1. Kujdesi shëndetësor zbatohet duke u udhëhequr nga parimet vijuese:
 Barazia
 Cilësia
 Ndershmëria dhe përgjegjësia
 Gjithëpërfshirja dhe jo diskriminimi
 Financimi i qëndrueshëm
 Financimi kosto-efektiv
 Bashkëfinancimi
Barazia:
a.
Trajtimi korrekt i qytetarëve bazuar në ligj dhe rrespektimi i plotë i të drejtave dhe i lirive themelore të
njeriut, të përcaktuara me konventa ndërkombëtare;
b.
Sigurimi i qasjes së plotë të kujdesit shëndetësor në të gjitha nivelet dhe për të gjithë qytetarët, duke
siguruar për personat me aftësi të kufizuara, një qasje të lehtë fizike të kujdesit shëndetësor;
c.
Shpërndarja e drejtë e burimeve të kujdesit shëndetësor duke u bazuar në gjendjen ekonomike dhe
sociale të qytetarëve.
Cilësia: aplikimi i standardeve ndërkombëtare në procesin e organizimit dhe zhvillimit të burimeve të
kujdesit shëndetësor në punë, trajnim dhe edukim, licencim, udhëzime etike dhe në mbrojtje të
shfrytëzuesve të shërbimeve.
Ndershmëria dhe përgjegjësia: Përdorimi i ndershëm dhe me përgjegjësi i mjeteve financiare publike, si
dhe ushtrimi transparent i kompetencave gjatë zbatimit të kujdesit shëndetësor.
Gjithëpërfshirja dhe jo diskriminimi: Kujdes shëndetësor i barabartë për të gjithë qytetarët duke siguruar
standardet gjatë përmbushjes së kërkesave në të gjitha nivelet e kujdesit shëndetësor, si dhe sigurimi i
kujdesit shëndetësor pa diskriminim në bazë të gjinisë, kombit, racës, ngjyrës, gjuhës, fesë, bindjeve
politike gjendjes sociale, statusit pronësor, shkallës së aftësive fizike dhe mendore, statusit familjar dhe
moshës.
Financimi i qëndrueshëm: Parandalimi i rrezikut financiar për qytetarët gjatë shfrytëzimit të shërbimeve
shëndetësore dhe sigurimi i financimit të qëndrueshëm të kujdesit shëndetësor.
Financimi/kosto-efektiv:
a.
Mbështetje financiare me sigurim të modalitetit të kombinuar përmes buxhetit të Kosovës dhe buxheteve
të komunave, pagesave të qytetarëve dhe punëdhënësve në Fondin e sigurimeve shëndetësore dhe
agjensionet e tjera të sigurimeve, duke u bazuar në parimin e reciprocitetit dhe solidaritetit, si dhe
pagesave të drejtëpërdrejta të qytetarëve gjatë shfrytëzimit të kujdesit shëndetësor;

2. b.
Shfrytëzimi racional dhe efikas i burimeve, mbikëqyrja, dhe kontraktimi I shërbimeve si model themelor i
marëdhënieve financiare.
Bashkëfinancimi: Parandalimi i shfrytëzimit të panevojshëm të shërbimeve shëndetësore dhe përkrahja e
sistemit të referimit. Institucionet e Kosovës , personat juridikë, qytetarët, institucionet shëndetësore,
punëtorët shëndetësorë, në kuadër të të drejtave dhe detyrimeve të tyr e marrin masat e nevojshme për
sigurimin dhe zbatimin e parimeve të kujdesit shëndetësor. Kuvendi i Kosovës në propozim të Qeverisë
miraton politika zhvillimore në shëndetësi.
Qeveria e Kosovës, merr të gjitha masat të përcaktuara me ligj për sigurimin dhe ekzekutimin e
veprimeve të duhura me qëllim zbatimi dhe mbrojtjeje të të drejtave të qytetarëve si shfrytëzues të
kujdesit shëndetësor.
c.
Numri i punëtorëve:
Në Ministri janë të punësuar: 120 punëtorë
Në shëndetësinë sekondare dhe terciare( spitalet rajonale dhe Qendrën Klinike Universitare) janë të
punësuar: 7516 punëtorë
Këtu përfshihen edhe Agjensioni Kosovar për produkte medicinale,Shëndeti mendor dhe Banja e Pejës
Mjeksia e urgjences vecoritePresentation Transcript
 1. Mjekesia e Urgjences Dr. Edmond ZAIMI Fakulteti i Mjekesise Sherbimi i Urgjences 6/15/2012 E
Zaimi
 PerkufizimiMjekesia e urgjences eshte nje specialitet i vecante i mjekesise, nje fushe e praktikes
mjekesore qe bazohet ne njohurite dhe praktikat e kerkuara per parandalimin, diagnostikimin dhe
trajtimin e aspekteve akute dhe urgjente te semundjeve dhe traumave qe prekin paciente te te gjitha
moshave. 6/15/2012 E Zaimi2. MJEKESIA E URGJENCES
 Mjekësia e urgjencës dallohet nga praktika tjetër ambulatore e mjekësisë, pasi, çdo pacient që vjen
në sherbimin e urgjencës, mund të fshehë një problem kërcënues për jetën. 6/15/2012 E Zaimi
Mjekësia e urgjencës eshte nje nga specialitetet me te veshtira dhe me gjitheperfshires: kerkon
njohuri dhe trajnim te gjithanshem3. MJEKESIA E URGJENCES
 Jo të gjithë pacientet janë aq të sëmurë sa shfaqen, dhe jo të gjithë pacientet janë aq mirë sa ata
mendojnë.Mjeku i urgjencës duhet të jetë i aftë që të dallojë pacientët metë vërtetë kritikë, nga
shumica e të tjerëve 6/15/2012 E Zaimi4. MJEKESIA E URGJENCES
 Mjekësia e urgjencës është nje specialitet relativisht i ri, që është përcaktuar si i tille, nga nevojat e
praktikës 6/15/2012 E Zaimi Aftësinë e të “nuhaturit” të urgjencave dhe të përparësisë së trajtimit të

3. pacientëve, shpesh edhe në mungesë të shfaqes së plotë të shënjave klinike apo të dhenave të
tjera, ta jep specialiteti i mjekësisë së urgjencës5. MJEKESIA E URGJENCES
 6. Historia e Mjekesise se Urgjences(1796-1964) Barón Dominique-Jean Larrey: Dr. James de Witt
Mill : 1964 1766-1842 6/15/2012 E Zaimi
 Ambulanca me drejtues tjere te spitalit te sanitare dhe Aleksandrias ne Virginia, barrelambajtes te
krijuan programin e pare stervitur te trajnimit « Plani Alexandrias » 6/15/2012 E Zaimi Karroca
“ambulanca qendronin gjithe kohen ne levizese” per transportin e repartet e urgjencave. shpejte te
ushtareve te Dr. James de Witt Mill, se plagosur bashku me kater mjeke te7. Historia e Mjekesise
se Urgjences Dominique-Jean Larrey: 1960-1970, filluan te 1766-1842 krijohen grupe mjekesh qe
 …2010 Urgjenca Mjekesore, lende e FM 6/15/2012 E Zaimi … 2007 Strategjia e Urgjencave
Shendetesore 1979 programi i trajnimit u be zyrtar dhe prej asaj kohe mjekesia e urgjences u njoh
si specialitet me vete. 1970, ne spitalin e pergjithshem ne Cincinati Dr. Bruce Janiac u be rezidenti i
pare i urgjences8. Historia e Mjekesise se Urgjences
 9. UrgjencaStatus klinik i aftë të përfundojë shumë keq.Ai mund të gjenerojë situata të rrezikshme
për gjëndjen shëndetësore të pacientit ose për jetën, që lidhen me intervalin e kohës ndërmjet
shpërthimit të simptomave dhe fillimit të një trajtimi të përshtatshëm, i cili percakton një asistencë
klinike me harxhim të madh burimesh në një periudhë kohe të shkurtër. 6/15/2012 E Zaimi
 Shumë nga problemet nuk kanë një përgjigje të sakte, por ama të gjithë e kanë një pergjigje që
është më e mira. 6/15/2012 E Zaimi Për të qënë i sukseshshëm në zgjidhjen e tyre duhen jo vetëm
njohuritë mjekësore – maturi, gjakftohtësi si dhe aftësi të shumta komunikuese dhe administrative.
Sherbimi i urgjences është një kazan i madh që zjen, i mbushur me probleme – disa nga keto janë
probleme mjekësore – disa jo, ….. probleme njerëzore.10. Vecorite e MU
 Suksesi i veprimtarise varet në aftësitë e stafit për të kontrolluar hyrjen – numrin e pacientëve, –
ambjentet e punes, – problemet që lidhen me kujdesin ndaj pacientëve dhe – burimet që kemi në
dispozicion për të realizuar atë 6/15/2012 E Zaimi Vetë natyra e punës në sherbimin e urgjences
favorizon kaosin.11. Vecorite e MU
 Simboli më i përshtatshëm për specialitetin e urgjencës është sahati me rërë, jo vetëm për
elementin “kohë” që ai ka, por edhe për konfiguracionin e tij 6/15/2012 E Zaimi12. Sherbimi
urgjences
 humbje e besimit tek mjeku etj…… 6/15/2012 E Zaimi mungesë e shtretërve për shtrim në spital,
shtim te numrit të përdoruesve të drogës dhe te pacientëve me AIDS, shtim i akteve të dhunës,
pacientë pa siguracione shendetesore, gjithnjë e më tepër pacientë pa rekomandime13.
Problemet…
 14. Vecorite. Probleme…Kufizimet në vetvete te praktikes mjekësore. Ironia e të qënit jetëshpëtues,
në një botë nga e cila asnjë nuk mbetet i gjallë, është me të vërtetë teper shqetësuese dhe bile edhe
shkatëruese.Mjeku i urgjencës jeton përditë me stres, i cili ndikon në konsumimin e tij. Konsumimi
mund të përshkruhet si një gjëndje në të cilën kujdesi për pacientët dhe puna në përgjithësi bëhen të
bezdisshme për mjekun. Ajo manifestohet me mungesë të entuziazmit në punë dhe fatkeqsisht me
qëndrime negative kundrejt atyre që kërkojnë ndihmën tone. 6/15/2012 E Zaimi
 Të gjithë pacientët që vijnë në urgjencë e kanë një nevojë – mjekësore në shumicën e rasteve
(qetësimi i dhimbjeve apo simptomave të sëmundjes) – jo mjekesore ne raste të tjera ( i pastrehë, i
vetmuar, per te kaluar naten, justifikim për punë, per ne shkollë apo para ligjit, për të kërkuar

4. narkotikë apo për të vjedhur një shiringë, konfirmim të një dyshimi të tij për shëndetin apo se “i ra
rruga”). 6/15/2012 E Zaimi15. Vecorite. Probleme…
 Për shumë pa16. Vecorite. Probleme… Mjeku është gjithmonë ndihmues i të tjerëve, vetëm
ndonjëherë ai eshte diagnostikues dhe mjekues 6/15/2012 E Zaimicientë kujdesi i marrë në ED
përbën vetëm një përqindje të vogël të kujdesit të plotë shëndetësor të tyre, në krahasim me
specialistët e tjerë që janë përgjegjës për menaxhimin e daljes së tyre nga spitali.
 Plani i duhur i trajtimit 6/15/2012 E Zaimi Vleresimi i pergjithshem Triazhimi17. Ceshtje
fondamentale te mjekesise seurgjences .
 Sa më i shpejtë të jetë zhvillimi i sëmundjes, aq më shpejt duhet ndërhyrë, vepruar 6/15/2012 E
Zaimi Mendimi i parë në mëndjen e një mjeku me experience përballë një të sëmuri urgjent apo të
dëmtuar është: – sa kohë kam për të vepruar dhe sa për të menduar? – Nqs pacienti lihet pa trajtim
per aresye te ndryshme, madhore, sa kohë mund të rezistojë?. Puna në departamentin e urgjencës
përcaktohet nga hierarkia e nevojave dhe prioriteteve (Tr)18. Sëmundjet e kërcënojnë jetën
nëmënyra e shkallë të ndryshme
 (sëmundjet shoqëruese, diagnozës specifike alergjitë e ndryshme, problemet familjare etj).
6/15/2012 EF- shenjat vitale E Zaimi kur ka qënë shtruar për herë ose dalje të fundit? (ishte i
sëmurë). Pamjes së jashtme i problemet më imediate, duhet kushtuar tepër mjekësore dhe jo
interes, pasi ajo mund mjekësore, të cojë drejt  kur është vizituar për herë vetëm strumbullari të
fundit tek mjeku? (ka fillestar dhe shërben menduar se është i sëmurë) vetëm si pikë referimi 
Anamneza: Dy pyetje kyc: Problemi kryesor është 19. Vleresimi i pergjithshem
 20. Përkeqësimi i menjëhershëm i sëmundjevekronike duhet menduar në kuadrin e
historisë(ecurisë) natyrale të tyre 6/15/2012 E Zaimi
 Pacientët me dhimbje. Nuk ka asnjë arsye që ta lësh pacientin të vuajë nga dhimbjet. 6/15/2012 E
Zaimi Pacientët me gjëndje të ndryshueshme të sëmundjes dhe Pacientët me rrezik për jetën apo
ata që janë të sëmurë akut (grupi I dhe II);21. Cilët pacientë duhet të trajtojhenne DU?
 ata që e kanë të nevojshëm trajtimin, por që është më mirë për ta të presin (natyrisht kur e lejojnë
kushtet, si TA mesatar) për t’u parë nga mjeku që do bëjë trajtimin përfundimtar të tyre. 6/15/2012 E
Zaimi pacientët, në të cilët risku i trajtimit është më i madh se përfitimi i mundshëm ata që
mendohet se nuk e kanë të nevojshëm trajtimin – vetëqetësim të simptomave minimale ose – për
mungesë të terapisë efektive;22. Cilët pacientë nuk duhen trajtuarne DU?
 Pacientët që nuk kanë probleme akute. Ritmi i trajtimit duhet t’i përshtatet ritmit të sëmundjes
6/15/2012 E Zaimi Crregullimet që normalizohen nga trajtimi i procesit primar (p.sh. dhenia e
bikarbonateve në keto-acidozën diabetike). Crregullimet fiziologjike që vetëkorigjohen (ac.
metabolike në gjëndjen konvulsive të epilepsisë)23. Cilët pacientë nuk duhen trajtuar ne DU?
 24. Sistemi i Sherbimeve te UrgjencaveMjekesore (SSHUM) Sistemi i Sherbimeve te Urgjencave
(Emergjencave) Mjekesore (SSHUM) eshte nje teresi elementesh te lidhur se bashku me qellim qe
te siguroje kujdesin emergjent dhe transportin ne institucionet mjekesore per trajtimin perfundimtar
te viktimave te semundjeve apo demtimeve te papritura 6/15/2012 E Zaimi
 25. Cilat jane Urgjencat kryesore shendetesore per SHUM?Pse jane ato te rendesishme? 6/15/2012
E Zaimi
 Vaskulare Qe perbejne 4 nga 5 shkaqet kryesore te vdekjeve ne vendet e zhvilluara 6/15/2012 E
Zaimi Respiratore Trauma Kardiake26. Emergjencat kryesoreshendetesore per SHUM jane

5.  27. Cilet jane elementet me te rendesishem ne SHUM? 6/15/2012 E Zaimi
 28. Koha dhe Cilesia 6/15/2012 E Zaimi
 29. “Pacientet qe marrin kujdesmjekesor perfundimtar brendaores se pare pas demtimit,
kanemundesi mbijetese shume me temadhe se ata qe e marrin ketekujdes me vone” R Adams
Cowly 6/15/2012 E Zaimi
 30. Trauma eshte shkakukryesor i vdekjeve per moshen1-45 vjec ne vendet e zhvilluara Rezultatet:
Kosto per gjithe jeten Humbje te medha jete Humbje te viteve me efektive te jetes 6/15/2012 E Zaimi
 Efektivitet – Regjistrimi dhe pergjigja ndaj te gjitha thirjeve – Zbatimin e parimeve ne shperndarjen e
burimeve – Sigurimin e burimeve alternative 6/15/2012 E Zaimi Po te jete e mundur: disa situata te
tjera  Per semundjet e renda dhe gjendjet kritike 31. Qellimi i Sistemit te SHUMSigurimi i
sherbimeve 24/24 – 7/7 per te plotesuar kerkesat e popullates ne cdo kohe
 32. HALLKAT E SISTEMIT TE URGJENCES 6/15/2012 E Zaimi
 33. KOMUNITETIDispeceria e SHUM Perqendruar dhe / ose ne baze Sherbimi 6/15/2012 E Zaimi
 Mbrojtja civile 6/15/2012 E Zaimi Zjarrfikesit Sherbimi Ambulancave Institucionet shendetesore
(Spitalet, DU)34. Elementet kryesore perberes teSistemit te SHUM
 Kryqi i Kuq / OJQ 6/15/2012 E Zaimi Grupet Vullnetare Komuniteti / individet e ndryshem
Personeli Sigurise35. Elementet kryesore perberes teSistemit te SHUM
 36. Sistemet e Integruara te SHUM KoncepteMekanizma per vleresimin e sistemit dhe raportimin –
Sherbimet paraspitalore & transportin – Institucionet e kujdesit perfundimtar, te specializuara apo
rehabilituese – Edukimi i vazhdueshem per trajtim dhe parandalim – Institucionet dhe programet
edukuese – Drejtim i integruar Mjekesor dhe Administrativ i proceseve dhe organizatoreve –
Alokimin e burimeve dhe strukturat financuese – Kordinim i veprimeve te grupeve te ndryshme –
Modele te ndryshme 6/15/2012 E Zaimi
 37. Fusha e veprimit - kapaciteti mjekesor me i madh Emergjencat Fatkeqesite Mjekesore / Trauma
Emergjencat Emergjencat e Shendetesore ADM perditeshme madhore Menaxhimi i Menaxhimi i
emergjencave fatkeqesise 6/15/2012 E Zaimi
 Institucionet 6/15/2012 E Zaimi Komunikimi Trajnimi Burimet njerezore38. Komponentet e
Sistemit te SHUM
 39. Komponentet e Sistemit te SHUM Transporti 6/15/2012 E Zaimi
 Shoqerite e Sigurise Publike 6/15/2012 E Zaimi Sherbimet e Terapise Intensive40. Komponentet
e Sistemit te SHUM
 Personat qe perfitojne sherbimin – Mundesia, aksesi ndaj kujdesit Mjekesor –41. Komponentet e
Sistemit te SHUM Transferimi i Pacientit – Regjistrimi dhe Kartelizimi i pacienteve – Edukimi dhe
Informimi i Popullates – Vleresimi dhe Rishikimi Veprimtaria e perditeshme e zakonshme 6/15/2012
E Zaimi
 DUM, udhezimet mjekesore para mberritjes – Sistemet e komunikimit te brendshem 6/15/2012 E
Zaimi Menaxhimi dhe Permiresimi i Cilesise Menaxhimi i Burimeve ne dispozicion Puna

6. kerkimore Drejtimi Mjekesor dhe protokollet Politika shendetesore dhe rregullat42. Komponentet
e Sistemit te SHUM
 Parandalimi i demtimeve 6/15/2012 E Zaimi Plani per Situata fatkeqesie Menaxhimi i Riskut
Ligjshmeria Financimi Menaxhimi i sistemit te Informacionit – Media dhe informimi popullates43.
Komponentet e Sistemit te SHUM
 44. DISPECERIA E SHUMDUM eshte nje organizim qendror qe perdor pyetesor te zakonshem per
te lokalizuar vendngjarjen, ankesat kryesore dhe rendesine e tyre dhe qe jep keshilla paraprake se
cfare duhet te beje ai qe telefonon deri sa te arrije ekipi i ndihmes. 6/15/2012 E Zaimi
 45. DISPECERIA 6/15/2012 E Zaimi
 46. Zinxhiri i mbijeteses Urgjencat jashte spitalore Urgjencat spitalore Intervali Menaxhimit Mjekesor
te Urgjencave Trajtimi jashte spitalor/paraspitalor Alert Interval Rezulti KP KKPS 4 Spitali
Pershtatshem 1 2 3 Rruga me e shkurter Intervali nderh Spit 5 PranimiKlasa: Arritja e Transporti
Emergences-J kercen Alert-Jo JK Ambulances Mjekesor-Pret KORDINIMI KOMUNIKIMI Incidenti
Urgjenca Shperndarja Mjekesore 6/15/2012 E Zaimi
 47. KP → Koha e Pergjigjes REZULTATI KKPS → Koha e KujdesitSi te permirsojme, si te
Paraspitalorarrijme me te mirin?.. INS → Intervali nderhyrjes Spitalore •Si te shkurtohen intervalet e
ndryshme per te pasur kujdesin e duhur mjekesor? •Ku eshte e mundur qe te nderhyjme ne kete
zinxhir mbijetese? •Cili mund te jete roli dhe funksionet e SUM per te kontribuar ne rritje te
mbijeteses ? 6/15/2012 E Zaimi
 48. Koha e pergjigjes Koha nga momenti i telefonates derine momentin e mberritjes se
ambulancesne vendngjarjeObjektivi eshte qe te arrihet pacientibrenda 6-8 minutash dhe te
evakuohet nespitalin me te pershtatshem per trajtimte gjendjes se tij 6/15/2012 E Zaimi
 49. Faktoret qe ndikojne ne rezultat• Koha e arritjes se kujdesit mjekesor ne vendngjarje• Cilesia e
kujdesit ne vendngjarje• Koha e arritjes se kujdesit perfundimtar• Cilesia e kujdesit mjekesor ne
spital• Pasja ne dispozicion e teknologjise se perparuar Arritja e shpejte tek pacienti, profesionalizmi
i ekipit mjekesor dhe pajisja me materialet e pershtatshme, jane faktoret kryesor qe ndikojne ne
rezultatet gjateaksidentit – si ne drejtim te rritjes se mbijeteses ashtu edhe ne drejtim te uljes se
pasojave invelidizuese 6/15/2012 E Zaimi
 50. HALLKAT E SISTEMIT TE URGJENCES 6/15/2012 E Zaimi
 51. 6/15/2012 E Zaimi
 52. 6/15/2012 E Zaimi
 53. Faleminderi t 6/15/2012 E Zaimi
KLINIKA EMERGJENTE
Qendra Emergjente merret me trajtimin e gjendjeve emergjente: sëmundjeve, lëndimeve dhe helmimeve, të sëmurët
të cilët e kanë jetën në rrezik. Qendra Emergjente – veprimtarinë e shërbimit emergjent shëndetësorë e realizon në
kuadër të QKUK-ës e cila merret :
 triazhim,

7.  monitorim,
 ekzaminim,
 observim,
 diagnostifikim laboratorik dhe radiologjik…
Çka ofron Qendra Emergjente?
Qendra emergjente ofron ndihmë emergjente mjekësore profesionale për të sëmurët, lënduarit dhe të helmuarve
(gjendjeve aksidentale), jeta e të cilëve është në rrezik. Duke pasur parasysh zhvillimin dinamik të jetës, shpesh
ngjajnë lëndime në punë, aksidente në komunikacion, vrasje, plagosje, goditje me mjete të ftohta, rënia nga katet e
larta të ndërtesave, lëndime nga rryma elektrike, mbytjet në ujë, lëndimet e kokës, boshtit kurrizor, barkut dhe
gjymtyrëve, incidenteve multipe, lëndimet nga mjetet fizike, kimike, biologjike, sulmet në zemër dhe gjendje tjera
emergjente. Qendra Emergjente duhet të zbatojë parimet themelore të dhënies së ndihmës emergjente mjekësore
dhe ta konsiderojë atë si obligim human dhe ligjor ndaj të gjithë atyre, të cilët në momentin e caktuar e kanë jetën në
rrezik.
Shërbimet emergjente mjekësore në Qendrën Emergjente
 Pulti i informacioni;
 Dhoma e pritjes;
 Dhoma e reanimacionit për të sëmurët kritik;
 Dhoma e observimit për të sëmurët internistik;
 Dhoma e observimit për të sëmurët kirurgjik;
 Dhoma e observimit për të sëmurët dhe të lënduarit ortopedik;
 Salla e vogël për intervenime kirurgjike;
 Salla operative për ndërhyrjet madhore traumatologjike – kirurgjike;
 Kabineti i ultrasonografisë;
 Kabineti radiologjisë emergjente konvencionale, CT;
 Laboratori emergjent;
 Shërbimi i autoambulancës .
Kapaciteti hapësinor ekzistues i Qendrës emergjente ka vetëm 570 metra katrorë, ku as për së afërmi nuk i plotëson
kushtet elementare për ofrimin e ndihmës emergjente mjekësore për shkak, duke ditur fluksin e madh të të sëmurëve
të cilët kërkojnë ndihmë emergjente mjekësore.