HISTORIA X
LINJA I – QYTETERIMI NE PARAHISTORI
LINJA II – QYTETERIMI BOTEROR NE ANTIKITET (Mesopotamia, Egjipti, Greqia, Roma)
LINJA III – QYTETERIMI BOTEROR NE MESJETE
(shek. V - XV)
#MesueseAurela
HISTORIA X
LINJA I – QYTETERIMI NE PARAHISTORI
LINJA II – QYTETERIMI BOTEROR NE ANTIKITET (Mesopotamia, Egjipti, Greqia, Roma)
LINJA III – QYTETERIMI BOTEROR NE MESJETE
(shek. V - XV)
#MesueseAurela
Qytetërimi i grekëve të lashtë ka qenë jashtëzakonisht me ndikim mbi gjuhën, politikën, sistemet arsimore, filozofi, shkencë, dhe art, duke frymëzuar Moshen e Artë Islame dhe Rilindjen evropiane perëndimore, dhe përsëri e rilindur gjatë të viteve te ndryshme neo-klasike qe ringjallet në shekullin 18 dhe 19 ne Evrope dhe Amerike.
Qytetërimi i grekëve të lashtë ka qenë jashtëzakonisht me ndikim mbi gjuhën, politikën, sistemet arsimore, filozofi, shkencë, dhe art, duke frymëzuar Moshen e Artë Islame dhe Rilindjen evropiane perëndimore, dhe përsëri e rilindur gjatë të viteve te ndryshme neo-klasike qe ringjallet në shekullin 18 dhe 19 ne Evrope dhe Amerike.
2. Njerëzimi është qenie që është civilizuar shkallë-shkallë, por këtë renditje
kaq komplekse shoqërore e prish qytetërimi egjiptian. Egjiptianët edhe pse
janë qytetërimi më i vjetër i historisë njerëzore, ata kanë qenë shumë më të
zhvilluar në të gjitha sferat e jetës se sa babilonasit, arabët e romakët. Ata
ishin shpikësit e parë të matematikës, botëkuptimit astronomik e parimeve
gjeometrike. Cilësoheshin si popull tepër i zhvilluar, në aspektet shkencore e
kulturore, si popull, i cili që në kohët më të hershme kishte paraqitur për herë
të parë kalendarin dhe hieroglifet, të cilat ishin paraardhëse të numrave
romak e arab. Me ane te tyre u zhvillua në përmasa gjigande shkenca.Ishin
gjithashtu shpikësit e parë të letrës, në të cilën shkruajmë. Qyteterimi i tyre
konsiderohet si me një kulturë shumë ndryshe nga të gjitha kulturat e tjera
botërore: më ceremoniale, më unike, e shumë më e veçantë.
3.
4. Kepucet e larta jane zbuluar per
here te pare ne Egjipt. Si deshmi per
mbrojtjen e ketij fakti sherbejne
pikturat murale, varret dhe tempujt
e Egjiptit. Ekzistojne prova se ne
kohet e lashta, si grate ashtu edhe
burrat vishnin kepuce me taka per
organizime ceremoniale. Por ka
gjithashtu prova se kasapet
egjiptian vishnin kepuce me taka
per te ecur mbi gjakun e kafsheve te
ngordhura.
5. 400 vjet para Krishtit, egjiptianet e
lashte shpiken papirusin e pare te
ngjashem me letren e diteve te
sotme. Papirusi është nje shtese e
trashe e drunjte e cila perdoret për
te shkruar. Ai perftohet nga bima e
quajtur Cyperus (papyrus) qe rritet
ne brigjet e Nilit. Me vone greket e
lashte perdoren pergamenen, e
perbere nga lekura e kafsheve per te
njejtin qellim.
6. “STILOLAPSI”
Pasi zbuluan papirusin, Egjiptianet kuptuan se
kishin nevoje per nje mjet, i cili do ti ndihmtonte
per te shkruar mbi te. Meqe kockat dhe shkopat
e metalit nuk ishin me te dobishem, egjiptianet
krijuan nje stilolaps-kallam, i cili ishte perfekt
per perdorimin mbi papirus. Egjiptianet e lashte
konvertuan kercellin e bambus ne nje stilograf
primitiv. Ata prene fundin e njerit prej ketyre
kercelleve ne formen e nje „pyke‟. Nje leng
shkrimi ose boje mbushte kercellin dhe kallami
e detyronte lengun te dilte nga pyka.
7. Egjiptianet jane cilesuar si zbuluesit e
mjekesise. Ata i shikonin semundjet dhe
sherimin e tyre ne nje menyre shume te
ndryshme nga ajo e jona. Egjiptianet e
konceptonin shendetin si nje lufte te
vazhdueshme mes te mires dhe te keqes.
Sipas të dhënave historike, egjiptianët e
lashtë të përfshirë në profesionin mjekësor
dhe farmaceutik përdornin recitimin e
lutjeve te caktuara, per përgatitjen e
medikamenteve. Megjithse në shikim të
parë metoda e Egjiptianeve për shërimin
dhe mjekimin mund të duket e
papërpunuar, ata në të vërtetë janë
kredituar me zbulimin e
diagnostifikimeve, te perdorura edhe ne
ditet e sotme. Operacioni i pare ne Egjipt
u realizua ne vitin 2751 para Krishtit.
8. Egjiptianet ishin te paret qe zbuluan
makijazhin per arsye estetike dhe
terapeutike.Ata gjithashtu besonin se
ai kishte fuqi magjike dhe sheruese.
Ata lyenin fytyren me lloje te
ndryshme vajrash per ta mbrojtur nga
ajri i nxehte.
Makijazhet me te perdorura ishin
makijazhi i bardhe, i zi i cili behej nga
karboni qe conte ne oksid mangani dhe
makijazhi jeshil i perbere nga bakri
dhe minerale te tjera. Ndersa okra e
kuqe aplikohej ne faqe dhe ne buze
me anen e nje furce. Këna eshte
perdorur per te lyer thonjte me ngjyre
te kuqe ose portokalli