Uitkomsten van de eerste werksessie, 28 maart 2013 Utrecht, Netwerk Vernieuwend Bezuinigen, gemeentesecretarissen, publieke innovators, Universiteit Utrecht, Hiemstra & De Vries, Tom Overmans, promotieonderzoek vernieuwend bezuinigen

1. © Hiemstra & De Vries pagina 1
SAMEN LEREN VERNIEUWEN
IMPRESSIE VAN DE EERSTE WERKSESSIE VAN
HET NETWERK VERNIEUWEND BEZUINIGEN
TOM OVERMANS, SEBASTIAAN VAN DEN BOGAARD

2. NETWERK VERNIEUWEND BEZUINIGEN

3. Dat er zoveel secretarissen zelf aanwezig zijn,
dat zegt iets over het belang van dit thema”“
“De gemeentesecretaris wordt
een anesthesist, een pijnbestrijder
”

4. 1
2
3
4
5
Leren van facts & figures
Op basis van feitelijke, geobjectiveerde informatie
gingen we in deze sessie in gesprek over nieuwe
kansen voor de toekomst. Contrasterende gemeenten
uit het bezuinigingsmodel gingen met elkaar in
gesprek om te leren en inspiratie op te doen voor
nieuwe maatregelen of zoekrichtingen voor de
volgende ronde.
Leren van concrete vragen
In deze deelsessie lag de nadruk op concrete
vraagstukken. Met behulp van dynamische
werkvormen is in de groep gesproken over
actuele praktijkdossiers en manieren waarop
kennis en ervaring van anderen is te
gebruiken.
Leren van de wetenschap
In deze deelsessie is vanuit een wetenschappelijk
perspectief gekeken naar het framen, scripten en stagen
van bezuinigingen. Op basis van wetenschappelijke
inzichten is gereflecteerd op het handelen van
strategische managers in gemeenten.
Leren over de volgende stap
Een marathon lopen en er na 42km achter
komen dat de finish 10km verderop ligt. Dat is
het gevoel dat veel gemeenten hebben. Deze
deelsessie ging over de volgende stap in het
bezuinigingsproces en de kansen en
moeilijkheden van het realiseren van nieuwe
opgaven (in de komende acht maanden).
Leren implementeren
In deze deelsessie stond de implementatie
centraal. Hoe kom je van plan naar praktijk?
Hoe realiseer je de maatregelen uit de
besluitvormingsfase, en waar loop je in de
implementatie tegenaan?
WERKSESSIE: VIJF PARALLELLE GROEPEN

5. Fact based adviseren is nodig om college te
overtuigen van steeds moeilijker wordende besluiten”“
Rationeel gezien zijn er nog talloze opties,
maar de politieke arena is onvoorspelbaar
”“
Spiegelen met andere gemeenten
biedt nieuwe perspectieven
”“
1

6. Bezuinigingen als vliegwiel
voor andere rolneming
”“
Ontschot de gesprekken
tussen raad, college en organisatie”“
Ga open in gesprek met partners: vertel
over de taakstelling, maar vraag ook waarmee
je hen kan helpen
”
“
2

7. Het gaat hoe dan ook pijn doen.We moeten
leren hoe we de pijn kunnen kanaliseren.
”“
Het voorbereiden van de nieuwe
collegeperiode: vier jaar innoveren”“
Modellen helpen om de
bezuinigingen te framen
”
“
3

8. Innovatief bezuinigen is nog vooral semantiek
”“
Dan kun je nog een beetje
balletje-balletje doen
”“
4

9. Oplossingen zijn lange termijn
gericht maar bezuinigingen moeten
nu gerealiseerd worden
”
“
Optimisme aan de voorkant breekt de organisatie later op
”“
Elk apparaat bestaat uit een
kopgroep, een peloton en wat
achterblijvers
”
“
En dan moeten de moeilijk te realiseren
maatregelen nog komen…”“
5

10. 1
2
3
Best practices over vernieuwend bezuinigen gaan niet zozeer over concrete dossiers of
maatregelen, maar over de manier waarop die dossiers gerealiseerd worden. Actieve
kennisdeling op procesniveau is dus cruciaal om de effectiviteit van ons handelen te
vergroten.
Er is veel enthousiasme voor innovatie en vergaande organisatievernieuwing.
Tegelijkertijd staan deze ambities onder druk door een grote focus op concrete
(financiële) resultaten.We willen met elkaar uitwerken hoe we optimaal met die
spanning kunnen omgaan.
Uit de groepsgesprekken blijkt dat er veel overeenkomsten zijn tussen de gemeenten,
maar ook veel variatie.We concluderen dat die variatie bij uitstek geschikt is om van
elkaar te leren en nodig is om nieuwe ideeën te vertalen naar onze eigen organisatie.
‘Slim jatten’ is mogelijk, maar het adopteren van ideeën vraagt om een doordachte
vertaling naar de eigen organisatie.
DRIE OVERKOEPELENDE CONCLUSIES

11. 1
2
3
4
5
Bezuinigen met de samenleving
Het betrekken van de samenleving bij besluitvorming over de bezuinigingen dient meerdere doelen. Hoe willen burgers en partners
de pijn verdelen?Wat kunnen we wel en niet overlaten aan de lokale samenleving? Deze gemeenten hebben de ambitie om met en van
elkaar te leren hoe zij de samenleving slim en effectief betrekken bij besluitvorming over de volgende ronde bezuinigingen.
Omgaan met de politieke kant van bezuinigen
Nieuwe ronde bezuinigingen én volgend jaar verkiezingen. Een aantal gemeenten focust hun leerproces op de politieke kant van het
bezuinigingsproces: hoe faciliteren we het ‘juiste’ gesprek met raad en college, hoe kunnen we fact based informatie versterken om
besluitvorming te ondersteunen, hoe agenderen we ‘heilige huisjes’ en wat doen we om de nieuwe collegeperiode voor te bereiden?
Beweging krijgen in mijn organisatie
Vernieuwende bezuinigingsmaatregelen hebben vrijwel altijd gevolgen voor de organisatie. Medewerkers groeien door, stromen uit of
krijgen een heel ander takenpakket. Maar hoe krijg ik mijn organisatie in beweging? Hoe slank ik slim en snel af en hoe moet ik dit
proces inrichten? Deze gemeenten gaan de komende weken met dit thema aan de slag.
Innovatie vraagt om het juiste innovatieklimaat
Het ontwikkelen en realiseren van vernieuwende ideeën vraagt om het juiste innovatieklimaat. Deze gemeenten delen de behoefte om
met elkaar te concretiseren hoe zij een (blijvend) klimaat kunnen ontwikkelen voor het genereren en uitwerken van ideeën en het
borgen van realisatie/succes van de maatregelen.
Bezuinigen met regionale partners
Bij het invullen van aanvullende bezuinigingen zoekt een aantal gemeenten toenadering tot regionale partners. Kunnen we besparen
door het samen met andere gemeenten in regionaal verband op te pakken?Welke kansen liggen er in de regio die mij kunnen helpen?
Hoe doorbreken we belemmeringen in samenwerken en besparen in ketens?
LEEROPDRACHTEN GAAN OVER VIJF THEMA’S

12. Meer weten over de uitkomsten van de werksessie of het netwerk
vernieuwend bezuinigen?
Tom Overmans
‘Netwerkbeheerder’
NetwerkVernieuwend Bezuinigen
to@hiemstraendevries.nl
06-3013 4350
CONTACT