Giáo án chủ đề ngữ văn 8 văn bản nhật dụng

Ngày soạn: 12/10/2015
CHỦ ĐỀ VĂN BẢN NHẬT DỤNG
(Thời gian: 3 tiết - từ tiết 41, 42, 43)
I. MỤC TIÊU.
1. Kiến thức.
- Nhận biết được mối nguy hại đến môi trường sống và sức khỏe con người của
thói quen sử dụng túi ni lông.
- Nhận biết được mối nguy hại ghê gớm toàn diện của tệ nghiện thuốc lá đối
với sức khỏe con người và đạo đức xã hội.
- Nhận biết sự hạn chế gia tăng dân số là con đường ''tồn tại hay không tồn tại"
của chính loài người.
- Phân tích nghệ thuật sử dụng từ ngữ, cách lập luận thuyết phục của các văn
bản.
- Cảm nhận được nội dung ý nghĩa của các văn bản
2. Kĩ năng.
- Rèn kỹ năng đọc và phân tích văn bản làm nổi bật tác hại của bao bì ni lông,
thuốc lá và ra tăng dân số đối với mọi mặt của đời sống con người.
- Rèn kỹ năng vận dụng phép lập luận giải thích, chứng minh trong khi viết bài
văn thuyết minh.
3. Thái độ.
- Tự nhận thức và tù m×nh h¹n chÕ sö dông bao b× ni l«ng vµ vËn ®éng mäi ng-
êi cïng thùc hiÖn không hút thuốc lá cũng như sinh đẻ có kế hoạch.
- Ý thức học tập tu dưỡng, rèn luyện bản thân không mắc vào các tệ nạn xã
hội.
- Lối sống đạo đức trong sáng, không vi phạm tệ nạn xã hội.
* Tích hợp môi trường:
Tuyên truyền về tác hại của việc vứt túi ni lông ra môi trường, việc hút thuốc
lá đối với những người xung quanh, sinh đẻ không có kế hoạch sẽ ảnh hưởng tới môi
trường sống.
1

II. BẢNG MÔ TẢ
Nội dung Nhận biết Thông hiểu
Vận dụng
VD thấp VD cao
Tác giả,
tác phẩm
Nêu được
thông tin về
nguồn gốc của
văn bản
Lí giải được hoàn cảnh tại sao các
văn bản này được ra đời, nhằm mục
đích gì.
Liên hệ được với thực
tế địa phương về ô
nhiễm môi trường, các
tệ nạn xã hội và sự gia
tăng dân số.
Đánh giá được tác hại
do ô nhiễm môi trường,
các tệ nạn xã hội và sự
gia tăng dân số với cuộc
sống hiện tại và tương
lai.
Giá trị
nghệ
thuật
Nhận biết được
phương pháp
thuyết minh,
lập luận trong
VB.
Chỉ được tác dụng của các biện pháp
NT trong từng VB.
Tổng hợp, xâu chuỗi
các biện pháp NT trong
việc biểu đạt tư tưởng
của tác giả.
Đánh giá được hiệu quả
của phép lập luận,
thuyết minh trong văn
bản.
Giá trị
nội dung
Trình bày được
nội dung chính
của các văn
bản nhật dụng.
Giải thích được t¸c h¹i, mÆt tr¸i cña
viÖc sö dông bao b× ni l«ng, thuèc l¸
và gia tăng dân số.
Phân tích, giải thích
được nội dung ý nghĩa
của các văn bản và tù
m×nh h¹n chÕ, vËn ®éng
mäi ngêi cïng thùc
hiÖn không hút thuốc lá.
Giải thích, chứng minh
được những giá trị nội
dung cuả các văn bản,
vận dụng tri thức đọc -
hiểu VB để tạo lập văn
bản.
Các năng lực cần hình
thành và phát triển:
- Đọc hiểu văn bản, tóm tắt
được các chi tiết, sự kiện
quan trọng, phát hiện và
phân tích bình các chi tiết
văn có giá trị
- Năng lực tự quản bản
Câu hỏi định tính, định lượng
- Trắc nghiệm khách quan (về tác
phẩm, chi tiết, nghệ thuật)
- Câu tự luận trả lời ngắn (lý giải,
phát hiện, nhận xét, đánh giá)
- Bài nghị luận (trình bày cảm nhận,
ý kiến riêng của cá nhân)
- Phiếu học tập làm việc nhóm (trao
Bài tập thực hành
- Hồ sơ (Tập hợp các sản phẩm thực hành)
- Bài tập dự án (Nghiên cứu, so sánh tác phẩm,
nhân vật theo chủ đề)
- Bài trình bày miệng (Thuyết trình, đọc diễn cảm,
kể chuyện)
2

thân: Phát hiện và nhận rõ
những tác động bất lợi của
môi trường sống đối với
bản thân và có cách thức
phòng chống phù hợp
(Như: Kiên định, hạn chế
sử dụng bao bì ni lông, xác
định quyết tâm phòng
chống thuốc lá…)
đổi thảo luận về các giá trị tác phẩm)
3

III. XÂY DỰNG HỆ THỐNG CÂU HỎI, BÀI TẬP, ĐÁP ÁN
I. Gói câu hỏi nhận biết
Câu 1: "Một ngày không sử dụng bao bì ni lông" là chủ đề về Ngày Trái
Đất của quốc gia hay khu vực nào?
A. Toàn thế giới C. Các nước đang phát triển
B. Việt Nam D. Khu vực châu Á
Đáp án:
+ Mức tối đa: Phương án B
+ Mức độ chưa đạt: Không trả lời hoặc trả lời sai
Câu 2: Trong văn bản "Thông tin về Ngày Trái đất năm 2000", bao bì ni lông
được coi là:
A. Một loại rác thải công nghiệp C. Một loại rác thải sinh hoạt
B. Một loại chất gây độc hại D. Một loại vật liệu kém chất lượng
Đáp án:
+ Mức tối đa: Phương án C
Câu 3:Văn bản "Ôn dịch, thuốc lá" có sự kết hợp chặt chẽ giữa hai phương thức
biểu đạt nào?
A. Lập luận và thuyết minh. C. Tự sự và biểu cảm
B. Thuyết minh và tự sự D. Biểu cảm và thuyết minh
Đáp án:
+ Mức tối đa: Phương án A
Câu 4: Đoạn văn sau được trích từ văn bản nào?
“…Ta đến Viện Nghiên cứu các bệnh tim mạch, bác sĩ viện trưởng cho biết: Chất
ni-cô-tin của thuốc lá làm các động mạch co thắt lại, gây những bệnh nghiêm trọng như
huyết áp cao, tắc động mạch, nhồi máu cơ tim. Có thấy một bệnh nhân bị tắc động
mạch chân lên những cơn đau như thế nào, rồi phải cắt dần từng ngón chân đến cả bàn
chân; có thấy những người 40 - 50 tuổi đã chết đột xuất vì nhồi máu cơ tim; có thấy
những khối ung thư ghê tởm mới nhận ra tác hại ghê gớm của thuốc lá.
(Ngữ văn 8 – Tập 1)
A. Thông tin về Ngày Trái đất năm 2000; B. Ôn dịch, thuốc lá
C. Bài toán dân số. D. Hai cây phong
Đáp án:
+ Mức tối đa: Phương án B
Câu 5. Nêu chủ đề của văn bản Thông tin về ngày trái đất năm 2000?
Đáp án:
+ Mức tối đa: Một ngày không sử dụng bao bì ni lông.
+ Mức chưa tối đa: Trả lời còn thiếo ý
+ Mức độ chưa đạt: Không trả lời hoặc trả lời chưa đúng.
II. Gói câu hỏi thông hiểu
4

Câu 1: Trong văn bản “Thông tin về ngày trái đất năm 2000”, tác giả đã chỉ ra
điều gì là nguyên nhân cơ bản nhất khiến cho việc sử dụng bao bì ni lông có thể
gây nguy hại đối với môi trường tự nhiên?
A. Tính không phân huỷ của platic C. Khi biết bao bì ni lông có nhiều chất khí độc
B. Trong ni lông có chất độc hại. D. Chưa có phương pháp sử lý rác thải.
Đáp án:
Câu 2: Nhận định nào nói đúng nhất nội dung của văn bản "Ôn dịch, thuốc lá"?
A. Nói lên tính chất của tệ nghiện thuốc lá: là tệ nạn rất dễ lây lan
B. Nói lên tính chất của những tác hại mà thuốc lá gây nên: là những tác hại không dễ
kịp thời nhận biết.
C. Nói lên tác hại nhiều mặt của thuốc lá đối với cuộc sống gia đình và xã hội.
D. Nói lên tính chất của tệ nghiện thuốc lá: là tệ nạn rất dễ lây lan, gây hại cho sức khỏe
con người, gia đình và xã hội.
Đáp án:
+ Mức tối đa: Phương án D
Câu 3. Điền Đ (Đúng), S (Sai) vào ý nói đến tác hại của thuốc lá được tác giả
đề cập trong bài “Ôn dịch thuốc lá”.
TT Tác hại của hút thuốc lá Đ/ S
1 Làm giảm huyết áp, thiếu máu
2 Gây ho hen, đờm dãi và sau nhiều năm gây viêm phế quản.
3 Gây ung thư vòm họng và ung thư phổi.
4 Gây ngộ độc, gây ngất, khó thở, nôn ra máu.
Đáp án:
+ Mức tối đa: Phương án 2,3 Đ
Câu 4. Theo em, trong các nguyên nhân sau, đâu là nguyên nhân cơ bản nhất dẫn
đến bùng nổ dân số ở nhiều nước châu Á, châu Phi? Vì sao?
A. Do khả năng sinh con trong thực tế của người phụ nữ là rất lớn.
B. Do không có biện pháp kế hoạch hoá gia đình.
C. Do con người, nhất là phụ nữ chưa được hưởng quyền lợi giáo dục.
D. Do con người còn chịu ảnh hưởng của những tư tưởng cổ hủ, lạc hậu.
Đáp án:
+ Mức tối đa: Phương án C
Câu 5. Ý nào nói đúng nhất hậu quả của sự gia tăng dân số thế giới?
A. Sự tồn tại hay không tồn tại của chính loài người.
B. Nền kinh tế thế giới bị giảm sút.
C. Mất ổn định chính trị trên toàn cầu.
D. Nền giáo dục của các nước nghèo nàn, lạc hậu.
Đáp án:
5

Câu 6. Ý nào nói đúng nhất nội dung của phần kết văn bản "Bài toán dân số"?
A. Tác giả bất bình trước sự gia tăng dân số quá nhanh.
B. Tác giả cho rằng trong một vài năm nữa, chỗ ở của con người chỉ bằng diện tích của
một hạt thóc.
C. Tác giả đưa ra những giải pháp để hạn chế sự gia tăng dân số thế giới.
D. Tác giả khuyến cáo loài người cần hạn chế sự gia tăng dân số.
Đáp án:
+ Mức tối đa: Phương án D
Câu 7. Em hiểu như thế nào về nhan đề văn bản Thông tin về ngày trái đất năm
2000?
Gợi ý đáp án:
+ Mức tối đa: Lời kêu gọi bình trường: “Một ngày không sử dụng bao bì ni lông”
được truyền đạt bằng một hình thức rất trang trọng: Thông tin về ngày trái đất năm
2000.
+ Mức chưa tối đa: Trả lời được một ý trong đáp án
+ Mức chưa đạt : Trả lời sai hoặc không trả lời
III. Gói câu hỏi vận dụng:
* Vận dụng thấp:
Câu 1. Tác hại của việc sử dụng bao bì nilong và biện pháp hạn chế?
Hướng dẫn chấm:
+ Mức tối đa: Trình bày rõ được hai ý:
a. Tác hại:
- Nguyên nhân gây hại: Do đặc tính không phân huỷ của pla-xtíc. Ngoài ra con
do các chất phụ gia độc hại mà người ta đưa vào khi sản xuất nilông màu.
- Biểu hiện của tác hại ? Đặc tính trên gay ra nhiều tác hại :
- Lẫn vào đất cản trở thực vật sinh trưởng - Gây xói mòn đất
- Vứt bừa bãi làm tắc cống thoát nước giúp muỗi phát triển gây dịch bệnh -Làm
chết các sinh vật
(Ở Mê-hi-cô, một trong những nguyên nhân làm cho cá ở các hồ chết nhiều là do
rác thải ni lông và nhựa ném xuống hồ quá nhiều.
Tại vườn thú quốc gia ở ấn Độ, 90 con hươu đã chết do ăn phải những hộp nhựa
đựng thức ăn thừa của khách tham quan vứt bừa bãi.
Hằng năm trên thế giới có khoảng 100.000 chim, thú biển chết do nuốt phải túi ni lông.
b. Biện pháp hạn chế:
- Thay đổi thói quen sử dụng.
- Không dùng khi chưa cần thiết.
- Tăng cường bao bì bằng chất liệu khác.
- Nói cho nhiều người biết tác hại của bao bì ni lông.
=> Nhận xét về các biện pháp nêu ra: Hợp tình, hợp lý, có tính thuyết phục và
khả thi, nhưng chưa giải quyết được tận gốc vấn đề. Vì xử lí bao bì đã sử dụng rất khó
khăn; bao nilông có nhiều tiện lợi trước mắt
6

+ Mức chưa tối đa: HS phân tích, giải thích được các ý trên nhưng chưa đầy đủ,
còn sai sót, trình bày còn mắc nhiều lỗi.
+ Không đạt:
- Gải thích, phân tích được một trong hai ý trên nhưng trình bày yếu.
- Không trình bày được các ý trên.
Câu 2. Việc tác giả dẫn lời của Trần Hưng Đạo có ý nghĩa gì trong việc khẳng
định tác hại của thuốc lá đối với sức khoẻ con người?
Hướng dẫn chấm:
+ Mức tối đa: Trình bày rõ được các ý:
- Bằng phương thức lập luận và thuyết minh, tác giả đã phân tích tác hại to lớn và
nhiều mặt của thuốc lá đối với con người.
- Để tăng sức thuyết phục, tác giả dẫn lời của Trần Hưng Đạo bàn về đánh giặc
để so sánh, khẳng định khói thuốc lá là một loại giặc gặm nhấm cơ thể như tằm ăn dâu
nhưng không thấy được, đó là loại gặc vô hình. Bởi trong khói thuốc lá có hàng vạn
chất độc như hắc ín, ôxit cacbon, nicôtin,... gây ra hàng loạt căn bệnh chết người, từ
nhẹ là viêm phế quản cho đến nặng nhất là ung thư.
->Cách so sánh như vậy đã khẳng định tính chất nghiêm trọng của thuốc lá đối
với sức khoẻ con người.
+ Mức chưa tối đa: HS chưa giải thích được các ý trên nhưng chưa đầy đủ, còn
sai sót, trình bày còn mắc nhiều lỗi.
+ Không đạt:
- Giải thích được một trong hai ý trên nhưng trình bày yếu.
- Không trình bày được các ý trên.
Câu 3. Hãy giải thích vì sao lần đầu tiên tham gia Ngày Trái Đất, nước ta lại
chọn chủ đề “Một ngày không dùng bao bì ni lông”?
Gợi ý đáp án:
+ Mức tối đa: Học sinh làm đủ các yêu cầu sau:
- Lần đầu tiên tham gia Ngày Trái Đất, cần chọn một chủ đề cụ thể, thiết thực, liên quan
đến cuộc sống của tất cả mọi người, phù hợp với hoàn cảnh Việt Nam.
- “Một ngày không dùng bao bì ni lông ” là một vấn đề rất cụ thể, thiết thực song lại có
một ý nghĩa vô cùng to lớn.
+ Chưa tối đa: Chưa đảm bảo các yêu cầu trên, còn thiếu ý.
+ Chưa đạt: Lạc đề, không thuộc bài, không làm được bài.
* Câu hỏi vận dụng cao:
Câu 1. Vì sao phải chung tay hành động “Một ngày không dùng bao bì ni
lông”?
Gợi ý đáp án:
+ Mức độ tối đa: HS lµm ®ñ c¸c yªu cÇu sau:
1. Thực trạng:
Hiện nay túi ni-lông đang được sử dụng phổ biến trên thế giới và cả Việt Nam do
tính tiện lợi của nó như: rẻ tiền, nhẹ, dẻo, bền chắc… Khi mà mua bất kỳ đồ gì, dù sống
hay chín, là hàng khô hay ướt, từ những loại hàng hóa có giá trị đến những vật dụng
thông thường phục vụ cho đời sống hàng ngày, thì người mua luôn nhận được túi nilông
để xách hàng hóa
7

Theo thống kê chưa đầy đủ, chỉ riêng hai thành phố lớn là Hà Nội và TP Hồ Chí
Minh, trung bình mỗi ngày thải ra môi trường khoảng 80 tấn nhựa và túi ni-lông, con số
này không ngừng tăng lên. (Năm 2000 cả nước một ngày xả khoảng 800 tấn rác nhựa ra
môi trường. Ðến nay, con số đó là 25.000 tấn/ngày). Theo một khảo sát của cơ quan
môi trường, việc sử dụng vô tội vạ túi ni-lông đã trở thành thói quen khó bỏ của người
Việt Nam. Hằng năm một người Việt Nam sử dụng khoảng 30 kg các sản phẩm có
nguồn gốc từ nhựa. Từ năm 2005 đến nay, con số lên tới 35 kg/người/năm. Có thể nói
túi ni-lông như một sản phẩm tất yếu trong đời sống người dân Việt Nam.
2. Tác hại
+ Thứ nhất là xói mòn đất đai, làm cản trở quá trình sinh trưởng của các loại thực
vật bị nó bao quanh, cản trở sự phát triển của cỏ dẫn đến hiện tượng xói mòn đất đai.
+ Thứ hai là tàn phá hệ sinh thái, túi ni-lông nằm trong đất khiến cho đất không
giữ được nước, dinh dưỡng. Cây trồng trên đất đó không phát triển được vì không thể
chuyển nước và chất dinh dưỡng cho cây, ảnh hưởng đến sự phát triển của hệ sinh thái.
+ Thứ ba là gây ngập úng lụt lội, bao bì ni-lông bị vứt xuống cống, hồ, đập thoát
nước làm tắc nghẽn các đường ống dẫn nước thải làm tăng khả năng ngập lụt của các đô
thị vào mùa mưa.
+ Thứ tư là hủy hoại sinh vật, bao bì ni-lông bị trôi xuống hồ, biển làm chết các vi
sinh vật khi chúng nuốt phải. Nhiều động vật đã chết do ăn phải những hộp nhựa đựng
thức ăn thừa của khách tham quan vứt bừa bãi.
+ Thứ năm là gây tổn hại sức khỏe, đặc biệt bao bì ni-lông mầu đựng thực phẩm
làm ô nhiễm thực phẩm do chứa các kim loại như chì, ca-đi-mi gây tác hại cho não và
nguyên nhân gây ung thư phổi. Nguy hiểm nhất là khi bao bì ni-lông bị đốt, các khí thải
ra đặc biệt là khí đi-ô-xin có thể gây ngộ độc, gây ngất, khó thở, ho ra máu ảnh hưởng
đến các tuyến nội tiết, giảm khả năng miễn dịch, gây rối loạn chức năng, gây ung thư và
các dị tật bẩm sinh cho trẻ sơ sinh.
+ Thứ sáu là sự lạm dụng các sản phẩm ni-lông cùng với sự bừa bãi, vô ý thức
của con người khiến cho nó trở thành thứ rác bị vứt bừa bãi, làm mất mỹ quan đường
phố,chứa vi khuẩn gây bệnh, gây ứ đọng nước thải, hôi thối, ô nhiễm môi trường.
+ Thứ bảy và đây là tác hại nguy hiểm nhất, túi ni-lông gây ung thư, biến đổi giới
tính, bởi vì những chất phụ gia được dùng để tạo độ dẻo, dai ở túi ni-lông có khả năng
gây độc cho người nếu bị làm nóng ở nhiệt độ cao. Ở nhiệt độ 70-80 độ C, phụ gia chứa
trong túi ni-lông sẽ hòa tan vào thực phẩm. Trong đó chất phụ gia hóa dẻo TOCP có thể
làm tổn thương và thoái hóa thần kinh ngoại biên và tủy sống; chất BBP có thể gây độc
cho tinh hoàn và gây một số dị tật bẩm sinh nếu thường xuyên tiếp xúc với nó. Nếu sử
dụng túi ni-lông để đựng các thực phẩm chua có tính a-xít như dưa muối, cà muối, thực
phẩm nóng, các chất hóa dẻo trong túi ni-lông sẽ tách khỏi thành phần nhựa và gây độc
cho thực phẩm. Khi ngấm vào dưa chua, a-xít lactic ở trong dưa, cà sẽ hòa tan một số
kim loại thành muối thủy ngân có thể gây ung thư.
3. Biện pháp:
+ Một là, tăng cường giáo dục, nâng cao nhận thức cho người dân hiểu được tác
hại của túi ni-lông đến môi trường, sức khỏe con người, sinh vật. Thực hiện mô hình 3R
(Reduce, Reuse, Recycle) để hạn chế sử dụng túi ni-lông khi không cần thiết. Mỗi hộ
gia đình cần đẩy mạnh mô hình Reuse (sử dụng lại túi ni-lông còn sạch cho những lần
8

sau), qua đó hạn chế túi ni-lông phát thải ra môi trường bên ngoài.
+ Hai là, từng bước loại bỏ thói quen sử dụng túi ni-lông, thay thế bằng chất liệu
khác, như túi sinh thái, túi giấy dễ phân hủy trong môi trường, túi xách được làm từ
nông sản (lục bình, tre nứa…). Qua đó hình thành thói quen tiêu dùng những sản phẩm,
hàng hóa thân thiện với môi trường.
4. Kết luận
Hãy vì sức khỏe của chính bạn và môi trường sống của chúng ta để cùng nhau
hành động: “Một ngày không dùng bao bì ni lông” .
+ Chưa tối đa: Kh«ng ®¶m b¶o ®Çy ®ñ c¸c yªu cÇu trªn (ThiÕu 1 sè ý)
+ Không đạt: Kh«ng lµm bµi hoÆc l¹c ®Ò.
Câu 2: Từ văn bản "Bài toán dân số" và những hiểu biết của mình, em hãy
viết một bài văn làm sáng tỏ tác hại của việc gia tăng dân số quá nhanh cũng như
làm rõ được vai trò của giáo dục đối với sự phát triển dân số và đời sống xã hội.
Đáp án:
+ Mức tối đa: Học sinh làm đủ các yêu cầu sau:
- Vấn đề dân số tưởng rằng chỉ là vấn đề của xã hội hiện đại, thế mà nó đã được
đặt ra trong ý nghĩa của một bài toán từ thời cổ đại. Con người ngày càng tăng lên gấp
bội mà diện tích đất đai vẫn thế. Vì chính sự sống của mình, con người buộc phải hạn
chế sự gia tăng dân số.
- Sự gia tăng dân số và sự phát triển của đời sống xã hội: Đông dân sẽ dẫn đến
đói nghèo lạc hậu; dân số tăng nhanh sẽ kìm hãm sự phát triển về mọi mặt của đời sống
xã hội: kinh tế kém phát triển, văn hoá, giáo dục không được nâng cao. Đời sống xã hội
kém thì trình độ nhận thức của người dân kém, các điều kiện để khống chế sự gia tăng
dân số cũng không được đảm bảo, dẫn đến dân số tăng nhanh. Chỉ khi nào dân trí được
nâng cao, kinh tế, văn hoá, giáo dục phát triển, người dân - nhất là phụ nữ - mới tự giác
thực hiện sinh đẻ cThank you,ó kế hoạch, làm giảm sự bùng nổ và gia tăng dân số.
- Vì cuộc sống của chúng ta, hãy nhận thức đầy đủ về vấn đề dân số, có trách
nhiệm trong việc hạn chế sự gia tăng dân số.
+ Chưa tối đa: Kh«ng ®¶m b¶o ®Çy ®ñ c¸c yªu cÇu trªn (ThiÕu 1 sè ý)
+ Không đạt: Kh«ng lµm bµi hoÆc l¹c ®Ò.
* Các tiêu chí khác
1. Hình thức
- Mức tối đa: HS viết được 1 bài văn với đủ 3 phần (MB-TB- KB), các ý trong
thân bài được sắp xếp hợp lý, chữ viết rõ ràng, co thể mắc 1 số lỗi chính tả.
+ Không đạt: HS chưa hoàn thiện bố cục bài viết ( Ví dụ thiếu kết luận), hoặc
các ý trong thân bài chưa được chia tác hợp lý, Hoặc chữ viết xấu, không rõ ràng, mắc
nhiều lỗi chính tả hoặc HS không làm bài.
2. Sáng tạo
- Mức đầy đủ: HS đạt được 3-4 yêu cầu sau:
+ Có được quan điểm riêng hợp lý mang tính cá nhân về 1 nội dung cụ thể nào đó
trong bài viết
9

+ Thể hiện sự tìm tòi trong diễn đạt: chú ý tạo nhịp điệu cho câu, dùng đa dạng
các kiểu câu phù hợp với mục đích trình bày.
+ Sử dụng từ ngữ có chọn lọc, sử dụng hiệu quả các yếu tố miêu, biểu cảm
- Mức chưa đầy đủ: HS đạt được 2 trong các yêu cầu trên
- Mức chưa đầy đủ: HS đạt được 1 trong các yêu cầu trên hoặc HS đã thể hiện sự
cố gắng trong việc thực hiện 1 trong số các yêu cầu trên nhưng kết quả đạt được chưa
tốt (Dựa trên sự đánh giá của GV)
- Không đạt: GV không nhận ra được những yêu cầu trên thể hiện trong bài viết
của HS, hoặc HS không làm bài.
3. Lập luận
- Mức tối đa: HS biết cách lập luận chặt chẽ: Phát triển ý tưởng đầy đủ theo 1
trận tự logic giữa các phần MB, TB, KB; Thực hiện khá tốt việc liên kết câu, liên kết
đoạn trong bài viết, sử dụng hợp lý các thao tác lập luận đã học.
- Không đạt: HS không biết cách lập luận, hầu hết các phần trong bài viết rời
rạc, không biết cách phát triển ý ở phần thân bài, các ý trùng lặp, sắp xếp lộn xộn, thiếu
định hướng hoặc HS không làm bài.
IV. THIẾT KẾ CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
A. Kế hoạch chung:
I. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG.
1. Mục đích hoạt động:
- Tạo cho học sinh tâm thế thoải mái, hứng thú trước khi bước vào tìm hiểu nội
dung kiến thức mới.
- Hình thành những khái niệm đầu tiên về văn bản nhật dụng
2. Nội dung hoạt động:
- Học sinh quan sát tranh, ảnh, phim tư liệu -> Học sinh tự rút ra kiến thức.
3. Phương pháp, kĩ thuật dạy học:
- Hoạt động nhóm / kĩ thuật chia nhóm.
- Phương pháp trực quan (đưa hình ảnh, phim tư liệu) liên quan đến nội dung bài
học/ kĩ thuật phòng tranh.
4. Thời gian: 13,5 phút (10%)
II. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI.
- Nắm được đặc điểm thể loại văn bản nhật dụng.
- Nắm được kiến thức văn bản theo các nội dung: Vấn đề rác thải, tệ nạn xã hội, vấn
đề dân số.
2.Nội dung hoạt động:
- Hướng dẫn học sinh đọc văn bản nhật dụng.
- Tổ chức cho học sinh tìm hiểu kiến thức văn bản dưới nhiều hình thức phong
phú.
3.Phương pháp, kĩ thuật dạy học:
- Hoạt động nhóm/ kĩ thuật chia nhóm, đọc hợp tác.
- Câu hỏi phát vấn/ kĩ thuật đặt câu hỏi, hỏi chuyên gia.
10

- Câu hỏi phản biện.
- Chiếu phim tư liệu/ kĩ thuật phòng tranh.
4.Thời gian: 81 phút (60%)
III. HOẠT ĐỘNG THỰC HÀNH.
1.Mục đích hoạt động:
- Khắc sâu kiến thức đã học.
- Mở rộng kiến thức các văn bản trong chủ đề.
- Giáo viên hướng dẫn, tổ chức hoạt động học tập của học sinh một cách khoa
học để các nhóm hoàn thành được các nội dung theo yêu cầu.
- Học sinh mở rộng được kiến thức của mình trong việc tìm hiểu các văn bản và
phản biện với các nhóm khác.
- Hoạt động nhóm/ kĩ thuật hỏi chuyên gia.
4.Thời gian: 33,7 phút (25%)
IV.HOẠT ĐỘNG ỨNG DỤNG.
- Học sinh biết liên hệ giữa những kiến thức đã học trong bài với thực tế cuộc
sống.
- Rút ra những bài học từ thực tiễn cho bản thân.
- Học sinh biết tự nhận thức và tù m×nh h¹n chÕ sö dông bao b× ni l«ng vµ vËn
®éng mäi ngêi cïng thùc hiÖn không hút thuốc lá cũng như sinh đẻ có kế hoạch.
- Ý thức học tập tu dưỡng, rèn luyện bản thân không mắc vào các tệ nạn xã hội.
- Lối sống đạo đức trong sáng, không vi phạm tệ nạn xã hội.
2. Nội dung hoạt động:
- Đưa bài tập bám sát chủ đề dưới dạng các bài tập tích hợp Tiếng việt, Tập làm
văn.
- Hoạt động nhóm/ kĩ thuật bản đồ tư duy.
- Phiếu học tập/ kĩ thuật khăn trải bàn.
- Bài viết/kĩ thuật trình bày.
4.Thời gian: 6,3 phút (5%)
V.HOẠT ĐỘNG BỔ SUNG.
1.Mục đích hoạt động:
- Giúp các em mở rộng các kiến thức đã học với những vấn đề thực tiễn của cuộc
sống hiện tại.
- Giáo viên cung cấp tư liệu cho học sinh về các chủ đề.
- Giáo viên định hướng liên hệ thực tế để học sinh hoạt động có trọng tâm.
3.Phương pháp, kĩ thuật dạy học:
Hoạt động nhóm, cá nhân.
4 . Thời gian: Học sinh hoạt động ngoài giờ học.
B. Thực hiện: Giáo án lên lớp
11

CHỦ ĐỀ: VĂN BẢN NHẬT DỤNG
(Số lượng 3 tiết: Từ tiết 35 đến tiết 37)
Ngày giảng:16/10/2015
Tiết 35: Văn bản: THÔNG TIN VỀ NGÀY TRÁI ĐẤT NĂM 2000
Hoạt động của thầy và trò Nội dung chính
Hoạt động 1: Khởi động (4’)
Gv cho học sinh quan sát Slide 1 các
hình ảnh về rác thải
H: Bức hình nói lên hiện tượng gì em về
được quan sát?
Rác thải sinh hoạt gây ô nhiễm lớn đến
môi trường xung quanh ta, nếu ta không
có phương pháp sử lí phù hợp. Trong đó
bao bì nilon là một loại rác thải nguy
hiểm. Để hiểu được điều đó chúng ta cùng
tìm hiểu văn bản nhật dụng “Thông tin về
ngày trái đất năm 2000”
Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới.
27’
- GV hướng dẫn đọc: nhấn giọng rành rọt
từng điểm kiến nghị, phần cuối giọng điệu
của một lời kêu gọi.
- GV đọc mẫu, HS đọc.
- HS và GV nhận xét.
H:Theo em văn bản được viết theo phương
thức biểu đạt chủ yếu nào?
-Thuyết minh về 1 vấn đề khoa học tự
nhiên, môi trường.
GVMR: Giải thích về vấn đề nhật dụng
HS Theo dõi chú thích, giải thích chú thích
1,2, 3
Học sinh thảo luận nhóm bàn (3’)
H: Xác định bố cục của văn bản và nội
dung từng phần ?
HS trả lời- nhận xét
Gv nhận xét- chốt trên bảng phụ
- P1: Từ đầu ... không sử dụng bao bì
nilon: Trình bày nguyên nhân ra đời của
bản thông điệp.
I. Đọc- thảo luận chú thích.
*Tác phẩm
Thể loại:VB nhật dụng Thuyết minh
- Phương thức biểu đạt
12

- P2: Tiếp... đối với môi trường: tác hại
của việc sử dụng bao bì nilon, giải pháp.
- P3: Còn lại: Lời kêu gọi.
HS đọc đoạn văn đầu.
H: Xác định nguồn gốc ra đời và chủ
đề của văn bản? Tại sao lần đầu tiên tham
gia Ngày Trái Đất, nước ta lại chọn chủ đề
“Một ngày không dùng bao bì ni lông”?
- Ngày 22. 4 là ngày trái đất, có 141 nước
tham dự. Năm 2000 Việt nam tham gia với
chủ đề “ Một ngày không sử dụng bao bì
ni lon”
H: Em có nhận xét gì về cách trình bày các
sự kiện này?
H: Vấn đề được đưa ra trong văn bản là
của ai? Tác giả có chỉ đơn thuần thông báo
các sự kiện này hay không?
GVPT sự kiện quan trọng này.
- VN tham gia hành động này chứng tỏ sự
quan tâm chung về vấn đề bảo vệ môi
trường cùng thế giới.
HS theo dõi phần 2
H: Chỉ ra nguyên nhân cơ bản khiến cho
việc dùng bao nilon có thể gây nguy hại
cho môi trường và sức khoẻ con người?
Thảo luận nhóm lớn - 5 phút.
Báo cáo, nhận xét.
GV kết luận.
- Do tính không phân huỷ của Plác- xtíc.
GVPT tác hại của chất không phân hủy.
- Làm mất mĩ quan đường phố, ô nhiễm
thực phẩm, gây hại cho não, ung thư phổi-
Đốt cháy gây ngộ độc, ngất,khó thở ảnh
hưởng đến tuyến nội tiết.
GV liên hệ, mở rộng.
- Năm 2003 ở Hà Nội ngày 23 tháng
chạp . người dân Hà nội đem túi nilon
đựng cá ra hồ thả cá. Túi nilon phủ kín
mặt hồ. Công nhân môi trường phải đi
dọn gây ô nhiễm. ở VN mỗi ngày thải ra
II. Tìm hiểu văn bản.
1. Nguyên nhân ra đời của bản thông
điệp
Số liệu cụ thể, đi từ thông tin khái quát
đến thông tin cụ thể, lời thông báo trực
tiếp, ngắn gọn, dễ hiểu.
Thế giới quan tâm đến vấn đề bảo vệ
môi trường của trái đất
2. Tác hại của việc sử dụng bao bì nilon
a. Tác hại
13

hàng triệu túi nilon, một số được thu gom,
một số vứt bừa bãi ra ngoài đường gây ô
nhiễm môi trường và mất mĩ quan thành
phố
H: Tính không phân huỷ tạo ra tác hại gì?
* GV: ở Mĩ mỗi năm có 400000 tấn chôn
lấp tại miền Bắc. ấn Độ 90 con hươu chết
do ăn rác thải nilon. Trên thế giới hàng
năm có 100000 nghìn con thú chết do nuốt
túi nilon.
H: Ngoài nguyên nhân cơ bản trên, còn có
nguyên nhân nào khác?
- Làm ô nhiễm thực phẩm do chứa các kim
loại chì, Ca-đi- mi => gây ung thư phổi.
Các khí thải do đốt bao bì nilon gây ngộ
độc, khó thở, ngất, nôn ra máu, ung thư và
dị tật bẩm sinh.
HS liên hệ việc sử dụng bao bì nilon ở địa
phương
H: Em có nhận xét gì về cách thuyết minh
trong đoạn văn này? Tác dụng?
- Dùng bao bì nilon bừa bãi góp phần làm
ô nhiễm môi trường, phát sinh nhiều bệnh
tật, gây chết người, ảnh hưởng đến sinh
sản...
Đọc thầm từ “Vì vậy chúng ta cần
phải...”tr 54.
H: Người viết đề cập các phương pháp xử
lí như thế nào? Nhận xét gì về các phương
pháp ấy?
+ Chôn lấp: bất tiện và có nhiều tác hại.
+ Đốt: gây nhiễm độc -> cực kì nguy hại.
+ Tái chế: giá đắt, không thuận tiện.
- Còn nhiều nan giải, chưa triệt để vì
những thuận lợi khi sử dụng bao nilon.
H: Từ những khó khăn trên, người viết đua
ra biện pháp sử dụng bao bì như thế nào?
Đoạn cuối người viết sử dụng từ nào lặp
nhiều lần? Tác dụng ?
- Hãy -> biểu thị yêu cầu có tính chất
mệnh lệnh hoặc khích lệ động viên =>
điệp từ chúng ta sẽ học sau.Tác dụng nhấn
Do tính không phân huỷ của Plác- xtíc.
Cách liệt kê, phân tích tác hại dựa trên
thực tế của cơ sở khoa học. Làm sáng tỏ
vấn đề, dễ hiểu. Bao nilon đựng thực
phẩm làm ô nhiễm thực phẩm. Khi đốt
cháy thải ra các khí độc làm ảnh hưởng
lớn đến sức khoẻ.
b. phương pháp xử lí
Thay đổi thói quen dùng bao nilon,
giảm thiểu sử dụng bao nilon.
Hạn chế tối đa việc sử dụng bao bì nilon
Không sử dụng khi không cần thiết.
Nên dùng giấy, lá gói bọc thực phẩm.
Nói để mọi người hiểu và cùng thực hiện.
14

mạnh lời kêu gọi, sự cấp bách mà mọi
người cần làm ngay.
- Các biện pháp sử dụng thay thế có tính
chất khả thi
H: Hãy liên hệ việc sử dụng bao bì nilon
của bản thân và gia đình?
- HS đọc đoạn cuối của tác phẩm
H: Phân tích những kiến nghị mà văn bản
đề xuất? ý nghĩa của từ “vì vậy” trong việc
liên kết các phần của văn bản?
- Túi nilon rẻ, nhẹ, thuận lợi dễ đáp ứng
nhu cầu của người tiêu dùng nhưng “lợi
bất cập hại” vì vậy trong khi chưa loại bỏ
hoàn toàn ta có giải pháp hạn chế.
- Từ “vì vậy” giúp đoạn 2 gắn với đoạn 1
của phần 2 một cách tự nhiên.
Đoạn 1: đi từ nguyên nhân cơ bản đến hệ
quả cụ thể - gắn với đoạn 2 một cách tự
nhiên hợp lí.
- Phần 3: dùng từ “hãy” rất thích hợp cho
3 câu.
H: Tại sao tác giả lại nêu nhiệm vụ chung
trước và hành động cụ thể sau?
TL bàn (3’) nêu ý kiến, gv nhận xét- >KL
- Nhiệm vụ là to lớn lâu dài thường xuyên
còn hành động chỉ là việc làm, hành động
trước mắt
H: Nêu nhận xét về cách dùng từ ngữ
trong đoạn cuối này?
HS liên hệ những việc làm cụ thể về việc
bảo vệ môi trường ở địa phương, gia đình.
H: Văn bản này giúp cho em hiểu gì về
môi trường của chúng ta? Chỉ ra nét đặc
sắc trong nội dung và thủ pháp nghệ thuật?
- Đọc ghi nhớ (SGK- 107).GV chốt.
Hoạt động 3: Hoạt động thực hành. 11’
- GV gọi hai HS đọc diễn cảm văn bản.
3. Những kiến nghị về việc bảo vệ môi
trường.
Các giải pháp hạn chế mà văn bản đề
nghị rất hợp lí, hợp tình và rất khả thi.
Cách sử dụng điệp từ, cách dùng câu cầu
khiến phù hợp với kiến nghị. Ngôn ngữ dễ
hiểu, có tính thuyết phục.
Bố cục chặt chẽ, sử dụng quan hệ từ
“hãy” rất hiệu quả.
III. Ghi nhớ (SGK)
IV. Luyện tập
Đọc diễn cảm 1 đoạn của văn bản
15

- Kể lại đoạn nào em thích?
Hoạt động 4. Hoạt động ứng dụng. 2’
- Là một người dân, học sinh em hãy cho
biết em sẽ làm gì để góp phần bảo vệ môi
trường, thực hiện tốt thông điệp mà văn
bản đã đưa ra?
Hoạt động 5. Hoạt động bổ sung ( HDH
ở nhà)
- Quan sát thói quen của người thân, mọi
người xung quanh về việc xử lí rác thải,
tuyên truyền vận động mọi người để rác,
phân loại rác thải tránh làm ô nhiễm môi
trường.
Ngày giảng: 19/10/2015
Tiết 36 - Văn bản: ÔN DỊCH, THUỐC LÁ
Hoạt động của thầy và trò Nội dung chính
Hoạt động 1: Khởi động ( 4’)
Tổ chức trò chơi
Truyền quà – Thưởng kiểm tra bài cũ.
H: Nêu tác hại và biện pháp xử lí bao bì ni
lông đối với môi trường?
H: Bản thân em đã hút thuốc lá chưa? cảm
giác của em khi hút thuốc lá hoặc khi ngồi
gần người hút thuốc lá?
Hoạt động 2: Hoạt động hình kiến thức
mới. 27’
GV hướng dẫn học sinh cách đọc
đọc to, rõ ràng mạch lạc chú ý nhấn mạnh
những từ ngữ in đậm
GV: đọc mẫu => học sinh đọc
- Nhận xét, sửa.
Gv giới thiệu về Giáo sư Nguyễn Khắc
Viện
H: Xác định phương thức biểu đạt chính
của văn bản ?
HS: đọc thầm các chú thích *
Chú ý chú thích 1,2,5,8,10
I. Đọc - thảo luận chú thích:
* Tác giả
* Tác phẩm
* Phương thức biểu đạt
Thuyết minh
16
Tải bản FULL (34 trang): https://bit.ly/3eD40mR
Dự phòng: fb.com/TaiHo123doc.net

H: Có thể chia bố cục như thế nào? nội
dung từng đoạn
GV chốt trên máy chiếu Slide 2.
II. Bố cục: gồm 3 phần
P1: Từ đầu ..... AIDS => Thuốc lá trở
thành ôn dịch
P2: Tiếp ....phạm pháp => thuyết minh
những tác hại của thuốc lá đối với cá
nhân, cộng đồng
P3 Còn lại=> Lời kêu gọi cả thế giới phòng
chống ôn dịch thuốc lá
HS: chú ý vào mục 1 sgk
H: Tác giả so sánh ôn dịch thuốc lá với
những đại dich nào?
H: Tác dụng của cách so sánh đấy?
H: Tại sao nhan đề của văn bản lại viết ôn
dịch thuốc lá, dấu phẩy có ý nghĩa gì ?
SH hoạt động nhóm (3’) nêu ý kiến =>
chốt kiến thức. GV cho HS xem tranh sưu
tầm.
Nhan đề đặt dấu phẩy ở giữa là một cách
nhấn mạnh và mở rộng nghĩa. ở đây tác
giả không chỉ muốn nói thuốc lá , hút
thuốc lá là ôn dịch nguy hiểm và khó trừ
mà còn tỏ thái độ lên án , nguyền rủa
thuốc lá . Tác hại rất nhiều tới sức khoẻ
người đọc
HS đọc mục 2 của văn bản.
H: Trong thành phần của khói thuốc lá có
những chất nào? Tác hại của chất ấy với cơ
thể của con người ?
+ Chất hắc ín: làm tê liệt các lông mao ở
họng, phế quản, nang phổi tích tụ lại gây
ho hen, viêm phế quản
+ Chất ô xít các bon: thấm vào máu không
cho tiếp nhận ô xi sức khoẻ giảm
+ Chất ni cô tin: Làm cho thắt các động
mạch
GV: Có tới 80% ung thư vòm họng và ung
thư phổi là do hút thuốc lá
II. Tìm hiểu văn bản
1. Nạn dịch thuốc lá
Tác giả so sánh ôn dịch thuốc lá
với đại dịch AIDS thông báo
ngắn gọn, chính xác, nhấn mạnh ôn
dịch thuốc lá đang đe doạ tính mạng
và sức khoẻ của loài người
2. Tác hại của thuốc lá
a. Tác hại đối với bản thân người
hút thuốc lá.
17
Tải bản FULL (34 trang): https://bit.ly/3eD40mR
Dự phòng: fb.com/TaiHo123doc.net

Những người 40-50 tuổi chết đột xuất vì
nhồi máu cơ tim
GV chiếu slide 3 cho học sinh quan sát
tranh ảnh do tác hại của thuốc lá gây ra?
H: Em có nhận xét gì về những dẫn chứng
và cách lập luận của tác giả?
HS: chú ý vào đoạn “ có người bảo....tội
ác”
Tác giả chỉ ra ảnh hưởng của việc hút
thuốc lá đối với những người xung quanh
như thế nào?
- Mắc các bệnh như người trực tiếp hút
thuốc lá
- Đối với phụ nữ mang thai mà bị nhiễm
độc : đẻ non, thai yếu
- Nêu tấm gương xấu cho con em
GV phân tích: So sánh tỉ lệ hút thuốc của
thanh niên ở các thành phố lớn của Việt
Nam với các TP Âu Mĩ
=> trộm cắp, nghiện ngập Tác giả cảnh
báo nạn đua đòi hút thuốc có thể nẩy sinh
các tệ nạn xã hội khác
GV Hút thuốc lá không gây ra chết người
ngay, mà nó gặm nhấm sức khỏa của con
người, con người không dễ nhận biết nó
không chỉ ảnh hưởng tới người trực tiếp
hút mà nó còn ảnh hưởng tới những người
xung quanh đặc biệt nó góp phần làm thoái
hoá phẩm chất đạo đức của con người
GV chiếu sile 4
Sử dụng bảng thống kê sgk cho học sinh so
sánh và chỉ ra tác hại của hút thuốc lá đối
với thế hệ trẻ VN
TLN (3’)
H: Chỉ ra các giải pháp mà VN và thế giới
đã áp dụng để phòng chống lại ôn dịch
thuốc lá?
Gv cho học sinh quan sát trực tiếp bao
thuốc lá
- Cấm hút thuốc ở nơi công cộng phạt
Các chứng cứ khoa học được
phân tích và minh hoạ bằng các số
liệu thống kê có sức thuyết phục
cao
b. Tác hại của hút thuốc lá đối với
những người xung quanh, đạo
đức con người
Bằng cách nêu số liệu, sử dụng
phép so sánh. Thuốc lá là thứ độc
hại ghê gớm đối với sức khoẻ cá
nhân, những người xung quanh huỷ
hoại nhân cách tuổi trẻ.
3. Các giải pháp phòng và chống
ôn dịch thuốc lá
Mang tính thiết thực đỏi hỏi cộng
18
4099019

Giáo án chủ đề ngữ văn 8 văn bản nhật dụng

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Giáo án chủ đề ngữ văn 8 văn bản nhật dụng

Similar to Giáo án chủ đề ngữ văn 8 văn bản nhật dụng (20)

More from jackjohn45

More from jackjohn45 (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Giáo án chủ đề ngữ văn 8 văn bản nhật dụng