Хавдарын үеийн архаг өвдөлтийн менежмент

1. ХАВДАРЫН ҮЕИЙН АРХАГ ӨВДӨЛТИЙН
МЕНЕЖМЕНТ
Б.Батхүү
ONCOLOGIST

2. ТОДОРХОЙЛОЛТ БОЛОН ТОХИОЛДОЛ
 Өвдөлт гэдэг нь Олон улсын Өвдөлт
Судлалын хүрээлэнгийн тодорхойлсноор “
бодит эсвэл боломжит эдийн гэмтэл нь
тавгүй мэдрэмж болон сэтгэлзүйтэй
хавсарсан” тохиолдол гэж нэрлэдэг.
Хавдарын өвдөлтийн тохиолдол нь өвдөлт
байгааг тогтоосон хугацаанаас
шалтгаалан өөрчлөгддөг ба хавдарын үе
шатаас хамаардаг.

3. PAIN MANAGEMENT
 Янз бүрийн үе шатны хавдартай хүмүүсийн 51%-д
өвдөлт ажиглагдсан ба хүнд өвчтэй өвчтөнүүдэд
өвдөлт улам архаг байдаг. Хавдартай
өвчтөнүүдийн өвдөлт нь өвчинөөсөө шалтгаалсан
байх магадлалтай( ясны үсэрхийлсэн хавдар,
гялтангийн цочрол), мөн хоёрдогчоор эмчилгээний
явцад тохиолдож болно ( паклитаксел,
винкристин, болон мэс заслын дараах), хавдарын
хавсарсан хүндрэлүүдээс мөн шалтгаалж өвөдлт
үүсч болно. Ихэвчлэн, эмчилгээний зөвлөмж нь
давшингуй өвчинтэй хавсарсан архаг өвдөлтийг
зохицуулахад чиглэдэг.

4. ОПИЙН БУС ӨВДӨЛТ НАМДААГЧ
 Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллага
хавдын өвдөлийг намдаахад дараах
шатлалт аргыг зөвлөдөг.

6. PAIN MANAGEMENT
 Энэ арга нь өвдөлтийн зэрэгтэй тохирсон
эмчилгээний сонголтыг санал болгодог.
(Хөнгөн) хавдарын өвдөлтөнд хэрэглэх опийн
бус өвдөлт намдаагч нь ацитаминофен,
үрэвслийн эсрэг стеройд бус бэлдмэл
(NSAIDS) болон аспирин. Эдгээрийн тунг
нэмсэн ч дээрх шатны өвдөлтийг намдаахгүй
ба харин ч гаж нөлөө илэрч болно. Опийн бус
өвдөлт намдаагч нь 1 шатлалын эмчилгээ ч
гэсэн дундаас хүнд зэргийн хавдрын
өвдөлтөнд чухал үүрэгтэй.

7. PAIN MANAGEMENT
 Ацитаминофен нь багаас дунд зэргийн
өвдөлтөнд хэрэглэгддэг. Элэг гэмтээхээс
сэргийлж өдрийн( 24 цаг ) дээд тун нь
хэрэв анхлан хэрэглэж буй тохиолдолд
4000мг эсвэл удаан хугацаанд хэрэглэж
буй тохиолдолд 3000мг байна. Аспиринийг
ходоод гэмтээх болон цус шингэлэх
үйлдээс шалтгаалан дахин дахин
хэрэглэхээс татгалздаг.

8. ОПИЙН ТӨРЛИЙН ӨВДӨЛТ НАМДААГЧ
 Опийн бус бэлдмэлүүд өвдөлтөнд муу
нөлөө үзүүлэх болон өвдөлийг намдаахад
муу байх үед опийн төрлийн өвдөлт
намдаагчийг эмчилгээнд хэрэглэж эхэлдэг.
Опийн төрлийн өвдөлт намдаагчийг маш
хүнд, байнгийн өвдөлтөнд “хэрэгцээ”
гарсан үед бус 24 цагийн турш хэрэглэх
хэрэгтэй.

9. PAIN MANAGEMENT
 Опийн бэлдмэлүүдийн өвдөлт намдаах нь
амархан ба богино үйлдэлтэй эмүүдийг
хэрэглэх нь аюулгүй байдаг. Боломжтой
тохиолдолд опойд эмүүдийг уухаар хэрэглэж
болно. Бүх опойдууд эхний-дамжих үйлдэл
үзүүлдэг ба үүнийг сайн ажиглаж нэг
чиглэлээс нөгөөрүү хөрвүүлэх хэрэгтэй.
Морфины уух тунгийн зэрэг нь 1:3 болон 1:6
ба архаг болон цочмог өвдөлтийн
эмчилгээнд. Опойдын тунг сонгохдоо
өвдөлтийн зохицуулга болон өвчтөний
тэвчилд суурилдаг. Опойдуудад максимум
тун гэж байдаггүй.

10. ОПИЙН ТӨРЛИЙН ӨВДӨЛТ НАМДААГЧИД

11. PAIN MANAGEMENT
 Меперидинийг архаг хэрэглээнд санал
болгодоггүй. Учир нь мэдрэл гэмтээх
метаболитуудын хуримтлал үүсэх
боломжтой байдаг. Хагалгааны өмнө
болон өвдөлт их ажилбаруудын өмнө өгөх
нь зохимжтой байдаг.

12. АДЬЮВАНТ ӨВДӨЛТ НАМДААГЧ
 Адьювант өвдөлт намдаагчийг опийн
бэлдмэлүүдийн оронд нэмэлтээр хэрэглэдэг.
Адьювант өвдөлт намдаагч нь өвдөлтөөс илүү
бусад шалтгаанд анхлан хэрэглэдэг боловч
тодорхой тохиолдолд маш үр дүнтэй өвдөлт
намдаадаг. Үрэвслийн эсрэг стеройд бус
бэлдмэлийг ихэвчлэн ясны үсэрхийллээс
шалтгаалсан өвдөлтийн үед хэрэглэдэг.
Габапентин болон прегабалин нь нэмэлтээр
нейропатик өвдөлтөнд хэрэглэгддэг. Эдгээр
эмнүүдэд 3 цагирагт антидепрасантууд
(амитриптиллин, нортриптиллин ), таталтын эсрэг
(карбамазепин), кортикостеройд болон хэм
алдалтын эсрэг эмнүүд багтана.