ASO, Franse Revolutie

1. De Franse revolutie staat
model voor latere
revoluties
1789-1815

2. A. Verloop
1. Spanningen aan de vooravond van de Franse
Revolutie
2. Einde van het Ancien Régime in 1789
3. Frankrijk werd in 1791 een constitutionele
monarchie
4. Radicalisering van de Revolutie
5. Thermidoriaanse reactie
6. Napoleon Bonaparte leidde tot stabilisatie.

3. 1. Spanningen aan de vooravond van de
Franse Revolutie
• SOCIAAL DOMEIN:
- Standenmij: rechten voor geprivilegieerden
en plichten voor ondergeschikten doc. Le grand abus & doc.
de verpletterde derde stand
- 3de stand is divers: groei zelfbewustzijn
burgerij (nieuwe elite) doc. La bonne justice & Réveil du Tiers Etat & Ça
n’durra pas toujours
standenmaatschappij is geen afspiegeling
meer van de realiteit (meritocratie)

4. • ECONOMISCH DOMEIN:
- doc. 3de stand zucht onder belastingsdruk & doc.
huidige strijd ... iedereen ... last
- Standenmij: hoge T-druk op 3de stand
- doc. grafiek evolutie graanprijzen
- Stijging voedselprijzen: honger
- Frankrijk = bankroet
- toenemende WLH (verzwakte concurrentiepositie Fr.)
druk op burgerij met veel econ. macht
(geen politieke) & arme massa!

5. • ECONOMISCH DOMEIN:
- Standenmij: hoge T-druk op 3de stand
zucht onder belastingsdruk & doc. huidige strijd ... iedereen ... last draagt.
doc. 3de stand
- Frankrijk = bankroet
- toenemende WLH (verzwakte concurrentiepositie Fr.)
- Stijging voedselprijzen doc. grafiek evolutie graanprijzen
druk op burgerij met veel econ. macht
(geen politieke) & arme massa!

6. • POLITIEK DOMEIN:
- Absolutisme
- Adel gebonden aan vorst
- burgerij: doc. Bossuet van politieke macht (le
droit divin)
verstoken
➡ steunpilaar van absolutisme: koning als plaatsvervanger van
burgerij en progressieve adel wensen
echte politieke macht

7. • CULTURELE DOMEIN:
- de Kerk/godsdienst bepaalde de waarden en
normen.
➡ grote greep op de samenleving
Instituut Kerk = overwegend conservatief

8. CONCLUSIE
• Progressieve en conservatieve krachten
gaan botsen
• Massa zal speelbal van beiden worden want
leidt een uitzichtloos bestaan
wanneer komt het tot een uitbarsting?

9. Demografie?
• Sterke bevolkingsstijging (Agr. Rev.)
• Overwegend jonge bevolking

10. 2. Einde van het Ancien Régime in 1789
LEGE SCHATKIST
OPLOSSING?

11. 2. Einde van het Ancien Régime in 1789
LEGE SCHATKIST
OPLOSSING?
Verhoging T !

12. •Bijeenroepen van de Staten-
Generaal 5/05 1789
•Samenstelling: zie tabel
•Derde Stand wil hoofdelijk
stemmen
•Nieuwe elite wil grondwet
•Lodewijk XVI weigert
•Elite scheurt zich af: °Nationale
Vergadering

13. • Nationale Vergadering als constituante
Grondwetgevende vergadering
Niet uit elkaar zonder grondwet
• Volk?
Hongersnood
Algemene miserie
Constituante jut bevolking op!

14. •Bestorming van de Bastille: 14 juli
1789
➡ Gevangenis/Opslagplaats voor
wapens
•Revolutie gaat ook verder dan Parijs
•Plundering kloosters en kastelen
•Vlucht van edelen naar het
buitenland

15. Augustus 1789: basis voor nieuwe
samenleving
- Afschaffing standenmaatschappij
‘Déclaration des droits de l’homme et
du citoyen’
- Oplossen geldproblemen door
confiscatie kerkelijke bezittingen

21. Belangrijkste consequenties?
• einde standenmaatschappij: = juridische gelijkheid!
• Staatsfinanciën op orde: confiscatie kerkelijk bezit

22. 3. Frankrijk werd in 1791 een
constitutionele monarchie
constituante kan onder chaos grondwet
opstellen

23. analyse
• Wetgevende macht?
- volkssoevereiniteit = basis wetgevende macht
➡ gelijkheid?
➡ cijnskiesrecht: burgerij zet econ. macht om in pol.
• Uitvoerende macht
- Koning = hoofd uitvoerende macht (constitutionele monarchie)
• Sociaal-economisch?
- wet-Le Chapelier

24. • afschaffing ambachten (typisch
AR)
• Arbeid = V & A

25. TUSSENSTAND
• Eerste fase van de revolutie: GEWELDFASE = beëindigd
• Iedereen content?
➡ Neen: volk heeft het nog niet beter
➡ Gevaar behoudsgezinde krachten: contrarevolutionairen!

26. Eindconclusie F1
• welgestelde elite verwerft politieke macht
• volk = blijft in de kou
• monarchie ondergeschikt aan constitutie
Revolutie nog niet in haar eindfase!

27. 4. Radicalisering
revolutionairen tegenstanders
nieuwe elite adel, Kerk,
volk buitenland
(kneedbaar) volk
(kneedbaar)

28. 4. Radicalisering
revolutionairen tegenstanders
nieuwe elite adel, Kerk,
volk buitenland
(kneedbaar) volk
(kneedbaar)

29. gevolgen?
• machtsstrijd tss. revolutionairen en
contrarevolutionairen
• Buitenland?
• koning stimuleert buitenlandse militaire interventie:
vlucht van Varennes en opsluiting vorst
zie
• Monarchie verliest steun PO
• Wetgevend vormt zich om tot NATIONALE
CONVENTIE o.b.v.
➡ algemeen kiesrecht
➡ terechtstelling Lod. XVI
➡ FR = Republiek

31. Polarisatie in de Nationale conventie
RECHTS LINKS
Girondijnen Montagnards
pro politieke pro politieke
vrijheid en vrijheid en
privébezit privébezit
Weinig grote
luisterbereidheid luisterbereidheid
voor armsten voor “ VOLK”
RADICALISERING LEIDDE TOT
ZUIVERING

32. • Binnen de
Montagnards:
toenemende
invloed
vertegenwoordigers
van de doorsnee
Fransman =
JACOBIJNEN
• Robespierre is
leider Jacobijnen

33. • revolutionairen (o.l.v. Robespierre) vestigen een dictatuur:
Jacobijnen
• strijd opvoeren tegen contra-revolutionairen: Comité de
Salut Public als voorlopige regering (DVD Sade)
- massa-executies: burgeroorlog
- massamobilisatie: buitenl. dreiging
- wet maximum graanprijzen
- nieuwe kalender

35. 5. Thermidoriaanse reactie
(27 juli 1794)
UITGPT: angstpsychose
reactie nieuwe elite

36. • einde buitenlandse dreiging
• hoop beëindigen bloedvergieten
• samenzwering tegen Robespierre en terechtstelling
nieuwe elite: herstel cijnskiesrecht

37. • zwak regime: DIRECTOIRE
• steunt sterk op het leger en haar generaals
uiteindelijk: staatsgreep van het leger
o.l.v. Napoleon Bonaparte

38. TUSSENSTAND
• Tweede
fase van de revolutie: ZUIVERINGSFASE =
CONTRAREVOLUTIONAIRE UITSCHAKELEN
• Resultaat:
- revolutie haalt het!
- herstel oude orde
- tussenoplossing: Fr. = 1795-1799