2. Wprowadzenie
■ Zjawiska elektryczne w atmosferze ziemskiej to zespół połączonych ze sobą procesów i zjawisk
elektrycznych zachodzących w atmosferze ziemskiej. Do nich zalicza się:
■ - Jonizację powietrza
■ - Występowanie pola elektrycznego
■ - Powstawanie ładunków elektrycznych w chmurach i opadach
■ - Wyładowania elektryczne
3. Jonosfera
■ Jonosfera to zjonizowana warstwa atmosfery występująca powyżej 50–60 km nad powierzchnią
Ziemi (do wysokości 1000 km). W jonosferze następuje załamywanie, odbijanie, pochłanianie i
polaryzacja fal radiowych. Zaburzenia w jonosferze wywołują zakłócenia w łączności radiowej.
4. Powstawanie burz
■ O burzy mówimy wtedy, gdy następuje jedno lub kilka nagłych wyładowań atmosferycznych
(piorunów), przejawiających się krótkim, silnym błyskiem i suchym trzaskiem lub głuchym
grzmotem. Wyładowania występują zarówno pomiędzy chmurami jak i między chmurą, a ziemią.
5. Powstawanie pioruna
■ Piorun uderza, gdy w chmurze zachodzi zjawisko naelektryzowania. Sprzyjające temu warunki
panują wyłącznie w chmurach burzowych. Gorące powietrze unosi się, jednocześnie niosąc ze
sobą cząsteczki wody na duże wysokości, gdzie dochodzi do powstania kropel wody i kryształków
lodu. Zbierają one ładunki elektryczne znajdujące się w powietrzu i pyle. W końcu ilość
wytworzonych ładunków jest tak duża, że następuje potężne wyładowanie elektryczne. Jest to
właśnie piorun.
6. Piorunochron
■ W celu ochrony przez burzą na budynkach montuje się piorunochrony – wystające ponad dach
metalowe pręty z linkami łączącymi je z ziemią. Pręt piorunochronu jest najwyższym spiczastym
elementem, dlatego piorun uderza właśnie w niego.
7. Światła Świętego Elma
■ To zjawisko polega na pojawieniu się niebieskawych lub fioletowych świateł na ostrym obiekcie
(np. maszcie statku, skrzydle samolotu), kiedy jest on naładowany elektrycznie.
8. Zorze polarne
■ Zorze polarne są zjawiskiem atmosferycznym, które występuje w wyższych szerokościach
geograficznych (zarówno na północy, jak i na południu), gdzie cząstki naładowane z wiatru
słonecznego wpadają do atmosfery ziemskiej.
9. Błyskawice kuliste
■ Błyskawice kuliste to rzadkie zjawisko, które polega na pojawieniu się kuli światła, zwykle podczas
burzy.
10. Sprites, Blue Jets, and Elves
■ To są zjawiska atmosferyczne związane z wyładowaniami elektrycznymi, które występują powyżej
chmur burzowych. Mogą one przybierać różne formy i kolory, w zależności od rodzaju gazu w
atmosferze.
11. Wyładowania koronowe
■ Wyładowania koronowe to proces, w którym powietrze wokół przewodnika jest jonizowane, co
prowadzi do wyładowania elektrycznego. Może to prowadzić do powstania fioletowego lub
niebieskiego światła wokół przewodnika.