"Ang Ama"

1. Cebu City Don Carlos A. Gothong Memorial National High School
Mariz Lizette Adolfo-Doroon

2. FILIPINO 9
Unang Markahan – Modyul 1:
Mga Akdang Pampanitikan sa
Timog-Silangang Asya

3. Panimula
Magsisimula na tayong maglakbay sa Timog-Silangang Asya at
iyong pagaralan ang ilan sa kanilang panitikan na may malaking
impluwensiya rin sa uri ng panitikan na mayroon tayo ngayon. Uunahin
nating ang isang maikling kwentong makabanghay.
MGA PINAKAMAHALAGANG KASANAYANG PAMPAGKATUTO (MELC)
• F9PN-Ia-b-39- Nasusuri ang mga pangyayari at ang kaugnayan nito sa
kasalukuyan sa lipunang asyano batay sa napakinggang akda.
• F9PB-Ia-b-39- Nabibigyang kahulugan ang malalim na salitang ginamit
sa akda batay sa denotatibo o konotatibong kahulugan.
• F9PS-Ia-b-41-Nasusuri ang maikling kwento batay sa ;paksa,mga
tauhan,pagsunodsunod sa mga pangyayari,estilo sa pagsulat ng awtor
,iba pa.
• F9PU-Ia-b-41 Napagsusunod-sunod ang mga pangyayari sa akda.
FILIPINO 9
Unang Markahan – Modyul 1:
Mga Akdang Pampanitikan sa
Timog-Silangang Asya

4. ANG AMA
Maikling Kwentong
Makabanghay
( Singapore)
Isinalin sa Filipino ni Mauro R. Avena
Magtala ng mga katangian na gusto mo sa
isang iniidolong AMA.

5. Ang kwentong “Ang Ama” ay isang uri ng kwentong makabanghay na
nakatuon sa pagkakabuo ng mga pangyayari? Mahalagang matukoy ang
pagkasunod-sunod ng mga pangyayari at ang estilo na ginamit ng may-akda.
Ngunit
ano nga ba ang banghay?
Ang banghay ay ang maayos o masinop na daloy ng magkakaugnay na
pangyayari sa mga akdang tuluyan tulad ng maikling kwento ,alamat,nobela at
iba
pa. Ang mga akda ay makapag-iiwan lamang ng kakintalan sa isipan ng mga
mambabasa kung may mangyayari at kung masasagot ang mga katanungang
tulad
ng sumusunod; Ano ang nangyari? Bakit iyon nangyari? Ano ang naging
wakas.
Mula sa banghay ay makabubuo ng balangkas kung saan makikita ang
pagkakaugnay-ugnay at mabilis na galaw ng mga pangyayari.

6. Simula: Ito ay ang bahagi kung saan ipapakilala ang tauhan,tagpuan at suliraning
kakaharapin
Pataas na Aksyon: Sa bahaging ito ay magsisimula na ang pagtatangkang
paglutas sa mga suliraning kakaharapin ng pangunahing tauhan tungo sa
pagpapasidhi ng interes at kapanabikan.
Kasukdulan: Pinakamasidhi at kapanapanabik na
bahagi kung saan haharapin ng
pangunahing tauhan ang suliranin.
Pababang Aksyon: Dito ay
masusulosyunan o matamo na ang
suliranin na kinakaharap lalo na sa mga
mabubuting tauhan.
Wakas: Dito ilalahad na
ang kinahinatnan ng
buhay ng mga tauhan sa
kwento.

7. 1.Paano sinimulan ng may-akda ang kwento?
2.Sino ang pangunahing tauhan ng kwento?
3. Anong pangyayari sa kwento ang nakapagpapabago sa di-mabuting pag-uugali
ng ama?
4. Paano ipinakita ng ama ang kaniyang pagmamahal sa kaniyang anak?
5. Paano nagwakas ang kwento?
6. Anong kultura ng mga taga-Singapore ang masasalamin sa kwentong ito?
7. Paano naman ipinakikita ng mga Pilipino ang pagmamahal sa mga namatay na
mahal sa buhay? Magbigay ng dalawang halimbawa.
8. Bakit may uring makabanghay ang kwento?
Sagutin ang mga katanungan ayon sa antas ng iyong pagunawa sa kwento.

8. Bumuo o kopyahin ang
kasunod na Graphic Organizer
sa
iyong papel at punan ng mga
pangyayari mula sa binasang
kwento ayon sa
pagkasunod-sunod nito.
15

9. Mula sa mga larawan, bumuo ng isang yugtong-yugtong pangyayari.
Gawing gabay ang graphic organizer sa ibaba.
2

10. Basahin at unawain ang akda at maglahad ng isang yugto-yugtong pangyayari mula sa halimbawang kwentong makabanghay.
Nang Minsang Naligaw si Adrian
( Ito’y Kuwento batay sa text message na ipinadala kay Dr. Romulo N.
Peralta. Sa kaniyang muling pagsasalaysay,ang pangalan at ilang mga pangyayari
ay pawang mga kathang-isip lamang)
Bunsong anak si Adrian sa tatlong magkakapatid,Siya lamang ang naiba ang
propesyon dahil kapwa abogado ang dalawang nakakatanda sa kaniya. Dahil may kaya
sa buhay ang pamilya,natupad ang pangarap niyang magiging isang doktor.
Lumaki siyang punong-puno ng pagmamahal mula sa kanyang mga magulangat
mga kapatid na nakapag-asawa rin nang makapagtapos at pumasa sa abogasya.Naiwan
siyang walang ibang iniisip kundi mag-aral at pangalagaan ang kaniyang mga
magulang.
Matagumpay niyang natapos ang pagdodoktor at hindi nagtagal ay
nakapagtrabaho sa isang malaking ospital.Ngunit sadya yatang itinadhana na
matapos ang dalawang taon mula nang siyang maging ganap na doktor, pumanaw ang
kaniyang pinakamamahal na ina.naiwan sa kaniya ang pangangalaga ng ama na noon
ay may sakit na ring iniinda.

11. Basahin at unawain ang akda at maglahad ng isang yugto-yugtong pangyayari mula sa halimbawang kwentong makabanghay.
Malimit siyang mapag-isa sa tuwing nabibigyan ng pagkakataong
makapagpahinga dulot na rin ng hindi maiwan-iwanan na ama. Naisin man niyang
magtrabaho at manirahan sa ibang bansa katulad ng kaniyang mga kapatid, ang
katotohanang may nakaatang na responsibilidad sa kaniyang balikat ang
pumipigil sa kaniyang mangibang-bayan upang manatili sa piling ng ama at
alagaan ito hanggang sa kahuli-hulihang yugto ng kaniyang buhay.
Inggit na inggit siya sa mga kasabayang doktor na nasa kanila nang lahat
ang
luho at oras na makahanap ng babaing makakasama habambuhay.Ayaw rin
niyang
mapag-isa balang-araw kapag nawala na ang kanyang ama.
Isang araw,habang nagpapahinga matapos ang halos limang oras na
operasyon, nakatanggap siya ng tawag mula sa kasambahay na sinusumpong ng
sakit ang kaniyang ama. Nagmamadali siyang umuwi at sa kabutihang palad,
naagapan naman niya ang ama.

12. Basahin at unawain ang akda at maglahad ng isang yugto-yugtong pangyayari mula sa halimbawang kwentong makabanghay.
Bahay,Ospital,Bahay,Ospital. Paulit-ulit na takbo ng buhay na pakiramdam
ni
Adrian ay matatapos lamang kapag tuluyan nang mawala ang kaniyang ama.
Hindi niya namamalayan,unti-unti niyang nararamdaman ang pagkaawa sa sarili.
Nais niyang makawala sa responsiilidad at magkaroon ng panahon para sa sarili.
“Daddy,patawad po.Nais ko lamang na lumigaya sa buhay, Nasa
katanghalian
na po ako ng buhay ko. Ayaw ko pong mag-isa balang araw kapag kayo’y
nawala.”
Dahan-dahan niyang binuhat ang ama na halos hindi na rin makapaglakad
nang maayos. Pinasan niya ang ama at isinakay sa kaniyang kotse. Walang imik
na
sumama ang ama.

13. Basahin at unawain ang akda at maglahad ng isang yugto-yugtong pangyayari mula sa halimbawang kwentong makabanghay.
Naglakbay sila halos isang oras. Nang sila’y nakarating sa isang lugar,
huminto ang kotse at pinasan ni Adrian ang ama. Tinunton nila ang daan papasok
sa isang kagubatan. Mabigat ang ama kaya paminsan-minsan ay tumitigil sila sa
lilim ng puno upang magpahinga. Wala pa ring imik ang ama habang binabali ang
maliliit na sanga. Napansin niyang tumutulo ang luha ng anak.
“Bakit ka umiiyak?” tanong ng ama kay Adrian. “Wala po,Dad.”
Nagpatuloy sa paglalakad si Adrian na pasan-pasan ang ama.Patuloy rin ang
pagtulo ng kaniyang luha. Alam niyang labag sa kaniyang kalooban ang kaniyang
gagawin. Maraming beses din silang tumigil upang magpahinga at paulit-ulit din ang
pagbabali ng ama ng maliliit na sanga ng puno.Napansin ito ni Adrian.
“Bakit n’yo po binabali ang mga sanga ng puno sa tuwing tayo’y
nagpapahinga, Dad?”tanong ni Adrian.
Tumugon ang ama na may ngiting namutawi sa kaniyang labi.
“Alam ko nais mo akong iligaw sa loob ng kagubatan. Anak,palatandaan ito na
dito tayo dumaan,para sa pagbalik mo ay hindi ka maliligaw.”

14. Basahin at unawain ang akda at maglahad ng isang yugto-yugtong pangyayari mula sa halimbawang kwentong makabanghay.
Lalong bumilis ang pag-agos ng luha ng binata.Walang kaimik-imik,muling
pinasan ni Adrian ang ama at natagpuan ang sariling bumabalik sa lugar kung saan
sila nanggaling. Alam ni Adrian na hindi na siya maliligaw. Hinding-hindi na.
Isagawa
Isalaysay muli ang kwentong
“ Nang Minsang Naligaw si Adrian”
Sa pamamagitan ng yugto-yugtong pagbuo
ng mga pangyayari.

15. Balikan
• Sa kwentong “Nang Minsang Naligaw si Adrian” ,ibigay kung anong bahagi
ng
• kwento makikita ang mga sumusunod na pangyayari. Sa Simula,Gitna o sa
Wakas.
• Isulat sa patlang ang iyong sagot.
• ________ Pinasan ni Adrian ang ama at natagpuan ang sariling pabalik sa
• lugar na kanilang pinanggalingan.
• _________ Naiwan ang responsibilidad sa pag-aalaga ng maysakit na ama
• dahil kapwa may-asawa na ang kanyang dalawang kapatid.
• _________ Nakatanggap si Adrian ng tawag mula sa kasambahay na
• sinumpong sa sakit ang ama.
3

16. Gawain 1
Panuto: Mula sa Kwentong “Ang Ama”. Magbigay ng katangian ng ama at pangyayari sa kwento na
nagpapakita ng mga nabanggit na katangian.
KATANGIAN NG AMA BAHAGI/PANGYAYARING NAGPAPATUNAY
1. 1.
2. 2.
3. 3.
4. 4.
5. 5.

17. Gawain 2
Panuto: Magtala ng mga pangyayari sa iyong lipunan na nauugnay sa akdang binasa:
PANGYAYARI SA KASALUKUYANG LIPUNAN AKDANG “ANG AMA”
1. 1.
2. 2.
3. 3.
4. 4.
5. 5.
Kahirapan sa buhay Kasalatan sa buhay ng pamilya

18. 4

19. Takdang Aralin:
Ano ang pangatnig at transitional
devices