OC
Uploaded byoul chamroeun
842 views

How to type_khmer_unicode.ver1.1km

hi everybody!!!

Embed presentation

Downloaded 29 times
ូ ី ូ រេបៀប យយនកដែខរម ជពូកទី ២ រេប ប យយូនីកូដែខរ ម េសចកេផីម ី ្ដ ្ដ ិ អនកបនដឹងេហយថកមមវធីសឺករ ឹត ្ល ិ ជកមមវធីមួយែដលមនជំនញទក់ទងនឹងកិចចកររដបល ដូចជខងេធលិខិត ន មនន ខងេរៀបចំសរេសរអតថបទ ។ េដមបីបងកភពងយ សលដល់ករសរេសរ អតថបទជភ ែខមរកនុងកុំពយទ័រេនកនុងជំពូកេនះអនកនឹងេធករសិក ពីរេបៀប យយូនីកូដែខមរ ។ ូ មុននឹង េធករសិក ពីររេបៀប យយូនីកូដ ែខមរ អនក្រតវែសងយល់ពីយូនីកូដែខមរជមុនសិន ។ ១ . និយមន័យ យូនីកូដគឺជេ្រគងករណបែម្លងកូ ដជអក រសកលស្រមប់ យអក រ និងអតថបទែដលកំ ណត់នូវ ៍ ិ វធីជប់ ប់ៃនករបែម្លងកូដ េ្រប បនេ្រចនភ ែដល ចផស់បរទិននន័យអតថបទ ជអនរជតិ និង ្ល ូ បេងកតមូល ន្រគឹះស្រមប់ែផនកទន់ជសកល ។ យូនីកូដមិនែមន្រគន់ែតជពុមពអក របែនថមមួយេទៀត េនះេទ ែតជខតគំ រអន្តរជតិ ថមីមួយស្រមប់ ភ ន ូ ែខមរ និងស្រមប់ ជរ ភិបលកមពុជ ។ កុំពយទ័ រទូទំង ួ ពិភពេ កនឹងយល់ភ ែខមរ េពលេ្រប ពុមអក រយូនីកូដែខមរ ។ ពុមពអក រចស់ៗនឹង្រតវបនេគបំេភ្លច ព កនុងប៉ុននឆំខងមុ ខេទៀត េហយអតថបទទំងអស់នឹងសុទធែតជយូនីកូដ ។្រគប់ពុមពអក រយូនីកូដទំងអស់ ម ន មនករបែម្លងកូដដូចៗគ មនន័យថ េពលែដលអតថបទមួយ្រតវបន យជពុមអក រយូនីកូដ េនះ ន ព ច្រតវបនផស់ប្តួរេទជពុមអក រយូនីកូដេផ ងេទៀតបន ្ល ព េហយអតថបទេនះនឹ ងេនរក ្រទង់្រទយ យ៉ ង្រតឹម្រតវ ។ ឧទហរណ អតថបទែដល យជពុមពអក រ KhmerOS System នឹង្រតវេម លេឃញេ ៍ យ ម៉ សុីនដៃទែដលមិនមនពុមពអក រKhmerOS System ែតមនយូនីកូដ ។ ២ . ភពខុសគរ ន ងពុមអក រចស់នងយូនីកដ ព ិ ូ ្របសិនេបអនកធប់បនេ្រប ពុមអក រែខមរចស់ៗ ( លីមូន, Battambang, ABC, ។ល។) ពីមុនមក ្ល ព េនះអនក្រគន់ ែតចំ យេពលបន្តិចបន្តួចេដមបី ិ ុ ំេទនឹងពុមអក រថមីវញ ( ពុមអក រ យូនីកូដ ) ែតពីរៃថង ព ព ឬ បីៃថង អនកនឹង ច យបនេលឿនជងមុន ។ ចំណចសំខន់ េនះ ុ អនក ច យ មលំ ប់ ្របកប មិនែមន យពីេឆងេទ ្ត ំដូចែដលអនកសរេសរេ យៃដេឡយ ។ ភពខុសគមួយកនុងចំេ ន មភពខុសគដ៏សំខន់បំផុតរ ងរេបៀប យចស់ៗ និង យូនីកូដេនះ ន គឺ េពលេ្រប ្របស់ពុមអក រថមី មន្រគប់ ចុចមួយេលករចុចស្រមប់ ព ្ត ងឲយ សៈនិមួយៗ រួមមន េ◌ៀ េ◌ឿ េ◌ េ◌ េ◌ ◌ាំ េ◌ះ ។ល។ កនុងយូនីកូដ អនក ច យអក រម្តងទំងអស់ដូចកនុងភ ែខមរ មនន័យថ មិន ចំបច់ យេ យែផនកេនះេទ ។ ជឧទហរណ ្របសិនេបអនកចង់ យពកយ ‘េល‘ ៍ ជមួយពុមពអក រ ចស់ៗអនក្រតវសរេសរ ៖ ◌ + ល + ◌ ិ ប៉ុែន្តជមួ យនឹងពុមពអក រថមីវញ អនក្រតវ យ ៖ ល + េ◌ ម ិ ី ុំ ូ ័ គេ មងកមវធកពយទរភ ែខរ - KhmerOS ម ទពរទី ១ ំ ័
ូ ី ូ រេបៀប យយនកដែខរម មឧទហរណខងេល អនកនឹងេឃញថ មិន្រតឹ មែត្រគប់ ចុចប៉ុ េ ៍ ្ណ ះេទែដលខុសគ ប៉ុែន្តអនក ន ែថមទំង្រតវ យពយញនៈមុន េទ បបនប់ មក យ សៈ ដូចែដលអនក្របកប ( ល … េ◌) ។ ជ ទ អីែដលែប្លកបំផុត កនុងរេបៀប យថមីេនះគឺ េជងពយញនៈ មិន្រតវបន ក់បញលកនុងករចុចេទៀត ជ ូច ្ត េឡយ ។ ដូេចនះេដមបី យេជ ងពយញនៈ អនក្រតវេ្រប ្រគប់ ចុចពីរេផ ងគ ៖ ្រគប់ ចុចមួយចងលបងញថ ជ ន ុ ពយញនៈបនប់គឺជេជងពយញនៈ និង បនប់មក្រគប់ ចុចធមម ជ ទ ជ ទ ស្រមប់ ពយញនៈេនះ ។ ឧទហរណ ជ ៍ េដមបីសរេសរពកយ ‘ កី ‘ អនកចំបច់្រតវ យ ៖ ក + ◌្ + ដ + ◌ េនះជមេធយបយមួយ ែដលជួយបេងកនេលប នកនុងករ យឲយបនេលឿន េ្រពះថអនកមិនចំបច់ ្រតវចំទី ំងេជងពយញនៈទំងអស់េលករចុចេទ ។ ជ ្ត េនះ្រគន់ ែតជឧទហរណខ្លះៗកនុងករនំអនកឲយ ៍ គ ល់ពីរេបៀបថមីកនុងករ យអតថបទ ។ ឥឡវេនះ េយងនឹងចប់េផ្តមយ៉ ងលមិតមួយជំ ូ នម្តងៗ េ យ ជដំបូងចប់េផ្តមពីករែសងយល់តួអក រែខមរ ។ ៣ . ែសងយល់ពពយញនៈ សៈ និង សញ កងភ ី ជ ញ ុន ែខរ ម ៣.១ . ពយញនៈ ជ ក ខ គ ឃ ង ច ឆ ជ ឈ ញ ដ ឋ ឌ ឍ ណ ត ថ ទ ធ ន ប ផ ព ភ ម យ រ ល វ ស ហ ឡ អ ៣.២ . សៈ សៈែខមរមនពីរ្របេភទគឺ សៈេពញតួ និង សៈនិស ័យ ។ ✔ សៈ េពញតួ ៖ ែខមរទំេនបមន សៈេពញតួ ចំនួន ១៤ តួ គឺ៖ ឥ ឦ ឧ ឩ ឪ ឰ ឬ ឫ ឭ ឮ ឯ ឱ ឲ ឳ ✔ សៈនិស ័យ ៖ កនុងវចននុ្រកម ជួន ត ែដលជឯក រ េយងបុ ណរបស់ែខមរ មន សៈនិស ័យចំនួន ២០ ៖ ម ិ ី ុំ ូ ័ គេ មងកមវធកពយទរភ ែខរ - KhmerOS ម ទពរទី ២ ំ ័
ូ ី ូ រេបៀប យយនកដែខរម ◌ ◌ិ ◌ី ◌ឹ ◌ឺ ◌ុ ◌ូ ◌ួ េ◌ េ◌ឿ េ◌ៀ ◌ ◌ ◌ េ◌ េ◌ ◌ុំ ◌ំ ◌ាំ ◌ះ ប៉ុែន្ត ម្របព័នែខមរទំេនបែដលបនបេ្រង នកនុង ធ បនបែនថម សៈ បីបែនថមេទៀត ដូេចនះ សៈ ្រតវេឡងដល់ ២៣ តួ ។ សៈទំងេនះ្រតវបនបញលផងែដរកនុងករចុចគឺ ៖ ូច ្ត ុះ ◌ ◌ ះ េ◌ះ ិ មន សៈផ ំដៃទេទៀតែដលមនលកខណៈវនិច័ឆយដូច សៈខងេល(ផ ំ សៈជមួ យនឹងសញរះមុខ) ញ ចចត់ទុកជ សៈផងែដរ ប៉ុែន្តេ យ រពួក មិន្រតវបនទទួល គ ល់ េ យ្របភព មួ យ ដូេចនះ ពួក មិន្រតវបនរួមបញលកនុងករចុចេទ ។ ូច ្ត ្រតវបន យេ យ្រគប់ ចុចពីរេផ ងគ៖ ន ះ ◌ ◌ ឹះ  ◌ះ ៣.៣ . សញញ តួអក រប្តូរពយញនៈ ( វណ្ណ យុតិ្ត ◌៊ និង វណ្ណ យុតិ្ត ◌៉ ) ្រតី សពទ និង មូ សិកទន្ត ។ ជ េពលែដល មពីេ្រកយេ យ សៈេល ្រតីសពទ ឬ មូសិកទន្ត ្រតវបនប្តូររូប ង ◌៊ ◌៉ មកជ សៈ ◌ុ េ យស័យ្របវត្តិ ។ សញេល (វណ្ណ យុតិ្តែដលេនេល) មន ៖ ទណឃត ញ ◌៍ ◌័ ◌៏ ◌៎ ◌់ ◌៑ សំេយគសញ អ ញ ្ត កកបទ បន្តក់ និង វ ិ ម ។ របទ ◌៌ សញែដល ញ ក់ពីេ្រកយពយញនៈ ៖ រះមុខ និង យុគលពិ នុទ ជ ះ ◌ ◌ៈ សញវណ្ណ យុតិ្តែខមរ មនដូចជ ៖ ខណ បរ ិេយ ញ ន ។ ៕ ៖ ៗ ៙ ៚ ចំណចពីរគូ េលខេទ ែភនកមន់ និង េគមូ្រត ុ សញវណ្ណ យុតិ្ត ញ ំងែដលេ្របកនុងភ ែខមរ មន ៖ ! ? “ . សញឧទន សញសួរ សញវ ិ ញ ញ ញ រ សញចុច ញ ម ិ ី ុំ ូ ័ គេ មងកមវធកពយទរភ ែខរ - KhmerOS ម ទពរទី ៣ ំ ័
ូ ី ូ រេបៀប យយនកដែខរម ១ ២ ៣ ៤ ៥ េលខែខមរ ៦ ៧ ៨ ៩ ០ និ មិត្តសញរូបិយវតថុេរៀល ញ ៛ ៱ ៲ ៳ ៴ ៵ េលខទស ទយែខមរ ៶ ៷ ៸ ៹ ៰ ᧠ ᧡ ᧢ ᧣ ᧤ ᧥ ᧦ ᧧ ᧨ ᧩ ᧪ ᧫ ᧬ ᧭ កលបរេចឆទ ច័ នទគតិ ិ ᧮ ᧯ ᧰ ᧱ ᧲ ᧳ ᧴ ᧵ ᧶ ᧷ ᧸ ᧹ ᧺ ᧻ ᧼ ᧽ ᧾ ᧿ សញេផ ងេទៀតែដលេ្របស្រមប់ ភ ញ ែខមរ បុ ណ ឬ ស្រមប់សំ សកឹត ឬ ភ បលី ឝ ឞ ៜ ឨ ៝ ◌៓ អក រស អក រស៊ សញញ ្រក សៈេពញ តួ អ៊ុក សញអថខណ និង សញបតថម ញ ញ ត់ ៤ . ករេរ បចំករចុច និងករ ្ដ យយូនីកដ ូ ៤.១ . រេប បេ បករចុចេដីមបី ្ដ យយូនីកដ ូ ករ យយូនីកូដែខមរមនលកខណៈខុសពីករេ្រប ្របស់ពុមពអក រែខមរចស់ៗ េ យមុននឹងេយង ច យយូនីកូដែខមរបន េយង្រតវបរភ ូ របស់ករចុចជមុនសិន ។ េយង ចដឹងថករចុចរបស់ េយងេ្រប ភ អីបនេ យេម លេទ្រជងខងេ្រកមែផនកខង ំ ៃនេអ្រកង់ម៉ូនីទ័រកុំពយទ័ររបស់អនក ូ ដូចមនបងញកនុង រូបភព ២.១ ។ ម ិ ី ុំ ូ ័ គេ មងកមវធកពយទរភ ែខរ - KhmerOS ម ទពរទី ៤ ំ ័
ូ ី ូ រេបៀប យយនកដែខរម • ្របសិនេប េឃញអក រ EN េនះជទ្រមង់ខី្លរបស់ English មនន័យថកុំពយទ័ ររបស់អនកកំពុងែត ូ េ្រប ្របស់ករចុចជភ អង់េគ្លសដូេចនះ្រគប់ចុចទំងអស់ែដលអនកបន យ នឹងេលចេឡង តួអក រជភ អង់េគ្លស ។ • ្របសិនេប េឃញអក រ CA មនន័យថ កុំពយទ័របស់អនកកំពុងេ្រប្របស់ករចុចែខមរ ដូេចនះ ូ ្រគប់ ចុចទំងអស់ែដលអនកបន យនឹងេលចេឡងជតួអក រែខមរ ។ ៤.២ . រេប បបរករចុច មកជករចុចែខរ ូ្ដ ្ដ ្ដ ម • បញ្រពញកណរ ចុចេលអក រ EN រួចេហយេ្រជ សយក CA ។ ជ ុ • ចុច្រគប់ ចុច ប្តូរ ( shift ) និង ្រគប់ ចុច ជំនួស ( Alt ) កនុងេពលដំ លគ ៖ ្រគប់េពលែដល ន អនកចុចពួក េនះនឹងមនករផស់ប្តូរករចុចភម ។ ្របសិនេបករចុ ចបចចុបបននជភ ្ល ្ត ្ល ្ត អង់ េគ្លស (EN) េនះ នឹងប្តូរេទភ ែខមរ (CA) េហយ្របសិនេបបចចុបបននជករចុចភ ្ត ែខមរ េនះ នឹងប្តូរេទ ភ ិ អង់េគ្លសវញ ។ កំពងេ្រប ករចុចអង់េគស ុ ្រតវបនបរមកជករចុចែខមរ ូ រូបភព ២.១ ៖ ករផស់បូ រករចុចពី ករចុចអង ់េគស មក ករចុចែខ មរ ៤.៣ . ែសងយល់អំពី គប់ចច ុ ចូរេមលេលប្លង់ករចុចយូនីកូដែខមរ ។ ឧទហរណ ៖ ្រគប់ចុច រ ៍ រូបភព ២.២ ៖ គប់ចច ុ • ពយញនៈ សៈ និងសញែដលសថិតេនែផនកេ្រកមៃន្រគប់ ចុច ្រតវបន យេ ជ ញ យ្រគន់ ែតចុច ្រគប់ចុចធមម ។ ឧទហរណ ៖ េដមបី យអក រ រ ចុច្រគប់ចុច រ ធមម ៍ ។ • ចំែនកឯ ពយញនៈ សៈ និងសញ ែដលសថិតេនែផនកេលខង ជ ញ ្ត ំ ្រតវបន យេ យចុច្រគប់ ចុច ប្តូរ(shift) ជមួយ្រគប់ ចុចេនះែតម្តង ។ ឧទហរណ ៖ េដមបី យអក រ ឬ ចុច្រគប់ចុច ៍ ប្តូរ (Shift) + រ ។ • អក រខ្លះែដលមិន្រតវបនេ្រប ជញឹកញប់ ( សៈេពញតួ ខ្លះ ) ្រតវបន ក់ េនែផនកេលខង ម ិ ី ុំ ូ ័ គេ មងកមវធកពយទរភ ែខរ - KhmerOS ម ទពរទី ៥ ំ ័
ូ ី ូ រេបៀប យយនកដែខរម េឆងៃន្រគប់ចុច និង មនពណ្របេផះេនះ ្រតវបនចុចេ ៌ យ្រគប់ចុចឆស់ (Alt Gr) ។ ្ល ឧទហរណ ៖ េដមបី យអក រ ឫ ចុច្រគប់ចុច ឆស់ (Alt Gr) + រ ។ ៍ ្ល ៤.៤ . រេប ប យយូនីកូដែខរ ម កនុងករ យអតថបទេ យេ្រប យូនីកូដែខមរ ត្រមវឲយអនក យេទ មលំ ប់ៃនករ្របកប មិនែមន មលំ ប់ៃនករសរេសរពីេឆង េទ ្ត ំេឡយ ។ េហយកុំពយទ័រនឹងេរៀបអក រ មលំ ប់ដ៏្រតឹម្រតវ ។ ូ ំ ឹ ៤.៤.១ . រេបៀប យពយញនៈផ នង សះ ជ អនក្រតវ យអក រេទ មលំ ប់ ្របកប ដូចជ េល ្រតវ យ ៖ ល + េ◌ មិនែមន ៖ ◌ + ល + ◌ ្រគប់ពកយទំងអស់្រតវេគរព មលំ ប់េនះ ។ ពយងគ្រតវ យេទ មកបនទូ េទមួយ ៖ ួ ពយញនៈ ជ + េជងពយញនៈ ជ + សៈ + សញញ ិ ស្រមប់អកខ វរុទធែខមរ ពយញនៈ និង សៈេពញតួ ្រតវបនេ្របកនុងរេបៀបដូចគ ដូ េចនះ ពយញនៈ ជ ន ជ កនុងឯក រេនះ គឺសំេ ទំងពយញនៈ ឬ សៈេពញតួ ។ ជ សៈែតងែត្រតវបន យេនពីេ្រកយពយញនៈ េទះបីជ ្រតវបនសរេសរេនពីមុខ ពីេ្រកយ ជ ពីេល ពី េ្រកមក៏េ យ ។ កុំពយទ័រនឹង ូ ក់ កនុងទី ំងដ៏្រតឹម្រតវ ។ សៈែដលមនពី រែផនក (ដូចជ េ◌ ) ក៏្រតវបន យេនពីេ្រកយពយញនៈ ៖ ជ ល + ◌ិ -> លិ គ + េ◌ -> េគ ន + េ◌ -> េន ល + េ◌ -> េល ្របសិនេប ពយងគេនះ មនេជ ងពយញនៈ ជ មួយ េជងេនះ្រតវបន យេនពី េ្រកយពយញនៈ ជ សំខន់ ប៉ុែន្តេនពីមុខ សៈ (្របសិនេបមន) ។  ៤.៤.២ . រេបៀប យេជងពយញនៈ ជ អនកគួរកត់សមល់ែដរថ េជងពយញនៈគឺមិនមនេនេលករចុចដូច ពុម្តអក រមុនៗ ( លីមូន គ ជ ្ត េអប៊ីសុី ឬ ពុមអក រេផ ងេទៀត ) េឡយ េ្រពះថកនុងយូនីកូដពយញនៈធមម ព ជ និង េជងពយញនៈ ្រតវបន ជ េ្របេ យ្រគប់ ចុចដូចគ ។ េដមបីផ្តល់សញថ ពយញនៈបនប់ជេជងពយញនៈ ្រគប់ចុច ◌្ (J) ្រតវ ន ញ ជ ទ ជ បន យមុនពយញនៈ ៖ ជ រូបភព ២.៣ ៖ គប់ចច ◌្ (សញ ុ ញ  ក់េជង) ម ិ ី ុំ ូ ័ គេ មងកមវធកពយទរភ ែខរ - KhmerOS ម ទពរទី ៦ ំ ័
ូ ី ូ រេបៀប យយនកដែខរម ឧទហរណ ៖ ៍ ច + ត + ◌្ + ត -> ចត្ត ស + ◌្ + រ + ◌ី -> ្រសី ស + ◌្ + រ + ែ◌ -> ែ្រស ស្រមប់ ពយងគែដលមនេជងពីរ អនក្រតវ យេជងទំងពីរ មលំ ប់ៃនករ្របកប េហយេជង និមួយៗ្រតវនំមុខេ យសញ ◌្ ៖ ញ ស + ◌្ + ត + ◌្ + រ + ◌ី -> ស្តី សូម្របកដថ អនកមិន យេជង ្រ◌ មុនេជងដៃទេទៀតេឡយ ្រតវែតេគរពេទ មលំ ប់ៃន ករ្របកប និង មិន្រតវ យេជ ងពយញនៈពីេ្រកយ សៈេឡយ ។ ជ ី ិ ់ ៤.៤.២.១ . ករណពេសសស មបពយញនៈ ជ មនករណមួយចំនួនែដលតួអក រខ្លះ្រតវបនបងញេ ី យរូប ងេលសពីមួយ ស័យ ម ិ អក រេផ ងៗែដលេនជុំ វញ ។ កនុងករណអក រ ប េពល មពីេ្រកយេ យ សៈ ◌ ា ។ កនុងពុមព ី អក រមុ នៗ ចំបច់្រតវមនតួអក រពិ េសសមួយស្រមប់ករណេនះ ប៉ុែន្តកនុងយូនីកូដអនក្រតវ យ ី ្រគប់ចុចធមម ស្រមប់ពយញនៈ ប ។ េនេពលែដលអនក យ សៈ ◌ ា កុំពយទ័រ នឹងប្តូររូប ងអក រ ប ជ ួ ភម ។ ្ល ប + ◌ ា -> ប ដូចគេនះែដរ ស្រមប់តួអក រ ញ ។ អនកមិនចំបច់្រពយបរមភពីរូប ងៃនពយញនៈ ញ ឬ ន ជ េជង ◌ញ េទ ។ េបអនក យបន្រតឹម្រតវ េនះកុំពយទ័ រនឹងបងញេឡងនូវអក រដ៏្រតឹម្រតវមួយ ។ ូ ទ + ◌ ា + ញ -> ទញ ស + ញ + ◌្ + ញ + ◌ា -> សញញ ខ + ◌្ + ញ + ◌ ុំ -> ខញុ ំ ប + ញ + ◌្ + ច + េ◌ + ញ -> បេញញ ច កុំ យ ព +◌ ា ជំនួសឲយ ញ ។ ៤.៤.២.២ . ករណពេសសស មប់ សៈ ី ិ មន សៈមួយចំនួនែដលេទះបីជ មនកនុងករចុចក៏េ ្ត យប៉ុែន្ត តំ ងឲយតួ អក រពីរេផ ង គ (ពួក គនតួអក រផល់កនុងយូនីកូដេទ) សៈទំងេនះគឺ ៖ ន ម ទ ◌ាំ ◌ុំ ◌ុះ ◌ ះ និង េ◌ះ អនក ច យ សៈទំងេនះេ យផល់ជមួយ្រគប់ ចុចរបស់ករចុច ទ ្ត ប៉ុ ែន្ត្របសិនេបអនកចង់ ម ិ ី ុំ ូ ័ គេ មងកមវធកពយទរភ ែខរ - KhmerOS ម ទពរទី ៧ ំ ័
ូ ី ូ រេបៀប យយនកដែខរម លុបពួក អនក្រតវចុច ្រគប់ ចុច លុបថយេ្រកយ (<- )ពី រដង ។ ផទុយពីេនះ មន សៈែដលមនពីរែផនកដូចខងេ្រកម ( សៈបំែបក) ៖ េ◌ េ◌ឿ េ◌ៀ េ◌ និង េ◌ ពួក ្រតវបន យេ យ្រគប់ចុចែតមួយគត់និង្រតវបន លុបេ យ្រគប់ចុចលុបថយ េ្រកយ (<-) ែតម្តងែដរ ។ សៈដៃទេទៀតែដលមិ នមនេនេលករចុច ទមទរឲយ យពីរដង ។ ឧទហរណ ៖ ្ត ៍ ក + ែ◌+ ◌ះ -> ែកះ ៤.៤.៣ . តួ អក របរពយញនៈ ូ ជ ជួនកលតួអក រមួយ្រតវបនេគេ ថតួ អក រប្តូរពយញនៈ ជ ែដល្រតវបនេ្របេដមបីប្តូរសេម្លង សៈ ែដលអមជមួយពយញនៈ ។ តួអក រទំងេនះមនពីរ ៖ ជ - ្រតី សពទ ( ◌៊ ) ្រតវបនេ្រប េដមបីប្តួរសេម្លង សៈ ែដលអមពយញនៈអេឃសៈ េទជពយញនៈ ជ ជ េឃសៈ ។ ្រតវបនេ្របជមួយពយញនៈអេឃសៈ ជ ែដលមិនសមមូលេទនឹងពយញនៈេឃសៈ ជ មួយ។ ពយញនៈទំងេនះមន ៖ ជ ស ហ អ និង ប - មូសិកទន្ត ( ◌៉ ) ្រតវបនេ្របេដ មបីប្តូរសេម្លង សៈ ែដលអមពយញនៈេឃសៈ េទជពយញនៈ ជ ជ អេឃសៈ ។ ្រតវបនេ្រប ជមួយពយញនៈេឃសៈ ែដលមិនសមមូលេទនឹងពយញនៈអេឃសៈ ជ ជ មួយ ។ ពយញនៈទំងេនះមន ៖ ជ ង ញ ម យ រ និង វ ករណេលកែលង ◌ ៉ ក៏្រតវបនេ្រប ជមួយអក រ ប េដមបីប្តូរសេម្លងរបស់ ពី ប េទ ប៉ ។ តួ ី អក រប្តូរពយញនៈ ែតងែត្រតវបន យេនពីេ្រកយពយញនៈ និង េជងពយញនៈ ប៉ុែន្ត្រតវ យេនពីមុខ ជ ជ ជ សៈ ។ សមសធតុែដលមនតួអក រប្តូរពយញនៈ មនលំ ប់ ដូចខងេ្រកម ៖ ជ ពយញនៈ + េជងពយញនៈ + តួអក រប្តូរពយញនៈ ជ ជ ជ + សៈ + សញញ ឧទហរណ ៖ ៍ យ + ◌៉ + ◌ ា + ក -> យ៉ ក ប + ◌៉ + េ◌ + ង + ប + ◌៉ + េ◌ះ -> េប៉ងេប៉ ះ ក + ្រ◌ + ◌ុ + ម + ហ + ◌៊ + ◌ុ + ន -> ្រកុមហ៊ន ុ ប + ◌៊ + ◌ុ + ត -> ប៊ត ុ ស + ◌្ + រ + ◌៊ + ◌ុ + ប -> ្រស៊ុប ម + ◌្ + ហ + ◌៊ + ែ◌ + ត -> ែម្ហត ៊ ម ិ ី ុំ ូ ័ គេ មងកមវធកពយទរភ ែខរ - KhmerOS ម ទពរទី ៨ ំ ័
ូ ី ូ រេបៀប យយនកដែខរម េពលែដល តួអក រប្តូរពយញនៈជ ្រតវបន មពីេ្រកយេ យ សៈែដលមនទី ំងេនេល ពយញនៈ ឬេ យ សៈ ◌ ាំ េនះ តួអក រប្តូរពយញនៈ ប្តូរទី ំងរបស់ខ្លួនេ យស័យ្របវត្តិមកេន ជ ជ េ្រកមពយញនៈសំខន់ េហយក៏ ប្តូររូប ងរបស់ មកជ សៈ ◌ុ (ទំង ◌៊ និង ◌៉) ។ អនកមិនចំបច់ យ ជ សៈ ◌ុ េឡយ ។ ឧទហរណ ខ្លះ ៖ ៍ ស + ◌៊ -> ស៊ ស + ◌៊ + ◌ី -> សុី ប + ◌៉ + ◌ី -> បុី ប + ន + ◌្ + ស + ◌៊ + ◌ី -> បន ុ ី ្របសិនេបអនក យ សៈ ◌ុ ជំនួសឲយ ◌៊ ឬ ◌៉ េនះអនក្របកដជមិន ច យ សៈពីរបន្តគបន ន េឡយ ៖ ស + ◌ុ + ◌ី -> សុ◌ី មនករណេលកែលងចំនួនបីចំេពះ ី តួអក រប្តូរពយញនៈ ជ ែដលមិនបនប្តូរទី ំងមកេ្រកម េទះជមន សៈេនពីេលពយញនៈេនះក៏េ ជ យ ។ កុំពយទ័រនឹងេរៀបចំលំ ប់ ដ៏្រតឹម្រតវ ស្រមប់អក រ ូ ែដលអនកបន យ ។ • នឹងមិនប្តូររូប ងេពលែដល សៈខងេលជ សៈ ◌ំ ពីេ្រពះបន ំរ ង សៈ ◌ំ និង រូប ងែដល ប្តូរមកេ្រកមរបស់ តួអក រប្តូរពយញនៈ ជ ច្រចឡំនឹង សៈ ◌ ុំ ។ ដូចគេនះែដរ ស្រមប់ សៈ ន ទំងអស់ែដល្រតវបន ក់េនេលពយញនៈ ជ ។ ្របសិនេប មិនបនផ ជមួ យតួអក រប្តូរ ំ ពយញនៈេទ េនះតួអក រប្តូរពយញនៈ នឹងសថិតេនេលពយញនៈដែដល ។ ជ ជ ជ អ + ◌៊ + ◌ំ -> អ៊ំ • នឹងមិនប្តូររូប ងេពលែដលពយញនៈ ប ្រតវបនេ្របផ ំជមួយ ◌៊ ពីេ្រពះ អនក ជ ននឹ ងមិនដឹ ង ថេតទ្រមង់ខងេ្រកមតំ ងឲយ ◌៊ ឬ ◌៉ ( ដូេចនះ ្របសិនេប បេញញសេម្លងជ សៈ េនះ ច ្រតវផស់ប្តូរ ឬ េប បេញញសេម្លងជពយញនៈ គួរែតប្តូរ ប៉ ជំនួសឲយ ប ) ។ ្ល ច ជ ិ ប + ◌៊ + ◌ិ + ក -> ប៊ក • េពលមនពយញនៈមួយ និង េជងពយញនៈមួយ េហយមួ យកនុងចំ េ ជ ជ មពួក ជ ហ ។ ករ យ ្រតវេគរព មវចននុ្រកម ជួន តជនិចច ។ េនះ្របែហលេ យ រែត ពយញនៈេផ ងេទៀត ជ កនុងពយងគ ចជពយញនៈេឃសៈ ។ ្របសិនេប តួអក រប្តូរពយញនៈ ្រតវបនប្តូរចុះេ្រកម ជ ជ មិន ចបស់ថេត ◌៊ អនុវត្តេទេល ហ ឬ ◌៉ អនុវត្តេទេលពយញនៈេផ ងេទៀត ។ ជ ិ៊ អ + ◌្ + ហ + ◌៊ + ◌ិ + ◌ ះ -> អ្ហះ ៤.៤.៣.១ . សញញ មនសញបី ្របេភទ កនុងភ ញ ែខមរែដលបេងកតជែផនកៃនពយងគ៖ • របទ ( ◌ ៌ ) ៖ របទ គឺជសញមួយែដលខចីមកពីភ ញ ឥ េហយែដលមនសេម្លងេសម នឹងករ ក់ អក រ រ េនពីមុខពយញនៈែដល សថិតេនពីេល ។ ជ ្រតវបនចត់ទុកខុសពីសញញ ម ិ ី ុំ ូ ័ គេ មងកមវធកពយទរភ ែខរ - KhmerOS ម ទពរទី ៩ ំ ័
ូ ី ូ រេបៀប យយនកដែខរម ដៃទេទៀត ។ របទែតងែត្រតវបន យបនប់ ពីពយញញ នៈែដល សថិតេនពីេល ទ និងមុខ សៈ ែដល្រតវ យ ។ ពយងគែដលមនរបទ ( ◌ ៌ ) មិន ចមនតួអក រេជង ឬ សញ សៈ ែដល ញ ្រតវ ក់ េនពីេលពយញនៈពិេសសេឡយ ។ េពលេ្រប របទ ពយងគ្រតវមនទ្រមង់ែបបេនះ ៖ ជ ពយញនៈ ជ + របទ {+ សៈ} {+សញ} ញ ឧទហរណ ៖ ៍ ព + ណ + ◌ ៌ -> ពណ៌ ស + គ + ◌ ៌ + ◌ ៈ -> សគ៌: ក + ប + ◌ ៌ + ◌ូ + រ -> កប៌រ ូ ក + ◌ា + ប + ◌ ៌ + ◌ ា + ស -> កបស ៌ ស + ព + ◌ ៌ + េ◌ + ជ + ◌្ + ញ -> សេព៌ជញ • សញដៃទេទៀតែដល្រតវ ញ ក់ ពីេលពយញនៈសំខន់ ( ◌៍ ◌័ ◌៏ ◌៎ ◌៑ ◌់ ). ទណឃត ( ◌៍ ), ជ សំេយកសញ ( ◌ ័ ) អ ញ ្ត ( ◌ ៏ ) កកបទ ( ◌ ៎ ) វ ិ ម ( ◌ ៑ ) និង បន្តត់ ( ◌ ) ្រតវបន ់ ក់ េនពីេលពយញនៈសំខន់ ។ ជធមម ជ េគមិនេ្របពួក ផ ំជមួយ សៈេទ ប៉ុែន្តកុងករណែដល ន ី េ្របជមួ យ សៈ ពួក គួរែត្រតវបន យបនប់ ពី សៈ និង មុនសញមួយែដលេនពីេ្រកយ ទ ញ ពយងគ។ េពលេ្រប ជមួយ សៈ ◌ ុ (សូមកុំ្រចឡំជមួយតួអក រប្តូរពយញនៈ ◌ ៊ ឬ ◌ ៉ )។ េយងមន ជ រូបមន្តដូចខងេ្រកម ៖ ពយញនៈ + េជង + តួអក រ ប្តរពយញនៈ + សៈ + សញេល + សញេ្រកយ ជ ូ ជ ញ ញ ឧទហរណ ៖ ៍ ល + ក + ◌ ់ -> លក់ ទ + ◌ំ + ព + ◌ ័ + រ -> ទំពរ ័ ណ + ◌ ៎ + ◌ះ -> ណះ ៎ ន + ◌ុ + ◌ ៎ + ◌ ះ -> នុះ ៎ មនករណេលកែលងពីរែដល្រតវបន្របតិបត្តិេ ី យកុំពយទ័រេ ូ យស័យ្របវត្តិ ប៉ុែន្តអនកគួរែត កត់ចំ ំ ពួក ផងែដរ េ្រពះជួនកល សៈេល ចផ ំជមួយកកបទ ដូចជ ៖ ៎ អ + ◌ី + ◌ ៎ + ◌ ះ -> អឺះ • បន រ ង ◌ិ + ◌ ៍ ្រតវបនេ្របចំេពះពកយជេ្រច ន ។ ពុ មអក រពីមុខៗខ្លះ មនតួអក រពិេសស ំ ព ែបបេនះ ។ កនុងយូនីកូដ តួអក រទំងពីរ្រតវ យេ យែឡកពីគ ប៉ុែន្ត ន ចផ ំចូលគបន ន យ៉ ង្រតឹ ម្រតវ ដូចកនុងឧទហរណខងេ្រកម ៖ព ៍ + េ◌ + ធ + ◌ ិ + ◌ ៍ -> េពធ ម ិ ី ុំ ូ ័ គេ មងកមវធកពយទរភ ែខរ - KhmerOS ម ទពរទី ១០ ំ ័
ូ ី ូ រេបៀប យយនកដែខរម ចំ ំែផនកបេចចកេទស ៖ េនះ្រគន់ ែតជករចំ ំ ែផនកបេចចកេទសប៉ុ េ ្ណ ះ ។ េដ មបីងយ សលកនុងករ ន េយងបនេ ◌ំ ថជ សៈ ក៏ប៉ុែន្តយូនីកូដ បនចត់ទុក ◌ំ ថជសញមួ យ មិន ញ ែមនជ សៈេទ ។ តួអក រ ◌ាំ និង ◌ុំ ្រតវបនបេងកតេឡង េ យបន រ ង សៈ ◌ា និង ◌ុ ជមួយនឹង ំ សញ ◌ំ (សញ និគគហីត). សៈទំងពីររបស់ែខមរ (◌ាំ និង ◌ ុំ) មនេនេលករចុច េដ មបីស្រមបេទ ញ ញ ្ត មវបបធម៌របស់ែខមរ ប៉ុែន្ត ករចុចបនបេងកតតួអក រ ◌ា ឬ ◌ុ និង បនប់មកតួអក រ ◌ំ ។ ដូចគផង ្ត ទ ន ែដរចំេពះ សៈ ◌ុ ◌ះ និង េ◌ះ. ពួក ្រតវបនបេងកតេ យស័យ្របវត្តិេ យករចុច ប៉ុែន្តអនក្រតវ ្ត ែតយល់ថ េពលែដលេយងចុច សៈមួយកនុងចំេ ម សៈទំងេនះ ករចុច្រតវបេងកត សៈ ( ◌ុ ◌ ឬ ្ត េ◌ ) មុន បនប់មកេទបសញ រះមុខ (◌ះ) ។ ទ ញ • សញញ ក់ពីេ្រកយពយញនៈ ែដលជែផនកមួយៃនពយងគ និង មនឥទធិពលដល់ករបេញញ ជ ច សេម្លង ( ◌ះ និង ◌ៈ). រះមុខ ( ◌ះ ) និង យុគលពិនុទ ( ◌ៈ ) ែតងែត្រតវបន ក់េនពីេ្រកយ បងស់ៃនពយងគ ។ ពួកមិន ច្រតវបន្រចឡំនឹ ងសញវណ្ណ យុតិ្តចំណចពីរគូ ( ៖ ). ញ ុ ក + ែ◌ + ◌ះ -> ែកះ ៤.៤.៣.២ . សញវណយត ិ ( ។ ៕ ៖ ៗ ៙ ៚ ! . “ ? ) ញ ុ អក រែខមរមនសញវណ្ណ យុតិ្ត ដូចជ ៖ សញ ខណ ( ។ ) សញ បរ ិេយ ញ ញ ញ ន ( ៕ ) សញញ Camnuc pii Kuuh ( ៖ ), សញ េលខេទ ( ៗ ) សញ ែភនកមន់ ( ៙ ) និង សញ េគមូ្រត ( ៚ ). ញ ញ ញ បែនថមពីេលេនះផងែដរសញវណ្ណ យុតិ្តខ្លះ ្រតវបនខចីពីអក រ ញ ំង ដូចជ សញឧទន ( ! ) ញ សញចុច( . ) សញ វ ិ ញ ញ រ( “ ) និង សញសួរ ( ? )។ សញចុច្រតវបនេ្រប ស្រមប់ ែតទ្រមង់កត់ ។ ញ ញ សញវណ្ណ យុតិ្តកនុងភ ញ ែខមរ ជទូេទ្រតវបនបំែបកេចញពី ពកយែដលេនខងមុខ និង ខងេ្រកយ េ យដកឃមួ យ េលកែលងែតេ្រប ជមួយសញេលខេទ (ៗ) ។ ចំែណកឯ សញវណ្ណ យុតិ្តរបស់ ្ល ញ ញ ំងជទូេទមិន្រតវបនដកឃេចញពីពកយែដលេនពី ខងមុខ េទ ្ល េលកែលងែតេ្របជមួយ សញវ ិ ញ រ (ពកយែដលេនពីេ្រកយ វ ិ រេប ក និង ពកយេនមុខវ ិ បិទមិន្រតវបនដកឃ) ។ ្ល កនុងភ ែខមរ space (ដកឃ) ក៏្រតវបនចត់ទុកថជសញវណ្ណ យុតិ្ត ែដលេ្របេដ មបីផក ្ល ញ សម្តីកនុងករនិយយ មិនែមនេដមបីបំែបកពកយេទ ។ េដមបី យដកឃ អនក្រតវចុច្រគប់ ប្តូរ (SHIFT) ្ល និង ចុច ចេនះមិនេឃញ(Spacebar) កនុងេពលដំ ្ល លគ ។ ន ៤.៤.៣.៣ . អពីបន ំ ំ កនុងពុមអក រយូនីកូដ េពលែដលពយញនៈមួ យ្រតវបន មពីេ្រកយេ យ សៈ ◌ ា េនះ ព ជ នឹងប្តូររូប ងបន្តិច េដមបីឲយបន ិ តជងមុន ។ ្របសិនេប ◌ា ្រតវបនលុបេទវញ េនះពយញនៈនឹង ជ ប្តួរេទកន់្រទង់ ្រទយេដម ។ ជធមម អនកេ្រប មិនដឹងពីរេបៀបបន ំេនះេទ ពួកេគ្រគន់ែតចង់បន អតថបទែដលមនភពល ត ។ សូមយកចិត្តទុក ក់ េលចំណចេនះ ៖ ុ ត + ◌ ា -> អនក ចេឃញពីករែ្រប្របលរបស់សក់ ត េពលែដលផ ំជមួយ សៈ ◌ ា ។ ម ិ ី ុំ ូ ័ គេ មងកមវធកពយទរភ ែខរ - KhmerOS ម ទពរទី ១១ ំ ័
ូ ី ូ រេបៀប យយនកដែខរម បន មួយេទៀតកនុងអក រែខមរ ែដលមនករផស់ប្តូររូប ងែដរេនះគឺ រ ងអក រ វ មូលនិង ◌ិ ។ ំ ្ល ិ  ៤.៤.៣.៤ . ចេនះមនេឃញ (ZWSP) ពកយកនុងភ ែខមរ្រតវបន យបន្តបនប់គ ទ ន និងខណែចកគេ ន យសញវណ្ណ យុតិ្ត ញ ិ ិ ិ មួយ ។កមមវធី យបញលអតថបទ កមមវធីរុករកអុីនធឺណត និងកមមវធីដៃទេទៀតែដលមន្រទង់្រទយ ូច ិ ជអតថបទ ចំបច់្រតវដឹងពីកែន្លងែដល្រតវបំែបក្របេយគនិមួយៗេដមបីចុះបនត់ថមី ។ កនុងភ ទ េ កខងលិច ែដលេ្រប ចេនះេដមបីបំែបកពកយេនះ ្របកដជមិនមនបញេឡយ ប៉ុែន្តកនុងភ ្ល ិ ែខមរ កមមវធីទំងេនះមិនបនដឹងពីកែន្លងែដល្រតវបញប់ ពកយ និង ្រតវចុះបនត់ថមីេឡយ។ ច ទ កនុងកែសតភគេ្រច នេនកមពុជ ករចុះបនត់្រតវេធ េឡងេ យៃដ ។ អនកសរេសរអតថបទ្រតវ ទ គណនថេត ពកយបនប់េនះ ច ក់កនុងបនត់ជមួយគបនឬអត់ បនប់មកពួកេគនឹងេធ ករេល ទ ទ ន ទ បនត់េនះេ ទ យៃដ ។ កនុងទំព័រប ្ត ញមិន ចេ្របមេធយបយេនះបនេទ េ្រពះ្រទង់្រទយទំព័រ្រតវបនពឹងែផក ួ ិ េទេលទំហំៃនបងចរបស់កមមវធីរុករកេលកុំពយទ័រអនកេ្រប និង េទេលគុណភពបងញរបស់េអ្រកង់។ ូ ដំេ ះ យស្រមប់ បញេនះ គឺ ្រតវបញលចេនះេម លមិនេឃញរ ងពកយទំងេនះ ូច ្ល ែដលចេនះេនះជចេនះេ្រប ្រគន់ ែតស្រមប់ ខណែចកពីពកយមួយេទពកយមួយេទៀត និងេដមបីឲយ ្ល ្ល ិ កមមវធីទំងេនះដឹងពី កែន្លងែដល្រតវចុះបនត់ប៉ុេ ទ ្ណ ះ ដូចេនះេយងមិន ចេមលេឃញគមតរ ង ្ល ពកយេនះេទ ។ តួអក រេនះ្រតវបនេ ថ ចេនះមិនេឃញ េហយ គឺជតួអក រែដលេ្រប ញឹកញប់ បំ ផុត ្ល កនុងអតថបទ ( កនុងករចុច្រគប់ ចុច១០០ មន ចេនះមិនេឃញ ១៦ ចេនះ ) ដូេចនះេទបេយងសេ្រមច ្ល ្ល ក់្រគប់ចុចែដលេ្រប ជងេគេនះេល្រគប់ ចុចែដលងយចុចបំ ផុតេនះ គឺ ចេនះមិនេឃញ ្ល (Spacebar) ។ ្រគប់េពលែដលអនកចុចចេនះមិនេឃញ េនះអនកនឹងបញលចេនះបំែបកមួយ ។ ្ល ូច ្ល ្របសិនេបអនកចុចចេនះមិនេឃញ spacebar ( េ ្ល យមិនបនចុច្រគប់ ចុចេផ ងេទៀត ) េនះតួអក រ ែដលបនបញលេទកនុងអតថបទ គឺជចេនះមួយែដលេម លមិនេឃញ ។ ូច ្ល ្របសិនេបអនកចង់ យ ដកឃ អនក ្រតវចុច ្រគប់ចុច ប្តូរ (SHIFT) ផ ំជមួយ្រគប់ចុច ចេនះ ្ល ្ល មិនេឃញ (spacebar) ។ ៤.៤.៣.៥ . ចេនះភប់ (Nonbreakable Space) ជ ជទួេទ មិនថេនកនុងភ ជភ េនះេទ ចំបច់្រតវែតមនពយងគ ពកយ ឃ្ល ្របេយគ ។ កររួមផ ំៃនសមសភគទំងេនះបន្រតឹ ម្រតវ នឹងបេងកតបនជកថខណៃនអតថបទ មួយដ៏មនអតថន័យ និង ខ្លឹម រ ។ ក ្ត សំខន់គឺេយង្រតវដឹងថ េត ពយងគ ពកយ ឃ និង ្របេយគ ្ល មនលកខណៈខុសគ្រតង់ ន ? េហយេគសមល់ បនេ គ យ រអី ? េយងសងឈឹមថ អនកពិតជ ម ិ ី ុំ ូ ័ គេ មងកមវធកពយទរភ ែខរ - KhmerOS ម ទពរទី ១២ ំ ័
ូ ី ូ រេបៀប យយនកដែខរម បនដឹងេហយ មរយៈករសិក េវយយករណែខមរ ។ ្រតង់ចំណចេនះ េយងសូមសងកត់ធងន់ េទេល ៍ ុ ែត្របេយគែតប៉ុេ ្ណ ះ ។ ្របេយគគឺជបន ំពកយែដលមនន័យ្រគប់្រគន់ េហយ ច ្ត ប់បន និង បញប់េ ច យ សញវណ្ណ យុតិ្ត ញ មួ យដូចជ ( ។ ? ! .....) េ យខនមិនបន ។ ដូ ចគេនះែដរ ចំេពះភ ន េ កខងលិច ក៏មនករបញប់ េ ច យសញញ មួ យែដរ ែតខុសគ្រតង់ថ ន រ ងពកយ និង សញទំងេនះគឺពុំមនគមតេឡយ ដូចេនះ បងកលកខណៈងយ សលដល់អនក យអតថបទ េ ញ ្ល យពុំ មនករធក់ែតសញមួយ ្ល ញ េនះែតឯងមកបនត់ ថមីេឡយ ។ េ ទ យែឡក ចំេពះភ ែខមរ េ យ េគរព មកបនេវយយករណ កនុងករសរេសរ រ ង្របេយគមួ យេទ្របេយគមួយ ្រតវែតខណគ ួ ៍ ន េ យសញវណ្ណ យុតិ្ត ញ មួយ េហយពកយែដលេនអមសញេនះ្រតវេធ ករដកឃ ។ ករេនះ េធ ញ ្ល ឲយមនលកខណៈពិបកខ្លះដល់អនក យអតថបទ េ្រពះេនេពលែដលសញវណ្ណ យុតិ្តេនះ សថិត ញ េនខងចុងកថខណ េបកល អនកដកឃ េនះប ្ល ្ត លឲយសញេនធក់មកេនេលបនត់ថមីែត ញ ្ល ទ ឯង ជេហតុនំឲយអតថបទរបស់េយងបត់បង់នូវេ ភណភព ។ េដមបីេជៀស ងនូវបញេនះ កនុង ្របព័នធកុំព្យូ ទ័រ េយងបនបេងកតនូវ ្រគប់ចុចពិេសស ែដលមនេឈះថ ចេនះភប់ ។ ចេនះភប់ ម ្ល ជ ្ល ជ គឺជបន ំៃន្រគប់ ចុច ឆស់(Alt (Gr)) និង ្រគប់ចុចចេនះមិនេឃញ (Space) ។ ្ល ្ល រូបមន្ត ពកយ + ្រគប់ចុចឆស់ + ្រគប់ចុចចេនះមិនេឃញ + សញវណ្ណយតិ្ត ្ល ្ល ញ ុ ករបែនថមចេនះភប់រ ងពកយ និង សញវណ្ណ យុតិ្តេនះ មនន័យថ អនកនឹងែត ្ល ជ ញ ចេមល េឃញចេនះរ ងពកយ និង សញេនះជធមម ្ល ញ ែតបងកប់នូវលកខណៈពិេសស េ យ ជួយភប់ ជ ពកយនិ ង សញេនះឲយេនជប់ គ ្របសិនេបធក់ គឺ្រតវធក់ទំងពកយែដលេនជប់ មកផងែដរ ញ ន ្ល ្ល មិន ចសញែតឯងេនះេទ ញ ។ ចេនះភប់េនះ ្ល ជ ក៏ ចេ្របជមួយត្ួ អក រេផ ង េ្រកពីសញញ ◌ា វណ្ណ យុតិ្តែដរ េហយ េនរក លកខណៈេដម គឺ ដកឃែតមិនចុះបនត់េនចុងបនត់ ។ ្ល ទ ទ មនតួអក រមួយចំនួនកនុងភ ែខមរែដលក្រម្រតវបនេ្រប ។ តួអក រទំងេនះ េ្របស្រមប់ ភ ែខមរបុ ណ និង ភ បលី និង សំ សកឹត ដូេចនះពួក មិន្រតវបនេបះពុមេលករចុចេឡយ ព ្ត ប៉ុែន្តេយង ចេ្រប បនេ យចុច្រគប់ ចុចដូចខងេ្រកម ៖ ម ិ ី ុំ ូ ័ គេ មងកមវធកពយទរភ ែខរ - KhmerOS ម ទពរទី ១៣ ំ ័
ូ ី ូ រេបៀប យយនកដែខរម Old Khmer, Sanskrit and Pali Shift + Alt Gr + I -> ᧧ Alt Gr + B -> ឞ Shift + Alt Gr + O -> ᧨ Alt Gr + K -> ឝ Shift + Alt Gr + P -> ᧩ Alt Gr + T-> ឨ Shift + Alt Gr + [ -> ᧪ Alt Gr + Q -> ៜ Shift + Alt Gr + ] -> ᧫ Alt Gr + W -> ៝ Shift + Alt Gr + A -> ᧬ Divination signs Shift + Alt Gr + S -> ᧭ Shift + Alt Gr + 1 -> ៱ Shift + Alt Gr + D -> ᧮ Shift + Alt Gr + 2 -> ៲ Shift + Alt Gr + F -> ᧯ Shift + Alt Gr + 3 -> ៳ Shift + Alt Gr + G -> ᧰ Shift + Alt Gr + 4 -> ៴ Shift + Alt Gr + H -> ᧱ Shift + Alt Gr + 5 -> ៵ Shift + Alt Gr + J -> ᧲ Shift + Alt Gr + 6 -> ៶ Shift + Alt Gr + K -> ᧳ Shift + Alt Gr + 7 -> ៷ Shift + Alt Gr + L -> ᧴ Shift + Alt Gr + 8 -> ៸ Shift + Alt Gr + ; -> ᧵ Shift + Alt Gr + 9 -> ៹ Shift + Alt Gr + ‘ -> ᧶ Shift + Alt Gr + 0 -> ៰ Shift + Alt Gr + Z -> ᧷ Lunar dates: Shift + Alt Gr + X -> ᧸ Shift + Alt Gr + Q -> ᧠ Shift + Alt Gr + C -> ᧹ Shift + Alt Gr + W -> ᧡ Shift + Alt Gr + V -> ᧺ Shift + Alt Gr + E -> ᧢ Shift + Alt Gr + B -> ᧻ Shift + Alt Gr + R -> ᧣ Shift + Alt Gr + N -> ᧼ Shift + Alt Gr + T -> ᧤ Shift + Alt Gr + M -> ᧽ Shift + Alt Gr + Y -> ᧥ Shift + Alt Gr + , -> ᧾ Shift + Alt Gr + U -> ᧦ Shift + Alt Gr + . -> ᧿ ម ិ ី ុំ ូ ័ គេ មងកមវធកពយទរភ ែខរ - KhmerOS ម ទពរទី ១៤ ំ ័

More Related Content

PDF
Representative flower of asian countries
byChhay Teng
 
PPTX
Prepare Business Plan
byDerlinSela
 
PDF
Research method
byyim Nhat
 
PDF
និយាយការពិតរំលឹកជាតិខែ្មរ
bykhemrint
 
PDF
Statement 12 dec2012
byHen Chan
 
PDF
សិក្សាសង្ខេបអារ្យធម៌ខ្មែរ
bysam seyla hun
 
PDF
មាតិកា និងឧទ្ទិសកថា
bynhongsim
 
PPTX
온오쇼 발표용
byKim Kyoungsik
 
Representative flower of asian countries
byChhay Teng
 
Prepare Business Plan
byDerlinSela
 
Research method
byyim Nhat
 
និយាយការពិតរំលឹកជាតិខែ្មរ
bykhemrint
 
Statement 12 dec2012
byHen Chan
 
សិក្សាសង្ខេបអារ្យធម៌ខ្មែរ
bysam seyla hun
 
មាតិកា និងឧទ្ទិសកថា
bynhongsim
 
온오쇼 발표용
byKim Kyoungsik
 

Viewers also liked

PDF
Mass Engagement Mechanics vol. 1
bychaucerbarnes
 
PPTX
Early childhood programs
byChelsea Griffin
 
PPS
El Iman Bouziane
bykk DeLujo
 
PPTX
london eye
bypekula
 
PPTX
Korn
bybryantsg
 
PDF
Smau padova 2013 valentina frediani
bySMAU
 
PPTX
Quanto vale realmente un fan? | BEWE
byROIALTY
 
PDF
Vedení obecní kroniky
byJana Pekárková
 
PPT
Програми_основнi_орieнтири_(2)
byZHOIPPO
 
PPTX
Presentación grecia
byalba lobera
 
PDF
911129 RICS PROFESSIONAL CERTIFICATE
byStewart Dunn
 
PPT
Teamforce professionals
byTeamforce_it
 
PPS
CóMo Se Dice Zapatero En Otros Idiomas
byguest79aea
 
PPS
Fronteras
byDraco703
 
PPS
Avances medicina cubana
byDraco703
 
Mass Engagement Mechanics vol. 1
bychaucerbarnes
 
Early childhood programs
byChelsea Griffin
 
El Iman Bouziane
bykk DeLujo
 
london eye
bypekula
 
Korn
bybryantsg
 
Smau padova 2013 valentina frediani
bySMAU
 
Quanto vale realmente un fan? | BEWE
byROIALTY
 
Vedení obecní kroniky
byJana Pekárková
 
Програми_основнi_орieнтири_(2)
byZHOIPPO
 
Presentación grecia
byalba lobera
 
911129 RICS PROFESSIONAL CERTIFICATE
byStewart Dunn
 
Teamforce professionals
byTeamforce_it
 
CóMo Se Dice Zapatero En Otros Idiomas
byguest79aea
 
Fronteras
byDraco703
 
Avances medicina cubana
byDraco703
 

Similar to How to type_khmer_unicode.ver1.1km

PDF
How to type_khmer_unicode.ver1.1km
byKhmer Spelling
 
PDF
How_to_type_Khmer_Unicode.ver1.1km.pdf
byDYSOVANNARA1
 
PDF
ទស្សនៈសម្តេចសង្ឃរាជ ជូន ណាត
byRatana Yen
 
PDF
ប្រមូលភាសិតខ្មែរ
byFacebook
 
PDF
Anova one way
byMong Mara
 
PDF
Alternative Dispute Resolution RUA FLMLA Promotion 8th
byVibol Chetmay
 
PDF
Love u
byKh Ravy
 
PDF
Marriage life
byPheakdey
 
PDF
Khmer-ICT-.pdf
byOeung ik
 
PDF
សិល្បះលួងលោម (មធ្យោបាយខ្លះក្នុង​ការយក​ចិត្ត​មនុស្ស)
byRatana Yen
 
PDF
Learn to write Khmer Poem
bySorn Chanratha
 
PDF
PEPY Scholarship Program in Cambodia (Khmer)
byPEPY Empowering Youth
 
PDF
Account's Assignment
byNgeam Soly
 
PDF
Khmer - Ecclesiasticus.pdf
byFilipino Tracts and Literature Society Inc.
 
PDF
Khiev chum nippean
bySoChi Nhema
 
PDF
03ប្រទេសសំរាប់លក់country for sale_high_res_khmer
byVeha Thmey
 
PDF
Minute guide for_young_job_seekers
byNational Polytechnic institute of Cambodia
 
PDF
Technical standard specification auto content
byChhay Teng
 
PDF
វិធីសាស្រ្តក្នុងការគណនារកចំនួនអំពូលក្នុងបន្ទប់
byNational Polytechnic institute of Cambodia
 
PDF
រឿងព្រះភិក្ខិពនេចរ
byLee Ta
 
How to type_khmer_unicode.ver1.1km
byKhmer Spelling
 
How_to_type_Khmer_Unicode.ver1.1km.pdf
byDYSOVANNARA1
 
ទស្សនៈសម្តេចសង្ឃរាជ ជូន ណាត
byRatana Yen
 
ប្រមូលភាសិតខ្មែរ
byFacebook
 
Anova one way
byMong Mara
 
Alternative Dispute Resolution RUA FLMLA Promotion 8th
byVibol Chetmay
 
Love u
byKh Ravy
 
Marriage life
byPheakdey
 
Khmer-ICT-.pdf
byOeung ik
 
សិល្បះលួងលោម (មធ្យោបាយខ្លះក្នុង​ការយក​ចិត្ត​មនុស្ស)
byRatana Yen
 
Learn to write Khmer Poem
bySorn Chanratha
 
PEPY Scholarship Program in Cambodia (Khmer)
byPEPY Empowering Youth
 
Account's Assignment
byNgeam Soly
 
Khmer - Ecclesiasticus.pdf
byFilipino Tracts and Literature Society Inc.
 
Khiev chum nippean
bySoChi Nhema
 
03ប្រទេសសំរាប់លក់country for sale_high_res_khmer
byVeha Thmey
 
Minute guide for_young_job_seekers
byNational Polytechnic institute of Cambodia
 
Technical standard specification auto content
byChhay Teng
 
វិធីសាស្រ្តក្នុងការគណនារកចំនួនអំពូលក្នុងបន្ទប់
byNational Polytechnic institute of Cambodia
 
រឿងព្រះភិក្ខិពនេចរ
byLee Ta
 

How to type_khmer_unicode.ver1.1km

  • 1.
    ូ ី ូ រេបៀបយយនកដែខរម ជពូកទី ២ រេប ប យយូនីកូដែខរ ម េសចកេផីម ី ្ដ ្ដ ិ អនកបនដឹងេហយថកមមវធីសឺករ ឹត ្ល ិ ជកមមវធីមួយែដលមនជំនញទក់ទងនឹងកិចចកររដបល ដូចជខងេធលិខិត ន មនន ខងេរៀបចំសរេសរអតថបទ ។ េដមបីបងកភពងយ សលដល់ករសរេសរ អតថបទជភ ែខមរកនុងកុំពយទ័រេនកនុងជំពូកេនះអនកនឹងេធករសិក ពីរេបៀប យយូនីកូដែខមរ ។ ូ មុននឹង េធករសិក ពីររេបៀប យយូនីកូដ ែខមរ អនក្រតវែសងយល់ពីយូនីកូដែខមរជមុនសិន ។ ១ . និយមន័យ យូនីកូដគឺជេ្រគងករណបែម្លងកូ ដជអក រសកលស្រមប់ យអក រ និងអតថបទែដលកំ ណត់នូវ ៍ ិ វធីជប់ ប់ៃនករបែម្លងកូដ េ្រប បនេ្រចនភ ែដល ចផស់បរទិននន័យអតថបទ ជអនរជតិ និង ្ល ូ បេងកតមូល ន្រគឹះស្រមប់ែផនកទន់ជសកល ។ យូនីកូដមិនែមន្រគន់ែតជពុមពអក របែនថមមួយេទៀត េនះេទ ែតជខតគំ រអន្តរជតិ ថមីមួយស្រមប់ ភ ន ូ ែខមរ និងស្រមប់ ជរ ភិបលកមពុជ ។ កុំពយទ័ រទូទំង ួ ពិភពេ កនឹងយល់ភ ែខមរ េពលេ្រប ពុមអក រយូនីកូដែខមរ ។ ពុមពអក រចស់ៗនឹង្រតវបនេគបំេភ្លច ព កនុងប៉ុននឆំខងមុ ខេទៀត េហយអតថបទទំងអស់នឹងសុទធែតជយូនីកូដ ។្រគប់ពុមពអក រយូនីកូដទំងអស់ ម ន មនករបែម្លងកូដដូចៗគ មនន័យថ េពលែដលអតថបទមួយ្រតវបន យជពុមអក រយូនីកូដ េនះ ន ព ច្រតវបនផស់ប្តួរេទជពុមអក រយូនីកូដេផ ងេទៀតបន ្ល ព េហយអតថបទេនះនឹ ងេនរក ្រទង់្រទយ យ៉ ង្រតឹម្រតវ ។ ឧទហរណ អតថបទែដល យជពុមពអក រ KhmerOS System នឹង្រតវេម លេឃញេ ៍ យ ម៉ សុីនដៃទែដលមិនមនពុមពអក រKhmerOS System ែតមនយូនីកូដ ។ ២ . ភពខុសគរ ន ងពុមអក រចស់នងយូនីកដ ព ិ ូ ្របសិនេបអនកធប់បនេ្រប ពុមអក រែខមរចស់ៗ ( លីមូន, Battambang, ABC, ។ល។) ពីមុនមក ្ល ព េនះអនក្រគន់ ែតចំ យេពលបន្តិចបន្តួចេដមបី ិ ុ ំេទនឹងពុមអក រថមីវញ ( ពុមអក រ យូនីកូដ ) ែតពីរៃថង ព ព ឬ បីៃថង អនកនឹង ច យបនេលឿនជងមុន ។ ចំណចសំខន់ េនះ ុ អនក ច យ មលំ ប់ ្របកប មិនែមន យពីេឆងេទ ្ត ំដូចែដលអនកសរេសរេ យៃដេឡយ ។ ភពខុសគមួយកនុងចំេ ន មភពខុសគដ៏សំខន់បំផុតរ ងរេបៀប យចស់ៗ និង យូនីកូដេនះ ន គឺ េពលេ្រប ្របស់ពុមអក រថមី មន្រគប់ ចុចមួយេលករចុចស្រមប់ ព ្ត ងឲយ សៈនិមួយៗ រួមមន េ◌ៀ េ◌ឿ េ◌ េ◌ េ◌ ◌ាំ េ◌ះ ។ល។ កនុងយូនីកូដ អនក ច យអក រម្តងទំងអស់ដូចកនុងភ ែខមរ មនន័យថ មិន ចំបច់ យេ យែផនកេនះេទ ។ ជឧទហរណ ្របសិនេបអនកចង់ យពកយ ‘េល‘ ៍ ជមួយពុមពអក រ ចស់ៗអនក្រតវសរេសរ ៖ ◌ + ល + ◌ ិ ប៉ុែន្តជមួ យនឹងពុមពអក រថមីវញ អនក្រតវ យ ៖ ល + េ◌ ម ិ ី ុំ ូ ័ គេ មងកមវធកពយទរភ ែខរ - KhmerOS ម ទពរទី ១ ំ ័
  • 2.
    ូ ី ូ រេបៀបយយនកដែខរម មឧទហរណខងេល អនកនឹងេឃញថ មិន្រតឹ មែត្រគប់ ចុចប៉ុ េ ៍ ្ណ ះេទែដលខុសគ ប៉ុែន្តអនក ន ែថមទំង្រតវ យពយញនៈមុន េទ បបនប់ មក យ សៈ ដូចែដលអនក្របកប ( ល … េ◌) ។ ជ ទ អីែដលែប្លកបំផុត កនុងរេបៀប យថមីេនះគឺ េជងពយញនៈ មិន្រតវបន ក់បញលកនុងករចុចេទៀត ជ ូច ្ត េឡយ ។ ដូេចនះេដមបី យេជ ងពយញនៈ អនក្រតវេ្រប ្រគប់ ចុចពីរេផ ងគ ៖ ្រគប់ ចុចមួយចងលបងញថ ជ ន ុ ពយញនៈបនប់គឺជេជងពយញនៈ និង បនប់មក្រគប់ ចុចធមម ជ ទ ជ ទ ស្រមប់ ពយញនៈេនះ ។ ឧទហរណ ជ ៍ េដមបីសរេសរពកយ ‘ កី ‘ អនកចំបច់្រតវ យ ៖ ក + ◌្ + ដ + ◌ េនះជមេធយបយមួយ ែដលជួយបេងកនេលប នកនុងករ យឲយបនេលឿន េ្រពះថអនកមិនចំបច់ ្រតវចំទី ំងេជងពយញនៈទំងអស់េលករចុចេទ ។ ជ ្ត េនះ្រគន់ ែតជឧទហរណខ្លះៗកនុងករនំអនកឲយ ៍ គ ល់ពីរេបៀបថមីកនុងករ យអតថបទ ។ ឥឡវេនះ េយងនឹងចប់េផ្តមយ៉ ងលមិតមួយជំ ូ នម្តងៗ េ យ ជដំបូងចប់េផ្តមពីករែសងយល់តួអក រែខមរ ។ ៣ . ែសងយល់ពពយញនៈ សៈ និង សញ កងភ ី ជ ញ ុន ែខរ ម ៣.១ . ពយញនៈ ជ ក ខ គ ឃ ង ច ឆ ជ ឈ ញ ដ ឋ ឌ ឍ ណ ត ថ ទ ធ ន ប ផ ព ភ ម យ រ ល វ ស ហ ឡ អ ៣.២ . សៈ សៈែខមរមនពីរ្របេភទគឺ សៈេពញតួ និង សៈនិស ័យ ។ ✔ សៈ េពញតួ ៖ ែខមរទំេនបមន សៈេពញតួ ចំនួន ១៤ តួ គឺ៖ ឥ ឦ ឧ ឩ ឪ ឰ ឬ ឫ ឭ ឮ ឯ ឱ ឲ ឳ ✔ សៈនិស ័យ ៖ កនុងវចននុ្រកម ជួន ត ែដលជឯក រ េយងបុ ណរបស់ែខមរ មន សៈនិស ័យចំនួន ២០ ៖ ម ិ ី ុំ ូ ័ គេ មងកមវធកពយទរភ ែខរ - KhmerOS ម ទពរទី ២ ំ ័
  • 3.
    ូ ី ូ រេបៀបយយនកដែខរម ◌ ◌ិ ◌ី ◌ឹ ◌ឺ ◌ុ ◌ូ ◌ួ េ◌ េ◌ឿ េ◌ៀ ◌ ◌ ◌ េ◌ េ◌ ◌ុំ ◌ំ ◌ាំ ◌ះ ប៉ុែន្ត ម្របព័នែខមរទំេនបែដលបនបេ្រង នកនុង ធ បនបែនថម សៈ បីបែនថមេទៀត ដូេចនះ សៈ ្រតវេឡងដល់ ២៣ តួ ។ សៈទំងេនះ្រតវបនបញលផងែដរកនុងករចុចគឺ ៖ ូច ្ត ុះ ◌ ◌ ះ េ◌ះ ិ មន សៈផ ំដៃទេទៀតែដលមនលកខណៈវនិច័ឆយដូច សៈខងេល(ផ ំ សៈជមួ យនឹងសញរះមុខ) ញ ចចត់ទុកជ សៈផងែដរ ប៉ុែន្តេ យ រពួក មិន្រតវបនទទួល គ ល់ េ យ្របភព មួ យ ដូេចនះ ពួក មិន្រតវបនរួមបញលកនុងករចុចេទ ។ ូច ្ត ្រតវបន យេ យ្រគប់ ចុចពីរេផ ងគ៖ ន ះ ◌ ◌ ឹះ  ◌ះ ៣.៣ . សញញ តួអក រប្តូរពយញនៈ ( វណ្ណ យុតិ្ត ◌៊ និង វណ្ណ យុតិ្ត ◌៉ ) ្រតី សពទ និង មូ សិកទន្ត ។ ជ េពលែដល មពីេ្រកយេ យ សៈេល ្រតីសពទ ឬ មូសិកទន្ត ្រតវបនប្តូររូប ង ◌៊ ◌៉ មកជ សៈ ◌ុ េ យស័យ្របវត្តិ ។ សញេល (វណ្ណ យុតិ្តែដលេនេល) មន ៖ ទណឃត ញ ◌៍ ◌័ ◌៏ ◌៎ ◌់ ◌៑ សំេយគសញ អ ញ ្ត កកបទ បន្តក់ និង វ ិ ម ។ របទ ◌៌ សញែដល ញ ក់ពីេ្រកយពយញនៈ ៖ រះមុខ និង យុគលពិ នុទ ជ ះ ◌ ◌ៈ សញវណ្ណ យុតិ្តែខមរ មនដូចជ ៖ ខណ បរ ិេយ ញ ន ។ ៕ ៖ ៗ ៙ ៚ ចំណចពីរគូ េលខេទ ែភនកមន់ និង េគមូ្រត ុ សញវណ្ណ យុតិ្ត ញ ំងែដលេ្របកនុងភ ែខមរ មន ៖ ! ? “ . សញឧទន សញសួរ សញវ ិ ញ ញ ញ រ សញចុច ញ ម ិ ី ុំ ូ ័ គេ មងកមវធកពយទរភ ែខរ - KhmerOS ម ទពរទី ៣ ំ ័
  • 4.
    ូ ី ូ រេបៀបយយនកដែខរម ១ ២ ៣ ៤ ៥ េលខែខមរ ៦ ៧ ៨ ៩ ០ និ មិត្តសញរូបិយវតថុេរៀល ញ ៛ ៱ ៲ ៳ ៴ ៵ េលខទស ទយែខមរ ៶ ៷ ៸ ៹ ៰ ᧠ ᧡ ᧢ ᧣ ᧤ ᧥ ᧦ ᧧ ᧨ ᧩ ᧪ ᧫ ᧬ ᧭ កលបរេចឆទ ច័ នទគតិ ិ ᧮ ᧯ ᧰ ᧱ ᧲ ᧳ ᧴ ᧵ ᧶ ᧷ ᧸ ᧹ ᧺ ᧻ ᧼ ᧽ ᧾ ᧿ សញេផ ងេទៀតែដលេ្របស្រមប់ ភ ញ ែខមរ បុ ណ ឬ ស្រមប់សំ សកឹត ឬ ភ បលី ឝ ឞ ៜ ឨ ៝ ◌៓ អក រស អក រស៊ សញញ ្រក សៈេពញ តួ អ៊ុក សញអថខណ និង សញបតថម ញ ញ ត់ ៤ . ករេរ បចំករចុច និងករ ្ដ យយូនីកដ ូ ៤.១ . រេប បេ បករចុចេដីមបី ្ដ យយូនីកដ ូ ករ យយូនីកូដែខមរមនលកខណៈខុសពីករេ្រប ្របស់ពុមពអក រែខមរចស់ៗ េ យមុននឹងេយង ច យយូនីកូដែខមរបន េយង្រតវបរភ ូ របស់ករចុចជមុនសិន ។ េយង ចដឹងថករចុចរបស់ េយងេ្រប ភ អីបនេ យេម លេទ្រជងខងេ្រកមែផនកខង ំ ៃនេអ្រកង់ម៉ូនីទ័រកុំពយទ័ររបស់អនក ូ ដូចមនបងញកនុង រូបភព ២.១ ។ ម ិ ី ុំ ូ ័ គេ មងកមវធកពយទរភ ែខរ - KhmerOS ម ទពរទី ៤ ំ ័
  • 5.
    ូ ី ូ រេបៀបយយនកដែខរម • ្របសិនេប េឃញអក រ EN េនះជទ្រមង់ខី្លរបស់ English មនន័យថកុំពយទ័ ររបស់អនកកំពុងែត ូ េ្រប ្របស់ករចុចជភ អង់េគ្លសដូេចនះ្រគប់ចុចទំងអស់ែដលអនកបន យ នឹងេលចេឡង តួអក រជភ អង់េគ្លស ។ • ្របសិនេប េឃញអក រ CA មនន័យថ កុំពយទ័របស់អនកកំពុងេ្រប្របស់ករចុចែខមរ ដូេចនះ ូ ្រគប់ ចុចទំងអស់ែដលអនកបន យនឹងេលចេឡងជតួអក រែខមរ ។ ៤.២ . រេប បបរករចុច មកជករចុចែខរ ូ្ដ ្ដ ្ដ ម • បញ្រពញកណរ ចុចេលអក រ EN រួចេហយេ្រជ សយក CA ។ ជ ុ • ចុច្រគប់ ចុច ប្តូរ ( shift ) និង ្រគប់ ចុច ជំនួស ( Alt ) កនុងេពលដំ លគ ៖ ្រគប់េពលែដល ន អនកចុចពួក េនះនឹងមនករផស់ប្តូរករចុចភម ។ ្របសិនេបករចុ ចបចចុបបននជភ ្ល ្ត ្ល ្ត អង់ េគ្លស (EN) េនះ នឹងប្តូរេទភ ែខមរ (CA) េហយ្របសិនេបបចចុបបននជករចុចភ ្ត ែខមរ េនះ នឹងប្តូរេទ ភ ិ អង់េគ្លសវញ ។ កំពងេ្រប ករចុចអង់េគស ុ ្រតវបនបរមកជករចុចែខមរ ូ រូបភព ២.១ ៖ ករផស់បូ រករចុចពី ករចុចអង ់េគស មក ករចុចែខ មរ ៤.៣ . ែសងយល់អំពី គប់ចច ុ ចូរេមលេលប្លង់ករចុចយូនីកូដែខមរ ។ ឧទហរណ ៖ ្រគប់ចុច រ ៍ រូបភព ២.២ ៖ គប់ចច ុ • ពយញនៈ សៈ និងសញែដលសថិតេនែផនកេ្រកមៃន្រគប់ ចុច ្រតវបន យេ ជ ញ យ្រគន់ ែតចុច ្រគប់ចុចធមម ។ ឧទហរណ ៖ េដមបី យអក រ រ ចុច្រគប់ចុច រ ធមម ៍ ។ • ចំែនកឯ ពយញនៈ សៈ និងសញ ែដលសថិតេនែផនកេលខង ជ ញ ្ត ំ ្រតវបន យេ យចុច្រគប់ ចុច ប្តូរ(shift) ជមួយ្រគប់ ចុចេនះែតម្តង ។ ឧទហរណ ៖ េដមបី យអក រ ឬ ចុច្រគប់ចុច ៍ ប្តូរ (Shift) + រ ។ • អក រខ្លះែដលមិន្រតវបនេ្រប ជញឹកញប់ ( សៈេពញតួ ខ្លះ ) ្រតវបន ក់ េនែផនកេលខង ម ិ ី ុំ ូ ័ គេ មងកមវធកពយទរភ ែខរ - KhmerOS ម ទពរទី ៥ ំ ័
  • 6.
    ូ ី ូ រេបៀបយយនកដែខរម េឆងៃន្រគប់ចុច និង មនពណ្របេផះេនះ ្រតវបនចុចេ ៌ យ្រគប់ចុចឆស់ (Alt Gr) ។ ្ល ឧទហរណ ៖ េដមបី យអក រ ឫ ចុច្រគប់ចុច ឆស់ (Alt Gr) + រ ។ ៍ ្ល ៤.៤ . រេប ប យយូនីកូដែខរ ម កនុងករ យអតថបទេ យេ្រប យូនីកូដែខមរ ត្រមវឲយអនក យេទ មលំ ប់ៃនករ្របកប មិនែមន មលំ ប់ៃនករសរេសរពីេឆង េទ ្ត ំេឡយ ។ េហយកុំពយទ័រនឹងេរៀបអក រ មលំ ប់ដ៏្រតឹម្រតវ ។ ូ ំ ឹ ៤.៤.១ . រេបៀប យពយញនៈផ នង សះ ជ អនក្រតវ យអក រេទ មលំ ប់ ្របកប ដូចជ េល ្រតវ យ ៖ ល + េ◌ មិនែមន ៖ ◌ + ល + ◌ ្រគប់ពកយទំងអស់្រតវេគរព មលំ ប់េនះ ។ ពយងគ្រតវ យេទ មកបនទូ េទមួយ ៖ ួ ពយញនៈ ជ + េជងពយញនៈ ជ + សៈ + សញញ ិ ស្រមប់អកខ វរុទធែខមរ ពយញនៈ និង សៈេពញតួ ្រតវបនេ្របកនុងរេបៀបដូចគ ដូ េចនះ ពយញនៈ ជ ន ជ កនុងឯក រេនះ គឺសំេ ទំងពយញនៈ ឬ សៈេពញតួ ។ ជ សៈែតងែត្រតវបន យេនពីេ្រកយពយញនៈ េទះបីជ ្រតវបនសរេសរេនពីមុខ ពីេ្រកយ ជ ពីេល ពី េ្រកមក៏េ យ ។ កុំពយទ័រនឹង ូ ក់ កនុងទី ំងដ៏្រតឹម្រតវ ។ សៈែដលមនពី រែផនក (ដូចជ េ◌ ) ក៏្រតវបន យេនពីេ្រកយពយញនៈ ៖ ជ ល + ◌ិ -> លិ គ + េ◌ -> េគ ន + េ◌ -> េន ល + េ◌ -> េល ្របសិនេប ពយងគេនះ មនេជ ងពយញនៈ ជ មួយ េជងេនះ្រតវបន យេនពី េ្រកយពយញនៈ ជ សំខន់ ប៉ុែន្តេនពីមុខ សៈ (្របសិនេបមន) ។  ៤.៤.២ . រេបៀប យេជងពយញនៈ ជ អនកគួរកត់សមល់ែដរថ េជងពយញនៈគឺមិនមនេនេលករចុចដូច ពុម្តអក រមុនៗ ( លីមូន គ ជ ្ត េអប៊ីសុី ឬ ពុមអក រេផ ងេទៀត ) េឡយ េ្រពះថកនុងយូនីកូដពយញនៈធមម ព ជ និង េជងពយញនៈ ្រតវបន ជ េ្របេ យ្រគប់ ចុចដូចគ ។ េដមបីផ្តល់សញថ ពយញនៈបនប់ជេជងពយញនៈ ្រគប់ចុច ◌្ (J) ្រតវ ន ញ ជ ទ ជ បន យមុនពយញនៈ ៖ ជ រូបភព ២.៣ ៖ គប់ចច ◌្ (សញ ុ ញ  ក់េជង) ម ិ ី ុំ ូ ័ គេ មងកមវធកពយទរភ ែខរ - KhmerOS ម ទពរទី ៦ ំ ័
  • 7.
    ូ ី ូ រេបៀបយយនកដែខរម ឧទហរណ ៖ ៍ ច + ត + ◌្ + ត -> ចត្ត ស + ◌្ + រ + ◌ី -> ្រសី ស + ◌្ + រ + ែ◌ -> ែ្រស ស្រមប់ ពយងគែដលមនេជងពីរ អនក្រតវ យេជងទំងពីរ មលំ ប់ៃនករ្របកប េហយេជង និមួយៗ្រតវនំមុខេ យសញ ◌្ ៖ ញ ស + ◌្ + ត + ◌្ + រ + ◌ី -> ស្តី សូម្របកដថ អនកមិន យេជង ្រ◌ មុនេជងដៃទេទៀតេឡយ ្រតវែតេគរពេទ មលំ ប់ៃន ករ្របកប និង មិន្រតវ យេជ ងពយញនៈពីេ្រកយ សៈេឡយ ។ ជ ី ិ ់ ៤.៤.២.១ . ករណពេសសស មបពយញនៈ ជ មនករណមួយចំនួនែដលតួអក រខ្លះ្រតវបនបងញេ ី យរូប ងេលសពីមួយ ស័យ ម ិ អក រេផ ងៗែដលេនជុំ វញ ។ កនុងករណអក រ ប េពល មពីេ្រកយេ យ សៈ ◌ ា ។ កនុងពុមព ី អក រមុ នៗ ចំបច់្រតវមនតួអក រពិ េសសមួយស្រមប់ករណេនះ ប៉ុែន្តកនុងយូនីកូដអនក្រតវ យ ី ្រគប់ចុចធមម ស្រមប់ពយញនៈ ប ។ េនេពលែដលអនក យ សៈ ◌ ា កុំពយទ័រ នឹងប្តូររូប ងអក រ ប ជ ួ ភម ។ ្ល ប + ◌ ា -> ប ដូចគេនះែដរ ស្រមប់តួអក រ ញ ។ អនកមិនចំបច់្រពយបរមភពីរូប ងៃនពយញនៈ ញ ឬ ន ជ េជង ◌ញ េទ ។ េបអនក យបន្រតឹម្រតវ េនះកុំពយទ័ រនឹងបងញេឡងនូវអក រដ៏្រតឹម្រតវមួយ ។ ូ ទ + ◌ ា + ញ -> ទញ ស + ញ + ◌្ + ញ + ◌ា -> សញញ ខ + ◌្ + ញ + ◌ ុំ -> ខញុ ំ ប + ញ + ◌្ + ច + េ◌ + ញ -> បេញញ ច កុំ យ ព +◌ ា ជំនួសឲយ ញ ។ ៤.៤.២.២ . ករណពេសសស មប់ សៈ ី ិ មន សៈមួយចំនួនែដលេទះបីជ មនកនុងករចុចក៏េ ្ត យប៉ុែន្ត តំ ងឲយតួ អក រពីរេផ ង គ (ពួក គនតួអក រផល់កនុងយូនីកូដេទ) សៈទំងេនះគឺ ៖ ន ម ទ ◌ាំ ◌ុំ ◌ុះ ◌ ះ និង េ◌ះ អនក ច យ សៈទំងេនះេ យផល់ជមួយ្រគប់ ចុចរបស់ករចុច ទ ្ត ប៉ុ ែន្ត្របសិនេបអនកចង់ ម ិ ី ុំ ូ ័ គេ មងកមវធកពយទរភ ែខរ - KhmerOS ម ទពរទី ៧ ំ ័
  • 8.
    ូ ី ូ រេបៀបយយនកដែខរម លុបពួក អនក្រតវចុច ្រគប់ ចុច លុបថយេ្រកយ (<- )ពី រដង ។ ផទុយពីេនះ មន សៈែដលមនពីរែផនកដូចខងេ្រកម ( សៈបំែបក) ៖ េ◌ េ◌ឿ េ◌ៀ េ◌ និង េ◌ ពួក ្រតវបន យេ យ្រគប់ចុចែតមួយគត់និង្រតវបន លុបេ យ្រគប់ចុចលុបថយ េ្រកយ (<-) ែតម្តងែដរ ។ សៈដៃទេទៀតែដលមិ នមនេនេលករចុច ទមទរឲយ យពីរដង ។ ឧទហរណ ៖ ្ត ៍ ក + ែ◌+ ◌ះ -> ែកះ ៤.៤.៣ . តួ អក របរពយញនៈ ូ ជ ជួនកលតួអក រមួយ្រតវបនេគេ ថតួ អក រប្តូរពយញនៈ ជ ែដល្រតវបនេ្របេដមបីប្តូរសេម្លង សៈ ែដលអមជមួយពយញនៈ ។ តួអក រទំងេនះមនពីរ ៖ ជ - ្រតី សពទ ( ◌៊ ) ្រតវបនេ្រប េដមបីប្តួរសេម្លង សៈ ែដលអមពយញនៈអេឃសៈ េទជពយញនៈ ជ ជ េឃសៈ ។ ្រតវបនេ្របជមួយពយញនៈអេឃសៈ ជ ែដលមិនសមមូលេទនឹងពយញនៈេឃសៈ ជ មួយ។ ពយញនៈទំងេនះមន ៖ ជ ស ហ អ និង ប - មូសិកទន្ត ( ◌៉ ) ្រតវបនេ្របេដ មបីប្តូរសេម្លង សៈ ែដលអមពយញនៈេឃសៈ េទជពយញនៈ ជ ជ អេឃសៈ ។ ្រតវបនេ្រប ជមួយពយញនៈេឃសៈ ែដលមិនសមមូលេទនឹងពយញនៈអេឃសៈ ជ ជ មួយ ។ ពយញនៈទំងេនះមន ៖ ជ ង ញ ម យ រ និង វ ករណេលកែលង ◌ ៉ ក៏្រតវបនេ្រប ជមួយអក រ ប េដមបីប្តូរសេម្លងរបស់ ពី ប េទ ប៉ ។ តួ ី អក រប្តូរពយញនៈ ែតងែត្រតវបន យេនពីេ្រកយពយញនៈ និង េជងពយញនៈ ប៉ុែន្ត្រតវ យេនពីមុខ ជ ជ ជ សៈ ។ សមសធតុែដលមនតួអក រប្តូរពយញនៈ មនលំ ប់ ដូចខងេ្រកម ៖ ជ ពយញនៈ + េជងពយញនៈ + តួអក រប្តូរពយញនៈ ជ ជ ជ + សៈ + សញញ ឧទហរណ ៖ ៍ យ + ◌៉ + ◌ ា + ក -> យ៉ ក ប + ◌៉ + េ◌ + ង + ប + ◌៉ + េ◌ះ -> េប៉ងេប៉ ះ ក + ្រ◌ + ◌ុ + ម + ហ + ◌៊ + ◌ុ + ន -> ្រកុមហ៊ន ុ ប + ◌៊ + ◌ុ + ត -> ប៊ត ុ ស + ◌្ + រ + ◌៊ + ◌ុ + ប -> ្រស៊ុប ម + ◌្ + ហ + ◌៊ + ែ◌ + ត -> ែម្ហត ៊ ម ិ ី ុំ ូ ័ គេ មងកមវធកពយទរភ ែខរ - KhmerOS ម ទពរទី ៨ ំ ័
  • 9.
    ូ ី ូ រេបៀបយយនកដែខរម េពលែដល តួអក រប្តូរពយញនៈជ ្រតវបន មពីេ្រកយេ យ សៈែដលមនទី ំងេនេល ពយញនៈ ឬេ យ សៈ ◌ ាំ េនះ តួអក រប្តូរពយញនៈ ប្តូរទី ំងរបស់ខ្លួនេ យស័យ្របវត្តិមកេន ជ ជ េ្រកមពយញនៈសំខន់ េហយក៏ ប្តូររូប ងរបស់ មកជ សៈ ◌ុ (ទំង ◌៊ និង ◌៉) ។ អនកមិនចំបច់ យ ជ សៈ ◌ុ េឡយ ។ ឧទហរណ ខ្លះ ៖ ៍ ស + ◌៊ -> ស៊ ស + ◌៊ + ◌ី -> សុី ប + ◌៉ + ◌ី -> បុី ប + ន + ◌្ + ស + ◌៊ + ◌ី -> បន ុ ី ្របសិនេបអនក យ សៈ ◌ុ ជំនួសឲយ ◌៊ ឬ ◌៉ េនះអនក្របកដជមិន ច យ សៈពីរបន្តគបន ន េឡយ ៖ ស + ◌ុ + ◌ី -> សុ◌ី មនករណេលកែលងចំនួនបីចំេពះ ី តួអក រប្តូរពយញនៈ ជ ែដលមិនបនប្តូរទី ំងមកេ្រកម េទះជមន សៈេនពីេលពយញនៈេនះក៏េ ជ យ ។ កុំពយទ័រនឹងេរៀបចំលំ ប់ ដ៏្រតឹម្រតវ ស្រមប់អក រ ូ ែដលអនកបន យ ។ • នឹងមិនប្តូររូប ងេពលែដល សៈខងេលជ សៈ ◌ំ ពីេ្រពះបន ំរ ង សៈ ◌ំ និង រូប ងែដល ប្តូរមកេ្រកមរបស់ តួអក រប្តូរពយញនៈ ជ ច្រចឡំនឹង សៈ ◌ ុំ ។ ដូចគេនះែដរ ស្រមប់ សៈ ន ទំងអស់ែដល្រតវបន ក់េនេលពយញនៈ ជ ។ ្របសិនេប មិនបនផ ជមួ យតួអក រប្តូរ ំ ពយញនៈេទ េនះតួអក រប្តូរពយញនៈ នឹងសថិតេនេលពយញនៈដែដល ។ ជ ជ ជ អ + ◌៊ + ◌ំ -> អ៊ំ • នឹងមិនប្តូររូប ងេពលែដលពយញនៈ ប ្រតវបនេ្របផ ំជមួយ ◌៊ ពីេ្រពះ អនក ជ ននឹ ងមិនដឹ ង ថេតទ្រមង់ខងេ្រកមតំ ងឲយ ◌៊ ឬ ◌៉ ( ដូេចនះ ្របសិនេប បេញញសេម្លងជ សៈ េនះ ច ្រតវផស់ប្តូរ ឬ េប បេញញសេម្លងជពយញនៈ គួរែតប្តូរ ប៉ ជំនួសឲយ ប ) ។ ្ល ច ជ ិ ប + ◌៊ + ◌ិ + ក -> ប៊ក • េពលមនពយញនៈមួយ និង េជងពយញនៈមួយ េហយមួ យកនុងចំ េ ជ ជ មពួក ជ ហ ។ ករ យ ្រតវេគរព មវចននុ្រកម ជួន តជនិចច ។ េនះ្របែហលេ យ រែត ពយញនៈេផ ងេទៀត ជ កនុងពយងគ ចជពយញនៈេឃសៈ ។ ្របសិនេប តួអក រប្តូរពយញនៈ ្រតវបនប្តូរចុះេ្រកម ជ ជ មិន ចបស់ថេត ◌៊ អនុវត្តេទេល ហ ឬ ◌៉ អនុវត្តេទេលពយញនៈេផ ងេទៀត ។ ជ ិ៊ អ + ◌្ + ហ + ◌៊ + ◌ិ + ◌ ះ -> អ្ហះ ៤.៤.៣.១ . សញញ មនសញបី ្របេភទ កនុងភ ញ ែខមរែដលបេងកតជែផនកៃនពយងគ៖ • របទ ( ◌ ៌ ) ៖ របទ គឺជសញមួយែដលខចីមកពីភ ញ ឥ េហយែដលមនសេម្លងេសម នឹងករ ក់ អក រ រ េនពីមុខពយញនៈែដល សថិតេនពីេល ។ ជ ្រតវបនចត់ទុកខុសពីសញញ ម ិ ី ុំ ូ ័ គេ មងកមវធកពយទរភ ែខរ - KhmerOS ម ទពរទី ៩ ំ ័
  • 10.
    ូ ី ូ រេបៀបយយនកដែខរម ដៃទេទៀត ។ របទែតងែត្រតវបន យបនប់ ពីពយញញ នៈែដល សថិតេនពីេល ទ និងមុខ សៈ ែដល្រតវ យ ។ ពយងគែដលមនរបទ ( ◌ ៌ ) មិន ចមនតួអក រេជង ឬ សញ សៈ ែដល ញ ្រតវ ក់ េនពីេលពយញនៈពិេសសេឡយ ។ េពលេ្រប របទ ពយងគ្រតវមនទ្រមង់ែបបេនះ ៖ ជ ពយញនៈ ជ + របទ {+ សៈ} {+សញ} ញ ឧទហរណ ៖ ៍ ព + ណ + ◌ ៌ -> ពណ៌ ស + គ + ◌ ៌ + ◌ ៈ -> សគ៌: ក + ប + ◌ ៌ + ◌ូ + រ -> កប៌រ ូ ក + ◌ា + ប + ◌ ៌ + ◌ ា + ស -> កបស ៌ ស + ព + ◌ ៌ + េ◌ + ជ + ◌្ + ញ -> សេព៌ជញ • សញដៃទេទៀតែដល្រតវ ញ ក់ ពីេលពយញនៈសំខន់ ( ◌៍ ◌័ ◌៏ ◌៎ ◌៑ ◌់ ). ទណឃត ( ◌៍ ), ជ សំេយកសញ ( ◌ ័ ) អ ញ ្ត ( ◌ ៏ ) កកបទ ( ◌ ៎ ) វ ិ ម ( ◌ ៑ ) និង បន្តត់ ( ◌ ) ្រតវបន ់ ក់ េនពីេលពយញនៈសំខន់ ។ ជធមម ជ េគមិនេ្របពួក ផ ំជមួយ សៈេទ ប៉ុែន្តកុងករណែដល ន ី េ្របជមួ យ សៈ ពួក គួរែត្រតវបន យបនប់ ពី សៈ និង មុនសញមួយែដលេនពីេ្រកយ ទ ញ ពយងគ។ េពលេ្រប ជមួយ សៈ ◌ ុ (សូមកុំ្រចឡំជមួយតួអក រប្តូរពយញនៈ ◌ ៊ ឬ ◌ ៉ )។ េយងមន ជ រូបមន្តដូចខងេ្រកម ៖ ពយញនៈ + េជង + តួអក រ ប្តរពយញនៈ + សៈ + សញេល + សញេ្រកយ ជ ូ ជ ញ ញ ឧទហរណ ៖ ៍ ល + ក + ◌ ់ -> លក់ ទ + ◌ំ + ព + ◌ ័ + រ -> ទំពរ ័ ណ + ◌ ៎ + ◌ះ -> ណះ ៎ ន + ◌ុ + ◌ ៎ + ◌ ះ -> នុះ ៎ មនករណេលកែលងពីរែដល្រតវបន្របតិបត្តិេ ី យកុំពយទ័រេ ូ យស័យ្របវត្តិ ប៉ុែន្តអនកគួរែត កត់ចំ ំ ពួក ផងែដរ េ្រពះជួនកល សៈេល ចផ ំជមួយកកបទ ដូចជ ៖ ៎ អ + ◌ី + ◌ ៎ + ◌ ះ -> អឺះ • បន រ ង ◌ិ + ◌ ៍ ្រតវបនេ្របចំេពះពកយជេ្រច ន ។ ពុ មអក រពីមុខៗខ្លះ មនតួអក រពិេសស ំ ព ែបបេនះ ។ កនុងយូនីកូដ តួអក រទំងពីរ្រតវ យេ យែឡកពីគ ប៉ុែន្ត ន ចផ ំចូលគបន ន យ៉ ង្រតឹ ម្រតវ ដូចកនុងឧទហរណខងេ្រកម ៖ព ៍ + េ◌ + ធ + ◌ ិ + ◌ ៍ -> េពធ ម ិ ី ុំ ូ ័ គេ មងកមវធកពយទរភ ែខរ - KhmerOS ម ទពរទី ១០ ំ ័
  • 11.
    ូ ី ូ រេបៀបយយនកដែខរម ចំ ំែផនកបេចចកេទស ៖ េនះ្រគន់ ែតជករចំ ំ ែផនកបេចចកេទសប៉ុ េ ្ណ ះ ។ េដ មបីងយ សលកនុងករ ន េយងបនេ ◌ំ ថជ សៈ ក៏ប៉ុែន្តយូនីកូដ បនចត់ទុក ◌ំ ថជសញមួ យ មិន ញ ែមនជ សៈេទ ។ តួអក រ ◌ាំ និង ◌ុំ ្រតវបនបេងកតេឡង េ យបន រ ង សៈ ◌ា និង ◌ុ ជមួយនឹង ំ សញ ◌ំ (សញ និគគហីត). សៈទំងពីររបស់ែខមរ (◌ាំ និង ◌ ុំ) មនេនេលករចុច េដ មបីស្រមបេទ ញ ញ ្ត មវបបធម៌របស់ែខមរ ប៉ុែន្ត ករចុចបនបេងកតតួអក រ ◌ា ឬ ◌ុ និង បនប់មកតួអក រ ◌ំ ។ ដូចគផង ្ត ទ ន ែដរចំេពះ សៈ ◌ុ ◌ះ និង េ◌ះ. ពួក ្រតវបនបេងកតេ យស័យ្របវត្តិេ យករចុច ប៉ុែន្តអនក្រតវ ្ត ែតយល់ថ េពលែដលេយងចុច សៈមួយកនុងចំេ ម សៈទំងេនះ ករចុច្រតវបេងកត សៈ ( ◌ុ ◌ ឬ ្ត េ◌ ) មុន បនប់មកេទបសញ រះមុខ (◌ះ) ។ ទ ញ • សញញ ក់ពីេ្រកយពយញនៈ ែដលជែផនកមួយៃនពយងគ និង មនឥទធិពលដល់ករបេញញ ជ ច សេម្លង ( ◌ះ និង ◌ៈ). រះមុខ ( ◌ះ ) និង យុគលពិនុទ ( ◌ៈ ) ែតងែត្រតវបន ក់េនពីេ្រកយ បងស់ៃនពយងគ ។ ពួកមិន ច្រតវបន្រចឡំនឹ ងសញវណ្ណ យុតិ្តចំណចពីរគូ ( ៖ ). ញ ុ ក + ែ◌ + ◌ះ -> ែកះ ៤.៤.៣.២ . សញវណយត ិ ( ។ ៕ ៖ ៗ ៙ ៚ ! . “ ? ) ញ ុ អក រែខមរមនសញវណ្ណ យុតិ្ត ដូចជ ៖ សញ ខណ ( ។ ) សញ បរ ិេយ ញ ញ ញ ន ( ៕ ) សញញ Camnuc pii Kuuh ( ៖ ), សញ េលខេទ ( ៗ ) សញ ែភនកមន់ ( ៙ ) និង សញ េគមូ្រត ( ៚ ). ញ ញ ញ បែនថមពីេលេនះផងែដរសញវណ្ណ យុតិ្តខ្លះ ្រតវបនខចីពីអក រ ញ ំង ដូចជ សញឧទន ( ! ) ញ សញចុច( . ) សញ វ ិ ញ ញ រ( “ ) និង សញសួរ ( ? )។ សញចុច្រតវបនេ្រប ស្រមប់ ែតទ្រមង់កត់ ។ ញ ញ សញវណ្ណ យុតិ្តកនុងភ ញ ែខមរ ជទូេទ្រតវបនបំែបកេចញពី ពកយែដលេនខងមុខ និង ខងេ្រកយ េ យដកឃមួ យ េលកែលងែតេ្រប ជមួយសញេលខេទ (ៗ) ។ ចំែណកឯ សញវណ្ណ យុតិ្តរបស់ ្ល ញ ញ ំងជទូេទមិន្រតវបនដកឃេចញពីពកយែដលេនពី ខងមុខ េទ ្ល េលកែលងែតេ្របជមួយ សញវ ិ ញ រ (ពកយែដលេនពីេ្រកយ វ ិ រេប ក និង ពកយេនមុខវ ិ បិទមិន្រតវបនដកឃ) ។ ្ល កនុងភ ែខមរ space (ដកឃ) ក៏្រតវបនចត់ទុកថជសញវណ្ណ យុតិ្ត ែដលេ្របេដ មបីផក ្ល ញ សម្តីកនុងករនិយយ មិនែមនេដមបីបំែបកពកយេទ ។ េដមបី យដកឃ អនក្រតវចុច្រគប់ ប្តូរ (SHIFT) ្ល និង ចុច ចេនះមិនេឃញ(Spacebar) កនុងេពលដំ ្ល លគ ។ ន ៤.៤.៣.៣ . អពីបន ំ ំ កនុងពុមអក រយូនីកូដ េពលែដលពយញនៈមួ យ្រតវបន មពីេ្រកយេ យ សៈ ◌ ា េនះ ព ជ នឹងប្តូររូប ងបន្តិច េដមបីឲយបន ិ តជងមុន ។ ្របសិនេប ◌ា ្រតវបនលុបេទវញ េនះពយញនៈនឹង ជ ប្តួរេទកន់្រទង់ ្រទយេដម ។ ជធមម អនកេ្រប មិនដឹងពីរេបៀបបន ំេនះេទ ពួកេគ្រគន់ែតចង់បន អតថបទែដលមនភពល ត ។ សូមយកចិត្តទុក ក់ េលចំណចេនះ ៖ ុ ត + ◌ ា -> អនក ចេឃញពីករែ្រប្របលរបស់សក់ ត េពលែដលផ ំជមួយ សៈ ◌ ា ។ ម ិ ី ុំ ូ ័ គេ មងកមវធកពយទរភ ែខរ - KhmerOS ម ទពរទី ១១ ំ ័
  • 12.
    ូ ី ូ រេបៀបយយនកដែខរម បន មួយេទៀតកនុងអក រែខមរ ែដលមនករផស់ប្តូររូប ងែដរេនះគឺ រ ងអក រ វ មូលនិង ◌ិ ។ ំ ្ល ិ  ៤.៤.៣.៤ . ចេនះមនេឃញ (ZWSP) ពកយកនុងភ ែខមរ្រតវបន យបន្តបនប់គ ទ ន និងខណែចកគេ ន យសញវណ្ណ យុតិ្ត ញ ិ ិ ិ មួយ ។កមមវធី យបញលអតថបទ កមមវធីរុករកអុីនធឺណត និងកមមវធីដៃទេទៀតែដលមន្រទង់្រទយ ូច ិ ជអតថបទ ចំបច់្រតវដឹងពីកែន្លងែដល្រតវបំែបក្របេយគនិមួយៗេដមបីចុះបនត់ថមី ។ កនុងភ ទ េ កខងលិច ែដលេ្រប ចេនះេដមបីបំែបកពកយេនះ ្របកដជមិនមនបញេឡយ ប៉ុែន្តកនុងភ ្ល ិ ែខមរ កមមវធីទំងេនះមិនបនដឹងពីកែន្លងែដល្រតវបញប់ ពកយ និង ្រតវចុះបនត់ថមីេឡយ។ ច ទ កនុងកែសតភគេ្រច នេនកមពុជ ករចុះបនត់្រតវេធ េឡងេ យៃដ ។ អនកសរេសរអតថបទ្រតវ ទ គណនថេត ពកយបនប់េនះ ច ក់កនុងបនត់ជមួយគបនឬអត់ បនប់មកពួកេគនឹងេធ ករេល ទ ទ ន ទ បនត់េនះេ ទ យៃដ ។ កនុងទំព័រប ្ត ញមិន ចេ្របមេធយបយេនះបនេទ េ្រពះ្រទង់្រទយទំព័រ្រតវបនពឹងែផក ួ ិ េទេលទំហំៃនបងចរបស់កមមវធីរុករកេលកុំពយទ័រអនកេ្រប និង េទេលគុណភពបងញរបស់េអ្រកង់។ ូ ដំេ ះ យស្រមប់ បញេនះ គឺ ្រតវបញលចេនះេម លមិនេឃញរ ងពកយទំងេនះ ូច ្ល ែដលចេនះេនះជចេនះេ្រប ្រគន់ ែតស្រមប់ ខណែចកពីពកយមួយេទពកយមួយេទៀត និងេដមបីឲយ ្ល ្ល ិ កមមវធីទំងេនះដឹងពី កែន្លងែដល្រតវចុះបនត់ប៉ុេ ទ ្ណ ះ ដូចេនះេយងមិន ចេមលេឃញគមតរ ង ្ល ពកយេនះេទ ។ តួអក រេនះ្រតវបនេ ថ ចេនះមិនេឃញ េហយ គឺជតួអក រែដលេ្រប ញឹកញប់ បំ ផុត ្ល កនុងអតថបទ ( កនុងករចុច្រគប់ ចុច១០០ មន ចេនះមិនេឃញ ១៦ ចេនះ ) ដូេចនះេទបេយងសេ្រមច ្ល ្ល ក់្រគប់ចុចែដលេ្រប ជងេគេនះេល្រគប់ ចុចែដលងយចុចបំ ផុតេនះ គឺ ចេនះមិនេឃញ ្ល (Spacebar) ។ ្រគប់េពលែដលអនកចុចចេនះមិនេឃញ េនះអនកនឹងបញលចេនះបំែបកមួយ ។ ្ល ូច ្ល ្របសិនេបអនកចុចចេនះមិនេឃញ spacebar ( េ ្ល យមិនបនចុច្រគប់ ចុចេផ ងេទៀត ) េនះតួអក រ ែដលបនបញលេទកនុងអតថបទ គឺជចេនះមួយែដលេម លមិនេឃញ ។ ូច ្ល ្របសិនេបអនកចង់ យ ដកឃ អនក ្រតវចុច ្រគប់ចុច ប្តូរ (SHIFT) ផ ំជមួយ្រគប់ចុច ចេនះ ្ល ្ល មិនេឃញ (spacebar) ។ ៤.៤.៣.៥ . ចេនះភប់ (Nonbreakable Space) ជ ជទួេទ មិនថេនកនុងភ ជភ េនះេទ ចំបច់្រតវែតមនពយងគ ពកយ ឃ្ល ្របេយគ ។ កររួមផ ំៃនសមសភគទំងេនះបន្រតឹ ម្រតវ នឹងបេងកតបនជកថខណៃនអតថបទ មួយដ៏មនអតថន័យ និង ខ្លឹម រ ។ ក ្ត សំខន់គឺេយង្រតវដឹងថ េត ពយងគ ពកយ ឃ និង ្របេយគ ្ល មនលកខណៈខុសគ្រតង់ ន ? េហយេគសមល់ បនេ គ យ រអី ? េយងសងឈឹមថ អនកពិតជ ម ិ ី ុំ ូ ័ គេ មងកមវធកពយទរភ ែខរ - KhmerOS ម ទពរទី ១២ ំ ័
  • 13.
    ូ ី ូ រេបៀបយយនកដែខរម បនដឹងេហយ មរយៈករសិក េវយយករណែខមរ ។ ្រតង់ចំណចេនះ េយងសូមសងកត់ធងន់ េទេល ៍ ុ ែត្របេយគែតប៉ុេ ្ណ ះ ។ ្របេយគគឺជបន ំពកយែដលមនន័យ្រគប់្រគន់ េហយ ច ្ត ប់បន និង បញប់េ ច យ សញវណ្ណ យុតិ្ត ញ មួ យដូចជ ( ។ ? ! .....) េ យខនមិនបន ។ ដូ ចគេនះែដរ ចំេពះភ ន េ កខងលិច ក៏មនករបញប់ េ ច យសញញ មួ យែដរ ែតខុសគ្រតង់ថ ន រ ងពកយ និង សញទំងេនះគឺពុំមនគមតេឡយ ដូចេនះ បងកលកខណៈងយ សលដល់អនក យអតថបទ េ ញ ្ល យពុំ មនករធក់ែតសញមួយ ្ល ញ េនះែតឯងមកបនត់ ថមីេឡយ ។ េ ទ យែឡក ចំេពះភ ែខមរ េ យ េគរព មកបនេវយយករណ កនុងករសរេសរ រ ង្របេយគមួ យេទ្របេយគមួយ ្រតវែតខណគ ួ ៍ ន េ យសញវណ្ណ យុតិ្ត ញ មួយ េហយពកយែដលេនអមសញេនះ្រតវេធ ករដកឃ ។ ករេនះ េធ ញ ្ល ឲយមនលកខណៈពិបកខ្លះដល់អនក យអតថបទ េ្រពះេនេពលែដលសញវណ្ណ យុតិ្តេនះ សថិត ញ េនខងចុងកថខណ េបកល អនកដកឃ េនះប ្ល ្ត លឲយសញេនធក់មកេនេលបនត់ថមីែត ញ ្ល ទ ឯង ជេហតុនំឲយអតថបទរបស់េយងបត់បង់នូវេ ភណភព ។ េដមបីេជៀស ងនូវបញេនះ កនុង ្របព័នធកុំព្យូ ទ័រ េយងបនបេងកតនូវ ្រគប់ចុចពិេសស ែដលមនេឈះថ ចេនះភប់ ។ ចេនះភប់ ម ្ល ជ ្ល ជ គឺជបន ំៃន្រគប់ ចុច ឆស់(Alt (Gr)) និង ្រគប់ចុចចេនះមិនេឃញ (Space) ។ ្ល ្ល រូបមន្ត ពកយ + ្រគប់ចុចឆស់ + ្រគប់ចុចចេនះមិនេឃញ + សញវណ្ណយតិ្ត ្ល ្ល ញ ុ ករបែនថមចេនះភប់រ ងពកយ និង សញវណ្ណ យុតិ្តេនះ មនន័យថ អនកនឹងែត ្ល ជ ញ ចេមល េឃញចេនះរ ងពកយ និង សញេនះជធមម ្ល ញ ែតបងកប់នូវលកខណៈពិេសស េ យ ជួយភប់ ជ ពកយនិ ង សញេនះឲយេនជប់ គ ្របសិនេបធក់ គឺ្រតវធក់ទំងពកយែដលេនជប់ មកផងែដរ ញ ន ្ល ្ល មិន ចសញែតឯងេនះេទ ញ ។ ចេនះភប់េនះ ្ល ជ ក៏ ចេ្របជមួយត្ួ អក រេផ ង េ្រកពីសញញ ◌ា វណ្ណ យុតិ្តែដរ េហយ េនរក លកខណៈេដម គឺ ដកឃែតមិនចុះបនត់េនចុងបនត់ ។ ្ល ទ ទ មនតួអក រមួយចំនួនកនុងភ ែខមរែដលក្រម្រតវបនេ្រប ។ តួអក រទំងេនះ េ្របស្រមប់ ភ ែខមរបុ ណ និង ភ បលី និង សំ សកឹត ដូេចនះពួក មិន្រតវបនេបះពុមេលករចុចេឡយ ព ្ត ប៉ុែន្តេយង ចេ្រប បនេ យចុច្រគប់ ចុចដូចខងេ្រកម ៖ ម ិ ី ុំ ូ ័ គេ មងកមវធកពយទរភ ែខរ - KhmerOS ម ទពរទី ១៣ ំ ័
  • 14.
    ូ ី ូ រេបៀបយយនកដែខរម Old Khmer, Sanskrit and Pali Shift + Alt Gr + I -> ᧧ Alt Gr + B -> ឞ Shift + Alt Gr + O -> ᧨ Alt Gr + K -> ឝ Shift + Alt Gr + P -> ᧩ Alt Gr + T-> ឨ Shift + Alt Gr + [ -> ᧪ Alt Gr + Q -> ៜ Shift + Alt Gr + ] -> ᧫ Alt Gr + W -> ៝ Shift + Alt Gr + A -> ᧬ Divination signs Shift + Alt Gr + S -> ᧭ Shift + Alt Gr + 1 -> ៱ Shift + Alt Gr + D -> ᧮ Shift + Alt Gr + 2 -> ៲ Shift + Alt Gr + F -> ᧯ Shift + Alt Gr + 3 -> ៳ Shift + Alt Gr + G -> ᧰ Shift + Alt Gr + 4 -> ៴ Shift + Alt Gr + H -> ᧱ Shift + Alt Gr + 5 -> ៵ Shift + Alt Gr + J -> ᧲ Shift + Alt Gr + 6 -> ៶ Shift + Alt Gr + K -> ᧳ Shift + Alt Gr + 7 -> ៷ Shift + Alt Gr + L -> ᧴ Shift + Alt Gr + 8 -> ៸ Shift + Alt Gr + ; -> ᧵ Shift + Alt Gr + 9 -> ៹ Shift + Alt Gr + ‘ -> ᧶ Shift + Alt Gr + 0 -> ៰ Shift + Alt Gr + Z -> ᧷ Lunar dates: Shift + Alt Gr + X -> ᧸ Shift + Alt Gr + Q -> ᧠ Shift + Alt Gr + C -> ᧹ Shift + Alt Gr + W -> ᧡ Shift + Alt Gr + V -> ᧺ Shift + Alt Gr + E -> ᧢ Shift + Alt Gr + B -> ᧻ Shift + Alt Gr + R -> ᧣ Shift + Alt Gr + N -> ᧼ Shift + Alt Gr + T -> ᧤ Shift + Alt Gr + M -> ᧽ Shift + Alt Gr + Y -> ᧥ Shift + Alt Gr + , -> ᧾ Shift + Alt Gr + U -> ᧦ Shift + Alt Gr + . -> ᧿ ម ិ ី ុំ ូ ័ គេ មងកមវធកពយទរភ ែខរ - KhmerOS ម ទពរទី ១៤ ំ ័