý ngân sách nhà nước cấp huyện;

thông qua nghiên cứu thực trạng về công tác quản lý NSNN tại thành phố
Hưng Yên và huyện Khoái Châu, tác giả đã chỉ ra những mặt hạn chế cần

4
khắc phục như vấn đề mất cân đối trong nội dung thu ngân sách và tình trạng
nguồn thu ngân sách phụ thuộc chủ yếu vào nguồn thu không ổn định là tiền
sử dụng đất.
Luận án tiến sỹ kinh tế: “Nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách nhà
nước tỉnh An Giang giai đoạn 2011 – 2023 ”, tác giả Tô Thiện Hiền (2012)
tại Đại học Ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh, đã chỉ ra được bản chất
cũng như ý nghĩa về mặt lý luận của công tác quản lý NSNN cấp tỉnh và
phân tích thực trạng quản lý ngân sách tại tỉnh An Giang để từ đó đưa ra
được các giải pháp phù hợp.
Luận văn thạc sỹ quản lý hành chính công: “Quản lý ngân sách nhà
nước ở Huyện Hoằng Hóa, Tỉnh Thanh Hóa”, tác giả Bùi Thị Minh Thúy
(2014), Học viện Hành chính Quôc gia đã đề cập công tác quản lý NSNN ở
cấp huyện của tỉnh Thanh hóa qua việc đi sâu phân tích chi tiết từng khoản
thu - chi ngân sách tại địa phương để đưa ra được những giải pháp phù hợp.
Luận văn thạc sỹ quản lý hành chính công: “Quản lý ngân sách nhà
nước tại huyện Cẩm Giàng – Tỉnh Hải Dương”, Vũ Thị Thuận (2014), Học
viện Hành chính Quốc gia. Tác giả đã đề cập tới công tác quản lý ngân sách
ở cấp huyện ở tỉnh Hải Dương thông qua nghiên cứu điển hình huyện Cẩm
Giàng. Luận văn đã tập trung nghiên cứu, phân tích hoạt động quản lý thu và
chi ngân sách của chính quyền cấp huyện theo chu trình ngân sách, đồng thời
làm được vai trò của công tác thanh tra, kiểm tra trong quản lý ngân sách.
Luận văn thạc sỹ quản lý công: “Quản lý ngân sách nhà nước tại
Huyện Lục Ngạn, Tỉnh Bắc Giang”, Nguyễn Thị Thùy Nhung (2015) tại Học
viện hành chính Quốc gia. Cũng tương tự như các luận văn khác, tác giả đã
đưa ra được hệ thống lý luận rõ ràng cũng như thực trạng công tác quản lý
ngân sách ở cấp huyện của tỉnh Hải Dương, phân tích đặc điểm tình hình
KTXH của huyện tác động đến hoạt động quản lý, ngoài ra, làm rõ phân cấp
quản lý ngân sách giữa các cấp ngân sách tại địa phương và đề cao vai trò
của công tác thnah kiểm tra trong quản lý ngân sách.

5
Ngoài ra, còn nhiều công trình nghiên cứu và bài viết khác về quản lý
NSNN ở cấp vĩ mô hoặc trên phạm vi một tỉnh, thành phố, huyện và xã. Các
công trình đã đề cập đến nhiều khía cạnh của hoạt động quản lý NSNN; khía
cạnh về ban hành Luật pháp, chính sách, chế độ về NSNN, về chu trình ngân
sách nhà nước, về hoạt động quản lý thu chi, về thanh tra, kiểm tra và kiểm
toán việc thực hiện NSNN.
Trên thực tế, kết quả nghiên cứu của các công trình nói trên đều đề cập
đến việc hoàn thiện công tác quản lý NSNN bao gồm quản lý thu, chi ngân
sách, phân cấp ngân sách, chu trình NSNN… ở từng địa phương nhất định,
trên pham vi cấp tỉnh hay cấp huyện. Mặc dù cùng tuân thủ hệ thống pháp
luật về NSNN của Lào hay của Việt Nam, song mỗi địa phương đều có
những đặc điểm, đặc thù khác nhau và kết quả của công tác quản lý NSNN
phụ thuộc rất nhiều vào điều kiện KTXH của từng địa phương… Cho đến
thời điểm hiện tại, chưa có công trình nào nghiên cứu một cách có hệ thống
về quản lý NSNN tại huyện Phathun Phoen, qua đó đưa ra những giải pháp
khả thi cho công tác quản lý NSNN tại huyện nhằm đáp ứng nhu cầu phát
triển KT-XH của huyện và phù hợp với cơ chế quản lý chung của nước
CHDCND Lào trong trong bối cảnh hiện nay. Điều đó thúc đẩy tác giả mạnh
dạn chọn vấn đề “Quản lý ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện
Phathun Phoen” làm đề tài luận văn thạc sĩ, chuyên ngành Quản lý công.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn
3.1. Mục đích nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu của Luận văn là nhằm đề xuất một số giải pháp
hoàn thiện công tác quản lý NSNN của huyện Phathun Phoen, hướng đến muc
tiêu hiệu quả, tiết kiệm, khuyến khích sản xuất kinh doanh và thúc đẩy phát
triển KTXH của huyện.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

Để giải quyết được mục tiêu nghiên cứu nói trên, luận văn cần thực
hiện 3 nhiệm vụ nghiên cứu chính:

6
- Hệ thống hóa, bổ sung, hoàn thiện cơ sở lý luận và thực tiễn của công
tác quản lý NSNN cấp huyện.
- Phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý NSNN tại huyện
Phathun Phoen trong giai đoạn 3 năm 2016-2019, Từ đó chỉ ra những thành
công, hạn chế còn tồn tại trong công tác quản lý NSNN tại huyện và nhận
diện những nguyên nhân dẫn đến những bất cập đó.
- Trên cớ sở những định hướng và quan điểm của Nhà nước, của tỉnh,
luận văn đề xuất hệ thống giải pháp có tính thực tiễn nhằm hoàn thiện công
tác quản lý NSNN tại Huyện Phathun Phoen trong thời gian tới.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1 Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là hoạt động quản lý NSNN cấp
huyện.
4.2 Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung: Luận văn nghiên cứu hoạt động quản lý NSNN cấp
huyện của các cơ quan chính quyền ở cấp huyện.
- Về không gian: Luận văn nghiên cứu hoạt động quản lý NSNN trên
địa bàn huyện Phathun Phoen.
- Về thời gian: Luận văn nghiên cứu trong thời gian 2016-2019, tính từ
thời điểm Luật NSNN năm 2015 của nước CHDCND Lào bắt đầu có hiệu
lực.
5. Phương pháp nghiên cứu của luận văn
Các phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận văn bao gồm:
- Phương pháp nghiên cứu lý thuyết như phương pháp thống kê, phân
tích tổng hợp, hệ thống hóa và so sánh đối chiếu…

- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn như phương pháp quan sát, tổng
hợp rút kinh nghiệm…

7
Bên cạnh đó luận văn đã tiếp thu, kế thừa có chọn lọc kết quả nghiên
cứu của một số công trình nghiên cứu liên quan đã được công bố, cùng các
số liệu do các cơ quan hữu quan công bố.
Ngoài ra, luận văn còn dựa vào các chủ trương, chính sách của Đảng và
Nhà nước Lào liên quan đến quản lý tài chính, ngân sách. Số liệu sử dụng
được thu thập từ các số liệu thống kê, báo cáo tài chính, các biểu mẫu báo
cáo theo các năm của phòng Tài chính huyện; các Nghị quyết của HĐND
tỉnh, huyện; các quyết định của UBND tỉnh, huyện và các số liệu khác…
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
6.1. Ý nghĩa lý luận của đề tài luận văn
Dựa trên nghiên cứu lý thuyết chung về NSNN, luận văn đã hệ thống
hóa và làm sáng tỏ thêm những vấn đề lý luận cơ bản về công tác quản lý
NSNN cấp huyện, sự cần thiết khách quan phải nâng cao hiệu quả quản lý
NSNN cấp huyện, qua đó tổng hợp hệ thống các quy định cụ thể của Nhà
nước, của chính quyền địa phương về công tác quản lý NSNN. ngân sách
huyện Phathum Phone giai đoạn 2016 – 2019 .
6.2. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài luận văn
Trên cơ sở tìm hiểu thực trạng công tác quản lý NSNN cấp huyện tại
huyện Phathum Phone trong giai đoạn 2016-2019, so sánh với hệ thống văn
bản pháp luật hiện hành và thực tiễn phát triển KTXH của huyện Phathum
Phone, luận văn đã xây dựng một hệ thống giải pháp mang tính khả thi nhằm
hoàn thiện công tác này trên địa bàn huyện Phathum Phone.
Ngoài ra, thông qua kết quả nghiên cứu, luận văn là tài liệu tham khảo
cho các nhà nghiên cứu, các nhà quản lý ngân sách cấp huyện trong quá trình
nghiên cứu hoặc thực thi nhiệm vụ liên quan đến hoạt động thu chi ngân sách.
7. Kết cấu luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung
của luận văn bao gồm 3 chương:

8
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý ngân sách Nhà nước
cấp huyện.
Chương 2: Thực trạng quản lý ngân sách Nhà nước tại Huyện Phathum
Phone, huyện Champasak, nước CHDCND Lào
Chương 3: Phương hướng và giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động
quản lý ngân sách Nhà nước tại Huyện Phathum Phone, huyện Champasak,
nước CHDCND Lào

9
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ NGÂN SÁCH
NHÀ NƯỚC CẤP HUYỆN
1.1 . Những vấn đề cơ bản ngân sách nhà nước cấp huyện
1.1.1. Khái niệm Ngân sách nhà nước cấp huyện
Trong lịch sử, thuật ngữ NSNN xuất hiện khi nhà nước đã phát triển
đến một giai đoạn nhất định mà ở đó sự phân biệt giữa tài chính công và tài
chính tư, trong đó tài chính công đã trở nên cần thiết như một nhu cầu thiết
yếu. NSNN là một phạm trù kinh tế mang tính lịch sử, phản ánh những mặt
nhất định của các quan hệ kinh tế thuộc lĩnh vực phân phối sản phẩm xã hội
trong điều kiện còn tồn tại quan hệ hàng hóa – tiền tệ và được sử dụng như
một công cụ thực hiện các chức năng của nhà nước. Như vậy, NSNN – với ý
nghĩa là quỹ tiền tệ tập trung lớn nhất của nhà nước, ra đời từ rất sớm gắn liền
với sự hình thành của nhà nước. Thuật ngữ NSNN được sử dụng rộng rãi
trong đời sống kinh tế - xã hội ở mọi quốc gia. Trên thực tế, nhiều định nghĩa
về NSNN đã được đưa ra tùy thuộc vào các góc độ xem xét khác nhau:
* Định nghĩa ngân sách nhà nước về phương diện kinh tế
- Theo quan điểm của các nhà nghiên cứu kinh tế cổ điển thì NSNN là
một văn kiện tài chính trong đó mô tả các khoản thu, chi của chính phủ được
thiết lập hàng năm.
- Từ điển bách khoa toàn thư về kinh tế của Pháp định nghĩa: “NSNN
là văn kiện được Nghị viện hoặc hội đồng thảo luận và phê chuẩn mà trong đó
các nghiệp vụ tài chính của khu vực công được dự kiến và cho phép”.
- Từ điển thuật ngữ tài chính tín dụng (1996) của Viện nghiên cứu Tài
chính cho rằng: “Ngân sách được hiểu là dự toán và thực hiện mọi khoản thu

nhập (thu tiền vào) và chỉ tiêu (tiền xuất ra) của bất kỳ một cơ quan, xí nghiệp,
tổ chức, gia đình hoặc cá nhân trong một khoảng thời gian nhất định

10
(thường là một năm)”.
- Giáo trình lý thuyết tài chính – tiền tệ (Đại học Kinh tế quốc dân –
2016): “NSNN là phạm trù kinh tế và phạm trù lịch sử. NSNN được đặc trưng
bằng sự vận động của các nguồn tài chính gắn liền với quá trình tạo lập, sử
dụng quỹ tiền tệ tập trung của nhà nước và các chủ thể trong xã hội, phát sinh
khi nhà nước tham gia phân phối các nguồn tài chính quốc gia theo nguyên
tắc không hoàn trả trực tiếp là chủ yếu”.
- Giáo trình Quản lý tài chính công (Học viện Tài chính – 2009):
“NSNN là dự toán hàng năm về toàn bộ các nguồn tài chính được huy động
cho Nhà nước và sử dụng các nguồn tài chính đó nhằm đảm bảo thực hiện các
chức năng của Nhà nước do Hiến pháp quy định”.
Từ những định nghĩa trên có thể thấy NSNN, trước hết là một khái
niệm thuộc phạm trù kinh tế học hay hẹp hơn là tài chính học. Xét từ góc độ
này, NSNN được hiểu là bản dự toán các khoản thu và chi tiền tệ của một
quốc gia, được cơ quan có thẩm quyền của nhà nước quyết định để thực hiện
trong thời hạn nhất định, thường là một năm. Từ những định nghĩa này cho
thấy NSNN chứa đựng hai yếu tố:
Một là, NSNN là bản dự toán thu và chi tiền tệ của quốc gia. Do đó
phải được quốc hội, với tư cách là người đại diện cho toàn thể nhân dân trong
quốc gia đó quyết định trước khi chính phủ đem ra thi hành trên thực tế. Hơn
thế nữa, quốc hội còn là người giám sát chính phủ trong quá trình thi hành
ngân sách và có quyền phê chuẩn bản quyết toán ngân sách hàng năm do
chính phủ đệ trình khi năm ngân sách đã kết thúc.
Hai là, NSNN chỉ có giá trị thực hiện trong thời hạn một năm 12 tháng.
Khoảng thời gian này được pháp luật quy định nhằm giới hạn rõ thời gian
thực hiện bản dự toán NSNN và được gọi là “năm ngân sách” hay “tài khóa”,
thực chất là niên độ ngân sách. Ở nước CHDCND Lào, việc soạn thảo dự toán
NSNN hàng năm được chủ trì bởi Bộ tài chính cùng sự phối hợp, hỗ trợ của

một số cơ quan nhà nước khác có liên quan như Bộ Kế hoạch và Đầu tư,
Ngân hàng nhà nước Lào, Ủy ban Kế hoạch, Tài chính và Kiểm toán của

11
Quốc hội,… Các cơ quan này, mặc dù có chức năng nhiệm vụ chuyên môn
khác nhau do pháp luật quy định nhưng khi tham gia vào quá trình soạn thảo
NSNN thì đều có chung nhiệm vụ là xây dựng một dự toán ngân sách thăng
bằng, có tính khả thi và hiệu quả nhất.
* Định nghĩa ngân sách nhà nước về phương diện pháp lý
Không chỉ là thuật ngữ kinh tế, NSNN còn là một khái niệm pháp lý.
Khái niệm này hàm chứa nhiều nội dung chính trị - pháp lý quan trọng như
mối tương quan quyền lực giữa cơ quan lập pháp và cơ quan hành pháp trong
việc thiết lập và thi hành ngân sách; thủ tục soạn thảo, quyết định và chấp
hành ngân sách cũng như sự phân chia giữa quyền lập pháp và quyền hành
pháp trong việc kiểm soát quá trình ngân sách.
Luật Ngân sách nhà nước năm 2015 của nước CHDCND Lào, sửa đổi
bổ sung một số điều của Luật NSNN 2006 có hiệu lực thi hành từ năm ngân
sách 2016-2017. Đây là đạo Luật quan trọng trong hệ thống pháp luật về tài
chính công ở Lào. Theo Luật này thì “NSNN là dự toán về thu - chi của nhà
nước đã được Quốc hội thông qua hàng năm. NSNN là trung tâm của hệ
thống tài chính quốc gia, là công cụ quản lý, điều tiết vĩ mô nhằm đảm bảo
cho nền kinh tế - xã hội phát triển”. Về cơ bản, định nghĩa này không có gì
khác biệt đáng kể so với quan niệm về NSNN dưới góc độ kinh tế, tuy vậy
nhấn mạnh thêm một số khía cạnh về pháp lý: Thứ nhất, NSNN là do cơ quan
lập pháp phê duyệt và được thực thi theo một trình tự riêng, không hoàn toàn
giống với trình tự lập pháp thông thường; Thứ hai, hiệu lực về thời gian của
NSNN bao giờ cũng được xác định trong một thời gian nhất định là một năm,
trong khi hiệu lực của các đạo luật thông thường là vô thời hạn hay trong một
thời gian rất dài. Như vậy, về bản chất NSNN là hệ thống các quan hệ kinh tế
giữa nhà nước với các chủ thể trong xã hội, phát sinh trong quá trình phân
phối và phân phối lại của cải xã hội, nhằm tập trung một phần nguồn lực tài
chính vào trong tay nhà nước để đáp ứng các nhu cầu chi gắn liền với việc
thực hiện các chức năng quản lý của nhà nước. Về hình thức biểu hiện, đó là

12
các dự toán và quyết toán các khoản thu, chi trong quá trình trực hiện chức
năng của nhà nước trong một thời gian xác định.
* Định nghĩa về ngân sách nhà nước cấp huyện:
NSNN bao gồm ngân sách Trung ương và ngân sách địa phương, trong
đó ngân sách cấp huyện là một cấp ngân sách trong hệ thống NSNN. Theo
quy định của pháp luật ở Lào, cũng tương tự như ở Việt Nam, ngân sách địa
phương bao gồm ngân sách của đơn vị hành chính các cấp có Hội đồng nhân
dân (HĐND) và Ủy ban nhân dân (UBND).
Theo Hiến pháp 2015 của nước CHDCND Lào, hệ thống hành chính
nhà nước ở địa phương bao gồm Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân.
Trong đó, hội đồng nhân dân là cơ quan đại diện cho quyền và lợi ích nhân
dân các bộ tộc Lào, là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, thực hiện
vai trò xem xét việc thông qua các văn bản pháp luật quan trọng, giải quyết
các vấn đề cơ sở địa phương và theo dõi, kiểm tra hoạt động của các cơ quan
chính quyền tại địa phương. Ủy ban nhân dân là cơ quan quản lý nhà nước tại
địa phương; chịu trách nhiệm trước Chính phủ và Hội đồng nhân dân. Chính
quyền địa phương tại Lào được chia thành 3 cấp: Tỉnh, Huyện và Bản.
- Cấp tỉnh bao gồm: Tỉnh và Thủ đô.
- Cấp huyện bao gồm: Huyện, Thị trấn, Thành phố
- Cấp bản gồm: Bản
Đứng đầu cơ quan quản lý nhà nước cấp tỉnh là Tỉnh trưởng, Thủ đô là
Đô trưởng, cấp huyện là Huyện trưởng, thành phố là Thành trưởng, thị xã là
Thị trưởng, cấp bản là Trưởng bản.
Căn cứ vào hệ thống hành chính nhà nước của Lào, hệ thống NSNN
của Lào ở địa phương cũng được phân chia tương ứng, song không có ngân
sách cấp bản (tương đương như cấp xã ở Việt Nam). Như vậy, ngân sách cấp
huyện vừa là một cấp ngân sách, vừa là một đơn vị dự toán cuối cùng trong hệ
thống NSNN của nước CHDCND Lào.

13
Như vậy, có thể hiểu "Ngân sách cấp huyện là một bộ phận của NSNN
do UBND cấp huyện xây dựng kế hoạch và do HĐND cùng cấp quyết định,
giám sát thực hiện".
1.1.2 Đặc điểm của ngân sách nhà nước cấp huyện
NSNN vừa là nguồn lực để nuôi dưỡng bộ máy Nhà nước, vừa là công
cụ hữu hiệu để Nhà nước quản lý, điều tiết nền kinh tế và giải quyết các vấn
đề xã hội. NSNN cấp huyện chứa đựng tất cả những đặc điểm của NSNN nói
chung:
- Việc tạo lập và sử dụng quỹ NSNN luôn gắn liền với quyền lực kinh
tế - chính trị của Nhà nước, được Nhà nước tiến hành trên cơ sở những luật lệ
nhất định. Luật NSNN là một bộ luật tài chính đặc biệt, bởi lẽ trong NSNN,
các chủ thể được thiết lập dựa vào hệ thống các pháp luật có liên quan như
Hiến pháp, các Luật thuế,… nhưng mặt khác, bản thân Luật NSNN cũng được
ban hành bởi Quốc hội và các chỉ tiêu ngân sách do Quốc hội, Hội đồng nhân
dân các cấp quyết định và thông qua hằng năm, mang tính chất áp đặt và bắt
buộc các chủ thể kinh tế - xã hội có liên quan phải tuân thủ.
- NSNN luôn gắn chặt với sở hữu Nhà nước và luôn chứa đựng lợi ích
chung, lợi ích công cộng. Nhà nước là chủ thể duy nhất có quyền quyết định
đến các khoản thu – chi của NSNN và hoạt động thu – chi này nhằm mục tiêu
giúp Nhà nước giải quyết các quan hệ lợi ích trong xã hội khi Nhà nước tham
gia phân phối các nguồn tài chính quốc gia giữa Nhà nước với các tổ chức
kinh tế - xã hội, các tầng lớp dân cư... NSNN là một bản dự toán thu chi. Các
cơ quan, đơn vị có trách nhiệm lập NSNN và đề ra các thông số quan trọng có
liên quan đến chính sách mà Chính phủ phải thực hiện trong năm tài khóa tiếp
theo. Thu, chi NSNN là cơ sở để thực thi các chính sách của Chính phủ, các
nhiệm vụ quan trọng của chính quyền địa phương.
- NSNN là một bộ phận chủ yếu của hệ thống tài chính quốc gia. Hệ
thống tài chính quốc gia bao gồm: tài chính nhà nước, tài chính doanh nghiệp,

trung gian tài chính và tài chính cá nhân hoặc hộ gia đình. Trong đó tài chính
nhà nước là khâu chủ đạo trong hệ thống tài chính quốc gia. Tài chính nhà

14
nước tác động đến sự hoạt động và phát triển của toàn bộ nền kinh tế - xã hội.
Tài chính nhà nước thực hiện huy động và tập trung một bộ phận nguồn lực
tài chính từ các định chế tài chính khác chủ yếu qua thuế và các khoản thu
mang tính chất thuế. Trên cơ sở nguồn lực huy động được, Chính phủ sử dụng
quỹ ngân sách để tiến hành cấp phát kinh phí, tài trợ vốn cho các tổ chức kinh
tế, các đơn vị thuộc khu vực công nhằm thực hiện các nhiệm vụ phát triển
kinh tế - xã hội. NSNN được giới hạn thời gian sử dụng, được quy định nội
dung, định mức thu - chi, được kiểm soát bởi hệ thống thể chế, các tổ chức
chính trị xã hội và người dân...
1.1.3. Vai trò của ngân sách huyện đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của
địa phương
- Bảo đảm thực hiện vai trò Nhà nước, bảo vệ an ninh trật tự của
huyện: Trong các chức năng của Nhà nước, chức năng đảm bảo an ninh trật
tự, quốc phòng đóng vai trò đặc biệt quan trọng. Đây là công cụ quyền lực
của Nhà nước, nhằm bảo vệ ý chí của Nhà nước, tạo điều kiện an toàn để
huyện phát triển mọi mặt. Để đảm bảo cho chức năng đặc biệt này, NSNN
cấp huyện cần phải có kế hoạch cụ thể, chi tiết, có các khoản dự phòng hợp
lý, đồng thời nuôi dưỡng bộ máy quản lý hành chính nhà nước ở địa phương.
- Là công cụ thúc đẩy, phát triển ổn định kinh tế địa phương: Để thực
hiện tốt các kế hoạch, chương trình phát triển kinh tế - xã hội do cấp tỉnh, cấp
Trung ương giao cho, chính quyền cấp huyện cần phải sử dụng các công cụ
để điều tiết, định hướng. Một trong những công cụ đắc lực đó là ngân sách,
thông qua các hoạt động thu - chi ngân sách. Huyện căn cứ vào thế mạnh của
địa phương mình để định hướng, hình thành cơ cấu kinh tế, kích thích phát
triển, thúc đẩy hoạt động sản xuất – kinh doanh trên địa bàn. Đồng thời,
huyện phải cung cấp kinh phí, vốn đầu tư, hỗ trợ về cơ sở hạ tầng, tạo môi
trường thuận lợi cho các doanh nghiệp hoạt động.

Thuế là một phương tiện đắc lực trong điều tiết vĩ mô kinh tế, huyện có
thể sử dụng công cụ này để điều chỉnh cơ cấu kinh tế ở địa phương theo hướng
phù hợp với tiềm năng phát triển. Ngoài ra, để có nguồn lực ngân sách dồi

15
dào, huyện cần xây dựng một tiềm lực kinh tế với hệ thống các doanh nghiệp
đóng trên địa bàn do cấp huyện quản lý.
- Là phương tiện bù đắp khiếm khuyết thị trường, đảm bảo công bằng
xã hội, gìn giữ môi trường: NSNN cấp huyện hỗ trợ thực hiện vai trò này của
hệ thống ngân sách quốc gia nhằm xoa dịu những khiếm khuyết của nền kinh
tế thị trường. Bản chất của kinh tế thị trường là theo đuổi lợi nhuận tối đa, và
đôi khi các cá nhân, doanh nghiệp chạy theo lợi nhuận mà bất chấp những ảnh
hưởng tiêu cực đến xã hội và môi trường như: Thất nghiệp, khoảng cách giàu
nghèo tăng, ít quan tâm đến người già, trẻ em, người tàn tật, buôn lâu, trốn
thuế, lừa đảo, chiếm đoạt, môi trường ô nhiễm… Chính quyền cấp huyện là
cấp gần dân, sẽ nắm bắt, theo dõi kịp thời và thực thi các biện pháp khắc
phục, giải quyết và tất yếu phải sử dụng đến ngân sách của cấp mình. Ngoài
ra, chính quyền cấp huyện cũng thường xuyên quan tâm đến đời sống vật
chất, văn hóa, tinh thần của người dân, cải tạo các sân chơi, khu vui chơi giải
trí lành mạnh; sử dụng ngân sách cung cấp các dịch vụ công cộng như giáo
dục, y tế, chăm sóc sức khỏe và nâng cao trình độ dân trí cho người dân.
1.1.4. Hệ thống Ngân sách nhà nước ở nước CHDCND Lào
Hệ thống NSNN là tổng thể các cấp ngân sách gắn bó hữu cơ với nhau,
có mối quan hệ ràng buộc chặt chẽ với nhau trong quá trình thực hiện nhiệm
vụ thu chi của từng cấp ngân sách. Hệ thống NSNN ở Lào đã được triển khai
từ năm 1999 và hiện nay được thực hiện theo Luật Ngân sách Nhà nước sửa
đổi số 71/QH, ban hành ngày 16/12/2015. Theo điều 38 của Luật này, hệ
thống NSNN gồm có: Ngân sách trung ương (NSTW) và ngân sách địa
phương (NSĐP); ngân sách địa phương chia thành 2 cấp: ngân sách tỉnh và
ngân sách huyện. Ở Lào, không có ngân sách cấp bản, làng, xã. Hệ thống
NSNN của nước CHDCND Lào hiện nay được thể hiện trong hình 1.1.
Tổ chức hệ thống NSNN luôn gắn liền với việc tổ chức bộ máy Nhà
nước và vai trò, vị trí bộ máy đó trong quá trình phát triển kinh tế, xã hội của

đất nước, mỗi cấp chính quyền có một cấp ngân sách riêng, cung cấp phương
tiện vật chất cho cấp chính quyền đó thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình

16
trên vùng lãnh thổ. Việc hình thành hệ thống chính quyền Nhà nước các cấp
là một tất yếu khách quan nhằm thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước
trên mọi vùng của đất nước. Sự ra đời của hệ thống chính quyền Nhà nước là
tiền đề để tổ chức hệ thống NSNN nhiều cấp.
Hình 1.1: Hệ thống ngân sách Nhà nước nước CHDCND Lào
Ngân sách Nhà
nước
Ngân sách Trung
ương
Ngân
sách địa
phương
Ngân sách tỉnh;
Ngân sách Thủ đô
Ngân sách huyện,
Thị trấn, Thành phố
Nguồn: Luật ngân sách nhà nước Lào, 2015
NSTW ở nước CHDCND Lào gồm có thu - chi của các bộ, cơ quan
ngang bộ, Mặt trận tổ quốc và các cơ quan đoàn thể cấp Trung ương. NSĐP
gồm thu - chi ngân sách của chính quyền địa phương, các Sở, ngành ở cấp
tỉnh và cấp huyện. NSĐP có nhiệm vụ thực hiện cân đối các khoản thu và các
khoản chi của Nhà nước tại địa phương, cùng NSTW thực hiện vai trò của
NSNN, điều tiết vĩ mô nền kinh tế và đảm bảo an sinh xã hội. Thông qua việc
huy động các khoản thuế theo pháp luật và sử dụng các nguồn quỹ ngân sách,
thực hiện phân bổ chi tiêu, NSĐP góp phần điều chỉnh cơ cấu kinh tế của địa
phương, định hướng đầu tư, sản xuất kinh doanh trên địa bàn, vùng lãnh thổ.

Trong đó, NSNN cấp huyện là một bộ phận của NSĐP; dự toán thu, chi
NSNN cấp huyện được lập theo phân cấp của cơ quan có thẩm quyền đảm
bảo điều kiện vật chất cho việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của bộ máy

17
Nhà nước ở cấp huyện bao gồm nhiệm vụ của cấp huyện và nhiệm vụ điều
hành kinh tế xã hội của địa phương do huyện quản lý. Theo đó, chính quyền
cấp huyện phải chấp hành các quy định của hiến pháp, pháp luật, đồng thời
phát huy tính năng động và sáng tạo trong việc khai thác các thế mạnh trên
địa bàn huyện để tăng nguồn thu, bảo đảm chi và thực hiện cân đối NSNN
của cấp huyện.
1.2. Quản lý ngân sách nhà nước cấp huyện
1.2.1. Khái niệm quản lý ngân sách nhà nước cấp huyện
Quản lý là sự tác động của chủ thể quản lý đến đối tượng quản lý bằng
một hệ thống phương pháp nhằm thay đổi trạng thái của đối tượng quản lý,
tiếp cận đến mục tiêu cuối cùng phục vụ cho lợi ích của con người. Quản lý là
hoạt động có mục đích của chủ thể tuân theo những nguyên tắc nhất định và là
quá trình thực hiện đồng thời hàng loạt các chức năng có quan hệ hữu cơ với
nhau từ dự báo - kế hoạch hóa - tổ chức thực hiện - động viên phối hợp - điều
chỉnh - hạch toán - kiểm tra... Quản lý NSNN là việc sử dụng những công cụ,
biện pháp tổng hợp để tập trung một phần nguồn tài chính quốc gia hình thành
quỹ NSNN và thực hiện phân phối, sử dụng nguồn quỹ đó một cách hợp lý,
có hiệu quả nhằm thoả mãn các nhu cầu của Nhà nước và đạt được những
mục tiêu kinh tế, xã hội.
Ngân sách cấp huyện là một cấp ngân sách trong hệ thống NSNN, do
vậy, về bản chất, ngân sách cấp huyện cũng chịu sự tác động của các chủ thể
quản lý như đối với NSNN nói chung, song có sự hạn chế về đối tượng và
phạm vi áp dụng. Như vậy: “Quản lý ngân sách cấp huyện là hoạt động của
các chủ thể quản lý ngân sách cấp huyện thông qua việc sử dụng có chủ định
các phương pháp quản lý và các công cụ quản lý để tác động và điều chỉnh
hoạt động của ngân sách cấp huyện nhằm đạt được các mục tiêu đã định”.
Quá trình tác động và điều chỉnh của các chủ thể quản lý là:

- Vận dụng các chức năng tài chính để hoạch định chiến lược, kế
hoạch, chính sách, chế độ liên quan đến việc thu, chi ngân sách cấp huyện.

18
- Vận dụng các phương pháp thích hợp tác động đến quá trình thu, chi
ngân sách cấp huyện phù hợp với yêu cầu khách quan của nền kinh tế cũng
như điều kiện của từng địa phương.
- Vận dụng các phương pháp thích hợp để thực hiện thanh tra, kiểm tra
bảo đảm cho quá trình thu, chi ngân sách cấp huyện đúng pháp luật, chống các
hiện tượng tiêu cực.
Như vậy, quản lý ngân sách cấp huyện thể hiện trên những nội dung cơ
bản sau:
- Đối tượng quản lý ngân sách cấp huyện là các hoạt động thu, chi của
ngân sách cấp huyện và các hoạt động ngân sách diễn ra trên địa bàn thuộc sự
quản lý trực tiếp của huyện.
- Phương pháp quản lý ngân sách cấp huyện mang tính khoa học, tổng
hợp, gồm nhiều biện pháp khác nhau phục vụ lợi ích chung của quốc gia và
cộng đồng.
- Quản lý ngân sách cấp huyện được thực hiện trên cơ sở vận dụng các
quy luật khách quan về kinh tế áp dụng một cách phù hợp với điều kiện của
từng huyện.
1.2.2. Mục tiêu của quản lý ngân sách huyện
- Đảm bảo thực hiện các chỉ tiêu của ngân sách Trung ương.
- Đảm bảo cân đối thu - chi ngân sách trên địa bàn huyện.
- Nâng cao năng lực điều hành của chính quyền huyện trong việc thực
hiện các mục tiêu phát triển KTXH.
1.2.3. Nguyên tắc quản lý ngân sách huyện
- Chấp hành Luật ngân sách Nhà nước: Tất cả các khoản thu - chi đều phải
có chứng từ xuất nhập tiền. Nó phản ánh tính chính xác, công minh, rõ ràng. Các
khoản thu - chi đều phải có trong kế hoạch phân bổ dự toán ngân sách đã được

HĐND, UBND các cấp thông qua. Các khâu trong chu trình NSNN khi triển khai
thực hiện phải đặt dưới sự kiểm tra, giám sát của HĐND các cấp.

19
- Cân đối thu - chi ngân sách huyện: NSNN được lập và thu - chi ngân
sách phải được cân đối. Nguyên tắc này đòi hỏi các khoản chi chỉ được phép
thực hiện khi đã có đủ các nguồn thu bù đắp. UBND và HĐND luôn cố gắng
để đảm bảo cân đối nguồn NSNN bằng cách đưa ra các quyết định liên quan
tới các khoản chi để thảo luận và cắt giảm những khoản chi chưa thực sự cần
thiết, đồng thời nỗ lực khai thác mọi nguồn thu hợp lý mà nền kinh tế có khả
năng đáp ứng.
- Công khai, minh bạch trong quản lý ngân sách Nhà nước: Các khoản
thu - chi NSNN đều được xác định bằng số liệu chứng từ ghi sổ, quyết định,
văn bản chỉ đạo của các cấp có thẩm quyền. Thực hiện công khai, minh bạch
trong quản lý sẽ tạo điều kiện cho cộng đồng có thể giám sát, kiểm soát các
quyết định về thu - chi tài chính, hạn chế những thất thoát và đảm bảo tính
hiệu quả.
- Rõ ràng, trung thực, chính xác: Nguyên tắc này là cơ sở, tạo tiền đề
cho mỗi người dân có thể nhìn nhận được chương trình hành động của chính
quyền địa phương và chương trình này phải được phản ánh ở việc thực hiện
chính sách tài chính ở địa phương. Nguyên tắc này đòi hỏi NSNN phải được
xây dựng rành mạch, có hệ thống, các khoản thu - chi đều phải có trong kế
hoạch tránh việc thu sai, chi sai gây thất thoát NSNN.
- Chịu trách nhiệm: Giải trình về các hoạt động ngân sách; chịu trách
nhiệm về các quyết định về ngân sách của mình. Trách nhiệm đối với cơ quan
quản lý cấp trên về trách nhiệm đối với công chúng, đối với xã hội. Quy trách
nhiệm yêu cầu phải phân định rõ ràng quyền hạn và trách nhiệm của từng cá
nhân, đơn vị, chính quyền các cấp trong thực hiện NSNN theo kết quả công
việc đạt được.
1.2.4. Bộ máy quản lý ngân sách huyện
- HĐND huyện: Là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, có
nhiệm vụ quyết định dự toán thu NSNN trên địa bàn; dự toán thu - chi ngân

sách địa phương và phân bổ dự toán ngân sách cấp mình; phê chuẩn quyết
toán ngân sách địa phương; quyết định các chủ trương, biện pháp triển khai

20
thực hiện ngân sách; điều chỉnh dự toán ngân sách địa phương trong trường
hợp cần thiết; giám sát việc thực hiện ngân sách đã được HĐND quyết định.
- UBND huyện: Là cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương, chịu
trách nhiệm trước HĐND cùng cấp và cơ quan Nhà nước cấp trên. UBND huyện
có nhiệm vụ lập dự toán thu - chi NSNN trên địa bàn; dự toán thu - chi ngân
sách địa phương, phương án phân bổ dự toán ngân sách cấp mình; quyết toán
ngân sách địa phương; lập dự toán điều chỉnh ngân sách địa phương trong
trường hợp cần thiết trình HĐND huyện quyết định và báo cáo UBND tỉnh và
Sở Tài chính tỉnh; đồng thời tổ chức thực hiện ngân sách ở địa phương.
Hình 1.2: Bộ máy quản lý ngân sách huyện
HĐND huyện
UBND huyện
Kho bạc nhà
nước huyện
Phòng Tài chính
huyện
Chi cục thuế
huyện
Nguồn: Luật ngân sách nhà nước nước CHDCND Lào, 2015
- Phòng Tài chính huyện: Là đơn vị chuyên môn trực thuộc UBND
huyện, có chức năng tham mưu, giúp UBND huyện thực hiện chức năng
QLNN về lĩnh vực tài chính, tài sản theo quy định của pháp luật. Phòng Tài
chính huyện chịu sự chỉ đạo, quản lý về tổ chức biên chế và công tác của

UBND huyện, đồng thời chịu sự chỉ đạo, kiểm tra, hướng dẫn về chuyên
môn, nghiệp vụ thuộc lĩnh vực quản lý ngân sách.

21
- Chi cục Thuế huyện: Là tổ chức trực thuộc Cục Thuế, có chức năng
tổ chức thực hiện công tác quản lý thuế, phí, lệ phí và các khoản thu khác của
NSNN (sau đây gọi chung là thuế) trên địa bàn theo quy định của pháp luật.
Chi cục Thuế thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm theo quy định của
Luật Quản lý thuế, các Luật thuế, các quy định pháp luật khác có liên quan.
- Kho bạc Nhà nước huyện: Là cơ quan trực Kho bạc Nhà nước tỉnh,
thực hiện chức năng quản lý nhà nước về quỹ NSNN và các quỹ khác của
Nhà nước được giao quản lý trên địa bàn huyện.
1.2.5. Nội dung quản lý ngân sách nhà nước cấp huyện
1.2.5.1. Quản lý thu ngân sách cấp huyện
Thu NSNN phản ánh các quan hệ kinh tế nảy sinh trong qua trình nhà
nước dùng quyền lực chính trị để thực hiện phân phối các nguồn tài chính
dưới hình thức giá trị nhằm hình thành quỹ tiền tệ của nhà nước. Thu NSNN
bao gồm toàn bộ các khoản tiền được tập trung vào nhà nước để hình thành
quỹ NSNN đáp ứng cho các yêu cầu chi tiêu xác định của nhà nước. Quản lý
thu NSNN được hiểu là quá trình nhà nước sử dụng hệ thống các công cụ
chính sách, pháp luật để tiến hành quản lý thu thuế và các khoản ngoài thuế
nhằm đảm bảo tính công bằng, khuyến khích sản xuất kinh doanh phát triển,
điều tiết sản xuất, tiêu dùng.
Theo Luật NSNN 2015 của Lào (Điều 15, 16, 17, 18, 19 Luật NSNN
2015), thu NSNN gồm có 4 nguồn sau (1); Nguồn thu từ thuế (thuế tiếp và
thuế gián tiếp); (2) Nguồn thu không phải từ thuế; (3) Nguồn thu từ các khoản
viện trợ không hoàn lại; (4) Nguồn thu từ sự đóng góp của tổ chức – xã hội.
- Nguồn thu từ thuế bao gồm có thuế trực tiếp và thuế gián tiếp:
+ Thuế trực tiếp: Thuế lãi suất (tương tự thuế thu nhập doanh nghiệp ở
Việt Nam); Thuế thu nhập (tương tự thuế thu nhập cá nhân ở Việt Nam);
Thuế khoán (tương tự thuế môn bài của Việt Nam); Thuế môi trường; đồng

thời phí và lệ phí cũng được xếp vào nhóm thuế trực tiếp; và các khoản thu
khác.

22
+ Thuế gián tiếp: Thuế giá trị gia tăng; Thuế tiêu thụ; Thuế sử dụng tài
nguyên môi trường; Thuế xuất – nhập khẩu; và các khoản thu khác…
- Nguồn thu không phải từ thuế gồm: Tiền cho thuê; Tiền tô nhượng;
Tiền đường hàng không; Tiền chia lợi nhuận; Lãi suất cho vay; Xử lý, bán tài
sản tích thu; và các khoản thu khác.
- Thu từ các khoản viện trợ không hoàn lại gồm 2 nguồn bằng hình
thức tiền mặt và vật chất: các khoản viện trợ không hoàn lại từ chính phủ
nước ngoài; các khoản viện trợ không hoàn lại các tổ chức quốc tế.
- Nguồn thu từ sự đóng góp của xã hội bao gồm: Thu từ bảo hiểm xã
hội; Thu từ đóng góp của xã hội và các khoản thu khác.
Điều 42, khoản b) Luật NSNN năm 2015 của Lào quy định các nguồn
thu vào NSNN cấp huyện bao gồm:
- Thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ, thuế lãi suất và tiền chia lợi nhuận
đơn vị doanh nghiệp do cấp huyện quản lý;
- Thuế thu nhập, thuế đầu thầu, thuế tem do huyện quản lý;
- Phí, lệ phí sử dụng đất đai (thuế đất đai), tiền thuê đất đai, tiền
giao quyền sử đụng đất đai do huyện quản lý;
- Thu từ tô nhượng khai thác cát sỏi, đất đen, đất đỏ do huyện quản lý;
- Tiền thuê nhà, đất đai và tài sản khác của NN do cấp huyện quản lý;
- Thu từ phí và lệ phí các dịch vụ chuyên môn do cấp huyện quản lý;
- Thu từ xử lý phạt và bán tài sản tịch thu do cấp huyện quản lý;
- Thu từ các huy động vốn và sự quyên góp cá nhân và các tổ chức do
cấp huyện quản lý;
- Các nguồn thu khác do tỉnh, thủ đô giao cho.
1.2.5.2. Quản lý chi ngân sách cấp huyện

Nếu như quá trình thu là quá trình tạo lập, hình thành ngân sách thì chi
ngân sách là quá trình sử dụng ngân sách. Chi ngân sách mặc dù ngược lại

23
với quá trình thu nhưng lại chịu sự điều khiển của quá trình thu (không thể
chi nhiều trong khi thu ít và ngược lại) đồng thời, lại tạo thêm nguồn thu (đầu
tư ngân sách nhàn rỗi vào các cơ sở sản xuất, kinh doanh). Chi ngân sách là
quá trình sử dụng quỹ NSNN theo nguyên tắc không hoàn trả trực tiếp nhằm
thực hiện các nhiệm vụ kinh tế, chính trị, xã hội của Nhà nước và cụ thể là
chính quyền cấp huyện.
Một số yêu cầu cần đạt được trong quá trình chi ngân sách ở Lào:
Thứ nhất, thực hiện chi ngân sách đúng dự toán, tiết kiệm, hiệu quả.
Thứ hai, xem xét, đánh giá tính hiệu quả của chi ngân sách dựa trên hệ
thống chỉ tiêu, chỉ số bao gồm cả định tính và định lượng.
Các nhiệm vụ chi NSNN bao gồm: chi thường xuyên và chi đầu tư nhà
nước (Điều 20 Luật NSNN 2015)
- Chi thường xuyên gồm có: (1) Chi phục vụ bộ máy nhà nước (chi tiền
lương, tiền thưởng; Tiền chế độ và hỗ trợ; Chi điều hành và mua sắm phục vụ bộ
máy nhà nước; chi điều tiết và khuyến khích); (2) Chi các khoản tài chính khác
mà chính phủ, chính quyền phụ trách (Tiền nghĩa vụ cho cơ quan quốc tế; Chi
trả lãi suất; Chi vào quỹ dự trữ nhà nước và các khoản chi khác…).
- Chi đầu tư nhà nước là sử dụng vốn từ NSNN có nguồn vốn, vay vốn
và hỗ trợ vào đầu tư cơ sở hạ tầng, mua, đầu tư hoặc góp vốn doanh nghiệp
chi mua tài sản cổ định có hạn sử dụng một năm trở lên.
Các nhiệm vụ chi của ngân sách huyện bao gồm (Điều 43 - Luật NSNN
số 71 năm 2015):
- Chi cho việc điều hành cơ quan nhà nước, mặt trận tổ quốc và đoàn
thể cấp huyện (chi thường xuyên);
- Đầu tư của nhà nước do cấp huyện quản lý (chi đầu tư phát triển);
- Chi tiền dự trữ cấp tỉnh giao cho huyện quản lý;
- Các khoản chi khác theo luật quy định;

24
1.2.5.3. Quản lý chu trình ngân sách nhà nước huyện
Hình 1.3: Chu trình ngân sách nhà nước huyện
Lập dự toán
NSNN huyện
Chấp hành
NSNN huyện
Quyết toán
NSNN huyện
Nguồn: Tác giả xây dựng
Bước 1: Lập dự toán ngân sách huyện
* Yêu cầu của việc lập dự toán ngân sách huyện:
- Phải bám sát kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương;
- Bố trí hợp lý các nhu cầu chi tiêu đảm bảo thực hiện tốt chức năng,
nhiệm vụ của chính quyền cấp huyện, đồng thời góp phần xây dựng địa
phương phát triển.
- Phải lập theo đúng mục lục NSNN và biểu mẫu quy định của cơ quan
tài chính.
* Căn cứ lập dự toán ngân sách huyện:
- Nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo quốc phòng an ninh;
chỉ tiêu nhiệm vụ của năm kế hoạch và những chỉ tiêu phản ánh quy mô,
nhiệm vụ, đặc điểm hoạt động, điều kiện kinh tế - xã hội và tự nhiên.
- Các quy định về thuế, chế độ thu; tiêu chuẩn định mức chi do cấp có
thẩm quyền quyết định; các chế độ chính sách hiện hành làm cơ sở lập dự toán
thu chi ngân sách. Trường hợp cần sửa đổi, bổ sung tiêu chuẩn, định mức, phải
được nghiên cứu và ban hành trước thời điểm lập dự toán ngân sách.
- Những quy định về phân cấp quản lý KT-XH, phân cấp quản lý ngân
sách giữa tỉnh và huyện.

25
* Nội dung dự toán ngân sách huyện: Dự toán ngân sách huyện gồm 02
phần: dự toán thu ngân sách huyện và dự toán chi ngân sách huyện; dự toán chi
tiết thu – chi theo chương, loại, khoản, mục, tiểu mục của Mục lục NSNN.
* Phân bổ, giao ngân sách huyện: Sau khi huyện nhận được quyết định
giao nhiệm vụ thu - chi ngân sách của UBND tỉnh, Phòng Tài chính có tránh
nhiệm giúp UBND trình HĐND huyện quyết định dự toán thu - chi ngân sách
huyện, phương án phân bổ ngân sách cấp huyện; UBND có tránh nhiệm báo
cáo UBND tỉnh, Sở Tài chính Dự toán ngân sách huyện và Dự toán phân bổ
ngân sách huyện đã được HĐND huyện quyết định. Căn cứ vào Nghị quyết
của HĐND huyện, UBND huyện quyết định giao nhiệm vụ thu - chi ngân
sách cho từng cơ quan, đơn vị trực thuộc huyện; nhiệm vụ thu - chi.
* Điều chỉnh dự toán ngân sách: Khi có một số đơn vị dự toán phải
điều chỉnh, các đơn vị này phải điều chỉnh dự toán ngân sách của mình (chủ
động hoặc theo yêu cầu của cơ quan tài chính cùng cấp hay cơ quan tài chính
cấp trên), lập dự toán ngân sách điều chỉnh gửi cơ quan tài chính cấp trên
hoặc cùng cấp, cơ quan kế hoạch và đầu tư. Cơ quan Tài chính có trách
nhiệm báo cáo UBND.
Bước 2: Chấp hành dự toán ngân sách huyện:
Sau khi dự toán ngân sách huyện được phê duyệt và năm ngân sách bắt
đầu (từ ngày 01/01/năm ngân sách hiện hành) thì việc thực hiện NSNN
huyện được tiến hành. Công tác chấp hành dự toán ngân sách huyện gồm các
hoạt động sau:
* Tổ chức thực hiện thu ngân sách huyện
Căn cứ vào tờ khai thuế và các khoản phải nộp NSNN của các tổ chức
cá nhân có nghĩa vụ phải nộp ngân sách, cơ quan thu kiểm tra, xác định số
thuế và các khoản phải nộp ngân sách và ra thông báo thu ngân sách gửi đối
tượng nộp.

Nếu hết thời hạn nộp tiền trong thông báo thu ngân sách mà tổ chức, cá
nhân vẫn chưa thực hiện nghĩa vụ nộp thì cơ quan thu được quyền yêu cầu

26
ngân hàng hoặc Kho bạc Nhà nước trích số tiền phải nộp từ tài khoản của tổ
chức, cá nhân đó để nộp ngân sách hoặc áp dụng các biện pháp tài chính khác
để thu ngân sách.
Phương thức thu NSNN: Toàn bộ các khoản thu của NSNN phải nộp
trực tiếp vào Kho bạc Nhà nước trừ các khoản như phí, lệ phí, thuế hộ kinh
doanh không cố định.. do cơ quan thu có thể thu trực tiếp song phải định kỳ
nộp vào Kho bạc Nhà nước trong thời hạn quy định:
* Tổ chức chi ngân sách cấp huyện:
- Chi chuyển giao từ ngân sách cấp trên bổ sung cho ngân sách cấp
dưới và các đơn vị trực tiếp sử dụng ngân sách cấp huyện.
- Phối hợp với Kho bạc Nhà nước thực hiện chi trả cho các đơn vị sử
dụng ngân sách cấp huyện trên cơ sở dự toán của các đơn vị.
- Thực hiện kiểm tra, giám sát quá trình thanh toán, sử dụng kinh phí
của các đơn vị sử dụng ngân sách huyện trực thuộc.
Trong quản lý chi ngân sách nói chung và NSNN huyện nói riêng, yêu
cầu cơ bản là phải đảm bảo các khoản chi được hợp lý, đầy đủ và kịp thời.
Muốn vậy, đối với chi NSNN cũng như chi ngân sách cấp huyện cần thực
hiện những nguyên tắc sau:
+ Khoản chi được cấp phát trong dự toán.
+ Đúng chế độ, tiêu chuẩn, định mức quy định.
+ Được chủ tài khoản hoặc người được uỷ quyền quyết định chi.
+ Trường hợp sử dụng vốn, kinh phí ngân sách cấp huyện để đầu tư
xây dựng cơ bản, mua sắm thiết bị, phương tiện làm việc … phải tổ chức đấu
thầu hoặc thẩm định giá theo quy định.
Trong quá trình chấp hành ngân sách cấp huyện, nếu có sự thay đổi về
nguồn thu và nhiệm vụ chi thực hiện hoặc phát sinh những công việc đột xuất

như chi phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, bão lụt,…khiến số thu và
chi biến động hơn so với dự toán thì UBND cấp huyện trình HĐND cấp

27
huyện xem xét, điều chỉnh dự toán ngân sách cấp huyện và báo cáo UBND
cấp tỉnh.
* Theo dõi, giám sát việc thực hiện thu, chi ngân sách cấp huyện:
Kiểm tra hoạt động của các cơ quan chức năng như Khoa bạc Nhà nước, cơ
quan thuế, cơ quan thanh tra tài chính, bộ phận tài chính các xã thuộc huyện
quản lý
Bước 3: Quyết toán ngân sách huyện:
Quyết toán ngân sách cấp huyện là khâu cuối cùng trong một chu trình
quản lý ngân sách, là việc xem xét của các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền
về tính hợp pháp của kết quả thu chi đạt được sau một năm ngân sách đối với
các cơ quan, đơn vị cấp dưới. Đối với ngân sách cấp huyện, thông qua quyết
toán, toàn bộ kết quả hoạt động thu, chi ngân sách cấp huyện trong một năm
sẽ được đánh giá tổng hợp, qua đó thấy được những ưu, nhược điểm, rút ra
những bài học kinh nghiệm áp dụng cho những năm ngân sách tiếp theo.
Nội dung công tác quyết toán ngân sách cấp huyện được thể hiện:
- Phòng Tài chính huyện thẩm định quyết toán thu, chi ngân sách từ
báo cáo của các đơn vị, bộ phận tài chính gửi đến; lập quyết toán thu, chi
ngân sách cấp huyện; tổng hợp, lập báo cáo quyết toán thu, chi NSNN huyện,
trình UBND cấp huyện xem xét gửi Sở Tài chính, đồng thời UBND cấp
huyện trình HĐND cấp huyện phê chuẩn.
- Sau khi được HĐND cấp huyện phê chuẩn, UBND cấp huyện báo cáo
bổ sung quyết toán ngân sách gửi Sở Tài chính.
- Sở Tài chính tiếp tục thẩm định, tổng hợp quyết toán thu, chi ngân
sách huyện để lập quyết toán thu, chi ngân sách tỉnh và trình các cơ quan
chức năng theo luật định.
Quyết toán ngân sách huyện phải tuân thủ một số nguyên tắc cơ bản
sau:
+ Về số liệu: đảm bảo chính xác, trung thực, đầy đủ.

28
+ Về nội dung: Báo cáo quyết toán phải theo đúng các nội dung trong
dự toán giao và đúng theo mục lục NSNN.
+ Về trách nhiệm: Kho bạc Nhà nước cấp huyện có trách nhiệm tổng
hợp số liệu quyết toán gửi phòng Tài chính huyện. Thủ trưởng các đơn vị sử
dụng ngân sách huyện phải chịu trách nhiệm về tính chính xác, trung thực,
đầy đủ của báo cáo quyết toán của đơn vị, chịu trách nhiệm về những khoản
thu, chi hạch toán, quyết toán sai chế độ.
1.2.5.4. Thanh kiểm tra, xử lý vi phạm trong quản lý ngân sách nhà
nước cấp huyện
Việc tiến hành kiểm tra, giám sát ngân sách cấp huyện là vô cùng quan
trọng; đồng thời UBND cấp trên, các cơ quan chức năng, các cơ quan bảo vệ
pháp luật sẵn sàng vào cuộc khi có dấu hiệu để tìm ra, ngăn chặn, xử lý
những sai phạm... từ đó làm cho ngân sách huyện hoạt động theo đúng quỹ
đạo, hiệu quả, nền tài chính lành mạnh. Hình thức kiểm tra, giám sát bao
gồm:
- Kiểm tra, giám sát định kỳ: Đó là việc kiểm tra, giám sát của các cơ
quan, đơn vị chức năng theo kế hoạch nhất định.
- Kiểm tra, giám sát đột xuất: Đó là việc kiểm tra, giám sát của các cơ
quan, đơn vị chức năng một cách đột xuất, thường khi có các sự việc xảy ra
hoặc có đơn thư khiếu nại, tố cáo liên quan đến công tác quản lý ngân sách
huyện.
- Kiểm tra, giám sát thường xuyên: Đây là công tác kiểm tra, giám sát
thường xuyên trong quá trình hoạt động của ngân sách cấp huyện. Công tác
kiểm tra, giám sát thường gắn với các cơ quan chủ quản của ngân sách huyện
như ngành tài chính, Kho bạc Nhà nước, Thuế...
Ngoài các bước nêu trên trong chu trình ngân sách, phân tích và đánh
giá việc chấp hành ngân sách huyện là một hoạt động cần thiết cho sự phát

triển của ngân sách huyện, việc phân tích và đánh giá thường xuyên thông
qua các báo cáo sơ kết, tổng kết về tài chính ngân sách; thông qua các hội

29
nghị giao ban, hội thảo chuyên đề, thông qua các kết luận thanh tra, kiểm tra,
kiểm toán ngân sách.
1.2.6. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý ngân sách nhà nước cấp
huyện
1.2.6.1. Nhân tố chủ quan:
- Nhận thức của địa phương về tầm quan trọng và trách nhiệm trong
công tác quản lý NSNN cấp huyện: Lãnh đạo địa phương phải nắm vững các
yêu cầu và nguyên tắc quản lý NSNN và hiểu rõ nguồn gốc của ngân sách
huyện và phải được quản lý đầy đủ, toàn diện ở tất cả các khâu: Lập dự toán
ngân sách, chấp hành, quyết toán ngân sách, kiểm tra và thanh tra ngân sách.
- Tổ chức bộ máy và trình độ của đội ngũ cán bộ quản lý cấp huyện:
Trình độ quản lý của con người là nhân tố quan trọng, quyết định sự thành
công, chất lượng của công tác quản lý ngân sách. Trình độ và phương pháp
quản lý của đội ngũ cán bộ quản lý có tác động rất lớn đến hiệu quả của công
tác quản lý nói chung và quản lý ngân sách nói riêng. Nếu trình độ quản lý tốt
và phương pháp quản lý khoa học thì hiệu quả quản lý sẽ rất cao và ngược lại.
- Hệ thống thông tin, phương tiện quản lý NSNN cấp huyện: Để thực
hiện chức năng quản lý NSNN theo nhiệm vụ được giao, cần phát triển hệ
thống thông tin và nâng cao trình độ ứng dụng công nghệ thông tin trong quản
lý ngân sách là nhiệm vụ quan trọng của huyện. Nếu hệ thống thông tin và
trình độ ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý ngân sách tốt thì hiệu
quả quản lý ngân sách cũng sẽ đạt kết quả tốt và ngược lại.
1.2.6.2. Nhân tố khách quan:
- Cơ chế quản lý tài chính: tạo hành lang pháp lý, giúp cho quá trình
hình thành, tạo lập sử dụng các nguồn lực tài chính phục vụ tất cả các lĩnh
vực ngân sách phải đảm bảo, là công cụ điều phối các nguồn lực, đảm bảo hài
hòa, cân đối và công bằng, hợp lý trong công tác quản lý tài chính nói chung
và quản lý ngân sách nói riêng, giúp thực hiện nguyên tắc thu đúng và đầy đủ,

30
chi tiêu tiết kiệm, hạn chế tình trạng sử dụng ngân sách lãng phí, thất thoát,
góp phần nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách.
- Nhân tố chính trị xã hội và trình độ phát triển kinh tế của địa phương:
Trong điều kiện tình hình kinh tế, chính trị, xã hội ở địa phương không có sự
biến động lớn thì nguồn thu, nhiệm vụ chi NSNN ổn định. Khi nền kinh tế,
chính trị xã hội bất ổn định thì nguồn thu NSNN trên địa bàn bị ảnh hưởng,
nhiệm vụ chi cho phát triển kinh tế, chi cho đảm bảo an ninh quốc phòng và
giải quyết các vấn đề xã hội phải thay đổi theo chiều hướng khác. Khi nền
kinh tế càng phát triển khả năng tích luỹ của nền kinh tế càng lớn, khả năng
chi cho đầu tư phát triển càng cao. Như vậy cơ chế quản lý NSNN cũng vì thế
mà phải thay đổi cho phù hợp.
- Nhân tố hội nhập kinh tế quốc tế: Hội nhập kinh tế quốc tế có vai trò
quan trọng ảnh hưởng đến hoạt động quản lý NSNN. Trong phạm vi một địa
phương, nếu như thị trường trao đổi hàng hoá được thông thoáng thì vùng
nghèo hơn (ít vốn, đông dân) trở nên rất hấp dẫn đối với đầu tư và có thể sử
dụng nội lực của mình để tăng trưởng nhanh hơn những khu vực có thu nhập
cao, dẫn đến thúc đẩy kinh tế trên phạm vi toàn địa phương. Nếu không, nhà
nước phải trích một phần lớn ngân sách ra bù đắp, hỗ trợ vùng nghèo, chậm
phát triển, đời sống dân cư khó khăn. Điều này về lâu dài ảnh hưởng xấu đến
tính chủ động trong huy động ngân sách của các khu vực nghèo, tạo ra sự ỷ
lại, trông chờ vào ngân sách cấp trên, trong khi tạo gánh nặng thuế cho khu
vực phát triển nhằm bù đắp cho các địa bàn nghèo. Hội nhập kinh tế quốc tế
đưa đến cho các địa phương nhiều cơ hội nhưng cũng đặt ra không ít thách
thức, khó khăn cần khắc phục. Trong xu thế hội nhập kinh tế quốc tế, hoạt
động quản lý ngân sách cũng cần được quan tâm, chú trọng và đổi mới theo
mô hình quản lý ngân sách mới tiên tiến, hiệu quả của các nước phát triển trên
thế giới.

31
1.3. Kinh nghiệm quản lý ngân sách nhà nước tại một số địa
phương ở Lào và Việt Nam – bài học tham khảo cho huyện Phathum
Phone, tỉnh Champasak, nước CHDCND Lào
1.3.1. Kinh nghiệm quản lý ngân sách nhà nước tại Huyện MounLa
PaMouk tỉnh Champasak, Lào
Huyện MounLa PaMouk tỉnh ChamPaSak nhiều năm qua đã hoàn
thành xuất sắc các nhiệm vụ trọng tâm, trong đó đã tập trung phấn đấu hoàn
thành vượt mức dự toán thu thuế được giao. Chi cục thuế Huyện là cơ quan
chủ trì trong việc thực hiện dự toán thu NSNN hàng năm, cùng với sự lãnh
đạo, chỉ đạo của HĐND, UBND Huyện, Cục thuế Huyện, hợp giữa các
ngành, sự hợp tác, sẻ chia của các cộng đồng doanh nghiệp với phương châm
“Minh bạch, chuyên nghiệp, liêm chính, đổi mới”, Chi cục thuế Huyện thực
hiện nộp ngân sách ngay từ những ngày đầu năm, tuyên truyền, hỗ trợ các đơn
vị, cá nhân nộp thuế tại tất cả các khâu, các bộ phận, các lĩnh vực; triển khai
quyết liệt các khoản thu thuế. Thành lập các đoàn công tác kiểm tra đôn đốc
thu thuế, kiểm tra quyết toán thuế tại các đơn vị, kiểm tra hoàn thuế, kiểm tra
hoá đơn tại nhiều đơn vị, góp phần truy thu thuế, tăng thu ngân sách huyện
Moun La Pa Mouk tỉnh Cham Pa Sak. Huyện đã tập trung cao cho công tác
chi trả đền bù, giải phóng mặt bằng các dự án trọng điểm. Trong công tác điều
hành chi ngân sách, UBND huyện đã tích cực phối hợp, kết hợp với các cơ
quan thuế, kho bạc nhà nước huyện quản lý chặt chẽ việc thực hiện thu - chi
ngân sách, thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ quản lý, điều hành ngân sách
trên địa bàn huyện.
1.3.2. Kinh nghiệm quản lý ngân sách nhà nước tại huyện Pakse tỉnh
Champasak, Lào
Huyện Pakse là huyện thủ đô trong các huyện của tỉnh Champasak nằm
theo hai bên bờ của song Sê Đôn chạy ra song Mekong, có diện tích khoảng
180 km2
, phía bắc giáp huyện Sanasombun, phía đông giáp huyện Bachieng,

phía nam giáp huyện Pathunphone và phía tây giáp song Mekong đối điện
huyện Phonthong, có dân số 87.000 người (thông kê 2015), có 42

32
bản làng, những kết quả về phát triển KT – XH của huyện một phần nhờ công
tác quản lý tài chính ngân sách của huyện sau đây:
Trong năm 2018 phòng Tài chính huyện Pakse đã tập trung huy động,
thúc dẩy công tác thu ngân sách trên toàn huyện, cùng với các bộ phận đã liên
quan theo dõi sự phát triển các đơn vị kinh doanh, đăng ký – gia hạn đăng ký
và nâng cao mức thu thuế trên địa bàn huyện cho phù hợp với thực tế. Phối
hợp với các chính quyền của bản làng và kết nối với nhân viên tài chính của
bản làng đã thực hiện thu ngân sách, tìm kiếm nguồn thu tiềm năng nhằm tăng
thu nhập cho bản làng.
Để đảm bảo thực hiện kế hoạch chi ngân sách của năm 2018 theo kế
hoạch phát triển KT – XH, kế hoạch chi ngân sách mà HĐND đã phê duyệt
nhằm thúc đẩy kinh tế phát triển liên tục, sản xuất hàng hóa tốt hơn, các cơ
quan cấp huyện và bản làng có trách nhiệm trong quản lý ngân sách.
Thưc hiện nghiêm túc thu theo dự toán NSNN mà HĐND đã phê duyệt;
đồng thời thực hiện chi theo quy định của Luật NSNN, thực hiện theo mục lục
NSNN, hệ thống kế toán của kho bạc nhà nước để thống nhất và tuân thủ luật
kế toán trên địa bàn huyện. Ưu tiên chi tập trung vào tiền lương của các bộ
công chức để đảm bảo hoạt động công tác cho bộ máy của Đảng – Nhà nước
và các đoàn thể. Các phòng ban đã chủ động quản lý và chỉ đạo công tác chi
ngân sách theo trách nhiệm của mình theo kế hoạch ưu tiên của chính phủ và
cơ cấu của công tác chi được HĐND phê duyệt, đảm bảo phân bổ cho đơn vị
ngân sách mới được thành lập có thể hoạt động thường xuyên, tuyệt đối
không chi ngoài kế hoạch NSNN trên tinh thần tiết kiệm.
Bài học đã rút ra trong quản lý NSNN của huyện Pakse tỉnh Champasak
nước CHDCND Lào cho thấy cần thúc đẩy động viên, khai thác nguồn thu ở
các bản làng quản lý và giao cho các bản làng tự thu có thể làm cho khoản thu
tăng lên, phối hợp với ủy ban thúc đẩy thu ngân sách; tăng cường kiểm tra của
cấp tỉnh đối với các đơn vị kinh doanh mà Bộ tài chính cùng cục thuế đã giao

phó, nâng cao mức thuế và tổ chức kiểm tra hóa đơn nộp tiền các đon vị làm
kinh doanh, kiểm tra hóa đơn của đơn vị thuế tại

33
huyện. Phần lớn cán bộ công chức thực hiện nhiêm vụ tốt, có cách thức trong
công tác thu rất tốt. Phối hợp với chính quyền và cán bộ tài chính của bản
làng để thu thập thông và thu nhập thuộc bản làng thường xuyên và thực hiện
công tác chi đạt được 100% của kế hoạch đã phê duyệt.
1.3.3. Kinh nghiệm quản lý ngân sách nhà nước tại huyện Saysettha,
thủ đô Viêng chăn, nước CHDCND Lào
Huyện Saysettha là một trong 9 huyện của thủ đô Viêng chăn, tổng
diện tích 14.503 ha. Phía đông giáp huyện Saythany, phía tây giáp huyện
Sysattanak, phía bắc giáp huyện Chanthabuli và phía nam giáp giáp huyện
Hatsaiphong. Tổng dân số là 114.422 người, có 19.277 hộ gia đình và 20.783
căn nhà. Huyện Saysettha có hai vùng có tính chất khác nhau là: vùng trong
nội thành có 17 bản làng, vùng ngoại thành có 31 bản làng. Tỉ lệ cư trú dân số
là 756 người/km2. Cuộc sống của nhân dân và mức sống khác nhau.
Huyện Saysettha có thế mạnh về thương mại, dịch vụ, và là trung tâm
của chính trị, an ninh – quốc phòng, kinh tế - xã hội vị trí rất quan trọng là nơi
cứ trú của các lãnh đạo Đảng – Nhà nước, cơ quan quan trọng của đất nước
như: quảng trường quốc gia, quốc hội, Bộ quốc phòng, trung tâm công nghệ
thông tin và khu du lịch đầm lầy That Luổng v..v…
Công tác quản lý thu – chi ngán sách của huyện Saysettha thủ đô Viêng
Chăn nước CHDCND Lào.
+ UBND huyện Saysettha, nói chung phòng Tài chính huyện Saysettha
đã sử dụng công cụ quản lý thu, nhất là Luật NSNN, Luật hải quan, Luật thuế,
Luật về đất đai, quy định về thuế của chủ tịch thủ đô Viêng Chăn và các văn
bản khác đã liên quan trong quản lý công tác thu ngân sách.
+ Quản lý hoạt động thu ngân sách của các cán bộ công chức tài chính
của huyện nắm được đường lối, chính sách của và mục tiêu chung của huyện,
phải nắm được luật, quy định để có khả năng và quan điểm chính trị vừng
chắc, không lợi dụng chức vụ tham ô tham nhũng, tập trung vào nhiệm vụ

34
công tác, phấn đấu con số chỉ tiêu mà thủ đô đã giao cho tăng lên mỗi năm và
quản lý công thu – chi ngân sách đạt được kế hoạch đặt ra.
+ Nắm bắt các nguồn thu chi ngân sách, tiến hành kiểm tra giám sát các
doanh nghiệp kinh doanh, đơn vị kinh doanh là nền tảng cho các nguồn thu
của huyện.
Kết quả công tác thu – chi của huyện Saysettha thủ đô Viêng Chăn có
nhiều nhân tố nhưng nhân tố quan trong và quyết định là do cán bộ công chức
tài chính tích cực thực hiện nhiệm vụ quản lý đơn vị doanh nghiệp. Đó là
nguồn thu chính của ngân sách huyện làm cho việc quản lý thu – chi ngân
sách đúng theo hệ thống và đầy đủ.
1.4.4. Kinh nghiệm quản lý ngân sách nhà nước ở Huyện Mường
Khương, tỉnh Lào Cai, Việt Nam
Mặc dù còn những khó khăn nhất định trong thực hiện nhiệm vụ,
nhưng được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của cấp ủy, chính quyền, huyện
Mường Khương những năm qua luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, góp
phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của huyện.
Kho bạc nhà nước huyện luôn tranh thủ và nắm bắt kịp thời sự chỉ đạo
của cấp ủy, chính quyền địa phương, sự lãnh đạo của Kho bạc Nhà nước tỉnh
Lào Cai và sự phối hợp với các cơ quan, ban, ngành trên địa bàn huyện để
xây dựng chương trình công tác, kế hoạch triển khai thực hiện nhiệm vụ sát
với tình hình thực tế địa phương; phù hợp với chức năng nhiệm vụ của ngành.
Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, Kho bạc nhà nước Mường Khương luôn
đảm bảo an toàn tuyệt đối tiền, tài sản của Nhà nước giao cho đơn vị quản lý,
thực hiện đúng, nghiêm ngặt quy trình nghiệp vụ, mở đầy đủ các loại sổ sách,
ghi chép. Triển khai áp dụng công nghệ tin học vào nghiệp vụ chuyên môn.
Thực hiện nhiệm vụ năm 2019, Kho bạc nhà nước Mường Khương đã
làm tốt công tác quản lý điều hành quỹ Ngân sách nhà nước, luôn đảm bảo
đáp ứng đầy đủ, kịp thời các nhu cầu thanh toán, chi trả ngân sách nhà nước

35
và các đơn vị giao dịch. Trong công tác thu Ngân sách nhà nước, Kho bạc nhà
nước Mường Khương đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan có liên quan, tiếp tục
thực hiện tốt công tác phối hợp với Ngân hàng nông nghiệp và Phát triển nông
thôn Mường Khương tạo điều kiện thuận lợi cho các đối tượng nộp thuế, tổ chức
hạch toán kịp thời số thu vào ngân sách nhà nước theo quy định. Bên cạnh đó,
công tác kiểm soát chi Ngân sách nhà nước, Kho bạc đã phối hợp với Phòng Tài
chính - kế hoạch Huyện cân đối nguồn để đảm bảo Chi trả, thanh toán kịp thời
cho các đơn vị sử dụng ngân sách và thực hiện thu hồi, tiết kiệm chi, cắt giảm
các khoản chi tiêu theo quy định; phục vụ chi trả đáp ứng kịp thời các khoản
lương cho các đơn vị. Kết quả năm 2019, chi ngân sách nhà nước đạt 337 tỷ 414
triệu đồng (trong đó chi ngân sách trung ương đạt 17 tỷ 417 triệu đồng, chi ngân
sách Tỉnh đạt 41 tỷ 785 triệu đồng, chi ngân sách Huyện đạt 209 tỷ 817 triệu
đồng, chi ngân sách xã đạt 68 tỷ 395 triệu đồng). Thông qua việc kiểm soát chặt
chẽ hoạt động chi của các đơn vị đã góp phần quản lý tốt ngân sách nhà nước,
phòng chống tham nhũng.
Công tác kiểm soát thanh toán vốn đầu tư được thực hiện tốt, Kho bạc
nhà nước Mường Khương thường xuyên phối hợp với các chủ đầu tư, nắm bắt
và tháo gỡ khó khăn trong kiểm soát thanh toán, kịp thời báo cáo với các cấp
chính quyền địa phương và Kho bạc Nhà nước Tỉnh Lào cai để có hướng chỉ
đạo, đẩy nhanh tiến độ giải ngân; đồng thời tuyệt đối tuân thủ quy trình kiểm
soát thanh toán của Kho bạc nhà nước, thực hiện công khai, minh bạch, đơn
giản hóa thủ tục hành chính trong công tác kiểm soát chi.
Kho bạc Nhà nước Huyện Mường Khương luôn chú trọng thực hiện
ứng dụng công nghệ thông tin trên các mặt nghiệp vụ kho bạc nhà nước, đảm
bảo tập trung, thống nhất, thực hiện trên nền tảng hệ thống thông tin hiện đại
(TABMIS). Thực hiện nghiêm túc công tác quản lý an toàn kho quỹ, đảm bảo
tuyệt đối an toàn Tiền và tài sản của Nhà nước do kho bạc quản lý; thực hiện
nghiêm quy trình thu, chi tiền mặt với khách hàng, kiểm kê kho quỹ hàng
ngày; phát hiện và ngăn chặn kịp thời tiền giả trong giao dịch với khách hàng.

Đặc biệt là Kho bạc nhà nước Mường Khương đã thực hiện tốt công tác cải
cách hành chính, tập trung đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, không gây

36
phiền hà cho khách hàng, kịp thời giải quyết những vướng mắc phát sinh
trong quá trình giao dịch. Thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở, chú trọng
công tác bồi dưỡng đào tạo cán bộ, nâng cao năng lực, phẩm chất, đạo đức
nghề nghiệp của đội ngũ cán bộ, xây dựng đội ngũ cán bộ tinh thông về
chuyên môn, nghiệp vụ, có phẩm chất đạo đức vững vàng, đảm bảo hoàn
thành tốt chức năng, nhiệm vụ chính trị được Đảng và Chính phủ giao. Đồng
thời xây dựng và tổ chức thực hiện các tiêu chuẩn đạo đức, lối sống của cán
bộ, công nhân viên chức trong đơn vị; thống nhất ý chí và hành động, quyết
tâm hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị được giao.
1.4.5. Kinh nghiệm quản lý ngân sách nhà nước tại huyện Ninh
Giang, tỉnh Hải Dương, Việt Nam
Tại huyện Ninh Giang, khi UBND giao dự toán, các cơ quan tham mưu
xác định và quản lý nguồn thu là nhiệm vụ quan trọng giúp cho địa phương
đảm bảo nguồn chi. Thành lập Hội đồng đấu giá đất ở, xây dựng lực lượng ủy
nhiệm thu thuế cho UBND xã, thực hiện công khai quy trình thu tại trụ sở
UBND, đài truyền thanh về số hộ kinh doanh, mức thuế để dân biết tham gia
giám sát đảm bảo đóng góp công bằng, động viên, nhắc nhở các hộ nộp thuế,
coi đó là tiêu chuẩn thi đua ghi nhận khen thưởng danh hiệu đơn vị, thôn xóm
và gia đình văn hóa. Nhờ đó, Ninh Giang vượt thu hàng năm; cụ thể năm
2017 tổng thu ngân sách huyện là 81.150,0 triệu đồng, đạt 125% dự toán giao
và bằng 104,5% so với năm 2016; năm 2018 tổng thu ngân sách huyện là
87.460,0 triệu đồng, đạt 128% dự toán giao và bằng 107,7% so với năm 2017.
Trong điều hành chi ngân sách, cấp ủy, chính quyền các cấp đã chỉ đạo
sát sao, chặt chẽ và các cơ quan chuyên môn tăng cường hướng dẫn kiểm tra,
giám sát chi bám sát dự toán, bảo đảm cân đối, tích cực. Chi đầu tư phát triển
được bảo đảm, chi thường xuyên tiết kiệm, hiệu quả ở huyện và cơ sở, đáp
ứng chi đột xuất của huyện, cơ sở, tạo điều kiện cho các cấp hoàn thành tốt
mọi nhiệm vụ được giao.

37
1.4.6. Bài học tham khảo cho quản lý ngân sách nhà nước của huyện
Phathum Phone, tỉnh Champasack, Lào
Một là, Quản lý thu, chi NSNN cần kiểm soát chặt chẽ các khoản thu,
chi ngân sách, kìm hãm sự gia tăng quá mức nhu cầu chi từ ngân sách; cần coi
trọng các khoản chi kích hoạt sự đầu tư của khu vự tư và đảm bảo phân phối
công bằng xã hội.
Hai là, Kiểm tra quyết toán thu, chi rất chú trọng đến hiệu quả của công
tác quản lý thu, chi NSNN. Quá trình lập, phân bổ, chấp hành và quyết toán
NSNN đều được quan tâm chặt chẽ từ khâu đầu đến khâu cuối cùng.
Ba là, Cần phải tăng cường sự lãnh, chỉ đạo của HĐND, UBND và đảm
bảo sự phối hợp đồng bộ giữa các ngành liên quan trong công tác quản lý thu-
chi NSNN; huyện thực hiện quản lý NSNN theo Luật NSNN và các văn bản
hướng dẫn.
Bốn là, Phải coi trọng công tác phân tích, dự báo kinh tế phục vụ cho
việc lập dự toán ngân sách nhằm phát triển kinh tế - xã hội
Năm là, Mạnh dạn phân cấp quản lý ngân sách cho các cấp chính quyền
địa phương trên cơ sở thống nhất chính sách, chế độ theo quy định.
Sáu là, Thực hiện các biện pháp quản lý ngân sách xuyên suốt chu trình
quản lý NSNN lập, chấp hành, quyết toán thanh, kiểm tra.

Chương 2
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI
HUYỆN PHATHUM PHONE, TỈNH CHAMPASAK,
NƯỚC CHDCND LÀO
2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội và bộ máy quản lý
ngân sách nhà nước của huyện Phathum Phone, tỉnh Champasak
2.1.1. Đặc điểm, điều kiện tự nhiên
Champasak (phiên âm tiếng Việt: Chăm-pa-sắc, tiếng Lào:
[càmpàːsák]) là một tỉnh ở phía tây nam Lào, kề biên giới với Thái Lan và
Campuchia. Đây là một trong ba lãnh địa nằm trên đất Lào, thuộc
vương quốc Lan Xang. Theo cuộc tổng điều tra dân số năm 2015, đô thị này
có dân số 694.023 người, diện tích rộng 15.415 km². Tỉnh Champasak có Phía
bắc giáp tỉnh Salavan, tỉnh Sekong về phía đông bắc, tỉnh Attapeu về phía
đông, Campuchia về phía nam và Thái Lan phía tây. Sông Mê Kông là một
phần của ranh giới với nước láng giềng Thái Lan; quần đảo Si Phan Don (bốn
ngàn đảo) nằm ở phía nam của tỉnh, giáp biên giới với Campuchia. Trung tâm
của tỉnh Champasak là Pakse.
Hình 2.1: Bản đồ tỉnh Champasak, nước CHDCND Lào

Luận Văn Quản Lý Ngân Sách Nhà Nước Trên Địa Bàn Huyện Phathumphone

Luận Văn Quản Lý Ngân Sách Nhà Nước Trên Địa Bàn Huyện Phathumphone

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Luận Văn Quản Lý Ngân Sách Nhà Nước Trên Địa Bàn Huyện Phathumphone

Similar to Luận Văn Quản Lý Ngân Sách Nhà Nước Trên Địa Bàn Huyện Phathumphone (20)

More from Dịch Vụ Viết Thuê Đề Tài Trangluanvan.com / 0934.536.149

More from Dịch Vụ Viết Thuê Đề Tài Trangluanvan.com / 0934.536.149 (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Luận Văn Quản Lý Ngân Sách Nhà Nước Trên Địa Bàn Huyện Phathumphone