GENETIKAREN HARIRA

1. INGURUNEAREN ERAGINA ETA
FAKTORE GENETIKOAK
Markel, Oihane, Leire eta
Nora

2. INGURUNEAREN ERAGINA ETA FAKTORE GENETIKOAK
-Zer ondorio dute inguruneko faktoreak bizidunengan?
-Inguruneak bultzaturiko moldaketak ondorengoei transmititzen zaie?
Inguruneko faktoreak bizidunengan era askotako ondorioak izan ditzake;
·Inguruneko faktoreek eragindako aldaketa adaptatiboa edo moldaera.
·Inguruneko faktoreek jaiotza-tasan, heriotza-tasan eta migrazio-tasan eragiten dituzten
aldaketak.
·Inguruneko faktoreek espezieen banaketa geografikoan duten eragina.
·Aldaketa morfologiko eta fisiologiko egokiak ager daitezke.
Inguruneak bultzaturiko moldaketak ez zaizkie ondorengoei transmititzen, hau da, inguruneak sortutako
azaleko moldaera horiek ez dira aldaketa garrantzitsuak bizidunen espezie berriak sortzeko garaian.

3. EGOKITZAPEN INTRAESPEZOFIKOA
(mutazioak)
Zer dira mutazioak? Eta moldaerak? Zein transmititzen da ondorengoei?
Nola?
Bizidunen zelula guztietan DNA dago, eta, molekula horren bidez, herentzia
genetikoa gurasoengandik ondorengoengana transmititzen da. Bizidunen zelulak
genetikoki aldatzen badira, inguruaren eraginez, eta ondorengoei ere
transmititzen bazaie, horri mutazioa deritzo.
Moldaerak, berriz, bakoitzaren aldaketa fisikoa da inguruaren arabera baina ez da
genetikoki transmititzen.

4. Hautespen naturala
Bere kasa eta inguruaren eraginez naturak baimendu eta babestu egiten ditu
zenbait moldaera berri. Naturak egiten duen berezko hautaketa horri
hautespen naturala deitzen zaio.
❏ Ingurune jakin batean faktore abiotikoetan aldaketak gertatzean bizidunak ez dira ondo
moldatzen horietara. Aldaketek luzaroan irauten badute, gutxien moldatuak daudenak
desagertzen joango dira, aldiz, baldintza berrietara hobekien moldatzen direnak
gehiago ugalduko dira. Populazio bateko aldaera berezi bati bidea errazten dionean,
natura hautespen naturala bultzatzen ari da.

5. Hautespen artifiziala
Gizakiak, esaterako, espezie batzuen barruan era askotako aldaerak sortzean,
hautespen artifiziala gertatu dela esaten da.
❏ Gizakiak bere ekintzetarako (ehiza, zaintza, laguntza, konpainia…) egokia izateko
txakur mota hautatzeko ahaleginak egin ditu, horrela, hautespen artifizialez, hainbat
txakur-arraza, bakoitza ekintza jakin batzuetarako bereziki egokitua edo moldatua.
Zer nolako eraginak sortu ditu gizakiak ingurunean?