1. LOØNG YEÂU THÖÔNG

2. LÔØI CAÛM ÔN
Kính xin caùc taùc giaû trong caùc saùch, baùo
cho pheùp chuùng toâi ñöôïc trích nhöõng baøi vieát
veà ñaïo ñöùc ñeå laøm saùng toû neàn ÑAÏO ÑÖÙC
NHAÂN BAÛN - NHAÂN QUAÛ cuûa Phaät giaùo, xin
chaân thaønh caûm ôn quyù vò.
Saùch do HT. Thoâng Laïc vieát khoâng baùn,
chæ kính bieáu cho moïi ngöôøi.
Kính ghi
HT. Thích Thoâng Laïc

3. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
Tröôûng laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
LOØNG
YEÂU
THÖÔNG
NHAØ XUAÁT BAÛN TOÂN GIAÙO
PL: 2556 - DL: 2012
3

4. LOØNG YEÂU THÖÔNG
4

5. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
L ỜI NÓI ĐẦU
L
oøng yeâu thöông laø moät ñöùc tính cuûa
muoân loaøi, khi môùi sinh ra laø ñaõ mang theo
vôùi ñöùc tính naøy, nhöng loøng yeâu thöông coù
nhöõng caáp ñoä khaùc nhau.
Nhö moät ngoâi nhaø ñang bò chaùy, moïi
ngöôøi chaïy ñeán ñeàu ñöùng beân ngoaøi keâu
cöùu, hay chæ laáy maét nhìn tröôùc caûnh moät
em beù ñang bò keït trong ngoâi nhaø löûa. Hoï
khoâng daùm xoâng vaøo löûa, chæ bieát chôø ñôïi
nhöõng ngöôøi lính cöùu hoûa, chöù khoâng coøn
caùch naøo khaùc cöùu em beù thoaùt ra khoûi nôi
nguy hieåm.
Khoâng theå chôø ñôïi lính cöùu hoûa ñeán;
khoâng theå nhìn caûnh keâu khoùc cuûa moät em
beù trong côn löûa ñoû chaùy aøo aït; khoâng theå
5

6. LOØNG YEÂU THÖÔNG
nhìn caùi cheát cuûa moät em beù ñau thöông
nhö vaäy ñöôïc. Moät ngöôøi ñaøn oâng trong
ñaùm ñoâng xoâng vaøo löûa ñoû cöùu chaùu beù
thoaùt naïn.
Haønh ñoäng thaät laø kieân cöôøng, anh
duõng, tuy cô theå bò boûng nhöng ñaõ ñeå laïi
moät hình aûnh “Ngöôøi Huøng” trong moãi
ngöôøi. Bôûi loøng yeâu thöông laø moät söùc
maïnh duy nhaát khieán cho con ngöôøi xem
thöôøng caùi cheát, coi caùi cheát nheï töïa loâng
hoàng...
Ñoïc caâu chuyeän “Nôi Trôû Veà”, chuùng ta
môùi thaáy loøng yeâu thöông duõng caûm thaät laø
cao thöôïng tuyeät vôøi. Chæ coù loøng yeâu
thöông thaät söï môùi daùm bieán mình trôû
thaønh nhöõng con ngöôøi duõng caûm, môùi laøm
neân nhöõng kyø tích tinh thaàn yeâu thöông vó
ñaïi cho ñôøi.
Loøng yeâu thöông vì ngöôøi, noùi thì ai noùi
cuõng ñöôïc, nhöng ñeán khi laøm môùi thaáy
khoù voâ cuøng. Chuùng toâi chæ öôùc mong sao
moïi ngöôøi vì thöông ngöôøi maø queân mình,
ñeå cho ñôøi ngaøy caøng toát ñeïp hôn.
Ñoïc nhöõng caâu chuyeän “Taâm hoàn cao
thöôïng” cuûa Haø Mai Anh dòch töø tieáng
Phaùp sang tieáng Vieät, tuy saùch do ngöôøi YÙ
6

7. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
vieát, nhöng sao taâm hoàn cuûa hoï laïi gaàn guõi
vôùi daân toäc Vieät Nam ñeán theá. Caùc chaùu beù
tuy tuoåi coøn hoïc troø nhöng vì loøng thöông
ngöôøi maø queân mình, daùm hy sinh mình
cöùu ngöôøi, khieán chuùng toâi xuùc ñoäng töø
trong saâu thaúm cuûa traùi tim, neân khoâng theå
caàm ñöôïc nhöõng gioït nöôùc maét töï nhieân
tuoân traøo.
Loøng yeâu thöông laø moät caûm xuùc töï
nhieân maø moãi ngöôøi ai cuõng coù. Treân ñôøi
khoâng ai soáng maø thieáu loøng yeâu thöông.
Loøng yeâu thöông seõ coù yù nghóa hôn nhieàu
khi chuùng ta bieát ban taëng cho moïi ngöôøi
khoâng phaân bieät thaân, sô, ñeå laøm cho cuoäc
soáng aám aùp, haïnh phuùc hôn; ñeå laøm cho
moïi ngöôøi gaàn guõi nhau hôn.
Thaät laø haïnh phuùc voâ cuøng khi moãi
ngöôøi bieát taän duïng loøng yeâu thöông cuûa
mình ban taëng cho nhöõng ngöôøi gaëp hoaøn
caûnh khoâng may; ban taëng cho nhöõng ngöôøi
ñang caàn loøng yeâu thöông, thì ñôøi soáng loaøi
ngöôøi seõ ñeïp bieát bao!
Kính ghi
Tröôûng laõo Thích Thoâng Laïc
7

8. LOØNG YEÂU THÖÔNG
Nôi
trôû veà
T
rong cuoäc soáng haèng ngaøy, con ngöôøi
ñoái xöû vôùi con ngöôøi baèng loøng yeâu thöông
thì theá gian naøy laø Thieân ñaøng, Cöïc laïc.
Neáu treân theá giôùi moïi ngöôøi ñeàu bieát yeâu
thöông nhau thì theá giôùi ñaâu coøn chieán
tranh, xaõ hoäi ñaâu coøn coù tranh chaáp vaø gia
ñình ñaâu coøn coù caõi coï hôn thua.
Cho neân, loøng yeâu thöông raát quan troïng
ñoái vôùi cuoäc soáng cuûa con ngöôøi, hôn caû
ngaøn vaøng. Loøng yeâu thöông khoâng theå ñoåi
baèng tieàn baïc, cuûa caûi taøi saûn, maø phaûi
baèng caû traùi tim; baèng caû moät taâm hoàn
chaân thaät.
Bôûi vaäy, “Nôi Trôû Veà” cuûa moïi ngöôøi
khoâng phaûi laø nôi giaøu sang, danh lôïi, tieàn
8

9. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
baïc, cuûa caûi, ruoäng ñaát nhieàu, maø laø nôi
LOØNG YEÂU THÖÔNG. Chæ coù loøng yeâu
thöông chaân thaät môùi laø nôi trôû veà cuûa moïi
ngöôøi:
“Moät coâ beù moà coâi cha meï, soáng cuøng baø
ngoaïi trong moät caên phoøng nhoû treân gaùc.
Moät ñeâm, caên nhaø boãng boác chaùy vaø ngöôøi
baø ñaõ thieät maïng trong khi coá gaéng cöùu
chaùu gaùi cuûa mình. Ngoïn löûa lan nhanh, vaø
caû taàng treät cuûa caên nhaø nhanh choùng chìm
vaøo bieån löûa.
Nhöõng ngöôøi haøng xoùm goïi ñieän cho ñoäi
cöùu hoûa, roài ñöùng ñoù nhìn trong voâ voïng,
maø khoâng theå xoâng vaøo nhaø bôûi ngoïn löûa
ñaõ chaën kín moïi loái vaøo. Coâ beù tuyeät voïng
keâu khoùc caàu cöùu beân cöûa soå treân gaùc. Luùc
aáy, trong ñaùm ñoâng laïi coù tin ñoàn raèng:
“löïc löôïng cöùu hoûa seõ ñeán chaäm vaøi phuùt vì
hoï ñang baän chöõa chaùy ôû nôi khaùc”.
Ñoät nhieân, ngöôøi ñaøn oâng xuaát hieän
cuøng vôùi chieác thang. OÂng döïng chieác thang
töïa vaøo töôøng cuûa ngoâi nhaø, roài nhanh
choùng tieán vaøo beân trong. Vaø oâng trôû ra vôùi
coâ beù ôû treân tay mình. OÂng trao coâ beù cho
nhöõng ngöôøi ñang dang tay chôø beân döôùi,
roài maát huùt vaøo maøn ñeâm.
9

10. LOØNG YEÂU THÖÔNG
Moïi ngöôøi ñieàu tra vaø thaáy raèng coâ beù
chaúng coøn ngöôøi thaân naøo caû. Vaøi tuaàn sau,
moät cuoäc hoïp ñöôïc toå chöùc ñeå quyeát ñònh
xem ai laø ngöôøi seõ chaêm soùc vaø nuoâi naáng
coâ beù.
Moät coâ giaùo muoán nhaän nuoâi coâ beù. Coâ
ñöa ra lyù do raèng mình coù theå baûo ñaûm cho
em moät neàn giaùo duïc toát. Moät ngöôøi noâng
daân nhaän chaêm soùc coâ beù, vì oâng cho raèng
coâ beù seõ khoûe maïnh vaø thoaûi maùi khi ñöôïc
soáng ôû noâng traïi. Nhöõng ngöôøi khaùc cuõng
ñöa ra nhöõng lyù do thuaän lôïi ñeå ñöôïc nhaän
nuoâi coâ beù. Cuoái cuøng, moät ngöôøi daân giaøu
coù nhaát thò traán ñöùng daäy vaø noùi: “Toâi coù
theå mang ñeán cho coâ beù naøy taát caû nhöõng
ñieàu kieän thuaän lôïi maø moïi ngöôøi vöøa ñeà
10

11. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
caäp, coäng vôùi tieàn baïc vaø taát caû nhöõng gì
maø tieàn coù theå mua ñöôïc”.
Trong suoát buoåi thaûo luaän, coâ beù vaãn im
laëng, maét nhìn xuoáng saøn nhaø.
“Coøn ai coù yù kieán gì khaùc nöõa khoâng?”
OÂng chuû tòch leân tieáng.
Moät ngöôøi ñaøn oâng töø cuoái phoøng böôùc
leân phía tröôùc. Böôùc ñi cuûa oâng chaäm chaïp
vaø coù veû ñau ñôùn. Khi ñaõ ñeán tröôùc maët
moïi ngöôøi, oâng böôùc thaúng ñeán choã coâ beù vaø
ñöa ñoâi baøn tay ra. Moïi ngöôøi voâ cuøng kinh
ngaïc. Baøn tay vaø caû hai caùnh tay cuûa oâng
ñeàu bò phoûng traàm troïng.
Coâ beù oøa khoùc:
“Ñaây chính laø ngöôøi ñaõ cöùu chaùu!”
Roài coâ beù quaøng tay quanh coå ngöôøi ñaøn
oâng, nhö ñang giöõ chaët laáy cuoäc soáng thaân
thöông, nhö em ñaõ laøm trong caùi ñeâm ñònh
meänh aáy. Roài coâ beù guïc ñaàu vaøo vai ngöôøi
ñaøn oâng vaø khoùc nöùc nôû trong giaây laùt. Sau
ñoù, em ngöôùc nhìn leân vaø mæm cöôøi vôùi oâng.
“Cuoäc hoïp ñeán ñaây laø keát thuùc”, ngöôøi
chuû toïa tuyeân boá”.
Khuyeát Danh
11

12. LOØNG YEÂU THÖÔNG
Caâu chuyeän tuy ñôn sô, nhöng baèng
nhöõng gioït nöôùc maét yeâu thöông maø khoâng
ai caàm ñöôïc xuùc ñoäng. Vì loøng yeâu thöông
oâng môùi xoâng
vaøo nhaø löûa
ñeå cöùu chaùu
beù thoaùt naïn,
vì loøng yeâu
thöông
maø
chaùu beù chôø
ngöôøi ñaõ cöùu
mình
trong
löûa ñoû, vaø
cuoái cuøng, hoï
laïi gaëp nhau trong LOØNG YEÂU THÖÔNG.
“Nôi Trôû Veà” ñaõ khieán cho nhieàu ngöôøi
phaûi rôi nöôùc maét, tröôùc loøng yeâu thöông
khoâng theå dieãn taû baèng lôøi maø baèng traùi
tim cuûa con ngöôøi. Ñuùng vaäy, ngöôøi ñaøn oâng
cöùu chaùu beù baèng traùi tim yeâu thöông, vaø
chaùu beù chæ nhaän loøng yeâu thöông aáy baèng
traùi tim yeâu thöông cuûa mình. Chuùng ta
ñöøng hieåu traùi tim yeâu thöông chæ coù trai
gaùi môùi duøng danh töø naøy. Ñaáy laø hieåu moät
caùch khoâng cao thöôïng, khoâng trong saïch,
coøn phaøm phu tuïc töû, taâm coøn bò chi phoái
giöõa nam vaø nöõ, taâm khoâng coù loái thoaùt ra
12

13. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
khoûi tình nhuïc duïc thaáp heøn. Cho neân, hieän
giôø noùi ñeán loøng yeâu thöông töø traùi tim thì
moïi ngöôøi ñaõ hieåu loøng yeâu thöông töø traùi
tim moät caùch sai laàm. Traùi tim yeâu thöông
ôû ñaây laø loøng yeâu thöông chaân thaät töø trong
taän ñaùy loøng saâu thẳm cuûa con ngöôøi.
Treân ñôøi khoâng coù moät vaät gì ñaùnh ñoåi
LOØNG YEÂU THÖÔNG ñöôïc, duø tieàn cuûa,
vaøng baïc, ngoïc ngaø, chaâu baùu nhö nuùi, nhö
röøng cuõng khoâng ñaùnh ñoåi ñöôïc noù.
Trong cuoäc ñôøi chuùng ta thöôøng thaáy,
nhöõng ngöôøi giaû doái hay möôïn loøng yeâu
thöông ñeå lôïi duïng nhau. Noùi yeâu thöông laø
ñeå lôïi duïng coâng söùc cuûa ngöôøi khaùc; noùi
yeâu thöông laø ñeå chieám ñoaït tieàn baïc, cuûa
caûi, taøi saûn, ruoäng vöôøn, ñaát ñai; noùi yeâu
thöông laø ñeå lôïi duïng tình duïc, noùi yeâu
thöông laø ñeå lôïi duïng baèng moïi thöù khaùc
nöõa. Khi lôïi duïng nhöõng ngöôøi khaùc ñöôïc
nhö vaäy, ñeå roài hoï giöõ gìn ñöôïc nhöõng gì?
Taát caû nhöõng gì treân theá gian naøy ñeàu
voâ thöôøng, ngay caû baûn thaân cuûa mình coøn
giöõ gìn khoâng ñöôïc thay, huoáng laø nhöõng
vaät gì khaùc.
Hieän giôø chuùng ta ñang soáng trong ñieân
ñaûo töôûng, neân chaïy theo aûo aûnh, duïc voïng
13

14. LOØNG YEÂU THÖÔNG
cuûa caùc phaùp theá gian, ñeå roài töï chuoác laáy
toaøn nhöõng söï khoå ñau. Coù phaûi vaäy khoâng
quyù vò?
Ai cuõng bieát caùc phaùp ñeàu voâ thöôøng, ñoù
laø moät söï thaät ñöông nhieân, khoâng ai daùm
phuû nhaän lôøi noùi naøy. Nhöng taïi sao chuùng
ta cả tin ñeán noãi muø quaùng, khoâng thaáy caùc
phaùp voâ thöôøng nhö thaät, ñeå ñem söï soáng
cao quyù cuûa mình chaïy theo aûo aûnh maø thoï
laáy muoân ngaøn söï khoå ñau.
Treân theá gian naøy caùc phaùp ñeàu voâ
thöôøng, nhöng coù moät phaùp khoâng voâ
thöôøng, noù ñang ngöï trò trong loøng cuûa
chuùng ta, noù maõi maõi khoâng bao giôø maát.
Vaäy quyù vò coù bieát noù laø phaùp gì khoâng?
Ñoù laø LOØNG YEÂU THÖÔNG cuûa chuùng ta
ñaáy quyù vò aï! Loøng yeâu thöông hôn taát caû
moïi thöù treân ñôøi, noù laø moät söùc maïnh voâ
bieân maø cuoäc soáng cuûa con ngöôøi khoâng theå
thieáu ñöôïc. Neáu ai bieát trao taëng loøng yeâu
thöông cuûa mình laø bieát ñem laïi söï bình an,
yeân vui, haïnh phuùc cho mình vaø cho ngöôøi
khaùc.
14

15. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
Loøng yeâu
thöông
cuûa Carolyn
L
oøng yeâu thöông cuûa Carolyn ñaõ coi
nheï taát caû taøi saûn, cuûa caûi, tieàn baïc cuûa
mình. Coâ ñaõ ñem moät ngoâi nhaø ñaõ söûa sang
ñeïp maét nhaát, vöøa yù nhaát, nhöng bieát roõ
ngoâi nhaø naøy coù nhöõng kyû nieäm töøng soáng
cuûa chaùu Jenny ôû ñaây, neân coâ trao ngoâi nhaø
aáy cho caû gia ñình chaùu Jenny vôùi moät
LOØNG YEÂU THÖÔNG roäng lôùn töø traùi tim.
Thaät laø cao thöôïng thay!
“Carolyn laùi xe chaàm chaäm vaøo thò traán,
trong tieát trôøi thu trong laønh, coâ thaáy loøng
mình thaät nheï nhoõm, quan saùt quang caûnh
cuûa thò traán nhoû beù naøy, coâ muoán tìm cho
mình moät khoâng gian lyù töôûng ñeå soáng vaø
vieát nhöõng taùc phaåm maø coâ aáp uû töø laâu.
15

16. LOØNG YEÂU THÖÔNG
Caùch trung taâm thò traán khoaûng 7 caây
soá, coù moät khu röøng nhoû, thieân nhieân trong
laønh vaø yeân tónh. Coâ chaïy xe ñeán ñoù vaø
thaät baát ngôø, döôùi caùc taùn caây coù moät caên
nhaø baèng goã xinh xaén, naèm taùch bieät vôùi
cuoäc soáng oàn aøo cuûa thò traán. Ngoâi nhaø
ñang treo bieån rao baùn. Ñaây ñuùng nhö laø
ngoâi nhaø mô öôùc cuûa coâ töø bao naêm nay.
Coâ men theo loái moøn, ñeán tröôùc coång
ngoâi nhaø. Laù caây traûi daøi treân loái ñi, khieán
böôùc chaân cuûa coâ giaäm leân ñaùm laù khoâ taïo
ra nhöõng tieáng laïo xaïo. Ñi qua caùnh coång
maøu traéng, coâ böôùc leân haøng hieân baèng
gaïch vaø nhìn vaøo ngoâi nhaø vaéng chuû qua
lôùp kính trong suoát. Caùch baøi trí trong caên
nhaø laøm Carolyn caûm thaáy thích thuù vaø
môùi laï.
Sau ñoù, coâ nhanh choùng tìm ñeán vaên
phoøng rao baùn ngoâi nhaø vaø coâ ñöôïc bieát
raèng, ngoâi nhaø bò tòch bieân vaø chuû nhaân
cuûa noù khoâng coù khaû naêng traû nhöõng khoaûn
tieàn vay möôïn cuûa ngaân haøng.
Khi hoaøn taát caùc thuû tuïc mua baùn nhaø,
caàm chieác chìa khoùa vaø giaáy chuû quyeàn nhaø
vöøa kyù treân tay, Carolyn vaãn chöa tin noåi
caên nhaø ñaõ thaät söï thuoäc veà mình. Ñöôïc
16

17. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
ngöôøi baïn giôùi thieäu moät ngöôøi thôï söûa
chöõa nhaø gioûi trong vuøng teân laø Henry,
Carolyn ñeán gaëp vaø nhôø anh thôï söûa laïi
caên nhaø.
Giöõa thaùng 12 moïi vieäc ñaõ hoaøn taát vôùi
ngoâi nhaø xinh nhö coâ mong öôùc, maùi nhaø
khoâng coøn doät, caên nhaø khoaùc moät lôùp sôn
maøu vaøng nhaït töôi taén, khung cöûa soå maøu
xanh luïc vaø baõi coû ñöôïc caét tæa caån thaän.
Troâng ngoâi nhaø thaät aám aùp, khaùc haún vôùi
veû hoang pheá khi Carolyn tìm thaáy noù. Moät
khung caûnh thaät tuyeät ñeå coâ coù theå ngoài
saùng taùc tieáp nhöõng cuoán tieåu thuyeát,
nhöõng baûn thaûo ñang dang dôû. Thöïc söï caên
nhaø ñaõ ñem ñeán cho coâ nguoàn caûm xuùc daøo
daït, nhöõng yù töôûng saùng suûa xuaát hieän,
meàm maïi uyeån chuyeån, vaø coâ ñaõ vieát baèng
taát caû taâm hoàn mình.
Vaøo moät buoåi chieàu trôøi laïnh, khi ñang
luùi cuùi queùt saân, Carolyn baát chôï nghe tieáng
chaøo thaät nhoû: “Chaøo coâ”. Carolyn quay veà
phía tieáng noùi vaø thaáy moät coâ beù coù maùi toùc
ñoû hoe ñang ñöùng thaäp thoø tröôùc coång.
Chaøo chaùu - Carolyn mæm cöôøi - teân
chaùu laø gì?
- Jenny, theá coøn coâ?
17

18. LOØNG YEÂU THÖÔNG
- Coâ laø Carolyn.
- Coâ thaáy ngoâi nhaø theá naøo? - Vò khaùch
beù nhoû nhìn coâ vaø hoûi.
- Coâ raát thích noù, tröôùc ñaây coâ luoân mô
mình seõ soáng trong moät ngoâi nhaø nhö theá
naøy, chaùu aï!
- Gia ñình chaùu cuõng raát yeâu noù - Jenny
noùi - maøu sôn môùi laøm noù ñeïp quaù!
- Carolyn ngöøng queùt:
- Tröôùc ñaây chaùu ñaõ soáng ôû ñaây sao?
- Vaâng, khi boá chaùu maát, gia ñình chaùu
phaûi chuyeån ñi!
- Theá baây giôø gia ñình chaùu soáng ôû ñaâu?
- Carolyn caûm thaáy ñoäng loøng traéc aån.
- Treân moät cabin trong thò traán coâ aï!
Carolyn ñaët choåi xuoáng, ñeán gaàn coâ beù
vaø hoûi:
- Chuyeän gì ñaõ xaûy ra vôùi boá chaùu vaäy?
Boá chaùu bò beänh trong moät thôøi gian daøi
vaø khoâng theå tieáp tuïc laøm vieäc ñöôïc. Meï
chaùu ñaõ vay möôïn tieàn ñeå chaïy chöõa cho
boá, nhöng baùc só baûo khoâng theå cöùu chöõa
ñöôïc. Boá chaùu ñaõ maát vaøo naêm ngoaùi, tröôùc
18

19. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
leã giaùng sinh. Sau ñoù ngaân haøng noùi vôùi
meï chaùu raèng gia ñình chaùu phaûi chuyeån
ñi. Meï chaùu ñaõ khoùc raát nhieàu!
- AØ! Ra laø vaäy sao? Jenny! Chaùu uoáng
moät ly nöôùc chanh nheù?
- Caùm ôn coâ, nhöng chaùu xin pheùp coâ veà.
Meï chaùu seõ raát lo khi khoâng thaáy chaùu.
Chaùu coøn phaûi troâng em ñeå meï naáu böõa toái
nöõa. Coâ cho pheùp chaùu quay laïi ñaây chöù aï?
- Coâ raát mong gaëp chaùu!
Tröôùc khi ñi khuaát, Jenny coøn ngoaùi laïi
nhìn ngoâi nhaø vôùi veû luyeán tieác.
Nhìn ngoâi nhaø, nieàm mô öôùc cuûa mình,
Carolyn caûm thaáy raát buoàn. Beân trong ngoâi
nhaø coâ döôøng nhö thaáy caûnh sinh hoaït cuûa
gia ñình Jenny, ngöûi thaáy muøi baùnh mì
nöôùng trong caên beáp nhoû. Coâ coøn nghe ñöôïc
tieáng cöôøi ñuøa cuûa nhöõng ñöùa treû thô vaø nuï
cöôøi haïnh phuùc cuûa boá meï chuùng... Coâ thaáy
loøng mình ñang raát boái roái.
Trong ñeâm giaùng sinh, Carolyn nhôø
Henry, ngöôøi thôï söûa chöõa nhaø, caûi trang
thaønh oâng giaø Noel ñeán rung chuoâng tröôùc
cabin nhaø Jenny. Khi anh böôùc vaøo vôùi nuï
cöôøi raïng rôõ, khoâng khí trong gia ñình coâ
19

20. LOØNG YEÂU THÖÔNG
beù trôû neân aám aùp hôn trong ñeâm laïnh giaù.
Anh trao cho Jenny moät con buùp beâ ñaëc
bieät, coù maùi toùc ñoû nhö maùi toùc cuûa coâ beù,
vaø quaû boùng cao su maøu xanh cho em trai
cuûa Jenny. Cuoái cuøng, Henry böôùc ñeán trao
cho meï cuûa Jenny moät chieác phong bì maøu
traéng vaø noùi:
- Chò Sarah! Ñaây laø moùn quaø daønh cho
chò.
Sarah ngaïc nhieân nhaän chieác phong bì
roài môû ra. Beân trong coù moät chieác chìa
khoùa, tôø giaáy chuyeån nhöôïng ngoâi nhaø
ñöùng teân Sarah vaø taám thieäp ñöôïc ghi:
“Ngoâi nhaø ñang ñoùn chôø gia ñình chò! Toâi
hy voïng leã giaùng sinh naêm nay thaät söï ñem
20

21. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
laïi yù nghóa cho gia ñình chaùu Jenny. Ñieàu
naøy môùi ñuùng laø ngoâi nhaø mô öôùc cuûa toâi.
Chuùc gia ñình chò giaùng sinh thaät vui veû.
Moät ngöôøi baïn”.
Ñoâi maét cuûa Sarah ngaán leä, coâ khoâng
ngôø raèng moät ngöôøi phuï nöõ xa laï, moät taám
loøng nhaân aùi vaø quaù ñoãi cao thöôïng, coù theå
hy sinh caû moät gia taøi, moät nieàm mô öôùc
cuûa mình cho ngöôøi khaùc. Rieâng ñoái vôùi
Carolyn - duø laø moät ngöôøi phuï nöõ nhoû beù
hay laø moät nhaø vaên noåi tieáng sau naøy ngoâi nhaø mô öôùc ñoù chính laø nôi ñaõ thöïc
hieän ñöôïc nhöõng yù töôûng nhaân vaên cao caû
tröôùc heát trong cuoäc ñôøi vaø ñi vaøo nhöõng
trang saùch”.
Thanh Mai
Theo The Dream
Keát luaän caâu chuyeän treân khoâng ai caàm
ñöôïc nöôùc maét. Moät ngoâi nhaø ñeïp vaø vöøa yù
nhö vaäy, theá maø carolyn thaûn nhieân hy
sinh trao laïi cho ngöôøi khaùc vôùi taám loøng
yeâu thöông roäng môû. Vì bieát raèng ngoâi nhaø
aáy coù nhöõng kyû nieäm cuûa chaùu beù Jenny
töøng soáng ôû ñoù. Chính loøng yeâu thöông môùi
ñem laïi cho mình, cho ngöôøi moät söï bình
an, moät nieàm vui chaân thaät, moät cuoäc soáng
21

22. LOØNG YEÂU THÖÔNG
nhìn veà töông lai saùng laïng, moät cuoäc soáng
traøn ñaày nhöïa soáng yeâu thöông.
Bôûi vaäy, loøng yeâu thöông chæ coù ban taëng
nhau baèng haønh ñoäng töø trong traùi tim, maø
khoâng heà môû mieäng noùi ôn, noùi nghóa; loøng
yeâu thöông chia seû nhau moïi vieäc laøm maø
khoâng heà keå coâng, keå söùc. Trong cuoäc soáng
haèng ngaøy, chuùng ta laøm ñöôïc nhöõng gì cho
ngöôøi khaùc laø ñaõ ban taëng LOØNG YEÂU
THÖÔNG.
Chuùng ta khoâng chòu khoù quan saùt, chöù
neáu chòu khoù quan saùt chuùng ta seõ thaáy
loøng yeâu thöông theå hieän baèng haønh ñoäng
raát roõ raøng: Daét moät baø laõo qua ñöôøng, ñoù
laø haønh ñoäng loøng yeâu thöông; nhöôøng choã
ngoài cho ngöôøi coù em nhoû hay moät ngöôøi
giaø yeáu treân xe bus, ñoù cuõng laø haønh ñoäng
loøng yeâu thöông; duøng lôøi an uûi moät ngöôøi
naøo ñoù ñeå hoï ñöôïc yeân taâm an vui, ñoù cuõng
laø ñaõ ban taëng haønh ñoäng loøng yeâu thöông
cho ngöôøi aáy.
Trong cuoäc soáng haèng ngaøy coù raát nhieàu
vieäc khieán cho moïi ngöôøi baát an, khi gaëp
tröôøng hôïp aáy chuùng ta caàn ban taëng haønh
ñoäng loøng yeâu thöông ñeán vôùi hoï, chæ bieát
ban taëng loøng yeâu thöông chaân thaät töø traùi
22

23. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
tim cuûa mình thì seõ an uûi bieát bao nhieâu
taâm hoàn ñang khoå ñau.
Moãi böôùc ñi traùnh giaãm ñaïp leân nhöõng
loaøi vaät nhoû nhít nhö kieán vaø coân truøng
döôùi böôùc chaân, ñoù laø chuùng ta cuõng thöïc
hieän haønh ñoäng loøng yeâu thöông.
Ñem moät naém côm hay moät naém luùa cho
moät con chim hay moät con gaø, cuõng nhö cho
moät con meøo ñang ñoùi, ñoù cuõng laø thöïc hieän
haønh ñoäng loøng yeâu thöông.
Nghe tieáng keâu caàu cöùu cuûa moät con nhaùi
tröôùc mieäng con raén, chuùng ta khoâng theå
laøm ngô, vaø coá tìm moïi caùch ñeå cöùu con
nhaùi vaø ngaên chaën con raén traùnh laøm
nhöõng ñieàu aùc.
Con raén tuy khoâng aên thòt con nhaùi,
nhöng noù cuõng khoâng cheát ñoùi ñaâu quyù vò aï!
Vì noù cuõng coù theå soáng baèng nhöõng thöïc
phaåm khaùc nhö traùi caây chín, côm hoaëc
nhöõng laù caây hoaëc coû non.
Khi chuùng ta ngaên con raén khoâng cho
gieát haïi con nhaùi laø chuùng ta ñaõ laøm ñöôïc
hai ñieàu laønh:
1- Laø cöùu con nhaùi.
2- Laø giuùp con raén traùnh laøm ñieàu aùc.
23

24. LOØNG YEÂU THÖÔNG
Trong cuoäc soáng haèng ngaøy, neáu chuùng
ta chæ soáng coù moät mình thì khoâng coù ñieàu
gì phaûi noùi, nhöng ñaõ noùi cuoäc soáng thì
phaûi coù nhieàu ngöôøi, maø coù nhieàu ngöôøi thì
phaûi coù nhieàu yù. Vì theá, coù nhöõng yù ñoàng
nhau thì thaät laø thuaän chieàu maùt maùi,
nhöng coù nhöõng yù khoâng ñoàng nhau laø do
tính coá chaáp yù mình ñuùng, yù ngöôøi khaùc sai.
Do yù ngöôøi khaùc sai maø mình ñaõ ñaùnh maát
loøng yeâu thöông. Khi ñaùnh maát loøng yeâu
thöông neân coù nhieàu tröôøng hôïp xaûy ra caàn
chuù yù:
Thöù nhaát: Khi maát Loøng Yeâu Thöông
neân coù nhöõng yù kieán coá chaáp taïo thaønh
nhöõng cuoäc caõi coï tranh hôn thieät, bieán
cuoäc soáng baát an cho nhau.
Thöù hai: Khi maát Loøng Yeâu Thöông neân
ngöôøi naøy ñoái vôùi ngöôøi khaùc sinh ra thuø
gheùt, coù khi ñi ñeán choã aåu ñaû vaø gaây ra aùn
maïng.
Thöù ba: Khi maát Loøng Yeâu Thöông thì
baïo löïc gia ñình thöôøng xaûy ra, do vôï hay
choàng muoán chieám höõu laøm quyeàn cuûa rieâng
mình (ghen, tuoâng).
Thöù tö: Khi maát Loøng Yeâu Thöông neân
con ngöôøi thöôøng coù tính hay sôï seät, nhuùt
24

25. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
nhaùt, thieáu can ñaûm khoâng daùm nhaän loãi
mình, thöôøng ñoå loãi cho ngöôøi khaùc.
Chaùu beù Garoâneâ can ñaûm daùm ñöùng leân
nhaän loãi thay cho baïn mình, thaät laø moät
LOØNG YEÂU THÖÔNG cao thöôïng:
“Khi toâi vaøo lôùp (hôi muoän moät tí vì coâ
giaùo lôùp döôùi ñaõ giöõ toâi laïi, hoûi luùc naøo coâ
coù theå ñeán chôi nhaø toâi) thì thaày Pec-boâ-ni
vaãn chöa ñeán; vaø ba hay boán ñöùa ñang
haønh haï caäu Croât-xi ñaùng thöông, caùi caäu
toùc hoe, caùnh tay bò lieät coù baø meï baùn rau
quaû aáy. Chuùng laáy thöôùc ñaùnh caäu; neùm voû
haït deû vaøo ñaàu caäu; goïi caäu laø con quæ queø
vaø nhaïi caùi tay cuûa caäu. Moät mình ôû ñaàu
gheá ngoài, Croât-xi sôï haõi, nghe vaø nhìn khi
ñöùa naøy, khi ñöùa kia vôùi ñoâi maét van lôn,
caàu chuùng ñeå cho yeân thaân. Nhöng boïn
chuùng moãi luùc moät laøm giaø, ñeán noãi caäu baét
ñaàu run leân vaø maët ñoû böøng vì töùc giaän.
Boãng Phran-ti, caùi thaèng coù boä maët taøn
nhaãn aáy, ñöùng leân moät caùi gheá, laøm boä nhö
oâm moãi tay moät caùi soït, noù nhaïi meï Croât-xi
khi baø ñeán ñoùn con ôû coång tröôøng. Maáy
hoâm nay, khoâng thaáy baø ta ñeán, vì baø ñang
oám.
25

26. LOØNG YEÂU THÖÔNG
Thaáy dieãn maøn kòch caâm aáy, hoïc troø cöôøi
aàm leân. Croât-xi lieàn maát bình tónh, choäp laáy
loï möïc tröôùc maët vaø duøng heát söùc neùm vaøo
Phran-ti. Nhöng Phran-ti traùnh ñöôïc vaø loï
möïc truùng giöõa ngöïc thaày Pec-boâ-ni vöøa
böôùc vaøo.
Taát caû hoïc troø khieáp sôï, chaïy veà choã vaø
im thin thít nhö vöøa coù moät pheùp laï.
Thaày giaùo taùi maët, böôùc leân buïc vaø hoûi,
gioïng laïc haún ñi:
“Ai neùm loï möïc?”
Khoâng moät tieáng traû lôøi.
“Ai?” - thaày Pec-boâ-ni nhaéc laïi, gioïng to
hôn.
Ga-roâ-neâ ñoäng loøng thöông xoùt Croât-xi,
lieàn ñöùng daäy vaø noùi quaû quyeát: “Thöa
thaày, con aï!”.
Thaày giaùo nhìn Ga-roâ-neâ, roài nhìn ñaùm
hoïc sinh ñang söûng soát, vaø noùi gioïng bình
tónh: “Khoâng phaûi con”.
Sau moät phuùt, thaày laïi noùi: “Ngöôøi coù loãi
seõ khoâng bò phaït, cöù ñöùng daäy”.
Croât-xi ñöùng daäy, vöøa noùi vöøa khoùc:
26

27. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
- Thöa thaày, caùc baïn treâu con, chöûi con,
con maát bình tónh... con ñaõ neùm...
- Con ngoài xuoáng - thaày giaùo baûo - vaø
nhöõng ai ñaõ khieâu khích baïn thì ñöùng leân!
Boán trong nhöõng ñöùa ñaõ gaây söï ñöùng
daäy, ñaàu cuùi gaèm. Thaày Pec-boâ-ni noùi:
“Caùc caäu ñaõ laêng maï moät ngöôøi baïn
khoâng heà gaây söï vôùi mình, caùc caäu ñaõ nhaïo
baùng moät ngöôøi taøn taät, caùc caäu ñaõ taán
coâng moät em beù yeáu ñuoái khoâng coù söùc
choáng cöï. Caùc caäu ñaõ laøm moät vieäc heøn haï
nhaát vaø nhuïc nhaõ nhaát coù theå boâi nhoï
löông taâm con ngöôøi. Caùc caäu laø nhöõng keû
heøn nhaùt!”
Noùi xong, thaày böôùc xuoáng giöõa chuùng
toâi, ñi veà phía Ga-roâ-neâ, thaày ñeán gaàn, caäu
cuùi ñaàu xuoáng. Thaày Pec-boâ-ni ñöa tay
xuoáng döôùi caèm Ga-roâ-neâ, naâng ñaàu caäu ta
leân nhìn thaúng vaøo maët vaø noùi:
“Con quaû laø coù moät taám loøng cao
thöôïng!”
Nhaân luùc aáy, Ga-roâ-neâ gheù vaøo tai thaày,
noùi nhoû maáy tieáng. Töùc thì thaày quay laïi
boán teân thuû phaïm vaø boãng nhieân baûo hoï:
“Thoâi, thaày tha loãi cho caùc con!”
27

28. LOØNG YEÂU THÖÔNG
Caâu chuyeän xaûy ra xung quanh caùc chaùu
hoïc troø, nhöng ñaõ noùi leân ñöôïc loøng yeâu
thöông cao thöôïng. Vì theá, chuùng ta caàn
phaûi laáy göông haïnh cuûa chaùu Garoâneââ soi
laïi mình, ñeå luùc naøo cuõng bieát ñem loøng yeâu
thöông trao taëng cho moïi ngöôøi, ñeå moïi
ngöôøi treân haønh tinh naøy gaàn guõi nhau
hôn, bieát xoa dòu nhöõng veát thöông ñau cuûa
cuoäc ñôøi.
Thöù naêm: Khi maát Loøng Yeâu Thöông
neân taùnh tình khoâng thaúng thaén, quanh co,
löøng chöøng, bieán mình trôû thaønh ngöôøi thuï
ñoäng, ai noùi sao nghe vaäy. Cuoái cuøng chaúng
khaùc naøo ngöôøi a dua, xu nònh. Ngöôøi
thöôøng a dua, xua nònh laø ngöôøi “ba phaûi”,
28

29. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
khoâng phaûi laø ngöôøi thaønh thaät, hoï baèng
maët vôùi moïi ngöôøi, chöù khoâng baèng loøng.
Thöù saùu: Khi maát Loøng Yeâu Thöông
ngöôøi ta thöôøng hay noùi thaúng yù nghó trong
ñaàu khieán moïi ngöôøi caêm gheùt, maát thieän
caûm.
Thöù baûy: Khi maát Loøng Yeâu Thöông
ngöôøi ta thöôøng maït saùt vaø hay noùi xaáu
ngöôøi khaùc.
Thöù taùm: Khi maát Loøng Yeâu Thöông
ngöôøi ta chæ bieát mình vaø coi ai treân ñôøi
naøy cuõng chaúng ra gì.
Bôûi vaäy, LOØNG YEÂU THÖÔNG giuùp cho
con ngöôøi trôû thaønh nhöõng ngöôøi toát, nhöõng
ngöôøi coù ñaïo ñöùc, coù loøng nhaân aùi, coù ñöùc
nhaãn nhuïc, bieát tuøy thuaän, ñaày loøng tha thöù
yeâu thöông vaø coøn bieát roäng môû voøng tay,
luoân luoân chia seû nhöõng noãi buoàn vui vôùi
moïi ngöôøi.
29

30. LOØNG YEÂU THÖÔNG
Loøng yeâu
thöông
loaøi saâu boï
cuûa chaùu Brian
C
huùng ta ñaõ töøng chöùng kieán bieát bao
nhieâu ngöôøi coi thöôøng maïng soáng cuûa loaøi
vaät, xem maïng cuûa loaøi vaät nhö ñaát caùt,
thaáy moät con kieán boø treân saân laø laáy chaân
chaø ñaïp cho cheát môùi thoâi. Coù ngöôøi coøn
duøng löûa ñoát kieán, thaáy kieán cheát naèm
ngoån ngang chaúng chuùt loøng thöông xoùt.
Haàu heát moïi ngöôøi ai cuõng xem thöôøng
maïng soáng cuûa loaøi vaät. Rieâng chaùu Brian
thì khaùc, loøng yeâu thöông cuûa chaùu raát ñaëc
bieät, maø ngöôøi lôùn nhö chuùng ta cuõng
khoâng ngôø ñöôïc. Loøng yeâu thöông chaùu xuaát
30

31. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
phaùt töø trong traùi tim YEÂU THÖÔNG, neân
haønh ñoäng giuùp nhöõng con saâu thoaùt cheát
cuûa chaùu laø moät baøi hoïc yeâu thöông saâu saéc
ñoái vôùi moïi ngöôøi. Baøi hoïc loøng yeâu thöông
aáy coù moät giaù trò raát lôùn, maø khi nhaéc ñeán
nhöõng haønh ñoäng aáy thì khoâng ai coù theå
naøo queân ñöôïc:
“Brian laø moät caäu beù baûy tuoåi. Caäu laø
ngöôøi hay mô moäng vaø luoân laøm cho coâ
giaùo cuûa mình töùc giaän. Coâ giaùo cuûa caäu laïi
laø moät ngöôøi raát nghieâm khaéc.
Moät hoâm, Brian ñeán tröôøng treã moät
tieáng ñoàng hoà. Ngay khi caäu vöøa ñeán lôùp,
coâ giaùo cuûa caäu voäi ra khoûi lôùp hoïc, xuoáng
vaên phoøng tröôøng vaø goïi ñieän thoaïi cho meï
Brian: “Hoâm nay Brian ñi hoïc treã moät tieáng
ñoàng hoà” - coâ giaùo noùi - “Toâi gaàn nhö heát
chòu noåi roài!”
Caû ngaøy hoâm aáy, meï Brian heát söùc lo
laéng. Cuoái cuøng, Brian cuõng veà ñeán nhaø.
“Brian, coù chuyeän gì xaûy ra ôû tröôøng vaäy
con?”
“Con ñi hoïc treã. Coâ giaùo cuûa con raát
giaän”.
31

32. LOØNG YEÂU THÖÔNG
“Meï bieát roài. Coâ aáy ñaõ goïi ñieän cho meï.
Maø chuyeän gì ñaõ xaûy ra vaäy con?”
“Daï”, Brian baét ñaàu keå laïi caâu chuyeän
cuûa mình: “Chaéc tröôùc ñoù trôøi coù möa, con
thaáy coù raát nhieàu saâu ôû hai beân væa heø”.
Caäu ngöng laïi moät luùc roài noùi tieáp: “Con
bieát caùc em nhoû seõ giaäm leân chuùng, neân con
coá ñem boû chuùng laïi vaøo trong nhöõng caùi
loã”.
Caäu ngöôùc nhìn meï: “Con maát raát nhieàu
thôøi gian ñeå laøm vieäc ñoù, vì chuùng khoâng
chòu ñi meï aï!”
Ngöôøi meï oâm caäu vaøo loøng vaø noùi: “Meï
yeâu con laém, Brian aø!” Baø khoùc.
Jay O’Callahan
32

33. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
Caäu beù brian coù nhöõng haønh ñoäng loøng
yeâu thöông loaøi vaät xuaát phaùt töø traùi tim
nhaân aùi thaät tuyeät vôøi nhö ñaõ noùi ôû treân.
Chuùng ta khoâng theå laáy vaät gì so saùnh vôùi
loøng yeâu thöông loaøi vaät maø caäu beù naøy ñaõ
thöïc hieän, thaät laø cao quyù voâ cuøng. Moät
haønh ñoäng maø noù mang ñeán hai vieäc thieän
nhö sau:
1- Cöùu nhöõng con saâu thoaùt cheát.
2- Giuùp moïi ngöôøi traùnh vieäc voâ tình
laøm ñieàu aùc.
LOØNG YEÂU THÖÔNG loaøi vaät cuûa caäu beù
Brian ñaõ khieán chuùng ta thöùc tænh, nhaän
bieát raèng söï soáng cuûa con ngöôøi cuõng nhö
söï soáng cuûa muoân loaøi vaät khaùc ñeàu bình
ñaúng. Bôûi vì söï soáng laø moät ñieàu raát cao
quyù treân theá gian naøy, cho neân noù luoân luoân
phaûi ñöôïc toân troïng bình ñaúng nhö nhau. Vì
theá, khoâng ai coù quyeàn cöôùp laáy maïng soáng
cuûa ngöôøi khaùc cuõng nhö maïng soáng cuûa caùc
loaøi vaät khaùc. Neáu ngöôøi naøo cöôùp laáy maïng
soáng cuûa loaøi vaät khaùc thì cuõng nhö cöôùp
laáy maïng soáng cuûa con ngöôøi. Ngöôøi aáy
ñöôïc xem laø moät AÙc Quyû, moät La Saùt. Hoï
khoâng phaûi laø loaøi ngöôøi. Vì loaøi ngöôøi coù
boä oùc thoâng minh, coù tính nhaân aùi vaø ñöùc
33

34. LOØNG YEÂU THÖÔNG
ñoä hieàn laønh, bieát thöông yeâu, tha thöù, bieát
traùnh nhöõng ñieàu laøm ñau khoå mình ñau
khoå ngöôøi.
Bôûi vaïây, moät con ngöôøi thì khoâng theå
soáng nhö caùc loaøi ñoäng vaät aùc, chæ bieát gieát
haïi vaø aên thòt laãn nhau. Cho neân, ñoái vôùi
nhöõng ngöôøi gieát haïi vaø aên thòt chuùng sinh
thì chuùng ta neân xem laïi hoï, hoï coù phaûi
chính laø con ngöôøi hay khoâng?
Xung quanh chuùng ta, cuøng soáng chung
nhau toaøn laø con ngöôøi, nhöng kyø thöïc coù
hai haïng ngöôøi:
1- Haïng ngöôøi coù ñaïo ñöùc, coù nhaân tính,
coù loøng töø aùi, coù loøng yeâu thöông, bieát tha
thöù moïi söï loãi laàm cuûa ngöôøi khaùc, soáng vì
moïi ngöôøi, vì söï soáng cuûa taát caû caùc loaøi vaät
khaùc.
2- Haïng ngöôøi tính tình hung döõ, coäc
caèn, thoâ loâ, thieáu vaên hoùa, khoâng coù loøng
nhaân aùi, khoâng bieát tha thöù moïi loãi laàm cuûa
ngöôøi khaùc, thöôøng coá chaáp, nham hieåm, coù
nhieàu thuû ñoaïn gian xaûo haïi ngöôøi, thöôøng
laøm khoå mình, khoå ngöôøi, thích gieát haïi vaø
aên thòt chuùng sinh, soáng moät ñôøi soáng ñaày
ñau khoå vì chæ bieát coù mình maø queân moïi
ngöôøi.
34

35. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
Chuùng ta haõy töï suy nghó, con ngöôøi coù
quyeàn soáng thì con vaät cuõng coù quyeàn soáng.
Taïi sao con ngöôøi khoâng nhöõng cöôùp laáy
maïng soáng cuûa con vaät maø coøn aên thòt
chuùng? Nhö vaäy con ngöôøi soáng coù bình
ñaúng hay khoâng?
Quyeàn bình ñaúng soáng cuûa con ngöôøi
cuõng nhö caùc loaøi vaät laø nhö nhau. Taïi sao
con ngöôøi noùi ñöôïc maø khoâng laøm ñöôïc?
Con ngöôøi coù ñaàu oùc thoâng minh vaø nhaân aùi
hôn caùc loaøi vaät khaùc, bieát phaân bieät thieän
aùc roõ raøng, bieát söï ñau khoå baûn thaân mình
vaø cuõng bieát moïi söï ñau khoå cuûa caùc loaøi
vaät khaùc, nhöng haàu heát con ngöôøi giaû ñieác,
laøm ngô, ñeàu laøm ngöôïc laïi quyeàn soáng
bình ñaúng aáy. Hoï xem thöôøng maïng soáng
cuûa loaøi vaät nhö coû raùc, muoán ñaâm, gieát luùc
naøo laø tuøy yù. Hoï coi maïngï soáng cuûa loaøi vaät
chaúng ra gì. Haèng ngaøy, nhöõng baø noäi trôï
ñaõ gieát bieát bao nhieâu con vaät ñeå laøm thöïc
phaåm cho gia ñình. Moät chieác taøu ñaùnh caù
ñaõ gieát bieát bao nhieâu sinh maïng caù toâm
chæ trong vaøi tieáng ñoàng hoà. Cho neân, maïng
soáng cuûa caùc loaøi vaät nhö traâu, boø, heo, deâ,
gaø, vòt, caù, toâm, v.v... cheát döôùi baøn tay con
ngöôøi haøng vaïn vaïn, trieäu trieäu chæ trong
moät ngaøy khaép nôi treân theá giôùi.
35

36. LOØNG YEÂU THÖÔNG
Vì theá, baûo sao con ngöôøi soáng khoâng
ñöôïc bình an, yeân vui. Cuoäc soáng cuûa hoï do
soáng aùc neân phaûi gaùnh chòu: khoâng beänh
taät thì tai naïn xaûy ñeán, khoâng thieân tai thì
luõ luït, khoâng baõo toá thì hoûa hoaïn, khoâng
chieán tranh nöôùc naøy thì chieán tranh nöôùc
khaùc, khoâng khoå ñau cheát choùc kieåu naøy thì
phaûi khoå ñau cheát choùc kieåu khaùc. Nhaân
naøo thì quaû naáy khoâng ai coù theå traùnh khoûi,
luaät nhaân quaû raát coâng baèng. Ñöøng baûo
raèng khoâng coù nhaân quaû, chuùng ta chæ caàn
nhìn nhöõng haønh ñoäng cuûa moïi ngöôøi ñang
soáng haèng ngaøy thì bieát ngay cuoäc soáng cuûa
hoï nhö theá naøo.
Thaät söï maø noùi, treân haønh tinh naøy chæ
coù loaøi ngöôøi laø ñoäc aùc kinh khuûng nhaát,
khoâng coù moät loaøi vaät naøo aùc ñoäc baèng, bôûi
loøng daï con ngöôøi gheâ gôùm laém. Chuùng ta
laø nhöõng ngöôøi hoïc vaø soáng theo ñaïo ñöùc
nhaân baûn - nhaân quaû cuûa Phaät giaùo thì neân
caûnh giaùc, ñöøng voäi tin moät ngöôøi naøo caû.
Vì theá, ñöùc Phaät ñaõ töøng nhaéc nhôû chuùng
ta: “Ñöøng coù tin! Ñöøng coù tin!!!”
Con ngöôøi thöôøng hoâ haøo soáng bình
ñaúng, nhöng chaúng coù bình ñaúng chuùt naøo
caû, chæ laø khaåu hieäu, chæ laø lôøi noùi suoâng.
36

37. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
Cho neân, lôøi noùi söï soáng bình ñaúng nhö
nhau, söï soáng raát laø cao quyù, nhöng xeùt cho
cuøng ngöôøi ta chæ noùi, chöù ngöôøi ta khoâng
xem söï soáng ra sao caû. Noùi thì noùi raát hay,
nhöng ngöôøi ta coù theå ñaâm cheùm, gieát nhau
nhö gieát moät con heo, con boø, con choù, v.v...
khoâng hôn khoâng keùm.
Khi moät ñaát nöôùc coù chieán tranh thì
maïng soáng cuûa con ngöôøi raát mong manh?
Chuùng toâi ñaõ töøng chöùng kieán moät cuoäc caøn
queùt cuûa quaân ñoäi Phaùp, taïi huyeän Cuû Chi
thuoäc tænh Gia Ñònh, chæ coù moät ngöôøi lính
Phaùp bò du kích baén bò thöông, chuùng lieàn
vaøo xoùm gaàn ñoù ñoát nhaø cöûa cuûa nhaân daân,
luøa taát caû ngöôøi giaø, phuï nöõ, treû con hôn caû
traêm ngöôøi ra moät baõi ñaát troáng, roài duøng
suùng saùt haïi khoâng coøn moät ngöôøi naøo soáng
soùt. Thaät laø kinh khuûng, haõi huøng toäi aùc
cuûa chieán tranh. Con ngöôøi gieát con ngöôøi
chaúng coù chuùt LOØNG YEÂU THÖÔNG. OÂi!
Chieán tranh! loøng yeâu thöông cuûa con ngöôøi
vôùi con ngöôøi coøn ñaâu nöõa!
Moät baõi chieán tröôøng ñeå laïi bieát bao
ngöôøi cheát. Vaäy söï soáng coù quyù khoâng? Coù
bình ñaúng khoâng? Thöa quyù vò!!!
37

38. LOØNG YEÂU THÖÔNG
Nhìn con ngöôøi gieát loaøi vaät haèng ngaøy
laøm thöïc phaåm thì bieát söï soáng ñaâu coøn coù
yù nghóa gì cao quyù. Gieát con vaät ñöôïc thì
gieát con ngöôøi cuõng vaäy thoâi.
Loaøi ngöôøi thöôøng cöôùp maïng soáng cuûa
loaøi vaät ñeå nuoâi maïng soáng cuûa mình. Vì
theá, söï soáng cuûa con ngöôøi raát moûng manh.
Moät traän luõ luït thuûy tai, moät côn ñoäng ñaát,
moät traän hoûa hoaïn, moät baõi chieán tröôøng
thì con ngöôøi cheát nhö rôm raï, coøn coù nghóa
lyù gì söï soáng cao quyù. Phaûi khoâng quyù vò?
Toäi aùc cöôùp söï soáng cuûa muoân loaøi vaïn
vaät do con ngöôøi taïo ra thì con ngöôøi phaûi
thoï laõnh nhöõng khoå ñau, cheát daàn moøn
trong beänh taät, trong tai naïn, trong moïi söï
xung ñoät. Chuùng ta khoâng tin ñieàu naøy thì
haõy vaøo caùc beänh vieän khaép nôi treân theá
giôùi cuõng nhö trong ñaát nöôùc cuûa chuùng ta,
thì chuùng ta seõ nhìn thaáy caûnh ñòa nguïc
beänh taät khoå ñau naøy, seõ nhìn thaáy caûnh
ñòa nguïc baïo löïc gia ñình, seõ nhìn thaáy
caûnh ñòa nguïc cuûa chieán tranh.
Nhaân naøo quaû naáy khoâng ai coù theå traùnh
khoûi, duø bay leân trôøi hay chui xuoáng bieån
cuõng khoâng thoaùt khoûi. Nhaân quaû nghieäp
baùo GIEÁT CHUÙNG SINH thì ñeàn maïng, gieát
38

39. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
moät maïng phaûi ñeàn möôøi maïng. AÊN THÒT
CHUÙNG SINH thì phaûi thoï chòu beänh taät
hoaëc tai naïn naøy, tai naïn khaùc maø khoâng
moät ai troán khoûi. Baèng chöùng aáy ñeå cho
chuùng ta thaáy: Coù ai aên thòt chuùng sinh maø
khoâng ñau beänh bao giôø? Duø laø baùc só Ñoâng
y hay Taây y, chính hoï vaãn coù beänh, vaø ñoâi
khi chính baûn thaân hoï coøn phaûi thoï chòu
nhöõng beänh ngaët ngheøo nguy hieåm. Ñoù laø
veà baûn thaân, coøn nhöõng ngöôøi thaân trong
gia ñình cuûa hoï, coù ngöôøi naøo khoâng beänh
khoâng? Ñöøng baûo raèng baùc só khoâng beänh.
Haønh ñoäng thöông yeâu loaøi saâu cuûa caäu
beù Brian ñaõ kheùo nhaéc nhôû moïi ngöôøi haõy
YEÂU THÖÔNG SÖÏ SOÁNG, haõy TOÂN TROÏNG
SÖÏ SOÁNG. Söï soáng laø moät ñieàu cao quyù nhaát
treân theá gian naøy. Ñöøng laøm toån thöông söï
soáng cuûa mình, cuûa ngöôøi vaø cuûa muoân vaät,
thì may ra söï soáng treân haønh tinh naøy môùi
ñöôïc bình an, yeân vui vaø haïnh phuùc.
39

40. LOØNG YEÂU THÖÔNG
Loøng yeâu
thöông
cuûa Roâbetti
C
hæ coù loøng yeâu thöông laø thöù duy nhaát
treân ñôøi naøy ñem laïi söï bình an cho mình,
cho ngöôøi nhö treân ñaõ noùi. Caäu beù Roâbetti
daùm lieàu mình hy sinh ñeå cöùu ngöôøi khaùc
moät caùch gan daï. Vì cöùu moät em beù maø baøn
chaân caäu bò baùnh xe nghieàn naùt, nhöng tinh
thaàn YEÂU THÖÔNG cuûa caäu cao thöôïng
tuyeät vôøi, khoâng theå laáy vaät gì so saùnh vôùi
söï hy sinh cao caû aáy:
“Naêm hoïc ñaõ baét ñaàu baèng moät tai hoïa.
Saùng nay, treân ñöôøng ñi hoïc, toâi ñang keå
laïi cho boá nghe nhöõng lôøi noùi chaân thaønh
cuûa thaày Pec-boâ-ni, thì boãng thaáy ñöôøng
phoá ñoâng nghòt nhöõng ngöôøi. Hoï döøng laïi
40

41. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
tröôùc coång tröôøng thò xaõ. Boá keâu leân: “Chaéc
ñaõ xaûy ra tai naïn gì roài!”
Chuùng toâi phaûi len vaøo tröôøng moät caùch
raát khoù khaên. Caên phoøng lôùn chaät ních boá
meï hoïc sinh vaø caû hoïc sinh, maø caùc thaày
giaùo khoâng taøi naøo cho vaøo lôùp ñöôïc. Taát caû
moïi ngöôøi ñeàu nhìn veà phía cöûa phoøng thaày
hieäu tröôûng. Coù ngöôøi noùi: “Toäi nghieäp caäu
beù! Toäi nghieäp Roâ-bet-ti!” ÔÛ tít ñaèng cuoái
phoøng lôùn, ngöôøi ta thaáy nhoâ leân treân ñaùm
ñoâng caùi muõ cuûa moät ngöôøi caûnh veä thò xaõ
vaø caùi ñaàu hoùi cuûa thaày hieäu tröôûng. Moät
oâng ñoäi muõ cao vöøa ñi vaøo, vaø ngöôøi ta thì
thaàm: “Kìa, baùc só”.
Boá toâi hoûi moät thaày giaùo: “Vieäc gì vaäy,
thöa thaày?”
Thaày giaùo traû lôøi: “Xe ñeø leân chaân caäu
aáy”.
Moät ngöôøi khaùc tieáp lôøi: “Vaø ñaõ nghieán
naùt baøn chaân caäu ta”.
Ngöôøi bò naïn laø moät hoïc sinh lôùp hai.
Caäu ta ñang ñi ôû ñöôøng phoá Ñoâ-ra Groât-xa
ñeå ñeán tröôøng, thì thaáy moät em beù lôùp sô
ñaúng tuoät khoûi tay meï vaø ngaõ xuoáng tröôùc
moät chieác xe chôû khaùch ñang chaïy, chæ caùch
41

42. LOØNG YEÂU THÖÔNG
xe coù moät böôùc. Laäp töùc caäu ta duõng caûm
lao ñeán cöùu em beù, beá xoác em daäy. Khoâng
may baùnh xe ñeø leân chaân caäu beù quaû caûm.
Caäu ta laø con trai oâng ñaïi uùy phaùo binh.
Caâu chuyeän
ngöôøi ta keå
cho chuùng toâi
ñeán ñoù thì moät
ngöôøi ñaøn baø
hoát hoaûng, reõ
ñaùm
ñoâng
ñaâm boå vaøo
trong phoøng.
Ñoù laø meï cuûa
Roâ-bet-ti, maø
ngöôøi ta vöøa
baùo cho bieát.
Moät ngöôøi khaùc, meï cuûa em beù ñöôïc cöùu
soáng, chaïy laïi oâm choaøng laáy coå baø meï Roâbet-ti maø khoùc nöùc nôû, vaø dìu baø vaøo trong
phoøng thaày hieäu tröôûng. ÔÛ beân ngoaøi,
chuùng toâi nghe tieáng keâu thaát voïng cuûa baø
Roâ-bet-ti: “OÂi, Giu-li-oâ cuûa meï, con yeâu daáu
cuûa meï!”
Moät laùt sau, moät chieác xe ñoã tröôùc coång
vaø thaày hieäu tröôûng ñi ra, beá caäu beù bò
42

43. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
thöông treân tay. Caäu beù ñaùng thöông, maët
taùi nhôït, maét nöûa nhaém nöûa môû, ñaàu töïa
leân vai thaày hieäu tröôûng. Thaáy caäu, moïi
ngöôøi ñeàu im laëng. Ngöôøi ta chæ coøn nghe
tieáng naác coá neùn cuûa baø Roâ-bet-ti. Thaày
hieäu tröôûng döøng laïi moät choác trong phoøng,
naâng caäu Roâ-bet-ti leân, nhö ñeå cho moïi
ngöôøi troâng thaáy caäu.
Töùc thì, thaày giaùo, coâ giaùo, boá meï hoïc
sinh vaø hoïc sinh, taát caû ñeàu noùi to: “Roâbetti
duõng caûm! Caäu beù duõng caûm vaø ñaùng
thöông!”
Ngöôøi ta gôûi ñeán caäu nhöõng caùi hoân; caùc
coâ giaùo vaø hoïc sinh ñöùng gaàn thì hoân hai
baøn tay beù nhoû baát ñoäng cuûa caäu. Caäu môû
maét ra vaø thì thaàm hoûi: “Caëp saùch cuûa chaùu
ñaâu roài?” Baø meï cuûa em beù ñöôïc cöùu soáng
vöøa ñöa chieác caëp ra vöøa noùi: “Ñaây, chính
baùc giöõ ñaây, chaùu yeâu daáu cuûa baùc aï!”
Nghe con ñaõ noùi ñöôïc, baø Roâ-bet-ti mæm
cöôøi. Moïi ngöôøi ñeàu ñi ra. Caäu beù bò thöông
ñöôïc ñaët naèm caån thaän trong xe, ngöôøi ta
quaát roi cho ngöïa chaïy. Vaø taát caû chuùng toâi
vaøo lôùp hoïc, laëng leõ vaø xuùc ñoäng”.
Nhöõng taám loøng cao caû
43

44. LOØNG YEÂU THÖÔNG
Moät em beù cöùu moät em beù thoaùt cheát
trong gang taác, tröôùc maét moïi ngöôøi maø
khoâng ai kòp phaûn öùng gì caû. Neáu khoâng coù
em nhanh chaân thì em beù seõ ra sao? Moät
baøn chaân cuûa em ñoåi laáy maïng soáng cuûa em
beù thaät laø cao caû. Ñoïc ñeán ñaây ai cuõng phaûi
xuùc caûm rôi nöôùc maét vaø chaáp nhaän loøng
haøo hieäp cao thöôïng cuûa caäu beù, bieát cöùu
ngöôøi duø phaûi hy sinh thaân maïng. Ñoù
laøđđcaäu beù Robetti bieát ñem LOØNG YEÂU
THÖÔNG đñeán vôùi em beù, vaø chaéc chaén seõ
ñeán vôùi moïi ngöôøi.
44

45. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
Loøng yeâu
thöông
cuûa Mario
T
rong cuoäc soáng haèng ngaøy, coù bieát bao
con ngöôøi haøo hieäp toát buïng, nhöng chöa coù
dòp giuùp ngöôøi trong côn hoaïn naïn baèng
LOØNG YEÂU THÖÔNG chaân thaät cuûa mình
maø thoâi.
Toâi coøn nhôù moät caâu chuyeän hy sinh
mình cöùu ngöôøi cuûa chaùu beù Mario. Tröôùc söï
soáng cheát maø daùm lieàu cheát ñeå giuùp ngöôøi
khaùc soáng veà sum hôïp vôùi gia ñình, thaät laø
vó ñaïi vaø cao thöôïng voâ cuøng:
“Caùch ñaây maáy naêm, vaøo moät buoåi saùng
thaùng möôøi hai, moät chieác taøu thuûy chaïy
baèng hôi nöôùc rôøi khoûi caûng Li-vô-pun.
Treân taøu coù hôn hai traêm ngöôøi, keå caû saùu
45

46. LOØNG YEÂU THÖÔNG
chuïc trong thuûy thuû ñoaøn. Thuyeàn tröôûng
vaø haàu heát thuûy thuû ñeàu laø ngöôøi Anh.
Trong soá haønh khaùch coù nhieàu ngöôøi YÙ:
ba nhaø buoân, moät linh muïc vaø nhieàu nhaïc
só. Taøu ñi veà höôùng ñaûo Man-ta. Thôøi tieát
xaáu.
Phía ñaèng muõi taøu, trong soá haønh khaùch
ñi haïng ba coù moät caäu beù ngöôøi YÙ khoaûng
möôøi hai tuoåi, beù ngöôøi so vôùi tuoåi nhöng
vaïm vôõ, vôùi neùt maët khaéc khoå vaø cöông
nghò cuûa nhöõng ngöôøi ñaûo Xi-xi-li-a. Caäu
ngoài ñaáy moät mình, treân moät ñoáng thöøng,
tay choáng vaøo moät chieác va-li ñaõ cuõ, ñöïng
quaàn aùo. Da maët caäu maøu baùnh maät, toùc
ñen, xoaên laïi, ruû xuoáng ñeán coå. Caäu beù toäi
nghieäp aên maëc toài taøn, moät chieác khaên
quaøng cuõ phuû leân hai vai, moät beân vai
quaøng sôïi daây ñeo caùi tuùi da. Caäu ñöa maét
nhìn quanh veû lo ngaïi, nhìn haønh khaùch,
con taøu, caùc thuûy thuû chaïy ngang tröôùc
maët, nhìn maët bieån ñang gaàm theùt. Troâng
caäu nhö vöøa phaûi chòu moät noãi buoàn lôùn
trong gia ñình: veû maët ngaây thô maø caùi
nhìn aâu saàu.
Taøu vöøa môùi nhoå neo ñöôïc moät luùc thì
moät thuûy thuû ngöôøi YÙ toùc hoa raâm leân phía
46

47. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
ñaèng muõi, tay daét moät coâ con gaùi, döøng laïi
tröôùc maët caäu beù Xi-xi-li-a vaø noùi: “Ñöa ñeán
cho chaùu moät coâ baïn ñöôøng ñaây, Ma-ri-oâ aø!”
Xong, ngöôøi thuûy thuû ñi nôi khaùc. Coâ gaùi
ngoài leân ñoáng daây thöøng, caïnh caäu beù. Hoï
nhìn nhau.
- Ñaèng aáy veà ñaâu ñaáy? - caäu beù Xi-xi-li-a
hoûi.
- Veà Man-ta, ñi qua Na-poâ-li - coâ beù traû
lôøi, roài noùi theâm - Mình veà gaëp laïi boá meï
ñang chôø mình. Mình teân laø Giu-li-et-ta
Pha-gi-a-ni.
Caäu beù khoâng noùi gì heát. Moät luùc sau,
caäu laáy trong tuùi da chieác baùnh mì vaø
nhöõng quaû khoâ, coâ beù thì coù baùnh bích quy.
Hoï cuøng aên.
- Vui ñaáy - ngöôøi thuûy keâu leân khi ñi qua
- saép nhaûy muùa roài ñaáy!
Gioù thoåi maïnh leân, con taøu troøng traønh
döõ doäi. Nhöng hai ñöùa treû khoâng coù maùu
say soùng, chaúng ñeå yù gì caû.
Coâ gaùi mæm cöôøi. Tuoåi coâ cuõng gaàn baèng
tuoåi ngöôøi baïn ñoàng haønh, nhöng cao hôn,
cuõng nöôùc da baùnh maät, chaéc cuõng ñaõ chòu
khoå, aên maëc cuõng raát xoaøng xónh. Moät caùi
47

48. LOØNG YEÂU THÖÔNG
khaên muøi soa maøu ñoû buoäc môù toùc xoaên caét
ngaén. Hai tai ñeo hai chieác khuyeân baïc.
Hoï keå cho nhau nghe chuyeän mình. Caäu
beù laø con moà coâi, boá laø coâng nhaân, môùi cheát
ôû Li-vô-pun maáy hoâm tröôùc, vaø oâng laõnh söï
YÙ thaáy caäu bô vô môùi göûi caäu veà queâ ôû Palec-moâ. ÔÛ ñaáy caäu mong tìm ñöôïc vaøi ngöôøi
coù hoï xa.
Coâ beù thì ñöôïc moät ngöôøi coâ raát thöông
ñöa sang Luaân-ñoân hoài naêm ngoaùi; boá meï
coâ quaù ngheøo göûi con ñi moät thôøi gian, vaø
ngöôøi coâ höùa sau naøy nhaän coâ laøm ngöôøi
thöøa keá gia taøi cuûa mình. Nhöng chæ maáy
thaùng sau thì ngöôøi coâ bò moät chieác xe ngöïa
cheït cheát, khoâng ñeå laïi moät xu naøo. OÂng
laõnh söï YÙ cuõng cho coâ trôû veà nöôùc.
Caû hai ñeàu ñöôïc göûi cho chuù thuûy thuû
ngöôøi YÙ.
- Theá ñaáy - coâ beù noùi - boá meï mình töôûng
mình seõ trôû veà giaøu coù, nhöng seõ gaëp laïi
con vaãn ngheøo nhö tröôùc. Nhöng boá meï
mình thöông mình laém, neân duø theá naøo
mình cuõng ñöôïc ñoùn tieáp vui veû. Coøn caùc
em trai mình nöõa, chuùng noù seõ vui bieát maáy
khi gaëp laïi mình. Mình coù boán ñöùa em cô,
ñeàu coøn nhoû tí, mình laø chò caû. Mình may
48

49. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
quaàn aùo cho boïn chuùng... Mình veà nhaø thì
vui phaûi bieát. Ñeán nôi mình böôùc vaøo roùn
reùn...
Roài coâ hoûi ngöôøi baïn ñöôøng:
- Theá caäu cuõng saép gaëp laïi ngöôøi thaân
chöù?
- ÖØ, neáu hoï muoán mình veà...
- Nhöõng ngöôøi aáy khoâng yeâu caäu aø?
- Mình cuõng chaúng bieát nöõa.
- Ñeán leã Giaùng sinh naøy, mình möôøi ba
tuoåi - coâ beù noùi.
Hoï coøn noùi chuyeän veà bieån vaø nhöõng
ngöôøi chung quanh. Suoát caû ngaøy, hoï ôû
caïnh nhau, thænh thoaûng laïi noùi vôùi nhau
vaøi caâu. Haønh khaùch töôûng hoï laø anh em.
Coâ beù ñan moät chieác bít taát, caäu beù coù veû tö
löï. Maët bieån moãi luùc soùng moät to.
Ñeán toái, luùc chia tay ñi nguû, coâ beù noùi
vôùi Ma-ri-oâ: “Nguû ngon nheù!”
- Roài chaúng ai nguû yeân ñöôïc ñaâu, caùc
chaùu aï! - ngöôøi thuûy thuû YÙ noùi, khi chaïy
ngang qua vì oâng thuyeàn tröôûng goïi.
49

50. LOØNG YEÂU THÖÔNG
Ma-ri-oâ ñònh chuùc laïi baïn nhoû “nguû
ngon”, thì boãng moät ngoïn soùng lôùn laøm caäu
öôùt heát vaø xoâ caäu ngaõ vaøo chieác gheá daøi...
- Coù bò thöông khoâng? - coâ beù keâu to vaø
chaïy laïi.
Haønh khaùch ñeàu hoái haû ñi xuoáng khoang
taøu, khoâng ai chuù yù ñeán hai ngöôøi. Coâ beù
quyø xuoáng beân caïnh Ma-ri-oâ ñang choaùng
vaùng, lau maùu ôû traùn caäu, roài laáy caùi khaên
ñoû ñang truøm baêng cho baïn. Trong khi oâm
ñaàu caäu ñeå buoäc baêng thì moät gioït maùu daây
vaøo caùi aùo maøu vaøng cuûa coâ.
Ma-ri-oâ tænh laïi daàn vaø ñöùng leân.
- Ñaõ ñôõ chöa? - coâ beù hoûi.
- Chaúng sao ñaâu - caäu traû lôøi.
- Thoâi, nguû ngon nheù! - Giu-li-et-ta noùi.
- Nguû ngon! - Ma-ri-oâ chuùc laïi.
Roài hoï ñi xuoáng phoøng nguû.
Ngöôøi thuûy thuû ñaõ ñoaùn ñuùng. Hai ñöùa
beù chöa kòp nguû thì moät côn baõo ñaõ noåi leân.
Thaät chaúng khaùc naøo moät cuoäc taán coâng döõ
doäi, chæ moät choác ñaõ ñaùnh gaãy moät coät
buoàm, cuoán maát ba chieác thuyeàn treo ôû caùc
50

51. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
roøng roïc phía ngoaøi maïn taøu, vaø caû ba con
boø ôû ñaèng tröôùc muõi.
Quang caûnh treân taøu hoãn loaïn khoâng taû
ñöôïc. Moïi ngöôøi ñeàu hoaûng hoát, kinh
hoaøng: tieáng keâu, tieáng khoùc, tieáng caàu
nguyeän ñeán naõo loøng. Côn baõo moãi luùc moät
maïnh leân, suoát caû ñeâm vaø raïng saùng thì
ñeán luùc döõ doäi heát söùc.
Nhöõng ñôït soùng khuûng khieáp traøn qua
con taøu, khi theo chieàu ngang, khi theo
chieàu doïc, cuoán ñi hoaëc ñaäp tan heát moïi vaät
gaëp phaûi. Saøn taøu phía treân khoang maùy bò
suït, nöôùc aøo vaøo aàm aàm daäp taét heát löûa,
nhöõng ngöôøi thôï ñoát loø ñaõ phaûi chaïy ñi nôi
khaùc. Ñaâu ñaâu cuõng coù nöôùc xoái xuoáng,
leânh laùng khaép nôi.
Moät tieáng noùi vang leân: “Bôm nöôùc ra!”
Ñoù laø tieáng cuûa oâng thuyeàn tröôûng.
Thuûy thuû lao ñi laáy bôm, nhöng moät
ngoïn soùng lôùn baát ngôø ñaäp maïnh vaøo phía
ñaèng laùi, giaät ñöùt caùc daây chaèng, laøm tung
caùc caùnh cöûa, roài phun nöôùc vaøo trong nhö
voøi roàng.
Haønh khaùch sôï quaù chöøng, vaøo naáp caû
trong gian phoøng lôùn. Coù luùc, thaáy thuyeàn
51

52. LOØNG YEÂU THÖÔNG
tröôûng vaøo, taát caû moïi ngöôøi ñeàu nhao nhao
leân hoûi: “Thuyeàn tröôûng! Thuyeàn tröôûng!
Lieäu coù vieäc gì khoâng? Coøn chuùt hy voïng
naøo khoâng? Cöùu chuùng toâi vôùi!”
OÂng thuyeàn tröôûng chôø cho moïi ngöôøi im
laëng, môùi laïnh luøng noùi: “Haõy kieân nhaãn
chòu ñöïng”.
Moät ngöôøi ñaøn baø moät mình theùt leân:
“Thöông haïi toâi vôùi!”
Khoâng ai coøn noùi leân moät lôøi ñöôïc nöõa,
noãi khieáp sôï laøm cho nhöõng ngöôøi khoán
khoå kia nhö teâ daïi. Moät hoài laâu troâi qua, im
laëng nhö trong coõi cheát. Ngöôøi ta nhìn
nhau, hoác haùc, kinh hoaøng. Coù moät luùc, oâng
thuyeàn tröôûng thöû cho haï xuoáng bieån moät
chieác thuyeàn. Naêm thuûy thuû böôùc vaøo, chieác
thuyeàn töø töø haï xuoáng... Vöøa môùi chaïm maët
bieån, moät ñôït soùng to ñaõ xoâ ñeán laät uùp ngay
chieác thuyeàn. Hai thuûy cheát ñuoái, trong ñoù
coù ngöôøi thuûy thuû YÙ. Nhöõng ngöôøi khaùc
phaûi chaät vaät laém môùi naém ñöôïc ñaàu daây
ñeå leo leân taøu. Sau côn thöû thaùch, chính caùc
thuûy thuû cuõng ñaõ naûn loøng. Hai tieáng ñoàng
hoà troâi qua... Con taøu chìm daàn, nöôùc ngaäp
ñeán caùc bao lôn.
52

53. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
Baáy giôø, moät caûnh töôïng khuûng khieáp
dieãn ra treân saøn taøu. Nhöõng baø meï oâm chaët
con vaøo loøng moät caùch tuyeät voïng; nhöõng
ngöôøi baïn oâm hoân nhau vónh bieät. Coù ngöôøi
xuoáng caùc buoàng döôùi ñeå khoûi phaûi nhìn
thaáy maët bieån.
Moät ngöôøi khaùch töï baén moät phaùt suùng
ngaén, ngaõ vaät xuoáng caàu thang vaø taét thôû.
Nhöõng ngöôøi khoán khoå khaùc, tröôùc caùi cheát
ñang ñeán gaàn, chen chuùc nhau nhö ñieân,
nhö cuoàng.
Ngöôøi ta nghe laãn loän, hoãn ñoän nhöõng
tieáng keâu khoùc, tieáng heùt cuûa treû em, nhöõng
gioïng xeù oùc laï luøng, vaø ngöôøi ta ñaõ thaáy
choã naøy, choã kia nhöõng ngöôøi khoâng cöû
ñoäng, kinh hoaøng, ñoâi maét môû to nhöng
khoâng nhìn thaáy gì nöõa, nhö maét ngöôøi
ñieân. Ma-ri-oâ vaø Giu-li-et-ta, hai tay oâm
chaët moät coät buoàm, maét nhìn chaèm chaèm
ra bieån. Maët bieån ñaõ yeân hôn moät chuùt,
nhöng con taøu vaãn tieáp tuïc chìm töø töø. Chæ
vaøi phuùt nöõa laø noù seõ naèm döôùi ñaùy bieån.
- Thaû xuoàng xuoáng bieån! - oâng thuyeàn
tröôûng ra leänh.
Chieác xuoàng cuoái cuøng ñöôïc haï xuoáng
maët nöôùc. Möôøi boán thuûy thuû vaø ba ngöôøi
53

54. LOØNG YEÂU THÖÔNG
khaùch xuoáng theo. OÂng thuyeàn tröôûng ôû laïi
treân taøu.
- Xin thuyeàn tröôûng xuoáng ñaây vôùi chuùng
toâi! - ngöôøi ta goïi oâng töø beân döôùi.
- Ta phaûi cheát ôû vò trí cuûa ta - thuyeàn
tröôûng noùi.
Nhöõng ngöôøi thuûy thuû ôû döôùi laïi keâu to:
“Chuùng ta seõ gaëp moät chieác taøu khaùc vaø seõ
ñöôïc cöùu soáng. Xin thuyeàn tröôûng xuoáng
mau, khoâng nguy maát!”
- Ta ôû laïi!
Nhöõng ngöôøi thuûy thuû laïi höôùng veà
haønh khaùch vaø keâu to: “Coøn choã cho moät
ngöôøi, moät ngöôøi ñaøn baø!”
Moät ngöôøi ñaøn baø böôùc ra, oâng thuyeàn
tröôûng dìu beân caùnh tay nhöng nhìn thaáy
chieác xuoàng caùch xa taøu, khoâng ñuû can ñaûm
nhaûy xuoáng, ngöôøi ñaøn baø laïi ngaõ xuoáng
saøn taøu. Nhöõng ngöôøi ñaøn baø khaùc thì ñeàu
ñaõ ngaát ñi hay gaàn nhö cheát caû.
Nhöõng ngöôøi thuûy thuû laïi keâu to: “Cho
moät ñöùa beù xuoáng!”
Nghe vaäy, caäu beù xöù Xi-xi-li-a vaø coâ baïn
ñöôøng, töø naõy ñöùng im nhö ñaõ hoùa ñaù,
54

55. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
boãng nhö söïc tænh, vôùi baûn naêng sinh toàn,
hoï lao ra thaønh taøu vaø heùt: “Toâi! Toâi!” vaø
xoâ ñaåy nhau nhö hai con daõ thuù.
- Ñöùa beù thoâi! - Nhöõng ngöôøi thuûy thuû
keâu - Thuyeàn naëng laém roài, ñöùa beù thoâi”.
Nghe theá, coâ beù söõng sôø, buoâng thoõng
hai tay, ñöùng im, nhìn Ma-ri-oâ vôùi ñoâi maét
nhö cuûa ngöôøi saép cheát.
Ma-ri-oâ cuõng nhìn coâ beù, vaø troâng thaáy
veát maùu treân aùo coâ, nhôù laïi vieäc laøm toát
buïng cuûa ngöôøi baïn nhoû, vaø moät yù nghó cao
thöôïng vuït ñeán, laøm raïng rôõ khuoân maët
caäu.
Nhöõng ngöôøi thuûy thuû laïi soát ruoät heùt
leân: “Cho ñöùa beù xuoáng ñi!”
Theá laø Ma-ri-oâ heùt to, gioïng chaúng coù gì
laø cuûa moät ngöôøi ôû traàn theá nöõa: “Coâ aáy
nheï hôn toâi!... Giu-li-et-ta, xuoáng ñi! Baïn
coøn boá, coøn meï, toâi chæ coù moät mình... Toâi
nhöôøng choã cho baïn. Xuoáng ngay ñi!”
- Vöùt con beù xuoáng ñaây! - nhöõng ngöôøi
thuûy thuû laïi giuïc.
Ma-ri-oâ lieàn oâm ngang löng Giu-li-et-ta
vaø neùm xuoáng. Coâ beù theùt leân moät tieáng vaø
55

56. LOØNG YEÂU THÖÔNG
rôi xuoáng nöôùc. Moät thuûy thuû naém ñöôïc tay
coâ vaø loâi leân xuoàng.
Caäu beù xöù Xi-xi-li-a ñöùng ôû maïn taøu,
ñaàu ngaång cao, maùi toùc bay tröôùc gioù, baát
ñoäng, cao caû, tuyeät vôøi.
Chieác xuoàng ñaõ kòp ra xa ñeå traùnh bò
cuoán vaøo vuøng nöôùc xoaùy, khi chieác taøu
chìm xuoáng bieån.
Baáy giôø, Giu-li-et-ta, cho ñeán luùc aáy baøng
hoaøng chaúng bieát gì caû, ngöôùc maét nhìn
Ma-ri-oâ vaø baät ra khoùc nöùc nôû, giô hai tay
leân veà phía caäu, Giu-li-et-ta theùt leân: “Vónh
bieät, Ma-ri-oâ! Vónh bieät! Vónh bieät! Vónh
bieät!”
56

57. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
“Vónh bieät!” - caäu beù ñaùp laïi.
Chieác xuoàng bôi nhanh ra xa treân maët
bieån hung döõ, döôùi baàu trôøi aâm u. Treân taøu
chaúng coøn nghe ai keâu gaøo nöõa, nöôùc ñaõ
traøn qua saøn taøu.
Giu-li-et-ta uùp maët vaøo hai tay. Khi coâ
ngaång ñaàu leân vaø nhìn ra maët bieån, thì
chieác taøu ñaõ bieán maát!...”
Nhöõng taám loøng cao caû
Tuy raèng ñaây chæ laø caâu chuyeän, nhöng
tröôùc caûnh sinh ly töû bieät cuûa hai chaùu beù
Giulietta vaø Mario, chuùng bieát nhöôøng söï
soáng cho nhau thaät laø cao thöôïng. Ñaønh
raèng söï soáng raát laø quyù, nhöng bieát ñem söï
soáng cuûa mình laøm moät vieäc nghóa thì söï
soáng aáy coøn cao quyù hôn. Mario ñaõ bieát ñem
söï soáng cuûa mình giuùp cho Giulietta vui
xum hôïp vôùi nhöõng ngöôøi thaân trong gia
ñình thaät laø tuyeät vôøi. Ñoïc ñeán ñaây ai maø
khoâng xuùc ñoäng rôi nöôùt maét, nhaát laø
nhöõng chaùu beù tuoåi coøn thô ngaây maø coøn
bieát hy sinh mình nhö vaäy, thaät laø moät taám
göông saùng cho chuùng ta soi. Phaûi khoâng
quyù vò?
57

58. LOØNG YEÂU THÖÔNG
Loøng yeâu thöông cuûa chaùu beù Mario thöïc
hieän ñuùng nghóa Yeâu Thöông, vaø ngöôøi
xöùng ñaùng nhaän loøng yeâu thöông aáy laø chaùu
Giulietta. Ngöôøi cho vaø ngöôøi nhaän thaät
ñuùng nghóa soáng laøm ngöôøi, ñôøi ñôøi ngöôøi ta
seõ nhôù maõi khoâng queân nhöõng taám göông
hy sinh naøy.
Treân ñaây laø loøng yeâu thöông con ngöôøi
vôùi con ngöôøi, nhaát laø caùc chaùu tuoåi coøn hoïc
troø maø ñaõ neâu göông LOØNG YEÂU THÖÔNG
cao thöôïng saùng choùi, khieán cho chuùng ta
caøng yeâu thöông vaø yeâu thöông maõi maõi.
Nhôø coù loøng yeâu thöông chuùng ta môùi tha
thöù nhöõng loãi laàm cuûa nhau; nhôø coù yeâu
thöông chuùng ta môùi ñem laïi söï soáng bình
yeân cho nhau; nhôø coù loøng yeâu thöông
chuùng ta môùi bieát toân troïng söï soáng cuûa
nhau, môùi bieát quyù troïng cuoäc soáng cuûa
muoân loaøi hôn nhieàu.
LOØNG YEÂU THÖÔNG! Loøng yeâu thöông
seõ ñem laïi söï bình an, yeâu vui vaø haïnh
phuùc cho baûn thaân, gia ñình vaø xaõ hoäi.
58

59. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
Loøng yeâu
thöông
Toå quoác
C
uõng töø loøng yeâu thöông aáy, maø chuùng
ta bieát thöïc hieän cho queâ höông, xöù sôû, cho
ñaát nöôùc, toå quoác cuûa mình, thì loøng yeâu
thöông aáy trôû neân roäng raõi bao la vaø cao
quyù voâ cuøng, voâ taän, ñoù laø LOØNG YEÂU
THÖÔNG TOÅ QUOÁC.
Noùi ñeán loøng yeâu thöông Toå quoác laø noùi
ñeán bao anh huøng lieät só cuûa ñaát nöôùc, ñaõ
oanh lieät duõng caûm hy sinh cho Toå quoác.
Lòch söû coøn ghi laïi vaø ñaõ chöùng minh
nhöõng ñieàu aáy. Töø toå Huøng Vöông döïng
nöôùc, ñeán oâng cha cuûa chuùng ta ñaõ traûi qua
nhieàu ñôøi, hoï ñaõ ngaõ xuoáng ñeå baûo veä maûnh
ñaát naøy, hoï ñaõ ñem maùu xöông toâ ñaép cho
59

60. LOØNG YEÂU THÖÔNG
queâ höông naøy. Ngaøy nay, ñaát nöôùc Vieät
Nam coù moät neàn ñoäc laäp, töï do, haïnh phuùc
maø toaøn daân ñang ñöôïc thoï höôûng, laø nhôø
bao coâng lao cuûa toå tieân vaø cuûa oâng baø
chuùng ta quaù lôùn. Laø moät coâng daân Vieät
Nam, taáùt caû chuùng ta laø con chaùu nhieàu ñôøi
cuûa toå tieân. Vì vaäy, ñôøi ñôøi chuùng ta khoâng
theå queân aân aáy ñöôïc.
Trong chieán tranh, ñeå baûo veä neàn ñoäc
laäp töï do cho toaøn daân coù ñöôïc nhö ngaøy
hoâm nay, laø bieát bao coâng lao cuûa caùc anh
huøng lieät só. Keå töø vua Huøng Vöông ñeán
ngaøy nay, xöông cuûa daân toäc chuùng ta chaát
nhö nuùi, maùu cuûa daân toäc chuùng ta chaûy
thaønh soâng. Nhìn baûn ñoà töø Nam, chí Baéc,
ñaâu ñaâu cuõng coù nghóa trang lieät só. Nhöng
nhöõng nghóa trang lieät só aáy chæ ghi laïi
nhöõng anh huøng lieät só trong coâng cuoäc
khaùng chieán, chieán ñaáu ñuoåi giaëc keå töø naêm
1945, ñeán naêm 1975. Coøn tính töø naêm 1945
trôû veà tröôùc, coù bieát bao nhieâu anh huøng
lieät só voâ danh ñaõ vì Toå quoác hy sinh mình,
maø khoâng ñöôïc ghi teân vaøo söû saùch vaø
nghóa trang nhö baây giôø.
Ngaøy mai, con chaùu cuûa chuùng ta coøn
thaáy ñaâu di tích aáy. Tuy caùc ñeàn thôø cuûa caùc
60

61. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
Ngaøi coøn ñoù, hoàn thieâng soâng nuùi coøn kia,
nhöng con chaùu chuùng ta laáy gì ñeå laøm moät
daáu aán trong taâm, ñeå noùi leân haønh ñoäng
LOØNG YEÂU THÖÔNG TOÅ QUOÁC?
Vì vaäy, hoâm nay chuùng ta muoán noùi leân
loøng yeâu thöông toå quoác, laø chuùng ta phaûi
laøm nhöõng gì toát ñeïp cho Toå quoác, duø vieäc
laøm lôùn, hay vieäc laøm nhoû, cuõng phaûi luoân
luoân toâ theâm nhöõng danh döï cho Toå quoác,
traùnh khoâng ñöôïc laøm aûnh höôûng, mang
tieáng xaáu cho Toå quoác. Chuùng ta phaûi laøm
raïng danh con Tieân, chaùu Roàng, maø khoâng
caàn phaûi ghi vaøo söû saùch; maø khoâng caàn ai
bieát ñeán, chæ bieát mình luùc naøo cuõng baûo veä
danh döï Toå quoác treân heát, khoâng ñeå cho
moät ngöôøi naøo daùm laêng nhuïc daân mình, Toå
quoác mình:
“Naêm tröôùc, moät chieác taøu Taây Ban Nha
rôøi beán Bardeâloâna, ñeå ñi Gieânoâva. Treân
taøu, tröø ngöôøi Taây Ban Nha, coøn coù moät soá
ngöôøi Phaùp, ngöôøi Italia, ngöôøi Thuïy Só vaø
nhieàu ngöôøi khaùc nöõa. Trong nhöõng haønh
khaùch, ngöôøi ta nhaän thaáy moät ñöùa treû ñoä
11 tuoåi, aên maëc nhôm nheách, ñöùng rieâng
moät choã vaø nhìn nhöõng ngöôøi kia baèng ñoâi
maét haàm haàm. Noù nhìn nhö theá cuõng
61

62. LOØNG YEÂU THÖÔNG
khoâng haún laø khoâng coù côù. Cha meï noù laø
noâng daân ôû gaàn Pañoâva, coá nhieân laø ngheøo
tuùng, hai naêm tröôùc vì tham tieàn, ñaõ cho noù
ñi ôû vôùi moät ngöôøi chuû xieác rong. Ngöôøi naøy
daïy noù moät vaøi moùn nhaûy, loän, roài baét noù
theo sang Phaùp vaø Taây Ban Nha. Noù bò
haønh haï luoân tay vaø aên uoáng khoâng ñuû.
Ñeán thaønh Bardeâloâna, khoâng theå chòu
ñöôïc caùi ñôøi soáng khoå aûi aáy nöõa, ñöùa treû
khoán naïn lieàn troán chuû, ñeán caàu cöùu vieân
laõnh söï Italia. Ñoäng moái thöông taâm, vieân
laõnh söï xin cho noù moät choã trong taøu noùi
treân, vaø cho noù moät laù thö giôùi thieäu cuøng
oâng thò tröôûng thaønh Gieânoâva, nhôø oâng traû
veà cho cha meï noù, nhöõng ngöôøi ñaõ baùn noù
nhö moät con vaät.
Thaèng beù gaày coøm, yeáu ñuoái vaø maëc boä
quaàn aùo raùch. Ngöôøi ta cho noù ngoài phoøng
haïng nhì. Haønh khaùch ai cuõng nhìn noù, coù
ngöôøi hoûi noù, song noù khoâng traû lôøi. Noù coù
veû caêm gheùt moïi ngöôøi vì nhöõng söï khaéc
khoå vaø haønh phaït ñaõ laøm cho noù oaùn haän
vaø khoâng coù caûm tình. Tuy nhieân, coù ba
ngöôøi haønh khaùch ñaõ kheùo laøm cho noù heù
raêng. Noù keå chuyeän noù baèng tieáng Italia
pha gioïng Taây Ban Nha. Ba ngöôøi khaùch
62

63. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
kia khoâng phaûi laø daân Italia nhöng cuõng
thöông noù, cho tieàn ñeå noù noùi chuyeän, nghe
cho ñôõ buoàn. Ñoàng thôøi, coù maáy thieáu phuï
ñi qua, ba oâng quí khaùch haõnh dieän neùm
theâm tieàn xuoáng baøn loaûng xoaûng vaø noùi:
"Caàm laáy! Caàm laáy nöõa naøy!"
Ñöùa
ôn roài
xuoáng,
vieäc noù
beù sung söôùng, vô tieàn boû tuùi, caûm
vaøo phoøng. Noù buoâng maøn cöûa
ngoài yeân laëng vaø nghó ñeán nhöõng
seõ phaûi laøm.
Noù nghó: Vôùi soá tieàn aáy, noù seõ ñöôïc aên
no, khoâng phaûi theøm nhaït nhö tröôùc. Khi
tôùi Gieânoâva, noù seõ saém moät boä caùnh môùi ñeå
thay boä quaàn aùo noù ñeo hai naêm trôøi nay,
raùch nhö toå ñæa. Noù laïi ñònh ñeå ra moät ít
tieàn ñem veà cho cha meï, chaéc laø ñöôïc saên
ñoùn vaø quí hoaù hôn laø veà tay khoâng. Soá tieàn
aáy ñoái vôùi noù laø moät moùn tieàn to. Ngoài sau
reøm cöûa, noù tröø ñi tính laïi vaø trong loøng
thaáy khoan khaùi nheï nhaøng.
Luùc aáy, ba ngöôøi khaùch noùi treân ñang
ngoài ôû buoàng aên, quaây quaàn uoáng röôïu vaø
noùi chuyeän veà nhöõng cuoäc du lòch cuûa
mình, cuøng phong tuïc nhöõng nöôùc ñaõ ñi
qua. Tình côø, caâu chuyeän nhaèm vaøo nöôùc
Italia. Moät ngöôøi baét ñaàu phaøn naøn veà
63

64. LOØNG YEÂU THÖÔNG
khaùch saïn, ngöôøi cheâ veà xe löûa. Cuoái cuøng,
röôïu say, hoï thi nhau noùi xaáu taát caû nhöõng
gì thuoäc veà nöôùc Italia. Ngöôøi thöù nhaát noùi
bieát theá, hoï seõ di du lòch xöù Lappoân (ôû cöïc
baéc chaâu AÂu), coøn hôn sang nöôùc Italia.
Ngöôøi thöù nhì noùi quaû quyeát raèng, ôû Italia
haén gaëp toaøn thò nhöõng phöôøng quyû quyeät
vaø nhöõng quaân cöôøng ñaïo. Ngöôøi thöù ba
noùi theâm raèng:
- Nhöõng ngöôøi tuøng söï nöôùc Italia khoâng
bieát chöõ.
Ngöôøi thöù nhaát noùi:
- Ñoù laø moät daân toäc ngu doát!
Ngöôøi thöù nhì tieáp:
- Baån thæu!
- Vaø aên...
Ngöôøi thöù ba ñònh noùi caâu "aên caép",
nhöng chöa döùt lôøi thì moät traän möa toaøn
tieàn vaøng vaø baïc haét vaøo maët nhöõng ngöôøi
aáy, rôi tung toeù xuoáng baøn vaø treân saân. Ba
ngöôøi haàm haàm ñöùng daäy xem traän möa döõ
aáy ôû ñaâu ra thì laïi bò neùm theâm.
Caäu beù thaønh Pañoâva veùn reøm, thoø ñaàu
ra, theùt baèng gioïng khinh bæ:
64

65. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
- Caàm laïi tieàn cuûa caùc ngöôøi. Ta khoâng
theøm nhaän cuûa boá thí töø caùc ngöôøi, nhöõng
keû ñaõ laêng maï nöôùc ta”.
Moät caäu beù
11 tuoåi maø
bieát baûo veä Toå
quoác mình. Khi
bò ngöôøi ta noùi
nhöõng lôøi maï
nhuïc daân toäc
mình, noùi xaáu
daân toäc mình,
thì caäu thaø
cheát ñoùi chöù
khoâng
nhaän
tieàn baïc cuûa
nhöõng
ngöôøi
ñeâ heøn, xaáu xa, chæ bieát noùi xaáu nöôùc ngöôøi
khaùc. Tinh thaàn baûo veä Toå quoác cuûa caäu beù
thaät laø ñaùng khen, ñaùng laøm göông cho
chuùng ta. Chuùng ta caàn phaûi hoïc hoûi ôû
nhöõng göông haïnh naøy, ñeå khoâng phuï coâng
ôn cuûa toå tieân, oâng baø, chuù baùc, anh chò em
ñaõ coù coâng döïng nöôùc vaø giöõ nöôùc.
Yeâu nöôùc khoâng chæ coù nghóa vuï caàm
suùng ñaùnh giaëc, ñeå baûo veä bieân cöông laõnh
65

66. LOØNG YEÂU THÖÔNG
thoå; yeâu nöôùc laø baûo veä Toå quoác mình,
khoâng ñeå cho moät ngöôøi naøo thoùa maï, laêng
nhuïc Toå quoác; yeâu nöôùc laø khoâng ñeå cho
moät ngöôøi naøo chöûi maéng, noùi xaáu daân toäc
mình. Caäu beù thaønh Padoâva thaät ñaùng cho
chuùng ta khaâm phuïc. Caäu ñöôïc nhöõng ngöôøi
naøy boá thí cho caäu raát nhieàu tieàn, nhöng
khi noùi xaáu daân toäc caäu laø caäu neùm traû laïi
taát caû tieàn baïc, vaø noùi thaúng vaøo maët cuûa
nhöõng ngöôøi thieáu vaên hoùa, khoâng lòch söï,
thieáu leã ñoä, khoâng bieát toân troïng ñoái vôùi
moät daân toäc nöôùc khaùc: “Caàm laïi tieàn cuûa
caùc ngöôøi. Ta khoâng theøm nhaän cuûa boá
thí töø caùc ngöôøi, nhöõng keû ñaõ laêng maï
nöôùc ta”. Lôøi noùi tuy ngaén goïn cuûa caäu beù
nhöng ñaày ñuû yù nghóa cuûa moät ngöôøi yeâu
thöông ñaát nöôùc.
Ngöôøi coâng daân trong moät nöôùc bieát toân
troïng queâ höông toå quoác cuûa mình, thì cuõng
phaûi bieát toân troïng queâ höông toå quoác cuûa
ngöôøi khaùc. Côù sao laïi cheâ bai noùi xaáu daân
toäc nöôùc khaùc. Chaùu beù thaät xöùng ñaùng laø
moät coâng daân nöôùc YÙ, moät göông YEÂU
THÖÔNG TOÅ QUOÁC maø chuùng ta caàn phaûi
hoïc hoûi ôû caäu beù naøy raát nhieàu.
66

67. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
Toân troïng
söï soáng
cuûa mình
vaø moïi ngöôøi
laø yeâu thöông
Toå quoác
C
on ngöôøi ñoái vôùi con ngöôøi khi gaëp
nhau ñeàu neân noùi toát cho nhau, ñöøng noùi
xaáu nhau, noùi xaáu nhau laø thieáu xaây döïng,
thieáu traùch nhieäm vôùi Toå quoác, vì moãi ngöôøi
laø moät coâng daân trong nöôùc. Cho neân noùi
xaáu ngöôøi laø noùi xaáu Toå quoác. Caùc chaùu coù
bieát khoâng?
Ngöôøi bieát yeâu thöông Toå quoác laø ngöôøi
khoâng noùi xaáu moät ngöôøi naøo caû, noùi xaáu
67

68. LOØNG YEÂU THÖÔNG
moät coâng daân trong nöôùc ñoù laø phæ baùng ñaát
nöôùc ñoù. Ngöôøi coù ñaïo ñöùc laø ngöôøi bieát toân
troïng mình vaø ngöôøi, bieát toân troïng mình
vaø ngöôøi laø bieát toân troïng Toå quoác. Coøn
nhöõng haïng ngöôøi thieáu ñaïo ñöùc, thieáu vaên
hoùa thì khi gaëp ngöôøi naøy noùi theo ngöôøi
naøy vaø noùi xaáu ngöôøi kia, hoaëc noùi lôøi ly
giaùn khieán cho ngöôøi naøy gheùt ngöôøi kia.
Ñoù laø nhöõng haïng ngöôøi xaáu xa, ñeâ tieän,
heøn nhaùt, thieáu ñaïo ñöùc, v.v... Xaõ hoäi khoâng
duøng nhöõng haïng ngöôøi ñoù.
Khi gaëp nhöõng ngöôøi hay noùi xaáu ngöôøi
khaùc laø chuùng ta khoâng neân thaân caän vôùi
hoï, tìm moïi caùch traùnh xa. Hoï laø nhöõng con
vi truøng beänh truyeàn nhieãm khoâng coù thuoác
trò, hoï laø nhöõng ngöôøi gaây roái traät töï gia
ñình vaø xaõ hoäi, taïo ra caûnh caõi coï, xung ñoät.
Hoï laø maàm moáng ñau khoå, gaây taïo ra chieán
tranh. Trong ñôøi soáng haèng ngaøy, nhöõng
haïng ngöôøi naøy khoâng phaûi laø ít, chæ caàn
chuùng ta chòu khoù laéng nghe hoï noùi chuyeän
laø bieát ngay lieàn ngöôøi xaáu hay ngöôøi toát.
Ngöôøi toát khoâng bao giôø noùi xaáu moät ai
caû, chæ coù nhöõng ngöôøi xaáu môùi noùi xaáu
ngöôøi khaùc. Cho neân, nhöõng haïng ngöôøi
naøy raát khoù söûa ñoåi tính tình, duø muoán, duø
68

69. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
khoâng. Neáu hoï khoâng töï giaùc thaáy nhöõng
ñieàu noùi xaáu ngöôøi khaùc laø sai, laø ngöôøi xaáu
aùc, thì hoï cuõng khoâng laøm sao trôû thaønh
ngöôøi toát ñöôïc. Bôûi thoùi naøo taät naáy neân raát
khoù söûa ñoåi. Phaûi khoâng caùc chaùu?
Trong chieán tranh taïi queâ höông Vieät
Nam, chuùng ta ruùt ra moät baøi hoïc coù kinh
nghieäm thieát thöïc. Neáu moïi ngöôøi ai cuõng
nhö caäu beù khoâng tham tieàn trong caâu
truyeän ôû treân, thì ñaát nöôùc laøm sao coù giaëc
ngoaïi xaâm. Ñaát nöôùc coøn giaëc ngoaïi xaâm laø
do nhöõng ngöôøi tham quyeàn lôïi. Giaëc lôïi
duïng choã tham quyeàn lôïi aáy môùi mua chuoäc,
nhôø ñoù giaëc môùi roõ ñöôøng ñi, nöôùc böôùc
trong nöôùc. Bôûi vaäy, khoâng coù noäi giaùn thì
laøm sao coù ngoaïi xaâm.
Treân theá giôùi nöôùc naøo maõi coù chieán
tranh laø ñaát nöôùc ñoù coù nhöõng ngöôøi tham
quyeàn, coá vò laøm noäi giaùn.
Lòch söû ñaõ nhaéc nhôû vaø chæ cho chuùng ta
thaáy roõ, quyeàn vaø lôïi ñaõ laøm môø maét nhöõng
nhaø laõnh ñaïo. Thöôøng ñaát nöôùc bò chia ñoâi
ñeàu do tranh quyeàn vaø coá vò, maø daân toäc
phaûi chòu khoå ñau voâ vaøn.
Xöông treân doøng soâng Gianh, haän töông
taøn daân toäc coøn ñoù. Maùu döôùi doøng Beán
69

70. LOØNG YEÂU THÖÔNG
Haûi, buoàn phaân ly noøi gioáng coøn ñaây. OÂi!
Ñau thöông bieát maáy khi ñaát nöôùc bò chia
ñoâi.
Cho neân, söï thöông ñau chia reõ cuûa moät
daân toäc khoâng phaûi vì quyeàn lôïi sai khieán
thì coøn vì caùi gì nöõa? Nhöõng trang söû aáy
khoâng theå naøo queân ñöôïc. Phaûi khoâng caùc
chaùu?
Quyeàn, lôïi ñaõ ñaùnh maát LOØNG YEÂU
THÖÔNG TOÅ QUOÁC, ñoù laø moät ñieàu maø
khoâng ai daùm phuû nhaän. Yeâu thöông toå
quoác laø yeâu thöông daân toäc, töùc laø khoâng
laøm cho daân toäc khoå ñau, khoâng laøm nhuïc
cho Toå quoác, thöôøng ñem laïi söï an vui, töï
do, bình ñaúng, ngheà nghieäp, coâng aên vieäc
laøm cho toaøn daân. Nhôø ñoù nöôùc giaøu, daân
maïnh, côm aên aùo maëc ñöôïc ñaày ñuû.
Baûo veä ñöôïc neàn ñoäc laäp, töï do, haïnh
phuùc cuûa moät ñaát nöôùc khoâng phaûi laø vieäc
deã laøm. Maùu xöông cuûa daân toäc phaûi ñoå bieát
bao nhieâu treân maûnh ñaát queâ höông naøy
môùi coù ñöôïc neàn ñoäc laäp, töï do, haïnh phuùc
nhö ngaøy hoâm nay.
Cho neân, nhöõng baøi hoïc THÖÔNG YEÂU
TOÅ QUOÁC caøng hoïc nhieàu caøng thaám thía
coâng ôn cuûa toå tieân döïng nöôùc vaø giöõ nöôùc.
70

71. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
Ñaát nöôùc Vieät Nam hoâm nay ñöôïc saùnh
vai cuøng vôùi caùc nöôùc treân theá giôùi, khoâng
thua keùm moät ñaát nöôùc naøo. Ñoù laø moät
danh döï raát lôùn cho Toå quoác maø toå tieân,
oâng baø, cha meï vaø anh chò em cuûa chuùng ta
ñaõ ñoåi laáy baèng maùu vaø nöôùc maét, ñeå laïi
cho con chaùu môùi coù ngaøy hoâm nay.
Vì danh döï Toå quoác, chuùng ta laø con chaùu
phaûi maõi maõi toû ra xöùng ñaùng laø nhöõng
coâng daân Vieät Nam toát, khoâng neân laøm moät
ñieàu gì aûnh höôûng xaáu cho queâ höông. Duø coù
ñi vaø ôû baát cöù moät nöôùc naøo treân theá giôùi,
duø chuùng ta coù mang quoác tòch moät ñaát nöôùc
naøo, thì chuùng ta cuõng vaãn laø ngöôøi Vieät
Nam, cuõng vaãn höôùng veà toå quoác Vieät Nam,
moät loøng yeâu thöông ñaát nöôùc Vieät Nam.
Phaûi khoâng caùc chaùu?
Laø moät ngöôøi Vieät Nam, thaø cheát chöù
khoâng ñeå ngöôøi nöôùc khaùc laêng nhuïc toå
quoác, sæ nhuïc daân toäc mình.
Hôõi caùc chaùu nam nöõ thanh nieân vaø nam
nöõ thanh thieáu nieân, haõy vì toå quoác Vieät
Nam maø sieâng naêng hoïc taäp, ñeå trôû thaønh
nhöõng coâng daân toát vaø höõu ích cho baûn
thaân, gia ñình vaø ñaát nöôùc cuûa mình.
71

72. LOØNG YEÂU THÖÔNG
Caùc chaùu laø maàm non cuûa Toå quoác, laø
nhöõng anh huøng töông lai cuûa ñaát nöôùc, caùc
chaùu haõy traùnh xa nhöõng teä naïn xaõ hoäi. Ñoù
laø nhöõng nôi röôïu cheø say xæn, nhöõng nôi
baøi baïc huùt chích, nhöõng nôi mua daâm, maõi
daâm, nhöõng nôi ñaâm thueâ cheùm möôùn, cöôùp
boùc taøi saûn cuûa ngöôøi khaùc, nhöõng haønh
ñoäng soáng voâ ñaïo ñöùc, xaáu xa, ñeâ heøn, haï
tieän, v.v... Khi caùc chaùu sa ngaõ vaøo boán choã
naøy, ngöôøi ta seõ ñaùnh giaù caùc chaùu laø
nhöõng thanh nieân vaø thanh thieáu nieân nam
nöõ Vieät Nam hö thaân maát neát. Voâ tình caùc
chaùu bò ngöôøi ta ñaùnh giaù nhö vaäy laø caùc
chaùu coù toäi vôùi Toå quoác, caùc chaùu ñaõ laøm sæ
nhuïc queâ höông ñaát nöôùc, laøm sæ nhuïc Toå
tieân, oââng baø, cha meï cuûa caùc chaùu. Caùc chaùu
coù bieát khoâng?
Vì vaäy, caùc chaùu caàn phaûi traùnh nhöõng
nôi ñoù. Nhöõng nôi ñoù seõ ñöa caùc chaùu vaøo
con ñöôøng toäi loãi, truïy laïc, hö thaân, maát
neát, vaø laøm hö haïi töông lai cuoäc ñôøi cuûa
caùc chaùu. Caùc chaùu cöù suy nghó ñi! Coù ñuùng
khoâng?
Neáu caùc chaùu töùc giaän hay coù moät thaùi
ñoä gì khoâng vöøa yù, roài thoát ra nhöõng lôøi thoâ
loã, tuïc tóu, hoaëc chöûi theà... thì caùc chaùu ñaõ
72

73. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
töï laøm sæ nhuïc caùc chaùu. Laøm sæ nhuïc caùc
chaùu laø laøm sæ nhuïc Toå quoác cuûa caùc chaùu.
Taïi sao vaäy?
Vì caùc chaùu laø con Tieân, chaùu Roàng, ñaïi
dieän cho daân toäc Vieät Nam, maø noùi ra
nhöõng lôøi thieáu vaên hoùa, thieáu ñaïo ñöùc toân
troïng mình, toân troïng ngöôøi laø khoâng coøn
xöùng ñaùng ngöôøi coâng daân Vieät Nam.
Moät laàn nöõa caùc chaùu neân nhôù, neáu caùc
chaùu ñaõ sa ngaõ vaøo nhöõng con ñöôøng toäi loãi,
vaø noùi nhöõng lôøi thieáu vaên hoùa laø caùc chaùu
ñaõ laøm sæ nhuïc Toå quoác, ñaõ laøm maát danh
döï cho ñaát nöôùc Vieät Nam. Moät ñaát nöôùc
maø thanh nieân vaø thanh thieáu nieân nam nöõ
thieáu vaên hoùa vaø ñaïo ñöùc nhö vaäy, thì
khoâng xöùng ñaùng saùnh vai cuøng caùc nöôùc
treân theá giôùi. Raát nhuïc nhaõ caùc chaùu aï!
Laø thanh nieân vaø thanh thieáu nieân nam
nöõ Vieät Nam, caùc chaùu phaûi soáng ñôøi ñaïo
ñöùc coù vaên hoùa, bieát toân troïng mình vaø toân
troïng ngöôøi, bieát noùi nhöõng lôøi oân toàn, nhaõ
nhaën, nheï nhaøng vôùi moïi ngöôøi, khoâng bao
giôø noùi lôøi coäc caèn, thoâ loã, chöûi theà, v.v...
Nhaát laø caùc chaùu thanh nieân vaø thanh thieáu
nieân nam nöõ haõy traùnh xa nhöõng nôi aên
chôi, röôïu cheø, ñaøng ñieám, baøi baïc, huùt
73

74. LOØNG YEÂU THÖÔNG
chích, v.v... Ñoù laø nôi sinh ra nhöõng teä naïn
xaõ hoäi, nôi ñoù laø nôi seõ ñöa caùc chaùu trôû
thaønh nhöõng con ngöôøi laøm sæ nhuïc Toå
quoác. Caùc chaùu coù bieát khoâng?
Caùc chaùu haõy noi göông em beù ngöôøi YÙ
12 tuoåi, daùm hy sinh thaân maïng cuûa mình
vì Toå quoác:
“Baáy giôø laø naêm 1859, trong cuoäc chieán
tranh giaûi phoùng xöù Loâm-bac-ñi-a, vaøi ngaøy
sau traän Xoân-pheâ-ri-noâ vaø Xan Mac-ti-noâ,
maø quaân Phaùp vaø quaân YÙ ñaõ chieán thaéng
quaân AÙo
Moät buoåi saùng thaùng saùu ñeïp trôøi, moät
trung ñoäi kî binh Xa-lu-set ñi böôùc moät veà
phía quaân ñòch, treân con ñöôøng nhoû vaéng
veû, trinh saùt caùnh ñoàng moät caùch kyõ löôõng.
Ñoäi kî binh do moät só quan vaø moät haï só
chæ huy; hoï nhìn xa xa phía tröôùc, im laëng,
saün saøng nhaän ra ngay nhöõng boä quaân
phuïc maøu traéng cuûa caùc ñoäi tieàn veä quaân
thuø xuaát hieän. Cöù theá, hoï ñi ñeán moät ngoâi
nhaø con con kieåu thoân queâ, xung quanh
troàng toaøn caây taàn bì; tröôùc nhaø coù moät caäu
beù ñoä möôøi hai tuoåi ñang caàm dao roùc voû
moät caønh taàn bì ñeå laøm caùi gaäy. Tröôùc cöûa
soå treo moät laù côø to ba maøu; trong nhaø
74

75. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
chaúng coøn moät boùng ngöôøi. Nhöõng ngöôøi
noâng daân treo côø leân roài troán ñi vì sôï quaân
AÙo. Troâng thaáy toaùn kî binh, caäu beù lieàn
neùm gaäy xuoáng ñaát vaø caát muõ löôõi trai
chaøo. Caäu beù khoâi ngoâ, toùc baïch kim, veû
maët baïo daïn, ñoâi maét to xanh. Caäu maëc sô
mi vaø giöõa hai taø aùo loä ra boä ngöïc traàn.
- Caäu laøm gì ôû ñaây? - ngöôøi só quan döøng
ngöïa laïi hoûi - Sao khoâng troán ñi vôùi gia
ñình?
- Chaùu khoâng coù gia ñình - caäu beù traû lôøi
- Chaùu laø con rôi. Chaùu laøm cho ai muoán
thueâ. Chaùu ôû laïi ñaây ñeå xem ñaùnh nhau.
- Chaùu coù thaáy quaân AÙo ñi qua ñaây
khoâng?
- Khoâng, töø ba hoâm nay chaúng thaáy gì
heát.
Vieân só quan laøm thinh moät laùt, roài
xuoáng ngöïa. Cho lính ñöùng quay maët veà
phía quaân ñòch, vieân só quan vaøo nhaø vaø
treøo leân maùi. Nhöng ngoâi nhaø thaáp, töø treân
maùi ngöôøi ta chæ nhìn thaáy ñöôïc moät
khoaûng nhoû cuûa caùnh ñoàng.
“Phaûi treøo leân caây môùi ñöôïc” - vieân só
quan vöøa tuït xuoáng vöøa noùi.
75

76. LOØNG YEÂU THÖÔNG
Ngay tröôùc loái vaøo nhaø, coù moät caây taàn
bì cao choùt voùt, ngoïn caây ñu ñöa treân neàn
trôøi xanh. Vieân só quan suy nghó, nhìn caùi
caây, laïi nhìn nhöõng ngöôøi lính, roài ñoät
nhieân hoûi caäu beù:
- Maét caäu coù tinh khoâng?
- Chaùu aáy aø, chaùu coù theå nhìn thaáy moät
con chim caùch xa nghìn böôùc.
- Caäu coù theå treøo leân tôùi ngoïn caây naøy
khoâng?
- Treøo leân treân caây naøy aø? Chaùu chæ caàn
hai phuùt thoâi.
- Vaø caäu coù theå cho toâi bieát nhöõng gì caäu
seõ troâng thaáy töø treân aáy: coù lính AÙo ôû phía
naøo, coù buïi tung leân, coù ngöïa hay coù suùng
laáp laùnh khoâng?
- Chaéc chaén, chaùu coù theå baùo cho baùc.
- Giuùp toâi vieäc aáy caäu muoán traû coâng caùi
gì naøo?
- Chaùu muoán aáy aø - caäu beù vöøa cöôøi, vöøa
traû lôøi - Chaúng muoán gì heát... Neáu laøm cho
boïn AÙo thì baát kyø giaù naøo chaùu cuõng
khoâng... nhöng vôùi quaân ta thì... Chaùu laø
ngöôøi Loâm-ba maø...
76

77. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
- Toát laém, theá thì treøo leân!
- Haõy höôïm, ñeå chaùu côûi giaøy ñaõ.
Caäu beù boû giaøy ra, thaét chaët daây löng
quaàn, neùm caùi muõ xuoáng coû vaø oâm quaøng
laáy thaân caây.
- Caån thaän! - vieân só quan keâu leân, hình
nhö boãng nhieân lo sôï.
Caäu beù quay laïi, ñoâi maét xanh nhìn vieân
só quan nhö muoán thaàm hoûi ñieàu gì.
- Chaúng coù gì ñaâu - vieân só quan noùi - Cöù
leo ñi...
Caäu beù leo thoaên thoaét nhö moät con meøo.
Chæ phuùt choác caäu ñaõ ñeán taän ngoïn caây
cao choùt voùt, ñoâi chaân maát huùt trong taùn laù,
nhöng ñeå loä caû ñaàu vaø ngöïc. Maët trôøi chieáu
vaøo, ñaàu toùc baïch kim cuûa caäu nhö laáp laùnh
aùnh vaøng. Vieân só quan chæ hôi thaáy caäu
thoâi, vì ôû treân cao ngöôøi caäu beù tí.
- Nhìn thaúng phía tröôùc, vaø nhìn xa coi!
- vieân só quan gaøo to.
Ñeå nhìn cho roõ, caäu beù buoâng tay phaûi
ñang vòn vaøo caønh caây, ñöa leân che maét.
- Thaáy gì khoâng? - vieân só quan hoûi.
77

78. LOØNG YEÂU THÖÔNG
Caäu beù nghieâng mình xuoáng phía vieân só
quan, laáy baøn tay laøm loa ñaùp:
- Coù hai ngöôøi cöôõi ngöïa treân ñöôøng caùi.
- Caùch ñaây bao xa?
- Caùch moät nghìn hoaëc moät nghìn hai
traêm böôùc.
- Chuùng noù ñi ñeán aø?
- Chuùng noù ñang ñöùng laïi.
- Coøn thaáy gì nöõa khoâng? - vieân só quan
laïi hoûi sau moät luùc im laëng - Haõy nhìn
sang phía beân phaûi.
Caäu beù nhìn veà phía beân phaûi, roài noùi:
- Gaàn nghóa ñòa, giöõa caùc thaân caây coù
vaät gì oùng aùnh, hình nhö löôõi leâ.
- Coù thaáy ngöôøi khoâng?
- Khoâng, chuùng ñeàu naáp trong luùa mì.
Ñuùng luùc aáy, moät tieáng ñaïn bay qua, rít
leân treân khoâng, roài taét ñi raát xa ôû phía sau
maùi nhaø.
- Xuoáng ñi! - vieân só quan theùt leân Chuùng noù troâng thaáy ñaáy, toâi khoâng muoán
bieát theâm gì nöõa ñaâu, xuoáng!...
- Chaùu khoâng sôï ñaâu! - caäu beù traû lôøi.
78

79. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
- Xuoáng... Toâi baûo xuoáng!
- Höôïm tí! Kia kìa, phía beân traùi chaùu
thaáy...
Caäu beù bò ngaét lôøi vì moät tieáng ñaïn rít
khaùc bay qua, thaáp hôn tieáng tröôùc. Caäu
ruøng mình, thoát leân: “Boïn AÙo quyû söù!
Chuùng noù kieám chuyeän vôùi mình chaéc!”
Vieân ñaïn ñaõ rít ngay beân tai caäu.
- Xuoáng ngay laäp töùc! - Vieân só quan theùt
leân, gioïng ra leänh vaø böïc töùc.
- Chaùu xuoáng ñaây! - caäu beù traû lôøi - Coù
caây che, cöù yeân trí. Baùc coù muoán bieát phía
beân traùi coù gì khoâng?
- Khoâng! - vieân só quan ñaùp - Khoâng caàn,
xuoáng ñi!
- Phía beân traùi - caäu beù gaøo to vaø
nghieâng nöûa ngöôøi veà phía aáy - Hình nhö
caïnh nhaø thôø, thaáy coù...
Moät vieân ñaïn thöù ba laïi rít leân treân
ngoïn caây, vaø ngay ñoù caäu beù ngaõ nhaøo, tay
coá bíu vaøo thaân caây vaø caønh caây, roài rôi,
ñaàu loän xuoáng phía ñaát, hai tay dang
roäng...
79

80. LOØNG YEÂU THÖÔNG
- Cheát chöûa! - vieân só quan vöøa keâu leân
vöøa chaïy tôùi. Caäu beù ngaõ ngöûa, naèm soùng
xoaøi treân maët ñaát, hai caùnh tay treùo vaøo
nhau. Moät tia maùu töø trong ngöïc chaûy ra.
Vieân haï só vaø hai ngöôøi lính nhaûy xuoáng
ngöïa, trong khi vieân só quan cuùi xuoáng côûi
phanh aùo sô mi caäu beù ra. Vieân ñaïn ñaõ vaøo
trong phoåi beân traùi cuûa caäu.
- Cheát roài - vieân só quan keâu leân.
- Khoâng, coøn soáng - vieân haï só noùi.
- OÂi! Thöông thay caäu beù duõng caûm! vieân só quan noùi - Duõng caûm, duõng caûm
leân!
Trong khi vieân só quan noùi vaø thaám
khaên tay leân veát thöông cuûa caäu beù, thì caäu
môû maét ra, ñoâi maét to laï thöôøng, nhöng
troøng maét ñaõ ñöùng, vaø ñaàu caäu guïc xuoáng
baát ñoäng. Caäu ñaõ cheát.
Vieân só quan maët taùi ñi, nhìn caäu beù
ñang naèm treân baõi coû moät hoài. Roài ñöùng
daäy, roài quay laïi nhìn nöõa, trong khi maáy
ngöôøi lính ñöùng im laëng beân caïnh oâng ta.
Nhöõng ngöôøi lính khaùc thì quay maët veà
phía quaân thuø.
80

81. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
- Toäi nghieäp caäu beù! - vieân só quan buoàn
raàu nhaéc laïi - Toäi nghieäp caäu beù duõng caûm!
Ñeán gaàn ngoâi nhaø, vieân só quan thaùo laù
côø ba maøu ôû cöûa soå ra ñeå phuû leân mình caäu
beù nhö moät taám vaûi lieäm, chæ ñeå chöøa
khuoân maët. Vieân haï só nhaët ñoâi giaøy, caùi
muõ, caây gaäy ñang laøm dôû, con dao cuûa caäu,
ñem ñeå beân caïnh caäu...
Vieân só quan im laëng moät luùc, roài quay
laïi noùi vôùi vieân haï só:
- Ta haõy ñi goïi ñoäi quaân y daõ chieán ñeán.
Caäu beù ñaõ hy sinh nhö moät quaân nhaân,
phaûi ñeå quaân ñoäi mai taùng.
Noùi xong, vieân só quan giô tay göûi moät
caùi hoân ñeán caäu beù ñaõ hy sinh, vaø ra leänh:
“Leân ngöïa!”
Quaân lính leân ngöïa, vaø trung ñoäi tieáp
tuïc haønh quaân.
Vaøi giôø sau, caäu beù ñöôïc khaâm lieäm theo
nghi thöùc troïng theå cuûa quaân ñoäi.
Luùc maët trôøi laën, toaøn theå tuyeán tieàn
tieâu cuûa quaân YÙ tieán thaúng veà phía quaân
ñòch.
81

82. LOØNG YEÂU THÖÔNG
Treân con ñöôøng saùng hoâm aáy kî binh ñi
qua, tieán leân theo hai haøng laø moät tieåu
ñoaøn phaùo thuû, maø maáy hoâm tröôùc ñaõ anh
duõng ñoå maùu ôû traän Xan Mac-ti-noâ.
Tin chuù beù cheát ñaõ truyeàn ñi trong haøng
nguõ tröôùc khi quaân só rôøi doanh traïi leân
ñöôøng. Khi caùc só quan daãn ñaàu tieåu ñoaøn
troâng thaáy thi haøi nhoû beù naèm döôùi goác caây
taàn bì, quaán trong laù côø ba maøu, thì hoï tuoát
göôm chaøo, vaø moät ngöôøi trong boïn hoï cuùi
xuoáng bôø suoái gaàn ñoù, haùi hoa raéc leân mình
caäu beù. Theá laø taát caû caùc phaùo thuû laàn löôït
ñi qua, ñeàu laøm theo caáp chæ huy cuûa hoï, vaø
raéc hoa leân caäu beù. Chæ trong maáy phuùt,
mình caäu ñaõ ñaày hoa.
82

83. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
Só quan vaø quaân lính ñi qua ñeàu chaøo:
- Anh duõng, caäu beù xöù Loâm-bac-ñi-a!
Vónh bieät caäu beù thaân yeâu!
- Xin taëng, caäu beù toùc vaøng ñaùng thöông!
- Caäu quaû laø anh duõng! Vinh quang
thuoäc veà caäu, em beù aï! Vónh bieät!
Moät só quan ruùt Huaân chöông Quaân coâng
cuûa mình ñeå taëng caäu, moät só quan khaùc
ñaët moät caùi hoân leân traùn caäu, vaø hoa cöù
tieáp tuïc rôi nhö möa xuoáng ñoâi chaân ñeå
traàn, xuoáng boä ngöïc ñaày maùu, xuoáng maùi
ñaàu baïch kim cuûa caäu beù ñang yeân nghæ,
naèm trong laù côø. Neùt maët cuûa caäu nhö ñang
mæm cöôøi, töôûng nhö nghe nhöõng lôøi chaøo
vónh bieät, caäu beù anh duõng thaáy sung söôùng
vaø töï haøo vì ñaõ hieán ñôøi mình cho xöù Loâmbac-ñi-a thaân yeâu cuûa mình”.
Nhöõng taám loøng cao caû
Ngöôøi YÙ sao hoï vieát chuyeän giaùo duïc treû
em tình YEÂU THÖÔNG TOÅ QUOÁC raát tuyeät
vôøi, Thaày mong raèng nhöõng caây buùt cuûa
nhöõng nhaø vaên, nhaø baùo vaø caùc chaùu sinh
vieân Vieät Nam seõ coù nhöõng baøi vieát giaùo
duïc treû em gaây xuùc ñoäng khoâng thua gì
ngöôøi YÙ.
83

84. LOØNG YEÂU THÖÔNG
Loøng yeâu
thöông
beø baïn giöõa
Baù Nha vaø
Töû Kyø
N
höõng caâu chuyeän giaùo duïc ñaïo ñöùc
loøng yeâu thöông cho treû em cuûa ngöôøi YÙ raát
tuyeät vôøi, nhöng ngöôøi Trung Quoác hoï cuõng
khoâng keùm, hoï coù nhöõng con ngöôøi ñaïo ñöùc
hieáu haïnh, nhöõng ñoâi vôï choàng chung thuûy,
tình baèng höõu keo sôn gaén boù v.v... Chuùng ta
haõy ñoïc caâu chuyeän “Baù Nha, Töû Kyø”, môùi
thaáy roõ LOØNG YEÂU THÖÔNG baïn beø cuûa
ngöôøi Trung Quoác khoù tìm thaáy trong cuoäc
ñôøi naøy. Caâu chuyeän tình baïn giöõa Baù Nha vaø
84

85. Tröôûng Laõo THÍCH THOÂNG LAÏC
Töû Kyø laøm xuùc ñoäng loøng ngöôøi. Moät ñoâi tri
aâm tri kyû maø treân ñôøi khoù coù ñoâi baïn naøo
nhö vaäy:
“Thôøi Xuaân Thu Chieán Quoác, taïi kinh ñoâ
nöôùc Sôû (nay thuoäc veà phuû Kinh Chaâu, tænh
Hoà Quaûng), coù moät ngöôøi danh só hoï Du teân
Thuïy, hieäu laø Baù Nha.
Baù Nha tuy ngöôøi nöôùc Sôû, nhöng laïi laøm
quan nöôùc Taán ñeán böïc Thöôïng Ñaïi Phu.
Taán vaø Sôû thôøi ñoù hai nöôùc giao haûo nhau.
Moät hoâm, Baù Nha phuïng meänh vua Taán
sang nöôùc Sôû ñeå gaén lieàn daây thaân höõu giöõa
hai nöôùc cho beàn vöõng theâm. Baù Nha ñöôïc
vua nöôùc Sôû troïng ñaõi, truyeàn baøy yeán tieäc
ñaõi ñaèng raát haäu.
Tuy nhieân, Baù Nha khoâng laáy theá laøm vui,
vì ñaõ bao naêm xa caùch ñaát toå queâ höông, nay
laïi ñöôïc trôû veà, taám loøng nhung nhôù nhöõng
kyû nieäm thaân yeâu xa xöa laâng laâng vaøo taâm
naõo. Töø maùi gia ñình ñeán nhöõng caây toøng,
caây baù, môùi ngaøy naøo maø nay ñaõ vöøa moät
ngöôøi oâm, caùi ñònh luaät bieán chuyeån khoâng
ngöøng ñaõ phuû moät maøu tang treân doøng ñôøi
xa cuõ. Sau caùc yeán tieäc, Baù Nha ñi thaêm
vieáng moä phaàn, hoï haøng, beø baïn, taám loøng
quyeán luyeán queâ höông caøng thaáy thieát tha
hôn luùc naøo heát”.
85