De Federatie Similes ziet een belangrijke rol voor de professionele familiecoach in het zorgteam, als de families hun volwaardige participatie zullen opnemen.

1. Familieparticipatie in PSY 107
verankeren met inzet van
familiecoach
Participatiecolloquium, 21 oktober
2011, Brussel
SIMILES VLAANDEREN
Hilde Vanderlinden – Similes Vlaanderen

2. Familiecoach op microniveau
• Situering
• Functies en rollen
• Basisvoorwaarden
• Competenties

3. Situering (1)
• Familieparticipatie heeft alleen kans van slagen als het
op alle niveaus in de organisatie wordt ingevoerd
(Wendy van Lier, medewerker van het Expertisecentrum Mantelzorg NL)
– Familieparticipatie structureel inbedden in de zorg,
– Nood aan een module “familie/context” in een zorgnetwerk
– Bijzondere aandacht is noodzakelijk voor realisatie van
familieparticipatie op micro niveau
3

4. Situering (2)
Vaststellingen
• Weinig participatie van familie in zorgoverleg = microniveau
• Vnl. bij doelgroep volwassenen
• Als tekort ervaren door hulpverleners EN familie
• Blijkt ook uit onderzoek van LUCAS 2009
Mogelijke oorzaken
• Bij familie
– weerstand, onwennig, beschikbare tijd, afstand nemen, …?
• Bij hulpverleners
– Weerstand, niet standaard in de zorg, tijd, cultuur, beroepsgeheim, vergadercultuur …?

5. Situering (3)
• Knelpunten
– Begrip familieparticipatie nog te vaak verengd tot
familietherapie
– Interpretaties van wet op beroepsgeheim en
patiëntenrechten: vaak onterecht gebruikt om familie
niet te betrekken

6. Functie familiecoach
• De familiecoach vormt debrug
tussen hulpverlener, patiënt en familie
6

7. Functies en rollen
1. advies en consultfunctie voor zorgverleners als familie-expert
– Aandacht vestigen op perspectief & noden van de familie
– Signaleren van aspecten van de zorg die knelpunten kunnen zijn voor
familie
2. Toeleiden van familie naar partnerschap in de zorg
3. Beschikbaar voor ondersteuning van familie in complexe
situaties
- indien hulpverlener om welbepaalde redenen familie niet kan bereiken
4. Helpen bij herstel van trialoog
- vb. indien families afhaken na crisis of door overbelasting of conflicten 7
met patiënt of HV of als patiënt betrokkenheid van familie weigert

8. Basisvoorwaarden
• Professioneel opgeleid en ervaring in GGZ
hulpverlening
– Minimum bachelor niveau vergelijkbaar met
maatschappelijk werk, assistent psychologie …
• Ervaringsdeskundig vanuit familiebetrokkenheid
– Expertise vanuit familieorganisatie
8

9. Competenties
• Kennis
– GGZ-sector en ruimer
– Sociale kaart (i.f.v. doorverwijzingen)
– Groepsprocessen
– Copingstrategieën
9

10. Competenties
• Communicatie
– Informeren ‘op maat’ van de ontvanger
– Actief luisteren naar familie (én andere partijen)
– Op constructieve wijze knelpunten signaleren
– Conflictsituaties hanteren
– Kunnen omgaan met vertrouwelijke informatie; privacy
respecteren
10

11. Competenties
• Vaardigheden
– Verbindingsfiguur zijn
• kunnen samenwerken en overleggen met
patiënt, familie, hulpverlener, familievertegenwoordiger
– Perspectief van familieleden kunnen
vertegenwoordigen
– Bemiddelen
– Signaleren van knelpunten
11

12. Competenties
• Attitudes
– Basisattitude: erkennen dat alle partijen zich op
hun eigen manier inzetten
– Erkenning voor familie als partner in de zorg
– Respect voor de autonomie van de patiënt
12

13. Beleidsaanbeveling
Kaderend in een
breed programma voor ‘familieparticipatie’
– beschikt élk zorgnetwerk PSY 107 over minstens 3
VTE familiecoaches met een advies- en
consultfunctie voor zorgverleners
– De familiecoaches zijn tevens inzetbaar voor
• ondersteuning van families met complexe zorgnoden
• gerichte verwijzing
• advies
• verbindend werken waar nodig.