Langaitz Ikastola (6.maila)

1. GIZA GORPUTZA
LOKOMOZIO - APARATUA
Jon Mikel, Irati eta Olaia

2. FUNTZIOA
Lokomozi-
aparatua
gorputzari
eustea, era
askotako
mugimenduak
egitea eta
zenbait organo
babesteaz
arduratzen da.

3. ORGANOAK
Lokomozio - aparatuak honako
organoak ditu:
-Hezurrak
-Giharrak
-Artikulazioak
-Kartilagoak
-Tendoiak
-Lotailuak

4. HEZURRAK
Gorputzari
eusteko, barruko
organoak
babesteko eta
mugitzen
laguntzeko dira.

5. GIHARRAK
Mugimenduak burutu
ahal izateko, nerbio
periferikoen bidez
jasotzen ditu,
garunak bidalitako
aginduak.

6. ARTIKULAZIOA
Eskeletoari
mugikortasuna
ematen dio eta
lotailu eta
giharren
laguntzaren
bitartez oreka
mantentzeaz
arduratzen da.

7. KARTILAGOAK
Hezurren muturrak kartilagoz
estalita daude eta kartilagoak
hezurrak baino elastikoagoak dira.
Sudurretan eta belarrietan ere
badaude.

8. TENDOIAK
Giharrak
hezurretara
lotzeaz
arduratzen
dira .

9. LOTAILUA
Hezurrak
artikulazioeta
n
lotzen dira,
lotailuen
bidez.

10. FUNTZIONAMENDUA
Lokomozio-aparatua
giharrez eta
hezurrez osatuta
dago.Honako hauek
dira funtzio
nagusiak:
gorputzari eustea,
era askotako
mugimenduak egitea
eta gure organo
delikatu batzuk
babestea.

11. HEZUR - SISTEMA
Hezur sistema hezurrez
osatuta dago.Pertsona
helduek 200 hezur baino
gehiago dituzte eta
hezur garrantzitsuenak
honako hauek dira:
omoplatoa, garezurra
eta kubitoa.Hezur
sistemak lau zati ditu:
-garezurra
-bizkar hezurra
-toraxa
-gorputz adarra

12. GAREZURRA
Hezur lauz
eratuta dago.
Aurreko aldea
da aurpegia.
Garezurraren
funtzioa
entzefaloa
babestea da.

13. BIZKARREZURRA
Orno izeneko hezur
laburrez eratuta
dago.Orno bakoitzak
zuloa du erdialdean,
hortik igarotzen
baita bizkar -
muina.
Bizkarrezurrra da
gure gorputzaren
euskarri nagusia.

14. TORAXA
Arku itxurako hezur
lauek eratzen dute.
Hezur horiek saihets
- hezurrak dira.
Saihets- hezurrak
bizkar hezurretik
sortzen dira eta
gorputzaren
aurrealdean lotzen
dira bular
hezurrean.

15. GORPUTZ - ADARRAK
Goiko eta beheko
gorputz - adarrak
hezur luzez eratuta
daude.Eskuetan eta
oinetan hezur txiki
asko daude:
falangeak.
Gorputz adarren
eginkizuna mugimendu
gehienak gauzatzea
da.

16. GIHAR - SISTEMA
Giharrek uskurtzeko eta
erlaxatzeko ahalmena dute.
Giharrak uskurtzen denean,
laburtu egiten dira;
giharren gaitasun orri
esker, mugimendu asko egin
daitezke.Gizakiak 650
gihar inguru dituzte,
baina batzuek beste
batzuek baino geihago izan
dituzte.Gihar
garrantzitzuna honako hauk
dira:bicepsa,trizepsa,
sartoria, aduktorea, bikia
eta gluteoa.

17. GILTZADURA
Giltzadurak edo artikulazioak, bi hezurren
arteko lotuneak dira.Era honetakoak izan
daitezke:
-Giltzadura finkoak.
-Giltzadura erdimugikorra.
-Giltzadura mugikora.

18. GILTZADURA FINKOA
Ez dute
mugimendua
k egiteko
ahalmenik.
Halakoak
dira
garezurrek
o
hezurrak.

19. GILTZADURA - ERDIMUGIKORRA
Mugitzeko
ahalmen
mugatua dute,
adibidez,
bizkarrezurra.

20. GILTZADURA - MUGIKORRA
Era askotako
mugimenduak
egin
ditzakete.
Halakoak da
esaterako,
belauneko
giltzadura.

21. GAIXOTASUNAK
Lokomozio - aparatuak honako gaixotasunak ditu:
-Hezurra puskatzea
-Giharra zaindiratzea
-Tendoien haustura
-Giharra puskatzea
-Ziatika
-Erreuma
-Hernia
-Artrosis
-Artritrisa
-Esginzeak
-Tortikulisa
-

22. HEZURREN HAUSTURA
Kolpe, istripu edo erorketa baten bidez
gerta daiteke hezurra hausturatzea.
Adin batekin aurrrera poliki poliki
hezurretako kaltzioa gutxitzen hasten da
eta hezurrak errezago puskatu ahal
daitezke.

23. GIHARRAK ZAINDIRATZEA
Okerdura bat egiten denean giharra
zaindiratu egiten da.

24. TENDOIA HAUSTURATZEA
Tendoi bat,
golpe batez,
istripu edo
erorketa batez
hasturatu ahal
daiteke.

25. HERNIA
Hernia bat da
gorputzeko
hainbat
organoetan
ateratzen den
konkor txiki
bat.

26. ARTROSIA
Atrosia,
kartilagoaren
hezur muturrak
babestu eta
higidura batek
sortutako
artikulazio
muginmenduak
errezten duen
ehuna gogortzen
denean gertatzen
da.

27. ARTRITISA
Artritisa,
eskuetan edo
gorputzeko beste
atal batzuetan
miña eta
hanturak ematen
ditu.

28. ESGINZEA
Esginze bat
sortzen da
lotailua
okertzen denean
edo tolesten
denean.

29. TORTIKULIS
Tortikulisa,
sortzen da
lepoko
giharra
uzkurtzen
denean.

30. ERREUMA
Erreuma zaintiratzearen
antzekoa da. Giharren
gogortasuna sortzen da.

31. ZIATIKA
Ziatika nerbiotako
sustraien usturdura
egiten du.

32. GIHARRA HAUSTURATZEA
Kirola egitean asko
estiratzean g
iharra urratu
ahal da eta
azkenean
haustaratzen
da.

33. OHITURA OSANSUNGARRIAK
Lokomozio - aparatuan honako ohitura
osasungarriak daude:
-Kaltzioa hartzea
-kirola egitea
-Postura egokia mantentzea

34. KALTZIOA HARTZEA
Kaltzioa hartzeko esnekiak edan edo
jan behar dira, horrek hezurrei
indarra ematen dielako.

35. KIROLA - EGITEA
Giharrak eta hezurrak mugiarazten
ditu.

36. POSTURA EGOKIA
Bizkarrezurra zuzen
eduki behar da
eserita gaudenean edo
lurretik pisuren bat
hartzen dugunean.
Burua zutik edukita
ibili behar dugu eta
bizkarrezurra zuzen
dugula lo egin.
Jarrera horiek
onuragarriak dira
gure bizkarrerako.