03-07-2013 De "Financieringswijzer Energiezuinig (ver)bouwen" geeft een overzicht van de huidige financieringsmogelijkheden. Bouwbedrijven kunnen hiermee klanten adviseren over hun financieringsmogelijkheden energiezuinig (ver)bouwen. Bron Bouwend Nederland. Publicatie door www.nen.nl op 4 juli 2013.
Dankzij de huidige steunmaatregelen van de overheid is een investering in zonne-energie zeer interessant. Zo wordt u uw eigen energieleverancier, waardoor u zeker bent van een vaste energieprijs voor een lange periode.
Informatievaardigheden energiecoaches | Milieu Centraal | Gemeente Leeuwarden...duurzame verhalen
In het voorjaar van 2017 kwam Milieu Centraal naar het Duurzaam Doen Huis van Centrum Duurzaam van ROC Friese Poort om 14 huiseigenaren uit de gemeente Leeuwarden op te leiden tot Energiecoach. Wat komt er kijken bij de rol? Hoe richt je zo’n rol in? ‘Hoe enthousiasmeer en informeer je je buurman en wat is je rol als energiecoach tussen huiseigenaar en bedrijfsleven’, legt Arjen Goodijk van de gemeente Leeuwarden uit.
Dankzij de huidige steunmaatregelen van de overheid is een investering in zonne-energie zeer interessant. Zo wordt u uw eigen energieleverancier, waardoor u zeker bent van een vaste energieprijs voor een lange periode.
Informatievaardigheden energiecoaches | Milieu Centraal | Gemeente Leeuwarden...duurzame verhalen
In het voorjaar van 2017 kwam Milieu Centraal naar het Duurzaam Doen Huis van Centrum Duurzaam van ROC Friese Poort om 14 huiseigenaren uit de gemeente Leeuwarden op te leiden tot Energiecoach. Wat komt er kijken bij de rol? Hoe richt je zo’n rol in? ‘Hoe enthousiasmeer en informeer je je buurman en wat is je rol als energiecoach tussen huiseigenaar en bedrijfsleven’, legt Arjen Goodijk van de gemeente Leeuwarden uit.
ZZON postcoderoos voorbeeld Best
ZZON regelt de oprichting van de lokale zonnecoöperatie, de installatie en het beheer van de zonne-installatie en de
ondersteuning voor de lokale ondernemer of instelling die
het mogelijk maakt bij postcoderoosprojecten.
Subsidies en leningen voor duurzame maatregelenRicardo Brouwer
Een overzicht van Nederlandse subsidies en leningen in het kader van duurzaam wonen en verbouwen. Zowel subsidies voor collectieven als individuen opgenomen.
Presentatie bij een Expertsessie voor Oost NL over woningverduurzaming van eigen woningbezit o.b.v. de ESCo-constructie / Energieprestatiecontract. De presentatie is een samenvatting van een voor de gemeente Nijkerk en Provincie Gelderland uitgevoerde Haalbaarheidsstudie naar woningverduurzaming o.b.v. de ESCo-constructie en opzet van een uitgewerkte ESCo Businesscase
Premies geven u een financieel duwtje bij het realiseren van uw plannen. We zetten de meeste premies op een rij en vertellen u bij welke overheid u aan het juiste adres bent. Voor een plan op maat maakt u best een afspraak met uw Dexia woonkredietspecialist.
De achterhoek duurzaam door Nando Klein Gunnewiek, Bilan en AchterhoeknieuwsNando Klein Gunnewiek
We zitten middenin een belangrijke verandering. We stappen van fossiele brandstoffen over op duurzame manieren om energie op te wekken en minder CO2 uit te stoten. Daar zijn we al volop mee bezig, maar er zijn nog veel hobbels te nemen op weg naar 2030, het moment dat dat de Achterhoek energieneutraal moet zijn.
Die weg naar een duurzame toekomst bewandelen we samen: de overheid, het onderwijs en de wetenschap, ondernemers en burgers moeten de handen ineen slaan. Belangrijk is dat we van elkaar weten wat er gebeurt. Vaak ervaar ik dat het voor veel mensen onbekend is, wat er allemaal mogelijk is op het gebied van duurzaamheid. Daarom heb ik samen met Achterhoek Nieuws het magazine ‘de Achterhoek duurzaam’ uit te geven.
In deze uitgave vertellen ondernemers, mensen uit het onderwijs en bestuurders hoe zij bijdragen aan een duurzame Achterhoek. Volgens mij is het mogelijk om in 2030 energieneutraal te worden. “Maar alleen als we duurzame concepten en technologieën ontwikkelen die de maatschappij een directe meerwaarde bieden en die aansluiten op de behoefte van eindgebruikers.
Door goed te luisteren naar de behoeftes en door daarop in te spelen kunnen we echt iets in beweging brengen. Ik ben ervan overtuigd dat we met goede samenwerking, bundeling van kennis en het verbinden van de juiste partijen de energietransitie sneller op gang kunnen brengen. Hopelijk geeft dit magazine een zet in de goede richting.”
duurzame groet Nando Klein Gunnewiek
Zon in Amsterdam samenvatting advies nlmtdJoost Brinkman
Samenvatting van ons advies aan de gemeente Amsterdam hoe ze de ambitieuze doelstelling op gebied van zonne-energie kunnen behalen. Op naar 2020: het jaar van de zon
ECN is een initiatief binnen de gemeente Noordenveld met als doel de inkoop van groene stroom en gas en de verkoop aan inwoners van Noordenveld e.o. te gaan doen. Ze doen dit zonder winstoogmerk. Ook geven ze advies over isolatie en besparing. Zie voor meer info de presentatie.
ZZON postcoderoos voorbeeld Best
ZZON regelt de oprichting van de lokale zonnecoöperatie, de installatie en het beheer van de zonne-installatie en de
ondersteuning voor de lokale ondernemer of instelling die
het mogelijk maakt bij postcoderoosprojecten.
Subsidies en leningen voor duurzame maatregelenRicardo Brouwer
Een overzicht van Nederlandse subsidies en leningen in het kader van duurzaam wonen en verbouwen. Zowel subsidies voor collectieven als individuen opgenomen.
Presentatie bij een Expertsessie voor Oost NL over woningverduurzaming van eigen woningbezit o.b.v. de ESCo-constructie / Energieprestatiecontract. De presentatie is een samenvatting van een voor de gemeente Nijkerk en Provincie Gelderland uitgevoerde Haalbaarheidsstudie naar woningverduurzaming o.b.v. de ESCo-constructie en opzet van een uitgewerkte ESCo Businesscase
Premies geven u een financieel duwtje bij het realiseren van uw plannen. We zetten de meeste premies op een rij en vertellen u bij welke overheid u aan het juiste adres bent. Voor een plan op maat maakt u best een afspraak met uw Dexia woonkredietspecialist.
De achterhoek duurzaam door Nando Klein Gunnewiek, Bilan en AchterhoeknieuwsNando Klein Gunnewiek
We zitten middenin een belangrijke verandering. We stappen van fossiele brandstoffen over op duurzame manieren om energie op te wekken en minder CO2 uit te stoten. Daar zijn we al volop mee bezig, maar er zijn nog veel hobbels te nemen op weg naar 2030, het moment dat dat de Achterhoek energieneutraal moet zijn.
Die weg naar een duurzame toekomst bewandelen we samen: de overheid, het onderwijs en de wetenschap, ondernemers en burgers moeten de handen ineen slaan. Belangrijk is dat we van elkaar weten wat er gebeurt. Vaak ervaar ik dat het voor veel mensen onbekend is, wat er allemaal mogelijk is op het gebied van duurzaamheid. Daarom heb ik samen met Achterhoek Nieuws het magazine ‘de Achterhoek duurzaam’ uit te geven.
In deze uitgave vertellen ondernemers, mensen uit het onderwijs en bestuurders hoe zij bijdragen aan een duurzame Achterhoek. Volgens mij is het mogelijk om in 2030 energieneutraal te worden. “Maar alleen als we duurzame concepten en technologieën ontwikkelen die de maatschappij een directe meerwaarde bieden en die aansluiten op de behoefte van eindgebruikers.
Door goed te luisteren naar de behoeftes en door daarop in te spelen kunnen we echt iets in beweging brengen. Ik ben ervan overtuigd dat we met goede samenwerking, bundeling van kennis en het verbinden van de juiste partijen de energietransitie sneller op gang kunnen brengen. Hopelijk geeft dit magazine een zet in de goede richting.”
duurzame groet Nando Klein Gunnewiek
Zon in Amsterdam samenvatting advies nlmtdJoost Brinkman
Samenvatting van ons advies aan de gemeente Amsterdam hoe ze de ambitieuze doelstelling op gebied van zonne-energie kunnen behalen. Op naar 2020: het jaar van de zon
ECN is een initiatief binnen de gemeente Noordenveld met als doel de inkoop van groene stroom en gas en de verkoop aan inwoners van Noordenveld e.o. te gaan doen. Ze doen dit zonder winstoogmerk. Ook geven ze advies over isolatie en besparing. Zie voor meer info de presentatie.
Otrdien, 18. martā, Ministru kabinets (MK) apstiprināja valsts pamatbudžeta un valsts speciālā budžeta bāzi 2015., 2016. un 2017. gadam, kā arī bāzes izdevumos neiekļauto ministriju un citu centrālo valsts iestāžu iesniegto pasākumu sarakstu. Valsts pamatbudžeta bāzes izdevumi 2015. gadam aprēķināti 5368,3 miljonu eiro apmērā, 2016. gadam – 5342,2 miljonu eiro, savukārt 2017. gadam – 5269,4 miljonu eiro apmērā.
Today Operations Management is dominated by concerns in supply chain such as design of a good performance measurement system, revenue or resource sharing, customer centric and/or process view of the supply chain.
My Talking merupakan pengembangan dari Talking Tom dan disini kita diberikan kesempatan untuk memelihara kucing dari memberi makan, bermain dengan nya dengan cara mengelus -elus, tidur, mandi hingga mencapai dewasa usianya. Dengan diberikan berbagai kostum dan perangkat rumah yang bisa diganti -ganti. Disini ada beberapa kostum dari My Talking Tom ku .
This site was deployed as a means to better collect and store documentation for reference including staff handbooks, policies, etc,... and also communicate and store procedural documentation and meeting minutes. Each department was provisioned there own tab which in essence, allowed for their own content area to set up and manage.
The site also contained a forms library, as well as interactive forms that staff could complete for problems related to maintenance, or IT or telecom, and they would automatically be routed to the facilities manager, or the IT/telecom support team.
Why do we selfie and how can brands capitalise on this trend? Vista is an insight-led PR company. We get to know our audiences intimately and are fascinated by what makes them tick - and what connects them to the brands they choose. We call it Target Market PR.
Віталій Мороз: «Інструменти і корисні поради»Volyn Media
Презентація експерта з нових медіа Віталія Мороза під час тренінгу «Застосування нових медіа у роботі депутатів місцевих рад та комунікації з виборцями», що відбувся 15 червня 2013 р. у м. Луцьку в конференц-залі «ВолиньМедіа»
Manajemen Rantai Suplai (Supply chain management): adalah sebuah ‘proses payung’ di mana produk diciptakan dan disampaikan kepada konsumen dari sudut struktural. Sebuah supply chain (rantai suplai) merujuk kepada jaringan yang rumit dari hubungan yang mempertahankan organisasi dengan rekan bisnisnya untuk mendapatkan sumber produksi dalam menyampaikan kepada konsumen.
Tujuan yang hendak dicapai dari setiap rantai suplai adalah untuk memaksimalkan nilai yang dihasilkan secara keseluruhan (Chopra, 2001, h5). Rantai suplai yang terintegrasi akan meningkatkan keseluruhan nilai yang dihasilkan oleh rantai suplai tersebut.
Membuat dokumen LaTeX dengan edisi ke -16 yang memiliki desain baru yaitu berwarna DeepPink atau #FF1493 , warna yang cerah, menarik, dan semakin memotivasikan kita untuk belajar LaTeX . Disamping, ditambah bab baru yaitu MinTed sebagai program penampilan kode program yang hasilnya memuaskan.
In de Plaspoelpolder willen we de eerste ESCo
op gebiedsniveau oprichten, een primeur in
Nederland! Het collectief organiseren van
verduurzaming van de Plaspoelpolder brengt
synergie- en schaalvoordelen ten opzichte van een
individuele aanpak.
Een presentatie van Dienst Samenlevingsopbouw waar we iedereen willen informeren over hoe de energiemarkt werkt en hoe je je kan wapenen tegen schuldoverlast of hoe hiermee om te gaan.
Het thema van deze Mastermail is 'langer zelfstandig thuis wonen'. In het nieuwe Mastermail magazine vindt u veel producten waarmee senioren langer zelfstandig thuis wonen kunnen blijven wonen. Ook vindt u in de Mastermail twee interviews met aannemers, die zich hebben geconcentreerd op oplossingen voor senioren. En natuurlijk weer interessante actie-artikelen.
Mastermail zomer 2014 - nieuw
Het thema van het Mastermail magazine uitgave zomer 2014 (looptijd voor de acties is van 1 juni 2014 t/m 31 augustus 2014) is 'Regelgeving - vriend of vijand, er is altijd een oplossing'. Lees de uitleg over de nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning op pagina 2 en 3.
Op pagina 2 is ook een verwijzing opgenomen over de 'Huistest', een initiatief waarmee aannemers en ouderen samen praktische verbeterpunten aan woningen kunnen bekijken met als doel om de woning levensloopbestendig te kunnen maken.
Er staan ook weer twee mooie interviews in: een interview met Koopmans JP van Eesteren bij het bouwproject Gemeentehuis in Almelo (meer weten over Koopmans, kijk dan op www.koopmans.nl) en met Van Mierlo Bouw & Ontwikkeling (meer weten over Van Mierlo, kijk dan op www.vmierlo.nl) over zijn samenwerking met Mastermate.
Bekijk ook de actie-artikelen in de Mastermail.
Mastermate, de technische groothandel voor professionals in de bouw. IJzerwaren, gereedschappen en hang- en sluitwerk.
34 vestigingen in Nederland. Ervaar sterk vakwerk en kijk op www.mastermate.nl voor meer informatie.
Maak kennis met onze RuwbouwService over luchtdicht bouwen en verankeren of
vraag naar de Building Control oplosssingen, elektromechanica voor veiligheid, beveiliging en comfort.
Haal ook onze specialisten in huis om veilig te kunnen werken in de bouw.
Denk dan aan 'stofvrij werken' en persoonlijke beschermingsmiddelen, zoals bedrijfskleding, maskers of valbeveiliging.
Direct contact opnemen met onze vestigingen? Bel 0900 - 0509.
Mastermate, de technische groothandel voor professionals in de bouw. IJzerwaren, gereedschappen en hang- en sluitwerk.
34 vestigingen in Nederland. Ervaar sterk vakwerk en kijk op www.mastermate.nl voor meer informatie.
Maak kennis met onze RuwbouwService over luchtdicht bouwen en verankeren of
vraag naar de Building Control oplosssingen, elektromechanica voor veiligheid, beveiliging en comfort.
Haal ook onze specialisten in huis om veilig te kunnen werken in de bouw.
Denk dan aan 'stofvrij werken' en persoonlijke beschermingsmiddelen, zoals bedrijfskleding, maskers of valbeveiliging. Direct contact opnemen met onze vestigingen? Bel 0900 - 0509.
Twee actieproducten van Mastermate. Eén VDE Installatieset 16-delig voor 72,50 excl. btw en de Repox houtreparatieset voor 37,50 excl btw. Kijk ook op www.mastermate.nl/mastersale
2. Informatiekaart
Financiering
energiezuinig
(ver) bouwen
Informatiekaart
Financiering voor
energiezuinig
(ver) bouwen
Voorwoord
Beste lezer,
Steeds meer mensen willen comfortabel en energiezuinig
wonen. Ook in een oude(re) woning. Maar het verkrijgen van
een lening voor bouwen of verbouwen wordt steeds
moeilijker.
Gelukkig bestaan er financieringsmogelijkheden voor
energiezuinig (ver)bouwen. Diverse regelingen en
financieringsconstructies, waar men vaak niet van op de
hoogte is. Deze informatiekaart geeft hiervan een overzicht.
• Wilt u als particulier weten wat uw financierings-
mogelijkheden zijn?
• Wilt u als bouwbedrijf uw klanten informeren over hun
financieringsmogelijkheden?
• Zoekt u als woningbouwcorporatie financierings-
mogelijkheden?
Leest u dan verder en doe uw voordeel met deze
informatiekaart!
Wat houdt de informatiekaart in?
Deze kaart informeert over financieringsconstructies voor
energiezuinige woningen en verbouwingen. De nadruk ligt op
innovatieve constructies en concepten. De kaart richt zich op
particulieren, woningcorporaties & vastgoedbeleggers en
bouwbedrijven.
Hoe werkt de informatiekaart?
Onderaan deze pagina start u de informatiekaart. Deze wijst
zich vanzelf door op de gewenste buttons te klikken.
Eerst kiest u tussen bestaande bouw en nieuwbouw.
Vervolgens klikt u op de gewenste doelgroep. Hierna kunt u
verder navigeren voor meer specifieke informatie. Er bestaat
altijd de mogelijkheid terug te keren naar de vorige pagina.
De informatiepagina’s bevatten zowel achtergrondinformatie
als links naar externe websites.
Aan de informatiekaart kunnen geen rechten worden ontleend. Voor de
meest actuele informatie, kunt u contact opnemen met de verstrekker van de
regeling.
Op- of aanmerkingen
Mist u een regeling? Laat het ons weten door een e-mail te
sturen naar: h.visser@bouwendnederland.nl
Start hier de informatiekaart!
Colofon | Disclaimer
Versie: juni 2013
9. Triodos bank koppelt het rentetarief aan het energielabel
Hypotheekrente
energielabel
Het verschil tussen energielabel A en energielabel G is 0,6%
Hoe energiezuiniger de woning, hoe lager het rentetarief
De rentetarieven zijn van toepassing op hypotheken die maximaal 51% bedragen van de
marktwaarde van het huis
Raadpleeg hier een overzicht van de actuele rentestanden
Klik hier voor een rekenvoorbeeld
Website voor meer informatie: www.triodos.nl
Versie: juni 2013
Het lagere rentetarief is ook van toepassing na het verduurzamen van uw woning. Het is ook
mogelijk om uw huidige hypotheek over te sluiten naar Triodos.
10. Joost en Laura wonen samen met hun twee kinderen in een jaren '30 woning. Zij hebben hiervoor een hypotheek van
€ 300.000. Het huis heeft energielabel G.
Zij besluiten om hun huis te verduurzamen door te isoleren (met o.a. HR glas, spouwmuur- en dakisolatie) en daarnaast
de CV ketel te vervangen door een HR ketel. Het energielabel van de woning verschuift hierdoor van G naar B, waardoor
de hypotheekrente 0,5% lager wordt.
Hierdoor dalen niet alleen hun jaarlijkse energiekosten maar ook de bruto rentelasten op jaarbasis met € 1.500.
Bron: http://www.triodos.nl/
Rekenvoorbeeld
Versie: juni 2013
11. Extra leencapaciteit voor hypotheek bij energielabel A++ of energiebesparende voorzieningen
Verruiming hypotheek
Maximaal hypothecair krediet 106% van de waarde van de woning bij energiebesparende
voorzieningen in plaats van 105%
€8.000 extra hypotheek bij energielabel A++
€8.000 extra hypotheek bij energiebesparende voorzieningen
Extra hypotheek wordt buiten beschouwing gelaten bij het vaststellen van de financieringslast
Voor de officiële bekendmaking zie de Staatscourant
Vraag uw hypotheekverstrekker voor meer informatie
Versie: juni 2013
12. De energiebesparende voorzieningen bestaan uit:
• gevelisolatie;
• dakisolatie;
• vloerisolatie;
• leidingisolatie;
• energiezuinige kozijnen;
• deuren en daarmee gelijk te stellen constructieonderdelen;
• hoog rendement beglazing (HR++);
• installatie voor warmteterugwinning;
• energiezuinige ventilatie, inclusief hoog-rendement-ventilatoren;
• hoogrendementketels;
• warmtepompen;
• zonneboilers;
• zonnecellen of een combinatie daarvan.
Bron: https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stcrt-2012-26433.html
Energiebesparende
voorzieningen
Versie: juni 2013
13. Samen met de buurt of andere burgers voordelig zonnepanelen inkopen
Collectieven
Wijwillenzon bieden voordelige pakketen aan door collectieve inkoop
Zon op Nederland helpt particulieren bij collectieve inkoopacties in hun buurt
De Zonnestroom verdeler voorziet gedeelde daken van zonnepanelen
Bij Zoncollectief kunt u zich inschrijven voor diverse collectieven over heel Nederland
Versie: juni 2013
Tip: collectieven zijn ook mogelijk met andere energiebesparende voorzieningen zoals isolatie.
Denk ook aan combinaties!
14. Lening vanuit gemeente in samenwerking met Stimuleringsfonds Volkshuisvesting
SVn Duurzaamheids-
lening
Lage rente door korting van 3,0% op rentetarief van SVn, rente staat vast gedurende de looptijd
Aantrekkelijke lening voor energiebesparende maatregelen
De lening bedraagt minimaal € 2.500,- en de maximale lening is vastgesteld op € 25.000,-
Looptijd van 10 jaar voor bedragen tot € 7.500,- voor grotere bedragen is de looptijd 15 jaar
Gemeente moet deelnemen aan regeling. Raadpleeg hier de deelnemende gemeenten
Klik hier voor een rekenvoorbeeld
Website voor meer informatie: www.svn.nl
Versie: juni 2013
15. U wilt enkelglas ramen vervangen voor HR++ glas:
• U heeft een lening van € 8.000,- nodig
• De lening heeft een looptijd van 15 jaar
• De rente bedraagt 2,5% (na rentekorting van 3%)
• De maandlasten zijn € 54
U profiteert al direct na het plaatsen van het HR++ glas van de lagere energierekening.
Bron: http://www.svn.nl/ (PDF)
Rekenvoorbeeld
Versie: juni 2013
16. Direct gebruik maken van duurzame energie zonder investering
Leasen
(zonnepanelen)
Geen onverwachte hoge kosten
Geen investering nodig, u betaalt een vast bedrag per maand
De lease is inclusief installatie, onderhoud en garantie
Tussentijdse contractbeëindiging is mogelijk
Na de leasetermijn van 17 jaar bent u eigenaar van het systeem
Website voor meer informatie: www.123energie.nl
Versie: juni 2013
17. De wegwijzer naar energiebesparing, ontwikkeld door Agentschap NL
Energiesubsidiewijzer
De Energiesubsidiewijzer biedt begrijpelijke informatie over subsidies en regelingen
De Energiesubsidiewijzer wordt voortdurend bijgehouden en is daarmee actueel en compleet
Raadpleeg hier de Energiesubsidiewijzer!
Eén duidelijk overzicht van regelingen op lokaal, regionaal, provinciaal en nationaal niveau
Versie: juni 2013
18. Subsidieregeling vanuit Agentschap NL in opdracht van het ministerie van Economische zaken
Subsidie
(zonnepanelen)
Subsidie op aanschafkosten van zonnepanelen
Het subsidiebedrag is maximaal € 650
Niet geldig op huur of lease van zonnepanelen
Klik hier voor een rekenvoorbeeld
Doe hier uw aanvraag voor 28 december 2013!
Website voor meer informatie: www.agentschapnl.nl
Versie: juni 2013
19. Vermogen van 0,601 kilowattpiek (kWp) tot en met 3,5 kWp
Subsidiebedrag is 15% van de daadwerkelijke gemaakte aanschafkosten*.
Vermogen installatie: 2,0 kWp
Aanschafkosten: € 3.000 x 15% = € 450 subsidie
Vermogen groter dan 3,5 kWp
De uitkomst van 15% van de daadwerkelijke gemaakte kosten wordt vermenigvuldigd met 3,5 en gedeeld door het
vermogen in kilowattpiek.
Vermogen installatie: 5,0 kWp
Aanschafkosten: € 6.000 x 15% = €900
Berekening: € 900 x 3,5 = €3.150 / 5,0 kWp = € 630 subsidie
Het subsidiebedrag is in alle gevallen maximaal 650 euro subsidie.
*Onder de daadwerkelijk gemaakte (aanschaf)kosten vallen de kosten voor het materiaal, bijvoorbeeld de aanschaf van de panelen en ondersteunende
apparatuur, zoals omvormers. Aanvragers krijgen geen subsidie voor de arbeids- en verbouwingskosten. Aanvragers krijgen geen subsidie voor de arbeids- en
verbouwingskosten.
Bron: http://www.agentschapnl.nl/
Rekenvoorbeeld
Versie: juni 2013
20. Btw-tarief van 21% naar 6% voor renovatie-, herstelwerkzaamheden en tuinonderhoud woningen
Tijdelijke Btw-verlaging
Verlaging alleen voor woningen ouder dan twee jaar
Tijdelijke verlaging geldt van 1 maart 2013 tot 1 maart 2014
Het vernieuwen, vergroten, herstellen of vervangen en onderhouden van de woning en de
aanleg en onderhoud van de tuin.
De verlaging is alleen van toepassing op de arbeidskosten, niet op de gebruikte materialen
Raadpleeg hier het volledige besluit (PDF)
Versie: juni 2013
22. Tip: collectieven zijn ook mogelijk met andere energiebesparende voorzieningen zoals isolatie.
Denk ook aan combinaties!
Samen met de buurt of andere burgers voordelig zonnepanelen inkopen
Collectieven
Wijwillenzon bieden voordelige pakketen aan door collectieve inkoop
Vraag eerst toestemming aan de eigenaar van het pand voor de plaatsing van zonnepanelen
De Zonnestroom verdeler voorziet gedeelde daken van zonnepanelen
Bij Zoncollectief kunt u zich inschrijven voor diverse collectieven over heel Nederland
Zon op Nederland helpt particulieren bij collectieve inkoopacties in hun buurt
Versie: juni 2013
23. Direct gebruik maken van duurzame energie zonder investering
Leasen
(zonnepanelen)
Geen onverwachte hoge kosten
Vraag eerst toestemming aan de eigenaar van het pand voor de plaatsing van zonnepanelen
De lease is inclusief installatie, onderhoud en garantie
Na de leasetermijn van 17 jaar bent u eigenaar van het systeem
Website voor meer informatie: www.123energie.nl
Geen investering nodig, u betaalt een vast bedrag per maand
Bij de Zonnefabriek betalen huurders alleen voor de zonnestroom die de panelen leveren. Sinds
maart 2013 zijn de eerste huurwoningen voorzien van zonnepanelen in Amsterdam West.
Versie: juni 2013
24. De wegwijzer naar energiebesparing, ontwikkeld door Agentschap NL
Energiesubsidiewijzer
De Energiesubsidiewijzer biedt begrijpelijke informatie over subsidies en regelingen
De Energiesubsidiewijzer wordt voortdurend bijgehouden en is daarmee actueel en compleet
Raadpleeg hier de Energiesubsidiewijzer!
Eén duidelijk overzicht van regelingen op lokaal, regionaal, provinciaal en nationaal niveau
Versie: juni 2013
25. Subsidieregeling vanuit Agentschap NL in opdracht van het ministerie van Economische zaken
Subsidie
(zonnepanelen)
Subsidie op aanschafkosten van zonnepanelen
Het subsidiebedrag is maximaal € 650
Niet geldig op huur of lease van zonnepanelen
Klik hier voor een rekenvoorbeeld
Doe hier uw aanvraag voor 28 december 2013!
Website voor meer informatie: www.agentschapnl.nl
Versie: juni 2013
26. Vermogen van 0,601 kilowattpiek (kWp) tot en met 3,5 kWp
Subsidiebedrag is 15% van de daadwerkelijke gemaakte aanschafkosten*.
Vermogen installatie: 2,0 kWp
Aanschafkosten: € 3.000 x 15% = € 450 subsidie
Vermogen groter dan 3,5 kWp
De uitkomst van 15% van de daadwerkelijke gemaakte kosten wordt vermenigvuldigd met 3,5 en gedeeld door het
vermogen in kilowattpiek.
Vermogen installatie: 5,0 kWp
Aanschafkosten: € 6.000 x 15% = €900
Berekening: € 900 x 3,5 = €3.150 / 5,0 kWp = € 630 subsidie
Het subsidiebedrag is in alle gevallen maximaal 650 euro subsidie.
*Onder de daadwerkelijk gemaakte (aanschaf)kosten vallen de kosten voor het materiaal, bijvoorbeeld de aanschaf van de panelen en ondersteunende
apparatuur, zoals omvormers. Aanvragers krijgen geen subsidie voor de arbeids- en verbouwingskosten. Aanvragers krijgen geen subsidie voor de arbeids- en
verbouwingskosten.
Bron: http://www.agentschapnl.nl/
Rekenvoorbeeld
Versie: juni 2013
28. Verduurzamen van woningen door ketensamenwerking
Ketensamenwerking
Woningcorporatie Eigen Haard en de Zonnefabriek laten huurders alleen betalen voor de
zonnestroom die de panelen leveren
Verschillende partijen werken samen om woningen te verduurzamen
Woningcorporatie Woonbron en energieleverancier Eneco verduurzamen 46.000 huurwoningen
Woningcorporatie Alliantie, KiesZon en Do The Bright Thing laten zonnepanelen plaatsen zonder
dat het de corporatie en de huurders iets kost. Huurder betaalt de elektriciteit via servicekosten
Project Zonnig Limburg laat provincie en 22 woningcorporaties samenwerken om grootschalig
gebruik van zonnepanelen te bevorderen
Versie: juni 2013
Tip: ketensamenwerking is ook mogelijk voor het gezamenlijk isoleren van woningen!
29. Energy Service Companies (ESCo) of Energie B.V. garanderen energiebesparing
ESCo of Energie B.V.
Afspraken over energiebesparing worden vastgelegd in een prestatiecontract. Klik hier voor een
Modelprestatiecontract voor de levering van warmte en/of koude
ESCo neemt de klimaatinstallaties over (of legt deze aan) en onderhoud, beheert en financiert
deze
Een ESCo of Energie B.V. is een bedrijf dat door verschillende maatregelen en activiteiten een
bepaalde energiebesparing garandeert
Website voor meer informatie: www.local.nl
Zie hier de voordelen van een ESCo op een rij
De gemeente Rotterdam sluit één van de eerste ESCo contracten van Nederland
Praktijkvoorbeelden voor een Energie B.V: Wold & Waard (PDF) en woonstichting Patrimonium
Versie: juni 2013
30. De voordelen
• ESCo's hebben kennis van installaties, u hoeft dus niet zelf in technische kennis te investeren;
• ESCo's financieren de aanleg van een installatie;
• Met een ESCo zijn prestatieafspraken over energiebesparing te maken;
• Een ESCo kan in aanmerking komen voor subsidies en fiscale regelingen;
• ESCo's kunnen een totaal ontzorgingsconcept aanbieden.
Bron: http://www.agentschapnl.nl/
Voordelen ESCo
Versie: juni 2013
31. De gemeente Rotterdam het energiezuiniger maken van negen zwembaden uitbesteed aan de ESCo Strukton. Zij zorgen
daarnaast voor het onderhoud en beheer. De totale gegarandeerde besparing levert 4,5 miljoen euro op.
• 34% minder energiekosten: €3,4 miljoen
• 15% minder onderhoudskosten: €1,1 miljoen
€4,5 miljoen
Strukton heeft voor bovenstaand project een ESCo opgericht. De ESCo ontwerpt en realiseert de energiebesparende
maatregelen, zorgt voor de financiering en garandeert de energiebesparing. Daarnaast is de ESCo verantwoordelijk voor
het beheer en onderhoud van de negen zwembaden. Het contract heeft een looptijd van 10 jaar. Het project wordt
kostenneutraal uitgevoerd doordat de gemeente betaald uit de bespaarde energie- en waterkosten gedurende de
looptijd van het contract.
Bron: http://www.strukton.nl/
Praktijkvoorbeeld
Versie: juni 2013
33. Coöperatie tussen MKB-ondernemers die via gemeenschappelijke kas, geld verstrekken en lenen
Kredietunie
Nederland
Aansprakelijkheid aandeelhouders is niet meer dan eigen gestort bedrag
Kredietunie per bedrijfstak of regio
Iedere kredietunie geeft aandelen uit om eigen vermogen te vormen
Kredietgevende leden fungeren tevens als coach voor de kredietnemers
De eerste kredietunies gaan in de zomer van 2013 van start
Website voor meer informatie: www.kredietunienederland.nl
Versie: juni 2013
34. Stichting die burgers financieel betrekt bij duurzame energieprojecten in hun eigen leefomgeving
Greencrowd
De onderneming vergroot zijn eigen vermogen en kan investeren
Burgers kunnen zich inschrijven voor een project in hun eigen omgeving
Het bedrag, de looptijd en de daarbij behorende rente zijn zelf te bepalen
Het eerste geslaagde project is een zonnepaneleninstallatie op het gemeentehuis in Opheusden
Website voor meer informatie: http://greencrowd.nl/
Zie ook de verzamelwebsite van crowdfunding platforms: http://www.douwenkoren.nl/
Onder het kopje Duurzaamheid staan interessante platforms voor duurzame projecten
Versie: juni 2013
Tip: crowdfunding is ook geschikt voor andere duurzame projecten, zoals isolatieverbetering of
warmtekoude opslag installaties (WKO) bij bestaande woningen!
40. Triodos bank koppelt het rentetarief aan het energielabel
Hypotheekrente
energielabel
Het verschil tussen energielabel A en energielabel G is 0,6%
Hoe energiezuiniger de woning, hoe lager het rentetarief
De rentetarieven zijn van toepassing op hypotheken die maximaal 51% bedragen van de
marktwaarde van het huis
Raadpleeg hier een overzicht van de actuele rentestanden
Klik hier voor een rekenvoorbeeld
Website voor meer informatie: www.triodos.nl
Versie: juni 2013
Het lagere rentetarief is ook van toepassing na het verduurzamen van uw woning. Het is ook
mogelijk om uw huidige hypotheek over te sluiten naar Triodos.
41. Joost en Laura wonen samen met hun twee kinderen in een jaren '30 woning. Zij hebben hiervoor een hypotheek van
€ 300.000. Het huis heeft energielabel G.
Zij besluiten om hun huis te verduurzamen door te isoleren (met o.a. HR glas, spouwmuur- en dakisolatie) en daarnaast
de CV ketel te vervangen door een HR ketel. Het energielabel van de woning verschuift hierdoor van G naar B, waardoor
de hypotheekrente 0,5% lager wordt.
Hierdoor dalen niet alleen hun jaarlijkse energiekosten maar ook de bruto rentelasten op jaarbasis met € 1.500.
Bron: http://www.triodos.nl/
Rekenvoorbeeld
Versie: juni 2013
42. Extra leencapaciteit voor hypotheek bij energielabel A++ of energiebesparende voorzieningen
Verruiming hypotheek
Maximaal hypothecair krediet 106% van de waarde van de woning bij energiebesparende
voorzieningen in plaats van 105%
€8.000 extra hypotheek bij energielabel A++
€8.000 extra hypotheek bij energiebesparende voorzieningen
Extra hypotheek wordt buiten beschouwing gelaten bij het vaststellen van de financieringslast
Voor de officiële bekendmaking zie de Staatscourant
Vraag uw hypotheekverstrekker voor meer informatie
Versie: juni 2013
43. De energiebesparende voorzieningen bestaan uit:
• gevelisolatie;
• dakisolatie;
• vloerisolatie;
• leidingisolatie;
• energiezuinige kozijnen;
• deuren en daarmee gelijk te stellen constructieonderdelen;
• hoog rendement beglazing (HR++);
• installatie voor warmteterugwinning;
• energiezuinige ventilatie, inclusief hoog-rendement-ventilatoren;
• hoogrendementketels;
• warmtepompen;
• zonneboilers;
• zonnecellen of een combinatie daarvan.
Bron: https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stcrt-2012-26433.html
Energiebesparende
voorzieningen
Versie: juni 2013
44. Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO), gezamenlijk opdracht geven
Collectief opdracht
geven
De woningen worden tegen de kostprijs gerealiseerd en zijn vaak goedkoper dan de
marktwaarde
Gezamenlijk opdracht geven voor de bouw van woningen op een kavel
Als groep kunt u zelf bepalen waar u het geld in investeert, in wat u belangrijk vindt
Een duidelijke uitleg over CPO wordt weergegeven in dit filmpje
Website voor meer informatie: http://www.iceb.nl/
Een groep particulieren vormen samen een stichting of vereniging. Zij zijn als groep de
opdrachtgever voor de architect en aannemer
Versie: juni 2013
45. Lening vanuit gemeente in samenwerking met Stimuleringsfonds Volkshuisvesting
SVn Duurzaamheids-
lening
Lage rente door korting van 3,0% op rentetarief van SVn, rente staat vast gedurende de looptijd
Aantrekkelijke lening voor energiebesparende maatregelen
De lening bedraagt minimaal € 2.500,- en de maximale lening is vastgesteld op € 25.000,-
Looptijd van 10 jaar voor bedragen tot € 7.500,- voor grotere bedragen is de looptijd 15 jaar
Gemeente moet deelnemen aan regeling. Raadpleeg hier de deelnemende gemeenten
Klik hier voor een rekenvoorbeeld
Website voor meer informatie: www.svn.nl
Versie: juni 2013
46. U wilt enkelglas ramen vervangen voor HR++ glas:
• U heeft een lening van € 8.000,- nodig
• De lening heeft een looptijd van 15 jaar
• De rente bedraagt 2,5% (na rentekorting van 3%)
• De maandlasten zijn € 54
U profiteert al direct na het plaatsen van het HR++ glas van de lagere energierekening.
Bron: http://www.svn.nl/ (PDF)
Rekenvoorbeeld
Versie: juni 2013
47. Direct gebruik maken van duurzame energie zonder investering
Leasen
(zonnepanelen)
Geen onverwachte hoge kosten
Geen investering nodig, u betaalt een vast bedrag per maand
De lease is inclusief installatie, onderhoud en garantie
Tussentijdse contractbeëindiging is mogelijk
Na de leasetermijn van 17 jaar bent u eigenaar van het systeem
Website voor meer informatie: www.123energie.nl
Versie: juni 2013
48. De wegwijzer naar energiebesparing, ontwikkeld door Agentschap NL
Energiesubsidiewijzer
De Energiesubsidiewijzer biedt begrijpelijke informatie over subsidies en regelingen
De Energiesubsidiewijzer wordt voortdurend bijgehouden en is daarmee actueel en compleet
Raadpleeg hier de Energiesubsidiewijzer!
Eén duidelijk overzicht van regelingen op lokaal, regionaal, provinciaal en nationaal niveau
Versie: juni 2013
49. Subsidieregeling vanuit Agentschap NL in opdracht van het ministerie van Economische zaken
Subsidie
(zonnepanelen)
Subsidie op aanschafkosten van zonnepanelen
Het subsidiebedrag is maximaal € 650
Niet geldig op huur of lease van zonnepanelen
Klik hier voor een rekenvoorbeeld
Doe hier uw aanvraag voor 28 december 2013!
Website voor meer informatie: www.agentschapnl.nl
Versie: juni 2013
50. Vermogen van 0,601 kilowattpiek (kWp) tot en met 3,5 kWp
Subsidiebedrag is 15% van de daadwerkelijke gemaakte aanschafkosten*.
Vermogen installatie: 2,0 kWp
Aanschafkosten: € 3.000 x 15% = € 450 subsidie
Vermogen groter dan 3,5 kWp
De uitkomst van 15% van de daadwerkelijke gemaakte kosten wordt vermenigvuldigd met 3,5 en gedeeld door het
vermogen in kilowattpiek.
Vermogen installatie: 5,0 kWp
Aanschafkosten: € 6.000 x 15% = €900
Berekening: € 900 x 3,5 = €3.150 / 5,0 kWp = € 630 subsidie
Het subsidiebedrag is in alle gevallen maximaal 650 euro subsidie.
*Onder de daadwerkelijk gemaakte (aanschaf)kosten vallen de kosten voor het materiaal, bijvoorbeeld de aanschaf van de panelen en ondersteunende
apparatuur, zoals omvormers. Aanvragers krijgen geen subsidie voor de arbeids- en verbouwingskosten. Aanvragers krijgen geen subsidie voor de arbeids- en
verbouwingskosten.
Bron: http://www.agentschapnl.nl/
Rekenvoorbeeld
Versie: juni 2013
51. Samen met de buurt of andere burgers voordelig zonnepanelen inkopen
Collectieven
Wijwillenzon bieden voordelige pakketen aan door collectieve inkoop
Zon op Nederland helpt particulieren bij collectieve inkoopacties in hun buurt
De Zonnestroom verdeler voorziet gedeelde daken van zonnepanelen
Bij Zoncollectief kunt u zich inschrijven voor diverse collectieven over heel Nederland
Versie: juni 2013
Tip: collectieven zijn ook mogelijk met andere energiebesparende voorzieningen zoals isolatie.
Denk ook aan combinaties!
53. Samen met de buurt of andere burgers voordelig zonnepanelen inkopen
Collectieven
Wijwillenzon bieden voordelige pakketen aan door collectieve inkoop
Vraag eerst toestemming aan de eigenaar van het pand voor de plaatsing van zonnepanelen
De Zonnestroom verdeler voorziet gedeelde daken van zonnepanelen
Bij Zoncollectief kunt u zich inschrijven voor diverse collectieven over heel Nederland
Zon op Nederland helpt particulieren bij collectieve inkoopacties in hun buurt
Versie: juni 2013
Tip: collectieven zijn ook mogelijk met andere energiebesparende voorzieningen zoals isolatie.
Denk ook aan combinaties!
54. Direct gebruik maken van duurzame energie zonder investering
Leasen
(zonnepanelen)
Geen onverwachte hoge kosten
Vraag eerst toestemming aan de eigenaar van het pand voor de plaatsing van zonnepanelen
De lease is inclusief installatie, onderhoud en garantie
Tussentijdse contractbeëindiging is mogelijk
Na de leasetermijn van 17 jaar bent u eigenaar van het systeem
Website voor meer informatie: www.123energie.nl
Geen investering nodig, u betaalt een vast bedrag per maand
Versie: juni 2013
55. Subsidieregeling vanuit Agentschap NL in opdracht van het ministerie van Economische zaken
Subsidie
(zonnepanelen)
Subsidie op aanschafkosten van zonnepanelen
Het subsidiebedrag is maximaal € 650
Niet geldig op huur of lease van zonnepanelen
Klik hier voor een rekenvoorbeeld
Doe hier uw aanvraag voor 28 december 2013!
Website voor meer informatie: www.agentschapnl.nl
Versie: juni 2013
56. Vermogen van 0,601 kilowattpiek (kWp) tot en met 3,5 kWp
Subsidiebedrag is 15% van de daadwerkelijke gemaakte aanschafkosten*.
Vermogen installatie: 2,0 kWp
Aanschafkosten: € 3.000 x 15% = € 450 subsidie
Vermogen groter dan 3,5 kWp
De uitkomst van 15% van de daadwerkelijke gemaakte kosten wordt vermenigvuldigd met 3,5 en gedeeld door het
vermogen in kilowattpiek.
Vermogen installatie: 5,0 kWp
Aanschafkosten: € 6.000 x 15% = €900
Berekening: € 900 x 3,5 = €3.150 / 5,0 kWp = € 630 subsidie
Het subsidiebedrag is in alle gevallen maximaal 650 euro subsidie.
*Onder de daadwerkelijk gemaakte (aanschaf)kosten vallen de kosten voor het materiaal, bijvoorbeeld de aanschaf van de panelen en ondersteunende
apparatuur, zoals omvormers. Aanvragers krijgen geen subsidie voor de arbeids- en verbouwingskosten. Aanvragers krijgen geen subsidie voor de arbeids- en
verbouwingskosten.
Bron: http://www.agentschapnl.nl/
Rekenvoorbeeld
Versie: juni 2013
57. De wegwijzer naar energiebesparing, ontwikkeld door Agentschap NL
Energiesubsidiewijzer
De Energiesubsidiewijzer biedt begrijpelijke informatie over subsidies en regelingen
De Energiesubsidiewijzer wordt voortdurend bijgehouden en is daarmee actueel en compleet
Raadpleeg hier de Energiesubsidiewijzer!
Eén duidelijk overzicht van regelingen op lokaal, regionaal, provinciaal en nationaal niveau
Versie: juni 2013
59. Versie: juni 2013
Energy Service Companies (ESCo) of Energie B.V. garanderen energiebesparing
Afspraken over energiebesparing worden vastgelegd in een prestatiecontract. Klik hier voor een
Modelprestatiecontract voor de levering van warmte en/of koude
ESCo neemt de klimaatinstallaties over (of legt deze aan) en onderhoud, beheert en financiert
deze
Een ESCo of Energie B.V. is een bedrijf dat door verschillende maatregelen en activiteiten een
bepaalde energiebesparing garandeert
Website voor meer informatie: www.local.nl
Zie hier de voordelen van een ESCo op een rij
De gemeente Rotterdam sluit één van de eerste ESCo contracten van Nederland
Praktijkvoorbeelden voor een Energie B.V: Wold & Waard (PDF) en woonstichting Patrimonium
ESCo of Energie B.V.
60. De voordelen
• ESCo's hebben kennis van installaties, u hoeft dus niet zelf in technische kennis te investeren;
• ESCo's financieren de aanleg van een installatie;
• Met een ESCo zijn prestatieafspraken over energiebesparing te maken;
• Een ESCo kan in aanmerking komen voor subsidies en fiscale regelingen;
• ESCo's kunnen een totaal ontzorgingsconcept aanbieden.
Bron: http://www.agentschapnl.nl/
Voordelen ESCo
Versie: juni 2013
61. De gemeente Rotterdam het energiezuiniger maken van negen zwembaden uitbesteed aan de ESCo Strukton. Zij zorgen
daarnaast voor het onderhoud en beheer. De totale gegarandeerde besparing levert 4,5 miljoen euro op.
• 34% minder energiekosten: €3,4 miljoen
• 15% minder onderhoudskosten: €1,1 miljoen
€4,5 miljoen
Strukton heeft voor bovenstaand project een ESCo opgericht. De ESCo ontwerpt en realiseert de energiebesparende
maatregelen, zorgt voor de financiering en garandeert de energiebesparing. Daarnaast is de ESCo verantwoordelijk voor
het beheer en onderhoud van de negen zwembaden. Het contract heeft een looptijd van 10 jaar. Het project wordt
kostenneutraal uitgevoerd doordat de gemeente betaald uit de bespaarde energie- en waterkosten gedurende de
looptijd van het contract.
Bron: http://www.strukton.nl/
Praktijkvoorbeeld
Versie: juni 2013
62. Verduurzamen van woningen door ketensamenwerking
Ketensamenwerking
Woningcorporatie Eigen Haard en de Zonnefabriek laten huurders alleen betalen voor de
zonnestroom die de panelen leveren
Verschillende partijen werken samen om woningen te verduurzamen
Woningcorporatie Woonbron en energieleverancier Eneco verduurzamen 46.000 huurwoningen
Woningcorporatie Alliantie, KiesZon en Do The Bright Thing laten zonnepanelen plaatsen zonder
dat het de corporatie en de huurders iets kost. Huurder betaalt de elektriciteit via servicekosten
Project Zonnig Limburg laat provincie en 22 woningcorporaties samenwerken om grootschalig
gebruik van zonnepanelen te bevorderen
Versie: juni 2013
Tip: bekijk in de voorbereidingsfase met welke partijen samengewerkt kan worden!
64. Opzetten van een C.V. voor de financiering van bouwprojecten
Oprichting C.V.
Circa 2000 stille vennoten die voor minimaal € 10.000 deelnemen, kunnen een fonds opzetten
van € 20.000.000 waarmee zorgvuldig projecten gefinancierd kunnen worden
De Hoop Terneuzen en de LOGUS-groep zijn bezig met de opzet van een CV
Doel: segment huurwoningen tussen de € 662 en € 900 voor de regio Zeeland en West-Brabant
Doel is om een rendement te halen van circa 5% met extra vergoeding bij verkoop van de
huurwoningen na ongeveer 7 jaar
Volg de ontwikkelingen op de website: http://www.logus.nl/
Versie: juni 2013
65. Coöperatie tussen MKB-ondernemers die via gemeenschappelijke kas, geld verstrekken en lenen
Kredietunie
Nederland
Aansprakelijkheid aandeelhouders niet meer dan eigen gestort bedrag
Kredietunie per bedrijfstak of regio
Iedere kredietunie geeft aandelen uit om eigen vermogen te vormen
Kredietgevende leden fungeren tevens als coach voor de kredietnemers
De eerste kredietunies gaan in de zomer van 2013 van start
Website voor meer informatie: www.kredietunienederland.nl
Versie: juni 2013
66. Stichting die burgers financieel betrekt bij duurzame energieprojecten in hun eigen leefomgeving
Greencrowd
De onderneming vergroot zijn eigen vermogen en kan investeren
Burgers kunnen zich inschrijven voor een project in hun eigen omgeving
Het bedrag, de looptijd en de daarbij behorende rente zijn zelf te bepalen
Het eerste geslaagde project is een zonnepaneleninstallatie op het gemeentehuis in Opheusden
Website voor meer informatie: http://greencrowd.nl/
Zie ook de verzamelwebsite van crowdfunding platforms: http://www.douwenkoren.nl/
Onder het kopje Duurzaamheid staan interessante platforms voor duurzame projecten
Versie: juni 2013