SlideShare a Scribd company logo
Leeromgeving
Digital
Preservation
●
2 Duurzaamheid. Wat is duurzaamheid?
Duurzaamheid
Behandeld worden:
• risico’s
• het digitale document in de
architectuurpraktijk
• beantwoording problematiek
• duurzaamheidsbeleid
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Wat is duurzaamheid?
Duurzaamheidsproblematiek
wordt bepaald door
• de eisen die worden gesteld aan een
archiefdocument
in relatie tot
• de risico’s die zich voordoen m.b.t. het
verlies aan kwaliteit, informatie, vorm en
opmaak en functionaliteit
Leeromgeving
Digital
Preservation
●
2 Duurzaamheid. Wat is duurzaamheid?
Eisen aan een archiefdocument:
Waarborgen van:
• Authenticiteit
• Integriteit
• Betrouwbaarheid
• Bruikbaarheid (leesbaar, vindbaar etc.)
Het document en zijn ontstaanscontext en de
risico’s daarbij
• Organisatie / Proces
• Techniek / ICT
(opslagmedium, bitrot, hardware,
bestandssysteem, besturingssysteem,
software)
• Gebrek aan contextmetadata
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Risico’s.
Het document en zijn ontstaans-
context en levenscyclus en de
risico’s daarbij.
Een document ontstaat vanuit een
handeling of transactie binnen een
taakuitvoering of proces en bestaat uit de
presentatie van de inhoud binnen een
redactionele vorm.
Een digitaal document wordt opgebouwd
uit één of meerdere digitale objecten
en kan verschillende verschijningsvormen
hebben (bestandsformaat, resolutie etc.)
Het document kenmerkt zich door:
• bestandsformaat
• resolutie
• representatie
• look-and-feel
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Risico’s.
Papier, digitaal en duurzaamheids-
risico’s
Tussen het papieren document en het digitale
document zijn er enkele belangrijke verschillen
die duurzaamheid en preservering
beïnvloeden.
Papier:
• drager, vorm en informatie vormen een
eenheid
• nauwelijks veranderbaar
Digitaal:
• drager is gescheiden van vorm en
informatie (de bitstream kan pas met
behulp van ICT tot een bruikbare vorm van
informatie gemaakt worden)
• sterk veranderbaar
• bij openen document ontstaat er feitelijk een
nieuwe kopie, een document dat opnieuw
opgebouwd moet worden
• geen garantie dat er bij het maken van een
kopie geen informatie- en kwaliteitsverlies
optreedt
Leeromgeving
Digital
Preservation
●
2 Duurzaamheid. Risico’s.
RISICO’S
Komen voort uit
• ontstaanscontext binnen organisatie en
taakuitvoering
• technische ontstaanscontext
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Risico’s.
RISICO’S
Ontstaanscontext binnen organisatie
en taakuitvoering
• Onduidelijk
• Gebrek aan context metadata
Archief = documentaire neerslag van de
taakuitvoering van een organisatie ….
..maar de archiefordening niet altijd …
= probleem
Leeromgeving
Digital
Preservation
●
2 Duurzaamheid. Risico’s.
Risico’s ontstaanscontext binnen
organisatie en taakuitvoering
Problemen bij de access
Problemen bij opname en beheer in
collectie instelling
Gebrek aan contextmetadata en
beschrijvende metadata
Document is niet meer betrouwbaar en
mogelijk problemen met authenticiteit
De ontstaanscontext van een document is
niet meer duidelijk
Verband tussen document en zijn
ontstaanscontext is onvoldoende duidelijk
of is verloren geraakt
Leeromgeving
Digital
Preservation
●
2 Duurzaamheid. Risico’s.
Risico gebrek metadata
Nodig bij:
• opname
• beheer
• digital preservation
• access
Soorten en risico:
• beschrijvende metadata
(verwant: administratieve en proces-
metadata)
• technische metadata
• preserveringsmetadata
• metadata m.b.t. herkomst en eerder
beheer
Leeromgeving
Digital
Preservation
●
2 Duurzaamheid. Risico’s.
Risico’s metadata: waar:
Mogelijke bronnen van administratieve,
beschrijvende, technische en preservation
metadata:
• in of bij het digitale bestand
(documenteigenschappen,
documentnaam, document inhouds-
elementen etc.)
• in mapnamen en file path
• in allerlei (administratieve) applicaties
• in lijsten en overzichten
risico beperken: voldoende bronnen gebruiken
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Risico’s.
Risico’s technische
ontstaanscontext
Digitaal bestand:
• Op een bepaald opslagmedium
• Bitstream (de enen en de nullen)
• De hardware en het bestandsysteem
• Het besturingssysteem
• De software
Deze vormen de schakels die leiden tot een
bruikbaar en leesbaar bestand.
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Risico’s.
Risico’s technische
ontstaanscontext
Opslagmedium niet meer leesbaar
(hardware, stuurprogramma ontbreekt,
werkt niet met huidig besturingssysteem,
bestandssysteem niet meer bruikbaar / in
onbruik geraakt = hoe diskette geformateerd,
bussen en kabels zijn in onbruik geraakt etc.)
Bestand niet retrievable
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Risico’s.
Risico’s technische
ontstaanscontext
Bitstream
Een reeks van enen en nullen vormt de bits en bytes
binnen een digitaal bestand. Zo'n reeks noemen we
de bitstream. Deze kan alleen binnen de juiste
hardware- en softwareomgeving in correcte vorm
leesbaar gemaakt worden.
Risico: de bitstream (de enen en de nullen)
is niet meer in orde: bitrot
Bestand digitaal niet meer integer
Mogelijke oorzaken:
• kopieerfouten
• mechanische defecten aan de drager
Mogelijke beantwoording:
• Fixity checks controleren de digitale
integriteit
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Risico’s.
Risico’s technische
ontstaanscontext
Risico: Hardware en besturingssysteem
waarop de software draaide niet meer
beschikbaar, bestandssysteem niet meer
beschikbaar, in onbruik geraakt.
Bestand niet meer
• Retrievable
• Interpreteerbaar
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Risico’s.
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Risico’s.
Risico’s technische
ontstaanscontext
Risico: Software of juiste softwareversie niet
meer beschikbaar en/of niet meer bekend
binnen welke software en versie bestand
is opgemaakt.
Bestand niet meer (goed)
interpreteerbaar, leesbaar.
Er ontstaat kwaliteits- en
informatieverlies en onregelmatig-
heden bij de representatie.
Achterwaartse comptabiliteit meestal beperkt
tot een aantal versies.
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Risico’s.
Risico’s technische
ontstaanscontext
Korte oefening in oefendossier
Zoeken *.qxd (QuarkXPress) document
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Risico’s.
Ontstaanscontext:
de bron als basis
Bij de archiefvormer vindt de creatie van
documenten en de ordening van het archief
plaats.
Hier wordt voor een belangrijk deel de basis
gelegd voor kwaliteit en risico’s m.b.t. beheer
en digital preservation later.
Er zijn diverse bronnen met adviezen
voor de aanpak bij de archiefvormer.
Leeromgeving
Digital
Preservation
●
2 Duurzaamheid. Risico’s.
Risico’s, samenvatting
Het identificeren van en omgaan met
risico’s vormen de basis van digitale
duurzaamheid.
• we zijn er ons nu bewust van geworden
• er zullen altijd problemen te beantwoorden
zijn m.b.t. duurzame toegankelijkheid
van born digital documenten
• we zullen moeten leren omgaan met
risico’s en te maken keuzes
• dat doen we voor een groot deel binnen ons
duurzaamheidsbeleid en de uitvoering
daarvan binnen preservation planning
en preservation management
• daartoe moeten we beschikken over
de juiste kennis, competenties, rollen, taken,
en verantwoordelijkheden, organisatie,
processen en systemen
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Het digitale document in de
architectuurpraktijk.
Blok Henk
CAD-bestand
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek.
Beantwoording
duurzaamheidsproblemen
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek.
Kader beantwoording duurzaamheidsproblematiek
. zelf ontwikkelen
. kopen / leasen
.aansluiten bij bestaande voorziening
Functionele en technische eisen aan een
e-depot oplossing
Informatiearchitectuur
Eisen aan organisatie, processen,
systemen, metadata, informatiebeheer
Beleid en strategie implementeren
Beleid en strategie ontwikkelen
Mogelijke beantwoordingen
Eisen waaraan te voldoen
Problematiek
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek.
Beantwoording problematiek
Duurzaamheidsbeleid bestrijdt risico’s
De risico’s hangen samen met verval en in
onbruik raken van:
• Opslagmedia
• Hardware en bestandssystemen
• Operating systems
• Software
En hebben gevolgen voor:
• Authenticiteit
• Betrouwbaarheid
• Integriteit
• Bruikbaarheid
• Compleetheid
Leeromgeving
Digital
Preservation
●
2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek.
Beantwoording problematiek
Significante eigenschappen
Binnen het duurzaamheidsbeleid en de
preservation strategy worden de significante
eigenschappen van een digitaal object bepaald.
Het gaat om de meest karakteristieke
eigenschappen die nodig zijn voor toegang en
een betekenisvolle representatie.
In principe moet dit voor alle veelvoorkomende
bestandsformaten bekend zijn.
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek.
Beantwoording problematiek
Preservation strategies
• Bit(stream) preservation
• Functional preservation
► Emuleren
► Computer museum
► Migreren
► Printen op papier of COM (Computer
Output to Microfilm)
• Een gemixte strategie
• Ook speelt archival storage een rol bij
duurzaamheid
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek.
Beantwoording problematiek
Preservation strategies.
Kenmerken bitstream preservation
en functional preservation.
• Bit(stream) preservation
Bewaren van het document als origineel
digitaal object zonder onderscheid tussen
informatie en vorm.
• Functional preservation
Onderscheid tussen informatie en vorm.
► Emuleren
De oorspronkelijke vorm wordt binnen
een geëmuleerde omgeving zo veel
mogelijk geëvenaard.
► Migreren
Er wordt besloten in welke vorm
(bestandsformaat) informatie wordt
bewaard en welke kenmerken
(significante eigenschappen) van de
informatie, vorm en functionaliteit daarbij
worden bewaard.
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek.
Beantwoording problematiek
Preservation strategies
Bitstream preservation
• De bitstream bestaat uit de enen
en nullen die de bits en bytes
van het digitale object vormen
• Je bewaart deze binnen een
veilige opslag met behoud van
digitale integriteit
• De bitstream kent alle wezenlijke
data m.b.t. de creatie die van belang zijn
voor preserveringsdoeleinden
• Daarmee leg je de basis voor toekomstige
preserveringsstrategieën
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek.
Beantwoording problematiek
Preservation strategies
Bitstream preservation en waardering en
selectie
Bitstream preservation kan een onderdeel zijn
van het beleid voor waardering en selectie,
doordat je digitale bestanden en archief-
bestanddelen die je als niet als van direct van
belang beschouwd binnen je verzamelbeleid
en voor de designated community alleen als
bitstream preserveert.
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek.
Beantwoording problematiek
Preservation strategies
Digitale archeologie
Het begrip digitale archeologie is verwant aan
bitstream preservation. Door alleen de
‘kale bitstream’, eventueel aangevuld met zijn
technische kenmerken op te nemen, stel je
digitaal archeologen later in staat om te trachten
- met eigen tools – bestanden weer leesbaar
te maken.
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek.
Beantwoording problematiek
Preservation strategies
Rol Archival Storage
Onder meer:
• Veiligheid en toegangsbeheer
• Bewaking digitale integriteit
• Verversing van verouderde naar nieuwe
opslagmedia
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek.
Beantwoording problematiek
Preservation strategies
Emuleren
De oorspronkelijke vorm wordt binnen
een geëmuleerde omgeving zo veel
mogelijk geëvenaard.
Emuleren is het nabootsen van een bepaald
computerplatform of computerprogramma op
een ander platform of programma.
Vaak gaat het daarbij om het platform
(besturingssysteem) waarop oude software
gedraaid kan worden.
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek.
Beantwoording problematiek
Preservation strategies
Emulatie voorbeeld
Een voorbeeld is DOS games op Internet archive
(maakt gebruik van DOSBox emulator):
Klik rechts op
DOS
en kies dan bijv. om binnen het oude DOS
Word 5.5 of een game te laten draaien
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek.
Beantwoording problematiek
Preservation strategies
Migreren
• je besluit op grond van je duurzaamheids-
beleid welke significante eigenschappen
je wilt bewaren voor welke bestandsformaten
• je stelt bij voorkeur een beperkt aantal
preferred formats vast waarnaar je wil
migreren
• bij de uitvoering van je duurzaamheidsbeleid
en je preservation strategy houdt je binnen
de technology watch in de gaten welke
bestandsformaten in onbruik dreigen te
raken
• op grond daarvan neem je binnen je
preservation planning besluiten om
preservation actions voor te berieden,
zoals migraties
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek.
Beantwoording problematiek
Preservation strategies
Migreren, converteren en normaliseren
• Migreren is het overzetten naar en ander
bestandsformaat
• Converteren is het overzetten naar een
hogere versie van hetzelfde
bestandsformaat
• Normalisatie is de omzetting naar
een bestandsformaat dat duurzamer
wordt geacht binnen het duurzaam-
heidsbeleid en de preservation
strategy van een organisatie.
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek.
Beantwoording problematiek
Preservation strategies
Migreren
Preferred formats
Is gerelateerd aan het begrip ‘Normalisatie’.
Het leveren van preferred formats kan als eis
gesteld worden aan de archiefgever, of
bestanden kunnen bij opname omgezet worden
naar een preferred format. Voor een niet
toegestaan bestandsformaat kunnen binnen
de migratie strategie één of meer preferred
formats aangewezen worden.
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek.
Beantwoording problematiek
Preservation strategies
Migreren: route naar preferred formats
• afgeleide van duurzaamheidsbeleid
• houdt rekening met designated community
• relatie met ‘Normalisatie’
• basis voor preferred formats wordt gelegd door
definiëring van significante eigenschappen
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek.
Beantwoording problematiek
Preservation strategies
Vuistregel: beperk schakels
Zorg er voor dat er in je reconstructieproces
van het – in onbruik geraakte – digitale object
zo weinig mogelijk schakels zitten. Elke extra
schakel levert risico op. Dit geldt met name
voor migratiestrategieën.
Leeromgeving
Digital
Preservation
●
2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek.
Beantwoording problematiek
Preservation strategies
Leeromgeving
Digital
Preservation
●
2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek.
Beantwoording problematiek
Preservation strategies en de
access functie
De preservation strategy is gericht op
• duurzaam bewaren
• het bedienen van de designated community.
Archiveringsformaten en raadpleegformaten
• Archiveringsformaten kunnen tevens
raadpleegformaten zijn. Dit wordt Ook wel JIC
(Just in case) genoemd.
• Raadpleegformaten kunnen bij levering
‘on the fly’ of anders gezegd JIT (Just in time)
gecreëerd worden, vanuit:
► het archiveringsformaat
► het opgenomen origineel (als dit nog niet
in onbruik is geraakt)
Voordeel: je hoeft binnen e-depot niet regelmatig
migraties van grote aantallen bestanden uit te
voeren.
Migratiestrategieën moet dus in meerdere opzichten
goed doordacht zijn en de juiste afwegingen kennen.
Voor de gebruiker geldt dat hij moet kunnen
raadplegen binnen de voor hem beschikbare
hardware- en softwareomgeving. Te leveren
raadpleegformaten moeten daarop afgesteld zijn.
Leeromgeving
Digital
Preservation
●
2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek.
Beantwoording problematiek
Preservation strategies
Vinden van het juiste evenwicht
• tussen bestandsformaten die in onbruik
dreigen te raken en software en
viewer software die nog wel de
significante eigenschappen kan
representeren
• wat er binnen de ICT-omgeving van
de designated communicty beschikbaar
is aan software en viewers
• evenwicht vertalen naar normalisatie
en preferred formats
• kan leiden dot gelaagde preservation
strategy
► bitstreamarchivering
► redelijk duurzaam uitwisselingsformaat
► een bijna standaard (zeer veel gebruikt
en breed ondersteund)
► een officiële standaard of de-facto
standaard
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek.
Beantwoording problematiek
Preservation strategies
Vinden van het juiste evenwicht
Voorbeeld van een gelaagde strategie:
Origineel Leesbaar
Bewerkbaar
Redelijk
duurzaam
Vaak
uitwisselings-
formaat
Hogere
standaard
Duurzame
standaard
.xls .csv .pdf
.txt
.xml
.dwg .dxf .stp .step
(STEP
industrie
standaard)
.pdf
PDF/A-1b
en PDF/E-1)
.tiff
.jpeg
.jpeg 2000
.png
DXF uitwisselingsformaat als archiveringformaat
- behoud van bijna alle kenmerken en functionaliteit
- niet geschikt als raadpleegformaat voor de gebruiker
PDF als archiveringsformaat en raadpleegformaat
- duurzaam archiveringsformaat en geschikt als raadpleegformaat
- bewerkbaarheid / functionaliteit gaat grotendeels verloren
- lagen uit AutoCAD DWG kunnen in gelaagde PDF behouden blijven
JPG als raadpleegformaat
- alleen geschikt als raadpleegformaat
- bewerkbaarheid / functionaliteit gaat geheel verloren
Leeromgeving
Digital
Preservation
●
2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek.
Beantwoording problematiek
Preservation strategies
Bestandsformaten, categorisering
naar duurzaamheid
• Proprietary bestandsformaten
(leveranciersafhankelijk)
• Uitwisselingsformaten (van nauwelijks
duurzaam tot hoog duurzaam)
• Zeer veel gebruikte en breed ondersteunde
bestandsformaten
• De-facto standaarden
• Standaarden
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek.
Beantwoording problematiek
Preservation strategies
Proprietary bestandsformaten, kenmerken
• één leverancier en alleen door die
leverancier ondersteund
• vaak bedoeld voor een specifieke
taakuitvoering en gebruikt door een
specifieke groep
• softwarespecificatie niet of slechts
beperkt openbaar beschikbaar en
software niet of beperkt gedocumenteerd
• weinig kans op ondersteuning na
in onbruik raken software, ook niet
vanuit de gebruikersgemeenschap
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek.
Beantwoording problematiek
Preservation strategies
Uitwisselingsformaten
• grote verschillen in duurzaamheid
• soms via één leverancier tot stand
gekomen, soms binnen een samenwerking
of standaardorganisatie
• ondersteuning kan breed of minder breed
zijn
• in een aantal gevallen goed gedocumen-
teerd en softwarespecificaties deels of in
voldoende mate openbaar beschikbaar,
in andere gevallen in grote mate gesloten
en leveranciersafhankelijk
• ondersteuning na in onbruik raken kan
per uitwisselingsformaat anders zijn
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek.
Beantwoording problematiek
Preservation strategies
Zeer veel gebruikt en breed ondersteunde
bestandsformaten, kenmerken
• één leverancier
• breed ondersteund
• goed gedocumenteerd en software-
specificaties deels of in voldoende
mate openbaar beschikbaar
• veel kans op ondersteuning na
in onbruik raken software, ook
vanuit de gebruikersgemeenschap
• bijvoorbeeld: MS Office software
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek.
Beantwoording problematiek
Preservation strategies
De-facto standaarden
Meest gekenmerkt doordat open specificaties
of aanbevelingen vastgelegd zijn door
niet-officiële normerende organisaties
(bijv. W3C, AIIM, OASIS, IETF).
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek.
Beantwoording problematiek
Preservation strategies
Officiële standaarden
• vastgelegd door officiële
standaardiseringsorganisaties, zoals
ISO, IEC, ITU, CEN, ITSI
• gelden als duurzaam en als geschikt
archiveringsformaat
• hiertoe behoren onder meer PDF/A, .txt,
.html, .tiff, .jpeg., Jpeg 2000 en .png.
Leeromgeving
Digital
Preservation
●
2 Duurzaamheid. Risico’s.
Beantwoording problematiek m.b.t.
CAD-bestanden
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Risico’s.
Beantwoording problematiek m.b.t.
CAD-bestanden (1/2)
Belangrijke kenmerken CAD-bestand
• gericht op samenwerking, synchronisatie,
versiebeheer
• CAD-modellen opgebouwd uit veel data
georganiseerd in datalagen, in hoofdzaak
gericht op het creëren van geometrische
presentaties
• bestaat meestal uit meerdere digitale
objecten
• leveranciersafhankelijke software, veel
versie-updates, vaak gebrek aan
standaarden voor uitwisseling, software
specificaties meestal niet openbaar
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Risico’s.
Beantwoording problematiek m.b.t.
CAD-bestanden (2/2)
Mogelijke duurzaamheidstrategie
• bepaal significante eigenschappen die
je wil bewaren
• significante eigenschappen hangen af
van de verzamelende instelling en van
de gebruikersgroepen
• bepaal validation properties voor een
correcte opname
• archiveer de originele bitstream en kies
bij normalisatie voor minimaal één, maar
liefst twee of drie archiveringsformaten
• archiveer grote modellen met meerdere
onderdelen in hiërarchisch georganiseerde
archival packages
Leeromgeving
Digital
Preservation
●
2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek.
Beantwoording problematiek
Onderzoek Henk Vanstappen
‘Opname en verwerking van born
digital objecten uit een architectuurarchief’
In opdracht van VAi/CVAa, april 2013.
• Kijk op inhoud en structuur van een
architectuurarchief
• Stappen nodig voor opname en nodige
instrumenten
• Aanbevelingen selectie archiefbestanden
• Overzicht met kennis over software,
opslagmedia en bestandsformaten
• Voorbereidingen nodig bij het ontwikkelen
van een preserveringsstrategie.
Over de preservering van CAD-bestanden verscheen
april 2013 ook het Technology Watch Report Preservering
Computer Aided Design (CAD). VK, DPC
(Digital Preservation Coalition) en DCC (Digital Curation Centre)
Leeromgeving
Digital
Preservation
●
2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek.
Beantwoording problematiek
Onderzoek Henk Vanstappen
‘Opname en verwerking van born
digital objecten uit een architectuurarchief’
In opdracht van VAi/CVAa, april 2013.
Methode
• Overzicht van alle bestanden per drager
• Analyse van bestandsformaten
• Ordeningen (analyse en gevolgen voor
opname)
• Dragers (opslagmedia, analyse en
gevolgen voor opname)
• Overzicht van CAD-software en zijn
kenmerken
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek.
Beantwoording problematiek
Onderzoek Henk Vanstappen
‘Opname en verwerking van born
digital objecten uit een architectuurarchief’
In opdracht van VAi/CVAa, april 2013.
Archiveringsformaten voor CAD-bestanden.
• CAD bestandsformaat; kenmerken en
functies
• CAD representatiemethoden
• Eisen aan een CAD archiveringsformaat
► Bewaarstrategieën
► Algemene kenmerken van een
archiveringsformaat
► Kenmerken van een een CAD-bestand
► Twee mogelijke migratietrajecten en hun
kenmerken en voor- en nadelen
► Analyse van bestandsformaten in relatie
tot bovenstaande
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek.
Beantwoording problematiek
Onderzoek Henk Vanstappen
‘Opname en verwerking van born
digital objecten uit een architectuurarchief’
In opdracht van VAi/CVAa, april 2013.
Tests
Hoe gedragen bestanden zich bij een of
meerdere migraties naar een ander formaat
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek.
Tests
behoud van basisvormen (lijnen en volumes);
behoud van referentiebestanden;
behoud van informatie met betrekking tot lagen;
behoud van voorkeursinstellingen met betrekking tot
zichtbaarheid van lagen;
behoud van kleur;
behoud van overige ‘intelligentie’, zoals schaal, afmetingen,
labels;
behoud van lijndiktes;
behoud van tekst (geen omzetting naar vectorgebaseerd
element);
behoud van krommen (geen ‘meshing’).
.dwg
.dxf
.pdf
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek.
Beantwoording problematiek
Onderzoek Henk Vanstappen
‘Opname en verwerking van born
digital objecten uit een architectuurarchief’
In opdracht van VAi/CVAa, april 2013.
Conclusies
Scoren van bestandsformaten op vier
preserveringskenmerken.
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek.
Beantwoording problematiek
Onderzoek Henk Vanstappen
‘Opname en verwerking van born
digital objecten uit een architectuurarchief’
In opdracht van VAi/CVAa, april 2013.
Migratietrajecten voor de belangrijkste
bestandsformaten
• Basisgegevens bestandsformaten
• Mogelijke archiveringsformaten
• Mogelijke tools
Leeromgeving
Digital
Preservation
●
2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek.
Beantwoording problematiek
Gezien
• Strategieën
• Voorbeelden
• Beantwoording in de praktijk binnen
onderzoek Henk Vanstappen
Welke beeld is er nu bij de deelnemers?
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek.
Oefeningen
Wat zijn voor ons de voor- en nadelen
bij het toepassen van de verschillende
strategieën?
Drie korte oefeningen voor de groep
en een opdracht.
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek.
Oefening 1
Adlib data
□ hoe duurzaam ?
□ hoe bewaren ?
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek.
Oefening 2
Top 50 Archieven in Excel sheet
□ hoe duurzaam ?
□ hoe bewaren ?
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek.
Oefening 3
Dossier
Hoe duurzaam is dit dossier ?
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek.
Opdracht ca. 10 min
Ga naar oefendossier
• identificeer 3 veel voorkomende
bestandformaten in het dossier
• wat denk je over de duurzaamheid
en hoe zou je ze duurzaam
bewaren?
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Duurzaamheidsbeleid.
Duurzaamheidsbeleid
De beantwoording van de duurzaamheids-
problematiek wordt gestuurd vanuit het
duurzaamheidsbeleid.
Leeromgeving
Digital
Preservation
●
2 Duurzaamheid. Duurzaamheidsbeleid.
Duurzaamheidsbeleid
Gewenst volwassenheidsniveau
• ‘pro actief’: wel al beginnen aan de
ontwikkeling
• eerst moeten archival storage, ingest
en data management op orde zijn
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Duurzaamheidsbeleid.
Kader problematiek en duurzaamheidsbeleid
. zelf ontwikkelen
. kopen / leasen
.aansluiten bij bestaande voorziening
Functionele en technische eisen aan een
e-depot oplossing
Informatiearchitectuur
Eisen aan organisatie, processen,
systemen, metadata, informatiebeheer
Beleid en strategie implementeren
Beleid en strategie ontwikkelen
Mogelijke beantwoordingen
Eisen waaraan te voldoen
Problematiek
Leeromgeving
Digital
Preservation
●
2 Duurzaamheid. Duurzaamheidsbeleid.
Duurzaamheidsbeleid
• Doel
• Waaraan moet het voldoen?
• Als afgeleide van collectie- en
acquisitiebeleid
• Duurzaamheidsbeleid en de gebruiker
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Duurzaamheidsbeleid.
Duurzaamheidsbeleid
Doel
Besturing over de duurzaamheid van de
digitale collectie en de digital preservation
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Duurzaamheidsbeleid.
Duurzaamheidsbeleid
Waar moet het aan voldoen?
Onder meer de volgende zaken:
• heldere grondslag / motieven
• heldere organisatie, rollen, verantwoor-
delijkheden
• bestuursverantwoordelijkheid helder
• preservation strategy, normalisatie,
preferred formats etc. helder gedefinieerd
• overzicht aard en inhoud te verwerven
archieven
• beleid wordt onderhouden en ge-update
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Duurzaamheidsbeleid.
Duurzaamheidsbeleid
Afgeleide van het collectiebeleid
Duurzaamheidsbeleid en collectiebeleid
en beleid voor acquisitie, waardering en
selectie hangen sterk samen.
Afstelling en integratie
Het duurzaamheidsbeleid is een afgeleide van
de missie en het collectiebeleid, net als het
beleid voor acquisitie, waardering en selectie
dat is. Er zal dus een grote mate van integratie
en afstelling nodig zijn tussen deze
beleidsgebieden.
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Duurzaamheidsbeleid.
Duurzaamheidsbeleid
Duurzaamheidsbeleid en de
archiefgever en gebruiker
Verantwoording van het duurzaamheidsbeleid
t.o.v. de archiefvormer en de gebruiker.
• Je werkt met materiaal van anderen ten
behoeve van bepaalde gebruikersgroepen.
• Daarom moet je je verantwoorden
• Richting de archiefvormers beschikken over
► een mission statement
► overdrachts- en beheerovereenkomsten
► beleidsdocumenten
► gedocumenteerde beschrijvingen van
procedures en workflows
► documentatie van te bewaren significante
eigenschappen
• gedocumenteerde verantwoording tegenover
de gebruikers (designated community)
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Duurzaamheidsbeleid.
Duurzaamheidsbeleid
Definiëring van de gebruikersgroepen
(designated community)
Zonder een goede definiëring van de
gebruikersgroepen kunnen het duurzaam-
heidsbeleid en de accessfunctie niet
goed ontwikkeld worden. De gebruikersgroepen
moeten bij het opstellen van het duurzaam-
heidsbeleid gedefinieerd worden.
(zie Access voor meer)
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Duurzaamheidsbeleid.
Duurzaamheidsbeleid
Scoremodel digitale duurzaamheid
Het scoremodel digitale duurzaamheid is een
tool voor zelfevaluatie en geeft aan welke
de sterke en zwakke punten zijn van je
organisatie en formuleert waar mogelijk
aanbevelingen voor het verkleinen van deze
risico's.
http://www.den.nl/standaard/383/
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Duurzaamheidsbeleid.
Duurzaamheidsbeleid
Certificering van digitale repositories
Voor digitale repositories in Nederland zijn
verschillen niveaus van certificering mogelijk
Data Seal of Approval
Nestor Seal
ISO certificering
Lees meer:
NCDD Brochure ‘Doe ik het goed?’
Roadmap naar certificering van digitale repositor
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Duurzaamheidsbeleid.
Duurzaamheidsbeleid
Eisen aan de beheerorganisatie
Beschikt over:
• Duidelijke missie en organisatiedoelen
• Organisatorische en financiële
continuïteit
• Adequate organisatiestructuur en formatie
• Adequaat beleid en procedures
• Heeft voor het beheer alle noodzakelijke
contracten, vergunningen en/of licenties
en verplichtingen vastgelegd
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Duurzaamheidsbeleid.
Eisen aan de beheerorganisatie
Waar staan we? Wat hebben we?
Onderdeel Analoog Digitaal
Organisatie
Processen
Verantwoor-
delijkheden
Formatie
Competenties
……………….. …………………
Financiering ……………….. ………………..
Beleid en
procedures
……………….. ………………..
Beleid W&S ……………….. ………………..
Beleid
conservering
……………….. ………………..
Contracten,
licenties etc.
……………….. ………………..
Informatie &
applicaties
……………….. ………………..
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Duurzaamheidsbeleid.
Duurzaamheidsbeleid
Overige eisen / voldoen aan
normen en standaarden
ISO 14721 (OAIS)
NEN-ISO 15489. Informatie- en archiefbeheer.
NEN 2082 Eisen voor functionaliteit van
informatie- en archiefmanagement in
programmatuur.
NEN-ISO 23081 Beheren van metagegevens
voor archiefbescheiden.
ISO 16363 Trustworthiness of digital
repositories
Metadata. SCAPE geef een
‘Guidance Policy’ voor metadata.
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Duurzaamheidsbeleid.
Oefening.
Wie wil wat m.b.t. een digitaal
archief (belangen en gezichtspunten)
Gebruiker
InstellingArchiefgever
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Duurzaamheidsbeleid.
Digitale duurzaamheid
Begrippen
e-Depot
Een e-depot is het geheel van organisatie,
beleid, processen en procedures, financieel
beheer, personeel, databeheer, databeveiliging
en aanwezige hard- en software, dat duurzaam
beheren en raadplegen van te bewaren digitale
archiefbescheiden mogelijk maakt.
Een e-depot is dus veel meer dan een
archiefbeheerapplicatie voor duurzaam beheer
van digitale archieven.
Een e-depot omvat ook alles wat daarom heen
nodig is.
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Duurzaamheidsbeleid.
Digitale duurzaamheid
OAIS
Implementatie duurzaamheidsbeleid
vindt plaats binnen de OAIS functies
rond e-depot
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Duurzaamheidsbeleid.
Duurzaamheidsbeleid en de
implementatietraject ervan binnen
een e-depot
• Duurzaamheidsbeleid
• Implementatie in preservation strategy
• Moet bij implementatie binnen e-depot
gedocumenteerde procedures kennen
• Preservation strategy moet via monitoring
functie up-to-date worden gehouden
(technology watch en monitoring
veranderingen bij de gebruiker)
• Alle acties die er in een e-depot binnen
de uitvoering van de preservation planning
worden uitgevoerd ten opzichte van de
digitale objecten moeten via
gedocumenteerde procedures plaatsvinden
en alle data die verslag doen van de acties
moeten duurzaam bij het digitale object
bewaard worden
Leeromgeving
Digital
Preservation
2 Duurzaamheid. Duurzaamheidsbeleid.
Duurzaamheidsbeleid en preservation
strategy
De praktijk
Goed traject bij het definiëren van het
duurzaamheidsbeleid is het bouwen van een
heldere business case.
DPC Step by step guide to building a business case
Heeft de werking van een checklist voor de
• Onderwerpen
• Stappen
• Beslissingen
Die je af moeten handelen in het traject naar
het duurzaamheidsbeleid.
Leeromgeving
Digital
Preservation
●
2 Duurzaamheid. Duurzaamheidsbeleid.
Duurzaamheidsbeleid
• Wat is het
• Waarom
• Waaraan moet het voldoen
• Gezichtspunten vormer, instelling, gebruiker
• Hoe goed doe ik het?
• Begrippen
Verwerking de rapportering resultaten.
Wat we geleerd en nog niet of onvoldoende geleerd hebben zal gebruikt worden voor de
rapportage van de leerresultaten binnen de vier resultaatgebieden.
Resultaatgebied Geleerd Nog onvoldoende
geleerd
Opvolging
Kennisontwikkeling en
aanleren
basisvaardigheden
Bijdrage aan eisen aan
processen, systemen en
informatie
Bijdrage eisen aan
competenties, rollen,
vaardigheden en taken
Bijdrage aan eisen
aan bestuur, organisatie
en beleid
Tools en methodieken

More Related Content

Viewers also liked

Challenges & opportunities in the preservation of (digital) information: the ...
Challenges & opportunities in the preservation of (digital) information: the ...Challenges & opportunities in the preservation of (digital) information: the ...
Challenges & opportunities in the preservation of (digital) information: the ...
LIBER Europe
 
HNI leeromgeving 04
HNI leeromgeving 04HNI leeromgeving 04
HNI leeromgeving 04
fneggers
 
Rebecca Grant - Collection creation, management and ingest
Rebecca Grant - Collection creation, management and ingestRebecca Grant - Collection creation, management and ingest
Rebecca Grant - Collection creation, management and ingest
dri_ireland
 
SHAREmodule2
SHAREmodule2SHAREmodule2
SHAREmodule2
Lynne Thomas
 
The lifecycle of a short story
The lifecycle of a short storyThe lifecycle of a short story
The lifecycle of a short story
Lynne Thomas
 
Electronic textbooks for studying of the archival sciences
Electronic textbooks for studying of the archival sciencesElectronic textbooks for studying of the archival sciences
Electronic textbooks for studying of the archival sciences
ICARUS - International Centre for Archival Research
 
Progress with FITS for analyzing video
Progress with FITS for analyzing videoProgress with FITS for analyzing video
Progress with FITS for analyzing videoprwheatley
 
SHAREmodule3
SHAREmodule3SHAREmodule3
SHAREmodule3
Lynne Thomas
 
Adding MediaConch to Archivematica for mkv/ffv1 checking
Adding MediaConch to Archivematica for mkv/ffv1 checkingAdding MediaConch to Archivematica for mkv/ffv1 checking
Adding MediaConch to Archivematica for mkv/ffv1 checking
Artefactual Systems - Archivematica
 
HNI leeromgeving 05
HNI leeromgeving 05HNI leeromgeving 05
HNI leeromgeving 05
fneggers
 
Character profiles
Character profilesCharacter profiles
Character profiles
EllenorHandy
 
SHAREmodule1
SHAREmodule1SHAREmodule1
SHAREmodule1
Lynne Thomas
 
De-mystifying OAIS compliance Benefits and challenges of mapping the OAIS re...
De-mystifying OAIS compliance  Benefits and challenges of mapping the OAIS re...De-mystifying OAIS compliance  Benefits and challenges of mapping the OAIS re...
De-mystifying OAIS compliance Benefits and challenges of mapping the OAIS re...
CESSDA Training
 
The DURAARK Workbench and PREMIS
The DURAARK Workbench and PREMISThe DURAARK Workbench and PREMIS
The DURAARK Workbench and PREMIS
lindlar
 
LASI13 ZA 5 july2013 final 1 Paul Prinsloo
LASI13 ZA 5 july2013 final 1 Paul PrinslooLASI13 ZA 5 july2013 final 1 Paul Prinsloo
LASI13 ZA 5 july2013 final 1 Paul Prinsloo
University of South Africa (Unisa)
 
fiwalk With Me: Building Emergent Pre-Ingest Workflows for Digital Archival R...
fiwalk With Me: Building Emergent Pre-Ingest Workflows for Digital Archival R...fiwalk With Me: Building Emergent Pre-Ingest Workflows for Digital Archival R...
fiwalk With Me: Building Emergent Pre-Ingest Workflows for Digital Archival R...Mark Matienzo
 
Implementing digital preservation strategy: collection profiling at the Briti...
Implementing digital preservation strategy: collection profiling at the Briti...Implementing digital preservation strategy: collection profiling at the Briti...
Implementing digital preservation strategy: collection profiling at the Briti...
Michael Day
 
OCLC Digital Archive - Suzanne Butte (2002)
OCLC Digital Archive - Suzanne Butte (2002)OCLC Digital Archive - Suzanne Butte (2002)
OCLC Digital Archive - Suzanne Butte (2002)
faflrt
 
Digital Forensics for Digital Archives
Digital Forensics for Digital ArchivesDigital Forensics for Digital Archives
Digital Forensics for Digital Archives
Mark Matienzo
 
Using and Developing with Open Source Digital Forensics Software in Digital A...
Using and Developing with Open Source Digital Forensics Software in Digital A...Using and Developing with Open Source Digital Forensics Software in Digital A...
Using and Developing with Open Source Digital Forensics Software in Digital A...
Mark Matienzo
 

Viewers also liked (20)

Challenges & opportunities in the preservation of (digital) information: the ...
Challenges & opportunities in the preservation of (digital) information: the ...Challenges & opportunities in the preservation of (digital) information: the ...
Challenges & opportunities in the preservation of (digital) information: the ...
 
HNI leeromgeving 04
HNI leeromgeving 04HNI leeromgeving 04
HNI leeromgeving 04
 
Rebecca Grant - Collection creation, management and ingest
Rebecca Grant - Collection creation, management and ingestRebecca Grant - Collection creation, management and ingest
Rebecca Grant - Collection creation, management and ingest
 
SHAREmodule2
SHAREmodule2SHAREmodule2
SHAREmodule2
 
The lifecycle of a short story
The lifecycle of a short storyThe lifecycle of a short story
The lifecycle of a short story
 
Electronic textbooks for studying of the archival sciences
Electronic textbooks for studying of the archival sciencesElectronic textbooks for studying of the archival sciences
Electronic textbooks for studying of the archival sciences
 
Progress with FITS for analyzing video
Progress with FITS for analyzing videoProgress with FITS for analyzing video
Progress with FITS for analyzing video
 
SHAREmodule3
SHAREmodule3SHAREmodule3
SHAREmodule3
 
Adding MediaConch to Archivematica for mkv/ffv1 checking
Adding MediaConch to Archivematica for mkv/ffv1 checkingAdding MediaConch to Archivematica for mkv/ffv1 checking
Adding MediaConch to Archivematica for mkv/ffv1 checking
 
HNI leeromgeving 05
HNI leeromgeving 05HNI leeromgeving 05
HNI leeromgeving 05
 
Character profiles
Character profilesCharacter profiles
Character profiles
 
SHAREmodule1
SHAREmodule1SHAREmodule1
SHAREmodule1
 
De-mystifying OAIS compliance Benefits and challenges of mapping the OAIS re...
De-mystifying OAIS compliance  Benefits and challenges of mapping the OAIS re...De-mystifying OAIS compliance  Benefits and challenges of mapping the OAIS re...
De-mystifying OAIS compliance Benefits and challenges of mapping the OAIS re...
 
The DURAARK Workbench and PREMIS
The DURAARK Workbench and PREMISThe DURAARK Workbench and PREMIS
The DURAARK Workbench and PREMIS
 
LASI13 ZA 5 july2013 final 1 Paul Prinsloo
LASI13 ZA 5 july2013 final 1 Paul PrinslooLASI13 ZA 5 july2013 final 1 Paul Prinsloo
LASI13 ZA 5 july2013 final 1 Paul Prinsloo
 
fiwalk With Me: Building Emergent Pre-Ingest Workflows for Digital Archival R...
fiwalk With Me: Building Emergent Pre-Ingest Workflows for Digital Archival R...fiwalk With Me: Building Emergent Pre-Ingest Workflows for Digital Archival R...
fiwalk With Me: Building Emergent Pre-Ingest Workflows for Digital Archival R...
 
Implementing digital preservation strategy: collection profiling at the Briti...
Implementing digital preservation strategy: collection profiling at the Briti...Implementing digital preservation strategy: collection profiling at the Briti...
Implementing digital preservation strategy: collection profiling at the Briti...
 
OCLC Digital Archive - Suzanne Butte (2002)
OCLC Digital Archive - Suzanne Butte (2002)OCLC Digital Archive - Suzanne Butte (2002)
OCLC Digital Archive - Suzanne Butte (2002)
 
Digital Forensics for Digital Archives
Digital Forensics for Digital ArchivesDigital Forensics for Digital Archives
Digital Forensics for Digital Archives
 
Using and Developing with Open Source Digital Forensics Software in Digital A...
Using and Developing with Open Source Digital Forensics Software in Digital A...Using and Developing with Open Source Digital Forensics Software in Digital A...
Using and Developing with Open Source Digital Forensics Software in Digital A...
 

Similar to HNI leeromgeving 02

HNI leeromgeving 03
HNI leeromgeving 03HNI leeromgeving 03
HNI leeromgeving 03
fneggers
 
20190425 presentatie architectuur themabijeenkomst digitale informatie en inn...
20190425 presentatie architectuur themabijeenkomst digitale informatie en inn...20190425 presentatie architectuur themabijeenkomst digitale informatie en inn...
20190425 presentatie architectuur themabijeenkomst digitale informatie en inn...
VNG Realisatie
 
Digitaal archiveren: een kleine inleiding
Digitaal archiveren: een kleine inleidingDigitaal archiveren: een kleine inleiding
Digitaal archiveren: een kleine inleiding
Tom Cobbaert
 
Presentatie digitale preservering door PACKED tijdens cursusreeks 'Aan de Sla...
Presentatie digitale preservering door PACKED tijdens cursusreeks 'Aan de Sla...Presentatie digitale preservering door PACKED tijdens cursusreeks 'Aan de Sla...
Presentatie digitale preservering door PACKED tijdens cursusreeks 'Aan de Sla...
Heemkunde Vlaanderen
 
digitale_preservering 20180328
digitale_preservering 20180328digitale_preservering 20180328
digitale_preservering 20180328
Heemkunde Vlaanderen
 
Ketelhuis ronde 2 e depot di vault - oldambt1
Ketelhuis ronde 2 e depot di vault - oldambt1Ketelhuis ronde 2 e depot di vault - oldambt1
Ketelhuis ronde 2 e depot di vault - oldambt1
CongresDA2020
 
20180328 heemkunde digitale_preservering
20180328 heemkunde digitale_preservering20180328 heemkunde digitale_preservering
20180328 heemkunde digitale_preservering
PACKED vzw
 
Themabijeenkomst Digitale Archieven presentatie digitale informatie en innove...
Themabijeenkomst Digitale Archieven presentatie digitale informatie en innove...Themabijeenkomst Digitale Archieven presentatie digitale informatie en innove...
Themabijeenkomst Digitale Archieven presentatie digitale informatie en innove...
VNG Realisatie
 
Geef vorm aan uw archief! Tips over het beheer van digitaal vormgevingsarchief
Geef vorm aan uw archief! Tips over het beheer van digitaal vormgevingsarchiefGeef vorm aan uw archief! Tips over het beheer van digitaal vormgevingsarchief
Geef vorm aan uw archief! Tips over het beheer van digitaal vormgevingsarchief
Centrum Vlaamse Architectuurarchieven
 
20190416 presentatie architectuur themabijeenkomst digitale informatie en inn...
20190416 presentatie architectuur themabijeenkomst digitale informatie en inn...20190416 presentatie architectuur themabijeenkomst digitale informatie en inn...
20190416 presentatie architectuur themabijeenkomst digitale informatie en inn...
VNG Realisatie
 
Vroeger was het simpel... Digitaal archiveren
Vroeger was het simpel... Digitaal archiverenVroeger was het simpel... Digitaal archiveren
Vroeger was het simpel... Digitaal archiveren
Tom Cobbaert
 
Pres b4 hoofdstuk3
Pres b4 hoofdstuk3Pres b4 hoofdstuk3
Pres b4 hoofdstuk3CVO_De_Nobel
 
Webinar Towards the Digital Factory 2 - Gerlinde Oversluizen
Webinar Towards the Digital Factory 2 - Gerlinde OversluizenWebinar Towards the Digital Factory 2 - Gerlinde Oversluizen
Webinar Towards the Digital Factory 2 - Gerlinde Oversluizen
HAN Lean-QRM Centrum / HAN Lectoraat Lean
 
John Mac Kenzie Owen, Digitale Duurzaamheid
John Mac Kenzie Owen, Digitale DuurzaamheidJohn Mac Kenzie Owen, Digitale Duurzaamheid
John Mac Kenzie Owen, Digitale Duurzaamheid
Cultural Heritage Agency of the Netherlands
 
Presentatie digitale preservering_packed_20170329
Presentatie digitale preservering_packed_20170329Presentatie digitale preservering_packed_20170329
Presentatie digitale preservering_packed_20170329
Heemkunde Vlaanderen
 
Endpoint Security- Dwars doormidden - Thijs van Tilborg- NWD23
Endpoint Security- Dwars doormidden - Thijs van Tilborg- NWD23Endpoint Security- Dwars doormidden - Thijs van Tilborg- NWD23
Endpoint Security- Dwars doormidden - Thijs van Tilborg- NWD23
SURFevents
 
Pres b4 hoofdstuk1
Pres b4 hoofdstuk1Pres b4 hoofdstuk1
Pres b4 hoofdstuk1CVO_De_Nobel
 
Handreiking bij gegevenskwaliteit in de omgevingswet
Handreiking bij gegevenskwaliteit in de omgevingswetHandreiking bij gegevenskwaliteit in de omgevingswet
Handreiking bij gegevenskwaliteit in de omgevingswet
Danny Greefhorst
 
20190417 presentatie architectuur themabijeenkomst digitale informatie en inn...
20190417 presentatie architectuur themabijeenkomst digitale informatie en inn...20190417 presentatie architectuur themabijeenkomst digitale informatie en inn...
20190417 presentatie architectuur themabijeenkomst digitale informatie en inn...
VNG Realisatie
 

Similar to HNI leeromgeving 02 (20)

HNI leeromgeving 03
HNI leeromgeving 03HNI leeromgeving 03
HNI leeromgeving 03
 
20190425 presentatie architectuur themabijeenkomst digitale informatie en inn...
20190425 presentatie architectuur themabijeenkomst digitale informatie en inn...20190425 presentatie architectuur themabijeenkomst digitale informatie en inn...
20190425 presentatie architectuur themabijeenkomst digitale informatie en inn...
 
Digitaal archiveren: een kleine inleiding
Digitaal archiveren: een kleine inleidingDigitaal archiveren: een kleine inleiding
Digitaal archiveren: een kleine inleiding
 
Presentatie digitale preservering door PACKED tijdens cursusreeks 'Aan de Sla...
Presentatie digitale preservering door PACKED tijdens cursusreeks 'Aan de Sla...Presentatie digitale preservering door PACKED tijdens cursusreeks 'Aan de Sla...
Presentatie digitale preservering door PACKED tijdens cursusreeks 'Aan de Sla...
 
20081007 Workshop BOM-VL WP3
20081007  Workshop BOM-VL WP320081007  Workshop BOM-VL WP3
20081007 Workshop BOM-VL WP3
 
digitale_preservering 20180328
digitale_preservering 20180328digitale_preservering 20180328
digitale_preservering 20180328
 
Ketelhuis ronde 2 e depot di vault - oldambt1
Ketelhuis ronde 2 e depot di vault - oldambt1Ketelhuis ronde 2 e depot di vault - oldambt1
Ketelhuis ronde 2 e depot di vault - oldambt1
 
20180328 heemkunde digitale_preservering
20180328 heemkunde digitale_preservering20180328 heemkunde digitale_preservering
20180328 heemkunde digitale_preservering
 
Themabijeenkomst Digitale Archieven presentatie digitale informatie en innove...
Themabijeenkomst Digitale Archieven presentatie digitale informatie en innove...Themabijeenkomst Digitale Archieven presentatie digitale informatie en innove...
Themabijeenkomst Digitale Archieven presentatie digitale informatie en innove...
 
Geef vorm aan uw archief! Tips over het beheer van digitaal vormgevingsarchief
Geef vorm aan uw archief! Tips over het beheer van digitaal vormgevingsarchiefGeef vorm aan uw archief! Tips over het beheer van digitaal vormgevingsarchief
Geef vorm aan uw archief! Tips over het beheer van digitaal vormgevingsarchief
 
20190416 presentatie architectuur themabijeenkomst digitale informatie en inn...
20190416 presentatie architectuur themabijeenkomst digitale informatie en inn...20190416 presentatie architectuur themabijeenkomst digitale informatie en inn...
20190416 presentatie architectuur themabijeenkomst digitale informatie en inn...
 
Vroeger was het simpel... Digitaal archiveren
Vroeger was het simpel... Digitaal archiverenVroeger was het simpel... Digitaal archiveren
Vroeger was het simpel... Digitaal archiveren
 
Pres b4 hoofdstuk3
Pres b4 hoofdstuk3Pres b4 hoofdstuk3
Pres b4 hoofdstuk3
 
Webinar Towards the Digital Factory 2 - Gerlinde Oversluizen
Webinar Towards the Digital Factory 2 - Gerlinde OversluizenWebinar Towards the Digital Factory 2 - Gerlinde Oversluizen
Webinar Towards the Digital Factory 2 - Gerlinde Oversluizen
 
John Mac Kenzie Owen, Digitale Duurzaamheid
John Mac Kenzie Owen, Digitale DuurzaamheidJohn Mac Kenzie Owen, Digitale Duurzaamheid
John Mac Kenzie Owen, Digitale Duurzaamheid
 
Presentatie digitale preservering_packed_20170329
Presentatie digitale preservering_packed_20170329Presentatie digitale preservering_packed_20170329
Presentatie digitale preservering_packed_20170329
 
Endpoint Security- Dwars doormidden - Thijs van Tilborg- NWD23
Endpoint Security- Dwars doormidden - Thijs van Tilborg- NWD23Endpoint Security- Dwars doormidden - Thijs van Tilborg- NWD23
Endpoint Security- Dwars doormidden - Thijs van Tilborg- NWD23
 
Pres b4 hoofdstuk1
Pres b4 hoofdstuk1Pres b4 hoofdstuk1
Pres b4 hoofdstuk1
 
Handreiking bij gegevenskwaliteit in de omgevingswet
Handreiking bij gegevenskwaliteit in de omgevingswetHandreiking bij gegevenskwaliteit in de omgevingswet
Handreiking bij gegevenskwaliteit in de omgevingswet
 
20190417 presentatie architectuur themabijeenkomst digitale informatie en inn...
20190417 presentatie architectuur themabijeenkomst digitale informatie en inn...20190417 presentatie architectuur themabijeenkomst digitale informatie en inn...
20190417 presentatie architectuur themabijeenkomst digitale informatie en inn...
 

More from fneggers

HNI leeromgeving 01
HNI leeromgeving 01HNI leeromgeving 01
HNI leeromgeving 01
fneggers
 
2 watiscadbestand
2 watiscadbestand2 watiscadbestand
2 watiscadbestand
fneggers
 
HNI leeromgeving 06
HNI leeromgeving 06HNI leeromgeving 06
HNI leeromgeving 06
fneggers
 
HNI leeromgeving 07
HNI leeromgeving 07HNI leeromgeving 07
HNI leeromgeving 07
fneggers
 
Leeromgeving Digital Preservation KB Research Lab
Leeromgeving Digital Preservation KB Research LabLeeromgeving Digital Preservation KB Research Lab
Leeromgeving Digital Preservation KB Research Lab
fneggers
 
09 Presentatie George Oates
09 Presentatie George Oates09 Presentatie George Oates
09 Presentatie George Oates
fneggers
 
Dag 05 Marco de Niet hni bmice
Dag 05 Marco de Niet hni bmiceDag 05 Marco de Niet hni bmice
Dag 05 Marco de Niet hni bmice
fneggers
 

More from fneggers (7)

HNI leeromgeving 01
HNI leeromgeving 01HNI leeromgeving 01
HNI leeromgeving 01
 
2 watiscadbestand
2 watiscadbestand2 watiscadbestand
2 watiscadbestand
 
HNI leeromgeving 06
HNI leeromgeving 06HNI leeromgeving 06
HNI leeromgeving 06
 
HNI leeromgeving 07
HNI leeromgeving 07HNI leeromgeving 07
HNI leeromgeving 07
 
Leeromgeving Digital Preservation KB Research Lab
Leeromgeving Digital Preservation KB Research LabLeeromgeving Digital Preservation KB Research Lab
Leeromgeving Digital Preservation KB Research Lab
 
09 Presentatie George Oates
09 Presentatie George Oates09 Presentatie George Oates
09 Presentatie George Oates
 
Dag 05 Marco de Niet hni bmice
Dag 05 Marco de Niet hni bmiceDag 05 Marco de Niet hni bmice
Dag 05 Marco de Niet hni bmice
 

HNI leeromgeving 02

  • 1. Leeromgeving Digital Preservation ● 2 Duurzaamheid. Wat is duurzaamheid? Duurzaamheid Behandeld worden: • risico’s • het digitale document in de architectuurpraktijk • beantwoording problematiek • duurzaamheidsbeleid
  • 2. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Wat is duurzaamheid? Duurzaamheidsproblematiek wordt bepaald door • de eisen die worden gesteld aan een archiefdocument in relatie tot • de risico’s die zich voordoen m.b.t. het verlies aan kwaliteit, informatie, vorm en opmaak en functionaliteit
  • 3. Leeromgeving Digital Preservation ● 2 Duurzaamheid. Wat is duurzaamheid? Eisen aan een archiefdocument: Waarborgen van: • Authenticiteit • Integriteit • Betrouwbaarheid • Bruikbaarheid (leesbaar, vindbaar etc.) Het document en zijn ontstaanscontext en de risico’s daarbij • Organisatie / Proces • Techniek / ICT (opslagmedium, bitrot, hardware, bestandssysteem, besturingssysteem, software) • Gebrek aan contextmetadata
  • 4. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Risico’s. Het document en zijn ontstaans- context en levenscyclus en de risico’s daarbij. Een document ontstaat vanuit een handeling of transactie binnen een taakuitvoering of proces en bestaat uit de presentatie van de inhoud binnen een redactionele vorm. Een digitaal document wordt opgebouwd uit één of meerdere digitale objecten en kan verschillende verschijningsvormen hebben (bestandsformaat, resolutie etc.) Het document kenmerkt zich door: • bestandsformaat • resolutie • representatie • look-and-feel
  • 5. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Risico’s. Papier, digitaal en duurzaamheids- risico’s Tussen het papieren document en het digitale document zijn er enkele belangrijke verschillen die duurzaamheid en preservering beïnvloeden. Papier: • drager, vorm en informatie vormen een eenheid • nauwelijks veranderbaar Digitaal: • drager is gescheiden van vorm en informatie (de bitstream kan pas met behulp van ICT tot een bruikbare vorm van informatie gemaakt worden) • sterk veranderbaar • bij openen document ontstaat er feitelijk een nieuwe kopie, een document dat opnieuw opgebouwd moet worden • geen garantie dat er bij het maken van een kopie geen informatie- en kwaliteitsverlies optreedt
  • 6. Leeromgeving Digital Preservation ● 2 Duurzaamheid. Risico’s. RISICO’S Komen voort uit • ontstaanscontext binnen organisatie en taakuitvoering • technische ontstaanscontext
  • 7. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Risico’s. RISICO’S Ontstaanscontext binnen organisatie en taakuitvoering • Onduidelijk • Gebrek aan context metadata Archief = documentaire neerslag van de taakuitvoering van een organisatie …. ..maar de archiefordening niet altijd … = probleem
  • 8. Leeromgeving Digital Preservation ● 2 Duurzaamheid. Risico’s. Risico’s ontstaanscontext binnen organisatie en taakuitvoering Problemen bij de access Problemen bij opname en beheer in collectie instelling Gebrek aan contextmetadata en beschrijvende metadata Document is niet meer betrouwbaar en mogelijk problemen met authenticiteit De ontstaanscontext van een document is niet meer duidelijk Verband tussen document en zijn ontstaanscontext is onvoldoende duidelijk of is verloren geraakt
  • 9. Leeromgeving Digital Preservation ● 2 Duurzaamheid. Risico’s. Risico gebrek metadata Nodig bij: • opname • beheer • digital preservation • access Soorten en risico: • beschrijvende metadata (verwant: administratieve en proces- metadata) • technische metadata • preserveringsmetadata • metadata m.b.t. herkomst en eerder beheer
  • 10. Leeromgeving Digital Preservation ● 2 Duurzaamheid. Risico’s. Risico’s metadata: waar: Mogelijke bronnen van administratieve, beschrijvende, technische en preservation metadata: • in of bij het digitale bestand (documenteigenschappen, documentnaam, document inhouds- elementen etc.) • in mapnamen en file path • in allerlei (administratieve) applicaties • in lijsten en overzichten risico beperken: voldoende bronnen gebruiken
  • 11.
  • 12. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Risico’s. Risico’s technische ontstaanscontext Digitaal bestand: • Op een bepaald opslagmedium • Bitstream (de enen en de nullen) • De hardware en het bestandsysteem • Het besturingssysteem • De software Deze vormen de schakels die leiden tot een bruikbaar en leesbaar bestand.
  • 13. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Risico’s. Risico’s technische ontstaanscontext Opslagmedium niet meer leesbaar (hardware, stuurprogramma ontbreekt, werkt niet met huidig besturingssysteem, bestandssysteem niet meer bruikbaar / in onbruik geraakt = hoe diskette geformateerd, bussen en kabels zijn in onbruik geraakt etc.) Bestand niet retrievable
  • 14.
  • 15. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Risico’s. Risico’s technische ontstaanscontext Bitstream Een reeks van enen en nullen vormt de bits en bytes binnen een digitaal bestand. Zo'n reeks noemen we de bitstream. Deze kan alleen binnen de juiste hardware- en softwareomgeving in correcte vorm leesbaar gemaakt worden. Risico: de bitstream (de enen en de nullen) is niet meer in orde: bitrot Bestand digitaal niet meer integer Mogelijke oorzaken: • kopieerfouten • mechanische defecten aan de drager Mogelijke beantwoording: • Fixity checks controleren de digitale integriteit
  • 16. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Risico’s. Risico’s technische ontstaanscontext Risico: Hardware en besturingssysteem waarop de software draaide niet meer beschikbaar, bestandssysteem niet meer beschikbaar, in onbruik geraakt. Bestand niet meer • Retrievable • Interpreteerbaar
  • 18.
  • 19. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Risico’s. Risico’s technische ontstaanscontext Risico: Software of juiste softwareversie niet meer beschikbaar en/of niet meer bekend binnen welke software en versie bestand is opgemaakt. Bestand niet meer (goed) interpreteerbaar, leesbaar. Er ontstaat kwaliteits- en informatieverlies en onregelmatig- heden bij de representatie. Achterwaartse comptabiliteit meestal beperkt tot een aantal versies.
  • 20. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Risico’s. Risico’s technische ontstaanscontext Korte oefening in oefendossier Zoeken *.qxd (QuarkXPress) document
  • 21. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Risico’s. Ontstaanscontext: de bron als basis Bij de archiefvormer vindt de creatie van documenten en de ordening van het archief plaats. Hier wordt voor een belangrijk deel de basis gelegd voor kwaliteit en risico’s m.b.t. beheer en digital preservation later. Er zijn diverse bronnen met adviezen voor de aanpak bij de archiefvormer.
  • 22. Leeromgeving Digital Preservation ● 2 Duurzaamheid. Risico’s. Risico’s, samenvatting Het identificeren van en omgaan met risico’s vormen de basis van digitale duurzaamheid. • we zijn er ons nu bewust van geworden • er zullen altijd problemen te beantwoorden zijn m.b.t. duurzame toegankelijkheid van born digital documenten • we zullen moeten leren omgaan met risico’s en te maken keuzes • dat doen we voor een groot deel binnen ons duurzaamheidsbeleid en de uitvoering daarvan binnen preservation planning en preservation management • daartoe moeten we beschikken over de juiste kennis, competenties, rollen, taken, en verantwoordelijkheden, organisatie, processen en systemen
  • 23. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Het digitale document in de architectuurpraktijk. Blok Henk CAD-bestand
  • 24. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek. Beantwoording duurzaamheidsproblemen
  • 25. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek. Kader beantwoording duurzaamheidsproblematiek . zelf ontwikkelen . kopen / leasen .aansluiten bij bestaande voorziening Functionele en technische eisen aan een e-depot oplossing Informatiearchitectuur Eisen aan organisatie, processen, systemen, metadata, informatiebeheer Beleid en strategie implementeren Beleid en strategie ontwikkelen Mogelijke beantwoordingen Eisen waaraan te voldoen Problematiek
  • 26. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek. Beantwoording problematiek Duurzaamheidsbeleid bestrijdt risico’s De risico’s hangen samen met verval en in onbruik raken van: • Opslagmedia • Hardware en bestandssystemen • Operating systems • Software En hebben gevolgen voor: • Authenticiteit • Betrouwbaarheid • Integriteit • Bruikbaarheid • Compleetheid
  • 27. Leeromgeving Digital Preservation ● 2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek. Beantwoording problematiek Significante eigenschappen Binnen het duurzaamheidsbeleid en de preservation strategy worden de significante eigenschappen van een digitaal object bepaald. Het gaat om de meest karakteristieke eigenschappen die nodig zijn voor toegang en een betekenisvolle representatie. In principe moet dit voor alle veelvoorkomende bestandsformaten bekend zijn.
  • 28. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek. Beantwoording problematiek Preservation strategies • Bit(stream) preservation • Functional preservation ► Emuleren ► Computer museum ► Migreren ► Printen op papier of COM (Computer Output to Microfilm) • Een gemixte strategie • Ook speelt archival storage een rol bij duurzaamheid
  • 29. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek. Beantwoording problematiek Preservation strategies. Kenmerken bitstream preservation en functional preservation. • Bit(stream) preservation Bewaren van het document als origineel digitaal object zonder onderscheid tussen informatie en vorm. • Functional preservation Onderscheid tussen informatie en vorm. ► Emuleren De oorspronkelijke vorm wordt binnen een geëmuleerde omgeving zo veel mogelijk geëvenaard. ► Migreren Er wordt besloten in welke vorm (bestandsformaat) informatie wordt bewaard en welke kenmerken (significante eigenschappen) van de informatie, vorm en functionaliteit daarbij worden bewaard.
  • 30. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek. Beantwoording problematiek Preservation strategies Bitstream preservation • De bitstream bestaat uit de enen en nullen die de bits en bytes van het digitale object vormen • Je bewaart deze binnen een veilige opslag met behoud van digitale integriteit • De bitstream kent alle wezenlijke data m.b.t. de creatie die van belang zijn voor preserveringsdoeleinden • Daarmee leg je de basis voor toekomstige preserveringsstrategieën
  • 31. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek. Beantwoording problematiek Preservation strategies Bitstream preservation en waardering en selectie Bitstream preservation kan een onderdeel zijn van het beleid voor waardering en selectie, doordat je digitale bestanden en archief- bestanddelen die je als niet als van direct van belang beschouwd binnen je verzamelbeleid en voor de designated community alleen als bitstream preserveert.
  • 32. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek. Beantwoording problematiek Preservation strategies Digitale archeologie Het begrip digitale archeologie is verwant aan bitstream preservation. Door alleen de ‘kale bitstream’, eventueel aangevuld met zijn technische kenmerken op te nemen, stel je digitaal archeologen later in staat om te trachten - met eigen tools – bestanden weer leesbaar te maken.
  • 33. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek. Beantwoording problematiek Preservation strategies Rol Archival Storage Onder meer: • Veiligheid en toegangsbeheer • Bewaking digitale integriteit • Verversing van verouderde naar nieuwe opslagmedia
  • 34. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek. Beantwoording problematiek Preservation strategies Emuleren De oorspronkelijke vorm wordt binnen een geëmuleerde omgeving zo veel mogelijk geëvenaard. Emuleren is het nabootsen van een bepaald computerplatform of computerprogramma op een ander platform of programma. Vaak gaat het daarbij om het platform (besturingssysteem) waarop oude software gedraaid kan worden.
  • 35. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek. Beantwoording problematiek Preservation strategies Emulatie voorbeeld Een voorbeeld is DOS games op Internet archive (maakt gebruik van DOSBox emulator): Klik rechts op DOS en kies dan bijv. om binnen het oude DOS Word 5.5 of een game te laten draaien
  • 36. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek. Beantwoording problematiek Preservation strategies Migreren • je besluit op grond van je duurzaamheids- beleid welke significante eigenschappen je wilt bewaren voor welke bestandsformaten • je stelt bij voorkeur een beperkt aantal preferred formats vast waarnaar je wil migreren • bij de uitvoering van je duurzaamheidsbeleid en je preservation strategy houdt je binnen de technology watch in de gaten welke bestandsformaten in onbruik dreigen te raken • op grond daarvan neem je binnen je preservation planning besluiten om preservation actions voor te berieden, zoals migraties
  • 37. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek. Beantwoording problematiek Preservation strategies Migreren, converteren en normaliseren • Migreren is het overzetten naar en ander bestandsformaat • Converteren is het overzetten naar een hogere versie van hetzelfde bestandsformaat • Normalisatie is de omzetting naar een bestandsformaat dat duurzamer wordt geacht binnen het duurzaam- heidsbeleid en de preservation strategy van een organisatie.
  • 38. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek. Beantwoording problematiek Preservation strategies Migreren Preferred formats Is gerelateerd aan het begrip ‘Normalisatie’. Het leveren van preferred formats kan als eis gesteld worden aan de archiefgever, of bestanden kunnen bij opname omgezet worden naar een preferred format. Voor een niet toegestaan bestandsformaat kunnen binnen de migratie strategie één of meer preferred formats aangewezen worden.
  • 39. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek. Beantwoording problematiek Preservation strategies Migreren: route naar preferred formats • afgeleide van duurzaamheidsbeleid • houdt rekening met designated community • relatie met ‘Normalisatie’ • basis voor preferred formats wordt gelegd door definiëring van significante eigenschappen
  • 40. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek. Beantwoording problematiek Preservation strategies Vuistregel: beperk schakels Zorg er voor dat er in je reconstructieproces van het – in onbruik geraakte – digitale object zo weinig mogelijk schakels zitten. Elke extra schakel levert risico op. Dit geldt met name voor migratiestrategieën.
  • 41. Leeromgeving Digital Preservation ● 2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek. Beantwoording problematiek Preservation strategies
  • 42. Leeromgeving Digital Preservation ● 2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek. Beantwoording problematiek Preservation strategies en de access functie De preservation strategy is gericht op • duurzaam bewaren • het bedienen van de designated community. Archiveringsformaten en raadpleegformaten • Archiveringsformaten kunnen tevens raadpleegformaten zijn. Dit wordt Ook wel JIC (Just in case) genoemd. • Raadpleegformaten kunnen bij levering ‘on the fly’ of anders gezegd JIT (Just in time) gecreëerd worden, vanuit: ► het archiveringsformaat ► het opgenomen origineel (als dit nog niet in onbruik is geraakt) Voordeel: je hoeft binnen e-depot niet regelmatig migraties van grote aantallen bestanden uit te voeren. Migratiestrategieën moet dus in meerdere opzichten goed doordacht zijn en de juiste afwegingen kennen. Voor de gebruiker geldt dat hij moet kunnen raadplegen binnen de voor hem beschikbare hardware- en softwareomgeving. Te leveren raadpleegformaten moeten daarop afgesteld zijn.
  • 43. Leeromgeving Digital Preservation ● 2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek. Beantwoording problematiek Preservation strategies Vinden van het juiste evenwicht • tussen bestandsformaten die in onbruik dreigen te raken en software en viewer software die nog wel de significante eigenschappen kan representeren • wat er binnen de ICT-omgeving van de designated communicty beschikbaar is aan software en viewers • evenwicht vertalen naar normalisatie en preferred formats • kan leiden dot gelaagde preservation strategy ► bitstreamarchivering ► redelijk duurzaam uitwisselingsformaat ► een bijna standaard (zeer veel gebruikt en breed ondersteund) ► een officiële standaard of de-facto standaard
  • 44. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek. Beantwoording problematiek Preservation strategies Vinden van het juiste evenwicht Voorbeeld van een gelaagde strategie: Origineel Leesbaar Bewerkbaar Redelijk duurzaam Vaak uitwisselings- formaat Hogere standaard Duurzame standaard .xls .csv .pdf .txt .xml .dwg .dxf .stp .step (STEP industrie standaard) .pdf PDF/A-1b en PDF/E-1) .tiff .jpeg .jpeg 2000 .png
  • 45. DXF uitwisselingsformaat als archiveringformaat - behoud van bijna alle kenmerken en functionaliteit - niet geschikt als raadpleegformaat voor de gebruiker
  • 46. PDF als archiveringsformaat en raadpleegformaat - duurzaam archiveringsformaat en geschikt als raadpleegformaat - bewerkbaarheid / functionaliteit gaat grotendeels verloren - lagen uit AutoCAD DWG kunnen in gelaagde PDF behouden blijven
  • 47. JPG als raadpleegformaat - alleen geschikt als raadpleegformaat - bewerkbaarheid / functionaliteit gaat geheel verloren
  • 48. Leeromgeving Digital Preservation ● 2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek. Beantwoording problematiek Preservation strategies Bestandsformaten, categorisering naar duurzaamheid • Proprietary bestandsformaten (leveranciersafhankelijk) • Uitwisselingsformaten (van nauwelijks duurzaam tot hoog duurzaam) • Zeer veel gebruikte en breed ondersteunde bestandsformaten • De-facto standaarden • Standaarden
  • 49. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek. Beantwoording problematiek Preservation strategies Proprietary bestandsformaten, kenmerken • één leverancier en alleen door die leverancier ondersteund • vaak bedoeld voor een specifieke taakuitvoering en gebruikt door een specifieke groep • softwarespecificatie niet of slechts beperkt openbaar beschikbaar en software niet of beperkt gedocumenteerd • weinig kans op ondersteuning na in onbruik raken software, ook niet vanuit de gebruikersgemeenschap
  • 50. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek. Beantwoording problematiek Preservation strategies Uitwisselingsformaten • grote verschillen in duurzaamheid • soms via één leverancier tot stand gekomen, soms binnen een samenwerking of standaardorganisatie • ondersteuning kan breed of minder breed zijn • in een aantal gevallen goed gedocumen- teerd en softwarespecificaties deels of in voldoende mate openbaar beschikbaar, in andere gevallen in grote mate gesloten en leveranciersafhankelijk • ondersteuning na in onbruik raken kan per uitwisselingsformaat anders zijn
  • 51. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek. Beantwoording problematiek Preservation strategies Zeer veel gebruikt en breed ondersteunde bestandsformaten, kenmerken • één leverancier • breed ondersteund • goed gedocumenteerd en software- specificaties deels of in voldoende mate openbaar beschikbaar • veel kans op ondersteuning na in onbruik raken software, ook vanuit de gebruikersgemeenschap • bijvoorbeeld: MS Office software
  • 52. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek. Beantwoording problematiek Preservation strategies De-facto standaarden Meest gekenmerkt doordat open specificaties of aanbevelingen vastgelegd zijn door niet-officiële normerende organisaties (bijv. W3C, AIIM, OASIS, IETF).
  • 53. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek. Beantwoording problematiek Preservation strategies Officiële standaarden • vastgelegd door officiële standaardiseringsorganisaties, zoals ISO, IEC, ITU, CEN, ITSI • gelden als duurzaam en als geschikt archiveringsformaat • hiertoe behoren onder meer PDF/A, .txt, .html, .tiff, .jpeg., Jpeg 2000 en .png.
  • 55. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Risico’s. Beantwoording problematiek m.b.t. CAD-bestanden (1/2) Belangrijke kenmerken CAD-bestand • gericht op samenwerking, synchronisatie, versiebeheer • CAD-modellen opgebouwd uit veel data georganiseerd in datalagen, in hoofdzaak gericht op het creëren van geometrische presentaties • bestaat meestal uit meerdere digitale objecten • leveranciersafhankelijke software, veel versie-updates, vaak gebrek aan standaarden voor uitwisseling, software specificaties meestal niet openbaar
  • 56. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Risico’s. Beantwoording problematiek m.b.t. CAD-bestanden (2/2) Mogelijke duurzaamheidstrategie • bepaal significante eigenschappen die je wil bewaren • significante eigenschappen hangen af van de verzamelende instelling en van de gebruikersgroepen • bepaal validation properties voor een correcte opname • archiveer de originele bitstream en kies bij normalisatie voor minimaal één, maar liefst twee of drie archiveringsformaten • archiveer grote modellen met meerdere onderdelen in hiërarchisch georganiseerde archival packages
  • 57. Leeromgeving Digital Preservation ● 2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek. Beantwoording problematiek Onderzoek Henk Vanstappen ‘Opname en verwerking van born digital objecten uit een architectuurarchief’ In opdracht van VAi/CVAa, april 2013. • Kijk op inhoud en structuur van een architectuurarchief • Stappen nodig voor opname en nodige instrumenten • Aanbevelingen selectie archiefbestanden • Overzicht met kennis over software, opslagmedia en bestandsformaten • Voorbereidingen nodig bij het ontwikkelen van een preserveringsstrategie. Over de preservering van CAD-bestanden verscheen april 2013 ook het Technology Watch Report Preservering Computer Aided Design (CAD). VK, DPC (Digital Preservation Coalition) en DCC (Digital Curation Centre)
  • 58. Leeromgeving Digital Preservation ● 2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek. Beantwoording problematiek Onderzoek Henk Vanstappen ‘Opname en verwerking van born digital objecten uit een architectuurarchief’ In opdracht van VAi/CVAa, april 2013. Methode • Overzicht van alle bestanden per drager • Analyse van bestandsformaten • Ordeningen (analyse en gevolgen voor opname) • Dragers (opslagmedia, analyse en gevolgen voor opname) • Overzicht van CAD-software en zijn kenmerken
  • 59.
  • 60.
  • 61. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek. Beantwoording problematiek Onderzoek Henk Vanstappen ‘Opname en verwerking van born digital objecten uit een architectuurarchief’ In opdracht van VAi/CVAa, april 2013. Archiveringsformaten voor CAD-bestanden. • CAD bestandsformaat; kenmerken en functies • CAD representatiemethoden • Eisen aan een CAD archiveringsformaat ► Bewaarstrategieën ► Algemene kenmerken van een archiveringsformaat ► Kenmerken van een een CAD-bestand ► Twee mogelijke migratietrajecten en hun kenmerken en voor- en nadelen ► Analyse van bestandsformaten in relatie tot bovenstaande
  • 62.
  • 63.
  • 64.
  • 65. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek. Beantwoording problematiek Onderzoek Henk Vanstappen ‘Opname en verwerking van born digital objecten uit een architectuurarchief’ In opdracht van VAi/CVAa, april 2013. Tests Hoe gedragen bestanden zich bij een of meerdere migraties naar een ander formaat
  • 66. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek. Tests behoud van basisvormen (lijnen en volumes); behoud van referentiebestanden; behoud van informatie met betrekking tot lagen; behoud van voorkeursinstellingen met betrekking tot zichtbaarheid van lagen; behoud van kleur; behoud van overige ‘intelligentie’, zoals schaal, afmetingen, labels; behoud van lijndiktes; behoud van tekst (geen omzetting naar vectorgebaseerd element); behoud van krommen (geen ‘meshing’).
  • 67. .dwg
  • 68. .dxf
  • 69. .pdf
  • 70. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek. Beantwoording problematiek Onderzoek Henk Vanstappen ‘Opname en verwerking van born digital objecten uit een architectuurarchief’ In opdracht van VAi/CVAa, april 2013. Conclusies Scoren van bestandsformaten op vier preserveringskenmerken.
  • 71.
  • 72. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek. Beantwoording problematiek Onderzoek Henk Vanstappen ‘Opname en verwerking van born digital objecten uit een architectuurarchief’ In opdracht van VAi/CVAa, april 2013. Migratietrajecten voor de belangrijkste bestandsformaten • Basisgegevens bestandsformaten • Mogelijke archiveringsformaten • Mogelijke tools
  • 73.
  • 74. Leeromgeving Digital Preservation ● 2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek. Beantwoording problematiek Gezien • Strategieën • Voorbeelden • Beantwoording in de praktijk binnen onderzoek Henk Vanstappen Welke beeld is er nu bij de deelnemers?
  • 75. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek. Oefeningen Wat zijn voor ons de voor- en nadelen bij het toepassen van de verschillende strategieën? Drie korte oefeningen voor de groep en een opdracht.
  • 76. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek. Oefening 1 Adlib data □ hoe duurzaam ? □ hoe bewaren ?
  • 77. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek. Oefening 2 Top 50 Archieven in Excel sheet □ hoe duurzaam ? □ hoe bewaren ?
  • 78. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek. Oefening 3 Dossier Hoe duurzaam is dit dossier ?
  • 79. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Beantwoording problematiek. Opdracht ca. 10 min Ga naar oefendossier • identificeer 3 veel voorkomende bestandformaten in het dossier • wat denk je over de duurzaamheid en hoe zou je ze duurzaam bewaren?
  • 80. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Duurzaamheidsbeleid. Duurzaamheidsbeleid De beantwoording van de duurzaamheids- problematiek wordt gestuurd vanuit het duurzaamheidsbeleid.
  • 81. Leeromgeving Digital Preservation ● 2 Duurzaamheid. Duurzaamheidsbeleid. Duurzaamheidsbeleid Gewenst volwassenheidsniveau • ‘pro actief’: wel al beginnen aan de ontwikkeling • eerst moeten archival storage, ingest en data management op orde zijn
  • 82. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Duurzaamheidsbeleid. Kader problematiek en duurzaamheidsbeleid . zelf ontwikkelen . kopen / leasen .aansluiten bij bestaande voorziening Functionele en technische eisen aan een e-depot oplossing Informatiearchitectuur Eisen aan organisatie, processen, systemen, metadata, informatiebeheer Beleid en strategie implementeren Beleid en strategie ontwikkelen Mogelijke beantwoordingen Eisen waaraan te voldoen Problematiek
  • 83. Leeromgeving Digital Preservation ● 2 Duurzaamheid. Duurzaamheidsbeleid. Duurzaamheidsbeleid • Doel • Waaraan moet het voldoen? • Als afgeleide van collectie- en acquisitiebeleid • Duurzaamheidsbeleid en de gebruiker
  • 84. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Duurzaamheidsbeleid. Duurzaamheidsbeleid Doel Besturing over de duurzaamheid van de digitale collectie en de digital preservation
  • 85. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Duurzaamheidsbeleid. Duurzaamheidsbeleid Waar moet het aan voldoen? Onder meer de volgende zaken: • heldere grondslag / motieven • heldere organisatie, rollen, verantwoor- delijkheden • bestuursverantwoordelijkheid helder • preservation strategy, normalisatie, preferred formats etc. helder gedefinieerd • overzicht aard en inhoud te verwerven archieven • beleid wordt onderhouden en ge-update
  • 86. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Duurzaamheidsbeleid. Duurzaamheidsbeleid Afgeleide van het collectiebeleid Duurzaamheidsbeleid en collectiebeleid en beleid voor acquisitie, waardering en selectie hangen sterk samen. Afstelling en integratie Het duurzaamheidsbeleid is een afgeleide van de missie en het collectiebeleid, net als het beleid voor acquisitie, waardering en selectie dat is. Er zal dus een grote mate van integratie en afstelling nodig zijn tussen deze beleidsgebieden.
  • 87. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Duurzaamheidsbeleid. Duurzaamheidsbeleid Duurzaamheidsbeleid en de archiefgever en gebruiker Verantwoording van het duurzaamheidsbeleid t.o.v. de archiefvormer en de gebruiker. • Je werkt met materiaal van anderen ten behoeve van bepaalde gebruikersgroepen. • Daarom moet je je verantwoorden • Richting de archiefvormers beschikken over ► een mission statement ► overdrachts- en beheerovereenkomsten ► beleidsdocumenten ► gedocumenteerde beschrijvingen van procedures en workflows ► documentatie van te bewaren significante eigenschappen • gedocumenteerde verantwoording tegenover de gebruikers (designated community)
  • 88. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Duurzaamheidsbeleid. Duurzaamheidsbeleid Definiëring van de gebruikersgroepen (designated community) Zonder een goede definiëring van de gebruikersgroepen kunnen het duurzaam- heidsbeleid en de accessfunctie niet goed ontwikkeld worden. De gebruikersgroepen moeten bij het opstellen van het duurzaam- heidsbeleid gedefinieerd worden. (zie Access voor meer)
  • 89. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Duurzaamheidsbeleid. Duurzaamheidsbeleid Scoremodel digitale duurzaamheid Het scoremodel digitale duurzaamheid is een tool voor zelfevaluatie en geeft aan welke de sterke en zwakke punten zijn van je organisatie en formuleert waar mogelijk aanbevelingen voor het verkleinen van deze risico's. http://www.den.nl/standaard/383/
  • 90. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Duurzaamheidsbeleid. Duurzaamheidsbeleid Certificering van digitale repositories Voor digitale repositories in Nederland zijn verschillen niveaus van certificering mogelijk Data Seal of Approval Nestor Seal ISO certificering Lees meer: NCDD Brochure ‘Doe ik het goed?’ Roadmap naar certificering van digitale repositor
  • 91. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Duurzaamheidsbeleid. Duurzaamheidsbeleid Eisen aan de beheerorganisatie Beschikt over: • Duidelijke missie en organisatiedoelen • Organisatorische en financiële continuïteit • Adequate organisatiestructuur en formatie • Adequaat beleid en procedures • Heeft voor het beheer alle noodzakelijke contracten, vergunningen en/of licenties en verplichtingen vastgelegd
  • 92. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Duurzaamheidsbeleid. Eisen aan de beheerorganisatie Waar staan we? Wat hebben we? Onderdeel Analoog Digitaal Organisatie Processen Verantwoor- delijkheden Formatie Competenties ……………….. ………………… Financiering ……………….. ……………….. Beleid en procedures ……………….. ……………….. Beleid W&S ……………….. ……………….. Beleid conservering ……………….. ……………….. Contracten, licenties etc. ……………….. ……………….. Informatie & applicaties ……………….. ………………..
  • 93. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Duurzaamheidsbeleid. Duurzaamheidsbeleid Overige eisen / voldoen aan normen en standaarden ISO 14721 (OAIS) NEN-ISO 15489. Informatie- en archiefbeheer. NEN 2082 Eisen voor functionaliteit van informatie- en archiefmanagement in programmatuur. NEN-ISO 23081 Beheren van metagegevens voor archiefbescheiden. ISO 16363 Trustworthiness of digital repositories Metadata. SCAPE geef een ‘Guidance Policy’ voor metadata.
  • 94. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Duurzaamheidsbeleid. Oefening. Wie wil wat m.b.t. een digitaal archief (belangen en gezichtspunten) Gebruiker InstellingArchiefgever
  • 95. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Duurzaamheidsbeleid. Digitale duurzaamheid Begrippen e-Depot Een e-depot is het geheel van organisatie, beleid, processen en procedures, financieel beheer, personeel, databeheer, databeveiliging en aanwezige hard- en software, dat duurzaam beheren en raadplegen van te bewaren digitale archiefbescheiden mogelijk maakt. Een e-depot is dus veel meer dan een archiefbeheerapplicatie voor duurzaam beheer van digitale archieven. Een e-depot omvat ook alles wat daarom heen nodig is.
  • 96. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Duurzaamheidsbeleid. Digitale duurzaamheid OAIS Implementatie duurzaamheidsbeleid vindt plaats binnen de OAIS functies rond e-depot
  • 97. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Duurzaamheidsbeleid. Duurzaamheidsbeleid en de implementatietraject ervan binnen een e-depot • Duurzaamheidsbeleid • Implementatie in preservation strategy • Moet bij implementatie binnen e-depot gedocumenteerde procedures kennen • Preservation strategy moet via monitoring functie up-to-date worden gehouden (technology watch en monitoring veranderingen bij de gebruiker) • Alle acties die er in een e-depot binnen de uitvoering van de preservation planning worden uitgevoerd ten opzichte van de digitale objecten moeten via gedocumenteerde procedures plaatsvinden en alle data die verslag doen van de acties moeten duurzaam bij het digitale object bewaard worden
  • 98. Leeromgeving Digital Preservation 2 Duurzaamheid. Duurzaamheidsbeleid. Duurzaamheidsbeleid en preservation strategy De praktijk Goed traject bij het definiëren van het duurzaamheidsbeleid is het bouwen van een heldere business case. DPC Step by step guide to building a business case Heeft de werking van een checklist voor de • Onderwerpen • Stappen • Beslissingen Die je af moeten handelen in het traject naar het duurzaamheidsbeleid.
  • 99. Leeromgeving Digital Preservation ● 2 Duurzaamheid. Duurzaamheidsbeleid. Duurzaamheidsbeleid • Wat is het • Waarom • Waaraan moet het voldoen • Gezichtspunten vormer, instelling, gebruiker • Hoe goed doe ik het? • Begrippen
  • 100. Verwerking de rapportering resultaten. Wat we geleerd en nog niet of onvoldoende geleerd hebben zal gebruikt worden voor de rapportage van de leerresultaten binnen de vier resultaatgebieden. Resultaatgebied Geleerd Nog onvoldoende geleerd Opvolging Kennisontwikkeling en aanleren basisvaardigheden Bijdrage aan eisen aan processen, systemen en informatie Bijdrage eisen aan competenties, rollen, vaardigheden en taken Bijdrage aan eisen aan bestuur, organisatie en beleid Tools en methodieken

Editor's Notes

  1. Metadata en digital preservation metadata als risico Een risico voor beheer, digital preservation en access is een gebrek aan (betrouwbare) metadata. Een deel van de metadata is gerelateerd aan het ontstaan en de ontstaanscontext. De kunnen zich op allerlei plaatsen binnen, bij en buiten het document of digitale object bevinden, bijvoorbeeld in document headers, bestandsinhoud, bestandsnamen, mapnamen en allerlei (administratieve) applicaties. Binnen het pre-ingest en ingest proces moeten alle metadata beschikbaar worden gemaakt die nodig zijn voor een adequaat beheer, een adequate digital preservation en een goede access. Het gaat daarbij om beschrijvende- en ontsluitingsmetadata, en technische en preservation metadata. Binnen de pre-ingest moet er geïnventariseerd worden waar zich welke metadata bevinden en hoe deze het best te onttrekken en beschikbaar te maken. Een deel van de metadata kan ‘on ingest’ door de ingestfunctie van het e-depot gegenereerd worden. Er zijn tools beschikbaar om data te kunnen onttrekken en bij het digitale object als metadata op te nemen in het archiefbeheersysteem. {zoeken bronnen}
  2. Metadata en digital preservation metadata als risico Een risico voor beheer, digital preservation en access is een gebrek aan (betrouwbare) metadata. Een deel van de metadata is gerelateerd aan het ontstaan en de ontstaanscontext. De kunnen zich op allerlei plaatsen binnen, bij en buiten het document of digitale object bevinden, bijvoorbeeld in document headers, bestandsinhoud, bestandsnamen, mapnamen en allerlei (administratieve) applicaties. Binnen het pre-ingest en ingest proces moeten alle metadata beschikbaar worden gemaakt die nodig zijn voor een adequaat beheer, een adequate digital preservation en een goede access. Het gaat daarbij om beschrijvende- en ontsluitingsmetadata, en technische en preservation metadata. Binnen de pre-ingest moet er geïnventariseerd worden waar zich welke metadata bevinden en hoe deze het best te onttrekken en beschikbaar te maken. Een deel van de metadata kan ‘on ingest’ door de ingestfunctie van het e-depot gegenereerd worden. Er zijn tools beschikbaar om data te kunnen onttrekken en bij het digitale object als metadata op te nemen in het archiefbeheersysteem. {zoeken bronnen}
  3. Tulip PC 1988 Mac Classic II ca. 1990 iMac, ca. 1998 Compaq Presario ca. 1998 Dell PC ca. 2004
  4. Mac OS7, ca. 1991-1997 Daarna nog Mac OS 8 en 9 In 2001/2002 opgevolgd door (geheel nieuwe) Mac OS X
  5. Kenmerken van een digitaal Bestand Onder meer DEMO en relatie tussen CAD-tools en bestands- formaten binnen de preservation strategy. Onder meer: . Belang en faalrisico’s . Soorten metadata (en hun rol) . Metadata in relatie tot de structuur van een bestand . Tools voor metadata extractie Met DEMO’s en OEFENINGEN Metadata en digital preservation Risico’s die ontstaan vanuit de technische ontstaanscontext Risico’s die ontstaan vanuit de technische ontstaanscontext File preservation risico’s en de beantwoording . Theorie . DEMO en OEFENING Risico’s die ontstaan vanuit de technische ontstaanscontext File validation . Wat is het? . Welke risico bestrijdt het? . DEMO en OEFENING
  6. ► Computer museum . Betreft het preserveren van technologie, de hardware met besturingssysteem
  7. ● emulatie en ‘computer museum’ zijn strategieën die net als bitstream preser behoren tot bitstream preservation . migratie maakt wel onderscheid tussen informatie en vorm: er wordt besloten in welke vorm (bestandsformaat) informatie wordt bewaard en welke kenmerken (significant properties) van informatie, redactionele vorm en functionaliteit daarbij behouden moeten worden.
  8. De preservation strategies zijn niet alleen gericht op het duurzaam bewaren, maar ook op het bedienen van de designated community. Archiveringsformaten kunnen tevens raadpleegformaten zijn. Dit wordt Ook wel JIC (Just in case) genoemd. Maar het is ook mogelijk om raadpleegformaten bij levering aan de gebruiker ‘on the fly’ of anders gezegd JIT (Just in time) te creëren. Het voordeel van de laatste oplossing is dat je binnen het e-depot niet voortdurend migraties van grote aantallen bestanden hoeft uit te voeren. Migratiestrategieën moet dus in meerdere opzichten goed doordacht zijn en de juiste afwegingen kennen. Voor de gebruiker geldt dat hij moet kunnen raadplegen binnen de voor hem beschikbare hardware- en softwareomgeving. Te leveren Raadpleegformaten moeten daarop afgesteld zijn.
  9. 1.2.3 Analyse van de bestandsformaten De bestanden werden geanalyseerd met behulp van de analysesoftware DROID. Hiermee werden de meeste bestanden herkend, op 847 na. Na verder onderzoek (o.a. met FILE en op basis van de extensie) bleven er 339 niet geïdentificeerde bestanden over.
  10. H2
  11. H2
  12. H2
  13. H2
  14. H2
  15. H2
  16. Duurzaamheidsbeleid Gewenst volwassenheidsniveau Het beschikken over een duurzaamheidsbeleid, een preservation strategy en een preservation planning wordt gezien als belangrijk, maar er is tijd om aan de ontwikkeling ervan te werken. Het te bereiken volwassenheidsniveau op korte termijn is ‘pro actief’. Het is belangrijk op korte termijn ‘in control’ te zijn voor: . pre-ingest en ingest (het goed kunnen opnemen van bestanden in het e-depot) . archival storage en data management (het goed kunnen opslaan en kunnen managen van archieven in een e-depot) Het op een gecontroleerde manier op nemen binnen een gecontroleerde opslag- en beheeromgeving is een eerste vereiste. Dit is de randvoorwaarde om later preservation uit te voeren. Ook is het nodig om besturing en organisatie op korte termijn op orde te hebben. Processen kunnen immers niet uitgevoerd worden zonder dat de verantwoordelijke proceshouder zorgt voor een goede inrichting en uitvoering van processen en de definiëring van rollen, verantwoordelijkheden en taken daarbij.
  17. Verantwoording van het duurzaam- heidsbeleid t.o.v. de archiefvormer en de gebruiker. Je werkt met materiaal van anderen ten behoeve van bepaalde gebruikersgroepen. Daarom moet je je verantwoorden. De instelling zal als verantwoording richting de archiefvormers moeten beschikken over een mission statement, overdrachts- en beheerovereenkomsten, beleidsdocumenten, gedocumenteerde beschrijvingen van procedures en workflows rond beheer en preservation en documentatie van te bewaren documentkenmerken binnen het duurzaamheidsbeleid. De instelling zal zich ook in een bepaalde mate gedocumenteerd moeten kunnen verantwoorden tegenover haar gebruikers (designated community
  18. Verantwoording van het duurzaam- heidsbeleid t.o.v. de archiefvormer en de gebruiker. Je werkt met materiaal van anderen ten behoeve van bepaalde gebruikersgroepen. Daarom moet je je verantwoorden. De instelling zal als verantwoording richting de archiefvormers moeten beschikken over een mission statement, overdrachts- en beheerovereenkomsten, beleidsdocumenten, gedocumenteerde beschrijvingen van procedures en workflows rond beheer en preservation en documentatie van te bewaren documentkenmerken binnen het duurzaamheidsbeleid. De instelling zal zich ook in een bepaalde mate gedocumenteerd moeten kunnen verantwoorden tegenover haar gebruikers (designated community