Test

1. Rotterdam Weerbare Stad
Walter Manshanden, Olaf Koops,
Jeroen van Haaren & Frank van Oort
02-03-2020

2. 2002
Tijden veranderen
2011 2017 2019

3. Maar het zit Rotterdam mee
EVR, 2020

4. Hoewel turbulente tijden blijven

5. Hoe weerbaar is Rotterdam?
1. Trends en cijfers van de Rotterdamse
economie (EVR 2020)
2. Economische structuurverandering,
vernieuwing en innovatie (EVR 2020)
3. Rotterdam meer weerbaar dan 25 jaar geleden
4. Rotterdam ook kwetsbaar op onderdelen
5. Transities en ‘wicked problems’ als opgaven

6. Groei BRP Rijnmond volgt Nederland en de EU
Bron: CBS/CPB, bewerking Neo Observatory
-8
-6
-4
-2
0
2
4
6
8
1995 2000 2005 2010 2015 2020
Europese Unie Nederland Rijnmond

7. Groei wereldhandel afgezwakt
Bron: CBS/CPB, bewerking Neo Observatory
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
25
30
1995 2000 2005 2010 2015 2020
Wereldhandel Wederuitvoer

8. Rijnmond in het herstel
Bron: CBS/CPB, bewerking Neo Observatory
-1.5
-1.0
-0.5
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
2.5
3.0
3.5
1995-08 2009-13 2014-18
Èuropese Unie Nederland Rijnmond

9. Diensten dragen de groei
Bron: CBS/CPB, bewerking Neo Observatory
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
4,0
Nederland Rijnmond

10. Producenten en consumentendiensten in
Rijnmond in laag- en hoogconjunctuur
Bron: CBS/CPB, bewerking Neo Observatory
-4
-3
-2
-1
0
1
2
3
4
2009-13 (%) 2014-18 (%)

11. Banengroei
Bron: CBS/CPB, bewerking Neo Observatory
1,6
-0,4
1,4
1,8
-1,3
1,5
-1,5
-1,0
-0,5
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
1995-08 2009-13 2014-18
Nederland Rijnmond

12. Daling werkloosheid: krappe arbeidsmarkt
Bron: CBS/CPB, bewerking Neo Observatory
0
2
4
6
8
10
12
14
1995 2000 2005 2010 2015 2020
Nederland Rijnmond Rotterdam

13. Bevolkingsgroei positief en versnelt na
2008, concentratie in Rotterdam
Bron: CBS/CPB, bewerking Neo Observatory
-1,5
-1
-0,5
0
0,5
1
1,5
1995 2000 2005 2010 2015 2020
Nederland Rijnmond Rotterdam

14. Ruimtelijke concentratie van de groei in
Rotterdam: agglomeratievoordelen
Bron: CBS/CPB, bewerking Neo Observatory
-8
-6
-4
-2
0
2
4
6
8
2006 2011 2016
Rotterdam Rijnmond Overig Rijnmond

15. Banengroei stad en regio
Bron: EUR/NEO

16. Bedrijvendynamiek stad en regio
Bron: EUR/NEO

17. Banengroei naar bedrijfsomvang
Bron: EUR/NEO

18. Structuur en agglomeratie effect
Bron: EUR/NEO

19. Rotterdam centrum trekker
Bron: EUR/NEO

20. Groei in vrijwel
iedere wijk
Bron: EUR/NEO

21. Wat zegt de EVR 2020
1. Rijnmond convergeert naar NL in groei BRP
2. Banengroei sterker dan groei BRP: dienstensector groeit
3. Stad (38.800) maakt grootste deel uit van groei in banen in
Rijnmond (45.900)
4. Stad trekt banen op alle fronten: nieuw/ophef saldo (45%),
verhuissaldo (5%), groei bestaand (55%)
5. Overal in de stad groei in banen, ook in alle grootteklassen,
maar centrum is trekker
6. Rotterdam heeft aanwijsbare agglomeratievoordelen

22. Vernieuwingsvermogen

23. Vernieuwingsvermogen

24. Fieldlabs
Bron: EUR/NEO voor MRDH (2019)

25. Rotterdam is weerbaarder dan 25 jaar terug
1. Door een zelfstandig en identificeerbaar agglomeratievoordeel
voor bedrijven en mensen
2. Omdat de gehele stad groeit in banen en bevolking
3. Doordat de economie zich structureel verbreedt naar
dienstverlening
4. Door de positieve volatiliteit (op 3 fronten) in de stedelijke
banengroei
5. Door economische vernieuwingskansen in veel (sub)sectoren
6. Door een voorsprong in fieldlabs en IOT-toepassingen
7. Door een goed werkend ecosysteem (Brainport, fieldlabs)

26. Rotterdam is evenwel nog kwetsbaar
1. Door gevoeligheid voor de stand van de wereldeconomie
2. Door schokken in waardeketens: Brexit, Road & Belt Initiative,
(natuur)rampen en klimaatverandering
3. Door een gebrek aan (toekomstig) typen arbeiders en skills
4. Door vergrijzing van bevolking
5. Door schaarste op woningmarkt
6. Door kwetsbaarheid van IT
7. Voor transities en ‘wicked problems’ (energie, circulair,
duurzaam, ongelijkheid, structuurverandering)
8. Stad en regio – “losgezongen” of een kwestie van fasering?

27. Untill 1998:
Cities as Civilization
Stedelijk ontwikkelingsmodel
Leo van den Berg (1981)

28. Dank voor uw aandacht