1. ALDAKORTASUN INTRAESPEZIFIKOA
Inguruneak bizidunengan
duen eraginei deritzo.
Eta nun dute eragina faktore
biotiko eta abiotiko hauek?
Jaiotza-tasan, heriotza-
tasan eta migrazio-
tasan.
Espezieen
banaketa
geografikoan.
Aldaketa
adaptatiboa edo
moldaeran.
2. Goiko irudian agertu den bezala, bi landareak
ingurunearen arabera asko aldatzen dira, baina eta
bere ondorengoak? Akaso ez lukete heredatu behar
izango beraien aurrekarien ezaugarri berri horiek?
EZ, hori ez da horrela,
baina zergaitik?
Inguruneak bultzatutako moldaketak ez zaizkie,
besterik gabe, ondorengoei transmititzen, hau da,
moldaera horiek ez dira aldaketa garrantzizkoak
bizidunen espezie berriak sortzeko.
Orduan zergaitik espezie batzuk eboluzionatzen
dute eta goiko landareak (adibidez) ez?
Ezaugarri genetikoak aldatzeko era
bakarra populazioaren barruan sortutako
ezaugarrien aldakortasuna da, eta ez
inguruneak banakako batean sortutako
unean uneko aldaketak.
3. MOLDAERA INTRAESPEZIFIKOA:MUTAZIOAK
Bizidunen zelula guztietan DNA dago, eta, molekula horren bidez, herentzia genetikoa gurasoengandik
ondorengoengana transmititzen da. Transmisio horretarako, zelula erdibitu egiten da.
Baina zer dira mutazioak?
Bizidunen DNAn aldakuntzak
gertatzea da, aldakuntza genetikoak.
4. Mutazioak, oro har, ez dira egokiak, bizirik
irauteko zailtasunak besterik ekartzen ez
dituztelako. Baina noiz edo behin gerta daiteke
mutazio horietakoren bat baliozkoa izatea,
inguruneari aurre egiteko egokia izatea;
halakoetan, bizidunak, bizirik irauteaz gain,
abantailak izango ditu ingurunera moldatzeko.
Gainera, mutazio horiek ondorengoei
transmitituko dizkie.
XEHETASUN GEHIAGO
Mutazioak heredatu egiten baitira. Mutazioa
norabide egokian egin duen banako hori
populazioko gainerako bizidunak baino
hobeto moldatuta egongo da ingurunera eta,
beraz, helduarora iristeko aukera gehiago eta
ugaltzeko probabilitate handiagoa izango
ditu. Horrela, hurrengo belaunaldian mutazio
abantailatsu hori dutenen proportzioa
handiagoa izango da populazioan, eta
aurreko belaunaldian baino oraindik aukera
handiagoa izango dute.
5. HAUTESPENA NATURALA ETA ARTIFIZIALA
Hautespena, eragin desberinengatik sortzen
diren barietate edo aldaerei deritze. Hauek bi
motatakoak izan daitezke:
Naturala
Noiz gertatzen da
hautespen mota hau?
Artifiziala
Bere kasa eta
inguruaren eraginez
naturak baimentzen
dituenean zenbait
moldaera berri
gertatzen da.
Noiz gertatzen da
hautespen mota hau?
Gizakiak, esaterako, espezie
batzuen barruan era askotako
aldaerak edo barietateak lortzen
dituenean gertatzen da.
Ohikoena txakurren kasua da,
gizakiak bere ekintzetarako
egokia izan zitekeen txakur
mota hautatzeko ahaleginak
egin baititu milaka urtean zehar.
