For future of leader.

1. Leadership

2. Leader Vs Manager
Leader
 စိတ္ႏွ ႏွလံႏွႏွ ခံစ ခ်က္ ိို အေႏွ ခခံႏွ ပ လပ္အႏွဆ င္အႏွလ႔ရိသည္။
(ေးခါင္း ေးဆာငတစ္ေးယာက္က အလုပ္း ပ ေးး မာက္မူ ရလဒ္ ထက္္ အလုပ္ ဘယ္ လို
း ပ ေးး မာက္ခဲ႕သလဲဆလုတာက္လု ပလုး ပ စလတ္၀င္ာ တယ္။ ေးရဗ ေးပါက္တ ာ မလလုခ်င္ူ ၊
ေးရပါတာ လလုခ်ငတယ္ ဆလုတဲ႕ လမ် လမဟုတ္၊ ဘာေးႀက္ာင္း ေးရမပါရတာလဲ
ဆလုတာက္လု အာရံးုစလုက္တ ယ္)
 ေန ဂတ္ ိို အႏွမ် ႏွ္အႏွြးျတ ႏွ ပ လပ္အႏွဆ ငတကသ ည္။
(ေးရရွည္ အက္် လက္လု ႀက္ည္႔ ပ လုပတယ္၊ ေးနာင္း ဖစ္ာမဲ႕ အက္် လက္လု ပလုး ပ
တနလို ထာ တက္တ ယ္)

3. Leader Vs Manager
Leader
 ခိငမ အႏွသ ဇ ြဲလံႏွ႕လ စိကထ ိုတမူ ရိသည္။
(ေးခါင္း ေးဆာငတစ္ေးယာက္က အလုပ္ိုပတဲ႕အခါ တာ၀န္ေးက္်ရံးု မလုပ္ူ ။ တာ၀နယူမွို၊
တာ၀နခံမွို ဆလုတာက္လု လက္က လိုငထာတယ္၊ အလလယတ က္ က္တလေမပ တက္သ လလု၊
အခက္ခဲေးလတ႕လဲ ဇ ဲေမလ်ာ႔တက္္ ူ )
 တြးျြင္ ဖနတ နိင္ငြမ္ႏွ ရိသည္။
(အရာရာက္လု ယုတ လေးဘာငထဲေက္န စဥ္း စာ ေမနတက္္ ဲ၊ အက္် လေအႀက္ာင္း က္လု
ေးလတ း ပ risk ယတက္သ ည္။ တလထငမူး ဖင္း ေးအာင္း မငမူရလေဒေအာင္
ႀက္လ စာ တက္သ ည္)

4. Leader Vs Manager
Leader
 လိေပမူရိလ လ်င္ အႏွႏွ ပ င္ႏွ လြဲလပ္ အႏွဆ ငနိုႏွိငသည္။
(လက္ေ ရလ ရွလေးနသည္႔ ေအး ခေအနထက္္ ပလုး ပ ေးက္ာင္း မမနလို႕အလတက္္ လိုရင္
ေးး ပာင္း လဲဖလု႕ ၀ေနမလ တက္သ လလလု၊ ပလုေးက္ာင္း မမနတဲ႕ အနာဂတအ လတက္္ လိုရင္
မလမလရွလေးနသည္႕ ေးနရာက္လုပင္ လႊးဲေးး ပာင္း ေးပ ရဲသ )
 ယံႏွႀကည္မူမ် အႏွပအေပါကလ အႏွေ င္ လပ္အႏွဆ ငနိုႏွိငသည္။
(ေးနာက္္ လိုက္္ေးလတက္လု အမလန္ေ႕ပ း ပ အုပခ်ပ္ေးန ခင္း မဟုတ္၊ ေးနာက္္ လိုက္္ေးလတ
အာ က္လု ယံးုႀက္ည္မူေးလတနဲ႕သာ အုပခ် ပသည္။)

5. Leader Vs Manager
Leader
 ြ ခခႏွ်နသည္႔ ေရည္အခ်င္ႏွ ရိအႏွေ င္ လပ္အႏွဆ ငနိုႏွိင္ငြမ္ႏွ ရိသည္။
(သလလုက္လုယ္ လို လမ် လမဟုတ္၊ မလမလက္လုယက လို အရည္အခ်င္း ရွလေးအာင္ မစမ္း ေးဆာင္း ပ ၊
ပညာရပတစခိုခု၊ နယပယတ စခိုခုမွာ အ ခာ လေးလတထက္္ သာလလန္ေးအာင္
လုပ္ေးဆာငတက္သ ည္။)
 ေခကအ ခြဲမ် ကိ ရြဲ၀ံ႔ခစ ရင္ိိုငနိိုငသည္။
(အဇဖဲ႕၀င္ေးလတ၊ေးနာက္္ လိုက္္ေးလတအလတက္္ အာ က္လု ရာ ပုဂ လလ္၊ စလန္ေးခၚမမ်ာ က္လု
ရဲ၀ံ႔မစာ ရင္လိုငနိုးလးုငသည္႕ အရည္အခ်င္း ရွလသ)

6. Leader Vs Manager
Leader
 စမ္ႏွ သပ္ အႏွဆ င္ငြကလ ိိုစိတ္ ရိသည္။
(ေအး ပာင္း အလဲက္လု လက္ခံလလုစလတ္၊ ဆန္း သပမူ၊ တလထငမူ၊ ဖနတ မ မ်ာ က္လု
ေးဆာက္က္ေက္္ လိုစလတ္ း ပင္း း ပ ပ ၊ အက္် လရွလမည္႕ က္လစၥမ်ာ က္လု ရွာေးမဖ
စမ္း သပ္ေးလ႕ရွလသည္။
 ကိယြည္ ကႏွိယ္အႏွြးျသ အႏွႀက င္ႏွ လပ္ိ ိုင္ငြင္ႏွရသည္။
(ေးခါင္း ေးဆာင္း ဖစလို႕ ခန္႕အပ္လို႕မရပါ၊ အမလန္႕၊အာဏာ ေးလတး ဖင္းလဲ
လုပယူလလု႕မရပါ၊ အမ်ာ က္ လက္ခံမွာသာ တက္ယ္႔ ေးခါင္း ေးဆာငအျ ဖစသိုးလ႔
ေးရာက္နလိုငမရာပါ။)

7. Leader Vs Manager
Manager
 အႏွြးျတ အႏွခေမတသ ႏွ ခင္ႏွ ႏွ ဖင္ႏွ အေႏွ ခ ပဳ လပ္အႏွဆ ငသည္။
(အလုပ္ိုပသည္႕အခါ အစအစဥ္ plan ခ် ပ လုပတက္သ ည္၊ ဘား ပ ရင္ ဘာလုပမယ္၊
ဆလုတာမ်ာ း ဖင္း ေအက္ာငအထည္ေးဖား္ ေးဆာင္ငေက္တ က္သ ည္)
 က် ိအႏွႀက င္ႏွ ဆအႏွလ် ႏွ္မကိ ဥ စ အႏွပ လပ္အႏွဆ ငတကသ ည္။
(လုပငန္း ေးဆာင္ငေက္သ ည္႕အခါ က္် လေးႀက္ာင္း ဆေးလ်ား္မက္လု ေအး ခခံ
ေးဆာင္ငေက္္ေးလ႔ရွလး ပ ၊ သမရလု က္် အတလုင္း လုပငန္း က္လု ေးဆာင္ငေက္တ က္သ ည္။)

8. Leader Vs Manager
Manager
 တိငပင္အႏွြးျဆ အႏွႏွ ခႏွႏွ ေႀကံအႏွပ မ ရိသည္။
(အဇဖဲ႕၀င္ေးလတရဲ႕ မစမ္း ေးဆာငေည္းွးွင္း ပတသ က္္း ပ
မလမလေအလတ႕အႀက္ံးမ်ာ း ဖင္း ေအက္ာင္း ဆံးုး အႀက္ံဥာဏမ်ာ က္လု
ေးလဆ ေးးွမးး အႀက္ံေးပ တက္သ ည္။)
 ခကြြဲမမ် ကိ လက္အႏွြးျတ႕က်က် ရင္ိိုငလိိုႀကသည္။
(ခံစာ မ းွးွလံးုး သာ က္လု ဥ စာ ေးပ တက္သ ူမဟုတ္၊ ဥ ေးးွးွးာက္က လို ဥ စာ ေးပ
အသံးုး ခ်တက္သ ူေးလတသာ း ဖစသည္။ အခက္ခဲေးလတက္လု အ မဲလက္္ေးလတ႕က္်က္်
ေးး ဖရွင္း ေးလ႕ရွလသည္။)

9. Leader Vs Manager
Manager
 ေမိန္႕၊ေ ဏ ကိ သံႏွႏွ တကသ ည္။
(က္လုယ္း ဖစခ်ငတာတစခိုအလတက္္ အမွာ ၊အမွနကလို မႀက္ည္႕ဘဲ ေးနာက္္ လိုက္မ်ာ က္လု
အမလန္ေ႕ပ ခလုင္း ေးစတက္သ ည္။)
 တည္ႏွ ငိမမူကိ ႏွ ႏွစသကသ ည္။
(ေအး ပာင္း အလဲက္လု စလတမ၀င္ာ ၊ ရွလေးန ပ သာ ေးနရာက္လုပဲ မွလတယတ က္သ ူေးလတ
း ဖစသည္.)

10. Leader Vs Manager
မန္ေးနဂ်ာ . . .
ရာထ ေးနရာ ခန္႕အပခံရမ၊ အလုပ္ေးနရာ ရာထ ေးႀက္ာင္း လုပပလိုင္ငခငး္ ရတာပါ။
ေးခါင္း ေးဆာင္. . .
က္လုယေည္ကလိုး္ယ္ေးလသ ေးႀက္ာင္း လုပပိုးလင္ငခင္း ရတာပါ။
ဒေးနေ႕ခတမရာ မန္ေးနဂ်ာ က္ သာသလာ ၊ ေးခါင္း ေးဆာငက သာသလာ ၊ ဆလုတာထက္္
မန္ေးနဂ်ာ တစ္ေးယာက္မရာ ရွလ လရမည္႕ အရည္အခ်င္း ေးလတ၊
ေးခါင္း ေးဆာငတစ္ေးယာက္မရာ ရွလရမည္႕ အရည္အခ်င္း ေးလတက္လု မလမလအဇဖဲ႕အစည္း မွာ
ဘယ္ လိုအသံးုး ခ် မလဲဆလုတာက္ ပလုး ပ စလတ္၀င္ာ စရာ ေးက္ာင္း ပါသည္ . . .

11. Different between Leadership
and Management
လုပငန္း တာ၀န္ေးလတက္လု စမံခန္႕ဇခဲတာ မန္ေးနဂ်ာ း ဖစ္း ပ ၊ လေးလတက္လု
ဥ ေးဆာငတာေက္တာ ေးခါင္း ေးဆာငပါ. . .
Leadership (အႏွခါင္ႏွ အႏွဆ ငမူ) Management (စမံခန္႕ဇခြဲမ)
Change (ေးး ပာင္း လဲး ခင္း )
Inspiration (ဥာဏက စာ း ခင္း )
Motivation (စလတအ ာ တက္ႀ လက္း ခင္း )
Influence (လႊမ္း မလု နလုင္င္မ္း ရွလး ခင္း )
Planning (အစအစဥ္ ေးရ ဆဆဲး ခင္း )
Organizing (စုစည္း း ခင္း )
Direction (ညႊနႀက္ာ း ခင္း )
Controlling (ထလး္န္း လက္ပ္း ခင္း )

12. Leadership
Change
Uncomfort Zone
Comfort
Zone
 လေးတား္ေးတား္မ်ာ မ်ာ သည္ သက္္ေးတာင္းသက္သ ာ
နယပါယထ ဲမွာဘဲ ေးနရတာက္လု းွးွစသက္ႀ က္ ပ ေးး ပာင္း လဲ
ရမည္႔ ရုန္း က္န္ရပေ ရာ ရမည္႕ နယပါယထ ဲ က္လု မလသာ ခ်ငပါ။
 ေအး ပာင္း အလဲ ဆလုတာ မရွလရင္ မဖံ႕ ဖလ တလု တက္မူ ဆလုတာ
မရွလလာနလုး္ငပါ။
 ေးး ပာင္း လဲဖလု႕အလတက္္ လိုရင္ မရွလမ ဖစ္လိုအပသည္႕ အခ်က္္
(၅) ခ်က္္ ရွလပါသည္။
1. Vision
2. Skill
3. Incentive
4. Resources
5. Action Plan

13. Leadership
Change
 Vision + Skill + Incentive + Resource + Action Plan = Change (မွနကန္ေးသာ ေးး ပာင္း လဲမ)
 ……… + Skill + Incentive + Resource + Action Plan = Confusion (ေးေလတေ၀သာ ေးး ပာင္း လဲမ)
 Vision + …… + Incentive + Resource + Action Plan = Anxiety (စလု ရလမပူပန္ ေးး ပာင္း လဲမ)
 Vision + Skill + …………. + Resource + Action Plan = Gradual change (ေးးွးွး ေးလက္ မစာ
ေးး ပာင္း လဲမ)
 Vision + Skill + Incentive + …………. + Action Plan = Frustration (အဆေငမး ပ ေးး ပာင္း လဲမ)
 Vision + Skill + Incentive + Resource + ……………. = False start (မွာ လယင္း မစာ ေးး ပာင္း လဲမ)

14. Leadership
Inspiration
 ေးခါင္း ေးဆာင္ တစ္ေးယာက္သ ည္ မလမလ လက္္ေးအာက္္၀နထမ္း ေးလတေအပၚ
လွ ံေးဆား္အာ ေးပ း ခင္း း ဖင္း လမ္း ေးဟာင္း ၊စနစ္ေးဟာင္း ေးလတထက္္ တလထင္ ဖနတ မေးလတက္လု
မဖံ႕ ဖလ တလု တက္္ေးအာင္ အ မဲ စဥ္း စာ သည္။
 ဆန္း သစ္ေးသာ ေအလတ ေအခေၚေလတပၚ ယံးုႀက္ည္မူ အသစ္ေးလတး ဖင္း ဥ ေးဆာင္ဥ င္ရက္္
း ပတက္္ေးသာ ေးခါင္း ေးဆာငမူ ပံးုစံး ဖစသည္။

15. Leadership
Motivation
 ေးခါင္း ေးဆာင္ သည္ အမလန္႕အာဏား ဖင္း ေးခါင္း ေးဆာင္း ခင္း မ ပၿက္ဘဲ၊ ေးနာက္္ လိုက္္ေးလတ လုပခ်င္ က္လုငခ်င္လတ္
း ဖစ္ေးပၚလာေးစရန္ စလတဓါက္တခနအာ တက္ႀ ေလက္စရန္ း မင္းတင္ေးပ း ခင္း း ဖင္း ဥ ေးဆာငႀက္သည္။
 စလတဓါတတ က္ႀ လက္း ခင္း ဆလုတာ သလစလတ္းွးွင္း မသလစလတႀ က္ာ ထဲက္ အ ပနအလွန္ ဆက္္းွမးယမူ တစခို း ဖစ္း ပ ေးအာက္ပါ
အခ်က္အ လက္္ေးလတက္လု သလဖလု႕လလုအပပါသည္။
၁။ စလတ္ ွၵရဲ႕ လလုအပခ်က္က လို သလး ခင္း
၂။ လုပခ် ငကလိုငခ်င္လတ္ေးပါက္္ေးအာင္ း ပလုပ္ေးပ း ခင္း
၃။ ေးမွ်ား္လင္းခ်က္္ မ်ာ း ဖစ္ာေးအာင္ း ပလုပ္ေးပ း ခင္း
 TOM Theory
- T = Trust
- O = Objective
- M = Motivation
ေးခါင္း ေးဆာငသည္ ဘား ဖစခ်ငတယ္ ဆလုတဲ႕ objective က္လု အဇဖဲ႕၀င္ေးလတက္လု သလေးအာင္ အရင္ ေးး ပား ပဖလု႕လလုမည္။
ထလု ရည္မရန္း ခ်က္မ်ာ း ပည္႕မွရင္း ဖင္း ဘာဆုလာဒ္ေးလတ ရနလုငတယ္ ဆလုတဲ႕ ေးမွ်ား္လင္းခ်က္္ေးလတက္လု း မင္ေးအာင္
း ပဖလု႕လလုမည္။
ထလု ေးမွ်ား္လင္းခ်က္္ေးလတ ေအပၚ အဇဖဲ႕၀င္ေးလတ ယံးုႀက္ည္ သက္္၀င္ာေးအာင္ ယံးုႀက္ည္္ာေးအာင္

16. Leadership
Influence
 ေးခါင္း ေးဆာင္ သည္ အဇဖဲ႕၀င္ေးလတက္လု အာဏာ၊ ခ်ပကလိုငမူ၊ ထလန္း ခ်ပမူ မ်ာ း ဖင္း ဥ ေးဆာင္လို႕ မရပါ။
 ရုပပလိုင္း ဆလုငော၊ လက္း်မ္း က္်ငမူ၊ အရည္အခ်င္း ဒါမဟုတ္ ႀသ ာတလက္ၠမ ပုးလင္း ဆလုငော း ဖစ္း ဖစ္ တစ္ံးုတစခို
နဲ႕ လႊမ္း မလု နလုင္င္မ္း ရွလရပါမည္။
 ေးခါင္း ေးဆာင္ တစ္ေးယာက္သ ည္ အဇဖဲ႕၀ငမ်ာ က္လု လႊမ္း မလု နလင္င္မ္း ရွလဖလု႕ အထ လလုအပပါသည္။
လႊမ္း မလု နလုင္င္မ္း က္သာ အရာရာက္လု အမလန္ေ႕ပ ညႊန္႕ႀက္ာ နလုငမရာပါ။
 ဥပမာ။ ။ လထုေးခါင္း ေးဆာင္ ေးဒေၚအာင္န္း စုႀက္ည္ ။

17. Management
Planning
 စမံခန္႕ဇခဲမအလတက္္ ေအရ ႀက္ ဆံးုး အခ်က္္ (၁) က္ အစအစဥ္ ေးရ ဆဆဲ ေအက္ာငအထည္
ေးဖား္ေးဆာင္း ခင္း ။
 ဘယသ ူက္၊ ဘယတ ာ၀န္ ယး ပ ဘယ္ေးလာက္္ အတလုင္း အတာက္လု ဘယအ ခ် လနမရာ ဘယ္ လို း ပ ေးး မာက္္ေးအာင္
ေးဆာင္ငေက္္း ခင္း မ်ာ က္လု ေးရ ဆဆဲႀက္သည္။
 ထလု အစအစဥမ်ာ လတင္ လုပငန္း ရဲ႕ ပန္း တလုင္ goal ၊ ရက္ည္ေယခ်က္္ objective၊ ရလဒ္ output results၊
လုပ္ေးဆာငခ်က္္ activity းွးွင္း ဘာေးလတ ထည္႕လသင္း ရမလဲ input းွးွင္း ဘယ္ လို တလုင္း တာ မလဲ
indicator းွးွင္း ယဆခ်က္္ assumption ဆလုတာေးလတက္လု ယုတ လေးဘာင္ log frame လတင္
ထည္႕လသင္း စဥ္း စာ ႀက္သည္။

18. Management
Organizing
 စမံခန္႕ဇခဲမအလတက္္ အစအစဥမ်ာ က္လု ေးရ ဆဆဲး ပ သည္႕အခါ ေအက္ာငအထည္ေးဖား္
ေးဆာင္ငေက္လို႕အလတက္္ လလုအပခ်က္မ်ာ က္လု စုစည္း ဖလု႕ လလုအပပါသည္။
 ထလု စုစည္း မေးလတက္လု 3M လလုအပပါသည္။
၁။ Man ( လုပငန္း ေအက္ာငအထည္ ေးဖား္ဖလု႕အလတက္္ အဇဖဲ႔၀င္ေးလတ လလုအပပါသည္။)
၂။ Money (လုပငန္း လည္ပတေန္ အလတက္္ လစာ၊ လလုအပသည္မ်ာ ၀ယယ ူရန္ ေးေမငႀက္ လလုအပပါသည္။)
၃။ Materials (လုပငန္း အလတက္္ လလုအပမည္႕ ေအထာက္အ က္း ပ ပစၥည္း မ်ာ လလုအပပါသည္။)

19. Management
Directing
 စုစည္း ထာ သည္႕ 3M က္လု ေးဖား္ေးဆာငလို႕အလတက္္ ဘယသ ူက္ ဘယတ ာ၀န္၊ ဘယအ ခန္း က္႑က္
တာ၀နယူး ခင္း ။
 အဇဖဲ႕၀င္ေးလတရဲ႕ တာ၀နယူရမည္႕ တာ၀နမ်ာ က္လု ဇခဲေး၀ ေးပ း ခင္း ။
 စမံခန္႕ဇခဲသမ်ာ က္လဲ တာ၀နယူမည္႕ အပလုင္း မ်ာ က္လု ေးသခ်ာ ေးး ပား ပ ခင္း ။

20. Management
Controlling
 ထလန္း လက္ပမူ မရွလသည္႕ မည္သည္႕အရာမဆလု ေးအာင္း မငမူ ႀက္ ႀက္ မာ မာ မရနလုငပါ။
 စမံခန္႕ဇခဲမလတင္ဲ ထလန္း လသပမူ မရွလသည္႕အခါ ဗရမ္း ဗတာေးေးလတ း ဖစနလိုငပါသည္။
 အလုပခ် လန္ အလတင္း လစဟင္း မ မရွလေးအာင္၊ အရည္ေးလသ း ပည္႔မွေးအာင္ ၊ မစမ္း ေးဆာငေည္မ်ာ
မေက္်အာင္ ထလန္း သလမ္း ဖလု႕ အလလန္ ေအရ ႀက္ ပါသည္။
 စမံ အုပခ် ပသူမ်ာ က္လဲ မလမလေအလတ႕အႀက္ံး၊ ရာထ ၊ လုပပလိုင္ငခင္းမ်ာ ေက္န ပ လလုအပခ်က္မ်ာ က္လု စမံ
ထလန္း လက္ပလို႕ အထ ေအရ ႀက္ ပါသည္။

21. Leader & Leadership
ေးခါင္း ေးဆာင္ တစ္ေးယာက္္ း ဖစလို႕အလတက္္ အဓလက္ ေအရ ႀက္ ဆံးုး အခ်က္က
ဘား ဖစမလဲ ?
ေးနာက္္ လိုက္္
ေးခါင္း ေးဆာင္လိုတာ က္လုယတ လိုင္ လုပယူမွ ရတာပါ။
ေးခါင္း ေးဆာင္ ဆုးလတာ အဇဖဲ႕အစည္း တစခို၊ နလုငငံ၊ ဘာသာ၊ လမ် လတလု႕က္လု
ဥ ေးဆာငသူ က္လု ဆလုလလုး ပ ။
ေးခါင္း ေးဆာငမူ ဆလုတာ ေးခါင္း ေးဆာငတစ္ေးယာက္မရာ ရွလရမည္႕ မစမ္း ေးဆာငေည္၊
အရေည္အလသ ၊ အမွာ အမွန္ ေး၀ဖန္ ပုးလင္း း ခာ နုးလငမူ၊ က္ုးလယက ် လမစန္႕ အနစနာခံမ
စသည္႕မ်ာ း ဖင္း ဥ ေးဆာင္း ခင္း က္လု ဆလုလလုသည္။

22. Leading ,Leader & Leadership
းွမးးား း ခံတစ္း ခံမွာ မနက္္ မလု လင္း ေးတာ းွမးးား း ခံတံခါ က္လု မဖင္းလလုက္တ ဲ႕အခါ
ေးရွ႕႔ဆံးုး က္ းွမးးား က္ လထက္္ ာတယ္၊ သေးနာက္က လို ေးနာက္က းွမးးား ေးလတ
အာ လံးုး လလုကက္သ ာ ႀက္သည္။ ေးရွ႕က္ းွမးးား က္ ေးေရပါ၊ အစာေးပါ
တဲေ႕နရာလသာ ရင္ ေးနာက္္းွမးးား ေးလတလဲ ၀၀လင္င္ း ဖစမယ္၊ မဟုတေင္ေးတာ
လမ္း မွာ မယ္။ ဒါက္ ဘာက္လု း ပခ်ငတာလဲ ဆလုေးတာ leading ရဲ႕ ေသဘာက္ုးလ
ဆလုလလုး ခင္း း ဖစသည္။ leading မွာ အမွာ ၊အမွနနခဲဖလု႕ ဥာဏပညာ မပါ၀င္ူ ။
းွမးးား အုပ္ အစာေးရစာေးပါ၊ ေးဘ ေမရာက္္ေးအာင္
အက္ာလက္ယ္ေးက္ာင္း ေးက္ာင္း ေးခေၚဆာင္ နလုငသူက္ းွမးးား ေးက္်ာင္း သာ ၊
ဒါေးႀက္ာင္း းွမးးား ေးက္်ာင္း သာ က္ leader.
ဘယ္ မ္း ေးႀက္ာင္း က္ ဖင္း ဘယ္ေးန႕က္ လသာ ထာ တယ္၊
ဘယ္ မ္း ေးႀက္ာင္း က္ ဖင္း အစာေးရစာ ေးပါနလုငတယ္၊
ဘယ္ မ္း ေးႀက္ာင္း လသာ ရင္း ဖင္း အွးရာယ္ မရွလနလုင္ူ စသ ဖင္း လက္း်မ္း က္်ငမူက္လု
ေအလတ႕အႀက္ံးး ဖင္းေးပါင္း ထာ သည္ ပညာက္ုးလ leadership.

23. Leader & Leadership
Influence
 I – Integrity (Build relationships on trust)
ရလု သာ တည္ႀက္ည္ပါ - ယံးုႀက္ည္မူမ်ာ း ဖင္း ခလုင္း မဲေးသာ ဆက္္ ံေးရ က္လု တည္ေးဆာက္ပါ။
 N – Nurturing (cares about people as individuals)
း ပစု ပ် လေးထာငပါ - တစ္ဥ ခ်င္း ေအပၚ း ပစုေးစာငး္ေးရွာက္ပါ။
 F – Faith (believes in people)
ယံးုႀက္ည္မူ ထာ ပါ - လတလုင္း ေအပၚ ယံးုႀက္ည္မူ ထာ ပါ။
 L – Listening (values what others have to say)
နာ ေးထာငပါ - တဖက္သ ာ အ မင္၊စက္ာ မ်ာ က္လု တန္း ဘလု ထာ ပါ။
 U – Understanding (sees from their point of view)
နာ လည္ပါ - မတညေးသာ ရွိုေးထာင္းမွ ရွိုး မငသံးုး သပပါ။
 E – Enlarging (helps others become bigger)
ႀက္ လထာ လာပါေးစ - အ ခာ သမ်ာ က္လု ႀက္ လထာ လာေးအာင္ က္ညပါ။
 N – Navigiting (assists others through difficulties)
လမ္း ညႊန္း ပသပါ - အ ခာ သမ်ာ က္လု အခက္အ ခဲမွ လႊတ္ေးး မာက္္ေးအာင္ က္ညေးဆာင္ငေက္ပါ။
 C – Connecting (initiates positive relationships)
ဆကက္သ ယပါ - အ ပေသဘာ ေးဆာငသည္႕ ဆကက္သ ယမူမ်ာ က္လု ေးဆာင္ငေက္ပါ။
 E – Empowering (gives them the power to lead)
လုပပလိုး္င္ငခင္း အာဏာ လႊးဲေးပ ပါ - အ ခာ သမ်ာ က္လု ေးခါင္း ေးဆာငနလိုင္င္မ္း ရည္ မ်ာ က္လုေးပ အပပါ။

24. Leader
Leadership cannot really be taught. It can only be learned.
Harold Geneen ( 1910 – 1997), US .Buisness executive
ေးခါင္း ေးဆာငမူ ဆလုတာ သင္ေးပ လလု႕မရပါဘ ။ က္လုယတ လိုင္ လုပယူမွ ရတာပါ။

25. Leader
Leadership cannot really be taught. It can only be learned.
Harold Geneen ( 1910 – 1997), US .Buisness executive
ေးခါင္း ေးဆာငမူ ဆလုတာ သင္ေးပ လလု႕မရပါဘ ။ က္လုယတ လိုင္ လုပယူမွ ရတာပါ။
Leaders aren’t born. Leaders are made.
ေးခါင္း ေးဆာင္လိုတာ ေးမမ မဖာ လား ခင္း မဟုတပါဘ ၊ ေးခါင္း ေးဆာင္လိုတာ
လုပယူရတာပါ။

26. Characteristic of Leader
 Honesty (ရလု သာ မွွႈ)
ေးခါင္း ေးဆာငတစ္ေးယာက္ဟ ာ အ မဲတမ္း ရလု သာ ဖလု႕ လလုပါတယ္။ မလမလရဲ႕ အာ နည္း ခ်က္က လို လက္ခံ
တက္လို႕လလုမည္။ က္လုယမသလတဲ႕ ေအႀက္ာင္း က္လစၥ၊ နည္း မလည္သည္႕ အခါ ရလု သာ မစာ ၀နခံဖလု႕
လလုမည္။
 Responsibility (တာ၀နယူမွွႈ)
ေးခါင္း ေးဆာငတစ္ေးယာက္သ ည္ မလမလ တာ၀နယူထာ ရသည္႕ လုပငန္း က္လစၥမ်ာ ေအပၚ
ထလေးရာက္က္္ာ ၀ာာ၀နယူဖလု႕ လလုအပမည္။ ေးခါင္း ေးဆာငသည္ ေးခါင္း ေးရွာင္ မ ဖစလို႕ လလုအပမည္။
 Accountability (တာ၀နခံမွွႈ)
တာ၀နယူမွွႈနွင္း အတ ပါလာတာေက္တာ တာ၀နခံမွွႈ း ဖစပါတယ္၊ ေးခါင္း ေးဆာငသည္
လုပငန္း တာ၀နသာမက္၊ အဇဖဲ႕၀င္ေးလတရဲ႕ က္လစၥအ၀၀ က္လုပါ တာ၀နခံဖလု႕ လလုအပမည္။
အဇဖဲ႕၀င္ေးလတရဲ႕ မဖ႕ံး ဖလ တလု တက္မရွႈ၊ ေးဘ အွးရာယက င္း မတလု႕သည္ ေးခါင္း ေးဆာငမရာ
တာ၀နေ ရလသည္။

27. Characteristic of Leader
 Creditability (ယံးုႀက္ည္ကလို စာ နလုငမရွႈ)
ေးခါင္း ေးဆာငတစ္ေးယာက္သ ည္ အဇဖဲ႕၀င္ေးလတရဲ႕ ယံးုႀက္ည္မူက္လု ရနလုငလို႕လလုအပမည္။
ေးခါင္း ေးဆာငေဲ႕ ဆံးုး း ဖတခ်က္္၊ ေအက္ာငအထည္ေးဖား္ေးဆာငမရွႈ ၊ ေးဆာင္ငေက္မူေးလတသည္
အဇဖဲ႕၀ငမ်ာ အလတက္္ အက္် လရွလေးႀက္ာင္း ယံးုႀက္ည္လို႕ အထ လလုအပသည္။
 Efficiency (ထလေးရာက္က္္ာ လုပကလိုငနလိုင္င္မ္း )
ေးခါင္း ေးဆာငတစ္ေးယာက္သ ည္ လုပငန္း လုပသည္႕အခါ စလတအ ာ တက္ႀ လက္မစာ လုပခ် ငယံးုး ဖင္း မ ပ ၊
လုပငန္း က္လု ထလေးရာက္က္္ာ လုပကလိုငတက္လို႕လဲ လလုအပသည္။ လုပငန္း တလု တက္ော၊ တလု တက္္ေးႀက္ာင္း က္လု
အစဥ္ေးလတ း ပ လက္ေ ရလေအး ခေအနထက္္ ပလုေးက္ာင္း ေးအာင္ ေးဆာင္ငေက္နလိုငေမည္။
 Analysis (သံးုး သပနလိုငမူ)
ေးဖား္ေးဆာငထာ သည္႕ လုပငန္း ၊ က္လစၥအ၀၀ က္လု ဥ ေးဆာငသူ၊ အဇဖဲ႕၀င္ေးလတရဲ႕
လုပ္ေးဆာငခ်က္္ေးလတက္လု အ မဲဆန္း စစနလိုငေမည္၊ သံးုး သပနလိုငေမည္။ အမွာ ေးလတက္လု း ပင္င္း ပ ၊
ပလုေးက္ာင္း မမနလို႕အလတက္္ သံးုး သပ္ေးလ႕လာမွွႈမ်ာ လုပ္ေးဆာငနလိုငေမည္။

28. Characteristic of Leader
 Vision (အနာဂတ္ အ မင္)
ေးခါင္း ေးဆာငတစ္ေးယာက္ေဲ႕ ေအရ ႀက္ ဆံးုး အပလုင္း း ဖစတဲ႕ အနာဂတ္ အ မငေ ရလဖလု႕
အထ လလုအပမည္။ ေးခါင္း ေးဆာငသည္ အဇဖဲ႕အစည္း ၊ လုပငန္း မဖံ႕ ဖလ တလုး္း တက္လို႕အလတက္္
ေးအာက္ပါ အရည္အခ်င္း မ်ာ ရွလဖလု႕ လလုအပမည္။
 Technical Skill (နည္း ပညာ ဆုးလငော လက္း်မ္း က္်ငမူ)
 Charismatic Inspiration (ထ း ခာ ဆန္း း ပာ သည္ စလတ္း ဖင္း ဆဆဲေးဆာငနလိုငမူ)
 Mission (ရည္မရန္း ခ်က္္)
 Result Orientation (ရလဒ္ ေအး ခ ပ ေးဆာင္ငေက္နလိုငမူ)
 Cooperation (အမ်ာ း ဖင္း ပ ေးပါင္း ေးဆာင္ငေက္နလိုငမူ)
 Positive Thinking (အ ပေသဘာ ေးဆာင္ေးသာ အ မငေ ရလမွွႈ)
 Self-Knowledge (က္လုယပလိုင္ ဗဟုသုတ ရွလမွွႈ)
 Self-Awareness (က္လုက္ပလိုင္ အသလစလတ္ အႀက္ာ အ မင္ ရွလမွွႈ)
 Awareness of Environment (ပါတ္၀နက်င္း က္လု ေးက္ာင္း မစာ သလရွလမွွႈ)
 Sense of Humor (ေးပ်ား္ရႊင္ေးသာ စလတဓါတအ ခံ ရွလမွွႈ)

29. Knowledge of Leader
“Knowledge is knowing what to do right things through experiences and
education.”
ပညာ ဆလုသည္မရာ ေအလတ႕အႀက္ံး းွးွင္း သငႀက္ာ မွွႈတုးလ႕က္လု အသံးုး း ပး ပ မွနကန္း္ေးသာ
လုပေပမ်ာ က္လု သလး ခင္း း ဖစသည္။
Data
Information
Knowledge
Wisdom
Enlightenment
K=2E
Knowledge = Education + Experiences

30. Four intelligence of Leader
1. Physical Intelligence (PQ)
2. Mental Intelligence (IQ)
3. Emotional Intelligence (EQ)
4. Spiritual Intelligence (SQ)

31. Power of Leader
 Personal Power (ပငကလို မစမ္း အာ )
 Positional Power (ရာထ ေအး ခခံ မစမ္း အာ )
 Institutional Power (ဥေပဒ၏ မစမ္း အာ )
 Personal Power
လတစ္ဥ တစ္ေးယာက္္၏ လုပကလိုင္ေးဆာင္ငေက္မရွႈ က္လုယပလိုင္ အရေည္အလသ း ဖင္း တည္ေးဆာက္ယ ူေရသာ
မစမ္း အာ သာ း ဖစသည္။
 Positional Power
ရာထ လုပပလိုင္ငခင္းေးပၚမွာ ေအး ခခံသည္႕ မစမ္း အာ း ဖစသည္။
 Institutional Power
ဇဖဲ႕စည္း ပံးု၊ ဥေပဒ မ်ာ မွ ေးပ ထာ ေးသာ မစမ္း အာ း ဖစသည္။

32. Leadership Style
 Autocratic Leadership style (အမလန္ေ႕ပ ေးခါင္း ေးဆာငမရွႈ ပံးုစံ)
 Democratic Leadership style (လလတ္ ပ္း ပ ေမွ်၀နလုင္ေးသာ အမခင္းအာဏာ ရွလ ေးခါင္း ေးဆာငမရွႈ
ပံးုစံ)
 Lasissezr-faire Leadership style (အလယအ လတ္ ေးခါင္း ေးဆာငမရွႈ ပံးုစံ)
 Autocratic Leadership style
ေးခါင္း ေးဆာငသည္ ရလာဒေရွလရန္ အလတက္္ အဇဖဲ႕က္လု လမ္း ညႊန္း ပ အမလန္ေ႕ပ ခလုင္း ေးစသည္႔ပံးုစံ
အလလေနအရ ႀက္ ေးသာ က္လစၥမ်ာ လတင္ အသံးုး ၀ငသည္။
 Democratic Leadership style
ေးခါင္း ေးဆာငသည္ အဇဖဲ႕၏ ဆံးုး း ဖတခ်က္္၊ လုပ္ေးဆာငခ်က္က လို လလတ္ င္ပ္ာ ေးပ ထာ း ပ ဆန္း သစ္
တလထင္ေးသာ က္လစၥမ်ာ လတင္ အသံးုး ၀ငသည္။
 Lasissezr-faire Leadership style
ထလေးရာက္္ေးသာ ေးခါင္း ေးဆာငမရွႈ၊ ေးဆာင္ငေက္မရွႈ မရွလ၊ အဇဖဲ႕၀ငမ်ာ မွ အက္် လရလဒကလို ေမဖား္ေးဆာငနလိုင္၊
အဇဖဲ႕၀ငမ်ာ လုပ္ေးဆာငခ်က္မ်ာ မတည။

33. Type of Leadership
Support
Leadership
Directed
Leadership
Participated
Leadership
Achievement
Oriental
Leadership

34. နာယက္ဂုဏ္ (၆)ပါ
 ြႀြးျက ၊ ႏွ ႏွိႏွႏွ ႀက ၊ သန ၊ သည္ႏွ ခံ ၊ အႏွ၀ဖန္ ၊ ႀကည္႕ရွႈ
၁။ ထႀလက္ လံးု႕လ ရွလး ခင္း
( ခပသလမ္း ေးသာ က္လစၥ အရပေပ္ပတင္ ေးနာက္္ လိုက္အ ဇဖဲ႕၀ငမ်ာ ထက္္ ပလုး ပ ထႀလက္ လံးုလ စလတ္ ရွလး ခင္း ၊
အဇဖဲ႕၀ငမ်ာ ထက္္ နလု နလု ႀက္ာ ႀက္ာ တက္တ က္ႀ လက္ႀလက္ ရွလး ခင္း )
၂။ နလု ႀက္ာ း ခင္း
(မည္သည္႕က္လစၥက္လုမဆလု အ မဲ အမွွႈမဲ႕ အမွတမဲ႕ ေမနတက္္ ဲ၊ သတလ အသလး ဖင္း ဥ ေးဆာင္ဥ င္ရက္္
း ပး ခင္း
၃။ သနာ း ခင္း
(အဇဖဲ႕၀င္ေးလတရဲ႕ အခက္အ ခဲက္လု နာ လည္ေးပ း ပ ၊ နာ လည္္လတ္၊ စာနာစလတ္း ဖင္း က္ည
ေးး ဖရွင္း ေးပ း ခင္း )
၄။ သည္း ခံး ခင္း
(ရန္လို၊ အမုန္း မပာ စလတ္ေးလတက္လု စလတတ ူး ဖင္း ေမး ဖရွင္း ဘဲ၊ သည္း ခံ နာ လည္း ခင္း း ဖင္းသာ
ေးး ဖရွင္း း ခင္း )
၅။ ေး၀ဖန္း ခင္း
(ေအက္ာင္း ၊အဆလု ၊ ေအႀက္ာင္း အက္် လက္လု သံးုး သပ္ေး၀ဖန္ း ပ ၊ အ ပေသဘာေးဆာင္

35. အနာယက္ဂုဏ္ (၆)ပါ
 ဂဏန္ႏွ ၊ ပတသ င္၊ ကိင္ႏွ ပင္၊ ႏွ ခႏွႏွ ႏွ သိ ၊ ခဖတ္ ၊ လိပမ် ိ ဳ
၁။ ဂဏန္း
( ဘယက လစၥမဆလု ေးခါင္း လဲေမဆာင္၊ ေးနာက္က လဲ မလလုက္္၊ အ မဲ ေးဘ တုးလက္္ လလုက္သ ူ)
၂။ ပုတသ င္
(က္လုယပလိုငဟနမရွလဘဲ၊ အမွာ အမွန္ ေး၀ဖနပလိုင္း း ခာ း ခင္း မရွလ၊ အလလယတ က္ ေးခါင္း ညလတ္၊
ေအရာင္ေးး ပာင္း သ)
၃။ က္ုးလငပင္
(က္လုယပလိုငမရပတည္္ဲ၊ အာ သာသည္႕ဘက္က လို ရပတည္၊ နာ ေးယာငတက္သ ူ)
၄။ းွမးးား သလု
(ခံစာ ခ်က္က လို ထလန္း ခ်ပ္း ခင္း မရွလဘဲ၊ ေးဒါသ ေအလ်ာက္္ ဆံးုး း ဖတ္ ိုပကလိုငသူ)
၅။ မဖတ္
(မဖတ္ မလေးက္်ာင္း း ဖစ္ း မစမခ်မ္း သာ ဆလုသည္႕အတလုင္း လမလုက္္ေးခါင္း ေးဆာင္း ဖစပါက္ း ပည္သူ
ဆင္း ရဲမည္)
၆။ လလပမ် လ
(မလမလဘက္က လိုသာ ႀက္ည္႕တက္္း ပ ၊ က္လုယက ် လစ မပာ က္လု ရွာတက္သ ူ)

36. Trust Building of Leader
ေးခါင္း ေးဆာငတစ္ေးယာက္သ ည္ ယံးုႀက္ည္မူက္လု တည္ေးဆာက္လို႕အလတက္္ ေးအာက္ပါ အခ်က္္ေးလတ
လလုအပပါမည္။
 ေးး ဖာင္းမတမရနကနမရွႈ (Integrity)
 မစမ္း ရည္ ရွလမွွႈ (Competency)
 တစသမတတ ည္း း ဖစမရွႈ (Consistency)
 သစၥာရွလမွွႈ (Loyalty)
 မပင္းလင္း မွွႈ (Openness)
 ထငသား မငသာရွလမွွႈ (Transperancy)

37. Trust Building of Leader
လအမဖ႕ဲအစည္
း ယံးုႀက္ည္မရွႈ
အဇဖဲ႕အစည္း
ယံးုႀက္ည္မရွႈ
ပတ္၀န္း က္်င္
ယံးုႀက္ည္မရွႈ
မလမလက္လုယက လို
ယံးုႀက္ည္မရွႈ

38. Essential rules of Leader
 က္လုယပလိုင္ ဟန္း ဖင္းေးနပါ။
 မလမလက္လုယက လို စံး ပအ ဖစ္ း ပမ ေးနထလုငပါ။
 မလမလ အနာဂတ္ လမ္း ေးႀက္ာင္း က္လု ခ် ပပါ။
 စလတအ ာ ထက္သ င္န္ာ အာ ေးပ ခ် ေးး မွာက္ပါ။
 တာ၀နခံမွွႈ၊ တာ၀နယူမွရွလပါ။
 အမ်ာ ေးမွ်ား္လင္းထာ တာထက္္ ပလုး ပ လုပ္ေးဆာင္း ပပါ။
 အလုပ္ိုပခ် င္ာေးအာင္ အာ ေးပ ပါ၊ တာ၀နနခဲေးပ ပါ။
 အမ်ာ း ဖင္း ပ ေးပါင း္ေးဆာင္ငေက္ပါ။
 အ မဲ ေးက္် တင္ေးႀက္ာင္း ၊ ေးလ စာ ေးႀက္ာင္း ၊ အသလအမွတ္း ပေးႀက္ာင္း
အမ်ာ ေးရွေ႕း ပာပါ။

39. Thank You!
Nyan Lin Thein
BA(Myan),DBM,DM,DLP,
DDM,DLM