Feartan de dh’Ionnsachadh,Teagasg agus Measadh Fìor-èifeachdach ann an Sgoiltean
Co-theacsa
Chaidh ro-innleachd Riaghaltas na h-Alba airson Ionnsachadh agus Teagasg Didseatach
fhoillseachadh ann an 2016. Tha e a’ mìneachadh na dh’fhaodas teicneòlas didseatach a chur
gu mòr ann a bhith a’ toirt taic do theagasg, ionnsachadh agus measadh.
Anns a’ Mhàrt 2020 chaidh iarraidh air luchd-cleachdaidh is luchd-ionnsachaidh air feadh na h-
Alba a bhith ag obair bhon taigh is ionnsachadh aig astar. Thug seo grunn dhùbhlain bho
cothrom air innealan is comas-ceangail gu misneachd ar luchd-obrach teagaisg ann a bhith a’
lìbhrigeadh san raon seo a tha gu mòr neo-aithnichte.
Chaidh an sgrìobhainn seo a leasachadh ann an com-pàirteachas le ùghdarrasan ionadail agus
tidsearan gus taic a thoirt dhan adhartas leantainneach a tha sinn airson fhaicinn ann an
cleachdadh didseatach gus taic a thoirt do dh’fhoghlam agus lìbhrigeadh foghlaim a
mheudachadh ann an sgoiltean Albannach.
Ionnsachadh, teagasg agus measadh didseatach
Tha an sgrìobhainn seo a’ mineachadh nam feartan de dh’eòlasan ionnsachaidh didseatach
àrd-chàileach a tha ann do chlann is daoine òga air fad. Tha e a’ soilleireachadh cho
cudromach ’s a tha luchd-obrach sgileil a bhios ag obair le clann, daoine òga agus daoine eile
gus dèanamh cinnteach gu bheil ionnsachadh didseatach brosnachail agus brìoghmhor.
Tha na feartan de chleachdadh didseatach fìor-èifeachdach air an roinn gu na cinn-chuspair
planadh, teagasg, ionnsachadh agus measadh. ’S ann air a’ chruth ‘Cò ris a dh’fhaodas seo a
bhith coltach...’ a tha na ceistean dùbhlain. Tha iad seo nan eisimpleirean agus chan eil iad nan
liosta iomlan.
Chaidh teamplaid a chur na lùib gus taic a thoirt do dheasbad mu na feartan, a’ gabhail a-
steach na ceistean ‘Dè tha sinn a’ dèanamh?’, ‘Dè cho math ’s a tha sinn ga dhèanamh?’ and
‘Dè bu chòir dhuinn a dhèanamh a-nis?’.
1 | Feartan de dh’Ionnsachadh, Teagasg agus Measadh Fìor-èifeachdach ann an
Sgoiltean
3.
2 | Feartande dh’Ionnsachadh, Teagasg agus Measadh Fìor-èifeachdach ann an
Sgoiltean
4.
Feartan de chleachdadhdidseatach fìor-
èifeachdach
Cò ris a dh’fhaodas seo a bhith coltach...
PLANADH
Tha àrainneachdan fiosaigeach, air-loidhne is
measgaichte air an togail air càirdeasan
deimhinneach, àrach is dùbhlanach a
dh’adhbhraicheas builean ionnsachaidh de
dh’àrd-chàileachd.
Tha cleachdadh teicneòlais didseatach ann an ionnsachadh, teagasg agus measadh ri fhaicinn
ann an lèirsinn, luachan & amasan/ethos na sgoile, foir-sheallaidhean a’ churraicealaim is
feallsanachdan.
Tha cunntas soilleir air dùilean an t-seòmair-theagaisg is beusachd dhidseatach gus an tuig
luchd-ionnsachaidh na dùilean agus na ‘riaghailtean’.
Bithear a’ teagasg bun-bheachdan Sàbhailteachd Eadar-lìn Tapaidheachd Sìobhair mean air
mhean agus a’ coimhead a-rithist orra tro theagasg agus ionnsachadh.
Tha sgrùdaidhean sunnd cunbhalach air an stèidheachadh mar phàirt de dh’ionnsachadh air-
loidhne no measgaichte, m.e. còdaichean QR, inneal meòrachaidh Teams, msaa
Tha eòlas agus tuigse aig luchd-obrach air feumalachdan an luchd-ionnsachaidh agus tha
planadh a’ gabhail a-steach cleachdadh iomchaidh de theicneòlas didseatach gus dèanamh
cinnteach gu bheil a’ churraicealam ruigsinneach - Pàipear-taice D agus E ann an
A’ planadh leasachaidhean airson sgoilearan ciorramach a’
faighinn cothrom air foghlam: stiùireadh airson ùghdarrasan
foghlaim, sgoiltean neo-eisimeileach is le taic bho thabhartas -
gov.scot (www.gov.scot) -
https://www.gov.scot/publications/planning-improvements-disabled-pupils-access-education-
guidance-education-authorities-independent/pages/1/
5.
PLANADH
Thathar a’ cleachdadhteicneòlas didseatach gus
taic a thoirt do phlanadh agus a dhèanamh nas
sìmplidhe airson toirt air a bhith co-rèireach is
furasta a stiùireadh. Tha e a’ comharrachadh gu
soilleir na tha ri ionnsachadh agus ri mheasadh.
Tha luchd-obrach a’ cleachdadh phlanairean didseatach/air-loidhne a dh’fhaodar a ruighinn, a
dheasachadh, beachdan a chur orra agus a cho-roinn.
Tha planadh air a cho-roinn thar sgoiltean agus/no lìonraidhean cuspair gus eòlasan, eadar-
ghluasad, sgilean, eòlas a cho-roinn is ùine a shàbhaladh.
Tha slighean adhartais/planairean didseatach gus leigeil airson planadh eadar-ghluasaid rèidh
agus leantainneachd ionnsachaidh.
Tha goireasan air an cruthachadh gu didseatach gus am faodar an deasachadh, atharrachadh
agus a cho-roinn le luchd-obrach mar phàirt de phlanadh agus teagasg/ionnsachadh.
Tha luchd-obrach ag obair còmhla air-loidhne, a’ toirt taic dha chèile ann am planadh airson
ionnsachadh, teagasg agus measadh.
Tha luchd-ionnsachaidh an sàs gu lèir ann a bhith a’ planadh ionnsachadh, a’ cleachdadh
innealan didseatach is ùrlaran far a bheil sin iomchaidh m.e. a’ cleachdadh innealan gus guth an
neach-ionnsachaidh a chruinneachadh.
Tha luchd-obrach a’ cleachdadh fuasglaidhean didseatach gus dùilean airson slatan-tomhais a
thogail thar an ionaid, a’ chlustair agus an ùghdarrais ionadail agus gus ullachadh seasmhach a
bhith aca airson riaghailteachd thar ìrean agus thar a’ churraicealaim m.e. gus taic a thoirt do
riaghailteachd thar na roinne no sgoile m.e. eisimpleir OneNote ACM.
PLANADH
Bithear a’ cleachdadh innealan didseatach gus
tracadh is sgrùdadh a dhèanamh nas sìmplidhe,
a’ toirt fa-near dhan chomas airson AI agus
ionnsachadh inneil gus taic a dhealbhadh do
luchd-ionnsachaidh.
Tha luchd-obrach a’ cleachdadh fhuasglaidhean didseatach airson sgrùdadh is tracadh a tha a’
gabhail a-steach mion-sgrùdadh, taisbeanadh grafaigeach agus geàrr-chunntas air dàta.
Thathar a’ cleachdadh innealan fèn-ghluasaid - m.e. PowerAutomate gus duilleagan tracaidh
ùrachadh is conaltradh ri Pàrantan/Luchd-cùraim/luchd-obrach Teagasig, PowerBI gus dàta a
phròiseasadh gus dàta a stiùireadh ann an dòigh nas èifeachdaiche.
6.
Tha fuasglaidhean didseatachairson sgrùdadh is tracadh a’ leigeil airson dealbh thar roinnean
agus/no sgoiltean air fad.
PLANADH
Tha sgilean aig luchd-cleachdaidh air fad a tha
air an deagh leasachadh airson mion-sgrùdadh
dàta. Tha iad a’ tuigsinn mar a chleachdas iad
innealan didseatach gus taic a thoirt dhaibh a’
mìneachadh dàta, a’ cuimseachadh air
leasachadh.
Tha fios aig luchd-obrach air mar a gheibh iad cothrom air dàta bho SEEMIS, Insight agus
siostaman eile a tha ri fhaotainn.
Tha luchd-obrach a’ cleachdadh innealan didseatach leithid Insight Dashboard no, acainn BGE
no excel gus gluasadan / beàrnan a mhion-sgrùdadh ’s a chomharrachadh, tighinn gu co-
dhùnaidhean is beachdan fiosraichte a dhèanamh gus taic a thoirt do dh’eadar-theachdan.
TEAGASG
Tha luchd-obrach a’ faighinn cothrom air agus a’
cur thoraidhean buntainneach an sàs bho
rannsachadh is ionnsachadh proifeasanta, a’
cuimseachadh air ionnsachadh didseatach agus
teagasg gus taic a thoirt do leasachadh.
Bidh luchd-obrach a’ gabhail pàirt ann an ionnsachadh proifeasanta cunbhalach ann an
didseatach, ionnsachadh agus teagasg aig ìre ionadail, roinneil is nàiseanta.
Tha cothroman aig luchd-obrach meòrachadh air cleachdadh làithreach agus mar as urrainn do
dhidseatach seo a mheudachadh.
Tha cothroman aig luchd-obrach an cleachdadh didseatach a cho-roinn ri càch.
Tha cothroman aig luchd-ionnsachaidh a bhith a’ stiùireadh leasachaidhean ann an
ionnsachadh didseatach is teagasg thar na sgoile, a’ chlustair, agus nan ùghdarrasan ionadail.
Bidh luchd-obrach a’ gabhail pàirt ann an rannsachadh luchd-cleachdaidh air ionnsachadh agus
teagasg didseatach.
TEAGASG
Bidh luchd-obrach a’ cleachdadh raon farsaing de
dh’àrainneachdan is innealan didseatach/air-
loidhne agus a’ cur dòighean-teagaisg didseatach
cruthachail is ruigsinneach an sàs.
Tha cothroman aig luchd-ionnsachaidh cothrom fhaighinn air ionnsachadh ann an grunn diofar
chruth, aghaidh ri aghaidh, ionnsachadh neo-eisimileach air-loidhne, ionnsachadh àite sam
bith/uair sam bith air chèin agus tro ro-innleachdan teagaisg measaichte/cùl air bheul.
Tha cothrom aig luchd-ionnsachaidh air ùrlaran air-loidhne agus innealan didseatach far am
faod iad cruthachadh, deasachadh, co-roinn is obrachadh le chèile m.e. Glow.
Faodaidh luchd-ionnsachaidh cothrom fhaighinn air ùrlaran air-loidhne co-roinnte ann an àite
sam bith, uair sam bith.
7.
Faodaidh luchd-ionnsachaidh cothromfhaighinn air innealan didseatach airson ionnsachadh,
nuair a tha agus far a bheil seo iomchaidh.
Tha cothroman cunbhalach aig luchd-ionnsachaidh airson co-obrachadh didseatach/air-loidhne.
Thathar a’ cleachdadh innealan ruigsinneachd didseatach (Apple, O365) gus taic a chumail ri
luchd-ionnsachaidh air fad.
Tha cothroman aig luchd-ionnsachaidh air a dhol air ais gu mìneachaidhean is stiùiridhean, mar
eisimpleir tro chlàraidhean bhidio goirid no pod-chraolaidhean no goireasan air an luchdadh
suas gu raointean air-loidhne.
IONNSACHADH
Bidh luchd-ionnsachaidh a’ dèanamh feum de
dh’innealan is ùrlaran didseatach gus na
coileanaidhean aca taobh a-staigh agus taobh a-
muigh na sgoile a chruinneachadh agus a
chlàradh. Tha iad a’ tuigsinn mar a tha na
coileanaidhean seo gan cuideachadh ann a bhith
a’ leasachadh eòlas is sgilean airson beatha,
ionnsachadh agus obair.
Bidh luchd-ionnsachaidh a’ cleachdadh innealan didseatach gus coileanaidhean taobh a-staigh
is taobh a-muigh an t-seòmair-theagaisg a chruinneachadh is a chlàradh ann an caochladh
chruthan, teacsa, claisneachd, bhidio, grafaigeach, leabhraichean didseatach msaa.
Tha dòigh-obrach chunbhalach ann a thaobh mar a bhios luchd-ionnsachaidh a’ cruinneachadh
agus a’ clàradh choileanaidhean agus a’ cur a-steach obair thar na sgoile/an ionaid.
Bidh luchd-ionnsachaih a’ taghadh cuin, dè agus ciamar a chleachdas iad teicneòlas didseatach
nan ionnsachadh.
Tuigidh luchd-ionnsachaidh adhbhar an ionnsachaidh, a’ gabhail a-steach carson a tha iad a’
cleachdadh theicneòlasan didseatach agus/no ùrlaran.
Tha luchd-obrach is luchd-ionnsachaidh a’ freagairt fios air ais agus a’ cleachdadh nan
goireasan taobh a-staigh innealan didseatach gus sealltainn mar a tha iad air freagairt agus air
leasachaidhean a dhèanamh.
Tha luchd-ionnsachaidh nan com-pàirtichean èasgaidh is gnìomhach a tha an sàs gu lèir,
tapaidh, fìor-bhrosnaichte agus ag eadar-obrachadh còmhla gu math ann an gnìomhachdan a
tha a’ gabhail a-steach cleachdadh teicneòlas didseatach.
IONNSACHADH
Tha pàirt ghnìomhach aig luchd-ionnsachaidh
san sgoil agus sa choimhearsnachd nas
Tha cothrom aig luchd-ionnsachaidh an sgilean didseatach a chleachdadh thar raointean a’
churraicealaim air fad, agus thar nan ceithir co-theacsaichean de dh’ionnsachadh.
8.
fharsainge agus iadgu tric a’ gabhail ceannardas
os làimh, a’ gabhail a-steach a bhith a’ stiùireadh
ionnsachadh tro chleachdadh innealan
didseatach.
Tha buidheann luchd-ionnsachaidh san sgoil de stiùirichean no curaidhean didseatach a bhios
ag obair air feadh na sgoile, clustair agus coimhearsnachd na sgoile gus eòlas is sgilean
didseatach a cho-roinn agus ag obair mar sheòl airson guth nan sgoilear.
Bidh luchd-ionnsachaidh a’ cleachdadh an sgilean didseatach gus taic a thoirt do
ghnìomhachdan coimhearsnachd leithid taic litearrachd didseatach ann an leabhar-lannan.
Bidh luchd-ionnsachaidh a’ gabhail pàirt ann am pròiseactan thar ghinealaichean gus sgilean
didseatach a leasachadh.
Thathar ag aithneachadh luchd-ionnsachaidh airson an cuid sgilean didseatach agus/no
ceannardas didseatach.
Tha cothroman aig luchd-ionnsachaidh a bhith ag obrachadh is a’ co-roinn eòlas thar an UA, a’
chlustair, na sgoile.
Tha uallach air luchd-ionnsachaidh airson beatha na sgoile a chonaltradh gu didseatach tro
chuairt-litrichean didseatach / duilleag-lìn na sgoile / blog na sgoile.
MEASADH
Tha modhan measaidh air an neartachadh le
bhith a’ cleachdadh innealan didseatach is
ùrlaran ruigsinneach. Tha iad sin air am
maidseadh ri feumalachdan luchd-ionnsachaidh
gus taic a thoirt dhaibh ann a bhith a’ toirt an cuid
ionnsachaidh air adhart.
Bidh luchd-obrach a’ cleachdadh innealan didseatach airson measaidhean cunbhalach leithid
farpaisean-ceist air-loidhne, leabhraichean-latha bhidio, faidhlichean claisneachd, bùird-gheal
air-loidhne.
Bidh luchd-obrach a’ cleachdadh innealan didseatach gus fianais a chruinneachadh airson
measaidhean deireannach.
Bidh luchd-obrach a’ cleachdadh mheasaidhean fèin-comharrachaidh tro Google Forms,
Microsoft Forms msaa
Bidh luchd-ionnsachaidh a’ cur mheasaidhean a-staigh gu didseatach.
Bidh luchd-obrach a’ dèanamh cinnteach gum faigh luchd-ionnsachaidh air fad cothrom air na
measaidhean agus comasach air an cuid ionnsachaidh a nochdadh.
Bidh luchd-obrach a’ beachdachadh air mar as urrainn dhaibh dèanamh cinnteach gu bheil
measaidhean seasmhach is èifeachdach nuair a tha iad a’ cleachdadh innealan didseatach.
9.
MEASADH
Thathar a’ cleachdadhteicneòlas didseatach gus
am pròiseas measaidh is aithris a dhèanamh nas
sìmplidhe agus gus taic a thoirt dha, a’ toirt
fiosrachadh èifeachdach do leasachaidhean ann
an ionnsachadh is teagasg, a rèir dàta air am
faodar cothrom fhaighinn agus sgaoileadh far a
bheil feum air.
Tha cothrom aig luchd-ionnsachaidh air innealan didseatach agus/no ùrlaran a leigeas leotha
measaidhean a stòradh agus an adhartas a nochdadh thar an eòlais-sgoile aca.
Bidh luchd-ionnsachaidh a’ cleachdadh fheartan ann an raointean leithid Google Classroom,
Teams, Showbie et al gus an obair a stòradh, a chruinneachadh, a chumail suas agus a cho-
roinn.
Bidh luchd-obrach a’ cleachdadh innealan didseatach agus/no ùrlaran gus cothrom fhaighinn air
obair luchd-ionnsachaidh agus faodaidh iad fios air ais a thoirt seachad gu furasta ann an
caochladh dòighean.
’S e didseatach an cruth bunaiteach airson fianais ionnsachaidh a chruinneachadh air fad.
Tha cothrom aig pàrantan/luchd-cùraim air innealan/ùrlaran didseatach a leigeas leotha
adhartas luchd-ionnsachaidh fhaighinn agus dè na h-ath cheumannan aca ann an ionnsachadh.
Tha sgoiltean agus suidheachaidhean air obrachadh le pàrantan gus na h-innealan/ùrlaran
didseatach a bhithear a chleachdadh a cho-roinn agus gus dèanamh cinnteach gu bheil na h-
innealan/ùrlaran didseatach ruigsinneach agus gu bheil na sgilean didseatach riatanach aig
pàrantan/luchd-cùraim gus cothrom fhaighinn air a leithid de dh’ùrlaran.
MEASADH
Thathar a’ cleachdadh innealan didseatach gus
am fios air ais àrd-chàileach a fhuaireadh bho
luchd-ionnsachaidh, bho na tidsearan is co-
aoisean a mheudachadh, gus tuigse nas
doimhne fhaighinn den ionnsachadh agus de
dh’fheumas iad a dhèanamh gus a leasachadh.
Bidh luchd-obrach a’ toirt fios air ais do luchd-ionnsachaidh ann an deagh-àm a’ cleachdadh
meadhanan saidhbhir - m.e. notaichean bhidio/claisneachd/scrìn / teacsa far a bheil seo as
iomchaidh
Faodaidh luchd-ionnsachaidh an adhartas aca fhaicinn agus tha iad comasach air na h-ath
cheumannan aca a chomharrachadh agus a bhruidhinn mun deidhinn.
Bidh didseatach a’ toirt seachad slighe fianais ionnsachaidh; bho fhios air ais gu builean
leasaichte.
Bidh luchd-ionnsachaidh a’ cleachdadh innealan didseatach gus fios air ais ruigsinneach a thoirt
dhan cho-aoisean m.e. claisneachd agus/no bhidio.
10.
Bidh luchd-ionnsachaidh agobair còmhla ri docs/word/slides msaa. agus a’ toirt fios air ais
seachad dhan co-aoisean far a bheil agus nuair a tha seo iomchaidh.
Teamplaid gus taic a thoirt do dheasbad is dealbhadh
Feartan de chleachdadh
didseatach fìor-èifeachdach
Dè tha sinn a’ dèanamh?
Dè cho math ’s a tha sinn ga
dhèanamh?
Dè an ath rud a bu chòir dhuinn
dèanamh?
PLANADH
Tha àrainneachdan fiosaigeach,
air-loidhne is measgaichte air an
togail air càirdeasan
deimhinneach, àrach is
dùbhlanach a dh’adhbhraicheas
builean ionnsachaidh de dh’àrd-
chàileachd.
PLANADH
Thathar a’ cleachdadh teicneòlas
didseatach gus taic a thoirt do
phlanadh agus a dhèanamh nas
sìmplidhe airson toirt air a bhith
co-rèireach is furasta a stiùireadh.
Tha e a’ comharrachadh gu
soilleir na tha ri ionnsachadh agus
ri mheasadh.
PLANADH
Bithear a’ cleachdadh innealan
didseatach gus tracadh is
sgrùdadh a dhèanamh nas
sìmplidhe, a’ toirt fa-near dhan
11.
chomas airson AIagus
ionnsachadh inneil gus taic a
dhealbhadh do luchd-
ionnsachaidh.
PLANADH
Tha sgilean mìon-sgrùdadh dàta
aig luchd-cleachdaidh air fad a tha
air an deagh leasachadh agus
mar a chleachdar innealan
didseatach gus
taic a thoirt dhaibh dàta a
mhìneachadh, a’ cuimseachadh
air leasachadh.
TEAGASG
Tha luchd-obrach a’ faighinn
cothrom air agus a’ cur an sàs
toraidhean buntainneach bho
rannsachadh is ionnsachadh
proifeasanta a’ cuimseachadh air
ionnsachadh is teagasg
didseatach gus ionnsachadh agus
teagasg a leasachadh.
TEAGASG
Bidh luchd-obrach a’ cleachdadh
raon farsaing de
dh’àrainneachdan is innealan
didseatach/air-loidhne agus a’ cur
dòighean-teagaisg didseatach
cruthachail is ruigsinneach an sàs.
IONNSACHADH
Bidh luchd-ionnsachaidh a’
12.
dèanamh feum dedh’innealan is
ùrlaran didseatach gus na
coileanaidhean aca taobh a-staigh
agus taobh a-muigh na sgoile a
chruinneachadh agus a chlàradh.
Tha iad a’ tuigsinn mar a tha na
coileanaidhean seo gan
cuideachadh ann a bhith a’
leasachadh eòlas is sgilean airson
beatha, ionnsachadh agus obair.
IONNSACHADH
Tha pàirt ghnìomhach aig luchd-
ionnsachaidh san sgoil agus sa
choimhearsnachd nas fharsainge
agus iad gu tric a’ gabhail
ceannardas os làimh, a’ gabhail a-
steach a bhith a’ stiùireadh
ionnsachadh tro chleachdadh
innealan didseatach.
MEASADH
Tha dòighean-obrach measaidh air
am meudachadh le cleachdadh
innealan is ùrlaran didseatach
ruigsinneach a tha air am
maidseadh ri feumalachdan luchd-
ionnsachaidh gus taic a thoirt
dhaibh ann a bhith a’ toirt an
ionnsachadh air adhart.
13.
MEASADH
Thathar a’ cleachdadhteicneòlas
didseatach gus am pròiseas
measaidh is aithris a dhèanamh
nas sìmplidhe agus gus taic a thoirt
dha, a’ toirt fiosrachadh
èifeachdach do leasachaidhean
ann an ionnsachadh is teagasg, a
rèir dàta air am faodar cothrom
fhaighinn agus sgaoileadh far a
bheil feum air.
MEASADH
Thathar a’ cleachdadh innealan
didseatach gus am fios air ais
àrd-chàileach a fhuaireadh bho
luchd-ionnsachaidh, bho na
tidsearan is co-aoisean a
mheudachadh, gus tuigse nas
doimhne fhaighinn den
ionnsachadh agus de
dh’fheumas iad a dhèanamh gus
a leasachadh.