4. -ıb
Nəqli keçmiş şək.
Feli bağlama şək.
Omonimlər iki formada olur:
Leksik omonimlər.
Qrammatik omonimlər.
Omonim şəkilçilər qrammatik
omonimlik yaradır. Şəkilçilər eyni
cür yazılmasına, eyni cür tələffüz
olunmasına baxmayaraq, müxtəlif
funksiyaları daşımaqla omonim
şəkilçilər kimi götürülə bilər.
ÜMUMİ SƏHİFƏYƏ KEÇİD
Hansı şəkilçilərə omonim
şəkilçilər deyilir?
Omonim şəkilçilər leksik
omonimlik yaradır, yoxsa
qrammatik omonimlik
yaradır?
4
8. 1.daxilən-zərf
gələn-feli sifət Omonim deyil.
2.sınıq-isim
sınıq-sifət Leksik omonimlik yaradır.
3.yazdı-keçmiş zaman
yazardı-idi hissəciyinin
şəkilçi forması
Qrammatik omonimlik
yaradır.
1.-ən şəkilçisi omonim şəkilçi deyil. Zərf düzəldən -ən
şəkilçisi alınma şəkilçidir. Bir variantlı şəkilçidir.
Feli sifət –an, -ən şəkilçisi iki variantlı və milli şəkilçidir.
2.“Buruq” sözü leksik omonimlik yaradır. Çünki –ıq4
şəkilçisi leksik şəkilçidir, sözün leksik mənasında
fərq yaradır. Leksik şəkilçilər yeni mənalı sözlər
yaradır.
3.Hissəciklər və köməkçi nitq hissələlərinin bəzilərinin
şəkilçi forması omonimlik təşkil edə bilər. Köməkçi nitq
hissələrinin və şəkilçilərin qrammatik mənası olur.
1.-ən şəkilçisini omonim şəkilçi kimi götürmək olarmı?
2.Buruq - isim, buruq ( saç) -sifət. Kökləri eyni olan
düzəltmə sözlər -ıq4 şəkilçisinin iştirakı ilə düzəlmişdir.
Bu sözlər leksik, yoxsa qrammatik omonimlik təşkil
edir ?
3.Hissəciklər və köməkçi nitq hissələrinin bəziləri
şəkilçiləşir. Şəkilçi formasında olduqda bəzi şəkilçilərlə
forma cəhətdən oxşarlıq yaradır. Belə şəkilçilər omo-
nim şəkilçi kimi götürmək olar?
8
11. 1.Sifətlərin tərkibində olan omonim
şəkilçiləri qruplaşdırın.
2.Omonim şəkilçi qəbul etmiş sözü
fonetik təhlil edin.
Bu kitab oxuyan üçün faydalıdır.
-ın4
Məchul
növ şək.
Qaydış
növ şək.
Mənsu-
biyyət
şək.
Yiyəlik
yal şək.
3-cü
sualın
cavabı
3.
11
1-ci sualın
cavabı
2-ci sualın
cavabı
ƏVVƏLƏ
DÖN
12. 2-ci sualın
cavabı
-dır4
Omonim
şək.
Icbar növ
şək.
Fel yaradan
şək.
Xəbərlik
şək.
1.Felin tərkibində olan omonim şəkilçiləri
qruplaşdırın.
2.Omonim şəkilçi qəbul etmiş sözləri tərkibinə
görə təhlil edin.
Uzaqdan yaşıl meşələr, əzəmətli dağlar görünürdü.
3-cü
sualın
cavabı
3.
12
1-ci sualın
cavabı
ƏVVƏLƏ
DÖN
14. Aşağıdakı şəkilçilərdən hansının işlənmə dairəsi
digərlərinə nisbətən daha genişdir? Yarpaqlara
toxunmaqla düzgün cavabı yoxlayın.
Bu şəkilçilərin omonimliyi haqqında
geniş məlumat əldə etmək üçün
ümumi səhifədə ikinci başlığa
toxunmaq lazımdır. Ümumi
səhifə
14
ƏVVƏLƏ
DÖN
17. 17
Omonim şək. Antonim şək. Sinonim şək.
ƏVVƏLƏ
DÖN
Omonim, antonim, sinonim şəkilçiləri
müvafiq xanalarda qeyd edin.
Toxunmaqla yoxlayın.
-lı4
-ıb4
-ba
-dır4
-sız4
-bi
18. 1.Körpəcə uşaq kimi atılıb-düşürdü. -cə2 sifətin çoxaltma dərəcəsidir.
2Yayda havaların kəskin istiləşəcəyi gözlənilir. -da2 isimdən zərf yaradıb.
3.Hamı təəccüblə bir-birinə baxırdı. -lə2 isimdən zərf yaradıb.
4.Biz avtobusla kəndə yola düşdük. -la2 qoşmadır, isimə artırılıb.
5.O, bizimlə türkcə danışırdı. -ca2 zərf əmələ gətirib.
6.Biz birlikdə bu işin öhdəsindən gələ bilərik. -də2 isimdən zərf yaradıb.
7.Hər il bu sahədə çoxlu üzüm yığılır. -də2 ismin çıxışlıq hal şəkilçisidir.
18 ƏVVƏLƏ
DÖN
-ca2, -da2, -dan2 ,-la2 şəkilçisi qəbul etmiş sözlərin hansı nitq
hissəsinə aid olduğunu müəyyənləşdirin.
19. 19
Omonim şəkilçilər olan cərgəni seçin:
a) san²
b) ıq²
c) madan²
d) ar²
e) am²
ə) acaq²
a, c, e
b, d, ə
c, e, ə
a, b ,d Hansı sözdə üç omonim şəkilçi var?
a) əkinçinin
b) başlamışdı
c) çalışqanlığı
d) çoxaltdırılmışdı
e) yazacağını
a, b, c
c, d
a, c, d
b, e
ƏVVƏLƏ
DÖN
20. 20
Yazıçılıqdan sözünün tər-
kibindəki hansı şəkilçilər
omonim ola bilər?
1 2 43
1, 3, 4
2, 3
2, 3, 4
3, 4
1, 2, 3
Həm isim, həm də sifət düzəldən
omonim şəkilçilər cərgəsini
göstərin. -ı4, -ıcı4, -lı4, -dakı2
-lı4, -ıcı4, -ı4, -laq
-vi, -lıq4, -ı4, -sız4
-lı4, -ı4, -ıcı4, -lıq4
-ıcı4, -lı4, -ın4, laq
ƏVVƏLƏ
DÖN
21. 21
1.Hansı feli sifət şəkilçisi
felin lazım şəklinin
şəkilçisi ilə omonimdir?
ƏVVƏLƏ
DÖN
-acaq2
-ası2
-mış4
-an2
-malı2
2.Biri həm isim, həm də
sifət yaradan omonim
şəkilçi deyil. -qın4
-ar2
-ıcı4
-dakı2
-kı4
22. 22
1.Bu şəkilçilərdən biri həm
təsriflənən, həm də
təsriflənməyən fel şəkilçisidir.
ƏVVƏLƏ
DÖN
-ar2
-ır4
-acaq2
-sa2
-an2
2.Zərf düzəldən şəkilçilərdən
hansı omonimlik səciyyəsi
daşıyaraq fel də düzəldə bilir?
-ca2
-da2
-aşı2
-dan2
-la2
