Aralpan

1. KASAYSAYAN NG MGA
LALAWIGAN SA GITNANG LUZON

2. AURORA
• Isinunod sa pangalan ni
Dona Aurora Quezon na
asawa ni dating Pangulong
Manuel L. Quezon

3. • 1609 – nagkaroon ng tidal wave sa
lalawigan
•Nagtungo ang mga tao sa mataas
na lugar upang makaligtas
•Naitatag ang Baler
• 1572 – nagalugad ni Juan de Salcedo ang
lalawigan ng Aurora
• Narating niya ang Casiguran, Baler at Infanta

4. • 1814 – naitatag ang komunidad ng Aurora
• 1902 – naging bahagi ang Aurora ng Nueva Ecija ngunit
napasama ito sa Tayabas, Quezon
• Panahon ng Komonwelt – nagtungo si Pangulong Manuel
L. Quezon sa lalawigan ng Aurora na bayan ng kanyang
mahal na asawa
• Agosto 13, 1979 – naging isang ganap na lalawigan ang
Aurora ayon sa batas Pambansa Blg. 7 ni Pangulong
Ferdinand Marcos

5. BATAAN
• Ayon sa mga halos nagkakaparehong
kuwento nina Victor de Leon, Mauricio
Q. Pizarro at Rev. Fr. Wilfredo C. Paguio,
may tatlo umanong bersyon kung bakit
tinawag na “Bataan” ang Bataan.

6. UNANG BERSYON
• Ang pangalan ng Bataan ay nanggaling umano sa
salitang “Vatan” na pangalan ng isang sinaunang
“datu” na naghari sa lalawigan noong hindi pa
dumarating ang mga Kastila sa Pilipinas.

7. IKALAWANG BERSYON
“Bata”
“Nino”
kasingkahulugan daw
nito ang pagiging isang
bagong probinsya ng
Bataan matapos itong
mahiwalay sa
Pampanga noong 1754
Muchacho (Utusan)
Ito umano ay ang tawag sa
may 3,500 Moro na naging
“katulong” ng mga Kastila at
Pampagueño sa paglilinang
sa kapatagan ng Bataan
noong araw
Rapaz (Mersenaryo)
mga mersenaryo, o
upahang mandirigma,
na lumaban sa mga
pirata na nanalakay sa
Bataan noong araw

8. IKATLONG BERSYON
• Ang pangalan ng Bataan ay
hinango umano sa salitang
Tagalog na “Butaan,” na ang
kahulugan sa Ingles ay “monitor
lizard” na mas kilala sa tawag
na bayawak.

9. •1570 – natagpuan ng mga misyonaryong
paring Espanyol ang Bataan

10. ANG BATAAN AY NAHAHATI SA DALAWANG BAHAGI:
Corregimiento ng
Mariveles
Binubuo ito ng mga
bayan ng:
• Mariveles,
• Bagac,
• Morong
• Maragondon, Cavite
Probinsya ng Pampanga
Binubuo ito ng mga bayan ng:
• Orion,
• Pilar,
• Balanga
• Abucay
• Samal
• Orani
• Hermosa
• Dinalupihan

11. • 1647 – nilusob ang Bataan ng mga Olandes (Dutch)
• Nais ng mga Dutch na makuha ang kapuluan mula sa
Espanya. Pagdating nila ay minasaker nila ang mga tao sa
Abucay, Bataan
• 1700 – Dumaong si Limahong sa Pusan
Point
• 1754 – itinatag ni Gobernador Heneral Padre
Manuel Arandia ang lalawigan ng Bataan

12. • 1896 – Sumama ang Bataan sa iba pang lalawigan sa Luzon sa
paghihimagsok laban sa pamamahala ng mga Kastila
• Ikalawang Digmaang Pandaigdig – dito nakilala ang lalawigan ng
Bataan
• Abril 09, 1942 – Araw ng Kagitingan

13. BULACAN
•Galing sa salitang
“bulak” na sa
salitang Ingles ay
“cotton”

14. • Si Father Augustin de Alburquerque ang unang ministro ng
Bulacan at tagapagtatag nito
• Mga paring Augustinio ang nagtatag sa ilang bayan sa lalawigan ng
Bulacan
• 1572 – naitatag ang bayan ng Bulacan

15. • 1848 – naitatag ang bayan ng San Miguel sa Bulacan
• 1897 – isa ang Bulacan sa walong lalawigan na naghimagsik
laban sa mga Espanyol.
• Unang bahagi ng Rebolusyon ng Pilipinas na natapos sa paglagda ng
kasunduan sa Biak – na – bato
• 1898 – sa simbahan ng Barasoain nangyari ang paggawa ng
Konstitusyon ng Unang Republika ng Pilipinas

16. • 1899 – Inilipat ang kabisera ng Bulacan sa San Isidro,
Nueva Ecija ng dating Pangulo na si Emilio Aguinaldo
• Marso 06, 1899 – Unang eleksyon ito sa bansa sa bayan ng
Baliuag
• Kasabay nito ang pagtatag ng pamahalaang sibil ng mga Amerikano
sa Pilipinas

17. NUEVA ECIJA
• Nagmula ang
pangalan ng
lalawigan ng Nueva
Ecija sa matandang
lungsod ng Ecija sa
Seville, Spain

18. • Simula ng ika – 18 siglo –
binuo ang Nueva Ecija bilang
isang militar na distrito ng
lalawigan ng Pampanga ni
Gobernador Heneral Narciso
Claveria

19. • Katapusan ng ika – 18 siglo – nagging regular na lalawigan ang
Nueva Ecija
• 1818 – lumawak ito hanggang sa bayan ng Infanta
• 1848 – naidagdag ditto ang ilang bayan ng Pampanga (Aliaga,
Cabiso, Gapan, San Antonio at San Isidro)
• Ika – 19 na siglo – nanahan dito ang mga Ilokano mula sa
Pampanga at Ilocos
• 1853 – nalikha ang distrito ng Principe mula sa Baler at Casiguran

20. • 1856 – napunta ang bayan ng Palanan sa Isabela
• 1858 – nahwalay na distrito ang Infanta at
Polilio
• Mayo 1899 – nagging sentro ang Cabanatuan ng
Pamahalaang Rebolusyonaryo

21. • Hunyo 1899 – pinatay si
General Antonio Luna sa
Cabanatuan
• 1945 – napalaya ng
Amerikano ang mga Pilipinong
gerilya

22. PAMPANGA
• ang pangalan ng
Pampanga ay nagmula sa
mga taong unang
nanirahan sa tabi ng
pampang o tabi ng ilog

23. • Dating bahagi ng Pampanga ang mga probinsya ng:
• Bataan
• Bulacan
• Nueva Ecija
• Pangasinan
• Tarlac
• Zambales

24. • 1571 – itinatag ni
Martin de Goiti ang
Pampanga

25. • Panahon ng Kastila – napakahalagang pinanggagalingan ng
pagkain, sapilitang paggawa at mga torso ang lalawigan ng
Pampanga
• 1645 – Naghimagsik si Francisco Maniago dahil sa pagpilit na
pagbayad ng buwis o bandala

26. • 1660 – Nais ni Andres Malong na maging bahagi ng
Pangasinan ang Tarlac sa tulong ni Melchor de Vera ngunit
hindi ito nangyari
• 1896 – Isa ang Pampanga sa naghimagsik at sumapi sa
Rebolusyong 1896
• 1899 – Naging pansamantalang capital ang San Fernando
ng Republika ng Pilipinas

27. • Panahon ng Amerikano – naitayo ang Clark Air Base sa Hilagang
Pampanga
• 1940 – 1950 – naging panahanan ang Pampanga ng mga Hukbalahap
• Nagkaroon ng reporma sa lupa sa panahon ni Pangulong Diosdado Macapagal
• 1991 – pumutok ang Pinatubo
• Iniwan ng Estados Unidos ang Clark Air Base na kinalaunan ay naging Special Economic
Zone

29. • Nanggaling ang
panagalan ng
lalawigan sa isang uri
ng talahib na damo o
“malatarlak”
TARLAC

30. • 1788 – pormal na naitatag ang Tarlac
• Si Don Carlos Miguel at Don Narciso Castañeda ang nagtatag ng Tarlac
• 1896 - sumapi ang Tarlac sa Rebolusyon ng 1896 sa pamumuno
ni Don Francisco Tañedo
• Hunyo 25, 1898 – sumuko ang mga sundalong Espanyol sa Tarlac
• 1996 – 1998 – nagging lungsod ang Tarlac sa pamamagitan ng
House Bill No. 6863 noong Noyembre 1997
• Naaprubahan ito sa pamamagitan ng Senate Bill No. 2340 noong
Pebrero 23, 1998

31. ZAMBALES
• Nagmula sa taong Zambal
• Nagmula sa ginagamit na wikang
zambal
• Nagmula sa salitang “Samba” na
ang ibig sabihin ay
pananampalataya sa mga espiritu
ng kanilang mga ninuno

32. • 1572 – naitatag ang Subic at Botolan
• 1600 – namuno ang mga Zambal sa Zambales
• 1607 – naitatag ang bayan ng Masinloc
• 1611 – naitatag ang bayan ng Iba
• 1612 – naitatag ang bayan ng Sta.Cruz
• Naging capital ng Zambales ang Masinloc

33. • Ika 18 siglo – nahiwalay ang Zambales sa Pangasinan
• 1895 – nagtayo ng Naval Base sa look ng subic ang mga
Espanyol
• 1898 – nakuha ng mga Amerikano ang Look ng Subic at
pinangalagaan hanggang taong 1946
• Ika 19 na siglo – nanirahan sa lalawigan ang mga tao mula
Ilocos Norte at Ilocos Sur
• 1901 – 1903 – nagkaroon ng unang gobernadora sibil ang
Zambales
• 1903 – nagsimulang dumami ang populasyon ng lalawigan