Recommended
More Related Content
What's hot
What's hot (20)
Similar to Giải Phẫu Sinh Lí Hệ Tiêu Hóa Y Khoa Trẻ Vmu
Similar to Giải Phẫu Sinh Lí Hệ Tiêu Hóa Y Khoa Trẻ Vmu (20)
More from TBFTTH
More from TBFTTH (20)
Recently uploaded
Recently uploaded (20)
Giải Phẫu Sinh Lí Hệ Tiêu Hóa Y Khoa Trẻ Vmu
- 2. - Chức năng vận động - Chức năng bài tiết - Chức năng tiêu hóa - Chức năng hấp thu - Chức năng nội tiết
- 3. Ổ miệng: - là phần đầu của ống tiêu hóa - chứa đựng nhiều cơ quan có chức năng quan trọng về tiêu hóa và phát âm như răng, lưỡi, tuyến nước bọt.
- 4. I. MIỆNG VÀ CÁC CƠ QUAN PHỤ THUỘC 1. Giới hạn và phân chia ổ miệng - Trước: môi và khe miệng - Sau: eo họng - Trên: khẩu cái (cứng, mềm) - Dưới: sàn miệng - Hai bên: má Eo họng Sàn miệng Khe miệng Khẩu cái cứng Khẩu cái mềm Giới hạn Phân chia ổ miệng - Tiền đình miệng - Ổ miệng chính
- 5. 2. Tiền đình miệng
- 6. 3. Ổ miệng chính thức Giới hạn: - Trước, hai bên: Cung răng lợi - Sau: eo họng. - Trên: Khẩu cái - Dưới: Sàn miệng
- 7. 3.1. Khẩu cái cứng - Phần xương: mỏm khẩu cái xương hàm trên và mảnh ngang xương khẩu cái - Lớp dưới niêm mạc: tuyến khẩu cái - Lớp niêm mạc
- 8. 3.2. Khẩu cái mềm - nếp cân cơ di động bám vào bờ sau khẩu cái cứng Lưỡi gà Hạnh nhân khẩu cái Cung khẩu cái hầu Cung khẩu cái lưỡi - Các cơ của khẩu cái mềm (5 cơ)
- 9. Cơ khẩu cái hầu Cơ nâng màn khẩu cái Cơ căng màn khẩu cái Cơ lưỡi gà Cơ khẩu cái lưỡi
- 10. 3.3. Lưỡi Rãnh tận cùng Lỗ tịt Rãnh giữa Rễ Thân Hạnh nhân lưỡi Nhú lá
- 11. Nang bạch huyết Nhú đài Nụ vị giác Nhú nấm Nhú chỉ Các tuyến lưỡi
- 13. Cục dưới lưỡi Hãm lưỡi ĐM, TM lưỡi sâu
- 14. Các cơ của lưỡi Cơ dọc trên Cơ dọc dưới Cơ ngang lưỡi và cơ thẳng lưỡi Cơ móng lưỡi Cơ trâm lưỡi Cơ cằm lưỡi
- 15. Mạch, TK lưỡi Nuôi dưỡng: ĐM lưỡi Vận động: TK XII Cảm giác: -2/3 trước lưỡi chung: V hàm dưới vị giác: VII’ -1/3 sau lưỡi: TK IX
- 16. 4. Răng - Số lượng + Răng sữa: 20 răng, mọc từ 6 -30 tháng tuổi + Răng vĩnh viễn: có 32 răng, thay thế răng sữa từ 6 -12 tuổi - Gọi tên
- 17. -Phân loại R. cửa R. hàm bé R. hàm lớn R. nanh
- 18. -Các phần của răng Thân Cổ Chân Men răng Ngà răng Tủy răng Xương răng Lỗ đỉnh chân răng -Cấu tạo
- 19. Các tuyến má 5. Các tuyến nước bọt Các tuyến khẩu cái Các tuyến lưỡi Các tuyến môi Tuyến mang tai Các tuyến nước bọt nhỏ Tuyến dưới hàm Tuyến dưới lưỡi Các tuyến nước bọt lớn
- 20. Tuyến mang tai Ống tuyến mang tai Tuyến mang tai phụ Tuyến dưới lưỡi Tuyến dưới hàm Ống tuyến dưới hàm Cục dưới lưỡi và lỗ tiết của ống dưới hàm Nếp dưới lưỡi và các lỗ tiết của ống dưới lưỡi
- 21. Tuyến dưới lưỡi Tuyến dưới hàm Thần kinh lưỡi Thần kinh mặt
- 22. II. Tiêu hóa ở miệng và thực quản 1. Các hiện tượng cơ học ở miệng Nhai - Tăng diện tích tiếp xúc của thức ăn với enzym - Vận chuyển thức ăn dễ dàng Nuốt - Giai đoạn nuốt có ý thức - Giai đoạn họng không có ý thức - Giai đoạn thực quản
- 23. 2. Bài tiết nước bọt - Nguồn gốc - Thành phần: đơn vị bài tiết cơ bản là salivon - Đặc tính
- 24. Vai trò của nước bọt: - Tác dụng tiêu hóa Tinh bột chín ---> maltose, maltotriose, oligosaccarid - Làm ướt, bôi trơn miệng và thức ăn - Vệ sinh răng miệng - Giúp cho sự nói Điều hòa bài tiết nước bọt Thần kinh tự chủ: +Phó giao cảm + Giao cảm
- 26. • Hầu được xem như là ngã tư giao nhau giữa hệ tiêu hóa và hệ hô hấp. HẦU THANH HẦU KHẨU HẦU TỴ HẦU
- 28. - Gồm 6 hạch bạch huyết, thuộc 4 loại: Waldayer HN Vòi HN K.C HN Vòi HN Hầu HN K.C HN Lưỡi
- 29. • Barrett thực quản : sự trào ngược dịch vị làm biến đổi phần biểu mô đoạn dưới thực quản từ BM lát tầng không sừng hóa => BM trụ đơn. - Tăng trương lực cơ => Thực quản phì đại • Rối loạn cơ học của cơ thắt thực quản dưới - Giảm trương lực cơ => Bệnh trào ngược dạ dày thực quản => Trào ngược dạ dày thực quản tức là: hiện tượng trào ngược 1 phần dịch hoặc thức ăn từ trong lòng dạ dày đi lên thực quản
- 30. - Thực quản là đoạn ống tiêu hóa nối hầu với dạ dày. - Được chia làm 3 đoạn: cổ - ngực- bụng Liên quan: - Ở cổ, thực quản nằm sau khí quản, rồi đi xuống trung thất sau, nằm phía sau tim, trước động mạch chủ ngực; xuyên qua cơ hoành vào ổ bụng, nối với dạ dày. C6 T4 T10 - Thực quản có 3 chỗ hẹp: + Chỗ nối với hầu- ứng với bờ dưới sụn nhẫn (C6) + Chỗ bắt chéo với quai ĐMC- ngang phế quản chính trái (T4) + Chỗ nối với tâm vị dạ dày (T10) T4
- 31. Sự nuốt ở hầu: - Viên thức ăn khi tiếp xúc với các thụ thể nuốt ở vùng hầu => kích thích một loạt phản xạ co cơ ở vùng hầu. - Do trung tâm nuốt ở cuống não điều khiểnSự nuốt ở thực quản: => co nhu động để đẩy thức ăn xuống theo 1 chiều
- 33. I. Vị trí II. Hình thể ngoài Nằm sát dưới vòm hoành trái, ở sau cung sườn và vùng thượng vị trái. Đáy vị Tâm vị Hang môn vị Lỗ môn vị Khuyết tâm vị Khuyết góc
- 34. III. Liên quan 6 7 9 8L1 T11 Thành trước Thành ngực Thành bụng Thành sau Bờ cong vị bé Bờ cong vị lớn
- 35. IV. Các hiện tượng cơ học ở dạ dày 1. Chức năng chứa đựng Thức ăn Dạ dày Các thụ thể căng bị kích thích Gây phản xạ dây X Giảm trương lực cơ thành dạ dày phần gần Chứa nhiều thức ăn hơn
- 36. Dạ dày đầy thức ăn Xuất hiện sóng nhu động ở phần giữa thân vị Nhu động về phía môn vị Đẩy thức ăn qua cơ thắt môn vị Dưỡng trấp qua được Thức ăn đẩy ngược lên thân vị Thức ăn bị vỡ thành mảnh nhỏ và được trộn kĩ với dịch vị IV. Các hiện tượng cơ học ở dạ dày 2. Các co bóp của dạ dày và vai trò nhào trộn thức ăn Co bóp hang vị
- 37. IV. Các hiện tượng cơ học ở dạ dày 2. Các co bóp của dạ dày và vai trò nhào trộn thức ăn Co bóp lúc đói Dạ dày trống trong thời gian dài Xuất hiện các sóng co thắt nhu động theo nhịp ở thân dạ dày Khi các co bóp cực mạnh chúng hòa vào nhau gây một co cứng liên tục có thể đến 2-3 phút Đau vùng thượng vị • Mạnh ở người có trương lực dạ dày cao • Co bóp tăng ở người đường huyết hạ
- 38. IV. Các hiện tượng cơ học ở dạ dày 3. Thức ăn thoát khỏi dạ dày • Phụ thuộc Cường độ co bóp hang vị Sự đóng mở môn vị Cơ chế thần kinh và hoocmon từ dạ dày, tá tràng Điềuhòa
- 39. IV. Các hiện tượng cơ học ở dạ dày 4. Điều hòa hoạt động tống thức ăn khỏi dạ dày Tín hiệu từ dạ dày • Hai yếu tố Tín hiệu thần kinh do căng thành dạ dày Hoocmon gastrin Tăng nhu động môn vị Ức chế cơ thắt môn vị Tống thức ăn khỏi dạ dày
- 40. IV. Các hiện tượng cơ học ở dạ dày 4. Điều hòa hoạt động tống thức ăn khỏi dạ dày Tín hiệu từ tá tràng: Giảm lực bơm môn vị, .................................tăng trương lực cơ thắt môn vị Các phản xạ ruột – dạ dày Dạ dày Tá tràng Hệ TK-ruột Sợi giao cảm Hạch giao cảm Dây TK giao cảm Các dây cảm giác dây X Hành não Tín hiệu kích thích của dây X Ức chế 32 1 Tín hiệu hoocmon Cholecystokinin Secretin Peptid ức chế dạ dày (GIP)
- 41. V. Bài tiết dịch vị 1. Nguồn gốc, thành phần dịch vị Đáy vị Tâm vị Hang môn vị Chất nhầy Chất nhầy,pepsin TB G: gastrin TB D: Somatostatin Chất nhầy HCl + yếu tố nội Chất nhầy Histamin TB D: somatostatin Pepsinogen + Lipase dạ dày
- 42. V. Bài tiết dịch vị 2. Bài tiết HCl Biến đổi pepsinogen thành pepsin Tạo môi trường acid để pepsin hoạt động Diệt khuẩn Phá vỡ lớp vỏ bọc sợi cơ thịt Thủy phân cellulose ở thực vật non Tham gia cơ chế đóng mở môn vị, tâm vị
- 43. V. Bài tiết dịch vị 3. Bài tiết và vai trò của enzym tiêu hóa Pepsinogen + Lipase dạ dày Đáy vị Tâm vị Hang môn vị Chất nhầy,pepsin
- 44. V. Bài tiết dịch vị 3. Bài tiết và vai trò của enzym tiêu hóa TB chính ( tuyến sinh acid) TB nhầy ( tuyến môn vị) Pepsinogen HCl Hoặc pepsin + HCl Pepsin Protein Tiêu hóa Collagen • Hoạt động mạnh nhất khi pH=(1,8;3,5) bất hoạt khi pH>5 • Acetylcholin, acid dạ dày và secretin làm tăng bài tiết pepsinogen 3.1. Bài tiết và hoạt hóa pepsinogen
- 45. V. Bài tiết dịch vị 3. Bài tiết và vai trò của enzym tiêu hóa 3.2. Bài tiết Lipase • Nguồn gốc: cùng với pepsinogen Triglycerid Lipase Kích thích tụy Cholecystokinin (tá tràng) acid béo diglycerid+ • Enzym yếu, chỉ tác dụng lên lipid đã nhũ tương hóa như lipid của sữa, trứng Lipid đã nhũ tương hóa
- 46. V. Bài tiết dịch vị 4. Bài tiết yếu tố nội HCl + yếu tố nội Hấp thu B12
- 47. V. Bài tiết dịch vị 5. Bài tiết chất nhầy Chất nhầy Đáy vị Tâm vị Hang môn vị Chất nhầy Chất nhầy,pepsin Bôi trơn Bảo vệ niêm mạc dạ dày tá tràng khỏi tác dụng ăn mòn và tiêu hóa của HCl và pepsin Bài tiết Kích thích cơ học (Thức ăn chạm niêm mạc) Kích thích hóa học (Acetylcholin, prostaglandin,..) Ức chế Cortisol Aspirin
- 48. V. Bài tiết dịch vị 5. Điều hòa bài tiết dịch vị Thần kinh Hoocmon Adrenalin và noadrenalin Corticoid Giảm dịch vị Tăng HCl và pepsin Giảm chất nhầy Thừa Acid
- 49. VI. Hoạt động tiêu hóa • 30-40% Tinh bột Men amylase nước bọt • 10-20% Protein Pepsin Collagen trong thịt • Mỡ hầu như chưa bị phân giải Proteose + Pepton Maltose Thức ăn Dịch vị Dưỡng trấp
- 50. VI. Hấp thu ở dạ dày Chất tan nhiều trong lipid Ethanol Aspirin Hấp thu nhiều Hấp thu ít
- 52. Giải phẫu tá-tụy Tá tràng-tụy là 2 phần của hệ tiêu hóa có liên quan chặt chẽ với nhau về giải phẫu sinh lý cũng như bệnh lý
- 53. I. Tá tràng 1. Vị trí, hình thể ngoài Là khúc đầu tiên của ruột non đi từ môn vị đến góc tá hỗng tràng
- 54. I. Tá tràng 2. Cấu tạo, hình thể trong Gồm 5 lớp: • Thanh mạc • Dưới thanh mạc • Cơ • Dưới niêm mac • Niêm mạc
- 55. II. Tụy 1.Vị trí, hình thể ngoài Vị trí: Từ phần xuống tá tràng đến lách Hình thế ngoài: 3 phần • Đầu tụy • Thân tụy • Đuôi tụy
- 56. II. Tụy 2. Phương tiện cố định Mạc dính tá-tụy Tá tràng, ống mật chủ và các mao mạch máu 3. Ống tiết Ống tụy chinh Ống tụy phụ
- 57. III. Liên quan 1. Liên quan giữa tá tràng và tụy Tá tràng ôm và bọc lấy đầu tụy
- 58. III. Liên quan 2. Liên quan khối tá-tụy với phúc mạc Mặt trước: khối tá-tụy có mạc treo đại tràng ngang bám vào Mặt sau: dính vào thành bụng sau bới mạc dính tá-tụy Chỗ góc tá-hỗng tràng liên quan tới mạc treo tiểu tràng
- 59. III. Liên quan 3. Liên quan khối tá-tụy với các tạng Mặt trước: • Liên quan tới gan và môn vị, qua tầng dưới mạc treo kết tràng ngang liên quan tới ruột non • Động mạch mạc treo tràng trên ấn vào mặt dưới tụy tạo thành khuyết tụy Mặt sau: • Qua mạc dính tá tụy liên quan tới tuyến thượng thận phải, cuống thận phải và tĩnh mạch chủ dưới • Phần ngang tá tràng ngang qua cột sống thắt lưng 3,4 và động mạch chủ bụng • Phía sau khối tá tụy có động mạch chủ và mạch máu của tá-tụy
- 60. III. Liên quan 4. Liên quan khuyết-thân-đuôi tụy Phía sau: có động mạch chủ bụng và tĩnh mạch cửa Phía trên: có động mạch thân tạng Phía dưới: có động mạch mạc treo tràng trên a. Liên quan của khuyết tụy b. Liên quan của thân tụy Trước: liên quan dạ dày Sau: liên quan với tuyến thượng thận trái Dưới: liên quan rễ mạc treo kết tràng ngang Trên: có động mạch lách đi qua c. Liên quan của đuôi tụy Hướng về rốn lách liên quan với cuống lách
- 61. IV. Mạch máu và thần kinh 1. Động mạch ĐM thân tạng ĐM vị tá tràng ĐM tá tràng trên ĐM sau tá tràng ĐM lách ĐM lưng tụy ĐM tụy dưới ĐM đuôi tụy ĐM tụy lớn ĐM mạc treo tràng trên ĐM tụy dưới
- 62. IV. Mạch máu và thần kinh 2. Tĩnh mạch TM trên và sau tá tràng TM tụy TM mạc treo tràng trên TM thân, đuôi tụy TM lách TM cửa
- 63. IV. Mạch máu và thần kinh 3. Bạch huyết Gồm 4 nhóm: trước, sau, phải, trái. Tất cả đổ vào chuỗi hạch tụy lách 4. Thần kinh Khối tá-tụy được chi phối bởi thần kinh tự chủ tách từ đám rồi mạc treo tràng trên
- 64. Tuyến tụy -Là tuyến lớn, phụ thuộc ruột non -Có 2 phần: +Ngoại tiết: tiết dịch tụy chứa men tiêu hóa và enzym tiêu hóa đổ vào tá tràng +Nội tiết: sản xuất và tiết glucagon, isulin và máu điều hòa lượng đường trong máu
- 65. I. Tụy ngoại tiết 1. Phần chế tiết Chế tiết ra sản phẩm để bài tiết ra ngoài Hình cầu hay hình ống ngắn, lòng thay đổi tùy thuộc vào điều kiện hoạt động chức năng của tuyến Thành gồm hai hàng tế bào • Hàng tế bào tuyến • Hàng tế bào trung tâm nang tuyến
- 66. I. Tụy ngoại tiết 2. Những ống bài xuất Ống trung gian: Biểu mô vuông đơn, tiếp nối với nang tuyến Ống bài xuất tiểu thùy nối tiếp ống trung gian, thành là biểu mô vuông hoặc trụ đơn Ống bài xuất gian tiểu thùy: biểu mô trụ đơn, lòng rỗng Ống bài xuất lớn và ống cái: Biểu mô vuông hoặc trụ đơn
- 67. I. Tụy nội tiết Gồm các tiểu đảo tụy Langerhans, nằm trong tiểu thùy, rải rác giữa các đám nang tuyến Có nhiều ở đuôi tụy Dãy tế bào nối với nhau thành lưới, xen kẽ lưới mao mạch kiểu xoang
- 68. I. Tụy nội tiết Gồm 4 loại tê bào Tế bào A (25%) Lớn nhất, nhân lơn, sáng Có bào tương chứa hạt α tiết glucagon Tế bào B (60%) Có nhiều trong tiểu đảo, nhân nhỏ nhưng đậm Bào tương chưa hạt β tiết isulin Tế bào D (10%) Ít Bào tương chứa hạt δ tiết somatostatin Tế bào PP Rất ít Tiết polypeptid tụy
- 69. I. Tụy nội tiết Các tế bào khác nhau tùy theo từng loài
- 70. I.Dịch tụy 1.Ngoại tiết Thành phần • Nhóm enzym tiêu hóa protein : trypsin, chymotrypsin, elastase • Nhóm enzym tiêu hóa glucid : amylase • Nhóm enzym tiêu hóa lipid : lipase, phospholipase • Nhóm enzym tiêu hóa acid nucleic: ribonuclease, deoxyribonuclease
- 71. Tác dụng Trypsin (hạt zymogen) Trypsin Enterokinase Hạt zymogen Chymotrypsinogen Chymotrypsin Trypsin Proelastase Elastase Trypsin => Trypsin đóng vai trò trung tâm hoạt hóa các enzym khác
- 72. Mỡ Nhũ trương hóa Muối mật Lysolecithin Lecithin PhotpholypaseA2 Lipase Tiêu hóa Cơ chế tự bảo vệ • Các enzym ở dạng tiền hoạt động • Các enzym được bọc trong hạt zymogen • Tụy tổng hợp được chất ức chế trypsin
- 73. Sự bài tiết dung dịch bicarbonat kiềm Máu Tế bào ống tuyến tụy Lòng ống Na+ H+ CO2 H2O Na+ H+ HCO3- H2CO3 CA CO2 + H2O Na+ HCO3- H2O
- 74. b.Điều hòa bài tiết dịch tụy • Giai đoạn đầu: sự nhìn, ngửi nếm nghĩ đến thức ăn hoặc nhai, nuốt thông qua dây X kích thích bài tiết 20% dịch tụy. Dịch tụy này chứa nhiều enzym • Giai đoạn ruột: 70-80% dịch tụy được bài tiết. Có 3 cơ chế tham gia: • Giai đoạn dạ dày: sự căng dạ dày khởi động phản xạ dây X. Acetylcholin được giải phong kích thích bài tiết 5-10% dịch tụy. Lượng enzym được bài tiết nhiều hơn dung dịch bicarbonat. H+ Tế bào S Secretin Tế bào ống Bicarbonat Acid béo, acid amin, peptit Tế bào I Cholescytokinin Tế bào nang Enzym Tế bào ống Bicarbonat Ion H+, aicd béo, peptit thông qua dây X kích thích bài tiết enzym
- 75. 2. Ngoại tiết a. Đặc điểm cấu tạo Gồm các tiêu đảo Langerhan, mỗi tiểu đảo gồm • Tế bào β(chiếm 60%): bài tiết insulin • Tế bào α(chiếm 25%): bài tiết glucagon • Tế bào δ(chiếm 10%): bài tiết somatostatin
- 76. b. Hormon insulin Tác dụng chuyển hóa cacbonhydrat Glucose Vân động mạnh Cơ Insulin Acid béo Mô mỡ Glycogen Gan Cơ • Ức chế quá trình tạo đường mới: Làm giảm số lượng, hoạt tính enzym tham gia quá trình tạo đường Làm giảm giải phóng acid amin => giảm nguyên liệu của quá trình tạo đường => Isulin làm giảm nồng độ glucose trong máu
- 77. Tác dụng lên chuyển hóa lipid • Tăng tổng hợp acid béo và vận chuyển acid béo đến mô mỡ • Tăng tổng hợp triglycerid từ acid béo để tăng dự trữ lipid ở mô mỡ Tác dụng lên chuyển hóa protein và sự tăng trưởng • Tăng vận chuyển tích cực acid amin vào trong tế bào • Tăng sao chép chọn lọc ADN ở tế bào đích để tạo thành mARN • Tăng cường dịch mã mARN để tạo thành protein mới
- 78. Điều hòa bài tiết isulin • Cơ chế thể dịch Nồng độ glucose tăng tăng bài tiết isulin Nồng độ acid amin: arginin, lysin Nồng độ hoocmon: gastrin, secretin, cholescytokinin • Cơ chế thần kinh: kích thích thần kinh giao cảm và phó giao cảm làm tăng bài tiết isulin
- 79. c. Hoocmon glucagon Tác dụng của glucagon • Tăng glucose máu Tăng phân giải glycogen ở gan Tăng tạo đường mới ở gan • Tăng phân giải lipid ở mô mỡ • Ức chế tổng hợp triglycerid ở gan và vận chuyển acid béo vào gan Điều hòa bài tiết glucagon • Nồng độ glucose máu giảm tăng tiết glucagon • Nồng độ acid amin:alanin, arginin • Yếu tố vận động: vận động nhiều tăng tiết glucagon Ngược với Isulin
- 80. d. Rối loạn hoạt động tuyến tụy nội tiết Bệnh đái tháo đường • Do tế bào β của tiểu đảo Langerhans của tụy giảm bài tiết Isulin • Nguyên nhân: virus, tự miễn, di truyền hoặc béo phì • Triêu chứng: ăn nhiều, uống nhiều, đái nhiều, gầy nhiều (bốn nhiều) • Biến chứng: nhiễm khuẩn, xơ vữa đông mạch và các bệnh về mạch vành
- 81. Đục thủy tinh thể Xơ vữa động mạch Hoại tử chi Viêm cầu thận
- 82. Hạ đường huyết do tăng bài tiết Isulin • Do bài tiết quá nhiều isulin gây hạ đường huyết • Nguyên nhân: do có khối u ở tế bào β • Triệu chứng: 50-70g/dl: rất bồn chồn, run rẩy, vã mồ hôi 20-50g/dl: co gật và mất ý thức <20g: hôn mê