Electricity meter

1. AYDEM EDAŞ 2015
TEMMUZ AYI EĞİTİMİ
Tarih : 23 Temmuz 2015

2. Eğitim Programı
1)Sayaçların yapısı ve çalışma prensipleri ( 10:00 – 10:15 )
2)Sayaçların fonksiyonları ( 10:15 – 10:30 )
3)Bağlı bulunulan şartname/standartlar ( 10:30 – 10:45 )
4)Sayaç bağlantıları ve hangi güce hangi sayaç bağlanmalı (10 : 45 – 11:00 )
5)RS485 haberleşmeli yapılar , sayaçlar nasıl okunur. ( 11:00 – 11:15 )
6)Sayaç LCD ve Şilt sembolleri ne anlama gelmektedir. ( 11:15 – 11:30 )
7)Sayaç tipleri nelerdir ( 11:30 – 11 : 45 )
8)Çift Yönlü Sayaçlar ve Ölçüm Kadranlarının Gösterimi ( 11 :45 – 12 : 00 )
9)Demant nedir nasıl hesaplanır ( 12:00 – 12:10 )
10)Sayaç kalibrasyonu yerinde nasıl kontrol edilir ( 12:10 – 12:20 )
11)Sorular ( 12:20 – 12:30 )
12)Ara ( 12:30 – 13:30 )
13)Kaçak metodları hakkında yeni gelişmeler ve örnekler, ( 13:30 – 13:45 )
14)Sayaç bilgilerini kullanarak kayıpkaçak ile nasıl mücadele edilir.(13:45–14:00)
15)Sökülen sayaçların labaratuarda incelenmesi ve iç bilgilerinin okunması(14:00-14-15)
16)Sayaç okuma programı nasıl kullanılır neler gereklidir,(14:15 – 14 : 45 )
17)Yeni haberleşme teknolojileri nelerdir , ( 14:45 – 15:15 )
18)Gelecekte planlanan yeni arge çalışmaları ve teknolojiler ( 15:15 – 15:30 )
19)Sorular ( 15:30 – 16:00 )

3. Sayaçların Yapısı ve Çalışma Prensipleri

4. Sayaçların Yapısı ve Çalışma Prensipleri

5. Sayaçların Yapısı ve Çalışma Prensipleri

6. Sayaçların Yapısı ve Çalışma Prensipleri

7. Sayaçların Yapısı ve Çalışma Prensipleri

8. Sayaçların Yapısı ve Çalışma Prensipleri

9. Sayaçların Yapısı ve Çalışma Prensipleri

10. Sayaçların Yapısı ve Çalışma Prensipleri

11. Sayaçların Yapısı ve Çalışma Prensipleri

12. Sayaçların Yapısı ve Çalışma Prensipleri

13. Sayaçların Yapısı ve Çalışma Prensipleri

14. Sayaçların Yapısı ve Çalışma Prensipleri

15. Sayaçların Yapısı ve Çalışma Prensipleri

16. Sayaçların Fonksiyonları
1) Sayaçlar, Elektrik Tarifeleri yönetmeliğinde öngörülen tarife
kategorilerini sağlamak için en az 4 tarifeli olacak , bir günü en az 8
ayrı zaman dilimine bölebilecek, hafta içi, Cumartesi ve Pazar günleri
için ayrı, ayrı tarifelendirme yapabilecek özelliğe sahip olacaktır.

17. Sayaçların Fonksiyonları
2)Tarife bilgileri, tarih ve saat bilgileri, klemens kapağı açılma ihbarı,
ileri saat uygulaması değişikliği, sayacın yerinden sökülmesine gerek
kalmaksızın klemens kapağı açıldıktan sonra TEDAŞ’ın uygun
göreceği yetkili görevlilerce optik-port vasıtası ile programlanabilir
olacaktır. Sayacın kalibrasyon ayarları ise Sanayi Ticaret Bakanlığı
mührü kırılıp üst kapak açılmadan yapılamayacaktır.

18. Sayaçların Fonksiyonları
3)Elektronik Sayaç, hiçbir enerji ihtiyacı göstermeksizin bilgileri saklama
özelliğine sahip silinmez hafızalı olacaktır.
4) Elektronik sayaç her ayın sonundaki tüketim bilgilerini bir yıl süre ile
hafızada saklayacaktır.
5) Sayaç, 10 yıl ömürlü LCD göstergeye sahip olacaktır. Elektrik enerjisinin
kesik olduğu durumlarda 24 saat süre ile gerekli bilgiler LCD üzerinden
buton yardımıyla görülebilir ve optik-porttan okunabilir olacak , bu iş
için gerçek zaman saatini besleyen pil kullanılmayacaktır.

19. Sayaçların Fonksiyonları
6)Sayaç, LCD göstergede tarih, saat ve tahakkuka esas tarife dilimlerine
göre ölçülen enerji miktarlarını ( sembolleri ve birimleri ile ) otomatik
olarak 5 sn ara ile peş peşe gösterecektir. Aynı zamanda bu bilgiler
buton yardımı ile de görülebilecektir
7)LCD’de tarife bilgileri ; tam kısmı 5 hane, ondalık kısmı 3 hane olarak,
tam ve ondalık kısmı virgülle ayrılmış belirgin bir şekilde düzenlenecektir.
8)Sayaç pil ömrünün kritik seviyeye düştüğünü gösterir uyarı verecek,
gerçek zaman saati bozulması, ön kapak ve klemens kapağı açılma
müdahalelerini (enerji kesik olsa dahi) algılayacak, kodlu veya ihbarlı
olarak LCD göstergede bildirecek ve yapılan müdahaleleri hafızaya
kaydederek optik porttan okunmasını sağlayacaktır.

20. Sayaçların Fonksiyonları
9)LCD göstergede tüketim endeks bilgileri ;
a) Aktif Tüketimler : Toplam (T), Gündüz (T1), Puant (T2), Gece (T3), ve yedek
tarife tüketimi (T4) ,
b) Endüktif reaktif tüketimler :Toplam (+Ri),
c) Kapasitif reaktif tüketimler :Toplam (-Rc),
d) Güç (Demant) :P, sembolleri ile bu sıralamayla gösterilecektir.
10) Tarife dilimleri, birliktelik sağlamak için sırasıyla en az ,
a) T1 – Gündüz ( 06:00 – 17:00
b) T2 – Puant ( 17:00 – 22:00 )
c) T3 – Gece ( 22:00 – 06:00 )
d) T4 –Diğer ihtiyaçlar (Tatil) olmak üzere kodlanacak ve optik porttan
okunabilecektir.
11)Abonenin takvime bağlı tüketimini tespit etmek, çok zamanlı tarifeleri
uygulamak ve diğer işlemleri zaman bazında değerlendirmek amacıyla, sayaç
içinde gerçek zaman saati olacaktır. Sayacın gerçek zaman saati her hangi bir
nedenle durduğunda enerji tüketimleri Gündüz tarifesine yazılacaktır.

21. Sayaçların Fonksiyonları
12)Sayaçlar, ileri ve geri saat uygulamasını otomatik olarak kendisi sağlayacaktır.
13)Sayaç üzerinde her türlü haberleşme ve programlama işlemlerini
gerçekleştirmek üzere IEC 61107’nin (c) modunda haberleşme protokollerini
sağlayacak OPTİK PORT bulunacaktır. Tüm üreticiler arasında ortak bir veri
okuma ve yazma yapısı sağlamak amacıyla IEC 61107’nin (c) moduna göre çalışan
optik arayüz üzerinden yapılan haberleşmede TEDAŞ tarafından uygun görülen
ortak bir kodlama yapısı kullanılacaktır. Sayaç firması, okuma şifresi (read only
password) ve IEC 61107 (c) modunda optik port ile okuma neticesindeki çıktı (print
out) belgelerini teslim edecektir.
14)Ölçümde standardın sağlanması ve endeks okumadaki hataların önlenmesi için
sayacın iç çarpanı 1 ( bir ) olacaktır.

22. Sayaçların Fonksiyonları
15)Elektronik sayaçların tamamı en son kullanılan maksimum gücü
ölçecek, geriye dönük en az 6 aylık demant bilgisini tarih ve saati ile
hafızada saklayacak, son demant bilgisini göstergede gösterecek ve bu
bilgiler istendiği zaman optik porttan okunabilecektir. Tahakkuka esas
demant özelliği olan sayaçlarda demant bilgisi oluşturma ve sıfırlama
işlemi hem mühür altındaki bir buton ile hem de istendiğinde optik
porttan yapılabilmelidir. Bu sayaçlarda maksimum demant zaman aralığı
standart 15 dk. olacak 30,45,60 dk. olarak programlanabilecektir. Diğer
sayaçlarda ise aylık demant bilgisi her ayın sonunda otomatik olarak
oluşturulacaktır. Bu sayaçlarda maksimum demant zaman aralığı
standart olarak 15 dk. olacaktır.

23. Bağlı Bulunulan Şartname / Standartlar
1) IEC 50470-1 , EN 50470-3 ( Standartlar Dosyası )
2) IEC 62056-21
3) MID ( Measurement Instruction Directive )
4) Tedaş Askari Şartları
5) Fabrika İçi Tasarım Doğrulama Testleri
6) Girdi / Proses / Son Kontrol Testleri

24. Sayaç Bağlantıları Hangi Güce Hangi Sayaç Bağlanmalı
Monofaze Aktif Sayaçlar
Monofaze sayaçlarda faz nötr sırasının bir önemi yoktur,
Faz giriş çıkışlarını ters bağlasanız bile sayaç her durumda doğru yazar.
1 3 4 6
Faz
Girişi
Faz
Çıkışı
Nötr Nötr

25. Sayaç Bağlantıları Hangi Güce Hangi Sayaç Bağlanmalı
Trifaze Aktif Sayaçlar
1 3 4 6 7 9 10
R Fazı
Girişi
R Fazı
Çıkışı
T Fazı
Girişi
T Fazı
Çıkışı
S Fazı
Çıkışı Nötr
S Fazı
Girişi

26. Sayaç Bağlantıları Hangi Güce Hangi Sayaç Bağlanmalı
Kombi Aktif / Reaktif Sayaçlar
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
R Fazı
Gerilim Girişi
R Fazı Akım
Çıkışı
S Fazı
Gerilim Girişi
T Fazı
Gerilim Girişi
T Fazı
Akım Girişi
T Fazı Akım
Çıkışı
S Fazı
Akım Girişi
S Fazı Akım
Çıkışı
Nötr
L2
L1
L3
K L K K
L L
l l l
k k k
R Fazı
Akım Girişi

27. X5 220V Kombi Bağlantı Şeması

28. X5 56V Kombi Sayaç Bağlantı Şeması

29. Sayaç Bağlantıları Hangi Güce Hangi Sayaç Bağlanmalı
MF Sayaçlar bağlantı gücü 9Kw altındaki tek fazlı tesislerde
TF Aktif Sayaçlar bağlantı gücü 9Kw altındaki üç fazlı tesislerde
Direk Bağlı Kombi Sayaçlar bağlantı gücü 33Kw altı üç fazlı tesislerde
33Kw ve üstünde Akım Trafolu yada Akım,Gerilim Trafolu sayaçlar
kullanılmaktadır.
Nominal akımı 100A olan sistemlerde 10(100)A sayaç kullanılmamalıdır.

30. RS485 Haberleşmeli Yapılar ve Sayaçlar Nasıl Okunur
Sayaç 1 Sayaç 2……….....Sayaç n 220 V Besleme / Input
RS
485
RS
232
Sayaç 1 Sayaç 2……….....Sayaç n 220 V Besleme / Input

31. RS485 Haberleşmeli Yapılar ve Sayaçlar Nasıl Okunur
Köhler elektrik sayaçları 2002 yılından bu yana üretmiş olduğu tüm kombi
sayaçlarda RS485 haberleşmesi standart olarak kullanmış ve ileride
kurulacak sayaç okuma sistemleri için uygun bir altyapı hazırlamıştır.
EPDK 27 Aralık 2012 şartnamesi gereği tüm haberleşmeli sayaçlar OSOS
uyumluluğu kapsamında en az 90 gün yük profili ve manyetik alan algılama
opsiyonu ilave getirilmiştir.

32. RS485 Haberleşmeli Yapılar ve Sayaçlar Nasıl Okunur

33. Sayaç LCD ve Şilt Sembolleri Ne Anlama Gelmektedir

34. Sayaç LCD ve Şilt Sembolleri Ne Anlama Gelmektedir

35. Sayaç LCD ve Şilt Sembolleri Ne Anlama Gelmektedir

36. Sayaç LCD ve Şilt Sembolleri Ne Anlama Gelmektedir

37. Sayaç Tipleri Nelerdir

38. Sayaç Tipleri Nelerdir
MODEL ADI SAYAÇ TİPİ ÖZELLİK
AEL.TF.16 TRİFAZE Direkt bağlı standart trifaze
AEL.TF.22 TRİFAZE RS485 çıkışlı, osos uyumlu , 90 gün yük profili
AEL.TF.23 TRİFAZE Çift Yönlü, RS485 çıkışlı, 90 gün yük profili (Direkt Bağlı)
AEL.TF.25 TRİFAZE Çift Yönlü, RS485 çıkışlı, 90 gün yük profili (x/5)
AEL.TF.27 TRİFAZE Ön Ödemeli, RS485 çıkışlı, Açma-Kesmeli
AEL.TF.29 TRİFAZE RF Haberleşmeli, 90 gün yük profili, Açma Kesmeli
Trifaze Elektronik Elektrik Sayaçlarımız

39. Sayaç Tipleri Nelerdir
MODEL ADI SAYAÇ TİPİ ÖZELLİK RS485 YÜKPROFİLİ
AEL.TF.19 KOMBİ X5 MULTİVOLTAJ KOMBİ VAR 4Yıl , 64Kanal
AEL.TF.20 KOMBİ DİREK MULTİVOLTAJ KOMBİ VAR 4Yıl , 64Kanal
AEL.TF.21 KOMBİ X5 ÇİFT YÖNLÜ KOMBİ VAR 4Yıl , 64Kanal
Not : Örnek AEL.TF.19 Sayaç Broşürünün incelenmesi
Kombi Elektronik Elektrik Sayaçlarımız

40. Çift Yönlü Sayaçlar
Çekiş yani şebekeden çekilen enerjiyi ve aynı zamanda veriş yani kullanıcının
üretmiş olduğu enerjiyi şebekeye veren ve bu enerjileri 4 kadranda ayrı ayrı
ölçümleyen sayaç modelleridir.
Elektrik dağıtım şirketleri normalde tek yönlü sayaç kullanırlar ve müşterinin
çekiş yönündeki enerjiyi hesaplayarak tahsilat yapmaktadırlar.

41. +Q
-Q
+P
-P
Pozitif Aktif Enerji
Negatif Aktif Enerji
Reaktif Enerji İndüktif
Reaktif Enerji Kapasitif
SAYAÇLARDA KADRANLARIN GÖSTERİMİ
( 6.8.0 )(Pozitif Kapasitif +Rc
( 2.8.0 ) ( 1.8.0 )
( 8.8.0 )( Negatif Kapasitif -Rc
1.Bölge
2.Bölge
3.Bölge 4.Bölge
( 7.8.0 )( Negatif Induktif -Ri
( 5.8.0 )( Pozitif Indüktif +Ri
Düzgün çalışan bir sistemde sayaç bağlantıları da
doğru ise kadranların şekildeki gibi olması gerekir.
+Q
+P

42. Demant Nedir Nasıl Hesaplanır
Örnek:
Demant periyodu 15 olan bir elektronik sayaçta Saat 21.17’de 100Kwh endeksi
olduğunu düşünelim.
Sayaç saat 21:32’de 120Kwh olsun.Burda demant bilgisi şöle oluşur.
(080.000KWh)(07:11:05,21:32)
Sayaç saat 21:47’de 133Kwh olsun.Burda demant önceki bilgiden küçük olduğu
için demant bilgisi değişmez. (080.000KWh)(07:11:05,21:32)
Sayaç saat 22:02’de 163Kwh olsun.Burda sayaç demant önceki bilgiden büyük
olduğu için aşağıdaki gibi hesaplanır. ( 163 – 133 ) * 4 = 120KWh
(120.000KWh)(07:11:05,22:02)
Ay geçişi anında bilgi aşağıdaki gibi olur (000.000KWh)(07:12:01,00:10)

43. Sayaç Kalibrasyonu Yerinde Nasıl Kontrol Edilir
Olması Gereken Pals Süresi
Süre = 3600000 / Imp xVxIxCos@
V = 210V Akım = 14.2A Cos@=0.98
Imp = 1000Imp/Kwh
Süre = 3600000 / 1000 x 210 x 14.2x0.98
Süre = 1.23 Saniye
10pals = 12.3 saniye

44. Kaçak Metodları Hakkında Yeni Gelişmeler ve Örnekler

45. Kaçak Metodları Hakkında Yeni Gelişmeler ve Örnekler

46. Kaçak Metodları Hakkında Yeni Gelişmeler ve Örnekler

47. Kaçak Metodları Hakkında Yeni Gelişmeler ve Örnekler

48. Kaçak Metodları Hakkında Yeni Gelişmeler ve Örnekler

49. Kaçak Metodları Hakkında Yeni Gelişmeler ve Örnekler

50. Kaçak Metodları Hakkında Yeni Gelişmeler ve Örnekler

51. Kaçak Metodları Hakkında Yeni Gelişmeler ve Örnekler

52. Kaçak Metodları Hakkında Yeni Gelişmeler ve Örnekler

53. Kaçak Metodları Hakkında Yeni Gelişmeler ve Örnekler

54. Kaçak Metodları Hakkında Yeni Gelişmeler ve Örnekler

55. Kaçak Metodları Hakkında Yeni Gelişmeler ve Örnekler

56. Kaçak Metodları Hakkında Yeni Gelişmeler ve Örnekler

57. Kaçak Metodları Hakkında Yeni Gelişmeler ve Örnekler

58. Kaçak Metodları Hakkında Yeni Gelişmeler ve Örnekler

59. Kaçak Metodları Hakkında Yeni Gelişmeler ve Örnekler

60. Kaçak Metodları Hakkında Yeni Gelişmeler ve Örnekler

61. Kaçak Metodları Hakkında Yeni Gelişmeler ve Örnekler

62. Sayaç Bilgilerini Kullanarak Kayıp Kaçak İle Nasıl Mücadele Edilir
1) Mümkün olduğunca zengin kanallı yük profili ( voltaj , akım , cosQ ,
frekans , ısı , pil yüzdesi vb.. )
2) Mümkün olduğunca uzun süreli yük profili ,
3) Manyetik alan kayıtları ,
4) Üst kapak ve Klemens Kapağı bilgilerinin kontrol edilmesi ,
5) Sayaçların fiziksel kontrolü için ekiplerin olması ,
6) Osos’tan toplanan dataların analiz edilmesi ,
7) Enerji kesintileri kayıtlarının incelenmesi ,
8) Akım ve gerilim hatası kayıtlarının incelenmesi ,
9) Demant kayıtlarının incelenmesi ,
10)Sayaç kimlik bilgilerinin kontrol edilmesi ,
11)Hatta seri sayaç bağlama yöntemi ile kaçak tespiti ,
12)Sökülen sayaçların labaratuarda incelenmesi ve iç bilgilerinin okunması,

63. Sökülen Sayaçların Labaratuarda İncelenmesi Ve İç Bilgilerinin Okunması
Amaç Üç yada Tek fazlı markadan bağımsız sahadan sökülen sayaçların iç bilgi
ve kalibrasyon testlerini yaparak veri tabanına kayıt edilmesini sağlamak.

64. Sökülen Sayaçların Labaratuarda İncelenmesi Ve İç Bilgilerinin Okunması

65. Sökülen Sayaçların Labaratuarda İncelenmesi Ve İç Bilgilerinin Okunması

66. Sökülen Sayaçların Labaratuarda İncelenmesi Ve İç Bilgilerinin Okunması

67. Sökülen Sayaçların Labaratuarda İncelenmesi Ve İç Bilgilerinin Okunması

68. Sökülen Sayaçların Labaratuarda İncelenmesi Ve İç Bilgilerinin Okunması

69. Sökülen Sayaçların Labaratuarda İncelenmesi Ve İç Bilgilerinin Okunması

70. Sökülen Sayaçların Labaratuarda İncelenmesi Ve İç Bilgilerinin Okunması
5 kişi ile günde 200 sayaç yapılırken , yeni yapıda 2 kişi ile günde 500 sayaç
test ve raporlama yapılabilmektedir.

71. a)Sayacın yüksüz durum testi ,
b)Sayacın düşük akım doğruluk değerleri ,
c)Sayacın nominal akım doğruluk değerleri ,
d)Sayacın nominal akım cos60 doğruluk değerleri ,
e)Sayacın yüksek akım doğruluk değerleri ,
f)Sayacın yüksek akım cos60 doğruluk değerleri ,
g)Sayacın dozaj testi ,
h)Sayacın saat tarih kontrol testi ,
I)Sayacın üst kapak / klemens kapağı açık uyarısı kontrol testi ,
i)Sayacın sistem / saat pil durum testi ,
j)Kombi sayaçlarda akım , gerilim hataları kontrol testi ,
k)Sayaç iç/dış seri numarası tutarlılık testi ,
l)Demant testi ,
m)Tarife ve tarife yüklenme tarihi testi ,
n)Üretim / Kalibrasyon tarihi tutarlılık testi ,
o)Gerilim kesilme , akım / gerilim kontrol testi vb.
Akıllı Sayaç Ayar Panosu İle Hangi Bilgiler Test Edilebilmektedir

72. Sayaç Okuma Programı Nasıl Kullanılır ve Neler Gereklidir