CHP İzmir İl Baskanligi'nin "buyuk izmir konferansı: izmir gelecegine yuruyor" konferansinda BYKP-İzmir/Kadin Calisma Grubu adina yapilan sunumum.

1. İ ZMİ R’DE KADIN
OLMAK
CİNSİYETE DUYARLI YEREL YÖNETİM HİZMETLERİ:
İHTİYAÇLAR, MEVCUTLAR, TALEPLER…
Seniye Nazik IŞIK (CHP PM Üyesi)
BYKP-İzmir Kadın Çalışma Grubu (adına)
«İzmir Geleceğine Yürüyor» Konferansı, 13-14 Ekim 2012

2. Sunumun arka planındaki
çalışmalar, birikimler…
1) BYKP-İzmir Kadın Çalışma Grubu ve İl Kadın Kolları (Ocak 2012+)
• Üç havza çalışması  Toplamda 750’den fazla kadınla yapılan hazırlık
toplantıları, sunumlar ve yedi alanda atölye çalışmaları + Alandan gelen
bilgiye dayalı olarak, Yarımada, Küçük menderes, Bakırçay Havza
Konferansları’nda yapılan toplam yedi sunum
• Metropol ilçeler için «arama konferansı»
1) BMOP: «Kadın Dostu Kentler»: İzmir ve ilçeleri yerel verileri + Yerel
Eşitlik Eylem Planları (2.YEEP henüz taslak)
2) Şiddete Karşı İzmir Kadın Koordinasyonu 2009-2010 Raporu
3) CHP’nin 2008 Programı ve 2011 Genel Seçimleri politika kitapları 
örnek: «Kadınlar: Her Alanda Eşit ve Güçlü»
4) Ka-Der’in Yerel Siyaset Çalışmaları, eğitimleri ve eğitim yayınları
5) Diğer: Çeşitli kitaplar, makaleler… 2

3. «Kadınlar» da insan
«Kadınlar» da vatandaş…
 CHP: «Eşitlik temel bir haktır.»  Yasal eşitlik, her
zaman, gündelik hayatta eşitiz demek değildir.
 Gündelik hayatla siyasetin buluştuğu yer: Yerel
siyaset, yerel yönetimler
 Kadınlarla erkeklerin hayatları birbirinden farklıdır:
Kadın ve erkeklerin toplumsal rol ve görevleri farklı,
ayrımcılık ve eşitsizlik bir gerçek!  İhtiyaçlar ve
beklentiler de bu nedenle farklılaşır…
3

4. Yerel yönetimler, kadınlara
nasıl hizmet eder?
 Kadınlara yönelik hizmetler:
 Kadınların yaşamını kolaylaştıran hizmetler: Aile sorumlulukları, bakım
işlerine ilişkin hizmetler  Çocuk bakım ve eğitim hizmetleri,
çamaşırhaneler, vs.  Kreş ve etüt hizmeti «mahalli müşterek
ihtiyaç»tır!
 Kadınların hayatını eşitlikçi yönde değiştiren/dönüştüren hizmetler 
Kadınları güçlendiren insan hakları programları, istihdamı
kolaylaştıran/sağlayan hizmetler, danışma merkezi ve sığınma-evi gibi
kadına yönelik şiddetle mücadele hizmetleri, Kent Konseyleri Kadın
Meclisleri gibi örgütlenme ve katılım destekleri; Eşitlik Komisyonları
 Kadınların da yararlanması gereken diğer belediye hizmetleri:
hizmetlere ulaşımı ve güvenli dolaşmayı sağlayan ulaşım hizmetleri,
konut üretimi, çöp ve su hizmetleri, sosyal-kültürel hizmetler, vs…
4

5. İzmir’de kadınlar…
 Nüfusun % 49,7’si kadın (Anlamı: Kayıp kadınlar İzmir’de de mevcut…) (2010)
 26 milletvekilinin 5’i kadın (2011); hiç kadın belediye başkanı yok, İGM ve
Belediye Meclis Üyesi kadın sayısı Türkiye genelinden yüksek; hiç kadın köy
muhtarı yok, 678 mahalle muhtarından 62’si kadın  CHP’nin en yüksek
kadın üye oranı İzmir’dedir: Balçova, % 47
 Polis kaydına giren KYŞ vakası: 2010: 3.589; 2011: 3.116
 18 yaşından küçük anneden doğum: yılda ortalama 2.600
 Okur-yazar olmayan 150-200 bin kadın var…
 Yetişkin kadın nüfusun % 25’i istihdamda (erkeklerde bu oran % 60,8)
 Ev kadını sayısı 750 bin dolayında
 İstihdamdaki 408 bin kadının 202 bini tarımda çalışıyor
 Göçle gelen nüfusu yüksek ilçelerde kız çocuklarda okul terki ya da hiç okula
gitmeme sorunu görülüyor 5

6. İzmir’de yaşayan kadınlar
tek tip değil…
6

7. Artık sabah 6:00 vapuruyla
Alsancak ve Konak’a gelen
işçi kızlar yok…
Çünkü; tütün işletmeleri
ya kapandı ya da taşındı.
Şimdi servis araçlarıyla sanayi bölgelerine
taşınan işçiler ve kamu işyerlerine giden
memurlar var.
7

8.  Nadiren gördüğümüz ev kadınları, ev-eksenli çalışan kadınlar…
Kamu taşıtlarında gördüğümüz kayıt-dışı işlerde çalışanlar,
gündelik temizlik işlerine gidenler ve sigortalı işlerde çalışanlar 
İşlerine, işteki konumlarına göre ihtiyaçları/beklentileri farklılaşan
kadınlar
 Göçle gelenler… Emekli olup kentine dönenler ya da İzmir’e
yerleşenler  Kentin neresinde yaşadıklarına göre
ihtiyaçları/beklentileri farklılaşan kadınlar
 Genç-yaşlı, evli-bekar, çocuklu-çocuksuz, üniversiteli,
engellisi/hastası olan ya da kendisi engelli olan kadınlar 
Hayatın hangi evresinde olduğuna ve bakım yükünün durumuna
göre ihtiyaçları ve beklentileri farklılaşan kadınlar
8

9. İzmir’de:
Kadınları çeşitli hedef gruplar olarak
tespit eden araştırmalar yok…
Kadınların farklı ihtiyaçları,
farklı kadınların farklı ihtiyaçları
hakkında yeterince araştırma yok…
9

10. Kadınlara dikkatli bakmak yerel
yönetimlere ne kazandırır?
1) Her ilçede aynı hizmete ihtiyaç
olmayabilir…
2) İşbirliği ve koordinasyon güçlendirilerek
mevcut hizmetlerden daha çok verim elde
edilebilir…
10

11. Önemli sorunlar
 Eğitimle ilgili sorunlar: okur-yazar olmayan kadın nüfus, mesleki
eğitim/beceri geliştirme,
 İşgücüne katılma/katılamama; yoksulluk-işsizlik  kadın yoksulluğu
 Şiddet, eşitsizlik, ayrımcılık… danışma ve sığınma hizmetleri (erişim
sorunları, sayısal yeterlilik: KDM hemen her ilçede var, sığınak yatak
kapasitesi 200 bile değil… 9.800 kadına 1 yatak
 Güvenlik ve özgüven ihtiyacı  Örnek: Kenti tanımamak-bilmemek,
kent hizmetlerinden yeterince haberdar olmamak, güçlendirme
programları
 Ücretsiz ya da düşük ücretli, günlük ya da saatlik, yaşlı, hasta, engelli,
çocuk bakım hizmetlerinin yetersizliği
 Yurt ve burs ihtiyacı  mevcut yurtlar kız öğrenci: 9.250 yatak 11

12. Mevcut Belediye
Hizmetlerinden Örnekler
• Denizi görmemiş kadın kalmadı…
• KDM hemen her ilçede belediyelerimiz tarafından açıldı
• Semt-evleri yaygın (ama her mahallede yok), mesleki eğitim kursları,
beceri kursları yaygın…
• Kent Konseyleri ve Kadın Meclisleri hemen her ilçede kuruldu
• Kadın örgütlerine destek: araç ve belirli toplantılara mekan desteği, bina
bakım-onarım desteği… + kooperatif kurmaya özel destek verenler…
• Satış yeri, pazarda yer… üretim atölyesi…
• Eşitlik Komisyonu, hemen her ilçede kurulu
• İZMİR BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ: TÜRKİYE’NİN TEK «KADIN DOSTU
BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ» 12

13. Ne yapmalı?
(Kadınların Talepleri)
1) Yerel yönetimlerde kadın temsilini artırmak:
– İzmir’in geleceği kadınların sözü ve gücü olmadan kurulamaz.
– «Kadın temsil oranı arttığında, şiddet, çocuk bakımı, doğum izni,
kreş, etüt, sosyal yardımlar gibi kadınları daha çok etkileyen
konular daha çok gündeme gelecektir» diye düşünenlerin oranı:
% 84 (Ka-Der Araştırması/2011)
– İnsan yaşamadığı, bilmediği sorunun çözümünü ne kadar
üretebilir? Sorunlar, sahipleri ortada değilse, yeterli çözüme
kavuşturulamaz.  «Kaldırımlarda topuklu ayakkabıyla, bebek
pusetiyle, bastonla, tekerlekli sandalyeyle yürümenin/gezmenin
garantisi kadınlardır.» (Strazburg Belediy e Başkanı)
– CHP, 2013 Yerel Seçimleri’nde aday listelerinde % 33 cinsiyet
kotası uygulayacak… 13

14. 2) Araştırma açığının azaltılması/giderilmesi:
- Üniversitelerle, özellikle kadın merkezleriyle ve
yerel yönetim merkezleriyle işbirliği
- KYŞ, ihtiyaç, hizmet kullanım/memnuniyet
araştırmaları
- Cinsiyete duyarlı bütçe ve stratejik plan çalışmaları
- Cinsiyet ayrımlı verilerin, cinsiyet göstergelerinin
geliştirilmesi; veri tabanının güçlendirilmesi
14

15. 3) Kadın örgütlenmesinin güçlendirilmesi:
- İl merkezinde ve dış ilçelerde zayıf olan kadın
örgütlenmesinin güçlendirilmesine destek
- Kadın örgütlerinin belediye meclislerini
izlemelerini teşvik
- Eşitlik Komisyonları, Kent Konseyi Kadın Meclisleri
ve STK’lar ortak toplantıları
- «Kadın Siyaset Akademisi» uygulamalarının
yaygınlaştırılması
15

16. 4) Yeni ya da ek hizmet ihtiyaçları (Kentin kadınlar tarafından
kullanımını artıracak hizmetler ve uygulamalar):
- Aydınlatma, spor-çocuk-deniz kıyısı parkları, kent ortak mekanlarında
çocuk/kadın tuvaletleri, emzirme odaları, yol-kaldırım-alt/üst geçit
düzenlemeleri, duraklar, kreş/okul/pazar yerlerine yakın otoparklar,
sosyal yaşamı kolaylaştıran hizmetlerin etkinleştirilmesi-artırılması, vs.
- İstihdam hizmetleriyle eklemlenen ya da gelir getiren belediye
hizmetlerinin çeşitlendirilmesi, artırılması
- Stratejik planlar ve bütçelerde «cinsiyete duyarlılığın ana akıma
yerleştirilmesi» çalışmaları
- Büyükşehir Belediyesi’nde KAUM kurulması
16

17. «Biliyoruz, biri değişmeye başlarsa, diğeri de değişmeye başlar.
Çünkü yap-bozun bir parçasını oynattığınızda aslında bütün
parçalar yerinden oynar ve her şeyi yeniden düzenlemek zorunda
kalırsınız. Yeter ki o parçayı daha eşit ve adil bir dünya için
yerinden oynatın, dünya değişmeye başlar…» (Alkan, 2009, s.29)
İZMİR GELECEĞİNİ KURARKEN
DÜNYAYI DEĞİŞTİRMEYE DEVAM EDECEK…
17

18. Emeği geçen herkese teşekkürler…
Dinleyenlere,
bugünü kuranlara
ve
geleceği kuracaklara saygılarımı
sunuyorum.
18

19. Kaynaklar
• Aksu Bora-Ceren İsat, Düğüm Bilgisi, Ka-Der Ankara, Yarın için Bugünden Kampanyası Eğitim Dizisi-1,
Ankara, 2006
• Ayten Alkan, Belediye Kadınlara da Hizmet Eder, Ka-Der Siyaset Okulları Eğitim Dizisi-3, İstanbul, 2009
• Ayten Alkan, Yerel Yönetimler ve Cinsiyet: Kadınların Kentte Görünmez Varlığı, Dipnot Yayınları, Ankara
2005
• BM Kadın ve Kız Çocuklarının Haklarının Korunması ve Geliştirilmesi Ortak Programı, Kadın Dostu
Kentler, 2010
• BYKP-İzmir Kadın Çalışma Grubu, yerel çalışma dosyaları ve raporları
• CHP, 2008 Programı
• CHP, Kadınlar: Her Alanda Eşit ve Güçlü, Seçim 2011 Politika Belgeleri
• İhsan Kamalak-Hüseyin Gül (Der.), Yerel Yönetimlerde Sosyal Demokrasi, Toplumcu Belediyecilik:
Teorik Yaklaşımlar, Türkiye Uygulamaları
• İlhan Tekeli, Onurlu Bir Yaşam İçin Yeni Bir Siyaset Yapma Biçimi, TÜSES Yayını, İstanbul, 2007
• İzmir 2013-1015 Yerel Eşitlik Eylem Planı-2 (Taslak)
• Ka-Der, KONDA Siyasette Kadın Temsili Araştırması, İstanbul, 2011
• Ka-Der Yere Siyaset Çalışma Grubu, Cinsiyet Eşitliği Yolunda Yerel Politikalar Raporu, Ankara, 2006
• Nuray Kansız-Şebnem Akın Acuner, Kadınları Kentsel Hizmetlerden Yararlanma Düzeyleri, Sorunlar ve
Çözüm Önerileri, MPM Yayını: 706, Ankara, 2009
• Şiddete Karşı İzmir Kadın Koordinasyonu, 2009-2010 Raporu
• Yıldız Tokman-Sema Kendirci, Yerel Yönetimlere İlişkin Yasal Düzenlemeler Çerçevesinde Kadınlara Yer
Açmak, Ka-Der Ankara, Yarın için Bugünden Kampanyası Eğitim Dizisi-2, Ankara, 2006 19