1. 1
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI TƏHSİL NAZİRLİYİ
B A K I S O S I A L P E D A Q O J İ K O L L E C I
Azərbaycan dili
fənninin
İŞ PROQRAMI
Müəllim: Səadət Əbdülhüseyn qızı Ağayarova
2014-2015
2. 2
Müəllim haqqında məlumat
Soyadı: Ağayarova
Adı: Səadət
Atasının adı: Əbdülhüseyn
Təhsili: Ali
Elmi dərəcəsi: -
Elmi adı: -
Vəzifəsi: Müəllim
Əlaqə rekvizitləri: e-mail: seadetazerb@gmail.com
(mob.) 051 862 69 29 (ev) 012 562 46 56
Gün ərzində kollecdə olduğu vaxt: 12.00 - 17.00
Təltiflər:
1. Fəxri fərman ( “Abdulla Şaiq – 120” yubiley tədbirinə görə)
2. Fəxri fərman ( Kollecdə “İlin ən yaxşı müəllimi”, 2009)
3. Fəxri fərman (“Təhsildə fərqləndiyinə görə”, 2014)
4. “Qabaqcıl təhsil işçisi” (25. 09.2014, Təhsil Nazirinin 11/1109 saylı əmri)
Xarici dili bilməsi : Rus dili, qismən ingilis dili.
Fənn haqqında məlumat
Fənnin adı: Azərbaycan dili
Fənnin kodu: İPHF 3.7
Kreditlərin sayı: 4
Fənn öyrənilən vaxt: III – IV semestr
3. 3
Fənnin xarakteristikası
Fənnin təyinatı: Bir xalqı tanıdan və yaşadan mənsub olduğu ən dəyərli mənəvi sərvəti onun Ana dilidir. Azərbaycan dili dövlətimizin başlıca rəmzlərindən biridir. Vətənə, onun dilinə sədaqət hissinin aşılanması gənc nəslin tərbiyəsində xüsusi yer tutur. Orta ixtisas məktəblərində, pedaqoji kolleclərdə “Məktəbəqədər təlim- tərbiyə” ixtisası üzrə təhsil alan tələbələrin Azərbaycan dili fənni dərindən öyrənmələri günümüzün aktual məsələlərindəndir. 2012-ci il mayın 3-də Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyev “Azərbaycan dilinin qloballaşma şəraitində zamanın tələblərinə uyğun istifadəsinə və ölkədə dilçiliyin inkişafına dair Dövlət Proqramı haqqında” Sərəncam imzalamışdı. Bu sərəncamın verilməsini zəruri edən bir sıra şərtlər vardır. Belə ki, son dövrlərdə müasir Azərbaycan ədəbi dilinin imkanlarından lazımınca və düzgün istifadə edilməməsi, ədəbi dilimizin özünəməxsus inkişaf qanunauyğunluqlarına xələl gətirən ünsürlərin artması daha qabarıq nəzərə çarpır. Bu, məktəbəqədər müəssisələrdən başlayaraq təhsilin bütün səviyyələrində Ana dilinə olan münasibətin qənaətbəxş olmamasından xəbər verir. Azərbaycan ədəbi dilinin fonetik, leksik və qrammatik normalarının pozulması hallarına çox tez-tez rast gəlinir. Belə ki, bəzi mətbuat orqanlarında, radio və televiziya kanallarında ədəbi dil normalarının pozulması adi hal almışdır. Dublyaj edilən filmlərin, xarici dillərdən çevrilən əsərlərin tərcüməsi dilimizin geniş və bənzərsiz ifadə imkanları ilə müqayisədə çox aşağı səviyyədədir. Reklam və afişalarda Azərbaycan dilinin ən adi leksik və qrammatik qaydalarının pozulması ümumi mədəni səviyyənin mənfi göstəricisinə çevrilib. Kütləvi informasiya vasitələrində ədəbi dil normalarının tez-tez pozulması halları (sözlərdə və cümlələrdə vurğunun düzgün işlənməməsi, saitlərin yersiz uzadılması, qrammatik göstəricilərin kobud şəkildə pozulması və s.) yeniyetmə və gənclər arasında daha geniş yayılıb. Bu, Azərbaycan dilinin bir fənn kimi tədrisinin vacibliyini artırır və zəruri edir. Azərbaycan Respublikasında Dövlət dili haqqında Qanunda Azərbaycan dilinin bizim tariximiz, mənəviyyatımız, Azərbaycan xalqının varlığı və Azərbaycan dövlətinin əsas simvolu olduğu qeyd edilir.
Fənnin öyrənilməsində məqsəd:
- Azərbaycan dilinin dövlət dili olması və ümumi inkişaf yolu barədə təsəvvür yaratmaq ;
- Ədəbi dilin şifahi və yazılı qolları, ədəbi dilin üslubları haqqında nəzəri məlumat vermək;
- Azərbaycan dilinin fonetik, leksik və qrammatik quruluşu haqqında məlumat vermək;
- Düzgün tələffüz və düzgün yazı qaydalarını öyrətmək;
- Şifahi və yazılı nitqi inkişaf etdirmək;
- Ünsiyyətdə dil normalarından, dilin ifadə vasitələrindən düzgün, yerli- yerində istifadə etməyi öyrətmək.
4. 4
Fənnin öyrənilməsinin təqvim planı
Həftə
(15)
Tarix
Mövzuların adı
Saat
Dərslik,
tapşırıq
1.
15.09
Dil haqqında ümumi məlumat. Azərbaycan dili haqqında məlumat. Ümumxalq Azərbaycan dilinin tərkib hissələri.
2s
İ.QəribliAzərbaycan dili, 2009
S.Ağayarova,
Qiymətləndirmə vasitəsi, 2014
2.
17.09
Müasir Azərbaycan ədəbi dilinin fonetikası. Fonetika dilçiliyin bir şöbəsi kimi. Danışıq səs- ləri və onların əmələ gəlməsi.
2s
Səhifə 9
3.
22.09
Azərbaycan ədəbi dilinin səs sistemi. Sait və samit səslər,onların bölgüsü və xarakteristikası.
2s
Səhifə 10
4.
24.09
Dilin fonetik parçaları. Heca, onun növləri.
2s
Səhifə 33
5.
29.09
Azərbaycan ədəbi dilində fonetik hadisə və qanunlar.
2s
Səhifə 18
6.
01.10
Azərbaycan ədəbi dilində vurğu, intonasiya.
2s
Səhifə 36
7.
06.10
Orfoepiya haqqında məlumat. Ədəbi tələffüz normaları. Saitlərin tələffüzünə dair qaydalar.
2s
Səhifə 45
8.
08.10
Samitlərin və bəzi qrammatik formaların tələffüzünə dair qaydalar.
2s
Səhifə 48
9.
13.10
Qrafik şəraitdə tələffüz.
2s
Səhifə
10.
15.10
Qrammatik, morfoloji və sintaktik şəraitdə tələffüz.
2s
Səhifə
11.
20.10
Yazı tarixi tipləri. Orfoqrafiya, orfoqrafiyanın prinsipləri, Azərbaycan dilində bu prinsiplərdən istifadə qaydaları.
2s
Səhifə 52
12.
22.10
Əlifba, mahiyyəti və əhəmiyyəti. Dünya xalqlarına məxsus əlifbalar. Azərbaycan əlifba- sının tarixi.Latın qrafikalı Azərbaycan əlifbası.
2s
Səhifə 23
13.
27.10
Defis işarəsi və orfoqrafik mahiyyəti. Şəkilçilərin yazılışı.
2s
Səhifə 54
14.
29.10
Sözlərin bitişik, defislə və ayrı yazılması, sətirdən-sətrə keçirilməsi qaydası.
2s
Səhifə 33
15.
03.11
Leksikologiya. Azərbaycan dilinin lüğət tərkibi. Söz leksikanın əsas vahidi kimi. Ədəbi dilin semantik sistemi. Sözün həqiqi, məcazi, leksik və qrammatik mənaları.
2s
Səhifə 68
16.
05.11
Omonim, sinonim, antonim sözlər.
2s
Səhifə 71
17.
10.11
Müasir Azərbaycan ədəbi dilinin mənşəcə lüğət tərkibi.
2s
Səhifə 78
18.
12.11
Müasir Azərbaycan ədəbi dilinin aktiv və pas- sivliyinə görə lüğət tərkibi.
2s
Səhifə 77
19.
17.11
Müasir Azərbaycan ədəbi dilinin frazeologi- yası.
2s
Səhifə 83
20.
19.11
Onomastika dilçiliyin bir sahəsi kimi.Onomas- tikanın tədqiqat obyekti. Onomastik vahidlərin yaranma yolları.
2s
Səhifə
21.
24.11
Lüğət və lüğətçilik tarixi. Türk dillərinin lüğət-
2s
Səhifə 347
5. 5
çilik tarixi. Lüğətlərin tərtibi prinsipləri və üsulları. Lüğətlərin növləri
22.
26.11
Azərbaycan ədəbi dilinin leksik tərkibinin zən- ginləşmə yolları. Söz yaradıcılığının əsas üsul- rı
2s
Səhifə 93
23.
01.12
Morfologiya.Sözün tərkibi: kök və şəkilçi. Leksik (sözdüzəldici) və qrammatik (sözdəyiş- dirici) şəkilçilər. Sözönü və sözsonu şəkilçilər.
2s
Səhifə 105
24.
03.12
Nitq hissələri. Əsas və köməkçi nitq hissələri haqqında məlumat. Onların arasında fərqli cəhətlər. İsim, qrammatik mənası, sualları. Ümumi və xüsusi isimlər. İsmin quruluşca növləri.
2s
Səhifə 118
25.
08.12
İsimlərdə hal kateqoriyası.
2s
Səhifə 129
26.
10.12
İsimlərdə kəmiyyət, mənsubiyyət və xəbərlik kateqoriyası.
2s
Səhifə 127
27.
15.12
Sifət. Sifətin dərəcələri, quruluşca növləri. Sifə- tin isim yerində işlənməsi, ismi xəbərə keçməsi. Sifətin cümlədə rolu. Sifətin təhlili qaydası.
2s
Səhifə 140
28.
17.12
Say. Sayların leksik tərkibi. Say birləşmələrində sayların sırası. Sayların mənaca növləri, yazılışı və tələffüzü. Sayın isimləşməsi. Sayın təhlili.
2s
Səhifə 150
29.
22.12
Əvəzlik. Əvəzliyin başqa nitq hissələrindən fər- qi. Əvəzliyin mənaca növləri.
2s
Səhifə 158
30.
24.12
Feil haqqında ümumi məlumat, quruluş və mənaca növləri. Təsdiq və inkar, təsirli və təsirsiz fellər.
2s
Səhifə 169
CƏMİ
60s
Tələbələrin biliyinə nəzarət və onun qiymətləndirilməsi
Nəzarətin növləri: Cari və yekun
6. 6
Cari nəzarət tələbələrin gündəlik şifahi sorğusu və semestr ərzində 3 dəfə yazılı kollokvium şəklində təşkil olunur.
Yekun imtahan bir qayda olaraq yazılı formada, 5 suallı aparılır.
Qiymətləndirmə forması
Aralıq imtahanı (kollokvium) 30 bal
Yrkun imtahanı 40 bal
Davamiyyət 10 bal (Üzrsüz buraxılmış
hər 3 dərs üçün 1 bal çıxılır)
Fəallıq (cari qiymətləndirmə) 10 bal
Esse (referat) 10 bal
_________________________________
Cəmi: 100 bal
Tələbənin biliyi 100 ballı sistemlə, fənn üzrə semestr ərzində toplanmış balın yekun miqdarına görə aşağıdakı kimi qiymətləndirilir:
51 baldan aşağı: - qeyri-kafi (F)
51-60 bal - qənaətbəxş (E)
61-70 bal - kafi (D)
71-80 bal - yaxşı (C)
81-90 bal - çox yaxşı (B)
91-100 bal - əla (A)
Müsbət qiymət almış tələbə fənn üzrə müəyyən olunmuş krediti qazanır.
Qeyri-müvəffəq qiymət almış tələbə isə fənn üzrə kreditləri qazanmaq və mövcud qaydalara görə həmin fənni təkrar dinləməlidir.
İmtahan forması
1. Bütün semestr dərsdə olmayan tələbələr avtomatik olaraq 10 bal itirirlər.
2. Aralıq və Final imtahanları test və açıq sualların qarışığından ibarət olacaq.
3. İmtahanlardan əvvəl konsultasiyalar təyin olunacaq.
Referat (müstəqil iş) hazırlamaq forması
1. Referat mövzuları qabaqcadan veriləcəkdir.
7. 7
2. Referatlar ən gec, şöbə tərəfindən təyin olunmuş Final imtahanı günündən 5 gün əvvəl təhvil verilməlidir. Gecikən esselər qəbul edilmir.
3. Referatların tərtibatı: Şrift ölçüsü: 14 İnterval: 1 Həcm: ən azı 3 səhifə
4. Ümumiyyətlə, Azərbaycan dili dərslərində və konkret olaraq referat hazırlayarkən əsas tələb müstəqil fikirləşmək, ənənəvi vərdişlərdən xilas olaraq sərbəst düşünmək və inteqrasiya etməkdir. Referatlarda hər gün hamının istifadə edə biləcəyi nümunə misallara və köçürmə hazır yazılara bal verilmir!
5. Referatların müdafiəsi tələb edilməyəcəkdir. Ancaq istisna hal kimi, mübahisəli hallarda bu, müəllimi tərəfindən zəruri hesab edilə bilər.
Cəzalandırma forması
Üzrsüz buraxılmış hər dərs üçün 1 bal çıxılır.
Dərsə gecikənlər dərsə buraxılmırlar!
