KBU YEMMER GES
MODELLEMESİ
Doğacan ÖZDEMİR
Doç.Dr. Ziyodulla YUSUPOV
Yrd.Doç.Dr. M.Tahir GÜNEŞER
ÇALIŞMA KONUSU
Çalışma konusu olarak okulumuzda bulunan
fotovoltaik panellerin MATLAB/SİMULİNK
yardımı ile
modellemesi yapılmıştır. 72 hücreli, 72 modülden
oluşan PV alan 20 seri sıralı modül ile 16 seri sıralı
modül bir invertöre bağlanacak şekilde iki
invertör
bulunan alanın 380 V gerilim ile 3 fazlı şebeke
sistemine bağlanarak modellemesi yapılmıştır.
İZLENİLEN YÖNTEM1.Aşama
Panellerin
Modellenmesi
2.AşamaMPPT
(Maksimum
Güç Noktası
İzleyicisi)
Modellenmesi
3.Aşama
İnvertörün
Modellenmesi
4.Aşama
Şebeke
Sistemine
Bağlanması
UYGULANAN YÖNTEM
Sistemin genel görünüşü
ENERJİ ÜRETİM AKIŞ
ŞEMASI
1
• Gelen ışınım ve sıcaklık değerine göre panelin enerji
üretmesi
2
• Üretilen enerjinin MPPT ile gerilimi sabitlenmesi
3
• Converterdan gelen sabit DC enerji invertör yardımı ile
AC ye dönüşütürülmesi
4
• 380V 50Hz ile şebeke sistemine verilmesi
FOTOVOLTAİK PANELİN
MODELLEMESİ
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
PV panelimizin modellemesinde bir seri 𝑅 𝑆, bir de paralel 𝑅 𝑃,
dirençlerimiz vardır. Sisteme voltaj gerilimi hakim ise 𝑅 𝑆,
akım kaynağı hakim ise 𝑅 𝑃 değeri güçlüdür.
FOTOVOLTAİK PANELİN
MODELLEMESİ
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
𝐼0 =
𝐼𝑠𝑐,𝑛 + 𝐾1∆𝑇
exp
𝑉𝑜𝑐,𝑛 + 𝐾𝑣∆𝑇
𝑎𝑉𝑡
− 1
𝑉𝑡 =
𝑘 ∗ 𝑇
𝑞 ∗ 𝑄 𝑑 ∗ 𝑁𝑐𝑒𝑙𝑙 ∗ 𝑁𝑠𝑒𝑟
𝑅𝑝 =
𝑉𝑚 𝑝 + 𝐼 𝑚 𝑝 𝑅𝑆
{𝑉𝑚 𝑝 𝐼𝑃 𝑉 − 𝑉𝑚 𝑝 𝐼𝑜exp⁡[
𝑞
𝑘𝑇
𝑉𝑚 𝑝 + 𝐼 𝑚 𝑝 𝑅𝑆
𝑁𝑆 𝑎
]+ 𝑉𝑚 𝑝 𝐼𝑜 − 𝑃𝑚 𝑎𝑥 ,𝑒}
𝐼 = 𝐼𝑃𝑉,𝑐𝑒𝑙𝑙 − 𝐼𝑂,𝑐𝑒𝑙𝑙 [exp⁡(
𝑞𝑉
𝑎𝑘𝑇)−1]
𝐼 = 𝐼𝑝𝑣 − 𝐼𝑜 exp
𝑉 + 𝑅𝑠 𝐼
𝑉𝑡 𝑎
−1 −
𝑉 + 𝑅𝑠 𝐼
𝑅𝑝
FOTOVOLTAİK PANELİN
MODELLEMESİ
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
FOTOVOLTAİK PANELİN
MODELLEMESİ
Perlight
Poly-
crystalline 72
hücreli solar
panellerin
295 W’lık
panellerin
verilerini
kullandık.
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
FOTOVOLTAİK PANELİN
MODELLEMESİ
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
Enerji
Işınım
Sıcaklık
Belirlediğimiz sıcaklık ve ışınım değerlerimize
göre PV panelimize sinyal jeneratörü ile sinyal
gönderiyoruz ve yaptığımız alt sistemdeki
modellemeye göre enerji üretimi gözlemliyoruz.
FOTOVOLTAİK PANELİN
MODELLEMESİ
Karabük İlinin
Ortalama Kışlık
Sıcaklığı 8.81℃
Karabük İlinin
Ortalama Yazlık
Sıcaklığı 31.26℃
Karabük İlinin
Ortalama Yıllık
Sıcaklığı 20.46℃
Test Değeri
25℃
Karabük İlinde
Kışlık Işınım
Değeri
Test
değeri
Karabük İlinde
Ortalama Işınım
Değeri
Karabük
İlinin Yazlık
Işınım Değeri
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
FOTOVOLTAİK PANELİN
MODELLEMESİ
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
PV Alan Modül
Model
FOTOVOLTAİK PANELİN
MODELLEMESİ
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
PV Alan Modül
Model
FOTOVOLTAİK PANELİN
MODELLEMESİ
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
PV Alan Modül
Model
𝐼 = 𝐼𝑆(𝑒
𝑉 𝑃
𝑛𝑉 𝑇 − 1)
FOTOVOLTAİK PANELİN
I-V P-V GRAFİKLERİ
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
FOTOVOLTAİK PANELİN
I-V P-V GRAFİKLERİ
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
FOTOVOLTAİK PANELİN
I-V P-V GRAFİKLERİ
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
FOTOVOLTAİK PANELİN
I-V P-V GRAFİKLERİ
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
FOTOVOLTAİK PANELİN
I-V P-V GRAFİKLERİ
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
FOTOVOLTAİK PANELİN
I-V P-V GRAFİKLERİ
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
FOTOVOLTAİK PANELİN
ÇIKIŞ GRAFİKLERİ
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
Yazlık
Kışlık
Yıllık
Test
Düşük
Işınım
FOTOVOLTAİK PANELİN
ÇIKIŞ GRAFİKLERİ
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
16’lık Seri
Modül
FOTOVOLTAİK PANELİN
ÇIKIŞ GRAFİKLERİ
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
Işınımın değişmesine
göre değişen güç grafiği
MPPT
MPPT kelimesinin Türkçe kelime karşılığı Maksimum Güç Noktası
Takipçisidir. Adından da anlaşılacağı gibi, belirli periyotlarda elde edilen
gücün peak yaptığı değeri yani tepe değerini takip ederek yüke
yollanmasını sağlar. MPPT'ler bir bakıma alternatif enerji sistemlerinin
kesişim noktası diyebiliriz. Tüm sistemlerde elde edilen enerjiden
maksimum seviyede yararlanmak, bu elektronik cihazlar sayesinde
mümkün hale gelmiştir. Rüzgar türbinlerinde ve solar sistemlerde
kullanılan MPPT çeşitleri mevcuttur.
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
MPPT MODELLEMESİ
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
MPPT MODELLEMESİ
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
MPPT MODELLEMESİ
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
BOOST CONVERTER
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
MPPT den gelen sinyal ile IGBT de anahtarlanarak gerilimin sabitlenmesi sağlanıyor.
MPPT GRAFİKLERİ
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
Işınım Miktarı
Sıcaklık
Güç
Gerilim
Duty Cycle
MPPT GRAFİKLERİ
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
MPPT’den Gelen Verilere Göre
𝑑𝐼
𝑑𝑉
ve
−𝐼
𝑉
İNVERTÖR
• İnvertörler DC (Doğru Akımı)
AC (Alternatif Akımı) çevirmek
için kullanılan yarı iletken
malzemelerdir.
• Enerji akışı, tristörler iletimde
iken DC kaynaktan AC yüke
doğru ve diyotlar iletimde iken
AC yükten DC kaynağa
doğrudur.
• Çıkışta gerilim ve akım ile
enerji 2 yönlü olabilmektedir.
Böylece, inverterler 4 bölgeli
olarak çalışabilmektedir.
• Bir peryot içerisinde, ortalama
enerji akışı DC kaynaktan AC
yüke doğru ise devrenin
inverter modunda, enerji akışı
AC yükten DC kaynağa doğru
ise doğrultucu modunda
çalıştığı anlaşılır.
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
İNVERTÖR
MODELLEMESİ
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
PLL(PHASE LOCK LOOP)
VE ÖLÇÜM BLOKLARI
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
GERİLİM REGÜLATÖRÜ
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
AKIM REGÜLATÖRÜ
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
PWM (PULSE WİTH
MODULATİON)
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
İNVERTÖR
MODELLEMESİ
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
380V 50 Hz
olarak 3 fazlı
şebeke sistemine
verilmektedir.
İNVERTÖR GRAFİKLERİ
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
𝐼 𝑑𝑒𝑓 , 𝐼 𝑎
𝐼 𝑞
İNVERTÖR GRAFİKLERİ
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
Vdc Referans Noktası
Convertörden Gelen Gerilim
Mod. Endeks
Noktası
İNVERTÖR GRAFİKLERİ
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
Şebeke Sistemine Verilen
Vrms değeri
ŞEBEKE SİSTEMİ
• 380 V 50 Hz 3 Faz olarak Yenilenebilir Enerji Sistemleri
Laboratuvarının yanındaki Elektrik Panosuna sistem
bağlanarak Şebeke ile enterconnect olarak bağlanması
sağlanmıştır. Modellemeyi yaparken çıkış yükü
oluşturabilmek için ana şebeke sistemine bağladık.
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
ŞEBEKE SİSTEMİ
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
Alçak Gerilim
Trafosundan
Yüksek Gerilim
Şebekesi
bağlanması
ŞEBEKE GRAFİKLERİ
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
Şebeke Sistemine
Verilen Güç Miktarı
ŞEBEKE GRAFİKLERİ
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
Şebekeye Verilen Gerilim
Şebekeye Verilen Akım
SKETCHUP
GÖRÜNTÜLERİ
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
SKETCHUP
GÖRÜNTÜLERİ
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
SKETCHUP
GÖRÜNTÜLERİ
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
SKETCHUP
GÖRÜNTÜLERİ
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
SKETCHUP
GÖRÜNTÜLERİ
Panellerin
Modellemesi
MPPT Modellemesi
İnvertörün
Modellemesi
Şebeke Modellemesi
SONUÇ VE ÖNERİLER
• Yaptığımız simülasyon ile bahar ve yaz aylarında
ortalama 10-15 kW aylık net üretim gözlerken kış ve son
bahar aylarında bu üretim ortalama 5-8 kW aylık net
üretim seviyesi gözlemledik. Yabancı Diller Yüksek
Okulunun aylık enerjisini karşılayacak kapasitede
olduğunu yaptığımız simülasyon ve hesaplamalar ile
anlamış olduk.
• Diğer fakültelere yapılmasıyla okulumuzun gündüz
tüketim kapasitesini karşılayacağını düşünüyoruz.
SONUÇ VE GÖZLEM
PV1-PV3 PV2-PV4 İnvertör Şebeke Işınım Sıcaklık Kayıp Verim
Süre V P V P V kW (W/m^2) ℃ W %
0.202 361.01 1.31 359.03 1.29 741.56 - 474.40 18.01 - -
0.409 354.37 2.03 353.42 2.01 713.17 7.02 698.80 27.14 - -
0.608 348.31 2.00 351.67 2.00 714.45 7.30 630.80 28.21 - -
0.809 354.44 1.25 352.43 1.23 714.45 4.56 430.40 24.61 200 %91.9
1.005 220.29 0.34 221.06 0.34 714.46 1.30 204.80 20.48 300 %95.5
1.205 345.52 1.20 347.15 1.19 715.77 4.04 444.80 21.39 370 %84.5
1.409 354.71 1.94 354.41 1.93 715.51 6.86 689.60 22.31 440 %88.6
1.605 354.00 2.22 353.85 2.20 714.82 7.92 768.50 23.21 460 %89.5
1.807 353.94 2.05 353.87 2.04 714.88 7.40 707.90 24.12 390 %90.46
2.009 354.00 1.88 353.97 1.87 714.88 6.80 647.60 24.84 350 %90.66
2.214 354.00 1.66 353.98 1.65 714.85 5.98 586.10 20.74 320 %90.33
2.407 354.01 1.45 354.00 1.44 714.86 5.20 527.90 16.86 290 %90.00
2.601 354.35 1.66 354.34 1.65 715.48 5.92 609.00 18.54 350 %89.42
2.807 354.34 2.33 354.33 2.32 715.51 8.28 807.00 24.98 510 %89.03
3.000 354.39 3.06 354.39 3.04 715.54 10.92 1000.00 31.26 640 %89.50
SONUÇ VE ÖNERİLER
•TEST•YILLIK
•KIŞLIK•YAZLIK
Aylık Ortalama
%89.26
Verimlilik
575 W Kayıp
Oluşmaktadır
Aylık Ortalama
%89.91
Verimlilik
320 W Kayıp
Oluşmaktadır
Aylık Ortalama
%89.90
Verimlilik
320 W Kayıp
Oluşmaktadır
Aylık Ortalama
%90.63
Verimlilik
290 W Kayıp
Oluşmaktadır
SONUÇ
Oluşan verimlilik
panellerde ürettiğimiz
gücün çıkış gücüne
oranı ile bulunmuştur
Oluşan kayıplar panellerde
ürettiğimiz gücün çıkış gücü
ile karşılaştırılmasıyla
bulunmuştur.
Kayıpların devre
elemanlarında ve iletimde
oluştuğu gözlenmektedir.
TEŞEKKÜR EDERİM

KBU GES Simulation